tìm hiểu vấn đề gìn giữ và phát huy các giá trị văn hoá truyền thống ở thừa thiên huế

Website: Email : Tel : 0918.775.368
Lời cảm ơn
Chuyến đi thực tế vào Quảng Trị, Thừa thiên Huế cho lớp Triết
K47 đã thành công tốt đẹp. Để có chuyến đi ý nghĩa này, chúng em
cảm ơn Ban lãnh đạo khoa đã tạo điều kiện thuận lợi cho chúng em.
Chúng em gửi lời cảm ơn tới Ban Chủ nhiệm Khoa, thầy giáo hớng
dẫn đã tận tình chỉ bảo chúng em trong suốt chuyến đi. Bản thân em
cũng đã luôn nỗ lực hết mình, làm việc một cách nghiêm túc nhất
trong báo cáo thực tập.
Em xin chân thành cảm ơn sự ủng hộ của thầy trong bài viết của
mình. Em chúc Khoa Triết ngày thêm phát triển làm đợc nhiều việc có
ý nghĩa cho Sinh viên, học viên thân yêu của mình.
Phần mở đầu
1. Lý do chọn đề tài
Gần đây, hàng loạt các lý thuyết phát triển ra đời, các nhà xã hội
học, văn hoá học, tơng lai học, kinh tế học đều đa ra những nhận định
chung: dù phát triển quốc gia ở trình độ nào, mục tiêu cuối cùng vẫn
là vì hạnh phúc ấy cho con ngời, văn hoá là nhân tố ngày càng khẳng
định vị trí quan trọng của nó. P.Seers - nhà tơng lai học đã khẳng
định: Cùng với phát triển kinh tế thì yếu tố văn hoá phải đợc phát
triển song hành. Vì văn hoá là chất keo kết dính các mối quan hệ
chính trị, xã hội, con ngời tạo nên hình hài và bản sắc dân tộc. Để
chất keo đó khẳng định đợc đặc trng dân tộc mình, nó không thể bỏ
qua yếu tố truyền thống dân tộc - các giá trị truyền thống mà dân tộc
đã tạo dựng, giữ gìn, truyền nối trong suốt tiến trình lịch sử dân tộc.
Bởi chính các giá trị truyền thống đợc ví nh những hòn đảo cứu nạn
trong những cuộc viễn du. Vì vậy, việc khai thác đúng đắn các giá trị
truyền thống văn hoá mang một ý nghĩa lớn lao, nó sẽ là động lực
thúc đẩy đất nớc phát triển theo định hớng chuyên chính. Truyền
thống văn hoá của mỗi quốc gia không phải là cái gì đó trừu tợng mà
có nhiều nét đặc trng riêng, là sự kết tinh từ những giá trị truyền

thống địa phơng. Và Huế là trờng hợp nh vậy. Huế trải qua hơn 350
năm lịch sử, là thủ phủ của chúa Nguyễn Đàng Trong và là kinh đô n-
ớc Việt triều Nguyễn. Huế là nơi tụ hội tinh hoa văn hoá Việt Nam
thời kì cận đại, nhng sắc thái Huế rất riêng. Đó cũng có lẽ là lý do tại
sao Huế đợc UNESCO công nhận là di sản văn hoá thế giới (1993).
Bao nhiêu tinh hoa của mấy thế kỷ đã hội tụ vềmiền núi Ngự sông H-
ơng thơ mộng hữu tình để tạo nên ở đây một vùng văn hoá, rồi đặc
tính văn hoá ấy đã lan toả ra ở nhiều địa phơng trong nớc. Rất nhiều
đóa hoa nghệ thuật đã nảy nở trên vùng đất cố đô này để làm đẹp và
phong phú thêm cho vờn hoa văn hoá của dân tộc.
Trong chuyến đi thực tế vào Huế lần này, tác giả muốn tìm hiểu
truyền thống văn hoá Huế để hiểu sâu hơn về di sản văn hoá đất nớc
mình, để ý thức về sự cần thiết, cấp thiết của việc gìn giữ, phát huy
văn hoá truyền thống, trong đó có văn hoá Huế. Tác giả chọn đề tài:
Tìm hiểu vấn đề gìn giữ và phát huy các giá trị văn hoá truyền
thống ở Thừa Thiên Huế. Đề tài cũng đợc viết với ớc vọng văn hoá
Huế sẽ còn thắp mãi cho các thế hệ ngời Việt Nam tự hào dân tộc. Với
chuyến đi ngắn ngày và năng lực còn hạn chế, tác giả rất mong đợc sự
chỉ bảo của các thầy cô giáo và các bạn.
2. Mục đích nghiên cứu
Tìm hiểu giá trị truyền thống của văn hoá Huế, vấn đề gìn giữ
và phát huy những giá trị đó hiện nay.
3. Đối ngợng nghiên cứu
Thông qua việc nghiên cứu hoạt động bảo tồn và quảng bá các
di sản để tìm hiểu giá trị văn hoá Huế.
4. Phạm vi nghiên cứu
Tỉnh Thừa Thiên Huế, trọng tâm là thành phố Huế.
5. Phơng pháp nghiên cứu
Quan sát, mô tả, phân tích tổng hợp.
6. Bố cục

