Y BAN NHÂN DÂN TNH HU GIANG
KHOA HC VÀ CÔNG NGH
BÁO CÁO KT QU NGHIÊN CU KHOA HC
TÀI CP TNH
XÂY DNG GII PHÁP PHÁT TRIN
DOANH NGHIP NH VÀ VA
TRÊN A BÀN TNH HU GIANG
quan ch trì: TRNG I HC CN TH
Ch nhim tài: PGs.Ts. VÕ THÀNH DANH
U GIANG – 2013
i
I. THÔNG TIN CHUNG V TÀI
1. Tên tài: Xây dng gii pháp phát trin doanh nghip nh và va trên a
bàn tnh Hu Giang.
Lnh vc: Khoa hc xã hi
2. Ch nhim tài: PGS.TS. Võ Thành Danh
3. T chc ch trì: Trng i hc Cn Th
a ch: Khu 2, ng 3/2, Phng Xuân Khánh, Qun Ninh Kiu, TP. Cn Th
Sn thoi: (84710) 3832663 - (84710) 3832660
4. Danh sách cán b tham gia chính:
H và tên Hc v Chc danh n v công tác
Trn Bá Quang Thc s Phó Giám c S Khoa hc và Công ngh
tnh Hu Giang
Trn Quc Nghi Thc s Ging viên Trng i hc Cn Th
Lê Th Diu Hin Thc s Ging viên Trng i hc Cn Th
Ong Quc Cng Thc s Ging viên Trng i hc Cn Th
5. Thi gian thc hin ã c phê duyt:
m bt u: 2011 m kt thúc: 2012
6. Thi gian kt thúc thc t: 2013
7. Kinh phí thc hin tài: 183,2 triu ng
II. KT QU THC HIN CA TÀI
1. Kt qu nghiên cu:
1.1. Ý ngha khoa hc ca kt qu nghiên cu
tài s dng các cách tip cn và phng pháp phân tích sau ây
nghiên cu:
(i) Mô hình kim cng ca M. Porter phân tích nng lc cnh tranh ca khu
vc kinh t DNNVV trên a bàn tnh Hu Giang.
(ii) Mô hình nhn dng doanh nghip ánh giá xu th phát trin ca khu vc
kinh t DNNVV trên a bàn tnh Hu Giang.
ii
(iii) Mô hình cu u t ca doanh nghip ánh giá hành vi u t ca các
DNNVV trên a bàn tnh Hu Giang.
(iv) Các mô hình hi quy phân tích v các mi liên h trong các mô hình
nghiên cu trên và các nhân tnh hng n óng góp ca khu vc kinh t
DNNVV i vi tng trng kinh t ca tnh Hu Giang, các nhân tnh hng
n kt qu hot ng kinh doanh ca các DNNVV, …v.v.
1.2. Ý ngha thc tin và kh nng ng dng kt qu khoa hc
Kt qu nghiên cu ca tài c s dng nhm xây dng bng các gii
pháp, góp phn cung cp thêm các lun c khoa hc cho Tnh xây dng chính
sách và chin lc phát trin khu vc kinh t DNNVV trong dài hn nhm tìm
ra nhng nhân t chính thúc y cho xu th phát trin ca khu vc kinh t
DNNVV.
2. Các sn phm khoa hc
- Phân tích các yu tnh hng n s phát trin ca kinh t DNNVV tnh
Hu Giang, Tp chí Khoa hc Trng i hc Cn Th.
- Phân tích cu u t và xu th phát trin DNNVV tnh Hu Giang, Tp chí
Khoa hc Trng i hc Cn Th.
3. Kt qu tham gia ào to sau i hc
S
TT
H v
à tên
hc viên
Tên lun vn Cp
ào to
Ghi chú
1 Nguyn Th
Phng Lam
Phân tích cu trúc tài
chính ca các DNNVV
trên a bàn tnh Hu
Giang
Thc s ng dn chính,
tt nghip
21/6/2012
2 Mai Long Hi Phân tích các yu tnh
ng n kh nng tip
cn tín dng ngân hàng
ca DNNVV trên a bàn
tnh Hu Giang
Thc s ng dn chính,
tt nghip
28/9/2012
Xác nhn ca t chc ch trì Cn Th, Ngày tháng nm 2013
Ch nhim tài
iii
TÓM LC
tài “Xây dng gii pháp phát trin doanh nghip nh và va trên a bàn
tnh Hu Giang” c thc hin nhm ánh giá thc trng phát trin ca
DNNVV, nhn dng quá trình và xu th phát trin ca kinh t DNNVV ti tnh
Hu Giang, xut gii pháp phát trin cho khu vc kinh t DNNVV tnh Hu
Giang. tài s dng ng thi hai cách tip cn nghiên cu. Cách tip cn
nghiên cu ánh giá nng lc cnh trnh ca ngành theo Mô hình Kim cng
ca Michael Porter c s dng nhm ánh giá thc trng ca khu vc kinh t
DNNVV ti tnh Hu Giang. Cách tip cn nghiên cu th hai da trên lý thuyt
nhn dng doanh nghip nhm nhn dng xu th phát trin và các gii pháp thúc
y quá trình phát trin ca khu vc kinh t DNNVV ti tnh Hu Giang. Bên
cnh ó, tài cng s dng mt s phng pháp phân tích nh thng kê mô t,
phân tích hi quy, phng pháp c lng mô hình iu chnh tng phn. Kt
qu nghiên cu cho thy:
Ngun vn kinh doanh ca DNNVV tnh Hu Giang là khá hn ch ch
yu t vn t có, tip theo là ngun vn vay. Các ngun vn khác nh vn c
phn, vn liên doanh ch chim t trng rt nh. Các DNNVV cng gp nhiu
khó khn khi vay vn t các t chc tín dng ti a phng.
