phương pháp giải bài tập về adn ­ arn

PhươngphápgiảibàitậpvềADNARN
Dạng1.Xácđịnhtrìnhtựnuclêôtit
Chobiết:Trìnhtựnuclêôtittrênmộtmạchcủagen.
Yêucầu:
+Xácđịnhtrìnhtựnuclêôtittrêngen(ADN).
+HoặcxácđịnhtrìnhtựnuclêôtitARNdogenphiênmã.
Cáchgiải:
+XácđịnhtrìnhtựnuclêôtittrênmạchcònlạicủaADN(gen):
CăncứnguyêntắccấutạocủaADN,cácđơnphâncủahaimạchliênkếtvớinhautheo
nguyêntắcbổsung:
AliênkếtvớiT;GliênkếtvớiX.
+XácđịnhtrìnhtựnuclêôtittrênARN:
Căncứcơchếquátrìnhphiênmã,phântửARNchỉđượctổnghợptừmạchgốccủagen.
Cácđơnphâncủamạchgốcliênkếtvớicácnuclêôtitmôitrườngnộibàotheonguyêntắcbổ
sung
AmạchgốcliênkếtvớiUmôitrường
TmạchgốcliênkếtvớiAmôitrường
GmạchgốcliênkếtvớiXmôitrường
XmạchgốcliênkếtvớiGmôitrường
Vídụ1:Mộtgenchứađoạnmạchcótrìnhtựnuclêôtitlà...AGXTTAGXA....
Xácđịnhtrìnhtựnuclêôtittươngứngtrênmạchbổsung.
Hướngdẫngiảibàitập
TheoNTBScácnuclêôtittrêngenliênkếtvớinhautheonguyêntắcAliênkếtvớiT,Gliênkết
vớiX
Vậy:Mạchcótrìnhtự:...AGXTTAGXA....
Mạchbổsunglà:...TAGAATXGA...
Vídụ2:Mộtgenchứađoạnmạchbổsungvớiđoạnmạchmangmãgốccótrìnhtựnuclêôtitlà:
...AGXTTAGXA....
Xácđịnhtrìnhtựcácribônuclêôtitđượctổnghợptừđoạngennày.
Hướngdẫngiảibàitập
Khibiếtmạchbổsung=>Xácđịnhmạchgốc=>xácđịnhARN(theonguyêntắcbổ

sung)
Giải
TheoNTBS:CácnuclêôtittrêngenliênkếtvớinhautheonguyêntắcAliênkếtvớiT,Gliên
kếtvớiX
Trongquátrìnhphiênmãcácnuclêôtittrêngenliênkếtvớicácnuclêôtitmôttrường
theonguyêntắc:
AmạchgốcliênkếtvớiUmôitrường
TmạchgốcliênkếtvớiAmôitrường
GmạchgốcliênkếtvớiXmôitrường
XmạchgốcliênkếtvớiGmôitrường
Theobàira:mạchbổsungcủagen:...AGXTTAGXA....
=>Mạchgốccủagen:...TXGAATXGT....
=>ARN...AGXUUAGXA....
Lưuý:TrìnhtựnuclêôtitmARNgiốngtrìnhtựnuclêôtitcủamạchbổsung(ThayTbằngU)
Dạng2.Xácđịnhtrìnhtựnuclêôtitcủagen(ADN)khibiếttrìnhtựnuclêôtitcủaARN.
Cáchgiải:Căncứnguyêntắcbổsungtrêngenvàquátrìnhphiênmã
+XácđịnhtrìnhtựnuclêôtittrênmạchmangmãgốccủaADN(gen)
+Xácđịnhtrìnhtựnuclêôtittrênmạchbổsung.

Vídụ:PhântửmARNchứađoạnmạchcótrìnhtựnuclêôtitlà...AGXUAGXA....
Xácđịnhtrìnhtựnuclêôtittươngứngtrêngen.
Hướngdẫngiảibàitập
mARN...AGXUUAGXA....
Mạchgốc:...TXGAATXGT....
Mạchbổsung:...AGXTTAGXA....
Dạng3.Xácđịnhsốnuclêôtit,sốliênkếthyđrô,chiềudàigen,sốliênkếtpeptit...
Mộtsốlưuý:
Virut,ADNchỉcó1mạch.
Ởtinhtrùngvàtrứng,hàmlượngADNgiảm1/2hàmlượngADNtrongtếbàosinhdưỡng.
Ởkỳđầu,kỳgiữa,kỳsau:hàmlượngADNgấp2hàmlượngADNởcácgiaiđoạnkhác.