Báo cáo thực tập gồm 3 phần: phần mở đầu, phần nội dung
chính, phần kết luận. Ngoài ra, còn các tiểu mục, bảng danh mục tài
liệu tham khảo.
Nội dung
Chơng 1. Khái niệm công cụ
1. Văn hoá.
Ngay từ thuở lọt trong vòng tay của mẹ chúng ta đã đợc tiếp xúc
với văn hoá: từ lời ru của mẹ, của cha, những bài ca của chị; rồi đến
cái vật chất nh ăn, ở, mặc cũng là văn hoá. Chính cái văn hoá mà th-
ờng là rất cụ thể nh thế đã nuôi ta lớn, dạy ta khôn.
Ngời ta thờng nói tới những dạng thứ cụ thể của năn hóa: văn
hoá ẩm thực, văn hoá ứng xử, văn hoá kinh doanh, văn hoá chính trị,
văn hoá trang phục, văn hoá Đông Sơn, văn hoá Hoà Bình Tóm lại,
văn hoá có rất nhiều nghĩa, có những nội hàm hết sức phong phú. Nh-
ng dù hiểu thế nào nó cũng đợc quy thành hai nghĩa là nghĩa rộng và
nghĩa hẹp.
Theo nghĩa rộng, văn hoá thờng đợc xem là bao gồm tất cả
những gì do con ngời sáng tạo ra. Hồ Chí Minh đã viết trong Nhật ký
trong tù: Vì lẽ sinh tồn cũng nh mục đích của cuộc sống, loài ngời
mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật,
khoa học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật, những công cụ cho sinh hoạt
hàng ngày về ăn, ở, mặc và các phơng thức sử dụng. Toàn bộ những
phát minh đó tức là văn hoá [ 6; 431].
Theo nghĩa hẹp, có thể nêu ra ở đây những định nghĩa, chẳng
hạn định nghĩa của E. Mayo, tổng giám đốc UNESO có viết trong tạp
chí Ngời đa tin UNESCO, số 11 năm 1989: Đối với một số ngời,
văn hoá chỉ bao gồm những kiệt tác tuyệt vời trong các lĩnh vực t duy
và sáng tạo; đối với những ngời khác, văn hoá bao gồm tất cả những
gì làm cho dân tộc này khác với dân tộc khác, từ những sản phẩm tinh
vi hiện đại nhất cho đến tín ngỡng, phong tục, tập quán, lối sống và

lao động. Cách hiểu thứ hai này đã đợc cộng đồng quốc tế chấp nhận
tại hội nghị liên chính phủ về các chính sách văn hoá năm 1970 tại
Venise. Hay định nghĩa củaE.B Tylor trong Văn hoá nguyên thuỷ
xuất bản năm 1871 ở London: Văn hoá, hay văn minh theo nghĩa
rộng của dân tộc học, đợc cấu thành từ chỉnh thể các tri thức, tín ng-
ỡng, nghệ thuật, đạo đức, pháp luật, tập quán, một số năng lực và thói
quen khác mà con ngời lĩnh hội đợc với t cách thành viên xã hội.
ở Việt Nam, có nhiều định nghĩa khác nhau về văn hoá, ở đây
tôi muốn nói đến định nghĩa văn hoá của giáo s Trần Ngọc Thêm:
Văn hoá là một hệ thống hữu cơ các giá trị vật chất và tinh thần do
con ngời sáng tạo và tích luỹ qua quá trình hoạt động thực tiễn trong
sự tơng tác giữa con ngời với môi trờng tự nhiên và xã hội của mình.
[10; 20]
Trong định nghĩa này GS nêu bật bốn tính chất quan trọng của
văn hoá: Tính hệ thống; tính giá trị; tính lịch sử; tính nhân sinh. Trong
đề tài nghiên cứu của mình, tôi chọn định nghĩa văn hoá của GS Trần
Ngọc Thêm. Trong đề tài nghiên cứu của mình về di sản văn hoá Huế,
cụ thể về việc gìn giữ và phát huy các giá trị văn hoá truyền thống
Huế.
2. Truyền thống
Khi nói tới truyền thống, thờng là ngời ta hay nói tới những thói
quen, nếp suy nghĩ, tập quán, lối sống, phơng thức sống, kiểu quan hệ
xã hội đã đợc hình thành từ lâu đời và đợc truyền nối từ thế hệ này
sang thế hệ khác. Chẳng hạn, truyền thống đoàn kết chống giặc ngoại
xâm, chống thiên tai, truyền thống tơng thân tơng ái của ngời Việt,
vốn là những giá trị đã hình thành lâu đời trong lịch sử dựng nớc và
giữ nớc của dân tộc, mà cho đến nay nó vẫn là cái làm nên sức mạnh
của đất nớc, con ngời Việt Nam. Nói cách khác, truyền thống phải là
cái đợc xây đắp bởi nhiều thế hệ của một cộng đồng xã hội nhất định,
nó đợc chi phối ở những mức độ khác nhau đối với sự tồn tại và phát

