B GIÁO DC ÀO TO
TRNGăI HCăTHNGăLONG
o0o
KHÓA LUN TT NGHIP
TÀI:
GII PHÁP HN CH RIăROăCHOăVAYăI VI
KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TI NGÂN HÀNG
NÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN
CHI NHÁNH LÁNG H
SINH VIÊN THC HIN : TRNăPHÚăHNG
MÃ SINH VIÊN : A16159
CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH ậ NGÂN HÀNG
HÀ NI - 2014
B GIÁO DC ÀO TO
TRNGăI HCăTHNGăLONG
o0o
KHÓA LUN TT NGHIP
TÀI:
GII PHÁP HN CH RIăROăCHOăVAYăI VI
KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TI NGÂN HÀNG
NÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN
CHI NHÁNH LÁNG H
SINH VIÊN THC HIN : TRNăPHÚăHNG
MÃ SINH VIÊN : A16159
CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH ậ NGÂN HÀNG
HÀ NI - 2014
Thang Long University Library
LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan Khóa lun tt nghip này là do t bn thân thc hin
có s h tr t giáo viên hng dn và không sao chép các công trình nghiên
cu ca ngi khác. Các d liu thông tin th cp s dng trong Khóa lun là có
ngun gc và đc trích dn rõ ràng.
Tôi xin chu hoàn toàn trách nhim v li cam đoan này!
Sinh viên
Trn Phú Hng
LI CMăN
Trc ht em xin gi li cm n chân thành nht đn toàn th quý thy cô
Trng i Hc Thng Long, quý thy cô khoa Tài Chính ậ Ngân Hàng đã dy d,
truyn th nhng kin thc quý báu cho em trong sut bn nm hc tp ti trng. Em
xin cm n cô Trn Th Thùy Linh đã nhit tình hng dn em thc hin khóa lun tt
nghip này.
Em xin chân thành cm n ban lãnh đo Ngân hàng Nông nghip và Phát trin
Nông thôn Chi nhánh Láng H, các anh ch trong phòng tín dng ni em trc tip thc
tp đã tn tình ch bo, gii đáp thc mc trong công vic giúp em có thêm kin thc
v chuyên ngành Ngân Hàng.
Vi vn kin thc hn hp và thi gian thc tp ti Chi nhánh có hn nên em
không tránh khi nhng thiu sót. Em rt mong nhn đc nhng đóng góp, phê bình
ca thy cô và anh ch trong Chi nhánh. ó s là hành trang giúp em hoàn thin kin
thc ca mình sau này.
Thang Long University Library
MC LC
CHNGă1.ă C S LÝ LUN V RI RO TÍN DNG TRONG CHO VAY
KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN CAăNGỂNăHÀNGăTHNGăMI 1
1.1. Hotăđng cho vay khách hàng cá nhân ca NHTM 2
1.1.1.
Khái nim v cho vay, khách hàng cá nhân, và cho vay khách hàng cá nhân . 2
1.1.2.
Nguyên tc cho vay KHCN ca ngân hàng 2
1.1.3.
c đim cho vay KHCN ca NHTM 3
1.1.4.
Phân loi cho vay KHCN ca NHTM 4
1.2. Ri ro trong tín dng cho vay KHCN ca NHTM 5
1.2.1.
Khái nim ri ro trong tín dng cho vay KHCN 5
1.2.2.
Phân loi ri ro tín dng trong cho vay KHCN 6
1.2.3.
Nguyên nhân dn đn ri ro tín dng trong cho vay KHCN 6
1.2.4.
Hu qu ca ri ro tín dng trong cho vay KHCN 9
1.3. Hn ch ri ro tín dng trong cho vay khách hàng cá nhân 10
1.3.1.
Khái nim hn ch ri ro tín dng trong cho vay KHCN 10
1.3.2.
S cn thit phi hn ch ri ro tín dngtrong cho vay khách hàng cá nhân10
1.3.3.
Ni dung hn ch ri ro tín dng trong cho vay cá nhân 11
1.3.4.
Tiêu chí đánh giá kt qu công tác hn ch ri ro tín dng trong cho vay
KHCN 13
1.3.5.
Các nhân t nh hng đn công tác hn ch ri ro 15
CHNGă 2.ă THC TRNG Công tác hn ch RI RO TÍN DNG TRONG
CHO VAY khách hàng CÁ NHÂN TI ngân hàng nông nghip và phát trin
nông thôn chi nhánh láng h 18
2.1. Tng quan v NH Nông nghip và Phát trin Nông thôn CN Láng H 18
2.1.1.
S ra đi và phát trin ca ngân hàng nông nghip và phát trin nông thôn
chi nhánh Láng H. 18
2.1.2.
Chc nng ca NH NN&PTNT Chi nhánh Láng H 18
2.1.3.
Nhim v chi nhánh 18
2.1.4.
B máy điu hành ca NH Nông nghip & PTNT Chi nhánh Láng H 19
2.1.5.
Tình hình Huy đng vn 21
2.1.6.
Các hot đng khác 24
2.1.7.
Kt qu hot đng kinh doanh ca chi nhánh 25
2.2. Thc trng công tác hn ch ri ro tín dng trong cho vay cá nhân ti Chi
nhánh Láng H 25
2.2.1.
Thc trng ri ro tín dng cho vay đi vi khách hàng cá nhân ti Chi nhánh
Láng H 25
2.2.2.
Thc trng công tác hn ch ri ro tín dng trong cho vay khách hàng cá
nhân ti Chi nhánh Láng H: 30
2.3.ă ánhă giáă côngă tácă hn ch ri ro tín dng trong cho vay cá nhân ti Chi
nhánh Láng H 38
2.3.1.
Nhng kt qu đt đc 38
2.3.2.
Nhng vng mc, hn ch 40
2.3.3.
Nguyên nhân ca nhng hn ch 43
CHNGă3.ăGII PHÁP HOÀN THIN CÔNG TÁC HN CH RI RO TÍN
DNG TRONG CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TI NGÂN HÀNG
NÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN CHI NHÁNH LÁNG H 45
3.1.ănhăhng hotăđng và hn ch ri ro tín dng trong cho vay khách hàng
cá nhân ca Ngân hàng NNo & PTNT chi nhánh Láng H 45
3.1.1.
Phng hng hot đng ca Agribank chi nhánh Láng H nm 2014 45
3.1.2.
Quan đim ch đo ca Agribank chi nhánh Láng H v chính sách tín dng
và hn ch ri ro tín dng trong cho vay khách hàng cá nhân đn nm 2015 45
3.2. Mt s gii pháp nâng cao hiu qu hn ch ri ro tín dng trong cho vay cá
nhân ti ngân hàng Agribank chi nhánh Láng H 47
3.2.1.
Hoàn thin chính sách tín dng 47
3.2.2.
Xây dng mô hình kim soát hn ch ri ro tín dng trong cho vay khách
hàng cá nhân 48
3.2.3.
Quy trình tín dng phân rõ trách nhim tng khâu nghip v 48
3.2.4.
Cng c và hoàn thin h thng thông tin tín dng 49
3.2.5.
Các gii pháp phòng nga và hn ch ri ro tín dng trong cho vay khách
hàng cá nhân 50
3.2.6.
o lng ri ro tín dng đ xác đnh tn tht 52
3.2.7.
Nâng cao hiu qu công tác kim tra ni b 53
3.2.8.
Gii pháp phân tán ri ro 53
3.2.9.
Nâng cao nng lc đi ng cán b 55
3.2.10.
Hoàn thin h thng chm đim và xp hng khách hàng 56
3.3. Mt s kin ngh 57
3.3.1.
Kin ngh vi chính ph 57
3.3.2.
Kin ngh vi Ngân Hàng nhà nc 58
3.3.3.