Giớithiệumộtsốcôngthứcđểgiảibàitập
1.Tínhchiềudàigen:lgen=3.4.N/2
2.N=2l/3,4=A+T+G+X=2A+2G

3.A=T;G=X.=>A+G=T+X
4.%A=%T;%G=%X.=>%A+%G=%T+%X=50%.
5.Sốchukìxoắn:(C)=N/20
6.Sốbộbamãhóa=N/6
6.Tínhsốaxitamin:
6.1.Sốaxitamintrongchuỗipôlipeptitđượctổnghợp(genphiênmã1lần,1ribôxômtrượttquakhônglặp
lại:):N/61
6.2.Sốaxitaminmôitrườngcungcấptrongdịchmãkhigenphiênmã1lần,1ribôxômtrượt
quakhônglặplại:
N/62
6.3.Genphiênmãklần.TrênmỗiphântửmARNthamgiadịchmãcónRibôxômcùngtrượt
quamlần.Sốaxitaminmôitrườngcungcấplà:k.n.(m+1)(N1)
6.4.Genphiênmãklần.TrênmỗiphântửmARNthamgiadịchmãcónRibôxômcùngtrượt
qua,lặplạimlần.Sốaxitaminmôitrườngcungcấplà:
7.SốLiênkếthiđrôcủagen:H=2A+3G(lk)
8.KhốilượngphântửADN(gen):M
ADN
=N.300(đvC).
9.Sốliênkếtphôtphođieste
9.1.Sốliênkếtphôtphođiestetrênmộtmạch=sốliênkếtphôtphođiestetrênARN=N1.
9.2.SốliênkếtphôtphođiestetrêncảphântửADN=2N2.
10.Sốgenconđượctạorasauklầntáibản:2
k
.
11.Sốgenconcó2mạchhoàntoànmớiđượctạorasauklầntáibản:2
k

2.
12.Sốnuclêôtittrongcácgenconkhigentáibảnklần:N.2
k
13.Sốnuclêôtitmôitrườngcungcấpkhigentáibảnklần:N.(2
k
1)
14.SốnuclêôtittrêncácphântửmARNkhigenphiênmãklần:k.N/2
15.Sốliênkếtpeptittrênchuỗipôlipeptit=sốaxitamintrongphântửprôtêin1
16.Sốnutừngloạitừngmạchvàcảgen:
A
1
=T
2
%A
1
=%T
2
T
1
=A
2
%T
1
=%A
2
G
1
=X
2
%G

1
=%X
2
X
1
=G
2
%X
1
=%G
2
=>A=T=A
1
+A
2
=T
1
+T
2
=A
1
+T
1
=A
2
+T
2
G=X=G
1
+G

2
=X
1
+X
2
=G
1
+X
1
=G
2
+X
2
17.Phiênmã:(ĐơnphâncủaARNlàrNu)
GọisốnutừngloạicủaARNlàrA,rU,rX,rGthì
TheoNTBS:
rA=T
mạchgốc.
%rA=%T
mạchgốc
rU=A
mạchgốc.
%rU=%A
mạchgốc.
rX=G
mạchgốc
%rX=%G
mạchgốc
rG=X
mạchgốc

%rG=%X
mạchgốc
VìA
mạchgốc
+T
mạchgốc
=A
gen
=T
gen
=>rA+rU=A
gen
=T
gen
rG+rX=G
gen
=T
gen
18.KhốilượngARN:Ngen/2.300ĐVC
19.SốLkhiđrôbịpháhủy:H
pháhủy
=H
gen
.(2
k
–1).
20.SốLKhiđrôhìnhthành:H
ht
=H.2
k

21.Sốribônuclêôtit(rNu)môitrườngcungcấpchogenphiênmãKlần:
rA
mt
=rA.K=T
gốc
.K
rU
mt
=rU.K=A
gốc
.K
rX
mt
=rX.K=G
gốc
.K
rG
mt
=rG.K=X
gốc
.K
22.Sốliênkếtpeptitđượchìnhthànhkhicácaxitaminliênkếtnhau=sốphântửH
2
O=sốaa
1.
Bàitoán1.Mộtgencóchiềudàilà5100A
0
,sốnuclêôtitloạiAdeninchiếm20%.Hãyxácđịnh:
1.Sốlượngtừngloạinuclêôtittrêngen.
2.Sốliênkếthydrocủagen

