Giáo trình thuốc thú y trong chăn nuôi

BӜ NÔNG NGHIÊP VÀ PHÁT TRIӆN NÔNG THÔN



GIÁO TRÌNH
MÔ ĈUN: XÁC ĈӎNH THUӔC
KHÁNG SINH THÔNG THѬӠNG
MÃ SӔ: MĈ05
NGHӄ SӰ DӨNG THUӔC THÚ Y TRONG
CHĂN NUÔI
TRÌNH ĈӜ SѪ CҨP NGHӄ





HÀ NӜI, NĂM 2011

1
TUYÊN BӔ BҦN QUYӄN


Tài liӋu này thuӝc loҥi sách giáo trình nên các nguӗn thông tin có thӇ ÿѭӧc
phép dùng nguyên bҧn hoһc trích dүn dùng cho các mөc ÿích vӅ ÿào tҥo và tham
khҧo.
Mӑi mөc ÿích khác mang tính lӋch lҥc hoһc sӱ dөng vӟi mөc ÿích kinh
doanh thiӃu lành mҥnh sӁ bӏ nghiêm cҩm.
Mã tài liӋu: MĈ 05

2
LӠI NÓI ĈҪU


ĈӇ ÿáp ӭng nhu cҫu phát triӇn ngành chăn nuôi theo hѭӟng công nghiӋp cӫa
nѭӟc ta trong thӡi gian tӟi, nhӳng ngѭӡi tham gia vào hoҥt ÿӝng chăn nuôi gia
súc, gia cҫm cҫn ÿѭӧc ÿào tҥo ÿӇ hӑ có nhӳng kiӃn thӭc, kӻ năng và thái ÿӝ cҫn
thiӃt. Trѭӡng ÿҥi hӑc Nông Lâm Bҳc Giang ÿѭӧc Bӝ Nông NghiӋp & Phát triӇn
Nông thôn giao nhiӋm vө xây dӵng chѭѫng trình ÿào tҥo sѫ cҩp nghӅ, nghӅ “Sӱ
dөng thuӕc thú y trong chăn nuôi”.
Chѭѫng trình ÿѭӧc xây dӵng dӵa trên cѫ sӣ phân tích nghӅ theo phѭѫng
pháp DACUM và cҩu trúc mô ÿun. KiӃn thӭc, kӻ năng và thái ÿӝ cӫa nghӅ ÿѭӧc
tích hӧp vào các mô ÿun. KӃt cҩu cӫa chѭѫng trình gӗm nhiӅu mô ÿun và môn
hӑc, mӛi mô ÿun gӗm nhiӅu công viӋc và bѭӟc công viӋc tích hӧp liên quan chһt
chӁ vӟi nhau nhҵm hѭӟng tӟi hình thành nhӳng năng lӵc thӵc hiӋn cӫa ngѭӡi
hӑc. Vì vұy nhӳng kiӃn thӭc lý thuyӃt ÿѭӧc chӑn lӑc và tích hӧp vào công viӋc,
mӛi công viӋc ÿѭӧc trình bày dѭӟi dҥng mӝt bài hӑc.
Ĉây là chѭѫng trình chӫ yӃu dùng cho ÿào tҥo sѫ cҩp nghӅ, ÿӕi tѭӧng hӑc là
nhӳng ngѭӡi có nhu cҫu ÿào tҥo nhѭng không có ÿiӅu kiӋn ÿӃn các cѫ sӣ ÿào tҥo
chính quy ÿӇ hӑc tұp ӣ bұc hӑc cao, thӡi gian tұp trung dài hҥn, hӑ có trình ÿӝ
hӑc vҩn thҩp. Vì vұy viӋc ÿào tҥo diӉn ra vӟi thӡi gian ngҳn, tҥi cӝng ÿӗng, hình
thӭc gӑn nhҽ phù hӧp vӟi ÿiӅu kiӋn và hoàn cҧnh cӫa hӑc viên.
Tài liӋu này ÿѭӧc viӃt theo tӯng mô ÿun, môn hӑc cӫa chѭѫng trình ÿào tҥo
sѫ cҩp nghӅ, nghӅ sӱ dөng thuӕc thú y trong chăn nuôi và ÿѭӧc dùng làm giáo
trình cho các hӑc viên trong khóa hӑc sѫ cҩp nghӅ, các nhà quҧn lý và ngѭӡi sӱ
dөng lao ÿӝng tham khҧo, hoàn chӍnh ÿӇ trӣ thành giáo trình chính thӭc trong hӋ
thӕng dҥy nghӅ

ViӋc xây dӵng mӝt chѭѫng trình ÿào tҥo sѫ cҩp nghӅ theo phѭѫng pháp
DACUM dùng cho ÿào tҥo nông dân ӣ nѭӟc ta nói chung còn mӟi mҿ. Vì vұy
chѭѫng trình còn nhiӅu hҥn chӃ và thiӃu sót, tұp thӇ các tác giҧ mong muӕn sӵ
ÿóng góp cӫa các bҥn ÿӗng nghiӋp ÿӇ chѭѫng trình ÿѭӧc hoàn thiӋn hѫn.
Xin trân trӑng cҧm ѫn !

Tham gia biên soҥn.
1. NguyӉn Ĉӭc Dѭѫng - Chӫ biên
2. NguyӉn Hӳu Nam.
3. Trҫn Văn Tuҩn







3
MӨC LӨC

Ĉӄ MӨC TRANG

TUYÊN BӔ BҦN QUYӄN 1
LӠI NÓI ĈҪU Error! Bookmark not defined.
MӨC LӨC 3
Giӟi thiӋu mô ÿun 5
Bài 1: Sӱ dөng Penicillin 6
Giӟi thiӋu: 6
Mөc tiêu: 6
A. Nӝi dung: 6

B. Bài tұp và sҧn phҭm thӵc hành cӫa hӑc viên: 12
C. Ghi nhӟ: 13
Bài 2: Sӱ dөng Streptomycin 14
Giӟi thiӋu: 14
Mөc tiêu: 14
A. Nӝi dung : 14
B. Bài tұp và sҧn phҭm thӵc hành cӫa hӑc viên: 17
C. Ghi nhӟ: 18
Bài 3: Sӱ dөng Tiamulin 19
Giӟi thiӋu: 19
Mөc tiêu: 19
A. Nӝi dung: 19
B. Bài tұp và sҧn phҭm thӵc hành cӫa hӑc viên: 22
C. Ghi nhӟ: 22
Bài 4: Sӱ dөng Kanamycin 23
Giӟi thiӋu: 23
Mөc tiêu: 23
A. Nӝi dung: 23
B. Bài tұp và sҧn phҭm thӵc hành cӫa hӑc viên: 25
C. Ghi chú: 26
Bài 5: Sӱ dөng Lincocin 27
Giӟi thiӋu: 27
Mөc tiêu: 27
A. Nӝi dung: 27
B. Bài tұp và sҧn phҭm thӵc hành cӫa hӑc viên: 29
C. Ghi chú: 30
Bài 6: Sӱ dөng Gentamycin 31
Giӟi thiӋu: 31
Mөc tiêu: 31
A. Nӝi dung: 31

B. Bài tұp và sҧn phҭm thӵc hành cӫa hӑc viên: 34
C. Ghi chú: 34
Bài 7: Sӱ dөng Ampicillin 35
Giӟi thiӋu: 35
Mөc tiêu: 35
A. Nӝi dung: 35
B. Bài tұp và sҧn phҭm thӵc hành cӫa hӑc viên: 37
C. Ghi chú: Nӝi dung trӑng tâm cҫn chú ý 38
Bài 8: Sӱ dөng Tylosin 39

4
Giӟi thiӋu: 39
Mөc tiêu: 39
A. Nӝi dung: 39
B. Bài tұp và sҧn phҭm thӵc hành cӫa hӑc viên: 42
C. Ghi chú: 43
Bài 9: Sӱ dөng Enrofloxacin 44
Giӟi thiӋu: 44
Mөc tiêu: 44
A. Nӝi dung: 44
B. Bài tұp và sҧn phҭm thӵc hành cӫa hӑc viên. 46
C. Ghi chú: 47
Bài 10: Sӱ dөng Tetracyclin 48
Giӟi thiӋu: 48
Mөc tiêu: 48
A. Nӝi dung: 48
B. Bài tұp và sҧn phҭm thӵc hành cӫa hӑc viên: 50
C. Ghi chú: 51
Bài 11: Sӱ
dөng Oxytetracyclin 52

Giӟi thiӋu: 52
Mөc tiêu: 52
A. Nӝi dung: 52
B. Bài tұp và sҧn phҭm thӵc hành cӫa hӑc viên: 54
C. Ghi chú: 55
Bài 12: Sӱ dөng Thiamphenicol 56
Giӟi thiӋu: 56
Mөc tiêu: 56
A. Nӝi dung: 56
B. Bài tұp và sҧn phҭm thӵc hành cӫa hӑc viên: 58
C. Ghi chú: 59
HѬӞNG DҮN GIÁNG DҤY MÔ DUN 60
I. Vӏ trí, ý nghƭa, vai trò mô ÿun: 60
II. Mөc tiêu mô ÿun: 60
III. Nӝi dung chính cӫa mô ÿun: 60
IV. Hѭӟng dүn thӵc hiӋn bài th
ӵc hành: 61
V. Yêu cҫu vӅ ÿánh giá kӃt quҧ hӑc tұp: 62
V. Tài liӋu tham khҧo: 65
DANH SÁCH BAN CHӪ NHIӊM XÂY DӴNG CHѬѪNG TRÌNH, BIÊN SOҤN GIÁO
TRÌNH DҤY NGHӄ TRÌNH ĈӜ SѪ CҨP 66
DANH SÁCH HӜI ĈӖNG NGHIӊM THU 66

