Website: Email : Tel : 0918.775.368
Nguyễn Thị Huyền Đề tài nghiên cứu khoa học
A. M U
I. Lí DO CHN TI
1. Lý lun
Th gii chỳng ta ang sng khụng ng yờn m luụn luụn vn ng
theo mt quy lut nht nh. Mi s vt trong th gii ú cng khụng ngng
hot ng. Hot ng cú th l bn nng cú th l c ý thc. Con ngi nh
bit lm ch v hiu sõu sc nhng hot ng ca mỡnh m ó bt hn khi
cuc sng loi vt lm ch thiờn nhiờn vi s hon thin v ý thc. Con ngi
hn hn cỏc loi vt khỏc l bit ý thc v nhng cụng vic mỡnh ó, ang v
s lm
Lờnin khi bn v vn ý thc ó núi, i ý: Mt con ong th khi xõy
t dự khộo lộo n õu cng khụng th bng mt ngi th ti nht, bi vỡ nú
lm trong vụ thc, khụng bit c hỡnh thự cỏi t ca mỡnh s nh th no
khi xõy xong. Cũn ngi th trc khi xõy dng mt cụng trỡnh no ú ó
hỡnh dung c trong u cỏc k hoch xõy dng, kiu cu trỳc cn thit, d
nh s thi cụng trong thi gian bao nhiờu, t ú thit k mụ hỡnh ri mi bt
tay vo lm vic.
Nh vy cú th thy c tm quan trng ca vic vch ra k hoch,
xõy dng cỏc phng ỏn cho hot ng. Khi lm bt k vic gỡ cng cn phi
cú k hoch mi t c mong mun. K hoch l gỡ? K hoch l ton b
núi chung nhng iu vch ra mt cỏch cú h thng nhng cụng vic d nh
s lm trong mt thi gian nht nh, vi cỏch thc, trỡnh t v thi hn tin
hnh ( T in ting vit).
Trong thc t ngay chuyn chun b mt ba n gia ỡnh cng cn phi
cú k hoch sp xp cỏc cụng vic t khõu i ch cn mua nhng gỡ khi nu
cn lm nhng mún gỡ trc, nu khụng cú s sp xp ú thỡ cụng vic tng
chng nh n gin s lm ta lỳng tỳng. Vic xp xp k hoch ú mc dự
Khoa: Khoa Học Xã Hội - Trờng Đại Học Hồng Đức
1
Website: Email : Tel : 0918.775.368
NguyÔn ThÞ HuyÒn §Ò tµi nghiªn cøu khoa häc
không thành văn bản nhưng nhất thiết phải có. Vì vậy đối với nhà giáo dục
nhất thiết phải lập kế hoạch trong công việc của mình, của tập thể thì mới có
thể thực hiện tốt nhiệm vụ. Bác Hồ đã từng nói: “ Bất kỳ việc to, việc nhỏ phải
có sáng kiến, phải có kế hoạch, phải cẩn thận, phải quyết tâm làm thì mới
thành công”
Như vậy Bác đã rất quan tâm đến việc cần phải có một kế hoạch trước
khi làm một việc gì đó.Nếu không vạch ra được kế hoạch, phương án thì khi
bước vào hoạt động ta cũng chỉ “ giống như những con kiến tha mồi, không
biết chế biến, không hiểu gi cả” (Triết học Mac-Lenin, trang 37)
Đối với người giáo viên, một giờ lên lớp bao gồm rất nhiều hoạt động,
thao tác đòi hỏi phải xây dựng một kế hoạch, phương án cụ thể tối ưu nhằm
giúp cho giờ giảng đạt chất lượng, đó chính là việc thiết kế giáo án.
Trong giờ dạy kể từ khi bắt đầu cho đên khi kết thúc tiết học có rất
nhiều các hoạt động nhằm tổ chức, hướng dẫn cho học sinh lĩnh hội tri thức.
Người giáo viên cần phải biết sắp xếp các hoạt động sao cho phù hợp với trình
độ, khả năng của học sinh giúp các em tự giác tích cực lĩnh hội các tri thức.
Việc thiết kế giáo án chính là sự sắp xếp các hoạt động đó.
Ngày nay với sự phát triển của nền khoa học kỹ thuật, sự phát triển
mạnh mẽ của các phương tiện thông tin đại chúng làm cho trình độ dân trí
ngày càng nâng cao. Học sinh trung học cơ sở là đối tượng vừa bước qua tuổi
trẻ con nhưng chưa thành người lớn, mọi cái xung quanh các em còn rất mới
mẻ. Chính vì vậy các em luôn mong muốn tìm tòi khám phá những bí ẩn xung
quanh mình. Nhờ quá trình tự học như vậy các em đã tích luỹ được rất nhiều
kiến thức xã hội. Nắm được đặc điểm này người giáo viên rất cần trau dồi kiến
thức chuyên môn nghiệp vụ cũng như các kiến thức xã hội để khi có thể thích
hợp thì đưa vào thiết kế bài giảng nhằm giúp các em hiểu sâu hơn bài học.
Có thể thấy tầm quan trọng của việc soạn giáo án trước khi lên lớp. Nếu
người giáo viên đã có một kế hoạch, một phương án tốt nghĩa là đã giành được
Khoa: Khoa Häc X· Héi - Trêng §¹i Häc Hång §øc
2
Website: Email : Tel : 0918.775.368
NguyÔn ThÞ HuyÒn §Ò tµi nghiªn cøu khoa häc
50% thắng lợi, sẽ vững vàng tự tin hơn khi tổ chức, hướng dẫn cho học sinh
lĩnh hội tri thức, hình thành khái niệm.
2. Thực tế.
Trong giảng dạy nói chung ở các trường phổ thông giáo viên khi lên
lớp đòi hỏi phải có giáo án. Đó là yêu cầu nhất thiết phải có, bởi vì giáo án
giúp cho người giáo viên định hướng được những kiến thức mà cần tổ chức,
hướng dẫn cho học sinh lĩnh hội, cần đưa ra những kiến thức nào trước, những
kiến thức nào sau, hơn nữa việc soạn giáo án cũng thể hiện trách nhiệm lương
tâm của người thầy giáo. Người giáo viên không có giáo án sẽ làm cho việc
tiếp thu kiến thức của các em bị xáo trộn, thiếu sự gắn kết, lôgic giữa các khái
niệm, nhất là khi ôn thi các em không có được một đề cương chuẩn làm tài
liệu ôn.
Cũng như các môn học khác, các môn thuộc khoa học xã hội có khối
lượng kiến thức rất nhiều. Việc sắp xếp các kiến thức đó sao cho “vừa sức”
với các em là rất cần thiết, cũng như việc tổ chức cho các em có bao nhiêu
hoạt động cũng là điều quan trọng. Người giáo viên không thể tay không mà
lên lớp được, điều đó thể hiện sự vô trách nhiệm của người thầy hoặc đó là sự
quá tự tin vào bản thân mình, sự cẩu thả trong dạy học. Người giáo viên khi
lên lớp cần phải có sự chuẩn bị và sự chuẩn bị đó được thể hiện trên giáo án.