Kin ngh vi Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn 59
Thang Long University Library
DANH MC CÁC CH VIT TT
Ký hiu vit tt
Tênăđyăđ
CBCNV
Cán b công nhân viên
CN
Chi nhánh
KHCN
Khách hàng cá nhân
NH
Ngân hàng
NHNN
Ngân hàng nhà nc
NHTM
Ngân hàng thng mi
NNo&PTNT
Nông nghip và Phát trin Nông thôn
TCTD
T chc tín dng
DANH MC CÁC BNG BIU, HÌNH V,ă TH, CÔNG THC
Bng 1.1: T l trích lp d phòng ri ro 15
Bng 2.1 Kt qu huy đng vn ca NH NNo&PTNT Chi nhánh Láng H 21
Bng 2.2. C cu d n cho vay ca NHNNo&PTNT - CNLáng H 23
Bng 2.3. Kt qu hot đng kinh doanh ca chi nhánh 25
Bng 2.4. T l n xu qua tng nm ca chi nhánh Láng H 26
Bng 2.5. C cu d n cho vay khách hàng cá nhân 27
Bng 2.6. D n cho vay khách hàng cá nhân theo tài sn đm bo 28
Bng 2.7. C cu d n cho vay khách hàng theo thi gian 29
Bng 2.8. Trích lp d phòng ri ro đi vi khách hàng cá nhân 30
Bng 2.9: H thng chm đim khách hàng cá nhân 34
Bng 2.10: H thng xp hng khách hàng cá nhân 35
Bng 2.11: D n cho vay khách hàng cá nhân phân theo nhóm n 36
Bng 2.12: Mc gim t l n xu đi vi khách hàng cá nhân 38
S đ 2.1: Quy trình cp tín dng và hn ch ri ro 31
Công thc 1.1: T l n xu 14
Công thc 1.2 T l xóa n ròng 14
Công thc 1.3:T l trích lp d phòng ri ro 14
Công thc 3.1: Tính xác sut b ri ro cách 1 52
Công thc 3.2: Tính xác sut b ri ro cách 2 52
1
LI M U
Ngân hàng là mt trong nhng b phn quan trng ca nn kinh t. Cùng vi
các ngành kinh t khác, ngân hàng có nhim v tham gia bình n th trng tin t,
kim ch và đy lùi lm phát, to công n vic làm cho ngi lao đng, giúp đ các
nhà đu t, phát trin th trng vn, th trng ngoi hi, tham gia thanh toán và h
tr thanh toán
Trong hot đng ca ngân hàng thì hot đng tín dng là mt lnh vc quan
trng, nó quyt đnh mi hot đng kinh t trong nn kinh t quc dân nói chung và là
ngun sinh li ch yu, quyt đnh s tn ti và phát trin ca ngân hàng nói riêng,
trong đó không th không k đn hot đng cho vay khách hàng cá nhân, nhng đây
là hot đng mang li nhiu ri ro ngay c vi các khon vay có tài sn cm c, th
chp cng đc xác đnh có h s ri ro. Do đó nu ri ro tín dng trong cho vay
khách hàng cá nhân xy ra s có tác đng rt ln và nh hng trc tip đn s phát
trin ca t chc tín dng, cao hn nó tác đng nh hng đn toàn b h thng ngân
hàng và toàn b nn kinh t.
Hoà cùng vi s đi mi ca toàn b h thng ngân hàng, ngân hàng Nông
nghip & Phát trin Nông thôn chi nhánh Láng H trong nhng nm qua đã rt chú
trng ti hot đng hn ch ri ro tín dng trong cho vay khách hàng cá nhân và đang
tng bc hoàn thin trong hot đng kinh doanh ca mình đ đáp ng yêu cu phát
trin kinh t trong quá trình công nghip hoá, hin đi hoá đt nc, s chuyn đi c
ch qun lý trong lnh vc ngân hàng đang din ra ht sc phong phú và đa dng. Tuy
nhiên hot đng hn ch ri ro tín dng trong cho vay khách hàng cá nhân cn phi có
nhng yu t nào ? Nhng bin pháp nào là hiu qu đ hn ch ri ro cho Chi nhánh?
ó chính là lý do em đã chn đ tài: “Gii pháp hn ch ri ro cho vay đi vi
khách hàng cá nhân ti Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn chi
nhánh Láng H”.
Lun vn tt nghip
Chng 1: C s lý lun v ri ro tín dng trong cho vay khách hàng cá nhân
ca ngân hàng thng mi
Chng 2: Thc trng công tác hn ch ri ro tín dng trong cho vay khách
hàng cá nhân ti Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn chi nhánh Láng H
Chng 3: Gii pháp hoàn thin công tác hn ch ri ro tín dng trong cho vay
khách hàng cá nhân ti Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn chi nhánh
Láng H.
Thang Long University Library
2
C S LÝ LUN V RI RO TÍN DNG TRONG CHO VAY KHÁCH HÀNG
CÁ NHÂN CAăNGỂNăHÀNGăTHNGăMI
1.1. Hotăđng cho vay khách hàng cá nhân ca NHTM
Khái nim v cho vay, khách hàng cá nhân, và cho vay khách hàng cá nhân 1.1.1.
Theo mc 2- iu 3- Quyt đnh 1627/2001/Q-NHNN v qui ch cho vay ca
T chc tín dng, cho vay là: “mt hình thc cp tín dng, theo đó t chc tín dng
giao cho khách hàng mt khon tin đ s dng vào mcđích và thi gian nht đnh
vi nguyên tc hoàn tr c gc và lãi”.
Khách hàng cá nhân: là các cá nhân và h gia đình có nhu cu vay vn s dng
cho nhng mcđích sinh hot tiêu dùng hay phc v sn xut kinh doanh ca cá nhân
hay h gia đìnhđó. Khác vi các doanh nghip và t chc kinh t, khách hàng cá nhân
thng có s lng rt ln, nhu cu vn vay rt đa dng nhng thông thng nhu cu
vay vn ca mi khách hàng cá nhân là không thng xuyên và chunh hng ca
môi trng kinh t, vn hóa-xã hi.
Cho vay khách hàng cá nhân: là mt hình thc cp tín dng tp trung vào nhóm
đi tng khách hàng cá nhân. Các khon tín dng này nhm mc đích phc v nhu
cu chi tiêu ca khách hàng cá nhân nh mua sm ô tô, xe máy, các vt dng trong gia
đình. Ngoài ra còn phc v nhu cu đu t kinh doanh ca cá nhân khách hàng nh
mua sm máy móc, trang thit b phc v sn xut. Các khon tín dng này đu hot
đng theo nguyên tc chung trong cho vay ca Ngân hàng Nông nghip và Phát trin
Nông thôn.
Nguyên tc cho vay KHCN ca ngân hàng 1.1.2.
- Nguyên tc hoàn tr: khon tín dng phi đc thanh toán đy đ nguyên gc
sau khi s dng đ ngân hàng bo toàn đc vn mc ti thiu nht đ có th duy trì
đc hot đng.
- Nguyên tc thi hn: khon tín dng phi đc hoàn tr đúng vào thi đim đã
đc hai bên xác đnh c th và đc ghi nhn trong tha thun vay vn gia khách
hàng và ngân hàng.
- Nguyên tc tr lãi: ngoài vic thanh toán đy đ, đúng hn khon gc, khách
hàng phi có trách nhim thanh toán khon lãi tính bng t l % trên s tin vay, đc
coi là giá mua quyn s dng vn.
- Nguyên tc tài sn đm bo: đ bo v ngun vn ca ngân hàng khi khách
hàng vi phm các điu kin vay vn hoc khi ch nhân ca các tài sn th chp không
còn kh nng thanh toán cho ngân hàng.
- Nguyên tc s dng vn vay đúng mc đích: tt c các khon tín dng phi
đcs dng đúng mc đích vay th hin trong h s vay vn.
3
c đim cho vay KHCN ca NHTM 1.1.3.
- Thi hn vay vn: Tùy thuc vào tng mcđích vay vn và hình thc cho vay
mà các khon vay ca KHCN có thi hn: Ngn hn, Trung hn, Dài hn. Trong đó:
+ i vi nhng khon vay b sung vn lu đng phc v sn xut kinh
doanh, thi hn cho vay phù hp vi chu k sn xut kinh doanh ca cá nhân và h gia
đình do đó thi hn cho vay thng là ngn hn.
+ i vi nhng khon vay phc v nhu cu tiêu dùng ca cá nhân và h gia
đình, thi hn cho vay thng là trung và dài hn tùy thuc vào kh nng đáp ng
ngun vn ca ngân hàng, kh nng tr n ca khách hàng, đc bit đi vi các khon
vay mua nhà, thi hn cho vay có th kéo dài ti 30 nm.