Phn ln các DNNVV s dng lao ng có k nng thp hay cha qua
ào to. a s máy móc, thit b ca DNNVV có tui s dng cao. Do hn ch
v vn, thông tin khoa hc công ngh nên các DNNVV chm i mi máy móc,
thit b. Kt qu kho sát tình trng s dng công sut máy móc thit b là t khá
cao n trung bình tùy vào tng loi hình doanh nghip.
Th trng tiêu th ca các DNNVV ch yu là th trng a phng.
Kh nng m rng th trng tiêu th ra ngoài tnh c các DNNVV ánh giá
không cao do các tr ngi v thông tin th trng và nng lc sn xut áp ng
th trng ca mình.
Mc chun b hi nhp kinh t quc t ca các DNNVV còn cha cao.
c bit mc chun b v công ngh, ngun nhân lc, nghiên cu th trng,
phng pháp qun tr doanh nghip c ánh giá còn thp. Trong khi ó, nhiu
iv
doanh nghip cho rng hã chun b mc sn sàng hi nhp cao hn v
thng hiu sn phm và cht lng sn phm.
Kt qu phân tích cho thy các yu t: Tng tài sn, Tng s lao ng,
Trình lao ng, Ngun cung cp u vào, Lnh vc hot ng ca doanh
nghip, Mc cnh tranh trên th trng, và Mc ri ro là nhng nhân t có
nh hng n kt qu kinh doanh v doanh thu và li nhun ca DNNVV.
Khu vc kinh t DNNVV tnh Hu Giang trong giai n va qua cha có
du hiu phát trin hay tng trng. Quy mô s dng lao ng hn là quy mô
u t là yu t chính óng góp vào s tng trng ca các DNNVV.
v
MC LC
Trang
Trang ph bìa
Thông tin chung v tài i
Tóm lc iii
Mc lc v
Danh sách ch vit tt viii
Danh sách hình ix
Danh sách bng x
MU 1
I. S cn thit nghiên cu 1
II. Mc tiêu nghiên cu 2
III. Phm vi nghiên cu 3
CHNG 1: TNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CU TRONG VÀ NGOÀI
C 4
I. Tng quan tài liu trong và ngoài nc 4
II. Kinh nghim phát trin DNNVV trên th gii 6
2.1. Kinh nghim phát trin DNNVV Nht Bn 6
2.2. Kinh nghim phát trin DNNVV Hàn Quc 7
2.3. Kinh nghim phát trin DNNVV Singapore 8
III. iu kin t nhiên, kinh t-xã hi tnh Hu Giang 9
3.1. Tng quan v tnh Hu Giang 9
3.2. C cu và chuyn dch c cu kinh t ca Tnh 11
3.3. c m mt s ngành kinh t ch yu ca Tnh 13
3.4. Hn ch và tim nng phát trin ca Tnh 15
vi
CHNG 2: PHNG TIN, PHNG PHÁP NGHIÊN CU 17
I. Gii thiu chung v DNNVV 17
1.1. Doanh nghip nh và va Vit Nam 19
1.2. Vai trò ca các doanh nghip nh và va Vit Nam 20
1.3. Vai trò ca doanh nghip nh và va trên a bàn tnh Hu Giang 23
II. Cách tip cn nghiên cu 25
2.1. Cách tip cn nghiên cu theo Mô hình Kim cng 25
2.2. Cách tip cn nghiên cu da trên lý thuyt nhn dng doanh nghip 27
III. Phng pháp phân tích 31
3.1. Phng pháp phân tích thng kê mô t 31
3.2. Phng pháp phân tích hi quy 31
IV. Phng pháp thu thp và x lý s liu 35
CNG 3: KT QU VÀ THO LUN 37
I. Tình hình chung v DNNVV tnh Hu Giang 37
1.1. Quá trình phát trin v s lng ca các doanh nghip nh và va 37
1.2. óng góp ca DNNVV trong nn kinh t tnh Hu Giang 38
1.3. Nhng yu tnh hng n s phát trin ca DNNVV 41
1.4. Phân tích môi trng kinh doanh ca khu vc kinh t DNNVV 42
1.5. Phân tích yu t th trng 50
1.6. Phân tích cu u t ca DNNVV 55
1.7. ánh giá nng lc cnh tranh ca DNNVV 55
1.8. ánh giá mc sn sàng hi nhp ca DNNVV 56
II. Thông tin v mu u tra 57
III. Tính cht ca doanh nghip nh và va ti tnh Hu Giang 59
IV. Thc trng hot ng ca khu vc kinh t doanh nghip nh và va 62
vii
4.1. Ngun vn kinh doanh 62
4.2. Ngun nhân lc 66
4.3. u t ca các doanh nghip nh và va 69
4.4. Ngun cung cp u vào 73
4.5. Th trng 74
4.6. Kt qu hot ng kinh doanh ca DNNVV 76
4.7. Hi nhp và cnh tranh 77
V. Phân tích nhng nhân tnh hng n kt qu hot ng kinh doanh 83
5.1. Phân tích các nhân tnh hng n doanh thu 84
5.2. Phân tích các nhân tnh hng n li nhun 85
VI. Phân tích xu th thay i ca DNNVV tnh Hu Giang 86
VII. Gii pháp phát trin cho khu vc kinh t DNNVV tnh Hu Giang 88
7.1. C s xây dng gii pháp 88
7.2. Các gii pháp phát trin DNNVV trên a bàn tnh Hu Giang 89
KT LUN VÀ KIN NGH 96
I. Kt lun 96
II. Kin ngh 98
DANH MC TÀI LIU THAM KHO 99
viii
DANH SÁCH CH VIT TT
CP Công ty c phn
ctv ng tác viên
BSCL ng bng Sông Cu Long
DN Doanh nghip
DNNVV Doanh nghip nh và va
FDI u t trc tip nc ngoài
GDP ng sn lng quc gia
NH Ngân hàng
NHTM Ngân hàng thng mi
NHNo & PTNT Ngân hàng Nông nghip và Phát trin nông thôn
OLS c lng s bình phng bé nht
PAM Mô hình u chnh tng phn
R&D Nghiên cu và Phát trin
THCS Trung hc c s
THPT Trung hc ph thông
TNHH Công ty trách nhim hu hn
TSC Tài sn cnh
UBND y ban nhân dân
USD ô la M
WTO chc thng mi th gii
ix
DANH SÁCH HÌNH
Hình a hình Trang
1.1 Mc nhn bit các thng hiu ni ting ca tnh Hu Giang 13