3.SốnucleotitrênmARNdogenphiênmã
4.Sốchukỳxoắncủagen.
5.Sốbộbamãhóa(Triplet)trêngen.
6.Sốaxitamintrongchuỗipôlipeptitđượctổnghợpkhigenphiênmã1lần,mARNcó1riboxomtrượtqua
khônglặplại.
7.SốliênkếtphotphodiestetrênmỗimạchvàtrênphântửADN.
8.Gentiếnhànhtáibản3lần,xácđịnhsốgenconđượctạothành.
9.Sốnuclêôtittrongcácgenconkhigentáibản3lần.
10.Gentáibản3lần,xácđịnhsốnuclêôtitmôitrườngcungcấp.
11.Genphiênmã5lần,xácđịnhsốnuclêôtittrêncácphântửARN.
Hướngdẫngiảibàitập
1.Sốnuclêôtitcủagen(N)N=3000(nu)=>()
Sốnuclêôtittừngloại(A,T,G,X)
TheoNTBS=>%A=%T=20%=>A=T=3000.20%=600(nu)
%G=%X=50%20%=30%=>G=X=3000.30%=900(nu)
2.Sốliênkếthyđrôtrêngen=2A+3G=3000.
3.SốnuclêôtittrênmARN=1500
4.Sốchukỳxoắn=150.
5.Sốbộbamãhóa=500.
6.Sốaxitamintrongchuổipôlipeptitđượctổnghợp=5002=498.
7.Sốliênkếtphotphodieste
Trênmỗimạch=N1=2999.
TrênphântửADN=2N2=5998.
8.Sốgencontạothànhsau3lầntáibản:2
3
=8.
9.Sốnuclêôtittrongcácgenconkhigentáibản3lần=2
3
.3000=24000.
10.Gentáibản3lần,sốnuclêôtitmôitrườngcungcấp=(2

3
1).3000=21000.
11.Genphiênmã5lần,sốnuclêôtittrêncácphântửARN=5.1500=7500

Bàitậptựgiải
Bài1.Mộtgencóchiềudàilà4080A
0
,sốnuclêôtitloạiAdeninchiếm20%.
1.Xácđịnhsốlượngtừngloạinuclêôtittrêngen.
2.Xácđịnhsốliênkếthydrocủagen
3.XácđịnhsốnucleotitrênmARNdogenphiênmã
4.Xácđịnhsốchukỳxoắncủagen.
5.Xácđịnhsốbộbamãhóa(Triplet)trêngen.
6.Xácđịnhsốaxitamintrongchuỗipôlipeptitđượctổnghợpkhigenphiênmã1lần,mARNcó1riboxom
trượtquakhônglặplại.
7.XácđịnhsốliênkếtphotphodiestetrênmỗimạchvàtrênphântửADN.
8.Gentiếnhànhtáibản3lần,xácđịnhsốgenconđượctạothành.
9.Xácđịnhsốnuclêôtittrongcácgenconkhigentáibản3lần.
10.Gentáibản3lần,xácđịnhsốnuclêôtitmôitrườngcungcấp.
11.Genphiênmã5lần,xácđịnhsốnuclêôtittrêncácphântửARN.
12.XácđịnhsốphântửH
2
Ođượcgiảiphóngđểhìnhthànhchuỗipôlipeptit.
Bài2.Mộtgencótổngsốnuclêôtitlà3000.SốnuclêôtitloạiAdeninchiếm20%.
1.Xácđịnhsốlượngtừngloạinuclêôtittrêngen.
2.Xácđịnhsốliênkếthydrocủagen
3.XácđịnhsốnuclêôtittrênmARNdogenphiênmã
4.Xácđịnhsốchukỳxoắncủagen.
5.Xácđịnhsốbộbamãhóa(Triplet)trêngen.
6.Xácđịnhchiềudàigen.