Quy mô và s lng các khon vay: Thông thng quy mô mi khon vay ca
KHCN thng nh hn các khon vay ca Doanh nghip. Tuy vy, các NHTM s
lng các khon vay ca KHCN thng ln, đc bit các NHTM hot đng theo đnh
hng là ngân hàng bán l thì s lng này là rt ln, do đó tng quy mô các khon
vay ca KHCN thng chim t đng trng ln trong tng d n ca Ngân hàng.
- Chi phí cho vay:
Do các khon vay KHCN thng có quy mô nh, s lng các khon vay li
thng rt ln nên các Ngân hàng phi b ra nhiu chi phí (c v nhân lc và vt lc)
trong vic phát trin khách hàng, thm đnh, xét duyt, và x lý các khon vay do đó
chi phí tính trên mi đng vay ca KHCN thng ln hn ca DN.
- Lãi sut cho vay:
Lãi sut ca các khon vay KHCN thng ln hn các khon vay khác ca
NHTM. Nguyên nhân là do chi phí cho vay KHCN ln, các khon cho vay KHCN có
mc ri ro cao và KHCN thng kém nhy cm vi lãi sut cho vay do KHCN thng
ch quan tâm đn s tin đc vay, thi hn vay và s tin phi tr theo đnh k mà
không xem lãi sut là yu t quan trng nht trong quá trình vay vn. C ba nguyên
nhân trên dn đn lãi sut cho vay KHCN thng cao hn các khon cho vay khác.
Chng hn, nhng nc có hot đng cho vay KHCN phát trin nh M, lãi sut cho
vay KHCN có th cao gp 3-4 ln lãi sut cho vay DN, Vit Nam lãi sut cho vay
KHCN thông thng cao hn 1,2-1,5 ln cho vay DN.
- Ri ro tín dng:
Các khon vay ca KHCN thng có nhiu ri ro nht đi vi ngân hàng. S d
nh vy là do tình hình tài chính ca KHCN thng thay đi nhanh chóng tùy theo
tình trng công vic và sc khe ca h. Trong hot đng sn xut kinh doanh, các cá
nhân và h gia đình thng có trình đ qun lý yu, thiu kinh nghim, trình đ k
thut và khoa hc công ngh lc hu do đó kh nng cnh tranh trên th trng còn hn
ch. Do đó ngân hàng s phi đi mt vi nhiu ri ro khi ngi vay b tht nghip,
Thang Long University Library
4
phá sn, … Mt khác, vic thm đnh và quyt đnh cho vay KHCN cng hay gp khó
khn do vn đ thông tin không đy đ, không rõ ràng, các thông tin cá nhân thng b
giu kín, do đó cht lng thm đnh khách hàng không cao. iu này nh hng đn
các quyt đnh cho vay ca ngân hàng. Chính vì vy, các khon vay KHCN thng
đc qun lý cht ch.
Phân loi cho vay KHCN ca NHTM 1.1.4.
- Phân loi theo mc đích
Cn c vào mc đích s dng vn vay, các khon vay KHCN đc chia thành
hai hình thc: vay tiêu dùng và vay sn xut kinh doanh.
+ Vay tiêu dùng: là các khon vay đáp ng nhu cu chi tiêu ca các cá nhân,
h gia đình: nh xây dng sa cha nhà, mua xe, mua sm trang thit b, mua đ gia
dng…
+ Vay sn xut kinh doanh: là các khon vay phc v mc đích b sung vn
sn xut kinh doanh, đu t ca cá nhân, h gia đình: b sung vn lu đng, mua sm
máy móc trang thit b vt t, đu t c s sn xut trang thit b, đu t kinh doanh
chng khoán….
- Phân loi theo k hn
i vi hai hình thc cho vay trên, thi hn cho vay có th là ngn hn ( thi hn
cho vay di 12 tháng), trung hn (t 12 tháng đn 60 tháng) và dài hn ( trên 60
tháng).
- Phân loi theo phng thc
Phng thc cho vay có th là cho vay tng ln, cho vay tr góp, thu chi, riêng
đi vi các nhu cu vay b sung vn lu đng thng xuyên trong sn xut kinh doanh
thì phng thc cho vay theo hn mc tín dng đc áp dng khá ph bin.
+ Cho vay tng ln: Là phng thc cho vay mà mi ln vay vn thì khách
hàng và ngân hàng làm các th tc vay vn cn thit và ký kt hp đng tín dng vi
nhau.
+ Cho vay tr góp: Khi vay vn ngân hàng và khách hàng tha thun s lãi
vn vay phi tr cng vi s n gc đc chia ra đ tr n theo nhiu k hn trong
thi gian cho vay.
- Phân loi theo hn mc
+ Cho vay theo hn mc thu chi: Là vic mà ngân hàng tha thun bng vn
bn chp thun vic khách hàng chi vt s tin t có trên tài khon khách hàng phù
hp vi các quy đnh ca Chính ph và NHNN Vit Nam v vic thanh toán qua các t
chc cung ng dch v thanh toán.
+ Cho vay theo hn mc tín dng: Ngân và khách hàng xác đnh và tha thun
mt mc d n vay ti đa duy trì trong mt khong thi gian xác đnh.
5
- Phân loi theo Tài sn đm bo
Các bin pháp đm bo an toàn cho vay là yu t quan trng trong vic xét duyt
cho vay ca ngân hàng vi khách hàng, hin ti ngân hàng xem xét cho vay vi khách
hàng da trên hai hình thc:
+ Cho vay có tài sn đm bo: Là các khon vay đc đm bo bng tài sn
thuc s hu ca chính khách hàng vay vn hoc ca ngi th 3. Tài sn đm bo có
th là s d tài khon tin gi, s tit kim, hàng hóa, máy móc thit b, bt đng
sn…
+ Cho vay không có tài sn đm bo (cho vay tín chp: Là cho vay không cn
tài sn đm bo mà ngân hàng cho vay da trên uy tín ca khách hàng. Ngân hàng la
chn các khách hàng có uy tín và kh nng tr n tt đ cho vay theo hình thc này.
1.2. Ri ro trong tín dng cho vay KHCN ca NHTM
Khái nim ri ro trong tín dng cho vay KHCN 1.2.1.
Ri ro tín dng trong hot đng rt đa dng nó có th là ri ro khi ngân hàng b
đng vn, ri ro thiu vn kh dng do s chênh lch v t đng trng gia vn cho
vay và vn đi vay theo tiêu thc thi gian, ri ro tín dng khi các vt bo đm tín dng
không còn giá tr nh khi đánh giá ban đu trc khi cho vay hay ri ro tín dng khi
ngân hàng không thu hi đc n. Tuy nhiên, trong phm vi nghiên cu này ch xem
xét ri ro tín dng khi ngân hàng không thu hi đc n hay còn gi là n quá hn, n
khó đòi đi vi nhng khon tín dng cá nhân.
Ri ro tín dng cá nhân là mt loi hình nm trong nhóm ri ro tài chính. Vy ri
ro tín dng cá nhân là gì? Mi quan h ca ri ro tín dng này đi các ri ro khác nh
th nào? Nhng lý gii sau đy s làm rõ điu đó.
Ri ro tín dung là khi cá nhân vay vn không tr đc n theo hp đng gn lin
vi mi khon tín dng ngân hàng cp cho h. Hoc nói mt cách c th hn, lung
thu nhp d tính mang li t các tài sn có sinh li ca ngân hàng có th không đc
hoàn tr đy đ xét c v mt s lng và thi hn. Các ngân hàng s không b đe do
bi ri ro tín dng nu luôn luôn nhn li đc c gc và lãi ca các khon vay đúng
thi hn, ngc li nu ngi vay gp khó khn tài chính, thì c gc và lãi khon vay
b đt trong tình trng ri ro không thu hi đc.
Ri ro tín dng trong hot đng ngân hàng ca TCTD, theo điu 2 ca Quy đnh
v phân loi n, trích lp và s dng d phòng đ x lý ri ro tín dng trong hot đng
ngân hàng ca TCTD ban hành theo Quyt đnh s 493/2005/Q-NHNN ngày
22/4/2005 ca Thng đc Ngân hàng Nhà nc, “là kh nng xy ra tn tht trong
hot đng ngân hàng ca TCTD do khách hàng không thc hin hoc không có kh
nng thc hin ngha v ca mình theo cam kt”. Mc đích ca hn ch ri ro tín dng
Thang Long University Library
6
là nhm ti đa hoá li nhun và duy trì ri ro tín dng trong phm vi ngân hàng có th
chp nhn đc.