triển của cộng đồng đó trong lịch sử, cho nên tính bền vững, đợc thử
thách bởi lịch sử là đặc điểm không thể thiếu của cái đợc gọi là truyền
thống. Sự kết nối giữa quá khứ với hiện tại tạo thành dòng chảy liên
tục của lịch sử mỗi dân tộc, cộng đồng là vai trò đặc biệt của truyền
thống. Tuy nhiên, không phải mọi yếu tố truyền thống đều tốt đẹp,
đều có giá trị. Có những yếu tố đã trở thành lạc hậu không phù hợp
với hiện tại. Vì thế, con ngời - chủ thể của mối quan hệ giữa cái hiện
tại và cái xa cũ nếu không có cái nhìn biện chứng, không ý thức đợc
sự cần thiết phải lọc bỏ cái cũ không phù hợp để tiếp nhận cuộc sống
hiện tại thì sẽ luôn là ngời lạc lõng trớc xã hội luôn biến đổi. Nhng ta
cũng không phủ định truyền thống có nhiều yếu tố rất có giá trị mà
con ngời đã phải nêu khẩu hiệu: Giữ gìn cho muôn đời sau, đó là
cốt lõi, là yếu tố tích cực cần phải khai thác, phát triển nó lên ở một
trình độ mới.
3. Giá trị
Giá trị là thuật ngữ đợc sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực:
kinh tế học, ngôn ngữ học, nghệ thuật học, xã hội học khi nói đến
giá trị xã hội trong đó có giá trị văn hoá, rất nhiều ngời ta muốn nói
tới giá trị tiêu dùng, giá trị của một thứ hàng hoá với thuật ngữ triết
học.
Từ khoảng giữa thế kỷ 19 trở lại, thuật ngữ giá trị thờng đợc
hiểu là một cái gì đó chân, thiện, mỹ trong kiểu đánh giá của cá nhân
nhng vẫn ít nhiều phù hợp với đánh giá chung của xã hội.
Ngày nay, thuật ngữ giá trị thờng đợc xác định là những tiêu
chuẩn về cái có thể mà con ngời trong cộng đồng ớc muốn, các giá trị
có vai trò xác định các mục đích chung của hành động.
Về cấu trúc của giá trị có thể hiện diện trong những quan hệ
sau:
- Giá trị với t cách là nhu cầu, là cái ớc muốn.
- Giá trị với t cách là cái thoả mãn nhu cầu, là mục tiêu của

hành động của con ngời.
- Giá trị với t cách là những quy tắc, chuẩn mực đợc xã hội quy
định buộc mọi ngời phải hành động theo.
- Giá trị có thể tồn tại dới dạng thể chế thành văn hoặc bất thành
văn (phong tục tập quán).
Về Huế, nói tới giá trị ngời ta thờng nói tới mặt tích cực, mặt
đúng mặt tốt, mặt hay, mặt đẹp, là nói đến khả năng thôi thúc con ng-
ời hành động và nỗ lực vơn tới. Khi ta nói tới giá trị truyền thống hay
giá trị truyền thống văn hoá là nói tới những giá trị văn hoá tốt đẹp đã
đợc tích luỹ từ xa xa trong lịch sử. Một giá trị khi đã trở thành giá trị
truyền thống thì đã bao hàm trong nó ý nghĩa lâu dài, hoặc cũng có
thể nói, một giá trị xét về mặt thời gian là bền vững thì tự thân nó đã
mang một ý nghĩa là giá trị truyền thống. Tuy nhiên, việc khai thác
các giá trị truyền thống nh thế nào phát triển và bảo tồn ra sao lại là
những công việc của tất cả mọi ngời đang sống trong không gian văn
hoá đó.
Chơng 2. Vấn đề gìn giữ, phát huy các giá trị
văn hoá truyền thống huế
2.1. Những giá trị truyền thống văn hoá Huế sau 5 năm đổi mới.
Thừa Thiên Huế là một vùng văn hoá mang đậm đà bản sắc
truyền thống của Việt Nam, nơi có quần thể di tích cổ đợc công nhận
là di sản văn hoá thế giới. Quá trình xây dựng và phát triển vùng đất
Thuận Hoá - Phú Xuân - Thừa Thiên Huế đã hình thành những truyền
thống văn hoá, truyền thống yêu nớc đấu tranh kiên cờng, với lối
sống, phong cách ứng xử, giao tiếp hoà nhã, thanh lịch, bình dị
Hiện nay, Huế đợc Trung ơng xác nhận là một trung tâm văn
hoá, du lịch quan trọng của đất nớc, trung tâm giáo dục đào tạo và
nghiên cứu khoa học của khu vực, nằm trong vùng kinh tế trọng điểm
của miền Trung, Huế là một trong 5 đô thị lớn của quốc gia đã đợc
Chính phủ chỉ đạo từng bớc xây dựng thành thành phố Festival đặc tr-