Nhưng giờ dạy đạt chất lượng cao hay không cao còn phụ thuộc rất lớn
vào việc chuẩn bị giáo án tốt hay không tốt. Chuẩn bị giáo án nhưng giáo án
soạn sơ sài, các hoạt động tìm hiểu văn bản còn chưa được tổ chức tốt, không
tính đến những tình huống có thể sảy ra cho nên sẽ làm cho giờ dạy tẻ nhạt,
học sinh dễ nhàm chán, hiệu qủa giờ dạy giảm sút. Hơn thế nữa sau một tiết
học nhìn vào vở học sinh chỉ có một vài đề mục và những gạch đầu dòng
không cụ thể, không thấy được những ý cơ bản để học sinh có thể dựa vào đó
để học bài cũ.
Trên thực tế có một bộ phận không nhỏ không chú trọng lắm đến việc
soạn giáo án. Đối với họ việc soạn giáo án chỉ là cho có lệ khi có sự kiểm tra
Khoa: Khoa Häc X· Héi - Trêng §¹i Häc Hång §øc
3
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Nguyễn Thị Huyền Đề tài nghiên cứu khoa học
hoc cú nhng giỏo viờn son nhng li lm mt cỏch s lc, n gin khụng
chỳ ý ỳng mc n hot ng ca hc sinh. Ngi ta vin dn vo i sng
khú khn, vo kinh nghim bo cha cho vic dy hc trờn lp mt cỏch
tu tin khụng giỏo ỏn. ú l mt cỏch ngh sai lm, thin cn bi mi nm
i tng hc sinh mi khỏc, trỡnh cng khỏc nhau theo chiu hng phỏt
trin i lờn. Bi vy phi cú s iu chnh, b sung cho tht hp lý, nht l
hin nay ó cú s thay i chng trỡnh v sỏch giỏo khoa bt u t lp 6 vi
nhng ni dung kin thc mi m, buc ngi giỏo viờn phi nhỡn nhn li
vn , ỏnh giỏ tỡnh hỡnh dy v hc t ú cú s chun b phự hp v tớch
cc vi chng trỡnh.
Vic thay i chng trỡnh v sỏch giỏo khoa l do cú s thay i trong
quan nim giỏo dc: Giỏo dc ngy nay khụng cũn bú hp trong khuụn kh
nh trng na bi vỡ nh trng l mt b phn ca xó hi, cỏc hot ng
trong nh trng luụn gn kt vi cỏc hot ng xó hi, vi tin trỡnh ci cỏch
xó hi. Khi xó hi cú s i mi, phỏt trin bt buc nh trng cng phi cú
s thay i cho phự hp.
Giỏo dc hin i ly hc sinh lm trung tõm, phỏt huy tớnh tớch cc
hot ng nhn thc ca hc sinh. Dy hc Ng vn mc ớch l nhm rốn
luyn cho cỏc em cú c vn k nng: nghe, núi, c, vit cỏc em cú th
s dng ngụn ng nh mt cụng c hu ớch nht trong cuc sng, ch khụng
phi l dy cỏc em tr thnh nh vn. Chớnh vỡ vy s thay i ca sỏch
giỏo khoa l hon ton phự hp vi xu hng thi i. Vic thay i chng
trỡnh, sỏch giỏo khoa dn n phi cú s thay i phng phỏp dy hc,
phng phỏp son giỏo ỏn.
Qua vic tỡm hiu, phõn tớch lý lun vo thc t ta cú th thy c tm
quan trng ca vic son giỏo ỏn v vic son giỏo ỏn thc t hin nay ca
giỏo viờn trung hc c s l rt ỏng lo ngi, ú l nhng nguyờn nhõn chớnh
lm cho hc sinh chỏn hc Vn hoc khụng cú kin thc vn chng. Xut
phỏt t nhng lý do trờn, chỳng tụi ó chn ti: Tỡm hiu phng phỏp
Khoa: Khoa Học Xã Hội - Trờng Đại Học Hồng Đức
4
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Nguyễn Thị Huyền Đề tài nghiên cứu khoa học
son mt giỏo ỏn dy phn c-hiu vn bn trong chng trỡnh Ng vn
trung hc c s theo tinh thn i mi lm ti nghiờn cu.
Trc vn son giỏo ỏn cn phi cú mt nhn thc ỳng n, y
l ngi giỏo viờn núi chung v ngi giỏo viờn ging dy Vn hc núi riờng
phi rốn luyn cho mỡnh k nng son giỏo ỏn cng nh ý thc c trỏch
nhim son giỏo ỏn l cn thit cho mỡnh cng nh cho hc sinh. Son giỏo ỏn
t yờu cu chớnh l nhm giỳp cho ngi giỏo viờn hon thnh nhim v ca
mỡnh trờn lp mt cỏch tt nht.
II. I TNG
Xõy dng phng phỏp son giỏo ỏn cho gi c hiu vn bn mụn
Ng vn trung hc c s theo tinh thn i mi, phỏt huy tớnh tớch cc ca hc
sinh.
Vic son giỏo ỏn tuy u da trờn mt nguyờn tc chung nhng mi
giỏo viờn li cú mt phng phỏp son giỏo ỏn riờng tu thuc vo trỡnh ,
kh nng nhn thc ca mi ngi.
T vic thay i chng trỡnh v sỏch giỏo khoa mụn Ng vn bt u
t lp 6 dn n cn cú s thay i phng phỏp son sao cho phự hp. Tuy
nhiờn do s thay i va mi tin hnh c mt thi gian ngn nờn yờu cu
cú c mt giỏo ỏn chun l rt khú. Tỡm hiu phng phỏp son mt s giỏo
ỏn cho gi c-hiu vn bn l quỏ trỡnh nhm tỡm ra phng phỏp ti u nht
giỳp cho ngi giỏo viờn trung hc c s nht l nhng giỏo viờn tr mi ra
trng cú s nh hng trong vic son giỏo ỏn.
III NI DUNG NGHIấN CU.
1.Yờu cu ca mt giỏo ỏn theo tinh thn i mi:
a.Giỏo ỏn cn m bo cỏc nguyờn tc sau:
*Th hin c tớnh tớch hp ca chng trỡnh.
Khoa: Khoa Học Xã Hội - Trờng Đại Học Hồng Đức
5
Website: Email : Tel : 0918.775.368
NguyÔn ThÞ HuyÒn §Ò tµi nghiªn cøu khoa häc
*Phải chú ý đến việc phát huy tính tích cực cao độ của chủ thể học sinh-nhân
vật trung tâm trong quá trình dạy học.
b.Giáo án phải thể hiện được đề cương của nội dung bài giảng
c.Giáo án phải thể hiện được việc tổ chức hoạt động của học sinh trong giờ
học.
d.Giáo án phải sử dụng dễ dàng khi lên lớp.
e. Giáo án phải mang tính chất mở
2. Các thao tác soạn giáo án phần đọc-hiểu văn bản.
a. Xác định nội dung bài
b. Lập đề cương nội dung
c. Thiết kế hoạt động của trò
e. Thể hiện trên giáo án
3. Xây dựng một số giáo án mẫu
a. Văn bản: “Thánh Gióng”
b. Văn bản: “Đêm nay Bác không ngủ”
IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1. Nghiên cứu lý thuyết.