Khi gp ri ro tín dng, ngân hàng không thu đc vn tín dng đã cp và lãi cho
vay, nhng ngân hàng phi tr vn và lãi cho khon tin huy đng khi đn hn, điu
này làm cho ngân hàng mt cân đi trong vic thu chi. Khi không thu đc n thì vòng
quay vn tín dng gim làm ngân hàng kinh doanh không có hiu qu. Khi gp phi
ri ro tín dng ngân hàng thng ri vào tình trng mt kh nng thanh khon, làm
mt lòng tin ngi gi tin, nh hng đn uy tín ca ngân hàng.
Nh vy, ri ro tín dng ca mt ngân hàng xy ra mc đ khác nhau: nh nht
là ngân hàng b gim li nhun khi không thu hi đc lãi cho vay, nng nht khi ngân
hàng không thu đc vn lãi, n tht thu vi t l cao dn đn ngân hàng b l và mt
vn. Nu tình trng này kéo dài không khc phc đc, ngân hàng s b phá sn, gây
hu qu nghiêm trng cho nn kinh t nói chung và h thng ngân hàng nói riêng.
Chính vì vy đòi hi các nhà qun tr ngân hàng phi ht sc thn trng và có nhng
bin pháp thích hp nhm gim thiu ri ro trong cho vay.
Hiu mt cách ngn gn thì ri ro tín dng cá nhân đc hiu là: Khon l tim
tàng vn cóđc to ra khi cp tín dng cho mt khách hàng cá nhân.
Phân loi ri ro tín dng trong cho vay KHCN 1.2.2.
Ri ro ngân hàng là nhng bin c không mong đi xy ra, gây mt mát thit hi
tài sn, thu nhp ca ngân hàng trong quá trình hot đng.Ri ro tht thoát tài sn khi
cp tín dng cá nhân có th phát sinh khi mt bên đi tác (cá nhân vay vn) không
thc hin ngha v tài chính hoc ngha v theo hp đng đi vi ngân hàng, bao gm
c vic không thc hin thanh toán n cho dù đy là n gc hay n lãi khi khon n
đn hn.
Vic phân loi ri ro tín dng cá nhân hp lý s giúp nâng cao kh nng và hiu
qu áp dng nhng phng pháp phù hp trong vic hn ch ri ro. C s khoa hc
ca vic phân loi ri ro s to điu kin cho các nhà qun tr ngân hàng có th xác
đinh rõ ràng v trí ca tng loi ri ro, nguyên nhân dn đntrong h thng ri ro.
Ri ro tín dng cá nhân dn đn n quá hn do nhiu nguyên nhân và tu vào
tng tiêu thc phân loi, mc đích nghiên cu hoc đng di giác đ khác nhau,
ngi ta có th phân loi theo nhng nhóm nguyên nhân khác nhau.
Nguyên nhân dn đn ri ro tín dng trong cho vay KHCN 1.2.3.
- Th nht, các nguyên nhân khách quan
+ Ri ro do các nguyên nhân bt kh kháng thuc v thiên nhiên nh: Thiên
tai dch ho, s thay đi th hiu ca ngi tiêu dùng … gây ra các bin đng xu
ngoài d kin trong mi quan h tín dng gia ngân hàng và khách hàng ca mình.
Nhng nguyên nhân này có th gây ra nhng nh hng xu đn hot đng ca khách
7
hàng cá nhân. Lnh vc hot đng ca cá nhân thng có phm vi nh, ch mt thay
đi nh cng có th gây ra nhng tác đng mnh m đn hot đng ca khách hàng,t
đó dn đn kh nng không hoàn tr đc n ca khách hàng và làm ri ro tín dng
xy ra.
+ Ri ro do thay đi c ch chính sách nh: Chính tr, điu chnh chính sách,
ch đ lut pháp ca nhà nc hoc thay đi đa gii hành chính các đa phng, s
sáp nhp hay tách ra ca các b nghành trong nn kinh t. Nhng thay đi và điu
chnh này tuy cn thit trong quá trình phát trin ca đt nc, nhng đôi khi cng có
tác đng tiêu cc đn quan h tín dng gia ngân hàng và khách hàng ca mình
+ Ri ro do môi trng pháp lý: Nu môi trng pháp lý cha hoàn chnh s
không đm bo môi trng cnh tranh lành mnh cho các hot đng kinh t. y là
nguyên nhân trc tip dn đn ri ro trong sn xut kinh doanh, dn đn các khon n
qu hn cho ngân hàng. C ch, chính sách, quy hoch ca Nhà nc, ca chính quyn
các cp thay đi cng có th dn đn ri ro khi khách hàng s dng vn vay ca khách
hàng.
+ Ri ro do thiu thông tin: Do thiu hoc không th bit ht các thông tin v
khách hàng, ngân hàng thng phi đi mt vi các ri ro nh:
(1) Ri ro do s thiu chính xác trong cung cp thông tin cho ngân hàng ca các
c quan chc nng có liên quan, hoc do thiu các quy đnh, ch tài cn thit ca nhà
nc trong vic cung cp thông tin nh ch đ báo cáo tài chính ca khách hàng các
quy đnh v cung cp và s dng thông tin;
(2) Ri ro đo đc: Mc dù ngân hàng đã có gng kim tra k càng, nhng khách
hàng vn c tình vi phm, che du thông tin hoc làm sai lch thông tin v mình nh
c tình lp báo cáo tài chính thiu trung thc, c tình s dng vn sai mc đích
…Trong lnh vc tài chính sau khi cp tín dng, nhng ngi đc cp tín dng luôn
luôn có xu hng mun thc hin các đu t ri ro hn nhng ngi cho vay mong
đi, vì ch đu t s có đc nhng khon li nhun rt ln nu d án thành công,
trong khi nhng ngi cp tín dng ch nhn đc mt khon li ích c đnh. Ngc
li, nu d án tht bi thì bên cho vay s b mt mt phn hoc toàn b vn do không
đc hoàn tr đy đ.
+ Ri ro do nhân t quc t: Ngày nay, trong xu th toàn cu hoá, tín dng
trong nc có mi quan h cht ch vi tín dng quc t, d b nh hng bi tình
hình kinh t, chinh tr quc t, các chính sách tài chính ca các quc gia.
- Th hai, các nguyên nhân ch quan
+ Nguyên nhân đn t Ngân hàng
Ri ro do ngân hàng không có chính sách cho vay rõ ràng, phù hp vi thc
trng nn kinh t. Chính sách cho vay ca mt ngân hàng là kim ch nam cho hot
Thang Long University Library
8
đng tín dng ca ngân hàng đó. Chính sách cho vay thng nht, đy đ và đúng đn
s giúp cán b tín dng xác đnh đúng phng hng khi thc hin nhim v ca
mình, nâng cao hiu qu hot đng tín dng. Ngc li, mt chính sách tín dng
không đy đ, đúng đn và thng nht s làm cho hot đng tín dng lch lc, dn đn
vic cp tín dng không đúng đi tng, to ra k h cho ngi s dng vn, dn đn
tín dng ậ n quá hn.
Ri ro do tính toán không chính xác hiu qa đu t d án xin vay, dn đn các
quyt đnh sai lm trong cho vay. Cán b tín dng cha đc đào to đy đ, không
am hiu v lnh vc kinh doanh mà mình đang cho vay hoc đôi khi, do chính cán b
tín dng c ý cho vay, mc dù bit d án cho vay không hiu qu, gây ri ro cho ngân
hàng.
Ri ro do ngân hàng đánh giá cha đúng mc v khon vay, v ngi đi vay
hoc do ch quan tin tngvào khách hàng quen ca mình mà coi nh khâu kim tra
v tình hình tài chính, kh nng thanh toán hin ti và tng lai, ngun tr n …
Ri ro do thiu thông tin tín dng, hoc thông tin tín dng không chính xác, kp thi,
dn đn ngân hàng không có danh sách “ phân loi khách hàng ” đ có s phân tích, đánh
giá khách hàng cá nhân mt cách khách quan, đúng đn.