1.2 Mc nhn bit các sn phm xut khu ca tnh Hu Giang 14
2.1 Mô hình Kim cng phân tích nng lc cnh tranh ngành 26
2.2 Mô hình u chnh tng phn ca vn u t 34
3.1 ánh giá môi trng kinh doanh Hu Giang 47
3.2 ánh giá mc tác ng ca các yu t ni b doanh nghip 47
3.3 ánh giá mc hài lòng v môi trng kinh doanh 50
3.4 S la chn a m mua hàng ca ngi tiêu dùng 51
3.5 Lý do chn mua sm ti ch và siêu th 52
3.6 Kt qu doanh nghip tánh giá mc cnh tranh 56
3.7 ánh giá mc sn sàng hi nhp ca DNNVV 57
3.8 Ngun tín dng nhn c ca DNNVV 64
3.9 Ngun máy móc, thit b ca DN 69
3.10 Kh nng sang nhng li máy móc, thit b ca DN 70
3.11 Kh nng tng doanh s bán 75
3.12 Mc ri ro trong kinh doanh 76
x
DANH SÁCH BNG
ng a bng Trang
1.1 Dân s ca Tnh phân theo huyn, th nm 2011 10
1.2 Lao ng làm vic ca Tnh phân theo các ngành 11
1.3 Các ch tiêu kinh t - xã hi tnh Hu Giang giai n 2006 –
2010
12
2.1 Tiêu chí xác nh DNNVV mt s nc trên th gii 17
2.2 Phân loi DNNVV theo quy mô và khu vc 21
3.1 Tình hình ng ký và hot ng ca DNNVV 37
3.2 Loi hình DNNVV phân loi theo vn ng ký thành lp mi 38
3.3 Giá tr tng sn phm ca DNNVV tnh Hu Giang 38
3.4 Tng giá tr xut khu ca DNNVV tnh Hu Giang t 2004-
2011
39
3.5 óng góp ca DNNVV vào ngun thu ngân sách tnh 40
3.6 Kt qu hi quy v óng góp ca DNNVV vào tng trng
kinh t
40
3.7 Các yu tnh hng n quyt nh mua hàng ca ngi tiêu
dùng ti tnh Hu Giang
51
3.8 Kt qu mô hình Probit v kh nng la chn siêu th mua
m
53
3.9 Kt qu mô hình Probit v la chn nhãn hiu khi mua hàng 54
3.10 Kt qu hi quy mô hình cu u t ca DNNVV 55
3.11 Thông tin v ch doanh nghip 58
3.12 Trình chuyên môn ca ch doanh nghip phân theo gii tính 58
3.13 Lý do khi s doanh nghip ca ch doanh nghip 59
xi
3.14 Thng kê mô t theo loi hình doanh nghip 60
3.15 Thi gian hot ng ca doanh nghip 61
3.16 Ngun vn ca DNNVV tnh Hu Giang 62
3.17 C cu tài sn/ngun vn ca DNNVV 63
3.18 Tình hình nhn h tr vn ca DNNVV 64
3.19 Nhng khó khn ca DNNVV khi vay vn 65
3.20 Các nhân tnh hng n cu trúc vn ca các DNNVV 66
3.21 Tình hình s dng lao ng trong doanh nghip nh và va 67
3.22 Trình chuyên môn ca lao ng trong DDNVV 67
3.23 Hình thc tuyn dng lao ng ca doanh nghip nh và va 68
3.24 Tình trng máy móc thit b ca doanh nghip nh và va 70
3.25 Công sut hot ng ca DNNVV 71
3.26 Tình hình trang b máy vi tính 72
3.27 Tình hình s dng internet ti doanh nghip 72
3.28 Ngun cung cp u vào kinh doanh ca DNNVV 73
3.29 ánh giá cht lng và s lng ca ngun u vào 74
3.30 Th trng tiêu th ca DNNVV 75
3.31 Kt qu hot ng kinh doanh ca DNNVV 77
3.32 ánh giá kh nng cnh tranh ca doanh nghip 78
3.33 Nhng yu t hn ch kh nng cnh tranh ca DN 79
3.34 ánh giá các yu t chun b cho hi nhp khu vc, quc t 80
3.35 ánh giá v môi trng kinh doanh 81
3.36 S h tr ca Nhà nc i vi DNNVV 81
xii
3.37 Nhng vn doanh nghip quan tâm 82
3.38 Mô t các bin s dng trong các mô hình hi quy 83
3.39 Kt qu mô hình hàm hi quy theo doanh thu 84
3.40 Kt qu mô hình hi quy theo li nhun 85
3.41 Din gii các bin c lp trong mô hình 86
3.42 Kt qu hi quy ca mô hình nhn dng xu th phát trin 87
1
U
I. S cn thit ca nghiên cu
Các nghiên cu v khu vc kinh t Doanh nghip nh và va
(DNNVV) và khu vc kinh t t nhân Vit Nam cho thy óng góp ca các
khu vc kinh t này i vi nn kinh t hin nay là rt ln. Nghiên cu ca
Hu (2006) ch ra mc óng góp rt ln ca kinh t DNNVV theo các khía
nh mc tng tng sn lng, mc s dng lao ng, hiu qu kinh
doanh, và óng góp vào mc tng trng ca nn kinh t. Các nghiên cu ca
Mai (2005) và Khôi và ctv (2008) cng ã ch ra nhng mt mnh và nhng
u kém cn khc phc ca khu vc kinh t DNNVV. Các yu kém này tp
trung vào các vn kh nng tip cn tín dng kém, trang b công ngh lc
u, trình qun tr còn thp, …v.v. Các tác gi này cho rng cn phi i
i th ch chính sách liên quan n khu vc kinh ty nng ng này. c
bit, Nghiên cu ca Anh và ctv (2009) cho thy nng lc cnh tranh ca khu
c kinh t DNNVV còn yu kém. Các tác gi này xut nhà nc cn phi
có chính sách i mi hn na, c bit là hot ng R&D, tng cng
kh nng cnh tránh và chun b hi nhp kinh t quc t tt hn. Ngoài ra,
nghiên cu ca Ari Kokko và ctv (2004) cho thy kh nng hi nhp kinh t
quc t ca khu vc kinh t DNNVV còn rt thp. Trc mt còn rt nhiu
thách thc khu vc kinh t này hi nhp sâu hn và kh nng hi nhp
thành công vn là mt câu hi ln. i vi tnh Hu Giang, nhng vn liên
quan n phát trin DNNVV nh thc trng phát trin, tim nng phát trin,
và các nh hng phát trin vn là mt thách thc ln cn tìm li gii áp.
