sinh học 12 bài 19. tạo giống bằng phương pháp gây đột biến và công nghệ tế bào.

KÍNH CHÀO QUÝ
THẦY CÔ VÀ CÁC EM!
BÀI 19: TẠO GIỐNG BẰNG
PHƯƠNG PHÁP GÂY ĐỘT BIẾN
VÀ CÔNG NGHỆ TẾ BÀO
Trình bày: Lê Chí Công
a cb
*
Ngô lai khác dòng tăng
Ngô lai khác dòng tăng
năng suất 30%
năng suất 30%
Lợn ♀ Móng Cái
Lợn ♂ Đại Bạch
x


F
F
1
1
:
:






1 tạ/10 tháng
1 tạ/10 tháng

tuổi.
tuổi.






Tỉ lệ nạc > 40%
Tỉ lệ nạc > 40%
Làm thế nào để tạo một cơ thể mới từ
Làm thế nào để tạo một cơ thể mới từ
một tế bào hoặc tạo ra một cơ thể
một tế bào hoặc tạo ra một cơ thể
mang 2 nhân lưỡng bội của 2 loài mà
mang 2 nhân lưỡng bội của 2 loài mà
không qua sinh sản hữu tính ?
không qua sinh sản hữu tính ?


TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP
TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP


GÂY ĐỘT BiẾN VÀCÔNG NGHỆ TẾ BÀO
GÂY ĐỘT BiẾN VÀCÔNG NGHỆ TẾ BÀO


TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP
TẠO GIỐNG BẰNG PHƯƠNG PHÁP

GÂY ĐỘT BiẾN VÀCÔNG NGHỆ TẾ BÀO
GÂY ĐỘT BiẾN VÀCÔNG NGHỆ TẾ BÀO
Tiết 21
I. Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến
1. Quy trình: 3 bước
1. Xử lí mẫu vật bằng tác nhân đột biến.
2. Chọn lọc các cá thể đột biến có kiểu hình mong muốn.
3. Tạo dòng thuần chủng.
* Phương pháp này đặc biệt có hiệu quả với vi sinh vật.
2. Một số thành tựu tạo giống ở Việt nam
- Xử lí các tác nhân lí hoá thu được nhiều chủng vi sinh vật, lúa,
đậu tương ….có nhiều đặc điểm quý.
- Sử dụng cônxisin tạo được cây dâu tằm tứ bội, tam bội.
- Hướng đa bội thường với cây lấy thân, lá, củ.
- Táo Gia lộc xử lí NMU → táo má hồng năng suất cao.
A
B
Thể lưỡng bội (A)


và
thể tứ bội (B) của nho
A
B
Cá lưỡng bội (A) và
cá tam bội (B)
II. Tạo giống bằng công nghệ tế bào
1. Công nghệ tế bào thực vật

Nội dung
Nội dung
Nguyên liệu
ban đầu
Nuôi cấy mô thực vật
- Tế bào, mô
Cách tiến
hành
- Nuôi cấy tế bào hay mô thực vật trong ống nghiệm
→ Tái sinh thành cây.
Ứng dụng - Tạo quần thể cây trồng đồng nhất về kiểu gen.
Nội dung
Nội dung
Nguyên liệu
ban đầu
Nuôi cấy mô thực vật
Tế bào, mô
Cách tiến
hành
- Nuôi cấy tế bào hay mô thực vật trong ống nghiệm
→ Tái sinh thành cây.
Ứng dụng
- Nhân nhanh các giống cây quý.
- Tạo quần thể cây trồng đồng nhất về kiểu gen.

Hoa chuông tạo ra bằng nuôi cấy mô
POMATO
Cà chua(2n) Khoai tây (2n)
Cà chua(2nA)Khoai tây (2nB)
2nA + 2nB