6.Xácđịnhsốaxitamintrongchuỗipôlipeptitđượctổnghợpkhigenphiênmã1lần,mARNcó1riboxom
trượtquakhônglặplại.
7.XácđịnhsốliênkếtphotphodiestetrênmỗimạchvàtrênphântửADN.
8.Gentiếnhànhtáibản3lần,xácđịnhsốgenconđượctạothành.
9.Xácđịnhsốnuclêôtittrongcácgenconkhigentáibản3lần.
10.Gentáibản3lần,xácđịnhsốnuclêôtitmôitrườngcungcấp.
11.Genphiênmã5lần,xácđịnhsốnuclêôtittrêncácphântửARN.
Bài3.Mộtgencó3120liênkếthiđrôvàcó480Adenin.
1.Tínhsốlượngvàtỷlệnuclêôtitcủamỗiloạicủagen.
2.XácđịnhsốnuclêôtittrênmARNdogenphiênmã
3.Xácđịnhsốchukỳxoắncủagen.
4.Xácđịnhsốbộbamãhóa(Triplet)trêngen.
5.Xácđịnhchiềudàigen.
6.Xácđịnhsốaxitamintrongchuỗipôlipeptitđượctổnghợpkhigenphiênmã1lần,mARNcó1riboxom
trượtquakhônglặplại.
7.XácđịnhsốliênkếtphotphodiestetrênmỗimạchvàtrênphântửADN.
8.Gentiếnhànhtáibản3lần,xácđịnhsốgenconđượctạothành.
9.Xácđịnhsốnuclêôtittrongcácgenconkhigentáibản3lần.
10.Gentáibản3lần,xácđịnhsốnuclêôtitmôitrườngcungcấp.
11.Genphiênmã5lần,xácđịnhsốnuclêôtittrêncácphântửARN.
Bài toán 2.Vùng mã hóa của gen (không kể codon kết thúc) gồm 735 cặp bazơ nitơ. Tính khối lượng phân                   
tử protein do gen mã hóa biết khối lượng phân tử trung bình của 1 axit amin dạng chưa mất nước là 122                      
có5liênkếtđissulfithìnhthànhtựpháttrongquátrìnhcuộngậpcủaphântửproteinnày.
Bàigiải
Sốbộ3thamgiatổnghợpprôtêin=245
=>Sốaatrongphântửprôtêin=Sốaatạothành1=2451=244
Sốphântửnướctạothànhkhihìnhthànhchuỗipolipeptit=2451=244.
Khiaamởđầutáchkhỏichuỗipôlipeptit=>có1phântửnướckếthợptạophảnứngthủyphân.
=>Toànbộquátrìnhđãgiảiphóngra2441=243phântửnước.
SốnguyêntửH

2
tạocầuđisulfit=5.2=10
=>Khốilượngprôtêin=Sốaa.MaaSốH
2
O.18mH
2
táchratạocầuđisulfit
=244.122243.1810=29768437410=25384.
Dạng4.Xácđịnhsốbộba,chiềudàigenkhibiếtsốaxitamin
Bàitoán1.Trongquátrìnhdịchmã,đểtổnghợp1chuỗipôlipeptitcầnmôitrườngcungcấp249axitamin.
1.Xácđịnhsốnuclêôtittrêngen.
2.XácđịnhsốnuclêôtittrênmARNdogenphiênmã.
3.Xácđịnhsốchukỳxoắncủagen.
4.Xácđịnhchiềudàigen.
5.Tínhsốliênkếtpeptittrênchuỗipôlipeptit.
Hướngdẫngiảibàitập
1.Sốnuclêôtittrêngen=(249+1)x6=1500.
2.SốnuclêôtittrênmARNdogenphiênmã=1500/2=750
3.Sốchukỳxoắncủagen=75.
4.lgen=2550A
0
.
5.Sốliênkếtpeptittrênchuỗipôlipeptit=2491=248.
Bàitoán2.Chuỗipôlipeptithoànchỉnhcó248axitamin.
1.XácđịnhbộbatrênmARN
2.XácđịnhsốnuclêôtittrênmARNdogenphiênmã.
3.Xácđịnhchiềudàigen.
4.Sốliênkếtpeptitđượchìnhthànhđểtạorachuỗipôlipeptit.
Hướngdẫngiảibàitập
1.XácđịnhbộbatrênmARN=248+2=250