u này cho thy s cn thit nghiên cu v các yu tnh hng n s
phát trin ca khu vc kinh t DNNVV, vn u t ca DNNVV, kh nng
nh tranh ca DNNVV, và nhng tác ng ca cu hay tiêu dùng lên
DNNVV trên a bàn tnh Hu Giang. Theo báo cáo ca S K hoch và u
tnh Hu Giang, các DNNVV trên a bàn còn i mt vi nhiu hn ch
nh: khó khn v vn, mt bng sn xut kinh doanh, trình qun lý còn
n ch, công ngh sn xut chm i mi. Do ó, cn phi có chính sách hp
lý và to ng lc thúc y khu vc kinh t này phát trin hn na.
V lý lun, tài s dng khung phân tích cnh tranh và li th cnh
tranh (c phát trin bi M. Porter 2008) trong phm vi mt tnh ánh giá
thng các yu t tác ng bên trong ni b khu vc DNNVV và tác ng
2
a các yu t môi trng bên ngoài. c bit, toàn b khu vc DNNVV
c nhìn nhn nh là mt h thng và da trên ó lý thuyt nhn dng doanh
nghip c s dng phân tích thc trng phát trin ca khu vc kinh t
này trong hin ti và d báo xu th phát trin trong thi gian ti.
V mt thc tin, mc dù Nghnh 56/2009/N-CP v tr giúp phát
trin DNNVV và Ngh quyt s 22/NQ-CP v vic trin khai thc hin Ngh
nh 56/2009/N-CP ã ch ra hng phát trin cho khu vc kinh t này,
nhng xut phát t nhng c thù riêng ca tnh Hu Giang vu kin t
nhiên, ngun nhân lc, v.v rt cn có nhng trin khai c th phù hp vi
òi hi ca thc t cho, u hành. tài này s cung cp các lun c
khoa hc sát vi thc tin ca tnh Hu Giang nhm trin khai có hiu qu và
thng li Nghnh 56/2009/N-CP.
Xut phát t các vn trên, các câu hi nghiên cu c t ra là:
- Thc trng phát trin DNNVV trong thi gian qua ti tnh Hu Giang nh
th nào?
- Xu hng tiêu dùng và kh nng áp ng ca DNNVV ti tnh Hu Giang
nh th nào?
- Nhng nhân t nào nh hng s phát trin ca DNNVV tnh Hu
Giang ?
- Kh nng cnh tranh ca khu vc kinh t DNNVV nh th nào ?
- Gii pháp nào phát trin DNNVV trên a bàn tnh Hu Giang trong
thi gian ti ?
II. Mc tiêu nghiên cu
Mc tiêu tng quát ca tài là ánh giá xu th phát trin ca khu vc
kinh t DNNVV và phân tích nhng nhân tnh hng n quá trình phát
trin khu vc kinh t DNNVV nhm xut các gii pháp phát trin khu vc
kinh t DNNVV ca tnh Hu Giang.
i dung nghiên cu ca tài bao gm:
- ánh giá thc trng phát trin DNNVV ti tnh Hu Giang.
- ánh giá vai trò và sóng góp ca khu vc kinh t DNNVV i vi tng
trng kinh t ca tnh Hu Giang.
3
- Nhn dng quá trình và xu th phát trin ca kinh t DNNVV ti tnh Hu
Giang.
- Phân tích nhng nhân tnh hng n s phát trin DNNVV trên a bàn
nh Hu Giang.
- xut gii pháp, chính sách h tr phát trin DNNVV trên a bàn tnh
u Giang.
III. Phm vi nghiên cu
tài tin hành kho sát 177 DNNVV và 900 ngi tiêu dùng ti tnh
u Giang trong giai n 2010-2012.
4
CHNG 1: TNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CU
TRONG VÀ NGOÀI NC
I. Tng quan tài liu trong nc và ngoài nc
Ari Kokko và ctv (2004) ã tin hành mt nghiên cu v s phát trin
và xu hng hi nhp kinh t quc t ca các DNNVV Vit Nam. Bng
cách s dng các d liu vi mô t ba cuc u tra v DNNVV Vit Nam
qua các nm 1990, 1996, và 2002, kt qu nghiên cu cho thy rng rt ít
DNNVV hi nhp quc t thành công mc dù s phát trin ca khu vc kinh
này ang là ng lc quan trng góp phn thúc y nn kinh t tng trng.