5
MÔ ĈUN
XÁC ĈӎNH THUӔC KHÁNG SINH THÔNG THѬӠNG
Mã mô ÿun: MĈ05
Giӟi thiӋu mô ÿun
Mô ÿun xác ÿӏnh thuӕc kháng sinh thông thѭӡng là mô ÿun chuyên ngành trong
chѭѫng trình ÿào tҥo sѫ cҩp nghӅ, nghӅ sӱ dөng thuӕc thú y trong chăn nuôi.
Hӑc xong mô ÿun này ngѭӡi hӑc có khҧ năng nhұn dҥng, ӭng dөng, sӱ dөng và
bҧo quҧn ÿѭӧc thuӕc kháng sinh thông thѭӡng dùng trong chăn nuôi, ÿҧm bҧo an
toàn cho vұt nuôi và vӋ sinh thӵc phҭm cho cӝng ÿӗng. Mô ÿun ÿѭӧc xây dӵng
trên cѫ sӣ phân tích nghӅ, phân tích công viӋc, mӛi công viӋc gӗm nhiӅu bѭӟc
công viӋc liên quan mұt thiӃt vӟi nhau và ÿѭӧc bӕ trí thành mӝt bài hӑc. Quӻ
thӡi gian ÿӇ giҧng dҥy mô ÿun ÿѭӧc thiӃt kӃ 76 giӡ, trong ÿó lý thuyӃt 16 giӡ,
thӵc hành 56 giӡ. Phҫn lý thuyӃt cӫa mô ÿun gӗm 12 bài hӑc sau:
- Bài 1: Sӱ dөng Penicillin
- Bài 2: Sӱ dөng Streptomycin
- Bài 3: Sӱ dөng Tiamulin
- Bài 4:Sӱ dөng Kanamycin
- Bài 5: Sӱ dөng Tetramysol
- Bài 6: Sӱ dөng Lincocin
- Bài 7: Sӱ dөng Gentamycin
- Bài 8: Sӱ dөng Ampicillin
- Bài 9: Sӱ dөng Tylosin
- Bài 10: Sӱ dөng Tetracilin
- Bài 11: Sӱ dөng Oxytetracilin
- Bài 12: Sӱ dөng Tiamphenicol
Phҫn thӵc hành gӗm câu hӓi, bài tұp, bài thӵc hành ÿѭӧc xây dӵng trên cѫ sӣ

nӝi dung cѫ bҧn cӫa các bài hӑc lý thuyӃt vӅ nhұn dҥng, ӭng dөng, sӱ dөng và
bҧo quҧn thuӕc, giúp ngѭӡi hӑc hình thành kiӃn thӭc, kӻ năng và thái ÿӝ nghӅ
nghiӋp, trong viӋc sӱ dөng thuӕc kháng sinh thông thѭӡng dùng trong chăn nuôi.
Các bài hӑc trong mô ÿun ÿѭӧc sӱ dөng phѭѫng pháp dҥy hӑc tích hӧp giӳa lý
thuyӃt và thӵc hành, trong ÿó thӡi lѭӧng cho các bài thӵc hành ÿѭӧc bӕ trí 70 %.
Vì vұy ÿӇ hӑc tӕt mô ÿun ngѭӡi hӑc cҫn chú ý thӵc hiӋn các nӝi dung sau;
- Tham gia hӑc tұp tҩt cҧ các môn hӑc, mô ÿun có trong chѭѫng trình ÿào tҥo.
- Tham gia hӑc tұp ÿҫy ÿӫ các bài lý thuyӃt, thӵc hành có trong mô ÿun, chú ý
nhӳng bài thӵc hành. Vì thӵc hành là cѫ sӣ quan trӑng hình thành kӻ năng nghӅ
cho ngѭӡi hӑc.
- Phҧi có ý thӭc kӹ luұt trong hӑc tұp, nghiêm túc, say mê nghӅ nghiӋp, giám
nghƭ, giám làm và ÿҧm bҧo an toàn cho ngѭӡi, vұt nuôi. An toàn thӵc phҭm và
bҧo vӋ sӭc khӓe cho cӝng ÿӗng.
Phѭѫng pháp ÿánh giá kӃt quҧ hӑc tұp mô ÿun ÿѭӧc thӵc hiӋn theo Quy chӃ
thi, kiӇm tra và công nhұn tӕt nghiӋp trong dҥy nghӅ hӋ chính quy, ban hành kèm
theo QuyӃt ÿӏnh sӕ 14/2007/QĈ-BLĈTBXH, ngày 24 tháng 5 năm 2007 cӫa Bӝ
trѭӣng Bӝ Lao ÿӝng – Thѭѫng binh và Xã hӝi.


6
Bài 1: Sӱ dөng Penicillin

Giӟi thiӋu:
Penicillin là kháng sinh ÿѭӧc dùng rӝng rãi trong chăn nuôi, ÿӇ ÿiӅu trӏ các
bӋnh do vi khuҭn gây ra trên cѫ thӇ vұt nuôi. Tuy nhiên viӋc sӱ dөng Penicillin
cҫn phҧi tuân thӫ nguyên tҳc chung ÿӇ tránh hiӋn tѭӧng quen thuӕc làm giҧm
hiӋu quҧ ÿiӅu trӏ cӫa thuӕc và dӏ ӭng, choáng, sӕc gây nguy hiӇm cho con vұt.Vì
vұy giӟi thiӋu bài hӑc sӱ dөng Penicillin trong mô ÿun xác ÿӏnh thuӕc thú y thông
thѭӡng là cҫn thiӃt.
Mөc tiêu:

Hӑc xong bài hӑc này ngѭӡi hӑc có khҧ năng:
- Trình bày ÿѭӧc nӝi dung vӅ sӱ dөng penicillin dùng trong chăn nuôi.
- Thӵc hiӋn ÿѭӧc viӋc nhұn dҥng, ӭng dөng, sӱ dөng và bҧo quҧn Penicillin
trong chăn nuôi ÿúng kӻ thuұt
- Nghiêm túc, trách nhiӋm và ÿҧm bҧo an toàn vӋ sinh thӵc phҭm cho cӝng ÿӗng.
A. Nӝi dung:
1. Nhұn dҥng Penicillin
1.1. Nhұn biӃt chung:
Penicilline là kháng sinh thông dөng
ÿѭӧc dùng nhiӅu trong chăn nuôi ÿӇ
ÿiӅu trӏ bӋnh do vi khuҭn gây ra cho
gia súc, gia cҫm.
Penicilline có nhiӅu loҥi nhѭng hiӋn
nay ngѭӡi ta thѭӡng dùng hai loҥi
Penicilline G và Penicilline V. Trong
ÿó Penicilline G là thuӕc tiêm,
Penicilline V là thuӕc uӕng . Penicillin
ÿѭӧc sҧn xuҩt và giӟi thiӋu ӣ dҥng bӝt,
dҥng mӥ, dҥng viên nén



Penicillin G và Penicillin V




Penicillin dҥng viên nén ÿóng vӍ Penicillin dҥng viên nhӝng

7

Viên nén Penicillin Bӝt Penicillin ÿóng trong lӑ

1.2.Nhұn biӃt tính chҩt

- Thuӕc kӃt tinh dҥng bӝt màu trҳng,
mӏn, tѫi, dӉ hút ҭm khi ra ngoài không
khí, tan mҥnh trong nѭӟc, ít tan trong
cӗn và các dung môi khác, mùi hҳc.
- Penicilline ÿѭӧc ÿóng trong lӑ thӫy
tinh nút kín, dҥng bӝt mӏm, tѫi, màu
trҳng, không vón cөc, không kӃt dính,
tan nhanh trong nѭӟc ӣ dҥng dung dӏch
không màu, trong suӕt.


Penicillin dҥng bӝt màu trҳng, mӏn
- Trѭӡng hӧp hӣ nút, nӭt lӑ hoһc quá
hҥn sӱ dөng thuӕc vón cөc, hút ҭm, kӃt
dính, ngҧ màu sӁ không sӱ dөng ÿѭӧc.
- Penicilline sau khi pha vӟi nѭӟc cҩt
thành dҥng dung dӏch ÿѭӧc sӱ dөng
ngay trong ngày, không nên kéo dài
thӡi gian sӱ dөng sӁ làm giҧm hiӋu lӵc
ÿiӅu trӏ cӫa thuӕc. Dҩu hiӋu nhұn biӃt
khi pha thuӕc ÿӇ lâu ӣ ÿiӅu kiӋn phòng,
thuӕc sӁ chuyӇn màu, mùi hҳc khét.