-Tham khảo các tài liệu
+Tập san Khoa học xã hội-nhân văn và nhà trường
+Đặc san Văn học & Tuổi trẻ
+Triết học Mac-Lenin
+Thiết kế bài giảng Ngữ văn 6
+Tạp chí Giáo dục & Thời đại
2. Thực nghiệm.
-Quá trình kiến tập sư phạm:
-Quá trình thực tập tốt nghiệp
+Dự giờ Ngữ văn của giáo viên Trung học cơ sở Lý Tự Trọng
+Tham khảo giáo án của các giáo viên bộ môn Ngữ văn
3. Xây dựng giáo án mẫu.
Khoa: Khoa Häc X· Héi - Trêng §¹i Häc Hång §øc
6
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Nguyễn Thị Huyền Đề tài nghiên cứu khoa học
V. ểNG GểP CA TI
1. Xõy dng cỏc thao tỏc son giỏo ỏn
2. a ra cu trỳc giỏo ỏn hp lý
B. NI DUNG TI
I. YấU CU CA MT GIO N THEO TINH THN I MI.
Trc yờu cu phỏt trin mi ca s nghip giỏo dc v nhng hn ch
ca ni dung chng trỡnh cng nh phng phỏp dy hc ca cuc ci cỏch
giỏo dc din ra vo nhng nm u ca thp k 80. ng, Quc hi, Chớnh
ph, B giỏo dc v o to ó cú nhiu ngh quyt, ch th, k hoch, nhm
i mi ni dung, chng trỡnh v phng phỏp dy hc.
Ngh quyt hi ngh ln th hai Ban chp hnh trung ng ng cng
sn Vit Nam khoỏ VIII ó ch rừ nhim v quan trng ca ngnh giỏo dc v
o to l: i mi mnh m phng phỏp giỏo dc-o to, khc phc li
truyn th mt chiu, rốn luyn thúi quen, nn np t duy sỏng to ca ngi
hc.
Cựng vi vic i mi phng phỏp dy hc thỡ vic thay i phng
phỏp son giỏo ỏn l mt iu cn thit. Mt giỏo ỏn theo tinh thn i mi l
mt giỏo ỏn ỏp ng c cỏc yờu cu, nguyờn tc sau:
1. Giỏo ỏn cn m bo cỏc nguyờn tc:
a. Th hin c tớnh tớch hp ca chng trỡnh
Dy hc theo hng tớch hp l mt xu th ph bin trong dy hc hin
i ca tt c cỏc nc phỏt trin nhm gii quyt mõu thun gia yờu cu v
Khoa: Khoa Học Xã Hội - Trờng Đại Học Hồng Đức
7
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Nguyễn Thị Huyền Đề tài nghiên cứu khoa học
hc vn ph thụng, kh nng tip thu v khi lng tri thc khng l ca nhõn
loi ang ngy mt tng lờn vựn vt. Dy hc tớch hp khc phc c li
ging dy tỏch ri cỏc hin tng ngụn ng ra khi vn cnh, ng cnh ca
vn bn, ũi hi ging dy ni dung no cng phi da vo vn bn d liu.
Nh vo cỏc kin thc ca Ting Vit v Tp lm vn m vic khai thỏc vn
bn tỏc phm sõu sc v k cng hnVic tỏch ra 3 phõn mụn c lp, d
to ra cho giỏo viờn v hc sinh thúi quen dy v hc nhng phõn mụn trờn
mt cỏch cng nhc, dung tc. Vớ d trong vic phõn tớch, ging gii tỏc phm
vn chng, rt nhiu nhng kin thc v k nng ca phõn mụn Ting Vit
nh: ng õm, nhp iu, t ng, cỏc loi cõu, cỏc bin phỏp tu t, cỏc quy tc
hi thoi v nhng cỏch núi hm n, hm ngụn,l nhng c s quan trng
gii mó nhng ni dung tim n sõu sc trong cỏc tỏc phm vn chng,
nhng li ớt c giỏo viờn v hc sinh ý khai thỏc. nh rng hiu tỏc
phm vn chng khụng ch cú mỡnh tri thc ngụn ng, nhng b qua yu t
th nhtny, tc l b qua vn bn tỏc phm, cng cú ngha l khú trỏnh khi
xu hng ri vo phõn tớch kiu xó hi hc dung tc. Tt nhiờn cỏch dy hc
cỏc phõn mụn tỏch ri nh hin hnh bo m c tớnh c lp ca phõn
mụn, ỏp ng v gii quyt c nhiu vn do mụn khoa hc tng ng
ra. Vớ d, vi t cỏch mt phõn mụn c lp, Ting Vit s gii quyt c
tng i d dng vn h thng tri thc Vit ng v mt s vn lý
thuyt ngụn ng hc. Vi phõn mụn Vn l cỏc vn nh: lch s vn hc,
tỏc gi tỏc phm, lýlun vn hc vv Nhng vn trờn nu dy hc theo
nguyờn tc tớch hp s ớt nhiu b phỏ v, hay núi ỳng hn s khú thc hin
c trn vn nh dy hc hin hnh. Tuy vy chng trỡnh ca sỏch giỏo
khoa Ng vn ó dnh cỏc bi tng kt v ụn tp cui nm cho mi lp mi
cun sỏch h thng hoỏ v ỏp ng cỏc yờu cu riờng ca cỏc phõn mụn.
Ngoi ra nu cn cng c v nõng cao cỏc vn trờn cú th a vo ni dung
dy hc t chn ó c ghi trong chng trỡnh d tho cho hai lp cui cp
trung hc c s.
Khoa: Khoa Học Xã Hội - Trờng Đại Học Hồng Đức
8
Website: Email : Tel : 0918.775.368
NguyÔn ThÞ HuyÒn §Ò tµi nghiªn cøu khoa häc
Chính vì vậy người giáo viên cần soạn giáo án phù hợp với quan điểm
tích hợp, bởi lẽ quan điểm này là nguyên tắc chỉ đạo việc tổ chức nội dung,
chương trình, biên soạn sách giáo khoa và lựa chọn phương pháp giảng dạy.
* Việc xây dựng chương trình môn Ngữ văn theo quan điểm tích hợp
được thể hiện ở 4 điểm sau:
- Môn học chương trình xây dựng được gọi là Ngữ văn
- Môn Ngữ văn đồng thời hình thành cho học sinh 4 kỹ năng: nghe, nói,
đọc, viết.
- Ba phân môn và 4 kỹ năng được dạy học từ một văn bản
- Đảm bảo tính thống nhất cao giữa ba phân môn.
*Việc soạn giáo án theo hướng tích hợp là một vấn đề mới và rất khó.
Tuy nhiên nếu tập trung quan tâm đúng mức sẽ đem lại hiệu quả cao cho giờ
giảng Văn. Có thể soạn giáo án theo hai cách tích hợp dọc và tích hợp ngang.