Ch có 3% các DNNVV u tra trong nm 2002/2003 có tham gia hot ng
thng mi quc t. Trong khi ó, Vit Nam ang tr thành nn kinh t da
trên xut khu. Xut khu ang tr thành ng lc quan trng nn kinh t
Vit Nam phát trin. Do ó vai trò thc s ca khu vc kinh t này vn không
rõ ràng. Kt qu nghiên cu gi ý rng nhng thách thc phía trc là rt ln.
duy trì c mc tng trng cao nh nhng nm va qua trong bi
nh hi nhp kinh t quc t nh hin nay các DNNVV cn phi làm c
nhiu hn na tng cng kh nng ca mình. u này không ch là u
thêm máy móc thit b mà còn cn phi chú trng u t vào vn con
ngi và các k nng qun tr. Mt tr ngi ln khác i vi DNNVV là nâng
cao kh nng tip cn tín dng. Kt qu nghiên cu cho thy rng các doanh
nghip có quy mô càng nh và k thut sn xut càng lc hu thì kh nng
tip cn tín dng là khó hn. Vi cu trúc kinh t VIt Nam nh hin ti, rt
khó có c hi ln cho các DNNVV có th tip cn tín dng nhiu hn.
Nghiên cu c tin hành bi Anh và ctv (2009) bàn v kh nng
nh tranh ca khu vc kinh t DNNVV Vit Nam. Kt qu nghiên cu cho
thy rng các DNNVV tham gia nhiu hn vào các hot ng thng mi
quc t, mt yu t quan trng i vi nn kinh t m ca Vit Nam, quá
trình i mi cn c tin hành. V phía nhà nc cn i mi h thng
thu, các th ch khuyn khích tài chính cho hot ng R&D, i mi trong
th ch chính sách qun lý trong khu vc kinh t này, và to mt mi liên h
cht ch gia doanh nghip và các vin nghiên cu trong nc, và tng cng
nng lao ng cho khu vc kinh t này. Các tác gi xut cn có mt
chin lc mi cp quc gia n phát trin DNNVV.
5
Mai (2005) tin hành mt ánh giá tng quan v khu vc kinh t t
nhân Vit Nam. Tác gi tin hành nhn din nhng c tính ca kinh t t
nhân, vai trò ca nó trong nn kinh t nhiu thành phn Vit Nam, và yu t
i nhp kinh t quc t ca nó. Kinh t t nhân phát trin mt cách khách
quan và t nhiên. C ch th trng chính là hình thc u tit t nhiên các
hot ng ca khu vc kinh t t nhân. Tác gi ch ra rng khu vc kinh t t
nhân có nhng c m c bn sau ây: (1) sc sng t phát và mãnh lit, (2)
có kh nng la chn quy mô phù hp và t chc sn xut ti u, và (3) tính
a dng v quy mô (tuy nhiên, phn ln vn là quy mô nh và va). Tác gi
ng ch ra nhng rào cn kìm hãm s phát trin khu vc kinh t t nhân
Vit Nam. Thiu vn và kh nng tip cn th trng vn yu, cht lng lao
ng thp, mc ng dng tin b k thut thp, hiu qu kinh doanh thp,
thiu s h tr t phía nhà nc là nhng hn ch ch yu n khu vc kinh
t nhân phát trin. c bit, tác gi cng trình bày mt s gii pháp c bn
phát trin khu vc kinh t t nhân Vit Nam. Theo tác gi này, i mi
ch, chính sách qun lý là tin quan trng phát trin kinh t t nhân
Vit Nam.
Khôi và ctv (2008) ã tin hành mt nghiên cu v khu vc kinh t t
nhân BSCL. Tác gi s dng phng pháp phân tích tng quan ánh
giá thc trng phát trin ca khu vc kinh t này. Kt qu cho thy rng kinh
t nhân óng góp phn quan trng cho nn kinh t ca vùng BSCL. óng
góp ca giá tr công nghip ca khu vc kinh t t nhân ln hn kinh t nhà
c. Tác ng ca nhng chính sách nhà nc nh hng ên s phát trin
a khu vc kinh t t nhân c xác nhn. Sau 5 nm thc hin Lut Doanh
Nghip 2000, tng lng vn ng ký và quy mô vn trung bình ca doanh
nghip tng gp ôi so vi trc khi Lut Doanh nghip ban hành. Doanh
nghip t nhân trong vùng có c m là quy mô nh. Doanh nghip có quy
mô vn ng ký ít hn 1 tng chim a s. u này cho thy khu vc kinh
t nhân vn còn có hot ng nh l mc dù s chuyn dch v quy mô ca
các doanh nghip c tng dn qua các nm. Trong s các chính sách h tr
cho kinh t t nhân, chính sách h tr nhm giúp cho doanh nghip s dng
hiu qu ngun lc bên trong và bên ngoài nh chính sách t ai, chính sách
ào to ngun nhân lc cho kt qu tích cc trong khi các chính sách h tr
thu hoc lãi sut vn còn nhiu tn ti.
Hu (2006) cho thy vai trò rt ln ca khu vc kinh t DNNVV i
i tng trng kinh t ca Vit Nam trong thi gian qua. DNNVV chim
6
31% tng sn lng công nghip hàng nm và 78% doanh nghip bán l trong
thng nghip. DNNVV óng góp n 51,7% tc tng trng kinh t ca
Vit Nam; 88,5% s vic làm mi to ra cho nn kinh t, ng góp n 83,2%
tính nng ng và hiu qu ca nn kinh t, và óng góp 63,2% s lng
doanh nhân c ào to trong nn kinh t. Liên quan n vn hiu qu
kinh t ca các DNNVV, do chi phí u t thp nên nó có th d dàng chuyn
i phng án sn xut, kinh doanh cng nh loi hình doanh nghip
nhanh chóng thu hi vn và em li hiu qu kinh t cao.