ng Việt Nam.
Ngày 16/7/1998 Nghị quyết Trung ơng 5 khoá VIII của Đảng về
văn hoá khẳng định: Xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam
tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Đó không phải là một lời kêu gọi
mà là một t tởng chiến lợc về văn hoá. T tởng này chính là động lực
thúc đẩy sự phát triển văn hoá Việt Nam trong thời đại mới. Để thực
hiện t tởng này của Đảng một trong những nhiệm vụ của hoạt động
văn hoá hiện nay là phải chú ý đúng mức, khôi phục và phát huy
những giá trị văn hoá truyền thống. Từ đó tạo nên bớc chuyển quan
trọng, mạnh mẽ trong đời sống xã hội góp phần thực hiện thắng lợi
mục tiêu dân giàu nớc mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh,
đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hóa đất nớc.
Qua 5 năm thực hiện Nghị quyết TW5 khoá VIII, hoạt động văn
hoá, văn nghệ thông tin, báo chí, xuất bản ở Thừa Thiên Huế đã có
những bớc phát triển, nhiều hoạt động văn hoá có quy mô khu vực,
quốc gia và quốc tế đã đợc tổ chức tại Huế. Đặc biệt sự thành công
của Festival Huế năm 2000, 2002, 2004 đã từng bớc khẳng định vị thế
của văn hoá Huế. Việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn háo dân
tộc đợc đẩy mạnh, nhiều hạng mục công trình tu bổ, tôn tạo di tích đ-
ợc thực hiện, nhiều loại hình nghệ thuật truyền thống đợc quan tâm
bảo tồn, khắc phục và phát huy giá trị.
Về đến Huế, đợc tận mắt nhìn thấy cảnh đẹp xứ Huế, đợc tiếp
xúc với con ngời xứ Huế cho chúng tôi những cảm giác rất mới lạ.
Trong bài phát biểu của mình nói về văn hoá Huế, nhà Huế học Phan
Thuận An cho rằng Huế là một thành phố bảo tàng nơi cuố cùng còn
giữ đợc khá nguyên vẹn chân dung của một cố đô Việt Nam, cũng là
nơi cuối cùng còn giữ đợc tiếng nói tình tự của dân tộc. Nói nh vậy
thật không quá bởi đến Huế, chúng ta không chỉ thấy đợc những giá
trị văn háo vật thể là những khu đình thự, lăng tẩm, chùa chiền và đặc
biệt là Đại Nội - nơi làm việc của triều đình phát triển thời Nguyễn. ở

nơi này thể hiện đợc khát vọng thống nhất sơn hà, ớc vọng một đất n-
ớc thái bình cực thinh, thể hiện uy quyền của các bậc đế v ơng. Trong
công trình nghiên cứu về kiến trúc Huế, nhà Huế học Phan Thuận An
đã liệt kê quần thể di tích lịch sử văn hoá Huế gồm trên 900 công
trình. Hiện nay một số công trình đã bắt đầu h nát do thiên tai, bão lũ
và đang đợc hồi phục, tôn tạo. Và quần thể di tích cố đô đã đợc công
nhận là một di sản văn hoá thế giới.
Ngoài những giá trị văn hoá vật thể còn có các giá trị văn hoá
phi vật thể nh ca Huế, kịch Huế, âm nhạc truyền thống, dân ca Huế,
dân vũ. Đặc biệt, nhạc cung đình Huế nh Nhã Nhạc là tài sản vô giá
không chỉ đối với dân tộc ta mà còn đối với văn hoá nhân loại, vì thế
nó đã đợc UNESCO công nhận là di sản văn hoá phi vật thể thế giới.
Chính những di sản văn hó vật chất và tinh thần ấy, Huế đã đợc công
nhận là một trung tâm văn hoá trọng điểm, nơi đón nhiều du kh bậc đế
vơng. Trong công trình nghiên cứu về kiến trúc Huế, nhà Huế học
Phan Thuận An đã liệt kê quần thể di tích lịch sử văn hoá Huế gồm
trên 900 công trình. Hiện nay, một số công trình đã bắt đầu h nát do
thiên tai, bão lũ và đang đợc hồi phục, tôn tạo. Và quần thể di tích cố
đô đã đợc công nhận là một di sản văn hoá thế giới.
Ngoài những giá trị văn hoá vật thể còn có các giá trị văn hoá
phi vật thể nh ca Huế, kịch Huế, âm nhạc truyền thống, dân ca Huế,
dân vũ. Đặc biệt, nhạc cung đình Huế nh Nhã Nhạc là tài sản vô giá
không chỉ đối với dân tộc ta mà còn đối với văn hoá nhân loại, vì thế
nó đã đợc UNESCO công nhận là di sản văn hoá phi vật thể thế giới.
Chính những di sản văn hóa vật chất và tinh thần ấy, Huế đã đợc công
nhận là một trung tâm văn hoá trọng điểm, nơi đón nhiều du khách
quốc tế. Tuy nhiên, một vấn đề đặt ra là tài sản quý báu đó phải đợc
gìn giữ và bảo quản nh thế nào để Huế sẽ còn sống mãi với thời
gian. Hiện tại ngời dân Huế, ngành văn hoá Huế đã có những chủ tr-
ơng đúng, những hành động tích cực, thận tọng để khắc phục, phát

huy, giữ gìn các di sản ấy.
2.2. Những hoạt động bảo tồn và quảng bá các di sản văn hoá ở
Thừa Thiên Huế.
Chúng ta đã đợc nghe bàn rất nhiều về vai trò của văn hoá, sự
cần thiết, cấp thiết phải giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc để hoà nhập
mà không hoà tan trong thời đại mở cửa. Con ngời vừa là chủ thể sáng
tạo văn hoá, nhng đồng thời lại là sản phẩm của văn hoá, không có
văn hoá tồn tại ngoài con ngơi, ngoài xã hội ngời. Các giá trị văn hoá
vật chất có thể mất đi nhng nếu con ngời - vật mang văn hoá còn thì
văn hoá vẫn tồn tại và tiếp tục phát triển. Con ngời luôn hành động cụ
thể để bảo vệ chính văn hoá mà mình tạo ra, cha ông ta để lại cho
chúng ta thành phố Huế - nơi hội tụ những tinh hoa của một thời vàng
son chói lọi. Nếu để những giá trị đó mai một nghĩa là chúng ta tự
đánh mất mình.
Vì thế, với việc nhận thức rõ quy luật phát triển nền văn hoá
Việt Nam trong tiến trình hội nhập với thế giới. Với việc xem văn hoá
một trong những động lực của sự phát triển xã hội. Ngày 16/7/1998
Nghị quyết TW5 khoá VIII của Đảng về Xây dựng và phát triển nền
văn hoá Việt Nam tiên tiến, đạm đà bản sắc dân tộc là một bớc ngặt
quan trọng, là động lực lớn thúc đẩy văn hoá Việt Nam phát triển.
Ngành văn hoá thông tin Huế đã tiếp thu nhanh nhạy và thực hiện
quán triệt Nghị quyết TW 5 của Đảng và bắt tay tổ chức thực hiện
công tác bảo tồn tu bổ di tích cố đô cả về di sản văn hoá vật thể và phi
vật thể để Huế - di sản văn hoá thế giới luôn xứng đáng với tầm vóc
của nó mà UNESCO đã công nhận.
Ngành văn hoá thông tin Thừa Thiên Huế phối hợp với các đơn
vị liên quan xây dựng đề án phát triển sự nghiệp văn hoá theo định h-
ớng của tỉnh uỷ và chơng trình hành động thực hiện Nghị quyết TW5
của Đảng về văn hoá. Ngoài 7 đề án vốn có tính khả thi UBND tỉnh đã
tập trung xây dựng một số chơng trình cụ thể, trong đó đáng chú ý là

