thuyết trình lịch sử -nhật bản giữa thế kỉ xix - đầu thế kỉ xx (7)

CHÀO MỪNG CÁC THẦY, CÔ GIÁO
VỀ DỰ CHUYÊN ĐỀ
môn: Lịch Sử
Giáo viên: Nguyễn thị Hằng

Tiết 18: NHẬT BẢN GIỮA THẾ KỶ XIX ĐẦU THẾ KỶ XX
1- Cuộc Duy tân Minh Trị
Lược đồ đế quốc Nhật Bản
Dựa vào lược đồ hãy xác định
vị trí của Nhật Bản ? Em biết gì
về quốc gia này?
Nhật Bản cuối thế kỷ XIX có
điểm gì giống với các nước
Châu Á đã học?
* Hoàn cảnh: - Cuối TK XIX chế độ
phong kiến suy yếu -> bị CNTB
phương Tây nhòm ngó xâm lược
- Tháng 1- 1868 Thiên hoàng
Minh Trị đã thực hiện cải cách

Tiết 18: NHẬT BẢN GIỮA THẾ KỶ XIX ĐẦU THẾ KỶ XX
1- Cuộc Duy tân Minh Trị
* Hoàn cảnh: - Cuối TK XIX chế độ phong
kiến suy yếu -> bị CNTB phương Tây nhòm
ngó xâm lược
- Tháng 1- 1868 Thiên hoàng Minh Trị đã
thực hiện cải cách
Thiên hoàng Minh Trị

(1852-1912)
Nội Dung :+ Kinh tế: Chính phủ thi hành
nhiều cải cách như thống nhất tiền tệ,
xoá bỏ sự độc quyền ruộng đất của giai
cấp phong kiến, tăng cường phát triển
kinh tế tư bản chủ nghĩa ở nông thôn,
xây dựng cơ sở hạ tầng, đường xá, cầu
cống…phục vụ giao thông liên lạc.
+ Chính trị : Chế độ nông nô được bãi
bỏ, đưa quý tộc tư sản hoá và đại tư
sản lên nắm chính quyền.
+ Giáo dục: Thi hành chính sách giáo
dục bắt buộc, chú trọng nội dung khoa
học- kỹ thuật trong chương trình, cử
học sinh ưu tú đi học ở phương Tây .
+ Quân sự : Quân đội được tổ chức và
huấn luyện theo kiểu phương Tây, chế
độ nghĩa vụ thay cho chế độ trưng
binh . Công nghiệp đóng tàu, sản xuất
vũ khí được chú trọng …
Cuộc cải cách được tiến hành trên
những lĩnh vực nào? Mục đích của cuộc
cải cách này là gì?
*Nội dung :Cải cách được tiến hành trên
các lĩnh vực: Kinh tế, chính trị, giáo dục,
quân sự (SGK).
Mục đích:Đưa Nhật Bản thoát khỏi tình
trạng phong kiến, mở đường cho CNTB
phát triển.
Em hãy tìm những điểm mới nổi bật

trong nội dung của cải cách?
Điểm mới: + Kinh tế: Xoá bỏ độc
quyền ruộng đất của CĐPK, mở
đường cho CNTB phát triển.
+ Chính trị: Xoá bỏ chế độ nông nô,
đưa giai cấp tư sản lên cầm
quyền(đứng đầu là Mut sô hi tô –
Minh Trị).
+ Giáo dục: Chú trọng nội dung khoa
học - kỹ thuật. Cử học sinh đi học ở
phương Tây.
+ Quân sự: Huấn luyện theo kiểu
phương Tây. Chế độ nghĩa vụ thay
cho chế độ trưng binh .
Em hiểu thế nào là cải cách, Duy tân?
Là đổi mới cho tiến bộ hơn

Tiết 18: NHẬT BẢN GIỮA THẾ KỶ XIX ĐẦU THẾ KỶ XX
1- Cuộc Duy tân Minh Trị
* Hoàn cảnh: - Cuối TK XIX chế độ phong
kiến suy yếu -> bị CNTB phương Tây nhòm
ngó xâm lược
- Tháng 1- 1868 Thiên hoàng Minh Trị đã
thực hiện cải cách
*Nội dung :Cải cách được tiến hành trên
các lĩnh vực: Kinh tế, chính trị, giáo dục,
quân sự (SGK).
Mục đích:Đưa Nhật Bản thoát khỏi tình
trạng phong kiến, mở đường cho CNTB
phát triển.