II. Kinh nghim phát trin DNNVV trên th gii
2.1. Kinh nghim phát trin DNNVV Nht bn
DNNVV Nht Bn phát trin nh s phi hp ng b các chính
sách nh: (1) H tr cho vic thành lp mi doanh nghip và ào to vic
làm. Chính ph phi h tr cho các chng trình phi hp các hot ng
nhm thit lp quan h gia DNNVV vi các doanh nghip khác, các t chc
nghiên cu, các chuyên gia và các ngun lc qun lý t bên ngoài khác; t
chc trên toàn quc các khoá ào to và hng dn cho nhng ai có ý nh
thành lp doanh nghip và ph bin nhng thông tin v vic làm. Chính ph
ng phi hp tác vi các c quan chc nng nhm tng cng các c hi h
tr v mt tài chính cho các DNNVV kinh doanh ri ro bng cách dành cho
các khon tr cp R&D hoc các khon tr cp c chnh riêng… (2) Các
bin pháp hn ch khó khn v mt tín dng. Các th ch tài chính ca Chính
ph phi tng cng cung cp vn u t cho DNNVV; h thng bo him tín
ng thuc Công ty bo him tín dng kinh doanh nh và Hip hi bo lãnh
tín dng cng cn phi c tng cng; (3) Cng c kt cu h tng cho các
ngành công nghip “to khuôn”, Chính ph phi thit lp và tng cng các
chng trình ào to và hng dn ngh nghip nhiu lnh vc, xut bn
các sách hng dn k thut, cung cp dch v t vn, thu hút và phát trin
ngun nhân lc nhm m bo s tn ti và phát trin ca các ngành công
nghip “to khuôn”, chng hn nh ngành ch tác khuôn ren, khuôn úc, v
gia công… (4) Các bin pháp khuyn khích kh nng phát trin v khu vc,
chng hn nh các DNNVV kinh doanh bán l ti trung tâm các thành ph.
Chính ph phi m rng h thng h tr cho các k hoch tái sinh c bn
DNNVV ca các thành ph, h tr cho các chng trình k hoch qun lý
DNNVV ca các th xã, th trn… (5) H tr cho i mi kinh doanh ti các
DNNVV và giúp chúng thích nghi vi nhng thay i v môi trng kinh
7
doanh. Lut xúc tin hin i hoá DNNVV và Lut tm thi v các bin pháp
làm mt s DNNVV thích nghi vi s thay i c cu nn kinh t phi c
p nht. Lut h tri mi kinh doanh ca DNNVV phi c ban hành.
Và các bin pháp h tr khác nhm khuyn khích i mi kinh doanh ti các
DNNVV cng cn phi c tng cng, chng hn nh h thng cho vay
i lãi sut thp, min gim thu, các ngoi lc bit v bo him tín dng,
các khon tr cp.
2.2. Kinh nghim phát trin DNNVV Hàn Quc
Quá trình nh hng và h tr ca B DNNVV tri qua nhiu giai
n vi chin lc và gii pháp khác nhau. Có th rút ra mt s bài hc b
ích cho nh hng phát trin ca DNNVV Vit Nam:
− Xây dng tm nhìn và mc tiêu chin lc cho DNNVV trong nc.
− Thc hin chin lc tng cng h tr phù hp vi c tính ca tng giai
n tng trng. Chính sách này tp trung vào 3 giai n ca vòng i
DN: Khi nghip (bng các chính sách nh tng cng ào to ngun
nhân lc, ci thin c ch qun lý, n gin hóa th tc rút ngn thi gian
thành lp, h tr vn khi nghip, mt bng và thu (u tiên cho các DN
o him).
− Song song vi thc hin ng b các chính sách, Chính phã nh hng
nh vc u tiên phát trin là các ngành công nghip ch to, hình thành
loi hình “thung lng Silicon Hàn Quc” cho DNNVV, h tr 50% chi phí
trang thit b và gim thu doanh thu, s dng tài sn, t,… to c s
ban u làm nn tng cho các DNNVV thoát khi tình trng yu mnh).
− Nuôi dng thúc y tng trng (tp trung vào chính sách h tri mi
công ngh, thng mi hóa sn phm công ngh mi, nghiên cu và phát
trin (R&D) và nhn chuyn giao kt qu R&D t các chng trình ca
Chính phi mi công ngh. Chính sách thng mi hóa sn phm
n lin vi ch trng thc hin các hp ng mua sn phm ca Chính
ph và các tp oàn công nghip ln, trong ó có phn h tr bo lãnh tín
ng và thit k mu mã thích nghi vi th trng).
− ng trng, toàn cu hóa (là nhóm gii pháp nhm n nh ngun nhân
c, cng cu kin làm vic và xây dng nng lc cnh tranh toàn cu).
n nh ngun nhân lc cho DNNVV, gn tng lai DNNVV vi
ng lai i hc và nn kinh t, Chính phã có ch trng thay i nhn
8
thc ca gii lao ng v hot ng và hng phát trin ca DNNVV,
ng các gii pháp vô cùng hu hiu nh: u tiên cho sinh viên các trng
i hc thc tp ti DNNVV (có cng thêm m), b sung vào chng
trình ào to các môn hc v DNVVN; các mô hình DNNVV thành công,
CEO thành công t các DNNVV cng c a vào chng trình ào to
nh nhng n cu, ngoài ra còn khuyn khích DNNVV tng cng thu
nhn chuyên gia nc ngoài.
