Hoạt động môi giới thương mại

A. ĐẶT VẤN ĐỀ.
Trong nền kinh tế sản xuất hàng hóa, hoạt động trao đổi hàng hóa, dịch vụ giữa
các thương nhân thông qua mua bán là điều kiện quan trọng cho sự tồn và phát
triển của xã hội. Khi gặp khó khăn trong việc mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ
trên thị trường cũng như tính chất, thời cơ của từng thương vụ, thương nhân có thể
lựa chọn phương thức giao dịch thương mại phù hợp. Trong lịch sử phát triển của
ngành thương mại Việt Nam có rất nhiều hoạt động kinh doanh thương mại khác
nhau, trong đó môi giới thương mại là hoạt động kinh doanh khá non trẻ và ngày
càng càng từng bước phát triển.
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.
I. Khái niệm môi giới thương mại.
Điều 150 Luật thương mại năm 2005 quy định:
“Môi giới là hoạt động thương mại, theo đó một thương nhân làm trung gian
(gọi là bên môi giới) cho các bên mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ (gọi là lên
được môi giới) trong việc đàm phán, giao kết hợp đồng mua bán hàng hóa, dịch vụ
và được hưởng thù lao theo hợp đồng môi giới”.
Theo từ điển tiếng Việt của Viện ngôn ngữ học, môi giới thương mại được
hiểu là người trung gian để cho hai bên tiếp xúc, giao thiệp với nhau. Môi giới
thương mại được hiểu là việc một “thương nhân” làm trung gian giới thiệu bên bán
hàng hóa (hoặc cung ứng dịch vụ) với bên mua hàng hóa (hoặc thuê dịch vụ đó) và
được hưởng “hoa hồng” hay được gọi là phí môi giới.
Môi giới thương mại được xác định là một “hoạt động thương mại”. Điều
này có nghĩa là “thương nhân”hoạt động trong lĩnh vực môi giới phải đăng kí kinh
donah dàng hoàng. Có như vậy thì mới “hoạt động thương mại” một cách hợp
pháp và chuyên nghiệp. Còn nếu làm nghề môi giới mà không đăng kí kinh doanh
thì chỉ là dạng “cò”, với nhiều bất trắc về mặt pháp lý.
II. Đặc điểm môi giới thương mại:
1.Chủ thể của quan hệ môi giới thương mại gồm bên môi giới và bên được môi giới.
Theo Pháp luật hiện hành ta có thể biết được bên môi giới phải là thương
nhân, có đăng kí kinh doanh để thực hiện dịch vụ môi giới thương mại và không
nhất thiết phải có nghề đăng kí kinh doanh trùng với ngành nghề kinh doanh của

các bên được môi giới. Ngoài ra, các quy định của Luật thương mại cũng không
quy định bên được môi giới có nhất thiết phải là thương nhân hay không. Trong
hoạt động môi giới thương mại, không phải tất cả các bên được môi giới đều có
1
quan hệ mội giới thương mại với bên môi giới mà chỉ bên được môi giới nào kí
hợp đồng môi giới với bên môi giới thì giữa họ mới phát sinh quan hệ môi giới
thương mại. Ví dụ: Tập đoàn A kí hợp đồng thuê Công ti trách nhiệm hữu hạn B
làm môi giới trong việc tiêu thụ lô hàng nhập khẩu từ nước ngoài về của Tập đoàn
A. Công ti A tìm được doanh nghiệp C có nhu cầu mua lô hàng đó và giới thiệu
Tập đoàn A cho doanh nghiệp C.Vì vậy,cho dù Công ti B với doanh nghiệp C có
thể tồn tại hợp đồng môi giới hoặc không tồn tại hợp đồng thì giữa B và C vẫn phát
sinh quan hệ môi giới thương mại.
Khi sử dụng môi giới thương mại, bên môi giới nhân danh chính mình để
quan hệ với các bên môi giới và làm nhiệm vụ giới thiệu các bên được môi giới với
nhau. Sau đó, các bên được môi giới trực tiếp giao kết hợp đồng với nhau. Nếu họ
thay mặt bên được môi giới kí hợp đồng với khách hàng thì họ sẽ trở thành bên đại
dienj khong đúng thẩm quyền của bên được môi giới. Tuy nhiên, Luật thương mại
của Việt Nam không cấm bên được môi giới ủy quyền cho bên môi giới kí hợp
đồng với khách hàng. Trong trường hợp này bên môi giới hành động với tư cachs
bên đại diện.
2.Nội dung hoạt động môi giới thương mại rất rộng.
Nội dung hoạt động môi giới bao gồm nhiều hoặt động như: tìm kiếm và
cung cấp các thông tin cần thiết về đối tác cho bên được môi giới, tiến hành các
hoạt động giới thiệt về hàng hóa, dịch vụ cần môi giới, thu xếp để các bên được
môi giới tiếp xúc với nhau, giúp đỡ các bên được môi giới soạn thảo văn bản hợp
đồng khi học yêu cầu.
Môi giới thương mại là một hoạt động kinh doanh thuần túy. Mục đích của
hoạt động môi giới là các bên được môi giới giao kết hợp đồng với nhau, bên môi
giới thương mại tìm kiếm lợi nhuận từ việc môi giới. Thông thường bên môi giới
thường được hưởng thù lao sau khi các bên được môi giới đã giao kết hợp đồng

