thuyết trình sinh học - đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể (8)

Bµi gi¶ng : Sinh häc 9
Tiết 23: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
Gi¸o viªn : Ph¹m ThÞ
Hoa

Líp 9A


KiÓm tra bµi cò
1- Đột biến gen là gì? Nêu các dạng đột
biến gen và nhận dạng chúng?
Hình d
Thêm một cặp nu
A -T
Hình b
Mất một cặp
nu X - G
Hình c
Thay thế 1 cặp
nu A -T bằng cặp
nu G -X
-
Hình b, c, d : Đoạn gen bị biến đổi t ừ gen a
-
Hình a: đoạn
gen ban đầu

Kim tra bi c
2- Nờu nguyờn nhõn phỏt sinh t bin gen? Vỡ sao
phn ln t bin gen cú hi cho bn thõn sinh vt?
-
Nguyên nhân : Do các tác nhân vật lí , hoá học, sinh
học của môi tr ờng trong và ngoài cơ thể ảnh h ởng và
gây rối loạn đến quá trình tự sao của ADN
-Phn ln t bin gen cú hi cho bn thõn sinh vt vỡ
chỳng phỏ v s thng nht hi hũa trong kiu gen ó
qua chn lc t nhiờn v duy trỡ lõu i trong t nhiờn,
gõy ra nhng ri lon trong quỏ trỡnh tng hp protein.


T BI N C U TRC NHI M S C TH
T BI N C U TRC NHI M S C TH
Bi 22 - Ti t 23
I, t bi n c u trỳc NST l gỡ?
A B C D E
F G H
a
Cấu trúc của NST a đặc tr ng bởi những yếu tố nào ?
- Số l ợng đoạn (Gen)
- Trình tự sắp xếp các đoạn
Khi những yếu tố trên bị thay đổi
thì còn là NST a không ?
Khi tìm hiểu về cấu trúc NST ta phải xét đến
những yếu tố nào ?
- Số l ợng đoạn (Gen)
- Trình tự sắp xếp các đoạn

Đ T BI N C U TRÚC NHI M S C THỘ Ế Ấ Ễ Ắ Ể
Đ T BI N C U TRÚC NHI M S C THỘ Ế Ấ Ễ Ắ Ể
Bài 22 - Ti t 23ế
I, Đ t bi n c u trúc NST là gì?ộ ế ấ
A B C D E
F G H
a
A B C D E
F G
Một số dạng đột biến cấu trúc NST
: Chỉ điểm bị đứt
: Chỉ quá trình dẫn đến đột biến
A B C D E
F G H
b
A B C D E
F G HB C
A B C D E
F G H
c
A BC
D
E
F G H


Nhãm
Nhãm

Nhiễm sắc thể ban đầu Nhiễm sắc thể bị đột biến cấu trúc
Số đoạn
Số đoạn
Trình tự các đoạn
Trình tự các đoạn
Số
Số
đoạn
đoạn
Điểm khác vớí
Điểm khác vớí
NST ban đầu
NST ban đầu
Tên dạng đột
Tên dạng đột
biến
biến
a
b
c


Tiết 23: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
I. Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể là gì?
Nhiễm sắc thể ban đầu Nhiễm sắc thể bị đột biến cấu trúc
Số
Số
đoạn
đoạn
Trình tự các

Trình tự các
đoạn
đoạn
Số
Số
đoạn
đoạn
Điểm khác vớí NST
Điểm khác vớí NST
ban đầu
ban đầu
Tên dạng
Tên dạng
đột biến
đột biến
a
b
c
NST bị đột biến cấu trúcNhiễm sắc thể ban đầu
8
8
8
ABCDEFGH
ABCDEFGH
ABCDEFGH
7
10
8
Mất đoạn H
Thêm đoạn BC

Đoạn BCD đảo thành
DCB
Mất đoạn
Lặp đoạn
Đảo đoạn
ABCDEFG
ABCBCDEFGH
ADCBEFGH


Mất đoạn Lặp đoạn Đảo đoạn
Hình a
Hình b
Hình c


- Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST.
- Gåm các dạng : Mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạn…
Tiết 23: ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ
I. Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể là gì?
II, Nguyªn nh©n ph¸t sinh vµ tÝnh chÊt cña ®ét
biÕn cÊu tróc NST
1- Nguyªn nh©n ph¸t sinh :


Nst
ban đầu
Các NST con
Tự nhân đôi

Tác nhân hóa học
Tác nhân vật lí
Tác nhân sinh học

Môi tr ờng trong và ngoài cơ thể
Sao chép nhầm
Các NST
con đột biến


- t bin cu trỳc NST l nhng bin i trong cu trỳc NST.
- Gồm cỏc dng : Mt on, lp on, o on
Tit 23: T BIN CU TRC NHIM SC TH
I. t bin cu trỳc nhim sc th l gỡ?
II, Nguyên nhân phát sinh và tính chất của đột
biến cấu trúc NST
1- Nguyên nhân phát sinh :
Do các tác nhân vật lí, hóa học, sinh học của môi tr
ờng trong và ngoài cơ thể tác động vào quá trình tự
sao của NST gây phá vỡ cấu trúc hoặc sắp xếp lại các
đoạn NST


*Mất đoạn NST ë ng êi:
- Mất 1 đoạn nhỏ ở đầu NST thứ 21 gây ung thư máu người
- Mất một phần cánh ngắn của NST số 5 ở người gây hội
chứng tiếng mèo kêu.
- Mất 1 phần cánh dài ở NST 22 gây ung thư máu ác tính
(philadenphia)
*Lặp đoạn NST:

- Lặp đọan 16a trên NST của ruồi giấm sẽ làm mắt lồi của ruồi
trở thành mắt dẹp (lặp càng nhiều thì mắt càng dẹp)
-Lặp đoạn có lợi cho tiến hóa vì tạo ra nguyên liệu di truyền
mới ( có thể xảy ra sự trao đổi chéo không đều giữa các
crômatic trong giảm phân)
*Đảo đọan: thường ít ảnh hưởng đến sức sống vì vật chất di
truyền không bị mất, tạo nên đa dạng các thứ trong một loài.
-VD: ruồi giấm người ta phát hiện ra 12 dạng đảo đoạn trên
NST thứ 3, liên quan đến khả năng thích ứng với môi trường.
Em có bi t ?ế


Hội chứng “mèo kêu”:
(mất đoạn NST số 5)


Mắt ruồi giấm có bộ
NST bình thường
M¾t ruåi dÊm do cã 1
®o¹n NST lÆp ba
M¾t ruåi dÊm do cã 1 ®o¹n
NST lÆp l¹i


Nêu tính chất của đột biến cấu trúc NST?
Vì sao đột biến cấu trúc NST
thường gây hại cho bản thân sinh vật?
Nhiễm sắc thể
Gen Tính trạng
Thay

đổi cấu
trúc
Thay
đổi số
lượng
và
cách
sắp
xếp
gen
TÝnh tr¹ng biÕn
®æi
(Sắp xếp hài hoà)
(Thích nghi)
§«i khi cã lîi
§a sè lµ g©y h¹i
Phần
lớn có
hại
Tính chất của đột biến cấu trúc NST:
Chøa nhiÒu


Đ T BI N C U TRÚC NHI M S C THỘ Ế Ấ Ễ Ắ Ể
Đ T BI N C U TRÚC NHI M S C THỘ Ế Ấ Ễ Ắ Ể
Bài 22 - Ti t 23ế
II. Nguyên nhân phát sinh và tính ch t c u trúc NST:ấ ấ
2- Tính ch t c a đ t bi n c u trúc NST:ấ ủ ộ ế ấ
−
Đột biến cấu trúc NST làm biến đổi cách sắp xếp

bình thường của các gen nên thường gây hại
−
Đôi khi đột biến cấu trúc NST cũng có lợi → có ý
nghĩa trong chọn giống và tiến hóa


Nhiễm sắc thể
Gen
Tính trạng
Nhân đôi
Phân li
Tổ hợp
Nhân đôi
Phân li
Tổ hợp
Di
truyền
Đột biến cấu trúc NST
có di truyền không? Tại sao?


Mất đoạn Lặp đoạn
Đảo đoạn
Trong các dạng đột biến trên thì dạng nào
là gây hậu quả lớn nhất cho sinh vật?
Là dạng mất đoạn vì nó làm mất vật chất di truyền


- t bin cu trỳc NST l nhng bin i trong cu trỳc NST.
- Gồm cỏc dng : Mt on, lp on, o on

Tit 23: T BIN CU TRC NHIM SC TH
I, Đột biến cấu trúc NST là gì ?
II, Nguyên nhân phát sinh và tính chất của đột biến cấu
trúc NST
1- Nguyên nhân phát sinh :
Do các tác nhân vật lí, hóa học, sinh học của môi tr ờng trong
và ngoài cơ thể tác động vào quá trình tự sao của NST gây phá
vỡ cấu trúc hoặc sắp xếp lại các đoạn NST
2- Tính chất của đột biến NST :
-Đột biến cấu trúc NST th ờng gây hại cho bản thân sinh vật ,đôi
khi có tr ờng hợp có lợi là nguyên liệu cho chọ giống và tiến hoá


Bài tập
1. Nguyên nhân chủ yếu gây đột biến cấu trúc NST là:
a. Các tác nhân vật lý của ngoại cảnh.
b. Các tác nhân vật lý và hoá học trong môi trường
c. Hoạt động co xoắn và tháo xoắn của NST trong phân bào
d. Các tác nhân hoá học của ngoại cảnh


2. Một đoạn nào đó của 1 NST quay ngược 1 góc 180
0

làm đảo ngược trật tự phân bố của gen trên đoạn NST
đó, được gọi là đột biến:
a. Lặp đoạn
b. Đảo đoạn

c. Chuyển đoạn

d. Mất đoạn

Bài tập


3 Dạng đột biến cấu trúc NST nào gây hậu quả lớn
3 Dạng đột biến cấu trúc NST nào gây hậu quả lớn
nhất?
nhất?
a.
a.
Lặp đoạn nhiễm sắc thể
Lặp đoạn nhiễm sắc thể
b.
b.
Đảo đoạn nhiễm sắc thể
Đảo đoạn nhiễm sắc thể
c.
c.
Mất đoạn nhiễm sắc thể
Mất đoạn nhiễm sắc thể
d.
d.
cả a, b và c
cả a, b và c
Bài tập
C





Hướng dẫn học ở nhà
Hướng dẫn học ở nhà
- Học bài và trả lời các câu hỏi SGK trang 66.
- Tìm hiểu đột biến số lượng NST( Dị bội thể)


Xin tr©n träng c¶m ¬n c¸c em häc
sinh