− Theo ánh giá ca B DNNVV, nhng gii pháp này ã thay i nhn
thc t khi ngi lao ng còn là sinh viên (91,5% sinh viên ã chuyn
nhn thc tiêu cc v DNNVV sang tích cc), hin nay s lao ng tt
nghip i hc làm vic ti các DNNVV tng lên áng k (chim 37%),
n 70 ngàn lao ng có trình cao là ngi nc ngoài ang óng góp
tích cc cho vic tng trng DNNVV).
− Thc hin nhóm chính sách cân bng tng trng cho DNNVV và các tp
oàn: Chính ph ã có ch trng nâng cao trình phát trin ca
DNNVV, thông qua vic hình thành y ban hp tác sn xut thng mi
a các DN mà ch tch là ngi i din vn phòng Chính ph. y ban
này phi hp vi các t chc h tr thng mi xem xét, ci t chính sách
phát trin kinh t, tng cng c ch hp tác gia DNNVV và các tp
oàn kinh t ln, thúc y DNNVV có u kin chuyn i phát trin và
gia nhp tp oàn, tng cng h tr tng s lng và cht lng ca
nhng DNNVV gia nhp, gii quyt mi quan h li ích có li cho c hai
phía và có li cho s phát trin bn vng ca nn kinh t.
2.3. Kinh nghim phát trin DNNVV Singapore
DNNVV chim n 94% s lng doanh nghip và 39% ngun nhân
c ca Singgapore. Tng s lng DNNVV hin nay là trên 60.000 daonh
nghip và c chính ph h tr mc ti a nh hoàn thu nu doanh
nghip i mi trang thit b, h tr ngân sách ào to hay thuê mn nhân
công, và c bit là các chính sách h tr giúp các DNNVV kinh doanh n
nh và tng trng mnh m hn. Mt trong nhng chng trình h tr ca
chính ph là D án hp tác ngành ngh (Collaborative Industry projects-CIP)
có tng ngân sách 90 triu ô la Singapore tin hành trong ba nm. Mc tiêu
a D án này là khuyn khích các DNNVV thành lp các t hp kinh doanh
(consortium) nhm tng cng nng sut trong sáu lnh vc chính nh sn
xut thc phm, dch v thc phm, g ni tht, in n và bao bì, bán l và
9
t may thi trang. Mi t hp kinh doanh phi có ít nht ba DNNVV tham
gia vi cam kt thc hin các gii pháp mà mình a ra và d kin có kh
ng nâng cao nng sut nh vào chính các n lc ca các DNNVV. D án có
th nhn c s tr vn ca chính ph nu các DNNVV có ít nht 30% vn
phn ca ngi a phng và doanh s không quá 100 triu ô la
Singapore hoc quy mô nhân lc không quá 200 ngi. Chính ph Singapore
vng rng vic trin khai và thc hin thành công D án này s giúp các
DNNVV ci thin quy trình sn xut kinh doanh, gim thiu chi phí và s
ng hiu qu các ngun tài nguyên vt lc.
III. u kin t nhiên, kinh t-xã hi tnh Hu Giang
3.1. Tng quan v tnh Hu Giang
u Giang hin nay là tnh v trí trung tâm ng bng sông Cu
Long. th xã V Thanh (nay là thành ph V Thanh) cách thành ph H Chí
Minh 240 km v phía tây nam; nm trung tâm ng bng sông Cu Long,
gia mt mng li sông ngòi, kênh rch chng cht nh: sông Hu, sông Cn
Th, sông Cái T, kênh Qun L, kênh Phng Hip, kênh Xà No, sông Cái
n Các tuyn ng ln chy qua tnh là quc l 1A, quc l 61, quc l
61B. Ta a lý : T 9
0
30'35'' n 10
0
19'17'' v Bc và t 105
0
14'03''
n 106
0
17'57'' kinh ông. Din tích t nhiên là 160.058.69 ha, chim
khong 4% din tích vùng BSCL và chim khong 0,4% tng din tích t
nhiên nc Vit Nam. a gii hành chính tip giáp 5 tnh : phía Bc giáp
thành ph Cn Th; phía Nam giáp tnh Sóc Trng; phía ông giáp sông Hu
và tnh Vnh Long; phía Tây giáp tnh Kiên Giang và tnh Bc Liêu.
Hu Giang hin có 7 n v hành chính, gm 5 huyn: Phng Hip,
Long M, V Thy, Châu Thành, Châu Thành A, th xã Ngã By và thành ph
Thanh. Trong 7 n v hành chính gm có 74 xã, phng, th trn.
Dân s tnh Hu Giang nm 2011 là 768.761 ngi Khu vc thành th
là 181.924 ngi (chim 23,66%), khu vc nông thôn là 586.837 ngi
(chim 76,34%); gii tính: nam là 387.603 ngi (chim 50,42%), n là
381.158 ngi (chim 49,58%). Dân s trong tui lao ng chim gn
66%, trong ó thành th là 15,24%, còn li là nông thôn. Dân s thng
ng tp trung ti các ch, ven trc l giao thông, ven sông,… thun tin
cho vic i li, trao i, mua bán.
10
ng 1.1: Dân s ca Tnh phân theo huyn, th nm 2011
VT: Ngi
Ngun: Niên giám thng kê nm 2011 tnh Hu Giang
Dân s lao ng toàn tnh nm 2011 ang làm vic trong các thành
phn kinh t là 427.916 ngi; trong ó lao ng nông, lâm nghip là 281.343
ngi (chim 65,75%), lao ng ngành thng mi là 38.106 ngi (chim
8,91%), lao ng ngành công nghip ch bin là 26.522 ngi (chim 6,2%).