Bӝt Penicillin hút ҭm, chuyӇn màu

1.3. Nhұn biӃt tác dөng cӫa thuӕc.
- Thuӕc có tác dөng diӋt khuҭn mҥnh vӟi vi khuҭn sinh mӫ, ÿóng dҩu lӧn, nhiӋt
thán, uӕn ván, xoҳn khuҭn gây bӋnh nghӋ ӣ gia súc
- Thuӕc an toàn, ít ÿӝc ÿӕi vӟi vұt nuôi kӇ cҧ trong trѭӡng hӧp dùng quá liӅu.
Tuy nhiên thuӕc có thӇ gây ra trҥng thái dӏ ӭng, choáng, sӕc cho con vұt, mà biӇu
hiӋn là mҭm ÿӓ dѭӟi da, hô hҩp tăng, loҥn nhӏp tim, sӕc, choáng dүn ÿӃn ngӯng
tim ÿӝt ngӝt, gây tӱ vong.


8

BiӇu hiӋn dӏ ӭng thuӕc Penicillin ӣ lӧn

- Thuӕc gây ÿau ÿӟn cөc bӝ nѫi tiêm, vì vұy khi tiêm thuӕc cho con vұt nên
tiêm bҳp sâu, hoһc tiêm tƭnh mҥch. Trѭӡng hӧp ÿһc biӋt có thӇ kӃt hӧp vӟi thuӕc
giҧm ÿau Novocain 3% ÿӇ tiêm cho con vұt.
2. Ӭng dөng
2.1. ĈiӅu trӏ bӋnh cho vұt nuôi
- BӋnh nhiӉm trùng do vi khuҭn gây ra nhѭ: Mun nhӑt, bӑc mӫ, vӃt thѭѫng
nhiӉm trùng mӫ, viêm phәi, viêm phӃ quҧn, viêm tӱ cung, viêm vú, viêm lӛ chân
lông, viêm da, bӋnh vӥ vai ӣ trâu, bò cày kéo, bӋnh phҥm yên ӣ ngӵa, bӋnh viêm
dӏch hoàn, niӋu ÿҥo ӣ gia súc ÿӵc giӕng
- BӋnh nhiӋt thán.
- BӋnh ÿóng dҩu lӧn

- BӋnh nghӋ ӣ vұt nuôi.
- BӋnh ung khí thán
- Phòng bӋnh uӕn ván khi gia súc bӏ tәn thѭѫng cѫ thӇ.
2.2. ĈӅ phòng nhiӉm trùng vӃt thѭѫng, vӃt mә.
- Ĉѭa bӝt Penicilline vào vӃt thѭѫng, vӃt mә trѭӟc khi băng, ÿӅ phòng nhiӉm
trùng .
- Tiêm penicilline vào bҳp thӏt cho con vұt sau khi mә, hoһc sau khi bӏ tәn
thѭѫng ÿӇ ÿӅ phòng nhiӉm trùng.
- Dùng dung dӏch Penicilline ÿӇ ngâm dөng cө ngoҥi khoa, chӍ khâu trѭӟc khi
phүu thuұt trong trѭӡng hӧp cҩp cӭu gia súc.
3. Sӱ dөng
3.1. Tiêm bҳp thӏt
Tiêm Penicillin vào bҳp thӏt ÿӇ ÿiӅu
trӏ bӋnh cho vұt nuôi ÿѭӧc ӭng dөng
nhiӅu trong chăn nuôi. Các bѭӟc tiӃn
hành nhѭ sau:
Bѭӟc 1: Chuҭn bӏ dөng cө, thuӕc, hóa
chҩt
- Dөng cө dùng ÿӇ tiêm bҳp thӏt vұt
nuôi gӗm:


Dөng cө thú y


9
Bѫm tiêm bӑc sҳt loҥi 20 ml, kim tiêm
14, panh thҷng, kéo cong, ÿƭa lӗng thӫy
tinh, khay sҳt tráng men hoһc inox. Tҩt
cҧ dөng cө trên ÿѭӧc rӱa bҵng xà

phòng nѭӟc sҥch. Bѫm tiêm, kim tiêm,
panh, kéo ÿѭa vào nѭӟc ÿun sôi thӡi
gian 5 – 10 phút ÿӇ vô trùng.
- Thuӕc, hóa chҩt gӗm: penicillin
ÿѭӧc xác ÿӏnh liӅu lѭӧng, nѭӟc cҩt 2
lҫn 10 – 15 ml, cӗn iӕt 5% hoһc cӗn
trҳng 90
0
, bông thҩm nѭӟc


Ĉun sôi nѭӟc ÿӇ vô trùn
g
dөn
g
cө
- Tҩt cҧ dөng cө, thuӕc hóa chҩt ÿѭӧc
ÿһt trong khay men và dùng vҧi gҥc vô
trùng phӫ kín.
Bѭӟc 2: Cӕ ÿӏnh gia súc và xác ÿӏnh vӏ
trí tiêm.
- Trâu, bò, ngӵa cho ÿӭng trong giá cӕ
ÿӏnh 4 trө. Lӧn, dê, chó, mèo, tùy theo
tӯng trѭӡng hӧp mà trói buӝc ÿҧm bҧo
an toàn
- Xác ÿӏnh vӏ trí tiêm

Dөng cө ÿã vô trùng

Trâu, bò, ngӵa: bҳp thӏt hai bên cә (

trѭӟc xѭѫng bҧ vai) bҳp mông (vӏ trí
giao ÿiӇm 3 ÿѭӡng trung tuyӃn cӫa tam
giác mông).
- Lӧn: bҳp cә (sau gӕc tai), bҳp mông
(giao ÿiӇm 3 ÿѭӡng trung tuyӃn cӫa
tam giác mông), bҳp ÿùi.
- Gia cҫm: bҳp thӏt ӭc (lѭӡn), bҳp thӏt
gӕc cánh.
- C
hó, mèo: Bҳp cә, bҳp mông, bҳp
thӏt ÿùi .


Cӕ ÿӏnh và tiêm bҳp cә bò

Bѭӟc 3: VӋ sinh, sát trùng da vùng
tiêm trên cѫ thӇ con vұt:
- Cҳt lông tҥi vӏ trí tiêm trên cѫ thӇ con
vұt, ÿѭӡng kính 5 cm.
- Rӱa da vùng tiêm bҵng nѭӟc sҥch,
thҩm khô bҵng vҧi gҥc hoһc khăn bông
sҥch.
- Dùng bông thҩm cӗn iӕt hoһc cӗn 90
0

ÿһt lên da vùng tiêm trên cѫ thӇ con vұt
và di chuyӇn theo ÿѭӡng tròn ÿӗng tâm
tӯ trong ra ngoài ÿӇ sát trùng.

Cӕ ÿӏnh và tiêm bҳp mông cho bò


10

Bѭӟc 4. Ĉâm kim vào bҳp thӏt và bѫm
thuӕc
- Trâu, bò, ngӵa thӵc hiӋn phѭѫng
pháp tiêm 2 thì. Dùng ngón tay cái,
ngón trӓ và ngón giӳa, nҳm lҩy ÿӕc
kim tiêm, sao cho kim tiêm vuông góc
vӟi lòng bàn tay, dùng lӵc cӫa cә tay
vӛ lên da vùng tiêm, kim tiêm sӁ ÿâm
qua da xuӕng bҳp thӏt, sau ÿó lҳp bѫm
tiêm và ÿâӹ thuӕc vào bҳp thӏt. Khi
ÿҭy hêt thuӕc vào bҳt thӏt thì dùng
bông thҩm cӗn ÿһt lên vùng da ӣ ÿҫu
kim tiêm và rút kim ra ngoài.
Tiêm bҳp thӏt ӣ gà

- Ĉӕi vӟi lӧn và các gia súc khác
thӵc hiӋn tiêm mӝt thì, lҳp kim vào
bѫm tiêm và ÿһt kim tiêm chӃch vӟi
da con vұt mӝt góc 45
0
sau ÿó ҩn
mҥnh kim tiêm sӁ chӑc thӫng da
xuӕng bҳp thӏt sau ÿó ÿҭy thuӕc.
Bѭӟc 5. Quan sát con vұt xem có
biӇu hiӋn khác thѭӡng không? thӡi

gian 10-15 phút sau khi tiêm



Tiêm bҳp cә thӓ

3.2. Tiêm tƭnh mҥch
Trong trѭӡng hӧp gia súc nhiӉm trùng nһng sӁ tiêm penicillin vào tƭnh mҥch
con vұt, các bѭӟc thӵc hiӋn nhѭ sau:
+ Bѭӟc 1: chuҭn bӏ dөng cө, thuӕc và hóa chҩt.
- Dөng cө gӗm: Bѫm tiêm 20 ml, kim tiêm 14, panh thҷng, kéo cong, ÿƭa lӗng
thӫy tinh, khay sҳt tráng men hoһc inox. Tҩt cҧ dөng cө trên ÿѭӧc rӱa bҵng xà
phòng nѭӟc sҥch. Bѫm tiêm, kim tiêm, panh, kéo ÿѭa vào nѭӟc ÿun sôi thӡi gian
5 – 10 phút ÿӇ vô trùng.
- Thuӕc, hóa chҩt gӗm: penicillin liӅu lѭӧng theo chӍ dүn cӫa nhà sҧn xuҩt, nѭӟc
cҩt 2 lҫn 10 – 15 ml, cӗn iӕt 5% hoһc cӗn trҳng 90
0
, bông thҩm nѭӟc
Tҩt cҧ dөng cө, thuӕc hóa chҩt ÿѭӧc ÿһt trong khay men và dùng vҧi gҥc vô
trùng chùm kín.
Bѭӟc 2: Cӕ ÿӏnh gia súc và xác ÿӏnh vӏ trí tiêm.
+ Cӕ ÿӏnh gia súc:
- Trâu, bò, ngӵa cho ÿӭng trong giá cӕ ÿӏnh 4 trө.
- Lӧn, dê, chó, mèo, tùy tӯng trѭӡng hӧp mà trói buӝc ÿҧm bҧo an toàn
+Xác ÿӏnh vӏ trí tiêm

11
Trâu, bò, ngӵa, dê, cӯu tiêm tƭnh mҥch cә bên trái hoһc bên phҧi, tҥi vӏ trí 1/3
phía trên cӫa cә tính tӯ phía ÿҫu con vұt. Lӧn, chó mèo ít tiêm tƭnh mҥch.