đề án: Bảo tồn và phát huy các giá trị ca Huế, ca kịch Huế Hai đề
án này cho ta thấy đợc sự sát sao trong việc bảo vệ và phát huy các
giá trị văn hoá của ngành văn hoá thông tin Huế.
Trong bài phát biểu của mình ông Nguyễn Xuân Hoan - Phó
giám đốc Sở Văn hoá thông tin Huế nói về những thành tựu đạt đợc
trong 5 năm thực hiện Nghị quyết TW 5: trong 5 năm Thừa Thiên Huế
đã đạt đợc những thành tựu nổi bật trên nhiều lĩnh vực: t tởng, đạo
đức, lối sống, giáo dục, công nghệ, văn hoá nghệ thuật Đặc biệt
công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá dân tộc đợc đẩy
mạnh, công tác tu bổ, tôn tạo và phát huy các giá trị quần thể di tích
cố đô Huế. Đợc sự giúp đỡ của TW, tỉnh Thừa Thiên Huế đã tập trung
thực hiện dự án Quy hoạch bảo tồn và phát huy giá trị di tích cố đô
Huế giai đoạn 1996 - 2010, tập trung bảo quản các công trình, di tích
có nguy cơ sụp đổ, bị thiên tai tàn phá, đặc biệt tập trung đầu t tu bổ
80 công trình di tích tiêu biểu nh: Ngọ Môn, Hiển Lâm Các, Thế
Miếu, Hng Miếu, Triệu Miếu, cung Diện Thọ, Tả Vu, Hữu Vu, điện
Long An, Kỳ Đài, Phu Văn Lâu, Nghinh Lơng Đình. Di Luân Đờng,
Điện Thái Hoà, Duyệt Thị Đờng, Thái Bình Lâu, Cơ Mật Viện, điện
Huệ Nam, cung Trờng Sanh, Minh Khiêm Đờng
Chỉnh trang, tôn tạo môi trờng các khu di tích nh sân Đại Triều,
điện Cần Chánh, quảng trờng Ngọ Môn, vờn Thái Bình lâu, vờn Hng
miếu tạo ra bớc chuyển quan trọng, kết thúc giai đoạn cứu vãn di
tích, chuyển sang giai đoạn đầu t tu bổ di tích theo tiêu chuẩn về bảo
tồn bảo tàng.
Hệ thống khu lu niệm tiếp tục đợc tu bổ tôn gạo. Các di tích 112
Mai Thúc Loan, đình làng Dơng Nỗ, trờng Quốc học Huế đã đợc tu bổ
và phát huy giá trị. Đặc biệt, tỉnh uỷ đã tập trung đầu t xây dựng bảo
tàng Hồ Chí Minh tại Thừa Thiên Huế, từng bớc hoàn chỉnh cá nội
dung trng bày tại Bảo tàng, xúc tiến dự án qui hoạch và mở rộng khu
lu niệm về Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Dơng Nỗ. Hệ thống các di tích