Ri ro ngân hàng thiu mt c ch theo dõi, hn ch ri ro, thiu hn mc tín
dng ti đa cho tng khách hàng thuc các nghành ngh, lnh vc sn phm, đa
phng khác nhau đ phân tán ri ro, cha đ các tiêu thc đ đo lng ri ro, ri ro
ti đa cho phép chp nhn đi vi tng khách hàng, nhóm khách hàng thuc các
nghành khác nhau.
+ Nguyên nhân t phía khách hàng cá nhân
S dng vn vay sai mc đích, không có thin chí tr n: a s các doanh
nghip khi vay vn ngân hàng đu có các phng án kinh doanh c th, kh thi. S
lng các doanh nghip s dng vn sai mc đích, c ý la đo ngân hàng đ chim
đot tài sn không nhiu. Tuy nhiên nhng v vic phát sinh li ht sc nng n, liên
quan đn uy tín ca các cán b, làm nh hng xu đn các doanh nghip khác.
Kh nng qun lý kinh doanh kém: Khi các doanh nghip vay tin ngân hàng đ
m rng quy mô kinh doanh, đa phn là tp trung vn đu t vào tài sn vt cht mà
không phi là đi mi cung cách qun lý, đu t cho b máy giám sát kinh doanh, tài
chính, k toán theo đúng chun mc. Quy mô kinh doanh vt quá so vi t duy qun
lý là nguyên nhân dn đn s phá sn ca các phng án kinh doanh đy kh thi mà l
ra nó phi thành công trên thc t.
Tình hình tài chính doanh nghip yu kém, thiu minh bch: Quy mô tài sn,
ngun vn nh bé, t l n so vi vn t có cao là đc đim chung ca hu ht các
doanh nghip Vit Nam. Ngoài ra, thãi quen ghi chép đy đ, chính xác, rõ ràng các s
9
sách k toán vn cha đc các doanh nghip tuân th nghiêm chnh và trung thc. Do
vy, s sách k toán mà các doanh nghip cung cp cho ngân hàng nhiu khi ch mang
tính cht hình thc hn là thc cht. Khi cán b ngân hàng lp các bn phân tích tài
chính ca doanh nghip da trên s liu do các doanh nghip cung cp, thng thiu
tính thc t và xác thc. ây cng là nguyên nhân vì sao ngân hàng vn luôn xem
nng phn tài sn th chp nh là ch da cui cùng đ phòng chng ri ro tín dng.
Hu qu ca ri ro tín dng trong cho vay KHCN 1.2.4.
y ra s làm nh hng xu đn rt nhiu ch th. u tiên
là bn thân các ngân hàng và khách hàng đi vay, sau đó là tác đng đn c nn kinh t.
- Hu qu ca ri ro tín dng đi vi ngân hàng
+ Vic không thu hi đc n (gc, lãi và các khon phí) làm cho
ngun vn ca các NHTM b tht thoát, trong khi đó, các ngân hàng này vn phi chi
tr tin lãi cho ngun vn hot đng, làm cho li nhun b gim sút. Nu li nhun
không đ thì ngân hàng còn phi dùng chính vn t có ca mình đ bù đp thit hi.
iu này có th làm nh hng đn quy mô hot đng ca các NHTM.
+ Mt khác, t l n quá hn cao làm cho uy tín, nim tin vào tim lc tài
chính ca ngân hàng b suy gim, dn đn làm gim kh nng huy đng vn ca ngân
hàng, nghiêm trng hn nó có th dn đn ri ro thanh khon, đy ngân hàng đn b
vc phá sn và đe da s n đnh ca toàn b h thng ngân hàng.
- Hu qu ca ri ro tín dng đi vi khách hàng cá nhân
+ i vi bn thân khách hàng cá nhân không có kh nng hoàn tr vn (lãi)
cho ngân hàng thì h gn nh không có c hi tip cn vi ngun vn ngân hàng và
thm chí là c nhng ngun khác trong nn kinh t do đã mt đi uy tín. ây đc hiu
đn gin là khách hàng này đã đc lit vào danh sách đen và cnh báo vi các ngân
hàng khác v nguy c không thu hi đc tin nu cho khách hàng này vay
+ Khách hàng cá nhân nhiu kh nng s b thu gi tài sn th chp trong
trng hp không th thanh toán đc khon n gc và lãi vi ngân hàng.
- Hu qu ca ri ro tín dng đi vi nn kinh t
+ H thng ngân hàng có mi quan h cht ch vi nn kinh t, là kênh thu hút
và cung cp tin cho các t chc, doanh nghip và cá nhân trong nn kinh t
nh hng trc tip đn nn kinh t.
+ mc đ th
n c hi tip cn vn m rng hot đng
sn xut kinh doanh hoc tiêu dùng ca các khách hàng b hn ch, nh hng xu đn
kh nng tng trng ca nn kinh t.
+ mc đ cao hn, khi có mt ngân hàng lâm vào tình trng khó khn dn
đn phá sn, thì hiu ng dây chuyn rt d xy ra trong toàn b h thng ngân hàng,
Thang Long University Library
10
gây nên khng hong đi vi toàn b nn kinh t, nh hng tiêu cc đn đi sng xã
hi và s phát trin ca đt nc.
1.3. Hn ch ri ro tín dng trong cho vay khách hàng cá nhân
Khái nim hn ch ri ro tín dng trong cho vay KHCN 1.3.1.
Hn ch ri ro tín dng là hot đng đc Ngân hàng thc hin t khi gp g
khách hàng, bt đu cho vay đn khi tt toán hp đng nhm hn ch xut hin nhng
ri cho trong cho vay đn mc nhp nht có th, đ Ngân hàng có th thu v lãi và gc
đúng nh hp đng tín dng đc kí kt.
Hn ch ri ro tín dng cá nhân là mt b phn ca hn ch ri ro tín dngnm
trong khuôn kh hn ch ri ro chung ca NHTM. Ban lãnh đo NHTM có trách
nhim xây dng mc tiêu, chin lc, nhim v kinh doanh đi vi đi tng khách
hàng cá nhân, trong đó xác đnh rõ nhng ri ro và li nhun ca ngân hàng, đ thit
lp mt h thng kim soát và hn ch ri ro tín dng cá nhân hiu qu, ban lãnh đo
ngân hàng phi t chc, giám sát các hot đng tín dng theo đúng quy đnh, đánh giá
mc đ ri ro ca hot đng tín dng, đa ra các bin pháp t chc đ hn ch ri ro,
đt ra các hn mc và giám sát ri ro. Hn ch ri ro tín dng đn mc thp nht s
giúp các h thng trong ngân hàng hot đng trn tru hn và nâng cao uy tín ca Ngân
hàng trong mt mi ngi.
S cn thit phi hn ch ri ro tín dng trong cho vay khách hàng cá nhân 1.3.2.
Hot đng ngân hàng cha đng nhiu ri ro. Mt trng nhng ni dung ca hot
đng ca NHTM là huy đng tin nhàn ri t nhng ngi tha vn đ cho nhng
ngi thiu vn vay vi mc đích thu hi đc tin gc và lói cho vay vào mt thi
đim nht đnh trong tng lai. Tuy nhiên, hot đng cho vay ca các ngân hàng luôn
tim n nhng ri ro khin cho ngân hàng không th thu hi đc hoc không thu hi
đc gc và lãi khi đn hn. Cùng vi thi gian, tính cht ri ro ca tín dng cng thay
đi khi mi cá nhân, các doanh nghip phi cnh tranh ngày càng khc lit hn trong
lnh vc hot đng ca h nhm chim lnh th trng trong nc và quc t.
Các khon tín dng đi vi cá nhân, thng không ln, tu thuc vào mi ngân
hàng thì s lng khách hàng cá nhân và quy mô đi vi nó so vi các khách hàng
khác cng là khác ph thuc vào chnh sách tín dng và th trng khách hàng mc
tiêu ca ngn hàng. Tuy nhiên nó li chu tác đng ca nhiu yu t khách quan nên
kh nng kim soát thp, ri ro xy ra là cao. Vì vy, đt ra vn đ hn ch ri ro tín
dng đi vi cá nhân là cn thit.