Nội dung
Nội dung
Nguyên liệu
ban đầu
Lai tế bào xôma (Dung hợp TB trần)
Cách tiến
hành
- Hai dòng tế bào có bộ NST 2n của 2 loài khác nhau.
Ứng dụng
- Loại bỏ thành tế bào của các tế bào khác loài → Tạo
tế bào trần → Dung hợp hai nhân và tế bào chất
→Nuôi trong môi trường đặc biệt → Tế bào lai →
Cây lai khác loài.
- Tạo cây lai khác loài, không qua lai hữu tính.
. Cây khoai - cà.
1. Cây con
2. Cây con
Hạt phấn
(n) AB
Hạt phấn
(n) ab
Tế bào đơn bội
Tế bào đơn bội
Cây đơn bội
Cây đơn bội
cônsixin
Cây lưỡng bội
cônsixin
Cây lưỡng bội
Cây lưỡng bội

(n) AB
(n) AB
(n) ab
(n) ab
(2n) AABB
(2n)
(2n)
aabb
aabb
Hạt phấn
(n) AB
Hạt phấn
(n) ab
Tế bào đơn bội
Tế bào đơn bội
Cây đơn bội
Cây đơn bội
cônsixin
Cây lưỡng bội
cônsixin
Cây lưỡng bội
Cây lưỡng bội
(n) AB
(n) AB
(n) ab
(n) ab
(2n) AABB
(2n)
(2n)
aabb

aabb
Nội dung
Nội dung
Nguyên liệu
ban đầu
Nuôi cấy hạt phấn, noãn
- Hạt phấn (n) hoặc noãn (n) chưa thụ tinh.
Cách tiến
hành
Ứng dụng
- Nuôi cấy hạt phấn hoặc noãn trong ống nghiệm →
Cây đơn bội.
- Tế bào đơn bội (n) cônsixin Cây lưỡng bội (2n)
. Ví dụ: AB AABB
- Tạo các cây lưỡng bội đồng hợp về tất cả các gen.
→ Tính trạng ổn định.
2. Công nghệ tế bào động vật
b) Cấy truyền phôi
a) Nhân bản vô tính động vật
Nội dung
Tiến hành
Ứng dụng
Nhân bản vô tính
1. Tách nhân tế bào của động
vật cần nhân bản.
2. Cho nhân vào tế bào trứng
trước đó đã lấy mất nhân.
3. Nuôi tế bào này trong ống
nghiệm → phôi.
4. Chuyển phôi vào tử cung

của con cái cho mang thai và
sinh đẻ bình thường.
- Nhân bản động vật biến đổi
gen.
Cừu cái Dolly ra đời tại Scotland, gây chấn động toàn cầu khi trở
thành con vật được nhân bản đầu tiên. Sau bước đột phá này, một
loạt những con vật nhân bản khác được ra đời: ngựa, bò đực, lợn,
chuột, thỏ, mèo, chó Nhưng tỷ lệ thất bại của trứng cũng khá cao,
và trong số những phôi thành công thì có rất nhiều bị lỗi, như
trường hợp của Dolly đã bị chết sớm. Nguyên nhân do phần mềm
gene không được chuyển giao hoàn toàn hoặc bị hư hỏng trong lúc
chuyển. Kết quả là cỗ máy hoạt động bị sai sót - gene không bật hoặc
tắt như nó cần phải làm trong quy trình phức tạp tạo ra protein.
Cừu Dolly
Chuột nhân bản từ tế bào
gốc lấy từ da (Mỹ)
Khỉ nhân bản vô tính
(Anh)
Ngựa nhân bản vô tính
ở Ý
Sói nhân bản vô tính ở
Hàn Quốc (2005)
Cá chạch nhân bản
vô tính ở Việt Nam
THÀNH TỰU NHÂN BẢN VÔ TÍNH
Sao la
Sếu đầu đỏVooc quần đùi trắng
Nội dung
Tiến hành
Ứng dụng

Nhân bản vô tính
1. Tách nhân tế bào từ tế bào của cơ
thể động vật cần nhân bản.
2. Cho nhân vào tế bào trứng trước
đó đã lấy mất nhân → Tế bào chứa
nhân 2n của động vật cần nhân bản.
3. Nuôi tế bào này trong ống nghiệm
cho phát triển thành phôi.
4. Chuyển phôi vào tử cung của con
cái cho mang thai và sinh đẻ bình
thường.
- Nhân bản động vật biến đổi gen.
Cấy truyền phôi
- Phôi được cắt thành
nhiều phôi → cấy các
phôi này vào tử cung
của các con vật khác
nhau.
- Tạo nhiều con vật
kiểu gen giống nhau.