Cӕ ÿӏnh và tiêm tƭnh mҥch cә ӣ bò

Bѭӟc 3: VӋ sinh, sát trùng da vùng tiêm trên cѫ thӇ con vұt:
- Dùng kéo cong cҳt lông ÿѭӡng kính 5 cm tҥi vӏ trí tiêm trên cѫ thӇ vұt nuôi.
- Rӱa da vùng tiêm bҵng nѭӟc sҥch, thҩm khô bҵng vҧi gҥc hoһc khăn bông
sҥch.
- Dùng bông thҩm cӗn iӕt 5% hoһc cӗn 90
0
ÿһt lên da vùng tiêm trên cѫ thӇ con
vұt và di chuyӇn theo vòng tròn ÿӗng tâm tӯ trong ra ngoài ÿӇ sát trùng.
Bѭӟc 4. Ĉâm kim vào tƭnh mҥch và bѫm thuӕc
- Trâu, bò, ngӵa thӵc hiӋn phѭѫng pháp tiêm 2 thì. Dùng ngón tay cái, ngón trӓ
và ngón giӳa, nҳm lҩy ÿӕc kim tiêm, sao cho kim tiêm vuông góc vӟi lòng bàn
tay, dùng lӵc cӫa cә tay vӛ lên da vùng tƭnh mҥch cә, kim tiêm sӁ xuyên qua da
xuӕng tƭnh mҥch. NӃu trúng tƭnh mҥch có máu chҭy ra ӣ ÿӕc kim. NӃu không
trúng tƭnh mҥch thì nҳm lҩy ÿӕc kim ÿiӅu chӍnh cho kim vào tƭnh mҥch. sau ÿó
lҳp bѫm tiêm và ÿâӹ thuӕc tӯ tӯ vào tƭnh mҥch. Khi ÿҭy hêt thuӕc vào tƭnh mҥch,
dùng bông thҩm cӗn ÿһt lên vùng da ӣ ÿҫu kim tiêm ҩn nhҽ và rút kim ra ngoài.
- Dê, cӯu và gia súc nhӓ tiêm 1 thì. Lҳp kim tiêm vào bѫm tiêm và ÿһt kim tiêm
chӃch vӟi da con vұt mӝt góc 45
0
sau ÿó ҩn mҥnh, kim sӁ chӑc thӫng da xuӕng
tƭnh mҥch, rút pít tông bѫm tiêm lҥi phía sau, nӃu có máu chҭy ra ӣ ÿӕc kim thì
ÿҭy thuӕc tӯ tӯ vào tƭnh mҥch.
Bѭӟc 5. Quan sát con vұt xem có biӇu hiӋn khác thѭӡng không? thӡi gian 10-
15 phút sau khi tiêm. NӃu con vұt thӣ nhanh, nhӏp tim nhanh, loҥn nhӏp, da mҭn
ÿӓ thì báo cho thú y sӻ xӱ lý kӏp thӡi.
3.3. Cho ăn, uӕng.
- Ĉӕi vӟi Penicilline V có thӇ trӝn thuӕc vào thӭc ăn, nѭӟc uӕng cho con vұt ăn

hoһc uӕng tӵ do, hoһc thông qua chai cao su, bѫm tiêm cho con vұt uӕng bҳt
buӝc.
3.4. Phóng bӃ vùng bӋnh trên cѫ thӇ gia súc.
Dùng 1 triӋu ÿѫn vӏ Penicilline + 20 ml Novocaine 3 % tiêm xung quanh tә
chӭc bӏ bӋnh trên cѫ thӇ gia súc nhѭ; ә viêm, mөn nhӑt, áp xe, vӃt thѭѫng ngoҥi

12
khoa nhiӉm trùng, viêm vú vӯa có tác dөng diӋt khuҭn vӯa có tác dөng giҧm
ÿau sӁ tăng hiӋu quҧ cӫa thuӕc.
3.5. Thөt thuӕc vào cѫ quan bӏ bӋnh trên cѫ thӇ gia súc.
Pha thuӕc penicilline vào nѭӟc cҩt theo tӹ lӋ 1 triӋu ÿѫn vӏ/10 ml, thөt vào cѫ
quan bӏ bӋnh thông qua dөng cө thú y, nhѭ tӱ cung, bҫu vú gia súc ÿӇ ÿiӅu trӏ
bӋnh viêm tӱ cung và viêm vú ӣ gia súc cái sinh sҧn. Ngoài ra ngѭӡi ta còn dùng
mӥ Penicilline ÿӇ bôi vào vӃt loét trên da, niêm mҥc gia súc.
4. Bҧo quҧn thuӕc.
4.1. Xác ÿӏnh ÿiӅu kiӋn bҧo quҧn
Nѫi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nҳng mһt trӡi, tránh nguӗn nhiӋt, nѫi ҭm
ѭӟt và hóa chҩt ÿӝc hҥi.
4.2. Thӵc hiӋn viӋc bҧo quҧn
- KiӇm tra lӑ ÿӵng thuӕc, vӍ viên nén ÿӇ phát hiӋn dұp, vӥ, rách ҧnh hѭӣng tӟi
thuӕc.
- KiӇm tra nhãn mҳc, hҥn dùng, tính chҩt, màu sҳc cӫa thuӕc ÿӇ xác ÿӏnh tiêu
chuҭn kӻ thuұt trѭӟc khi bҧo quҧn.
- Thao tác nhҽ nhàng xӃp thuӕc vào tӫ thuӕc, tránh ÿә vӥ, tránh va chҥm mҥnh,
không ÿӇ thuӕc chung vӟi hóa chҩt ÿӝc hҥi.
- KiӇm tra thѭӡng xuyên ÿӇ phát hiӋn và xӱ lý sai sót.
- Ĉӕi vӟi thuӕc ÿã pha cҫn bҧo quҧn trong ÿiӅu kiӋn lҥnh dѭӟi 10
0
C ÿӇ dùng
trӣ lҥi, nhѭng không quá 2 ngày.

B. Bài tұp và sҧn phҭm thӵc hành cӫa hӑc viên:
Bài tұp 1: Nhұn dҥng thuӕc Penicillin và ӭng dөng trong chăn nuôi.
- Nguӗn lӵc: Penicillin và các chӃ phҭm cӫa thuӕc.
- Cách thӭc tә chӭc: hӑc viên quan sát Penicillin và các dҥng chӃ phҭm cӫa thuӕc
ÿang ÿѭӧc dùng trong chăn nuôi.
- Thӡi gian hoàn thành: 10 phút/1 hӑc viên
- Phѭѫng pháp ÿánh giá: Giáo viên phát phiӃu trҳc nghiӋm cho hӑc viên ÿiӅn vào
ô trҧ lӡi, ÿӕi chiӃu vӟi ÿáp án.
- KӃt quҧ và sҧn phҭm cҫn ÿҥt ÿѭӧc: Nhұn biӃt ÿúng tên, tính chҩt và ӭng dөng
cӫa penicillin trong chăn nuôi.
Bài tұp 2: Thӵc hành tiêm penicillin vào bҳp thӏt trâu, bò, lӧn, gia cҫm
- Nguӗn lӵc: ÿӝng vұt thí nghiӋm, Penicillin, dөng cө thú y, bҧo hӝ lao ÿӝng
(quҫn áo bҧo hӝ, khҭu trang, ӫng, găng tay su…).
- Cách thӭc tә chӭc: chia lӟp thành các nhóm nhӓ (3 – 5 hӑc viên/nhóm), mӛi
nhóm nhұn nhiӋm vө thӵc hành tiêm penicillin vào bҳp thӏt ӣ các vӏ trí cho các
ÿӕi tѭӧng khác nhau.
- Thӡi gian hoàn thành: 1 giӡ/1 nhóm.
- Phѭѫng pháp ÿánh giá: Giáo viên quan sát viӋc thӵc hiӋn cӫa hӑc viên, dӵa theo
tiêu chuҭn trong phiӃu ÿánh giá kӻ năng sӱ dөng thuӕc penicillin
- KӃt quҧ và sҧn phҭm cҫn ÿҥt ÿѭӧc: Chuҭn bӏ ÿѭӧc dөng cө, thuӕc, hóa chҩt cҫn
thiӃt, thӵc hiӋn ÿѭӧc các bѭӟc tiêm thuӕc vào bҳp thӏt con vұt ÿúng kӻ thuұt, ÿҧm
bҧo an toàn cho ngѭӡi, vұt nuôi và vӋ sinh môi trѭӡng.