-Tích hợp dọc là tích hợp các vấn đề gần nhau trong chính từng phân
môn,hoặc các phân môn khác nhau ở các bài đã, đang và sẽ học, ở các lớp
dưới và lớp trên. Chẳng hạn phép so sánh trong phân môn Tiếng Việt, hay văn
miêu tả và kể chuyện trong phân môn Tập làm văn không phải đến lớp 6 mới
học mà học sinh đã đượclàm quen ở Tiểu học. Theo tinh thần này khi dạy sách
Ngữ văn 6, giáo viên cần tận dụng tối đa những kiến thức mà học sinh đã học
ở trước đó về so sánh, một mặt củng cố, ôn luyện và vận dụng; mặt khác từ
những gì đã biết hướng dẫn học sinh tìm hiểu, khám phá mở rộng và nâng cao
vấn đề so sánh mà lớp dưới chưa học. Những kiến thức so sánh đã học ở Tiểu
học cũng được tích hợp, vận dụng khi học văn miêu tả ở lớp 6. Tương tự như
thế những kiến thức và kỹ năng về đọc hiểu ở tiểu học sẽ được huy động và
vận dụng vào việc đọc-hiểu phân môn văn học trung học cơ sở với một yêu
cầu cao hơn. Như thế tích hợp dọc là sự tích hợp theo vấn đề đã học và sẽ học
ở nhiều thời điểm khác nhau.
-Tích hợp ngang tức là dạy 3 phân môn trên cùng một văn bản. Văn bản
chính là nguồn tài liệu mà cả 3 phân môn đều phải hướng tới, từ đó mà làm rõ
Khoa: Khoa Häc X· Héi - Trêng §¹i Häc Hång §øc
9
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Nguyễn Thị Huyền Đề tài nghiên cứu khoa học
cho nhau. Gi c-hiu phi bỏm sỏt vo vn bn, vo cỏc yu t hỡnh thc m
trc ht l th loi v ngụn t ngh thut lm sỏng t ni dung vn hc.
Khụng ch Ting Vit m c kin thc Tp lm vn cng giỳp cho vic c -
hiu tt hn. Chng hn nhng kin thc v ngụi k v li k, th t k
trong kiu vn bn t s s giỳp giỏo viờn v hc sinh khai thỏc tt hn cỏc tỏc
phm t s c c-hiu gi Vn
Vớ d:
+Vn bn Thỏnh Giúng cú th tớch hp ngang: Trong truyn thuyt
Thỏnh Giúng cú cỏc nhõn vt, cỏc chi tit, s kin, vy nú thuc th loi gỡ?
Nu thiu cỏc chi tit s kin y truyn thuyt cú cũn ý ngha khụng?
Tớch hp ngang cũn th hin vn bn ph Ting Vit v Tp lm
vn. Nhng vn bn ph ny cng gúp phn lm sỏng t cho vn bn chung.
V c bit tớch hp ngang cũn th hin trong h thng cõu hi dn dt v cỏc
kim tra ỏnh giỏ. Trong mt bi hc, mi phõn mụn cú cõu hi v cỏc
kin thc liờn quan n cỏc phõn mụn cũn li; cỏc kim tra ỏnh giỏ nht l
bi kim tra cui hc k hoc cui nm c kim tra mt cỏch tng hp theo
hng tớch hp.
Vớ d
+ vn bn Lm trong kh th u, cõu th Ngy Hu mỏu
ó s dng phộp hoỏn d, ly du hiu mỏu núi n s khc lit ca
chin tranh. Hoỏn d l gỡ? chỳng ta s c hc phn Ting vit trong bi
sau.
Nu son giỏo ỏn theo hng tớch hp thỡ trong gi dy s giỳp cho cỏc
em hiu c vn mt cỏch sõu rng khc ghi c kin thc lõu hn, hiu
bi mt cỏch d dng hn cú thờm nhiu kin thc trong cỏc lnh vc khỏc
cng nh lm phong phỳ thờm i sng tinh thn ca cỏc em.
b. Giỏo ỏn cn chỳ ý n vic phỏt huy tớnh tớch cc cao ca ch th hc
sinh-nhõn vt trung tõm trong quỏ trỡnh hc Ng vn.
Khoa: Khoa Học Xã Hội - Trờng Đại Học Hồng Đức
10
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Nguyễn Thị Huyền Đề tài nghiên cứu khoa học
* Phỏt huy tớnh tớch cc hot ng nhn thc ca ngi hc l mt trong
nhng nhim v ch yu ca ngi thy trong qua trỡnh dy hc. Vỡ vy nú
luụn l trung tõm chỳ ý ca lý lun v thc tin dy hc. n nay õy vn l
mt vn quan trng nht ca dy hc-giỏo dc.
Khi nghiờn cu v vn ny cn coi trng ngi thy trong vic tng
kt nhng kinh nghim ca quỏ kh v phỏt trin chỳng trong iu kin hin
ti, khi m khoa hc k thut ó phỏt trin mc cao v bn cht con
ngi ó cú nhng thay i v tớnh cht, nng lc, nhu cu v nguyn vng.
Tớnh tớch cc nhn thc biu th s n lc ca ch th khi tng tỏc vi
i tng trong quỏ trỡnh hc tp, nghiờn cu, th hin s n lc hot ng
trớ tu, s huy ng mc cao cỏc chc nng tõm lý nh hng thỳ, chỳ ý, ý
chớnhm t c mc ớch t ra vi cht lng cao.
* bit c hc sinh cú tớnh tớch cc hc tp hay khụng cn da vo
nhng du hiu sau õy:
- Cú chỳ ý hc tp hay khụng?
- Cú hng hỏi tham gia vo mi hỡnh thc ca hot ng hc tp khụng?
(th hin vic phỏt biu ý kin, ghi chộp)
- Cú hon thnh nhng nhim v c giao khụng?
- Cú ghi nh tt nhng iu ó hc khụng?
-Cú hiu bi hc khụng?
-Cú th trỡnh by li ni dung bi hc theo ngụn ng riờng khụng?
V mc tớch cc ca hc sinh trong quỏ trỡnh hc tp cú th khụng
ging nhau, chỳng ta cú th phỏt hin c iu ú da vo mt s du hiu
sau:
+ T giỏc hc tp hay b bt buc bi nhng tỏc ng bờn ngoi( Gia
ỡnh, bn bố, xó hi)
+ Thc hin nhim v ca thy giỏo theo yờu cu ti thiu v ti a?
+ Tớch cc nht thi hay thng xuyờn, liờn tc?
+ Tớch cc tng lờn hay gim dn?
Khoa: Khoa Học Xã Hội - Trờng Đại Học Hồng Đức
11
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Nguyễn Thị Huyền Đề tài nghiên cứu khoa học
+ Cú kiờn trỡ vt khú hay khụng?
*Tớnh tớch cc ca hc sinh cú mt t phỏt v mt t giỏc
- Mt t phỏt ca tớnh tớch cc l nhng yu t tim n bm sinh th
hin tớnh tũ mũ, hiu k, hiu ng, linh hot v sụi ni trong hnh vi m
a tr u cú nhng mc khỏc nhau.
-Tớnh tớch cc t giỏc th hin úc quan sỏt, tớnh phờ phỏn trong t duy,
trớ tũ mũ khoa hc
Tớnh tớch cc nhn thc phỏt sinh khụng ch t nhu cu nhn thc m c
t nhu cu sinh hc, nhu cu o c, thm m, nhu cu giao lu vn hoỏ
Ht nhõn c bn ca tớnh tớch cc nhn thc l hot ng t duy v nhn c
to nờn do s thỳc y ca h thng nhu cu a dng.
Ngy nay dy hc tớch cc cú th xem l mt trong nhng c im
quan trng nht ca nh trng hin i v cú th ly ú phõn bit vi nh
trng truyn thng.