Hn na, hot đng ca ngân hàng da trên uy tín và nim tin. Khách hàng ca
ngân hàng rt đông, ch cn mt khách hàng gp ri ro s gây tác đng xu ti hình
nh ngân hàng. Phn ng dây truyn trong hot đng ca ngân hàng là rt ln. Do đó,
đ xây dng đc hình nh tt v ngân hàng nên xây dng chin lc hn ch ri
11
rođi vi tng đi tng khách hàng, không phân bit quy mô khách hàng ln hay
nh, khách hàng cá nhân hay khách hàng doanh nghip.
Cui cùng, cùng vi s phát trin ca nn kinh t, là s ln mnh ca th trng
khách hàng cá nhân. Th trng này đang đc coi là th trng mc tiêu ca không ít
các ngân hàng. Lng khách hàng cá nhân ngày càng ra tng các ngân hàng. Nh
vy, xây dng mt chin lc đ hn ch ri ro tín dng cá nhân là tt yu đi vi mi
ngân hàng.
Ni dung hn ch ri ro tín dng trong cho vay cá nhân 1.3.3.
thc hin hn ch ri ro tín dng đi vi khách hàng cá nhân mt cách hiu
qa nên chia đi tng khách hàng này thành hai nhóm khách hàng theo tiêu thc mc
đích s dng vn vay. Theo tiêu thc này nhóm khách hàng cá nhân đc chia thành
hai nhóm: cá nhân vay tiêu dùng và cá nhân vay sn xut kinh doanh. i vi mi mc
đích vay s đnh hng trc ngun tr n và xác đnh ni dung hn ch ri ro tín
dng riêng. Tuy nhiên, đi vi khách hàng cá nhân vay vn dù vi mc đích tiêu dùng
hay kinh doanh đu có chung mt chng trình hn ch ri ro tín dng cá nhân toàn
din bao gm các hot đng sau:
- Nhn bit ri ro tín dng:
Khách hàng ca ngân hàng rt đa dng và phc tp. Tính chính xác trong vic
đánh giá mc đ ri ro ca khon vay đc quyt đnh bi s hiu bit ca ngân hàng
v khách hàng. Mc đ hiu bit v khách hàng ph thuc vào lng thông tin mà
ngân hàng thu thp đc và kh nng x lý hiu qu các thông tin đó. Ngun thông tin
đu tiên v khách hàng mà ngân hàng có th tip cn đc là thông qua b h s vay
vn mà khách hàng cung cp.
nhn bit nhng ri ro có th xy ra khi cho vay, cán b tín dng thng tin
hành xem xét khách hàng và phng án vay vn trên nhng khía cnh nh: tính hp
pháp, hp l ca h s vay vn, tình hình tài chính ca khách hàng, tính kh thi ca
phng án xin vay và kh nng đm bo tin vay.
- Công c hn ch ri ro rín dng:
An toàn tín dng là mt ni dung chính trong hn ch ri ro tín dng ca NHTM.
hn ch ri ro tín dng mi ngân hàng phi nghiên cu và đa ra nhng công c
qun lý phù hp vi quy mô và tính cht hot đng ca ngân hàng đó. Sau đy là các
công c chính đ qun ly ri ro trong hot đng tín dng ca mt NHTM.
+ Quy trình tín dng
Quy trình cho vay và qun lý tín dng cá nhân đc son tho vi mc đích giúp
cho quá trình cho vay din ra thng nht, khoa hc, nhm hn ch, phòng nga ri ro
và nâng cao cht lng tín dng, góp phn đáp ng ngày mt tt hn nhu cu vay vn
ca khách hàng cá nhân. Quy trình tín dng là các bc ( hoc ni dung công vic) mà
Thang Long University Library
12
cán b tín dng, các phòng, ban có liên quan trong ngânhàng phi thc hin khi tin
hành tài tr cho khách hàng.
Mt quy trình tín dng hp lý và thng nht s giúp cán b tín dng qun lý
khon vay mt cách cht ch, tránh s ch quan, tu tin, duy ý trí. Do đó, gim thiu
nguy c phát sinh ri ro tín dng do các nguyên nhân ch quan trong quá trình phân
tích, đánh giá cng nh kim tra, kim soát tín dng. V c bn, mt quy trình tín
dng đc chia làm ba giai đon: trc, trong và sau khi cho vay.
a) Giaiăđonătrc khi cho vay
ây là giai đon quan trng nht quyt đnh cht lng ca mt khon tín dng.
Thông qua ni dung phân tích, cán b tín dng s đánh ga đc mc đ ri ro ca
khon vay, đ t đó xem xét có thc hin tài tr cho khách hàng hay không.
-Kim tra v h s cho vay: Cn đánh giá chính xác v tính hp pháp hp l ca
h s cho vay. c bit, cn lu ý đn tính pháp lý và tính thc tin ca nhng tài liu
trong h s vay vn nh đn xin vay, phng án sn xut kinh doanh, phng án tr
n … i vi đn xin vay, cn làm rõ mc đích và lý do ca vic vay tin. Phng án
sn xut kinh doanh cn phi làm rõ nhng điu kin c th thc hin phng án, d
án, môi trng kinh doanh, kh nng tiêu th sn phm. i vi phng án hoàn tr,
phi xác minh chính xác ngun thu nhp, mc lng …Trong giai đon này, cán b tín
dng cn tng hp thông tin v khách hàng và phng án vay vn, sau đó tin hành
phân tích gm: đánh giá tng th v khách hàng và phng án tr n, bin pháp qun
lý, kim soát ca ngân hàng v ngun tin tr n ca khách hàng, kh nng bo đm
tin vay và bin pháp qun lý kim soát ca ngân hàng v tài sn đm bo tin vay ca
khách hàng.
b) Giaiăđon trong khi cho vay
Sau khi hp đng tín dng đc ký kt và vn vay đc gii ngân. Ngân hàng s
tin hàng kim soát khách hàng theo các ni dung nh: s dng tin vay đúng mc
đích, có du hiu la đo hoc làm n thua l không ….Công vic này cho phép ngân
hàng thu thp thêm các thông tin v khách hàng. Tng cng đi chiu công n và
phân loi n. Vic đi chiu d n cho vay trc tip gia ngân hàng và khách hàng
giúp ngân hàng phát hin và un nn kp thi nhng sai phm trong công tác cho vay
ca cán b tín dng. Nu các thông tin phn ánh chiu hng tt, điu đó cho thy
cht lng tín dng đang đc đm bo. Ngc li, khi nhn thy khon vay đang
đng trc nguy c ri ro tín dng, ngân hàng cn có các bin pháp x lý kp thi.
Nu phân tích tín dng trc khi cho vay, giúp cán b ngân hàng có th đánh giá
đc mc đ ri ro ca khon vay thì vic kim tra, kim soát trong quá trình vay vn
s giúp ngân hàng kp thi đa ra các gii pháp nhm gim thiu kh nng xy ra ri
ro tín dng.
13
c) Giaiăđon sau khi cho vay
Quan h tín dng s kt thúc khi ngân hàng thu hi ht gc và lãi ca khon vay.
Các khon tín dng đm bo hoàn tr đy đ và đúng hn là các khon tín dng an
toàn. Trong mt s trng hp, ngi vay không hoàn tr n hoc hoàn tr không đy
đ và đúng hn. iu đó có ngha là ri ro tín dng đã xy ra. Lúc này cán b tín dng
phi xem xét, tìm ra nguyên nhân dn đn vic khách hàng không thanh toán đc n
cho ngân hàng nh đã cam kt trong hp đng tín dng. Các hng dn trong quy
trình tín dng s giúp cán b ngân hàng la chn gii pháp tt nht nhm hn ch thit
hi do ri ro tín dng gây ra.
Tóm li, kim tra trc, trong và sau khi cho vay: Là toàn b công vic kim tra
t khi khách hàng đt quan h tín dng cho đn khi ngân hàng duyt k hoch vay
vn, kí hp đng tín dng vi khách hàng và thc hin các cam kt theo hp đng.
Sau khi đã cho vay, ngân hàng cn kim tra xem khách hàng s dng tin vay có đúng
mc đích…, vic hoàn tr n gc và lãi có đúng thi hn không.