13
Bài tұp 3: Thӵc hành tiêm penicillin vào tƭnh mҥch trâu, bò, dê .
- Nguӗn lӵc: ÿӝng vұt thí nghiӋm, Penicillin, dөng cө thú y, bҧo hӝ lao ÿӝng
(quҫn áo bҧo hӝ, khҭu trang, ӫng, găng tay su…).
- Cách thӭc tә chӭc: chia lӟp thành các nhóm nhӓ (3 – 5 hӑc viên/nhóm), mӛi
nhóm thӵc hiӋn tiêm penicillin vào tƭnh mҥch cho mӝt ÿӕi tѭӧng khác nhau.

- Thӡi gian hoàn thành: 30 phút/1 nhóm.
- Phѭѫng pháp ÿánh giá: Giáo viên quan sát viӋc thӵc hiӋn cӫa hӑc viên, dӵa theo
tiêu chuҭn trong phiӃu ÿánh giá kӻ năng sӱ dөng thuӕc penicillin
- KӃt quҧ và sҧn phҭm cҫn ÿҥt ÿѭӧc: Chuҭn bӏ ÿѭӧc dөng cө, thuӕc, hóa chҩt cҫn
thiӃt, thӵc hiӋn ÿѭӧc các bѭӟc tiêm thuӕc vào tƭnh mҥch con vұt ÿúng kӻ thuұt,
ÿҧm bҧo an toàn cho ngѭӡi, vұt nuôi và vӋ sinh môi trѭӡng.

C. Ghi nhӟ:
Nӝi dung chính cҫn chú ý
- Nhұn biӃt tính chҩt, tác dөng, ӭng dөng và sӱ dөng Penicillin.
- Thuӕc pha xong phҧi dùng ngay trong ngày, không nên kéo dài thӡi gian sӱ
dөng.
- Khi thuӕc ÿã chuyӇn màu không nên sӱ dөng.
- Thӱ phҧn ӭng dӏ ӭng trѭӟc khi tiêm thuӕc.

14
Bài 2: Sӱ dөng Streptomycin

Giӟi thiӋu:
Streptomycine là kháng sinh ÿѭӧc dùng rӝng rãi trong chăn nuôi, ÿӇ ÿiӅu trӏ các
bӋnh do vi khuҭn gây ra trên cѫ thӇ vұt nuôi nhѭ: Tө huyӃt trùng, thѭѫng hàn,
bӋnh lao, bӋnh viêm vú, viêm ÿѭӡng hô hҩp Tuy nhiên viӋc sӱ dөng
Streptomycine cҫn phҧi tuân thӫ nguyên tҳc chung ÿӇ tránh hiӋn tѭӧng quen
thuӕc, sӕc, choáng làm giҧm hiӋu quҧ ÿiӅu trӏ cӫa thuӕc. Vì vұy giӟi thiӋu bài hӑc
sӱ dөng Streptomycine là cҫn thiӃt ÿӇ hình thành kiӃn thӭc, kӻ năng và thái ÿӝ
nghӅ nghiӋp cho ngѭӡi chăn nuôi.
Mөc tiêu:
Hӑc xong bài hӑc này ngѭӡi hӑc có khҧ năng:
- Trình bày ÿѭӧc nӝi dung vӅ sӱ dөng Streptomycine dùng trong chăn nuôi.
- Thӵc hiӋn ÿѭӧc viӋc nhұn dҥng, ӭng dөng, sӱ dөng và bҧo quҧn Streptomycine
trong chăn nuôi ÿúng kӻ thuұt
- Nghiêm túc, trách nhiӋm và ÿҧm bҧo an toàn vӋ sinh thӵc phҭm cho cӝng ÿӗng.
A. Nӝi dung :
1. Nhұn dҥng Streptomycine
1.1. Nhұn biӃt chung:
Streptomycine là kháng sinh thông dөng ÿѭӧc dùng nhiӅu trong chăn nuôi ÿӇ

ÿiӅu trӏ bӋnh cho gia súc, gia cҫm. Streptomycine có nguӗn gӕc tӯ nҩm. Thuӕc
có tác dөng diӋt khuҭn hҽp, chӍ tác dөng vӟi vi khuҭn gây bӋnh tө huyӃt trùng, vi
khuҭn ÿѭӡng hô hҩp, ÿѭӡng ruӝt, sҧy thai truyӅn nhiӉm và bӋnh do xҥ khuҭn gây
ra.
1.2.Nhұn biӃt tính chҩt
- Streptomycine ӣ dҥng bӝt màu trҳng, mӏn, tѫi, dӉ hút ҭm khi ra ngoài không
khí, tan chұm trong nѭӟc, ít tan trong cӗn và các dung môi khác, mùi hҳc.


Bӝt Streptomycin

Streptomycin dҥng viên nén

- Thuӕc ÿѭӧc sҧn xuҩt ÿóng trong lӑ thӫy tinh nút kín, dҥng bӝt mӏm, tѫi, màu
trҳng, không vón cөc, không kӃt dính, tan trong nѭӟc. Trong trѭӡng hӧp hӣ nút,

15




Streptomycin dҥng bӝt ÿóng trong
lӑ thӫy tinh
Streptomycin dҥng bӝt ÿóng trong
túi giҩy bҥc

rҥn nӭt lӑ hoһc quá hҥn sӱ dөng thuӕc
vón cөc, hút ҭm, kӃt dính, chuyӇn màu
sӁ không sӱ dөng ÿѭӧc.
- Streptomycine sau khi pha vӟi nѭӟc

cҩt thành dҥng dung dӏch trong suӕt,
không màu, mùi hҳc, ÿѭӧc sӱ dөng
ngay trong ngày, không nên kéo dài
thӡi gian sӱ dөng sӁ làm giҧm hiӋu lӵc
ÿiӅu trӏ cӫa thuӕc. Dҩu hiӋu nhұn biӃt
thuӕc chuyӇn màu, mùi khét

Dung dӏch streptomycin
1.3. Nhұn biӃt tác dөng cӫa thuӕc.
- Thuӕc có tác dөng diӋt khuҭn mҥnh vӟi vi khuҭn gây bӋnh tө huyӃt trùng,
nhóm vi khuҭn ÿѭӡng ruӝt, vi khuҭn gây bӋnh ÿѭӡng hô hҩp, vi khuҭn gây bӋnh
sҧy thai truyӅn nhiӉm
- Thuӕc an toàn ÿӕi vӟi vұt nuôi kӇ cҧ trong trѭӡng hӧp dùng quá liӅu. Tuy nhiên
thuӕc gây ÿӝc cҩp tính ӣ chó, mèo mà biӇu hiӋn lâm sàng là nôn mӱa, siêu vҽo ÿi
không vӳng. NӃu dùng liӅu cao, thӡi gian dài sӁ gây ÿӝc mãn tính gây tәn
thѭѫng thұn, rӕi loҥn tiӅn ÿình và ÿiӃc ÿӕi vӟi ngѭӡi.
- Thuӕc ít gây ÿau ÿӟn nѫi tiêm, hҩp thu nhanh, có thӇ kӃt hӧp vӟi các kháng
sinh khác ÿӇ nâng cao hiӋu lӵc cӫa thuӕc.
2. Ӭng dөng
2.1. ĈiӅu trӏ bӋnh cho vұt nuôi
- ĈiӅu trӏ các bӋnh do vi khuҭn gây ra nhѭ: viêm phәi, viêm phӃ quҧn, viêm tӱ
cung, viêm vú
- ĈiӅu trӏ các bӋnh truyӅn nhiӉm:
+ BӋnh tө huyӃt trùng.
+ BӋnh tiêu chҧy do vi khuҭn ÿѭӡng ruӝt gây ra
+ BӋnh lao.

16
+ BӋnh sҧy thai truyӅn nhiӉm.
2.2. ĈӅ phòng nhiӉm trùng vӃt thѭѫng, vӃt mә.

- Dùng bӝt Streptomycine ÿѭa vào vӃt thѭѫng, vӃt mә trên cѫ thӇ gia súc ÿӇ ÿӅ
phòng nhiӉm trùng.
- Tiêm Streptomycine cӝng vӟi Penicilline vào bҳp thӏt cho con vұt sau khi mә,
hoһc bӏ tәn thѭѫng ÿӇ ÿӅ phòng nhiӉm trùng
3. Sӱ dөng
3.1. Tiêm bҳp thӏt
- Trâu, bò, ngӵa, dê, cӯu tiêm bҳp cә, mông.
- Lӧn tiêm bҳp cә, mông,
ÿùi chân sau.
- Gia cҫm tiêm bҳp lѭӡn, gӕc cánh, ÿùi
LiӅu lѭӧng thuӕc theo chӍ dүn cӫa cѫ sӣ sҧn xuҩt
- Chó, mèo tiêm bҳp cә, mông, ÿùi liӅu lѭӧng theo chӍ dүn cӫa nhà sҧn xuҩt
3.2. Tiêm tƭnh mҥch
Trâu, bò, ngӵa, dê, cӯu; tiêm tƭnh
mҥch cә. Nên pha thuӕc trong dung
dӏch ÿѭӡng glucoza 20% hoһc dung
dӏch mһn ngӑt 10 % có bә xung
Cafein ÿӇ ÿӅ phòng choáng, sӕc.
Cách pha nhѭ sau:
Bѭӟc 1: Dùng bѫm tiêm bѫm 10
ml nѭӟc cҩt vào lӑ ÿӵng
Streptomycin, lҳc nhҽ cho tan thuӕc.
Bѭӟc 2: Dùng bѫm tiêm hút hӃt
lѭӧng Streptomycin ÿã pha, bѫm
vào chai truyӅn chӭa dung dӏch
ÿѭӡng Glucoza 20%, lҳc nhҽ.
Bѭӟc 3: Bѫm vào chai truyӅn 10
ml dung dӏch Cafein 5%, lҳc nhҽ,
sau ÿó tiêm tƭnh mҥch cho con vұt