Phỏt huy tớnh tớch cc ca hc sinh v dy hc ly hc sinh lm trung
tõm u nhn mnh vai trũ ch th ca ngi hc, cũn ngi giỏo viờn lựi
vo hu trng ch l ngi t vn, hng dn cho hc sinh chim lnh tri
thc. ỏp ng c yờu cu ny ngi giỏo viờn cn thay i cỏch son
giỏo ỏn chuyn trng tõm sang thit k cỏc hot ng ca trũ, tng cng t
chc cỏc cụng tỏc c lp hoc theo nhúm bng cỏc phiu hot ng hc tp,
tng cng giao tip thy trũ, m rng giao tip trũ - trũ, nõng cao cht lng
cỏc cõu hi, gim s cõu hi tỏi hin s kin, tng t l cỏc cõu hi yờu cu t
duy tớch cc sỏng to.
* Vic ỏp dng phng phỏp th hin tớnh tớch cc ca hc sinh trong
quỏ trỡnh son giỏo ỏn ũi hi trỡnh v kinh nghim ca ngi giỏo viờn,
phng phỏp hc tp ca ngi hc sinh. õy l mt quỏ trỡnh i mi lõu
di, chớnh vỡ vy ngi giỏo viờn khụng nờn núng vi, cn phi cn c vo
tỡnh hỡnh thc t t ú thit k mt giỏo ỏn phự hp sao cho nhng tit hc
phn u hc sinh c hot ng nhiu hn, thc hnh nhiu hn, tho
Khoa: Khoa Học Xã Hội - Trờng Đại Học Hồng Đức
12
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Nguyễn Thị Huyền Đề tài nghiên cứu khoa học
lun nhiu hn v quan trng nht l c suy ngh nhiu hn trờn con ng
lnh hi ni dung hc tp. phỏt huy tớnh tớch cc ca hc sinh ngi giỏo
viờn trong gi dy cn phi t hng lot cỏc cõu hi t tỏi hin n cỏc cõu
hi sỏng to, a ra cỏc tỡnh hung ngc li vn trong sỏch th kh
nng t duy ca hc sinh.
Chng hn phõn tớch chi tit tr gm trong bi S tớch h gm,
ngi giỏo viờn khụng nờn dựng phng phỏp thuyt trỡnh m cn t chc
hot ng vn ỏp. Giỏo viờn a ra cỏc cõu hi hc sinh suy ngh nh: Vỡ
sao Lc Long Quõn ũi gm bỏu? Vỡ sao a im tr gm li h Lc
Thu m khụng phi Thanh Hoỏ? hoc: vỡ sao ch nhn gm khụng phi
l Thng Long? ý ngha ca chi tit ny? lp i lp li vn t ú hc sinh s
t tỡm ra c cõu tr li.
2. Giỏo ỏn phi th hin c cng ca ni dung bi ging.
õy l mt yờu cu rt c th v thit thc i vi ngi giỏo viờn.
Ngi giỏo viờn cn xỏc nh c i tng ca mỡnh l hc sinh cp II-i
tng ó qua tui tr con nhng cha n tui trng thnh, nht l nhng
hc sinh lp 6 va mi qua tiu hc cũn cha quen vi cỏch ging dy cp
II, chớnh vỡ vy ngi giỏo viờn son giỏo ỏn bờn cnh phn Hot ng ca trũ
cn phi cú phn Ni dung bi hc giỳp cho ngi giỏo viờn d dng hn
trong vic ghi bng, hc sinh d ghi bi hn cng nh s to ra c mt
chui lụgớc cỏc kin thc giỳp hc sinh nm kin thc bi tt hn.
Thc t cú nhiu giỏo viờn do chun b bi cha k nờn vic ghi bng
gp nhiu khú khn, ni dung cỏc ý ln cha c chớnh xỏc, gn gng dn
n vic ghi v ca hc sinh cng ln xn, vic ụn bi c rt vt v. Thc t
ging dy cho ta thy nhiu giỏo viờn sau khi dy xong mt tit hc thỡ trờn
bng cng ch c my dũng ghi mc, cỏc ý ghi trờn bng li vn vt cha
toỏt lờn nhng ý c bn ca bi hc, iu ny khin cho ni dung bi hc rt
mự m m nguyờn nhõn chớnh l trong giỏo ỏn ngi giỏo viờn khụng chỳ ý
th hin rừ cng ni dung bi hc, khin cho hc sinh ch cn khụng xem
Khoa: Khoa Học Xã Hội - Trờng Đại Học Hồng Đức
13
Website: Email : Tel : 0918.775.368
NguyÔn ThÞ HuyÒn §Ò tµi nghiªn cøu khoa häc
lại bài hay không còn để tâm đến những gì cô giáo giảng, một thời gian sau
giở lại bài sẽ không hiểu những gì mình đã viết.
Từ đó ta có thể thấy được tầm quan trọng của việc ghi bảng và hướng
dẫn học sinh ghi, việc soạn giáo án là vô cùng cần thiết đối với mọi bài học.
Chẳng hạn trong bài “Sọ Dừa” ta có thể đưa ra đề cương bài giảng như
sau:
Văn bản: SỌ DỪA (2 tiết)
I Giới thiệu bài
1. Truyện cổ tích
2. Thể loại của truyện Sọ Dừa
II. Đọc-hiểu từ ngữ, bố cục
1. Đọc
2. Bố cục
III Phân tích
1. Nhân vật Sọ Dừa
a. Sự ra đời và hình dạng của Sọ Dừa
b. Sọ dừa là người có nhiều tài năng
2. Các nhân vật khác
a. Nhân vật cô Út
* Cô Út lấy Sọ Dừa
* Bài học
b. Bà mẹ Sọ Dừa
c. Phú ông và hai cô chị
3. Ý nghĩa kết cục của các nhân vật
4. Kết luận
IV. Ghi nhớ, luyện tập, đọc thêm
1. Ghi nhớ ( SGK)
2. Luyện tập, đọc thêm
Khoa: Khoa Häc X· Héi - Trêng §¹i Häc Hång §øc
14
Website: Email : Tel : 0918.775.368
NguyÔn ThÞ HuyÒn §Ò tµi nghiªn cøu khoa häc
3. Giáo án phải thể hiện được việc tổ chức hoạt động của học sinh trong
giờ học.
Do việc đổi mới phương pháp dạy học lấy học sinh làm trung tâm, phát
huy tính tích cực của học sinh nên cần quan tâm chú ý đến việc thiết kế các
hoạt động của học sinh.