lịch sử, cách mạng, di tích văn hoá cảnh quan ngoài quần thể di tích
cố đô Huế với hơn 900 di tích và địa điểm di tích đã đợc tổng kiểm kê
và lên phơng án bảo vệ. Một số công trình trọng điểm đã đợc tu bổ,
nâng cấp nh di tích lu niệm Đại tớng Nguyễn Chí Thanh, Phan Bội
Châu, Nguyễn Tri Phơng, di tích chùa Thánh Duyên, Di Luân Đờng,
lăng mộ Nguyễn C Trinh
Công tác khai quật khảo cổ học, nghiên cứu, su tầm đã phát hiện
những di tích hiện vật cổ có giá trị nh Tháp Mỹ Khánh, khu Mộ Chum
thuộc văn hoá Sa Huỳnh Cồn Ràng hình thành hệ thống trng bày về
khảo cổ học về giai cấp tiền sơ sử của vùng đất Thừa Thiên Huế, về
thời kỳ chống Mỹ, về giai đoạn đấu tranh 30 - 45 nhằm tích cực chuẩn
bị hình thành bảo tàng lịch sử cách mạng Thừa Thiên Huế.
Công tác bảo tồn các di sản văn hoá vật thể ở Thừa Thiên Huế
có rất nhiều ý nghĩa thiết thực: thứ nhất đó là đảm bảo việc khắc phục
các công trình đã dó để thấy đợc sự hoành tráng của một thời, thứ nữa
là để du khách tham quan, nghiên cứu. Nhng quan trọng nhất là để
giáo dục truyền thống cho các thế hệ hôm nay và mai sau lòng tự hào,
tình yêu nớc, dân tộc. Đó cũng là lẽ tại sao TW Đảng đã chỉ đạo xây
dựng Huế thành thành phố Festival điển hình của Việt Nam, thành
điểm thu hút nhiều khách du lịch tới tham quan. ở đó chúng ta thu đ-
ợc không chỉ kinh tế, mà cái lớn nhất là ấn tợng tốt đẹp về Huế, về
Việt Nam - đất nớc văn hiến, con ngời cần cù yêu chuộng hoà bình.
Đến Huế, chúngta còn đợc nghe nhạc cung đình Huế vốn chỉ đ-
ợc chơi trong cung thất để Vua và hoàng tộc thởng thức. Ngày nay,
thứ nhạc thanh cao này đợc dành cho tất cả mọi ngời, tôn nghiêm, cao
quý trong mỗi ca từ. Có một câu hỏi đặt ra: Nếu để mất đi những giá
trị phi vật thể ấy thì liệu Huế còn có là Huế - là nơi tụ hội những tinh
hoa đã đợc ca ngợi? Chúng ta không có quyền để mất những gì cha
ông ta đã sáng tạo.
ở Huế, các loại hình nghệ thuật múa hát cung đình, lễ nhạc

cung đình, nghệ thuật dân gian, tuồng Huế mang đậm bản sắc văn hoá
Huế đã và đang đợc tập trung su tầm, nghiên cứu để phát huy giá trị:
Các loại hình múa hát cung đình, các làn điệu dân ca Huế nhiều tiết
mục, chơng trình đã đợc giới thiệu với công chúng trong cả nớc và n-
ớc ngoài qua các đợt sinh hoạt văn hoá, qua hoạt động du lịch, đặc
biệt là qua Festival Huế 2000, 2002, trong các đợt tham gia họi diễn
Quốc tế. Trong Festival Huế 2004 tới các nhà tổ chức có ý định đa
Nhã Nhac - di sản văn hoá phi vật thể đã đợc UNESCO công nhận vào
chơng trình. Tuy nhiên, ông Phan Thuận An cho rằng: việc khôi phục
Nhã Nhạc, học tập Nhã Nhạc cha đợc công phu. Nếu làm không đến
nơi đến chống và sai sót về mặt kĩ thuật quá lớn thì tự ta đánh mất
chính giá trị đặc sản của mình. Nhã Nhạc là một trong những loại
nhạc cung đình, là loại hình nghệ thuật cao cấp để nhân dân thởng
thức thực sự cần phải có thời gian và điều quan trọng là sự quảng bá
nh thế nào, chỉ khi nào ngời ta hiểu đợc bản chất của loại hình nghệ
thuật này thì sự thởng thức sẽ dễ đi vào lòng ngời, đó là một lẽ tự
nhiên.
Việc Huế khắc phục lại các loại hình lễ hội dân gian nh vật võ,
đua ghe truyền thống. Khắc phục lại các làng nghề truyền thống, các
môn ăn mặn ăn chay (có tới 1500 món ăn theo tác giả Ngô Minh trong
cuốn sách Ăn chơi xứ Huế), đó cũng là một phơgn sách khả thi và có
tầm vóc chiến lợc lâu dài. Ông Nguyễn Xuân Hoa, cho rằng: Các làng
nghề truyền thống đang đợc khôi phục, đặc biệt là tranh dân gian,
tranh thêu, dệt zen A lới, đúc đồng, nghề tráng men Pháp Lam - một
thứ men màu xanh để tráng trên l hơng, đỉnh thờ, đồ thờ trong phủ
Chúa. Nghề này đã thất truyền nhng tỉnh đang đầu t số tiền lớn cho
khắc phục làng nghề, thứ nhất để giải quyết lao động, việc làm và mục
đích lớn nhất là tìm cho ra đợc thứ men đẹp nh Pháp Lam xa. Ngoài
ra, còn khắc phục nghề làm gạch, ngói để khắc phục, tôn tạo các cung
điện, nghiên cứu để tìm ra thứ men nh thứ men trê ngói Hoàng.