2.SốnuclêôtittrênmARNdogenphiênmã=250x3=750
3.lgen=lARN=750x3,4=2550A
0
.
4.Sốliênkếtpeptitđượchìnhthànhđểtạorachuỗipôlipeptit=248.
Dạng5.Tínhsốnuclêôtitcủatếbàosinhdưỡng,giaotử.
Bàitoán1.MộttếbàolưỡngbộicủamộtloàisinhvậtchứahàmlượngADNgồm6×10
9
cặpnuclêôtit.
1.KhibướcvàokìđầucủaquátrìnhnguyênphântếbàonàycóhàmlượngADNchứabaonhiêucặp
nuclêôtit?
2.Tếbàotinhtrùngchứasốnuclêôtitlàbaonhiêu?
Hướngdẫngiảibàitập
1.HàmlượngADNởkỳđầucósốnuclêôtitlà:2.6.10
9
=12.10
9
cặpnuclêôtit.
2.HàmlượngADNởtinhtrùngcósốnuclêôtitlà:.10
9
=3.10
9
cặpnuclêôtit
Bàitoán2.MộttếbàolưỡngbộicủamộtloàisinhvậtchứahàmlượngADNgồm6×10
9
cặpnuclêôtit.
1.ỞkỳgiữacủaquátrìnhnguyênphântếbàonàycóhàmlượngADNchứabaonhiêucặpnuclêôtit?
2.Tếbàotrứngchứasốnuclêôtitlàbaonhiêu?
Hướngdẫngiải
1.HàmlượngADNởkỳđầucósốnuclêôtitlà:2.6.10

9
=12.10
9
cặpnuclêôtit.
2.HàmlượngADNởtinhtrùngcósốnuclêôtitlà:.10
9
=3.10
9
cặpnuclêôtit
Dạng6.Tínhsốnuclêôtit1mạch,xácđịnhcấutrúcgen.
Lưuý:TheoNTBS,A
1
=T
2
;T
1
=A
2
;G
1
=X
2
;X
1
=G
2
.
%A+%G=50%.
N=100x=100x
A

1
+A
2
=T
1
+T
2
=Agen;G
1
+G
2
=X
1
+X
2
=X
gen
.
Sốnuclêôtittừngloạimôitrườngcungcấpchophiênmãlàbộisốcủasốnuclêôtittrênmạchgốc
củagen.(Chiahếtchosốnuclêôtittrênmạchgốc)
Bàitoán1.Mộtgencủasinhvậtnhânsơcóguaninchiếm20%tổngsốnuclêôtitcủagen.Trênmộtmạch
củagennàycó150Ađêninvà120Timin.
1.Tínhsốliênkếthiđrôcủagen.
2.Tínhchiềudàigen.
3.Tínhsốnuclêôtittrongcácgenconkhigentáibản3lần.
Hướngdẫngiảibàitập
1.TheoNTBS,%G+%A=50%=>%A=30%
TheobàiraA1=T
2
=150;T

1
=A
2
=120
=>A=T=A
1
+A
2
=270ó30%
=>N=270x100:30=900
=>G=X=180.
Sốliênkếthyđrô=2A+3G=270x2+180x3=1080
2.Lgen=900:2x3,4=1530A0.
3.Sốnuclêôtittrongcácgencon=23x900=7200.
Bài toán 2.Trong tế bào nhân sơ, xét một gen dài 4080 A
0
, có 560 Ađênin. Mạch đơn thứ nhất của gen                    
có260Ađêninvà380Guanin,gennàyphiênmãcầnmôitrườngnộibàocungcấp600Uraxin.
1.Tínhsốlượngtừngloạinuclêôtittrêngen.
2.Tínhsốlượngtừngloạinuclêôtittrênmạchmangmãgốccủagen.
3.TínhsốlượngnuclêotittừngloạitrênmARNdogenphiênmã.
Hướngdẫngiảibàitập
1.Tínhsốlượngtừngloạinuclêôtittrêngen.
N==4080x2/3,4=2400
A=T=560=>G=X=(24002x560):2=640.
2.Tínhsốlượngtừngloạinuclêôtittrênmạchmangmãgốccủagen.
TheoNTBS,A
1
=T
2