Việc ghi Nội dung bài học là rất cần thiết nhưng giờ dạy có đạt hiệu
quả, có đi đúng hướng với sự đổi mới phương pháp dạy học hay không vào
việc thiết kế các hoạt động cuả học sinh có tốt hay không. Ngược lại việc thiết
kế các hoạt động, phải hướng vào những ý cơ bản của nội dung bài học. Nếu
trong giờ dạy người giáo viên sử dụng phương pháp thuyết trình quá nhiều sẽ
không phát huy được tính tích cực của học sinh trong quá trình học tập, biến
học sinh thành người bị động, tiếp thu kiến thức một cách thụ động dẫn đến
kiểu học vẹt vì không được tư duy trong giờ học. Chính vì vậy trong phần
Hoạt động của học sinh giáo viên cần phân công nhiệm vụ cụ thể cho các em
như đọc, nhận xét, thảo luận, phân tích, làm các bài tập rèn luyện kỹ năng, đưa
các em vào tình huống có vấn đề cần giải quyết, tháo gỡ để tự tìm ra kết luận,
các câu hỏi nêu ra cần phải phát huy cao độ tính tích cực tự giác của học sinh,
buộc học sinh phải tư duy để tìm ra câu trả lời, nếu câu hỏi không vừa sức với
các em có thể đưa ra các câu hỏi gợi mở. Cần chú ý rằng câu hỏi trong phần
đọc-hiểu văn bản có sự khác trước. Xuất phát từ việc thay đổi cụm từ Hướng
dẫn học bằng Đọc-hiểu văn bản nên câu hỏi phần đọc - hiểu văn bản cũng
phải thay đổi theo. Câu hỏi phải quan tâm đến các yếu tố làm cơ sở khoa học
cho việc hiểu tác phẩm chứ không phải là sự cảm nhận chung chung, chủ
quan, cảm tính. Như vậy câu hỏi phải tập trung giúp học sinh tìm ra đúng và
phân tích được vai trò của các yếu tố hình thức nghệ thuật (thể loại kiểu văn
bản, nhân vật, cốt truyện, câu chữ, chi tiết, hình ảnh, âm hưởng,nhịp điệu và
các cách diễn đạt mới lạ, độc đáo…)Biên soạn hệ thống câu hỏi theo tinh thần
Khoa: Khoa Häc X· Héi - Trêng §¹i Häc Hång §øc
15
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Nguyễn Thị Huyền Đề tài nghiên cứu khoa học
ly hc sinh lm trung tõm thc cht l ó xut mt h thng cõu hi tớch
hp cho gi ging Vn.
Thit k hot ng ca hc sinh ngi giỏo viờn cn t chc, hng dn
hc sinh lnh hi tri thc suy ngh t tỡm ra khỏi nim, giỏo viờn ch l ngi
c vn cho cỏc em.
Chng hn khi tỡm hiu s ra i v hỡnh dng ca S Da giỏo viờn cú
th chun b nhng cõu hi cho cỏc nhúm hc sinh nh:
- Nhn xột s ra i ca S Da?
- S D`a thuc nhõn vt no trong truyn c tớch?
- ý ngha ca kiu nhõn vt nh S Da trong truyn c tớch ?
- Gii thiờu S Da vi nhng chi tit k l cú tỏc dng gỡ cho vic k
truyn?
- (Cỏc nhúm hc sinh s tho lun, i din phỏt biu, giỏo viờn s kt)
4. Giỏo ỏn phi s dng d dng khi lờn lp.
Giỏo ỏn l kch bn, l k hoch c thm lm ch da cho hot ng ca
giỏo viờn trờn lp, hn th giỏo ỏn cũn phi d s dng.
iu ú cú ngha l giỏo ỏn phi rừ rng, mch lc, ngn gn nhng cn
y cỏc ý, cú th b sung, m rng cỏc kin thc cũn thiu trong giỏo ỏn
cng nh ct b nhng kin thc khụng cn thit cho phự hp vi thi gian
ging dy.
Bờn cnh ú mun khụng b nhm ln hoc b sút ý ta nờn chia ụi giỏo
ỏn, mt bờn ghi Hot ng ca hc sinh ( di s hng dn ca giỏo viờn) v
mt bờn ghi Ni dung bi hc. Lm nh vy giỏo ỏn s tr nờn rừ rng, giỳp
cho ngi giỏo viờn d dng hn trong vic ghi bng cng nh khi giao cỏc
nhim v cho hc sinh.
5. Giỏo ỏn phi mang tớnh cht m.
Trc õy do b quy nh bi phng phỏp ging dy nờn khi thit k
giỏo ỏn ngi ta quan tõm nhiu n hot ng ca thy, giỏo ỏn mang tớnh
cht khộp l iu d hiu. Hin nay vi s thay i ton b chng trỡnh, sỏch
Khoa: Khoa Học Xã Hội - Trờng Đại Học Hồng Đức
16
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Nguyễn Thị Huyền Đề tài nghiên cứu khoa học
giỏo khoa v phng phỏp dy hc nờn giỏo ỏn cn phi mang tớnh cht m.
Giỏo ỏn mang tớnh cht m l giỏo ỏn cú th m rng b sung hng nm cho
phự hp vi tng lp i tng cho hc sinh. Ngy nay hc sinh c tip xỳc
vi nn khoa hc rt sm, trỡnh lp sau cng phỏt trin hn so vi lp
trc, cng ni dung y nhng ngi giỏo viờn y cú th iu chnh cho phự
hp vi tng iu kin, hon cnh.
Bờn cnh ú giỏo ỏn m cng l giỏo ỏn cú th iu chnh cho phự hp
i vi tng i tng hc sinh, i vi hc sinh trung bỡnh cn phi dy n
õu, i vi hc sinh khỏ gii thỡ cn b sung, m rng thờm nhng gỡ? Hc
sinh min nỳi, hc sinh min xuụi dy hc cú gỡ cn hn ch, b sung, m
rng.
Vớ d: mt bi vn bt k trc khi i vo phõn tớch khụng cn phi
nờu ch ca bi m hc sinh t rỳt ra sau khi ó tỡm hiu, phõn tớch vn
bn. Cũn i vi hc sinh min nỳi cn phi nờu ngay c i ý, ch ca
bi vn, bi th cỏc em c d dng hn trong quỏ trỡnh tỡm hiu phõn tớch
vn bn.
õy l mt u im ca phng phỏp mi m ngi giỏo viờn cn phỏt
huy, ng thi nú cng ũi hi ngi giỏo viờn phi cú nhanh nhy,linh
hot khi thc hin yờu cu ny.
II. CC THAO TC SON MT GIO N.
1. Xỏc nh ni dung bi.
õy l bc u tiờn v rt quan trng, l tiờu , c s nh hng cho
cỏc thao tỏc tip theo. Vic u tiờn sau khi ta tip xỳc vi vn bn l phi xỏc
nh c ni dung, ngh thut ca vn bn. Cú xỏc nh c ni dung, ngh
thut ca vn bn t ú mi tỡm ra c phng phỏp dy v thit k c
giỏo ỏn t yờu cu.
Xỏc nh c ni dung bi thỡ phn c-hiu vn bn s giỳp cho
ngi giỏo viờn d xỏc nh cỏc mc ca bi cng nh vic t ra cỏc cõu hi,
lt li vn .
Khoa: Khoa Học Xã Hội - Trờng Đại Học Hồng Đức
17
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Nguyễn Thị Huyền Đề tài nghiên cứu khoa học
Vớ d: Trong vn bn S tớch h gm cn phi xỏc nh c ni
dung ca nú l: K v cuc khi nghió Lam Sn v ngi anh hựng Lờ Li,
hon cnh nhn gm v tr gm ca Lờ Li. Truyn cng nhm gii thớch
tờn gi H Hon Kim, ng thi th hin khỏt vng ho bỡnh ca dõn tc.