Chai ÿӵng dung dӏch truyӅn glucoza 20%
3.3. Thөt thuӕc vào cѫ quan bӏ bӋnh trên cѫ thӇ gia súc.
Trong ÿiӅu trӏ bӋnh viêm tӱ cung gia súc, viêm vú ӣ trâu, bò, dê có thӇ dùng
Streptomycin cӝng vӟi penicillin liӅu nhѭ nhau, thөt vào tӱ cung, vú con vұt.
Các bѭӟc tiӃn hành nhѭ sau:
Bѭӟc 1: chuҭn bӏ dөng cө , thuӕc thú y
- Dөng cө gӗm: Bѫm tiêm, kim tiêm, ӕng dүn, kim thông vú, panh, kҽp dөng
cө ÿѭӧc sӱa sҥch, ÿѭa vào nѭӟc ÿun sôi 10-15 phút ÿӇ vô trùng
- Thuӕc Streptomycin, penicillin liӅu nhѭ nhau 3 lӑ/ lҫn ÿӕi vӟi thөt tӱ cung gia
súc, 1 lӑ/ lҫn ÿӕi vӟi thөt bҫu vú gia súc, nѭӟc cҩt tiêm 20ml. Bѫm nѭӟc cҩt vào
các lӑ thuӕc, lҳc cho tan .
Bѭӟc 2: Cӕ ÿӏnh gia súc
- Trâu, bò, ngӵa cho ÿӭng trong giá cӕ ÿӏnh 4 trө hoһc trói buӝc ÿҫu con vұt vào
cây tӵ nhiên.
- Lӧn, dê, chó, mèo, tùy tӯng trѭӡng hӧp mà trói buӝc ÿҧm bҧo an toàn

17
Thөt thuӕc vào tӱ cung lӧn
Bѭӟc 3: VӋ sinh, sát trùng.
- Rӱa âm hӝ, bҫu vú và phía sau cѫ thӇ con vұt bҵng xà phòng, bàn chҧi, nѭӟc
sҥch.
- Thҩm khô bҵng vҧi gҥc hoһc khăn bông ÿã giһt sҥch
- Dùng bông thҩm cӗn iӕt hoһc cӗn trҳng bôi lên da vùng âm hӝ, bҫu vú bӏ bӋnh
Bѭӟc 4: Ĉѭa thuӕc vào cѫ quan bӏ bӋnh.
- Ĉѭa tӯ tӯ ӕng dүn ( sӱ dөng dүn tinh quҧn) qua ÿѭӡng sinh dөc vào tӱ cung
con vұt, lҳp bѫm tiêm vào ӕng dүn và ÿҭy thuӕc .
- Ĉѭa kim thông vú qua ӕng dүn sӳa vào bҫu vú sau ÿó lҳp bѫm tiêm và ÿҭy
thuӕc.

4. Bҧo quҧn thuӕc.
4.1. Xác ÿӏnh ÿiӅu kiӋn bҧo quҧn
Nѫi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nҳng mһt trӡi, tránh nguӗn nhiӋt, nѫi ҭm
ѭӟt và hóa chҩt ÿӝc hҥi.
4.2. Thӵc hiӋn viӋc bҧo quҧn
- KiӇm tra lӑ ÿӵng thuӕc ÿӇ phát hiӋn dұp, vӥ, hӣ nút ҧnh hѭӣng tӟi thuӕc.
- KiӇm tra nhãn mҳc, hҥn dùng, tính chҩt, màu sҳc cӫa thuӕc ÿӇ xác ÿӏnh tiêu
chuҭn kӻ thuұt trѭӟc khi bҧo quҧn.
- Thao tác nhҽ nhàng xӃp thuӕc vào các tӫ thuӕc, tránh ÿә vӥ, tránh va chҥm
mҥnh .
- KiӇm tra thѭӡng xuyên ÿӇ phát hiӋn và xӱ lý sai sót

B. Bài tұp và sҧn phҭm thӵc hành cӫa hӑc viên:
Bài tұp 1: Nhұn dҥng thuӕc Streptomycin và ӭng dөng trong chăn nuôi.
- Nguӗn lӵc: Streptomycin và các biӋt dѭӧc cӫa thuӕc.

18
- Cách thӭc tә chӭc: hӑc viên quan sát treptomycin và biӋt dѭӧc cӫa thuӕc ÿang
ÿѭӧc dùng trong chăn nuôi ӣ nѭӟc ta.
- Thӡi gian hoàn thành: 10 phút/1 hӑc viên
- Phѭѫng pháp ÿánh giá: Giáo viên phát phiӃu trҳc nghiӋm cho hӑc viên ÿiӅn vào
ô trҧ lӡi, ÿӕi chiӃu vӟi ÿáp án.
- KӃt quҧ và sҧn phҭm cҫn ÿҥt ÿѭӧc: nhұn biӃt ÿѭӧc tên, tính chҩt và ӭng dөng
cӫa Streptomycin trong chăn nuôi theo chӍ tiêu kӻ thuұt.

Bài tұp 2: Thӵc hành thөt thuӕc Streptomycin vào tӱ cung, bҫu vú gia súc.
- Nguӗn lӵc: ÿӝng vұt thí nghiӋm, Streptomycin, nѭӟc cҩt, cӗn sát trùng, bông
thҩm nѭӟc, dөng cө thú y, bҧo hӝ lao ÿӝng (quҫn áo bҧo hӝ, khҭu trang, ӫng,
găng tay su…).
- Cách thӭc tә chӭc: chia lӟp thành các nhóm nhӓ (3 – 5 hӑc viên/nhóm), mӛi

nhóm thӵc hành thөt streptomycin vào tӱ cung, bҫu vú cho con vұt.
- Thӡi gian hoàn thành: 30 phút/1 nhóm.
- Phѭѫng pháp ÿánh giá: Giáo viên quan sát viӋc thӵc hiӋn cӫa hӑc viên, dӵa theo
tiêu chuҭn trong phiӃu ÿánh giá kӻ năng sӱ dөng thuӕc.
- KӃt quҧ và sҧn phҭm cҫn ÿҥt ÿѭӧc: Chuҭn bӏ ÿѭӧc dөng cө, thuӕc, hóa chҩt cҫn
thiӃt, thӵc hiӋn ÿѭӧc các bѭӟc thөt thuӕc vào tӱ cung, bҫu vú con vұt ÿúng kӻ
thuұt, ÿҧm bҧo an toàn .

Bài tұp 3: Thӵc hành pha thuӕc Streptomycin vào dӏch truyӅn Glucoza 20% và
tiêm tƭnh mҥch cho dê .
- Nguӗn lӵc: ÿӝng vұt thí nghiӋm, Streptomycin, cӗn sát trùng, bông thҩm nѭӟc
dөng cө thú y, bҧo hӝ lao ÿӝng (quҫn áo bҧo hӝ, khҭu trang, ӫng, găng tay su…).
- Cách thӭc tә chӭc: chia lӟp thành các nhóm nhӓ (3 – 5 hӑc viên/nhóm), mӛi
nhóm nhұn nhiӋm vө thӵc hiӋn pha thuӕc Streptomycin vào dӏch truyӅn Glucoza
20% và tiêm tƭnh mҥch cho dê .
- Thӡi gian hoàn thành: 30 phút/1 nhóm.
- Phѭѫng pháp ÿánh giá: Giáo viên quan sát viӋc thӵc hiӋn cӫa hӑc viên, dӵa theo
tiêu chuҭn trong phiӃu ÿánh giá kӻ năng sӱ dөng thuӕc.
- KӃt quҧ và sҧn phҭm cҫn ÿҥt ÿѭӧc: Chuҭn bӏ ÿѭӧc dөng cө, thuӕc, hóa chҩt cҫn
thiӃt, thӵc hiӋn ÿѭӧc các bѭӟc pha Streptomycin vào dӏch truyӅn Glucoza 20% và
tiêm tƭnh mҥch cho dê .

C. Ghi nhӟ:
Nӝi dung chính cҫn chú ý
- Nhұn biӃt tính chҩt, tác dөng, ӭng dөng và sӱ dөng Streptomycin.
- Thuӕc pha xong phҧi dùng ngay trong ngày, không nên kéo dài thӡi gian sӱ
dөng.
- Khi thuӕc ÿã chuyӇn màu không nên sӱ dөng.