Lu Ly (màu vàng) và Thanh Lu Ly (màu xanh) để tu bổ các mái
lớp trên điện Thái Hoà, Cần Chánh bên cạnh đó nghề gốm, nghề sơn
son thếp vàng cũng đợc khắc phục để tìm lại sự tráng lệ trong cung
điện triều Nguyễn một thời đã xa. Ông cho rằng, việc khôi phục là hết
sức cần thiết nhng cho đến bây giờ vẫn cha có kết quả khả thi cho dù
chúng tôi đã làm hết sức mình.
Rõ ràng, đây là một bài toán khó giải, nó cần phải đợc sự đồng
lòng, đồng sức của các nghệ nhân, các nhà khoa học trong cả nớc với
một quyết tâm cao.
Tất cả các công tác khắc phục quần thể di tích Huế cũng cho ta
thấy sự quyết tâm khắc phục một Huế văn hoá nhằm tái tạo diện mạo
của một quần thể kiến trúc kinh đô thời quân chủ, bao gồm thành luỹ,
cung điện, lăng tẩm nó đã đợc triều Nguyễn (1802 - 1945) cho quy
hoạch và xây dựng có hệ thống, đầy tính triết lý và giàu chất nghệ
thuật. Ngày 11/12/1993 UNESCO đã công nhận quần thể di tích Huế
là di sản văn hoá thế giới với những lời khẳng định sau:
Quần thể di tích Huế là một thí dụ điển hình về thiết kế đô thị
và xây dựng một thành phố kinh đô có phòng thủ, biểu hiện quyền lực
của vơng quốc phong kiến ngày xa ở Việt Nam vào thời tột đỉnh của
nó đầu thế kỷ XIX.
Huế biết gạn đục, khơi trong, biết giữ gìn thuần phong mỹ tục,
các thành tựu văn hoá của dân tộc. Huế biết tiếp thu những tinh hoa
của nền văn hoá từ bốn phơng nhng lại có sức đề kháng với những gì
ngoại nhập có thể làm mình bị tha hoá. Nguyên Tổng giám đốc
UNESCO Amadou - Mahtar - M. Bowkhi đến thăm Huế năm 1981 đã
nói Huế đã một thời là: Một cao điểm về tinh thần và một trung tâm
văn hoá sôi động và Huế đang tổng hợp đợc cổ xa và hiện đại, qua
đó cố đô cổ kính chung sống hài hoà với thành phố trẻ mới ngày nay
(dẫn theo Phan Thuận An - kiến trúc cố đô Huế, 1998).
Với phong cách riêng, kiến trúc tinh tế ở đây đã hoà điệu với

ngoại cảnh thiên nhiên xinh xắn để góp phần tạo nên sắc thái nghệ
thuật Huế. Ngời ta đến Huế đều nói rằng Huế là kiến thúc cảnh quan,
cả ba yếu tố: cảnh quan, kiến trúc và con ngời Huế đã hoà quyện với
nhau, nuôi dỡng nhau để Huế trở nên một vùng đất của thơ, một bầu
trời nhạc, một thế giới tâm hồn. ở đây, nhịp sống thật thong dong, th
thả, Huế không náo nhiệt ồn áo nh các thành phố khác.
Về với Huế, kiến trúc nhà vờn lại là một nét đặc sắc riêng nữa, ở
đó đậm chất tạo hình trong mỗi nhà vờn. Sự khôi phục nhà vờn sẽ tạo
cho Huế khác so với những miền quê Việt Nam, sẽ tạo cho Huế nét
đẹp e ấp kín đáo, thanh tao.
Về Triết lý ẩm thực của Huế đầy sự nho nhã, thâm thúy. Món ăn
Huế không chỉ ăn bằng miệng mà trớc hết là ăn bằng mắt, mũi ngửi
thấy thơm, tai nghe thấy âm thanh quyến rũ, đó là ăn bằng ngũ quan.
Sự khắc phục lại các món ăn Huế cũng là một trong những hoạt động
nằm trong chiến lợc khắc phục các di sản văn hoá vật thể của Huế.
Ông Nguyễn Xuân Hoan, Phó giám đố Sở Văn hoá Thông tin
Huế cho rằng: Chúng tôi cha làm đợc bao nhiêu so với đề án đã đề
ra, song với những thành tựu trong 5 năm mà Huế đã đạt đợc trên lĩnh
vực văn hoá là hết sức quan trọng, nó góp phần nâng cao vị thế của
Thừa Thiên Huế.
Và ngành Văn hoá - Thông tin Thừa Thiên Huế đã ra quyết định
tiếp tục thực hiện Nghị quyết TW 5 trong thời gian tới, xác định bám
sát chơng trình hành động của Chính phủ, của Bộ Văn hoá- Thông tin
và Nghị quyết 10 của tỉnh về việc Xây dựng và phát triển văn hoá
Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Đặc biệt là thực hiện tốt
nhiệm vụ tập trung bảo tồn, phát huy và phát triển các giá trị di sản
văn hoá của dân tộc trên địa bàn tỉnh, để tỉnh thực sự là trung tâm văn
hoá đậm chất dân tộc bằng cách tiếp tục nâng cao giá trị di tích cô đô
Huế - di sản văn hoá thế giới. Thực hiện có hiệu quả việc tu bổ phục
hồi các di tích trọng điểm, làm thay đổi một bớc bộ mặt di tích Huế.