Hay nh trong vn bn ờm nay Bỏc khụng ng cú ni dung: qua
cõu chuyn k v mt ờm khụng ng ca Bỏc H trờn ng i chin dch,
bi th th hin tm lũng yờu thng sõu sc rng ln ca Bỏc i vi b i
v nhõn dõn, ng thi th hin tỡnh cm yờu kớnh, cm phc ca ngi chin
s i vi lónh t.
Ngh thut ca bi th l s dng th th 5 ch theo li t s, s dng
nhiu t lỏy
2. Lp cng ni dung.
Sau khi ó xỏc nh c ni dung vn bn thỡ nhim v tip theo ca
ngi giỏo viờn l lp ra cng ca vn bn phc v cho vic dy phn
c-hiu vn bn. õy l cụng vic rt cn thit bi cng ny cng chớnh
l cng bi ging, ngi giỏo viờn cn phi bit sp xp cỏc mc, cỏc ý
ln nh sao cho phự hp v d dng s dng khi lờn lp.
Chng hn sau khi ó xỏc nh c ni dung ca vn bn ờm nay
Bỏc khụng ng cụng vic ca ngi giỏo viờn l sp xp cỏc ý ú tr
thnh mt cng hon chnh.
I.Gii thiu tỏc gi-tỏc phm
1. Tỏc gi
2. Tỏc phm
II. Hng dn c, tỡm b cc
1. c
2. B cc
III Phõn tớch
1. Hỡnh tng Bỏc H
Hỡnh nh Bỏc c hin lờn qua cỏc phng din:
Khoa: Khoa Học Xã Hội - Trờng Đại Học Hồng Đức
18
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Nguyễn Thị Huyền Đề tài nghiên cứu khoa học
-Hỡnh dỏng, t th
-C ch, hnh ng
* Tm lũng yờu thng mờnh mụng ca Bỏc
- i vi b i
-i vi dõn cụng
-i vi dõn tc
2. Tõm trng anh i viờn khi chng kin Bỏc khụng ng
a. Tnh gic ln th nht
* Chng kin:
* Tõm trng:
b. Tnh gic ln th 3
* Chng kin
* Tõm trng
3. Ngh thut
a. Th th: nm ch
b. Th loi: t s
c. Cỏc th phỏp ngh thut
- Cỏch gieo vn
-T lỏy
-ip cõu
IV. Tng kt
V. Luyn tp
3. Thit k hot ng ca trũ.
Sau khi cú c mt cng hon chnh ngi giỏo viờn s thit k
cỏc hot ng ca hc sinh ng vi tng phn ni dung bi hc, phõn cỏc
nhim v c th cho hc sinh nh c bi, tr li cỏc cõu hi, nhn xột mt chi
tit no ú, a ra cỏc tỡnh hung hc sinh tho lun gii quyt, cho hc
sinh úng vai nhõn vt. Tuy vy c bit quan trng nht l a ra nhiu cõu
Khoa: Khoa Học Xã Hội - Trờng Đại Học Hồng Đức
19
Website: Email : Tel : 0918.775.368
NguyÔn ThÞ HuyÒn §Ò tµi nghiªn cøu khoa häc
hỏi gợi mở, sáng tạo để học sinh suy nghĩ, trả lời, phát huy cao độ tính tích
cực tự giác của học sinh.
Ví dụ:
Trong văn bản “Đêm nay Bác không ngủ” ứng với phần nội dung bài
học ở phần 2, ta thiết kế các hoạt động của học sinh như sau:
Để tìm hiểu hình tượng Bác Hồ giáo viên đưa ra một loạt
câu hỏi như:
* Qua cái nhìn của anh đội viên hình ảnh Bác được hiện
lên qua những phương diện nào?
- Tìm các từ ngữ miêu tả hình dáng, tư thế Bác? Nêu nhận
xét?
- Tìm các từ ngữ bộc lộ những hành động, cử chỉ của Bác?
Phân tích cử chỉ “ nhón chân nhẹ nhàng”
-Trong bài thơ Bác đã nói với anh đội viên mấy lần?
* Tấm lòng yêu thương mênh mông của Bác đối với bộ
đội, dân công cũng như dân tộc được thể hiện như thế nào qua bài
thơ?
* Qua các chi tiết miêu tả Bác Hồ được hiện lên như thế
nào?
( Học sinh thảo luận, trả lời)
4. Thể hiện trên giáo án
Tất cả các thao tác trên nhằm chuẩn bị cho việc xây dựng giáo án. Sau
khi đã có được đề cương nội dung bài học, thiết kế được hoạt động của học
sinh người giáo viên thể hiện tất cả những điều đó trên giáo án. Nói về việc
thể hiện giáo án, trên thực tế có rất nhiều cách thể hiện, nó phụ thuộc vào trình
độ, thái độ nhìn nhận của mỗi người.
Chúng tôi có thể giới thiệu một số cách thể hiện giáo án sau:
Khoa: Khoa Häc X· Héi - Trêng §¹i Häc Hång §øc
20
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Nguyễn Thị Huyền Đề tài nghiên cứu khoa học
a. Vn bn: ễNG LO NH C V CON C VNG ( Bi 9)
Ngi son Tin s: Nguyn Trng Hon
V giỏo viờn. B giỏo dc v o to
( Tp chớ Vn hc v Tui tr)
I. Mc tiờu bi hc
II. Phng tin thc hin
III. Cỏch thc tin hnh
IV. Tin trỡnh gi dy hc
- Li dn
* Hot ng 1: Gii thiu s lc v tỏc phm
GV: Nờu xut x v ụi nột c bn v tỏc phm?
HS: ễng lóo ỏnh cỏ v con cỏ vng do Puskin vit da trờn mụ tớp
truyn dõn gian Nga-c. Tỏc phm gm 205 cõu th.
* Hot ng 2: c tỏc phm
* Hot ng 3: Tr li v tho lun cỏc cõu hi c-hiu vn bn
GV: My ln ụng lóo ra bin gi cỏ vng?
HS: Cú 5 ln ụng lóo ra bin gi cỏ vng
GV: Vic k li nhng ln ụng lóo ra bin gi cỏ vng l bin phỏp lp
li ca truyn c tớch? Nờu tỏc dng ca bin phỏp ny.
HS: Tỏc dng: Gi ra cỏc tỡnh hung cun hỳt ngi c. Vic s dng
bin phỏp lp li lm cho c im tớnh cỏch nhõn vt ln sau xut hin c
tụ m hn ln trc.
GV: Mi ln ụng lóo ra bin gi cỏ vng cnh bin thay i nh th
no?
HS: - Ln 1: Bin gn súng ờm
- Ln 2: Bin xanh ó ni súng
- Ln 3: Bin xanh ni súng gi di
- Ln 4: Bin ni súng mự mt
Khoa: Khoa Học Xã Hội - Trờng Đại Học Hồng Đức
21
Website: Email : Tel : 0918.775.368
NguyÔn ThÞ HuyÒn §Ò tµi nghiªn cøu khoa häc
- Lần 5: Một cơn giông kinh khủng kéo đến, mặt biển nổi sóng ầm
ầm.
GV: Em có nhận xét gì về lòng tham và sự bội bạc của nhân vật mụ vợ?
HS: Ngày càng tăng tiến và quá quắt.
GV: Câu truyện đã được kết thúc như thế nào?