Kết quả mà cuộc Duy Tân Minh Trị
đạt được là gì?
* Kết quả: Cuối TK XIX đầu TK XX Nhật
thoát khỏi nguy cơ trở thành thuộc địa,
phát triển thành nước tư bản công
nghiệp
H48. Khánh thành một đoàn tàu ở Nhật Bản
So sánh Nhật Bản với các nước
châu Á trong cùng thời gian ?
Cuối TK XIX hầu hết các nước châu Á là
thuộc địa và phụ thuộc các nước tư bản
phương Tây, thì Nhật Bản lại thoát khỏi
trở thành thuộc địa, phát triển thành một
nước tư bản công nghiệp .
Nhờ đâu mà Nhật Bản phát triển
thành nước tư bản công nghiệp ?
Thảo luận nhóm:
Cuộc Duy tân Minh Trị có phải là một
cuộc cách mạng tư sản không? Vì sao?
Duy tân Minh Trị được coi là cuộc cách
mạng theo khuynh hướng dân chủ tư
sản vì: Chấm dứt CĐPK (1868) của
Sôgun, thiết lập chính quyền của quý
tộc tư sản hoá (đứng đầu là Thiên
hoàng Minh Trị). phục vụ quyền lợi
cho giai cấp tư sản.
So với cuộc cách mạng tư sản Âu- Mĩ
cuộc cách mạng tư sản ở Nhật có điểm
gì giống và khác?
* Giống: Đều lật đổ CĐPK, mở đường

cho CNTB phát triển.
* Khác: Về hình thức

Tiết 18: NHẬT BẢN GIỮA THẾ KỶ XIX ĐẦU THẾ KỶ XX
1- Cuộc Duy tân Minh Trị
2- Nhật Bản tiến sang chủ nghĩa đế quốc
Cuộc Duy Tân đã đem lại sự biến đổi
như thế nào trong nền kinh tế Nhật
Bản?
* Kinh tế: - Nền kinh tế phát triển nhanh chóng,
đặc biệt là công nghiệp (tăng từ 19%-42%)
Vì sao kinh tế Nhật Bản phát triển
nhanh như vậy? Sự phát triển nhanh
như vậy dẫn đến hiện tượng gì?
- Nhiều công ty độc quyền xuất hiện (Mitsưi
và Mitsubisi). Chi phối kinh tế chính trị Nhật
Bản
Mitsưi: Là một tổ chức độc quyền
lớn ra đời vào TK XVIII từ một
hãng buôn do tích cực ủng hộ
Thiên hoàng mà giành được
nhiều đặc quyền, nắm gữi nhiều
ngành kinh tế lớn, chi phối đời
sống xã hội Nhật Bản.
Một nhà báo kể lại: Anh có thể đi
đến Nhật bằng chiếc tàu thuỷ của
Mitsưi, tàu chạy bằng than đá của
Mitsưi, cập bến cảng Mitsưi, đọc
sách do Mitsưi xuất bản, dưới
ánh sáng điện do Mitsưi chế

tạo…
=> Nhật Bản bước sang giai đoạn CNĐQ
Trong quá trình chuyển sang
CNĐQ giới cầm quyền Nhật
Bản đã thi hành chính sách
đối nội, ngoại như thế nào?
* Chính trị:- Là nước quân chủ lập hiến
-
Đối nội: Hạn chế quyền tự do, dân chủ.
Đàn áp nhân dân.
- Đối ngoại: Tiến hành chiến tranh xâm lược

Tiết 18: NHẬT BẢN GIỮA THẾ KỶ XIX ĐẦU THẾ KỶ XX
1- Cuộc Duy tân Minh Trị
2- Nhật Bản tiến sang chủ nghĩa đế quốc
* Kinh tế: - Nền kinh tế phát triển nhanh chóng,
đặc biệt là công nghiệp (tăng từ 19%-42%)
- Nhiều công ty độc quyền xuất hiện (Mitsưi và
Mitsubisi). Chi phối kinh tế chính trị Nhật Bản
=> Nhật Bản bước sang giai đoạn CNĐQ
* Chính trị:- Là nước quân chủ lập hiến
- Đối nội: Hạn chế quyền tự do, dân chủ.
Đàn áp nhân dân.
- Đối ngoại: Tiến hành chiến tranh xâm lược
Quá trình tiến sang CNĐQ của
Nhật có gì giống các nước
Anh, Pháp, Đức, Mĩ ?
- Kinh tế TBCN phát triển -> các
công ty độc quyền ra đời, chi
phối đời sống kinh tế, chính trị.