với nhau.
3.Phạm vi của môi giới thương mại theo Luật thương mại của năm 2005 được mở
rộng hơn phạm vi của môi giới thương mai theo Luật thương mại 1997.
Theo quy định của Luật thương mại năm 1997 chỉ bao gồm những hoạt động
môi giới mua, bán hàng hóa và cung ứng dịch vụ thương mại liên quan đến mua
bán hàng hóa. Sau đó Luật thương mại đã mở rộng thêm phạm vi của môi giới
thương mại. Cụ thể như, môi giới thương mại bao gồm tất cả các hoạt động môi
giới có mục đích kiếm lợi như môi giới mua bán hàng hóa, môi giới chứng khoán,
môi giới bảo hiểm, môi giới tàu biển, môi giới thuê máy bay, môi giới bất động
2
sản…Tuy nhiên, Luật thương mại là luật chung điều chỉnh các hoạt động thương
mại nên những quy định về môi giới thương mại trong luật này chỉ mang tính
nguyên tắc còn hoạt động môi giới trong từng lĩnh vực riêng biệt lại được luật
chuyên ngành quy định cụ thể. Ví dụ: Luật hàng hải 2005 quy định về môi giới
hàng hải, Luật kinh donah bảo hiểm 2000 quy định về môi giới bảo hiểm…
4.Quan hệ môi giới thương mại được thực hiện trên cơ sở hợp động môi giới.
Luật thương mại 2005 đã bỏ quy định về nội dung chủ yếu của hợp đồng
môi giới nhưng xuất phát từ bản chất của quan hệ môi giới và hạn chế tranh chấp
xảy ra trong quá trình thực hiện hợp đồng môi giới, khi giao kết hợp đồng này các
bên có thể thỏa thuận những điều khoản về nội dung cụ thể của việc môi giới, mực
thù lao mà bân môi giới sẽ được nhận, thời hạn thực hiện hợp đồng môi giới,
quyền và nghĩa vụ của các bên; trách nhiệm do vi phạm hợp đồng; hình thức giải
quyết tranh chấp phát sinh từ quan hệ hợp đồng môi giới.
Hợp đồng môi giới được giao kết giữa bên môi giới và bên được môi giới,
bên môi giới phải là thương nhân còn bên được môi giới không nhất thiết là
thương nhân (vì pháp luật không quy định gì về điều kiện của bên được môi giới).
Đối tượng của hợp đồng môi giới chính là công việc môi nhằm chắp nối quan hệ
giữa các bên được môi giới với nhau.Hình thức của hợp đồng môi giới thương mại
không được Luật thương mại 2005 quy định.
B. KẾT THÚC VẤN ĐỀ.

Ở Việt Nam, cùng với tiến trình hội nhập vào đời sống thương mại quốc tế,
khái niệm môi giới thương mại đã được đề cập rõ nét hơn trong khoa học pháp lý
cũng như luật thực định và càng ngày được hoàn thiện phù hợp với nền thương mại
Việt Nam đang ngày càng phát triển.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
3
1. GIÁO TRÌNH Luật thương mại tập 2 NXB Công An Nhân Dân
2. www.ecolaw.vn
3. Một số tài liệu tham khảo khác.
4