19
Bài 3: Sӱ dөng Tiamulin

Giӟi thiӋu:
Tiamulin là kháng sinh ÿѭӧc dùng rӝng rãi trong chăn nuôi, ÿӇ ÿiӅu trӏ các bӋnh
nhiӉm trùng do vi khuҭn gây ra trên cѫ thӇ vұt nuôi Tuy nhiên viӋc sӱ dөng
Tiamulin phҧi tuân thӫ nguyên tҳc chung ÿӇ tránh hiӋn tѭӧng quen thuӕc, sӕc,
choáng làm giҧm hiӋu lӵc cӫa thuӕc. Vì vұy giӟi thiӋu bài hӑc sӱ dөng Tiamulin
là cҫn thiӃt ÿӇ hình thành kiӃn thӭc, kӻ năng và thái ÿӝ nghӅ nghiӋp cho ngѭӡi
chăn nuôi.
Mөc tiêu:
Hӑc xong bài hӑc này ngѭӡi hӑc có khҧ năng:
- Trình bày ÿѭӧc nӝi dung vӅ sӱ dөng Tiamulin dùng trong chăn nuôi.
- Thӵc hiӋn ÿѭӧc viӋc nhұn dҥng, ӭng dөng, sӱ dөng và bҧo quҧn Tiamulin trong
chăn nuôi ÿúng kӻ thuұt
- Nghiêm túc, trách nhiӋm và ÿҧm bҧo an toàn vӋ sinh thӵc phҭm cho cӝng ÿӗng.
A. Nӝi dung:
1. Nhұn dҥng Tiamulin
1.1. Nhұn biӃt chung:
- Tiamulin là kháng sinh có tác dөng diӋt khuҭn rӝng. Thuӕc có tác dөng vӟi
hҫu hӃt các loҥi vi khuҭn gây bӋnh, nҩm, ÿһc biӋt là bӋnh hen suyӉn ӣ lӧn, gia
cҫm và bӋnh hӗng lӷ ӣ lӧn.
- Tiamulin ÿѭӧc sҧn xuҩt và trình bày ӣ dҥng bӝt và dung dӏch tiêm
1.2.Nhұn biӃt tính chҩt
- Tiamulin là chҩt kӃt tinh dҥng bӝt màu trҳng ngà, mӏn, tѫi, dӉ hút ҭm khi ra
ngoài không khí, tan trong nѭӟc, trong cӗn , mùi hҳc.


Bӝt Tiamulin

- Tiamulin dҥng bӝt Premix chӭa 20% và 45% ÿѭӧc ÿóng trong lӑ là chҩt bӝt
mӏm, tѫi, màu trҳng ngà, không vón cөc, không kӃt dính, tan trong nѭӟc . Trong
trѭӡng hӧp hӣ bao bì hoһc quá hҥn sӱ dөng thuӕc vón cөc, hút ҭm, kӃt dính, ngҧ
màu sӁ không sӱ dөng ÿѭӧc.

20


Tiamulin dҥng bӝt ÿóng trong túi giҩy bҥc 25 gam




Tiamulin dung dӏch tiêm

- Tiamulin ӣ dҥng dung dӏch tiêm chӭa 10% ÿóng trong chai 10 – 50ml, trong
suӕt không màu, không chӏu nhiӋt, thuӕc chuyӇn màu không sӱ dөng ÿѭӧc.
1.3. Nhұn biӃt tác dөng cӫa thuӕc.
- Tiamulin là kháng sinh có tác dөng diӋt khuҭn rӝng, tác dөng vӟi hҫu hӃt các
loҥi vi khuҭn, nҩm gây bӋnh ӣ ÿѭӡng tiêu hóa, hô hҩp gia súc, gia cҫm.Thuӕc
ÿһc trӏ bӋnh hen suyӉn ӣ lӧn, gia cҫm và xoҳn khuҭn gây bӋnh hӗng lӷ trên lӧn.
- Thuӕc an toàn, không gây ÿӝc kӇ cҧ trong trѭӡng hӧp dùng liӅu gҩp 3 – 5lҫn
so vӟi liӅu ÿiӅu trӏ. Tuy nhiên thuӕc có thӇ gây ra trҥng thái dӏ ӭng, choáng, sӕc
cho con vұt.
2. Ӭng dөng
2.1. ĈiӅu trӏ bӋnh cho vұt nuôi
- ĈiӅu trӏ các bӋnh: mөn nhӑt, bӑc mӫ, nhiӉm trùng mӫ vӃt thѭѫng, viêm tӱ
cung, viêm vú ӣ gia súc, viêm cѫ, viêm da, bӋnh viêm thanh khí quҧn truyӅn
nhiӉm ӣ gia cҫm (CRD), bӋnh suyӉn lӧn, bӋnh do bào tӱ nҩm gây ra ӣ ÿѭӡng

tiêu hóa, hô hҩp, bӋnh hӗng lӷ ӣ lӧn. Mӝt sӕ bӋnh truyӅn nhiӉm nhѭ bӋnh Tө
huyӃt trùng, Thѭѫng hàn, bӋnh sѭng phù ÿҫu ӣ lӧn con.
2.2. ĈӅ phòng nhiӉm trùng vӃt thѭѫng, vӃt mә.
- Ĉѭa bӝt Tiamulin vào vӃt thѭѫng, vӃt mә ÿӇ ÿӅ phòng nhiӉm trùng .

21
- Tiêm Tiamulin vào bҳp thӏt cho con vұt sau khi mә, hoһc tәn thѭѫng ÿӅ phòng
nhiӉm trùng vӃt thѭѫng.
3. Sӱ dөng
3.1. Tiêm bҳp thӏt
- Trâu, bò, ngӵa tiêm bҳp thӏt cә, mông. LiӅu lѭӧng thuӕc theo chӍ dүn cӫa nhà
sҧn xuҩt.

- Lӧn: tiêm bҳp thӏt cә, mông, bҳp thӏt ÿùi hai chân sau. LiӅu lѭӧng thuӕc theo
chӍ dүn cӫa nhà sҧn xuҩt.
- Gia cҫm tiêm bҳp thӏt lѭӡn, gӕc cánh, ÿùi. LiӅu lѭӧng thuӕc theo chӍ dүn cӫa
nhà sҧn xuҩt.
3.2. Tiêm tƭnh mҥch
Trâu, bò, ngӵa, dê, cӯu tiêm tƭnh mҥch cә, nên pha thuӕc trong dung dӏch
truyӅn glucoza 20% hoһc dung dӏch mһn ngӑt, bә xung Cafein ÿӇ ÿӅ phòng
choáng, sӕc, ngӯng tim ÿӝt ngӝt.
- Lӧn tiêm tƭnh mҥch rìa tai, chó mèo tiêm tƭnh mҥch ÿùi.
3.3. Cho ăn, uӕng.
+ Ĉӕi vӟi gia cҫm nên trӝn thuӕc ӣ dҥng Premix vào thӭc ăn, cho ăn tӵ do ÿӇ
phòng bӋnh CRD, liӅu lѭӧng thuӕc theo chӍ dүn cӫa nhà sҧn xuҩt. Các bѭӟc tiӃn
hành nhѭ sau:
Bѭӟc 1: Xác ÿӏnh liӅu lѭӧng thuӕc
Dӵa vào liӅu lѭӧng thuӕc ÿѭӧc nhà sҧn xuҩt ghi trên nhãn thuӕc và sӕ lѭӧng
gia cҫm, ÿӇ xác ÿӏnh lѭӧng thuӕc cҫn dùng.
Bѭӟc 2: Chuҭn bӏ thuӕc và thӭc ăn cho ÿàn gia cҫm.

- Dùng cân tiӇu ly, cân thuӕc theo sӕ lѭӧng ÿã ÿѭӧc xác ÿӏnh
- Chuҭn bӏ lѭӧng thӭc ăn cho ÿàn gia cҫm theo khҭu phҫn ăn.
Bѭӟc 3: Trӝn thuӕc vào thӭc ăn:
- Chuҭn bӏ 0,5 – 1 kg thӭc ăn hӛn hӧp cho vào khay men hoһc thúng, mҽt.
- Rҳc lѭӧng nhӓ thuӕc lên thӭc ăn trong khay và dùng tay trӝn ÿӅu cho ÿӃn khi
hӃt lѭӧng thuӕc
- Dùng mӝt phҫn ba lѭӧng thӭc ăn theo khҭu phҫn ÿӵng trong thúng, mҽt, sau
ÿó rҳc mӝt lѭӧng nhӓ thӭc ăn ÿã trӝn thuӕc (nhѭ trình bày ӣ trên) vào thӭc ăn
ÿӵng trong thúng và dùng tay ÿҧo ÿӅu cho ÿӃn khi hӃt lѭӧng thӭc ăn ÿã trӝn
thuӕc, mөc ÿích trӝn ÿӅu thuӕc trong thӭc ăn.
Bѭӟc 4: cho gia cҫm ăn
- Cho gia cҫm ăn vào buәi sáng và chӑn thӡi ÿiӇm con vұt ÿói nhҩt.
- Không bә xung bҩt cӭ mӝt loҥi thӭc ăn nào khác trong thӡi gian cho ăn thuӕc.
+ Pha Tiamulin vào nѭӟc cho gia súc, gia cҫm uӕng tӵ do. Tӹ lӋ pha theo chӍ dүn
cӫa nhà sҧn xuҩt
4. Bҧo quҧn.
4.1. Xác ÿӏnh ÿiӅu kiӋn bҧo quҧn
Nѫi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nҳng mһt trӡi, tránh nguӗn nhiӋt, nѫi ҭm
ѭӟt và hóa chҩt ÿӝc hҥi.
4.2. Thӵc hiӋn viӋc bҧo quҧn