- Tiến hành chiến tranh xâm
lược

Tiết 18: NHẬT BẢN GIỮA THẾ KỶ XIX ĐẦU THẾ KỶ XX
1- Cuộc Duy tân Minh Trị
2- Nhật Bản tiến sang chủ nghĩa đế quốc
Lược đố đế quốc Nhật Bản cuối TK XIX đầu TK XX
Dựa vào lược đồ trình bày sự
mở rộng thuộc địa của đế quốc
Nhật Bản ?
1872-1879
1895
1905
1905
1910
1914
Em có nhận xét gì về phạm vi
ảnh hưởng của Nhật bản?
- Phạm vi ảnh hưởng không
ngừng mở rộng -> Nhật trở
thành một cường quốc đế quốc
ở Viễn Đông .
Theo em với những chính sách
đối nội, ngoại như vậy trong xã
hội Nhật Bản tồn tại những mâu
thuẫn cơ bản nào?
Nhân dân >< Giới cầm quyền
Lao động Nhật Bản
=> CNĐQ phong kiến quân phiệt

Tiết 18: NHẬT BẢN GIỮA THẾ KỶ XIX ĐẦU THẾ KỶ XX
1- Cuộc Duy tân Minh Trị
2- Nhật Bản tiến sang chủ nghĩa đế quốc
3- Cuộc đấu tranh của nhân dân lao động Nhật Bản
Vì sao công nhân Nhật Bản nổi dậy đấu
tranh?
- Do bị áp bức bóc lột -> nhân dân lao
động, đặc biệt là công nhân Nhật Bản đã
nổi dậy đấu tranh.
Chính sách áp bức,bóc lột của bọn chủ
tư bản Nhật có gì giống và khác bọn
chủ tư bản Âu-Mĩ?
* Giống:Thời gian lao động dài(12-
14h/ngày), điều kiện lao động khắc
nghiệt…
* Khác: Tiền lương ở Nhật thấp
hơn rất nhiều lần.
Cuộc đấu tranh của công nhân Nhật
có bước tiến gì mới?
.
-
Năm 1901 Đảng xã hội Nhật Bản thành lập

Tiết 18: NHẬT BẢN GIỮA THẾ KỶ XIX ĐẦU THẾ KỶ XX
1- Cuộc Duy tân Minh Trị
2- Nhật Bản tiến sang chủ nghĩa đế quốc
3- Cuộc đấu tranh của nhân dân lao động Nhật Bản
- Do bị áp bức bóc lột -> nhân dân lao động,
đặc biệt là công nhân Nhật Bản đã nổi dậy đấu
tranh.

- Năm 1901 Đảng xã hội Nhật Bản thành lập
Hãy thống kê các phong trào đấu
tranh của nhân dân lao động Nhật
Bản theo mẫu sau?
Thời gian
Số lượng
Lực lượng
tham gia
Mục tiêu
Hình thức
đấu tranh
Liên tục từ 1901-1917
Nhiều (năm 1917là 398cuộc)
Các tầng lớp nhân dân
Chống giai cấp tư sản
Bãi công, biểu tình
Em có nhận xét gì về phong trào đấu
tranh của nhân dân lao động Nhật
Bản đầu TK XX?
=> Các phong trào diễn ra liên tục, sôi
nổi với nhiều hình thức phong phú ở
đầu TK XX

Phong trào đấu tranh của nhân dân lao động Nhật Bản có gì giống và khác
với phong trào đấu tranh của nhân dân các nước Đông Nam Á?
* Giống : Các phong trào đấu tranh diễn ra liên tục, sôi nổi.
* Khác: + Nhật :Chống lại giai cấp tư sản
+ Đông nam Á: Đấu tranh chống đế quốc thực dân giải phóng dân tộc .
Qua bài học hãy rút ra nhận xét về tình hình Nhật Bản giữa TK XIX đầu TK XX?

Nhật Bản là
nước phong
kiến
Nhờ cải cách
Duy tân
Trở thành
nước tư bản
Cuộc đấu tranh
của nhân dân
ngày càng dâng
cao

BÀI TẬP
Hãy chọn câu nhận xét đúng về cuộc Duy tân Minh Trị trong các câu dưới đây?
a- Là cuộc đấu tranh chống ngoại xâm
b- Là cuộc cách mạng tư sản kiểu mới
c- Là cuộc cải cách theo khuynh hướng dân chủ tư sản
d- Là cuộc nội chiến
Vì sao Nhật Bản không bị trở thành thuộc địa mà phát triển thành một nước
tư bảncông nghiệp vào giữa TK XIX đầu TK XX ?
Trả lời: Vì Nhật Bản đã tiến hành cuộc cải cách Duy Tân trên nhiều mặt của
đời sống xã hội, đưa nước Nhật thoát ra khỏi tình trạng phong kiến lạc hậu,
thành một nước tư bản công nghiệp .
Hãy chọn một đặc điểm đúng về chủ nghĩa đế quốc Nhật Bản trong các đặc
điểm dưới đây?
a- Chủ nghĩa đế quốc thực dân
b- Chủ nghĩa đế quốc cho vay lãi
c- Chủ nghĩa đế quốc hiếu chiến
d- Chủ nghĩa đế quốc phong kiến quân phiệt

Hướng dẫn về nhà
-
Học bài
-
Sưu tầm tài liệu về đế quốc Nhật Bản giữa TK XIX đầu TK XX
-
Chuẩn bị bài mới

Xin chân thành cảm ơn
thầy, cô và các em