Các ngân hàng cn thng xuyên kim tra, đánh giá vic thc hin quy trình tín
dng đ xây dng quy trình tín dng ngày càng hoàn thin, xoá b c ch “biu mu”,
th tc cng knh, thiu trng tâm ca các quy trình tín dng, ng dng các phn mm
phân tích tài chính, gim bt công tác phân tích th công, va tn kém thi gian va
không chính xác.
Tiêu chí đánh giá kt qu công tác hn ch ri ro tín dng trong cho vay 1.3.4.
KHCN
- Mc gim t l n xu
đánh giá đúng cht lng ca các tài sn Có ca NHTM, các khon cho
vay/cp tín dng (thng đc gi vi tên thông dng là các khon n) và cam kt
ngoi bng (bo lãnh, chp nhn thanh toán, cam kt cho vay không hy ngang…)
đc phân loi t Nhóm 1 - 5 và đc trích lp d phòng ri ro tng ng.
N xu dùng đ ch các khon n phân loi vào các nhóm 3, 4 và 5.
N xu v bn cht là khái nim dùng đ ch các khon n cho vay khách hàng
đang đi din vi ri ro cao trong vic thu hi n gc và lãi vay do khách hàng gp
khó khn. H thng quy đnh ca Vit Nam hin ti đánh giá ri ro này ch yu da
trên s ngày quá hn trong vic tr n vay. Tuy nhiên, gii chuyên môn cng ghi nhn
nhiu trng hp các khon n đc điu chnh k hn tr n (giãn n) hay ký hp
đng vay mi (đo n) đ không phi ghi nhn vào n xu.
T l n xu là t l gia n xu so vi tng n t nhóm 1 đn nhóm 5. Trong
khi đó, khái nim T l cp tín dng xu đc m rng hn, là t l gia tng n và
Thang Long University Library
14
cam kt ngoi bng t nhóm 3 đn nhóm 5 so vi tng n và các cam kt ngoi bng
t nhóm 1 đn nhóm 5.
Công thc 0.1: T l n xu
Nh vy mc gim t l n xu hiu đn gin là s so sánh t l n xu ca nm
nay so vi các nm trc đó. Nu mc gim t l n xu tng lên, chng t Ngân hàng
đã x lý đc nhiu n xu, và là du hiu tt cho s phát trin ca ngân hàng.
- Mc gim t l xóa n ròng
Công thc 0.2 T l xóa n ròng
Ch tiêu t l n xu cha phi là cn c đáng tin cy đ đánh giá mc đ ri ro
mà Ngân hàng phi đi mt. Có nhng hp đng vay vn do nhng nguyên nhân nào
đó mà không kp tr n kp thi( đúng theo hp đng), nhng Ngân hàng vn có th
thu hi đ s n này. Còn xóa n ròng là mt khon cho vay không còn giá tr và b
Ngân hàng xóa khi s sách( theo dõi ngoi bng) đc gi là khon vay đc xóa n.
Nu mt trong nhng khon vay đó mà cui cùngNgân hàng thu hi đc thì khon
thu nhp đó s khu tr vào tng các tài khon xóa n to thành khon xóa n ròng.
Do vy đ đánh giá chính xác hn v mc đ ri ro, ngi ta s dng ch tiêu t l xóa
n ròng. Nu t l này cao cho thy hot đng tín dng ca ngân hàng b tn tht ln,
danh mc cho vay có cht lng thp, hot đng kinh doanh không hiu qu và có
nguy c phá sn cao. Nh vy cng ging nh mc gim t l n xu, nu mc gim
t l xóa n ròng tng lên, chng t Ngân hàng đã bt đi nhng khon n phi xóa,
giúp tng uy tín cho Ngân hàng.
- Mc gim t l trích lp d phòng ri ro
Công thc 0.3:T l trích lp d phòng ri ro
N xu
Tng d n
T l n xu =
x 100%
D n xóa ròng
Tng d n
T l xóa n ròng =
x 100%
D n xóa ròng
Tng d n
D phòng ri ro =
x 100%
15
D phòng ri ro tín dng đc trích lp và hch toán vào chi phí hot đng đ d
phòng cho nhng tn tht có th xy ra đi vi các khon tín dng (n) ca ngân hàng.
Trên bng cân đi k toán ca ngân hàng, d phòng là mt khon mc thuc tài
sn và làm gim giá tr ca tài sn Có, nhm phn ánh s suy gim ca tài sn trc
nhng tn tht có kh nng xy ra. Trong khi đó, trong bng kt qu kinh doanh, d
phòng là mt khon chi phí phi tin mt (non cash), đc ghi nhn làm gim li
nhun/vn ch s hu ca ngân hàng.
- D phòng ri ro tín dng gm d phòng c th và d phòng chung.
+ D phòng chung (General provision) đc trích lp đ d phòng cho nhng
tn tht có th xy ra, nhng cha xác đnh đc khi trích lp d phòng c th.
Theo quy đnh ti Thông t 02/2013/TT-NHNN ngày 21/01/2013 ca Ngân hàng
Nhà nc, d phòng chung đc xác đnh bng 0,75% tng s d các khon n t
nhóm 1 đn nhóm 4, tr Tin gi và cho vay liên ngân hàng.
+ D phòng c th (Specific provision) đc trích lp đ d phòng cho nhng
tn tht có th xy ra đi vi tng khon n c th.
Công thc tính: D phòng c th = T l trích lp x (S d khon n - Giá tr
khu tr ca tài sn đm bo)
Giá tr khu tr ca tài sn đm bo và t l trích lp d phòng đi vi tng
nhóm n đc Ngân hàng Nhà nc quy đnh theo tng thi k.
Nhóm n
D phòng c th
D phòng chung
1-N đ tiêu chun
0%
0.75%
2-N cn chú ý
5%
3-N di tiêu chun
20%
4-N nghi ng
50%
5-N có kh nng mt vt
100%
Bng 0.1: T l trích lp d phòng ri ro
Các nhân t nh hng đn công tác hn ch ri ro 1.3.5.
- Nhân t thuc v khách hàng
Vic ngân hàng thc hin công tác hn ch ri ro tín dng có hiu qu hay
không, không ch ph thuc vào ngân hàng mà còn ph thuc vào khách hàng vay vn.
Ri ro tín dng xy ra khi khách hàng vay vn ngân hàng không tr đc n và lãi
đúng hn do ch quan nh: d án, phng án sn xut kinh doanh thiu hiu qu, do
s dng vn sai mc đích đã đa ra trong đn vay vn hoc cá bit có trng hp
khách hàng c tình la đo nhm chim đot vn vay…i vi khách hàng là cá nhân
thng gp ri ro do thiên tai nh mt mùa, dch bnh, hoc ri ro trong đi sng nh
m đau, tai nn hoc b cht.
- Nhân t thuc v Ngân hàng
Thang Long University Library
16
Th nht: Trình đ chuyên môn và đo đc ngh nghip ca cán b tín dng
Cht lng cán b tín dng bao gm trình đ chuyên môn và đo đc ngh
nghip là nhân t đu tiên trc tip nh hng đn công tác hn ch ri ro tín dng ca
NHTM.
Khi cán b tín dng có thái đ ch quan, quá tín tng vào khách hàng quen ca
mình mà coi nh khâu kim tra đánh giá ngi vay, tính kh thi cu phng án xin vay
…. s dn đn vic cho vay vt quá kh nng chi tr ca khách hàng. Bên cnh đó
nu coi, nu coi tài sn đm bo là đim xut phát, là điu kin tiên quyt khi xét duyt
mt khon tín dng mà coi nh công tác thm đnh thì có th ngân hàng s b l nhng
khon vay có cht lng tt.Nh vy, phi k đn ri ro đo đc ca mt b phn cán
b liên quan đn cho vay vn, c ý làm trái quy đnh v tín dng, thiu tinh thn trách
nhim … là yu t nh hng rt ln đn công tác hn ch ri ro ca ngân hàng.