Do Hu Giang là tnh thun nông nên t l lao ng nông nghip chim t
trng cao, lao ng trong ngành công nghip ch bin và thng mi còn rt
thp. Tuy nhiên, s liu t bng Lao ng làm vic phân theo các ngành kinh
t 2007-2011 cho thy s lng lao ng c gii quyt vic làm ngày
càng tng và tng c hai ngành thng mi và công nghip ch bin, và có
xu hng gim ngành nông, lâm nghip, chng t chính sách thu hút u t
và gii quyt vic làm ca tnh c gii quyt khá tt và do ch trng
chuyn dch c cu kinh t theo hng gim dn t trng nông, lâm nghip,
ng dn t trng công nghip, thng mi dch v và nh hng ca quá
trình ô th hóa.
Phân theo gii
tính
Phân theo thành th,
nông thôn
Các ch tiêu ng s
Nam N Thành th Nông thôn
Th xã V Thanh 73.277 36.673 36.604 43.197 30.080
Th xã Ngã By 59.039 29.132 29.907 32.109 26.930
Huyn Châu Thành A 102.824 52.037 50.787 37.401 65.423
Huyn Châu Thành 83.091 42.067 41.024 18.971 64.120
Huyn Phng Hip 192.606 98.249 94.357 22.984 169.622
Huyn V Thy 100.776 50.274 50.502 6.685 94.091
Huyn Long M 157.148 79.171 77.977 20.577 136.571
ng 768.761 387.603 381.158 181.924 586.837
11
ng 1.2: Lao ng làm vic ca Tnh phân theo các ngành
VT: Ngi
Ngành 2007 2008 2009 2010 2011
1.Nông, lâm nghip 285.325 283.770 280.056 280.758 281.343
2.Thng mi 37.329 37.411 37.493 37.820 38.106
3.Công nghip ch bin 25.775 25.832 25.888 26.214 26.522
4. Ngành khác 72.936 75.279 79.773 80.744 81.945
ng 421.365 422.292 423.210 425.536 427.916
Ngun: Niên giám Thng kê nm 2011 tnh Hu Giang
3.2. C cu và chuyn dch c cu kinh t ca Tnh
3.2.1. Tc tng trng kinh t và tình hình chuyn dch c cu kinh t
Bng 1.3 cho thy c cu GDP ca các ngành có s thay i, chuyn
ch theo hng tng dn t trng GDP ca các ngành dch v; ngành nông,
lâm, ng nghip và thy sn chim t trng ít dn n nm 2008 GDP ca
ngành nông, lâm, ng, nghip và thy sn óng góp 40,34% trong tng c
u, dch v chim 30,46%; còn li là công nghip và xây dng. Tuy nhiên s
chuyn dch này cha cao. Ngoài ra, c tng trng GDP ca các ngành
không ng u và có bin ng qua các nm.
Bng 1.3 cho thy trong giai n 2006 - 2010, tnh Hu Giang ã không
ngng phn u, vt qua nhiu khó khn, thách thc, thc hin và t c
thành tu kinh t - xã hi rt tt. Tc tng trng kinh t bình quân khá cao
(12,44%); c cu kinh t chuyn dch theo hng tích cc; thu nhp bình quân
u ngi không ngng tng lên; kt cu h tng kinh t - xã hi c u t
phát trin, thu hút nhiu d án u t quan trng và bàn tnh, to ra nhiu
vic làm cho ngi lao ng trên a bàn và các tnh thành lân cn.
n nm 2010, C cu kinh t khu vc I chim 34,06%, khu vc II
chim 30,52%, khu vc III chim 35,42%. Tc tng trng kinh t ca
nh t 13,54%; trong ó khu vc I tng 4,4%, khu vc II tng 17%; khu vc
III tng 19,3%. V giá tr sn xut tng 17,35%, trong ó: nông lâm ng
nghip tng 5,13% ; công nghip - xây dng tng 21,2%; thng mi - dch
12
tng 23,4%. Gii quyt vic làm 23.500 lao ng, s lao ng c ào
o ngh 8.960 ngi. T l lao ng qua ào to so vi tng s lao ng
20,6%, trong ó t l lao ng c ào to ngh 12,07%.
ng 1.3: Các ch tiêu kinh t - xã hi tnh Hu Giang giai n 2006 - 2010
Ch tiêu 2006 2007 2008 2009 2010
c tng trng kinh t (%) 11,07 12,01 13,07 12,58 13,54
Thu nhp bình quân/ngi (triu
ng)
7,4
8,7 10,76 13,55 15,9
Giá tr sn xut tng (%) 14,03 14,55 16,33 14,51 17,35
cu ngành kinh t (%)
- Khu vc I
- Khu vc II
- Khu vc III
41,24
29,15
29,61
37,95
33,29
28,76
40,34
29,21
30,45
36,92
29,51
33,57
34,06
30,52
35,42
Thu ngân sách (tng) 1.531 2.204 2.717 2.857 3.526
Chi ngân sách (tng) 1.490 2.060 2.638 2.730 3.524
u t toàn xã hi (tng) 2.500 2.950 6.282 7.680 8.105
Kim ngch xut khu (triu USD) 110 112,4 138,5 161 183
Kim ngch NK hàng hóa (triu
USD)
< 1
0,52 34,6 5 49.5
Ngun: Báo cáo tình hình kinh t - xã hi ca tnh Hu Giang t 2006 2010
c tng trng kinh t khá cao, bình quân gn 11,47%/nm và
ng i ng u các khu vc kinh t, thu nhp bình quân u ngi nm
2008 là 10,127 triu ng/ngi/nm, tng gp 1,91 ln so nm 2003. C cu
kinh t có s chuyn dch úng hng: gim dn t trng khu vc I, tng t
trng khu vc II và III. Trong ni b ngành kinh t có nhiu chuyn bin theo
ng a dng sn phm ngành ngh, cht lng tng bc nâng cao, tng
tính cnh tranh, phù hp vi th mnh, tim nng ca a phng.