Thực hiện tốt công tác bảo vệ, tu bổ, tôn tạo hệ thống di sản, di tích
lịch sử và nâng nó lên ở một vị trí cao hơn, hoành tráng hơn trong
lòng nhân dân và bạn bè quốc tế. Tôi cũng mong rằng tới Huế vào
những năm gần đây Huế sẽ lộng lẫy hơn, đẹp hơn và thấy đợc những
dự kiến của ngành Văn hoá - Thông tin Thừa Thiên Huế về công tác tu
bổ di tích cách mạng, di tích lu niệm hoàn cảnh, di tích Quang Trung -
Nguyễn Huệ
Việc giữ gìn, phát huy và phát triển tốt các giá trị văn hoá phi
vật thể và vật thể ở Huế có ý nghĩa vô cùng to lớn trong chủ trơng
chính sách của Đảng Trong lễ tổng kết 5 năm thực hiện Nghị quyết
TW5 ông Nguyễn Xuân Hoa - Giám đốc Sở Văn hoá- Thông tin Thừa
Thiên Huế phát biểu: Xây dựng và phát triển văn hoá Việt Nam tiên
tiến, đậm đà bản sắc văn hoá dân tộc là một chiến lợc quan trọng về
văn hoá của Đảng. Đối với Thừa Thiên Huế - một trung tâm văn hoá
càng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Trong thời gian tới, toàn ngành
Văn hoá- Thông tin tỉnh, dới sự lãnh đạo của tỉnh uỷ, sự chỉ đạo của
UBND tỉnh và bộ Văn hoá- Thông tin, cần tập trung công tác, trí tuệ
cùng Đảng bộ, và nhân dân Huế quyết tâm thực hiện thắng lợi Nghị
quyết TW 5 góp phần xây dựng Thừa Thiên Huế đẹp về văn hoá, giàu
về kinh tế, vững về chính trị, mạnh về quốc phòng an ninh, cùng với
cả nớc hớng tới mục tiêu dân giàu, nớc mạnh, xã hội công bằng, dân
chủ, văn minh.
Lời phát biểu trong lễ tổng kết 5 năm thực hiện Nghị quyết TW5
của Đảng mà ông Nguyễn Xuân Hoa đã hói, cho ta thấy Huế có một
quyết tâm rất cao cùng Đảng, cùng thành phố xây dựng, khôi phục và
phát huy những di sản văn hoá của mình, bảo tồn di sản văn hoá Huế
đã trở thành hiện thực, và sự quảng bá về Huế đã gây đợc tiếng vang
xa.
Phần Kết luận
Huế đang cùng đất nớc bớc vào thế kỷ XXI với bao thay đổi mới

mẻ. Cố đô rêu phong cổ kính trăm năm trầm t trong sơng khói, chuông
chùa nay bỗng tràn ngập âm thanh, sắc màu và ánh đèn lấp lánh.
Thành phố Huế đang rộn ràng trong công tác chuẩn bị Festival 2006,
Huế đang xây dựng và đi vào các lĩnh vực đặc trng hoạt động của
thành phần Festival tráng lệ. Việc Huế khẩn trơng tu bổ các di tích
cách mạng, cảnh quan, với việc đào tạo hàng 600 đến 700 Sinh viên,
học sinh về văn hoá, nghệ thuật, hát ca, diễn xớng cung đình Huế, cho
thấy sự gấp rút đầy trách nhiệm trong việc lu giữ và bảo tồn các giá trị
văn hoá vật thể và phi vật thể ở Huế. Bớc vào thế kỷ XXI, một lần nữa
các nhà văn hoá học, tơng lai học lại khẳng định yếu tố truyền thống
văn hoá nh là cơ sở, nền tảng tự nhiên của sự phát triển. Trớc sự phức
tạp của toàn cầu hoá, truyền thống với các giá trị tốt đẹp của nó cũng
đồng thời là hòn đảo trú ẩn của mỗi ngời. Truyền thống hẳn sẽ đem lại
gợi ý thông minh cho tơng lai. Nó cũng là liều thuốc chữa những u
phiền của xã hội hiện nay, khi xã hội hiện đại đang có nguy cơ bị đứt
đoạn với truyền thống, khi mà nhiều truyền thống tốt đẹp đang trở nên
quá nhỏ bé, mong manh trớc nguy cơ bị tán phá thì việc chủ động đề
cao các giá trị tích cực của truyền thống là điều rất cần thiết, không
thể chậm trễ, nếu không truyền thống tố đẹp đôi khi chỉ còn tồn tại
trong hoài niệm.
Tài liệu tham khảo
1. Phan Thuận An: Kiến trúc cố đô Huế, Nxb Thuận Hoá, 1998.
2. Phan Thuận An: Kiến trúc nhà vờn Huế, Nxb Thuận hoá, 1998.
3. A.A Belick : Văn hoá học - những lý thuyết nhân học văn hoá,
Nxb Tạp chí Văn hoá nghệ thuật, 2000.
4. Phan Ngọc: Văn hoá Việt Nam và cách tiếp cận mới, Nxb
VHTT, 1994.
5. Trần Đình Nghêm (CB): Phác thảo chân dung văn hoá Việt
Nam, Nxb CTQG, 2000.
6. Hồ Chí Minh toàn tập, in lần thứ 2, Nxb CTGQ, Hà Nội, 1995.

7. Ngô Minh: Ăn chơi xứHuế, Nxb Thuận Hoá, 2003.
8. Vũ Khiêu: Phơng pháp luận và vai trò văn hoá trong phát triển,
Nxb Khoa học xã hội, 1993
9. Hồ Sĩ quý: Cácgiá trị Đông á (Tài liệu lẻ), 2001.
10. Trần Ngọc Thêm: Cơ sở Văn hoá Việt Nam, Trờng ĐHTH thành
phố Hồ Chí Minh, 1995.
11. Nguyễn Hữu Thông: Các ngành nghề truyền thống Huế, Nxb
Thuận Hoá, 1998.
12. Nguyễn Văn Xô (CB): Từ điển tiếng Việt, Nxb Trẻ, 2001.
13. Lê Văn Hảo, Trịnh Cao Tởng: Huế, Nxb Văn, 1985
14. Báo cáo tổng kết 5 năm thực hiện NQTƯ 5 Khoá VIII) ở tỉnh
Thừa Thiên Huế
MụC LụC
Nội dung 3