HS: Được kết thúc bằng hình ảnh “trước mắt ông lão…cái máng lợn sứt
mẻ.
GV: Kết thúc đó có ý nghĩa gì?
HS: Thể hiện ước mơ công lý của nhân dân
GV: (tổ chức thảo luận): Cá vàng trừng trị mụ vợ vì tội tham lam hay
tội bội bạc?
HS: - Vì cả hai tội
- ý nghĩa tượng trưng của hình tượng cá vàng cũng chính là ý nghĩa
chủ đề của truyện…
* Hoạt động 4: Ghi nhớ (SGK)
* Hoạt động 5: Luyện tập
1. Có thể đặt tên truyện là “ Mụ vợ ông lão đánh cá và con cá vàng”
2. Hãy viết một kết thúc khác cho truyện.
b. Văn bản: THÁNH GIÓNG ( 2 tiết)
Người soạn Thạc sĩ: Lê Xuân Soan
Giảng viên Khoa KHXH - ĐH Hồng Đức
( Tập san Khoa học xã hội-Nhân văn và Nhà trường)
A. Mục tiêu
B. Tiến trình lên lớp
I. Kiểm tra bài cũ
II. Tổ chức dạy học bài mới
- Giới thiệu bài
* Hoạt động 1: Tổ chức đọc văn bản
Khoa: Khoa Häc X· Héi - Trêng §¹i Häc Hång §øc
22
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Nguyễn Thị Huyền Đề tài nghiên cứu khoa học
* Hot ng 2: T chc tỡm hiu phõn tớch vn bn
Cõu hi 1: Truyn Thỏnh Giúng cú nhng nhõn vt no? ai l nhõn vt
chớnh? Nhõn vt chớnh ny c xõy dng bng rt nhiu chi tit tng tng
k o v giu ý ngha. Em hóy tỡm v lit kờ nhng chi tit ú?
+ Truyn cú nhiu nhõn vt: Hai v chng ụng lóo lng Giúng, Thỏnh
Giúng, s gi, nh vua.
+ Nhõn vt chớnhl cu bộ-Trỏng s- Thỏnh Giúng c xõy dng bng
nhiu chi tit tng tng k o v giu ý ngha ()
Cõu hi 2:
- Ting núi u tiờn ca chỳ bộ? ý ngha
+ L ting núi ca lũng yờu nc, cm thự gic.
- Giúng ũi nga st, giỏp st, roi st ỏnh gic? ý ngha?
+ ý ngha: Phi cú v khớ khụng th ỏnh gic bng tay khụng
-B con lng xúm gúp go nuụi cu bộ? ý ngha
+ ý ngha: Tinh thn on kt ỏnh gic, mong mun co ngi ra giỳp
nc.
-Giúng nh tre bờn ng ỏnh gic? ý ngha
+ Giúng ỏnh gic bng mi th v khớ, c c cõy ca quờ hng
-Giúng bay v tri? ý ngha
+ ý ngha: khụng cn danh li bng lc. Bay lờn tri. Giúng l biu
tng ca non nc t tri c bt t hoỏ.
Cõu hi 3: ý ngha hinh tng Thỏnh Giúng?
Tiờu biu cho tinh thn yờu nc, on kt ỏnh gic, c m v sc
mnh ỏnh thng gic vv
Cõu hi 4: Truyn thuyt Thỏnh Giúng liờn quan n s tht lch s gỡ?
-Gic n phng Bc sang xõm lc
* Hot ng 3. T chc tng kt vn bn-ghi nh
- í ngha truyn Thỏnh Giúng?
Khoa: Khoa Học Xã Hội - Trờng Đại Học Hồng Đức
23
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Nguyễn Thị Huyền Đề tài nghiên cứu khoa học
+ cp ti vn on kt u tranh chng ngoi xõm, c m v
sc mnh chin thng bn xõm lc
- n tng sõu sc nht ca em v nhõn vt Thỏnh Giúng
-Truyn cú d nh, d k li khụng? vỡ sao
* Hot ng 4: T chc luyn tp
* Hot ng 5: Hng dn hc bi v lm bi tp nh
c. Vn bn S DA ( 2 tit)
Ngi son Thc s: Lờ Nh Bỡnh
Ging viờn khoa KHXH-Trng H Hng c
( Tp san Khoa hc xó hi-Nhõn vn v Nh trng-s 12)
A. Kt qu cn t
B. Tin trỡnh lờn lp.
HOT NG CA HC SINH
( Di s hng dn ca Giỏo viờn)
NI DUNG BI HC
Hot ng 1(H1)
( Tỡm hiu khỏi nim truyn c tớch v
th loi truyn S Da)
Truyn c tớch l gỡ?
S Da thuc th loi truyn gỡ?
I. Gii thiờu bi
1. Truyn c tớch
- Mt loi truyn dõn gian
+ Cú yu t hoang ng
+ Cú yu t hoang ng
+Th hin c m, nim tin ca nhõn
dõn
2. Th loi truyn S Da
-Thuc loi truyn c tớch
H II.
(c, tỡm hiu t ng khú, b cc)
Vn bn gm my phn? t tờn cho
tng phn?
II. c-hiu t ng, b cc
1. c
2. Lu ý chỳ thớch
3. B cc: 3 phn
H III, IV,V III. c-hiu ni dung, ý ngha
Khoa: Khoa Học Xã Hội - Trờng Đại Học Hồng Đức
24
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Nguyễn Thị Huyền Đề tài nghiên cứu khoa học
( tỡm hiu ni dung, ý ngha truyn S
Da)
HIII.
(Tỡm hiu s ra i k l ca S Da)
Hs tho lun:
-Nhn xột s ra i ca S Da?
-S da thuc kiu nhõn vt no trong
truyn c tớch?
-ý ngha ca kiu nhõn vt S Da
trong truyn c tớch
-Tỏc dng ca vic gii thiu S Da
vi nhng chi tit k l.
1. Nhõn vt S Da
a. S ra i v hỡnh dng ca S Da
-S ra i k l khỏc thng
-thuc kiu nhõn vt bt hnh
-Nhõn dõn rt quan tõm n nhng con
ngi bt hnh trong xó hi.
-M ra tỡnh hung khỏc thng to iu
kin cho ct truyn phỏt trin, gõy hng
thỳ cho ngi c
H IV
(Bn v mi quan h gia v bờn ngoi
v phm cht bờn trong ca S Da)
Hs tho lun: Mi quan h gia v bờn
ngoi v phm cht bờn trong ca S
Da
Bi hc rỳt ra qua nhõn vt S Da
b. S Da l ngi cú nhiu ti nng
c.Hỡnh dng bờn ngoi v phm cht
bờn trong
-Xu xớ >< thụng minh, ti gii
-Bi hc
HV
(Phõn tớch nhõn vt cụ t)
Hs tho lun: Ti sao cụ t li yờu v
ng ý ly S Da
2.Nhõn vt cụ t
a. Cụ t ly S Da
b.Bi hc
HVI
(Bn v nhng kt cc i vi nhõn
vt)
3. ý ngha kt cc ca cỏc nhõn vt
HVII
( ỏnh giỏ chung ý ngha ca truyn S
Da)
4. Kt lun
Khoa: Khoa Học Xã Hội - Trờng Đại Học Hồng Đức
25