V phía ngân hàng, vic thm đnh d án, phng án kinh doanh cha toàn din,
trình đ cán b thm đnh cha đáp ng đc yêu cu, qun lý vic phát tin vay cho
khách hàng, s dng vn vay và theo dõi tình hình hot đng ca khách hàng thit cht
ch; thiu kh nng hn ch ri ro. Vic đánh giá sai trong khi xem xét các yu t pháp lý
hoc không phát hin đc các sai sót trong h s chng t cho vay đ phát sinh ri ro tín
dng cng có th là do cán b tín dng có nhng vn đ v đo đc ngh nghip, cho vay
vì mu li cá nhân.
Th hai: các công c qun lý ri ro ca ngân hàng
Quy trình tín dng Quy trình tín dng có ý ngha rt quan trng trong vic hn
ch sai sót khi cho vay và gim thiu kh nng xy ra ri ro tín dng. Quy trình tín
dng s quy đnh rõ ràng tng khâu trong công vic và trách nhim c th ca cán b
có lin quan. Nu quy trình tín dng hp lý, ngân hàng s có mt quy trình cho vay
khoa hoc, điu này to điu kin cho cán b tín dng d dàng qun lý đc khon vay.
Ngc li, nu mt quy trình tín dng quá phc tp s gây khó khn cho c ngân hàng
và khách hàng. Quy trình tín dng là mt công c ca công tác hn ch ri ro tín dng
và có nh hng không nh đn công tác này, mi ngân hàng nên có bin pháp hoàn
thin quy trình phù hp vi đc đim ca mình.
Chính sách tín dng: Mt chính sách cho vay rõ ràng, phù hp vi đc đim thc
trng nn kinh t thì s to điu kin cho cán b tín dng trong vic ra quyt đnh cho
vay. Kinh nghim cho thy, s hot đng ca mt ngân hàng da trên c s chính sách
tín dng thng nht không ch là điu kin tt cho công tác hn ch ri ro tín dng mà
còn có nh hng tích cc đn mi hot đng ca ngân hàng.
Khi đa ra mt chính sách tín dng mà ngân hàng qua nhn mnh vào li nhun
và k hoch phát trin trong tng lai thì cht lng khon vay cng không đc đm
bo. Nu ngân hàng ch nhm ti mc tiêu có t đng trng cho vay ln mà xem nh
17
cht lng khon vay thì nguy co ri ro tín dng ca ngân hàng là rt cao. Nh vy,
mc tiêu, đnh hng phát trin trong chính sách tín dng ca ngân hàng cng là mt
nhân t nh hng đn công tác hn ch ri ro tín dng ca NHTM.
- Mô hình đánh giá ri ro tín dng: Mi ngân hàng phi hình thành và đa vào s
dng mt mô hình ri ro tín dng mt cách thng nht và hiu qu. Mô hình này phù
hp vi tính cht, quy mô và đ phc tp ca các hot đng thuc ngân hàng đó.
Ngoài ra, nu các mô hình đánh giá ri ro tín dng không đc cp nht vi nhng
thay đi v điu kin kinh t ậ xã hi, thì mô hình đó cng không phát huy đc hiu
qu và nh hng đn kt qu đánh giá ri ro tín dng ca ngân hàng.
- Nhân t thuc v môi trng:
Môi trng kinh t xã hi là tng hoà các mi quan h và xã hi, xét mt cách
tng th, môi trng kinh t xã hi nh hng đn vic hn ch ri ro tín dng t c
phía ngân hàng và khách hàng.
Môi trng kinh t xã hi tác đng đn ngi vay theo hng thúc đy hoc kìm
hãm hot đng đu t và sn xut kinh doanh, nh hng đn thu nhp ca ngi vay.
i vi ngân hàng, môi trng xã hi tác đng đ ngân hàng có th tìm thy
thông tin phc v cho vic thm đnh tín dng, kim tra, kim soát hot đng ca
khách hàng… Qua đó, ngân hàng có th xem xét đc kh nng ri ro và thc hin các
bin pháp phòng nga ri ro.
Tóm li, mi hot đng trong nn kinh t th trng đu tim n ri ro. Vi đc
trng hot đng ca mình, ngân hàng cng cha đng nguy c ri ro cao, đc bit là
ri ro tín dng. Ri ro tín dng thng xuyên xy ra và khi xy ra nó không ch nh
hng đn kt qu kinh doanh ca ngân hàng mà còn làm gim uy tín ca ngân hàng
trên th trng. Tín dng cá nhân ngày càng phát trin các ngân hàng, cùng vi s
gia tng đó là hàng lot các yu t mi phát sinh, trong đó có nhng yu t mang li
nguy c ri ro cho ngân hàng. Vì vy, các NHTM cn phi thc hin công tác hn ch
ri ro tín dng cá nhân, trên c s phân tích các nguyên nhân và đa ra các bin pháp
phù hp.
Kt lunăchngă1:
Trong chng 1 đã đi sâu gii thiu lý lun v ri ro tín dng trong cho vay
khách hàng cá nhân ti NHTM, các hot đng hn ch ri ro tín dng mà các NHTM
đang áp dng cho khách hàng cá nhân, t đó làm nn tng cho phân tích thc trng hn
ch ri ro tín dng trong cho vay khách hàng cá nhân ti Ngân hàng Nông nghip và
Phát trin Nông thôn chi nhánh Láng H.
Thang Long University Library
18
CHNGă2. THC TRNG CÔNG TÁC HN CH RI RO TÍN DNG
TRONG CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TI NGÂN HÀNG NÔNG
NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN CHI NHÁNH LÁNG H
2.1. Tng quan v NH Nông nghip và Phát trin Nông thônCN Láng H
S ra đi và phát trin ca ngân hàng nông nghip và phát trin nông thôn 2.1.1.
chi nhánh Láng H.
Vi mc đích m rng mng li kinh doanh ca h thng NHNo & PTNT Vit
Nam, đ đáp ng nhu cu phát trin ngày càng mnh ca đt nc cùng môi trng
cnh tranh trong h thng ngân hàng đang din ra mnh m, ngày 1/8/1996 ti quyt
đnh s 334/Q-NHNN-02 ca tng giám đc NHNo & PTNN Láng H đc thành
lp và chính thc đi vào hot đng ngày 17/03/1997.
Chi nhánh NHNo & PTNT Láng H là ngân hàng cp I loi 1 trc thuc trung
tâm điu hành NHNo & PTNT Vit Nam, hot đng theo lut các t chc tín dng và
điu l hot đng ca NHNo & PTNT Vit Nam. Chi nhánh là đn v hch toán ph
thuc có con du riêng và bng cân đi tài khon, đi din theo u quyn ca NHNo &
PTNT Vit Nam, có quyn t ch kinh doanh theo phân cp ca NHNo & PTNT Vit
Nam, chu s ràng buc v quyn và ngha v đi vi NHNo & PTNT Vit Nam.
Chc nng ca NH NN&PTNT Chi nhánh Láng H 2.1.2.
Theo điu 3 quyt đnh s 454/Q/HQT-TCCB ca hi đng qun tr NH
NN&PTNT Vit Nam ngày 24/12/2004 thì chi nhánh Láng H NH NN&PTNT có
chc nng sau:
Trc tip kinh doanh tin t, tín dng, dch v ngân hàng và các hot đng kinh
doanh khác có liên quan vì mc tiêu li nhun theo phân cp ca NHNo & PTNT Vit
Nam trên đa bàn Hà Ni.
T chc điu hành kinh doanh và kim tra, kim toán ni b theo u quyn ca
tng giám đc NHNo & PTNT Vit Nam.
Thc hin các nhim v khác đc giao và lnh ca tng giám đc Ngân hàng
NN&PTNT Vit Nam.
Cùng vi các đn v trong h thng NHNo & PTNT Vit Nam to thành mt h
thng đng b, thng nht trong t chc và hot đng kinh doanh tin t, tín dng và
dch v ngân hàng.
Tr s ca chi nhánh: đt ti 44 Láng H (nay là 24 Láng H, ng a, Hà Ni).
Nhim v chi nhánh 2.1.3.
Theo điu 10 quyt đnh s 454/Q/HQT-TCCB ca Hi đng qun tr NHNo
& PTNT Vit Nam, chi nhánh NHNo & PTNT Láng H có nhim v sau:
- Huy đng vn: khai thác và nhn tin gi ca các cá nhân, t chc tín dng
khác di các hình thc tin gi không k hn, tin gi có k hn và các loi tin gi