22
- KiӇm tra lӑ ÿӵng thuӕc, vӍ viên nén ÿӇ phát hiӋn dұp, vӥ, rách ҧnh hѭӣng tӟi
thuӕc.
- KiӇm tra nhãn mҳc, hҥn dùng, tính chҩt, màu sҳc cӫa thuӕc ÿӇ xác ÿӏnh tiêu
chuҭn kӻ thuұt trѭӟc khi bҧo quҧn.
- Thao tác nhҽ nhàng xӃp thuӕc vào các tӫ thuӕc, tránh ÿә vӥ, tránh va chҥm
mҥnh, không ÿӇ thuӕc chung vӟi hóa chҩt ÿӝc hҥi.
- KiӇm tra thѭӡng xuyên ÿӇ phát hiӋn và xӱ lý sai sót

B. Bài tұp và sҧn phҭm thӵc hành cӫa hӑc viên:
Bài tұp 1: Nhұn dҥng thuӕc Tiamulin.
- Nguӗn lӵc: Tiamulin và các chӃ phҭm cӫa thuӕc
- Cách thӭc tә chӭc: hӑc viên quan sát Tiamulin và các chӃ phҭm cӫa thuӕc ÿang
ÿѭӧc dùng trong chăn nuôi ӣ nѭӟc ta.
- Thӡi gian hoàn thành: 10 phút/1 hӑc viên
- Phѭѫng pháp ÿánh giá: Giáo viên phát phiӃu trҳc nghiӋm cho hӑc viên ÿiӅn vào
ô trӕng, ÿӕi chiӃu vӟi ÿáp án.
- KӃt quҧ và sҧn phҭm cҫn ÿҥt ÿѭӧc: hӑc viên ÿiӅn ÿúng tên, tính chҩt và ӭng
dөng cӫa Tiamulin trong chăn nuôi.
Bài tұp 2: Thӵc hành cho gia cҫm uӕng thuӕc thông qua thӭc ăn .
- Nguӗn lӵc: ChӃ phҭm Premix Tiamulin, thӭc ăn hӛn hӧp gia cҫm, dөng cө chăn
nuôi, bҧo hӝ lao ÿӝng (quҫn áo bҧo hӝ, khҭu trang, ӫng, găng tay cao su…).
- Cách thӭc tә chӭc: chia lӟp thành các nhóm nhӓ (3 – 5 hӑc viên/nhóm), mӛi
nhóm thӵc hiӋn viӋc trӝn thuӕc vào thӭc ăn cho gia cҫm.
- Thӡi gian hoàn thành: 1 giӡ/1 nhóm.
- Phѭѫng pháp ÿánh giá: Giáo viên quan sát viӋc thӵc hiӋn cӫa hӑc viên, dӵa theo
tiêu chuҭn trong phiӃu ÿánh giá kӻ năng sӱ dөng thuӕc.
- KӃt quҧ và sҧn phҭm cҫn ÿҥt ÿѭӧc: Chuҭn bӏ ÿѭӧc dөng cө, thuӕc, hóa chҩt cҫn
thiӃt, thӵc hiӋn ÿѭӧc các bѭӟc trӝn thuӕc vào thӭc ăn cho gia cҫm ÿúng kӻ thuұt,
Bài tұp 3: Thӵc hành bҧo quҧn thuӕc Tiamulin .
- Nguӗn lӵc: Tiamulin, dөng cө bҧo quҧn, bҧo hӝ lao ÿӝng (quҫn áo bҧo hӝ, khҭu
trang, ӫng, găng tay cao su…).
- Cách thӭc tә chӭc: chia lӟp thành các nhóm nhӓ (3 – 5 hӑc viên/nhóm), mӛi
nhóm thӵc hiӋn viӋc xác ÿӏnh ÿiӅu kiӋn bҧo quҧn và thӵc hiӋn các bѭӟc bҧo quҧn
thuӕc .
- Thӡi gian hoàn thành: 30 phút/1 nhóm.
- Phѭѫng pháp ÿánh giá: Giáo viên quan sát viӋc thӵc hiӋn cӫa hӑc viên, dӵa theo
tiêu chuҭn trong phiӃu ÿánh giá kӻ năng bҧo quҧn thuӕc.
- KӃt quҧ và sҧn phҭm cҫn ÿҥt ÿѭӧc: xác ÿӏnh ÿѭӧc ÿiӅu kiӋn bҧo quҧn và thӵc

hiӋn ÿѭӧc các bѭӟc bҧo quҧn thuӕc
C. Ghi nhӟ:
Nӝi dung chính cҫn chú ý
- Nhұn biӃt tính chҩt, tác dөng, ӭng dөng và sӱ dөng Tiamulin.
- Khi thuӕc ÿã chuyӇn màu không nên sӱ dөng.

23
Bài 4: Sӱ dөng Kanamycin

Giӟi thiӋu:
Kanamycin là kháng sinh ÿѭӧc dùng ÿӇ ÿiӅu trӏ các bӋnh tө huyӃt trùng, tiêu
chҧy, thѭѫng hàn, lao, viêm vú, viêm ÿѭӡng hô hҩp, sҧy thai truyӅn nhiӉm,
Tuy nhiên viӋc sӱ dөng Kanamycin cҫn phҧi tuân thӫ nguyên tҳc chung ÿӇ tránh
hiӋn tѭӧng quen thuӕc, choáng , sӕc làm giҧm hiӋu quҧ ÿiӅu trӏ cӫa thuӕc. Vì vұy
giӟi thiӋu bài hӑc sӱ dөng Kanamycin là cҫn thiӃt trong mô ÿun xác ÿӏnh thuӕc
kháng sinh thông thѭӡng.
Mөc tiêu:
Hӑc xong bài hӑc này ngѭӡi hӑc có khҧ năng:
- Trình bày ÿѭӧc nӝi dung vӅ sӱ dөng Kanamycin dùng trong chăn nuôi.
- Thӵc hiӋn ÿѭӧc viӋc nhұn dҥng, ӭng dөng, sӱ dөng và bҧo quҧn Kanamycin
trong chăn nuôi ÿúng kӻ thuұt
- Ĉҧm bҧo vӋ sinh môi trѭӡng và an toàn vӋ sinh thӵc phҭm cho cӝng ÿӗng.
A. Nӝi dung:
1. Nhұn dҥng Kanamycin
1.1. Nhұn biӃt chung:
- Kanamycin là kháng sinh có tác dөng diӋt khuҭn rӝng. Thuӕc kìm hãm và ӭc
chӃ quá trình sinh trѭӣng cӫa nhiӅu lӑai vi khuҭn gây bӋnh nhѭ: tө huyӃt trùng,
vi khuҭn gây bӋnh ÿѭӡng hô hҩp, ÿѭӡng ruӝt, bӋnh sҧy thai truyӅn nhiӉm, và
nhóm vi khuҭn sinh mӫ.
- Kanamycin ÿѭӧc sҧn xuҩt ӣ dҥng bӝt, dung dӏch tiêm và các chӃ phҭm Pen –

Kana, Kanatialin, Kanavet
1.2.Nhұn biӃt tính chҩt
- Kanamycin kӃt tinh ӣ dҥng bӝt màu trҳng, mӏn, tѫi, dӉ hút ҭm khi ra ngoài
không khí, tan trong nѭӟc, thuӕc không bӏ phá hӫy trong môi trѭӡng axít, chӏu
ÿѭӧc nhiӋt ÿӝ cao.



Bӝt Kanamycin

Bӝt Kanamycin ÿóng trong lӑ
- Kanamycin ӣ dҥng dӏch tiêm 10% là dung dӏch trong suӕt, không màu, mùi hҳc

24



Dung dӏch Kanamycin 20%

- Kanamycin sau khi pha vӟi nѭӟc cҩt thành dung dӏch tiêm có thӇ sӱ dөng
trong 1- 2 ngày ӣ ÿiӅu kiӋn phòng mà không ҧnh hѭӣng tӟi hiӋu lӵc cӫa
thuӕc.
-

ChӃ phҭm cӫa Kanamycin

1.3. Nhұn biӃt tác dөng .
- Kanamycin có tác dөng diӋt khuҭn rӝng, ӭc chӃ sӵ sinh trѭӣng cӫa nhiӅu loҥi
vi khuҭn gây bӋnh nhѭ: vi khuҭn tө huyӃt trùng, nhóm vi khuҭn ÿѭӡng ruӝt,
ÿѭӡng hô hҩp, lao, suyӉn lӧn, sҧy thai truyӅn nhiӉm

- Thuӕc an toàn ÿӕi vӟi vұt nuôi kӇ cҧ trong trѭӡng hӧp dùng quá liӅu. Tuy nhiên
thuӕc có thӇ gây ÿӝc cҩp tính ӣ chó, mèo mà biӇu hiӋn lâm sàng là nôn mӱa, siêu
vҽo ÿi không vӳng. NӃu dùng liӅu cao, thӡi gian dài sӁ gây ÿӝc mãn tính gây tәn
thѭѫng thұn, ÿiӃc ÿӕi vӟi ngѭӡi.
- Thuӕc ít gây ÿau ÿӟn cөc bӝ tә chӭc nѫi tiêm, hҩp thu nhanh, dӉ sӱ dөng.
2. Ӭng dөng
2.1. ĈiӅu trӏ bӋnh cho vұt nuôi