=260
G
1
=X
2
=380.
X
1
=G
2
=GgenG
1
=640380=260.
T
1
=A
2
=AA
1
=560260=300.
DoUmtcc=A
gốc
=600=>mạch2làmạchgốc.
3.TínhsốlượngnuclêotittừngloạitrênmARNdogenphiênmã.
Domạch2làmạchgốcnêntrênmARNcó
A=Tgốc=260;U=Agốc=300;G=Xgốc=380;X=Ggốc=260.
Bài toán 3.Một gen có 450 Ađênin và 1050 Guanin. Mạch mang mã gốc của gen có 300 Timin và 600                   
Xitôzin.
1.Tínhsốlượngtừngloại:rA,rU,rG,rXtrênphântửARNđượctổnghợptừgennày.
2.Tínhchiềudàigen.

3.Tínhsốchukỳxoắncủagen.
4.Tínhsốaxitaminmôitrườngcungcấpđểtạora1chuỗipôlipeptit.
Hướngdẫngiảibàitập
1.Sốlượngtừngloại:rA,rU,rG,rXtrênphântửARNđượctổnghợptừgennày.
Ag=Tbs=300
Tg=Abs=AAg=450300=150.
Xg=Gbs=600
Gg=Xbs=GGbs=1050600=450
VậyrA=Tg=300;rU=Ag=150;rG=Xg=600;rX=Gg=450
2.Chiềudàigen.
N=A+T+G+X=2A+2G=3000.
Lgen=N/2x3,4=5100A
0
.
3.Sốchukỳxoắncủagen.C=150
4.Sốaxitaminmôitrườngcungcấpđểtạora1chuỗipôlipeptit=3000/61=499.
Bài toán 4.Phân tử mARN trưởng thành được tạo ra chứa 20%U, 10%A, 40%X và 450G. Các đoạn                
intronbịcắtbỏcótổngchiềudàilà30,6µm,trongđócótỉlệG=2U=3X=4A.
1.TínhsốnuclêôtittrêngentổnghợpmARNtrên.
2.TínhsốlượngtừngloạinuclêôtittrongphântửmARNsơkhaitươngứng.
3.Tínhtỷlệmỗiloạinuclêôtittrênmạchmãgốccủagen.
Hướngdẫngiảibàitập
1.TínhsốnuclêôtittrêngentổnghợpmARNtrên.
%U+%A+%X+%G=100%=>%G=30%.
=>SốnuclêôtittrênmARN=450x100/30=1500.
Sốnuclêôtittrênđoạnbịcắtbỏlà306000/3,4=90.000.
=>Sốnuclêôtittrêngenlà1500x2+90.000x2=93.000(nu)
2.TínhsốlượngtừngloạinuclêôtittrongphântửmARNsơkhaitươngứng.
Sốnuclêôtittừngloạitrêncácđoạnintronlà:
G=43200;U=21600;X=14400;A=10800

SốnuclêôtittừngloạitrênmARNtrưởngthành:
A=150;U=300;X=600;G=450.
SốnuclêôtittừngloạitrênmARNsơkhai
A=10800+150=10950;
U=21600+300=21900;
X=600+14400=15000;
G=43200+450=43650;
3.Sốlượngnuclêôtittrênmạchmãgốc=N/2=91500.
A=rU=21900=>%A=21900/91500*100=23,9
T=rA=10950=>%T=10900/91500*100=11,9
G=rX=15000=%G=15000/91500*100=16,4
X=rG=100%A%T%G%X=47,8
Bàitoán5.PhântíchthànhphầnhóahọccủamộtaxitnuclêicchothấytỉlệcácloạinuclêôtitA=20%;G
=35%;T=20%vàsốlượngX=150.
1.AxitnuclêicnàylàADNhayARN,cấutrúcmạchđơnhaykép?
2.Tínhsốliênkếtphotphodiestetrênaxitnuclêôtittrên.
3.Tínhchiềudàiaxitnuclêôtittrên.
Hướngdẫngiảibàitập
1.DotrênaxitnuclêôtitcóA,T,G,X=>ADN.Vì%A≠%T=>mạchđơn.
Vậy,AxitnuclêicnàylàADNcócấutrúcmạchđơn.
2.Sốliênkếtphotphodiestetrênaxitnuclêictrên:
X=150,chiếm30%=>N=150/30*100=500.
Sốliênkếtphotphodieste=5001=499.