Slide bài giảng môn khoa học quản lý: Chương 3: ra quyết định quản lý

01/06/15 Th.S Nguyễn Quang Huy 1

Quyết định trong quản lý

Khái niệm

Các loại quyết định trong quản lý

Yêu cầu đối với quyết định quản lý

Quá trình ra quyết định quản lý

Quá trình thực hiện quyết định quản lý

Các phương pháp ra quyết định
Chương 3
Ra quyết định quản lý

Bạn có gặp khó khăn khi ra quyết định để giải quyết
các vấn đề cá nhân hay không? Vì sao?

QĐ chọn chuyên ngành học?

QĐ chọn trường?

QĐ nơi làm việc sau khi tốt nghiệp? HN hay về ĐP

QĐ cơ quan làm việc sau khi tốt nghiệp?

Quyết định đầu tư tiền nhàn rỗi?


Làm thế nào để bạn có quyết định đúng?
01/06/15 Th.S Nguyễn Quang Huy 2
Chương 3
Ra quyết định quản lý
01/06/15 Th.S Nguyễn Quang Huy 3

Ra quyết định quản lý: là hành vi của chủ thể quản lý
nhằm đặt ra mục tiêu, chương trình hành động cho các
cá nhân, các bộ phận… để giải quyết một vấn đề nhất
định trên cơ sở thu thập thông tin từ môi trường và tổ
chức.
Chương 3
Ra quyết định quản lý

RQĐ là quá trình thu thập và xử lý thông tin

RQĐ là quá trình phân tích, lựa chọn giữa nhiều PA hành động
cho một vấn đề nhất định

RQĐ là nhiệm vụ của các nhà quản lý trong thực hiện các chức
năng quản lý là RQĐ (nói cách khác, RQĐ được thực hiện
trong cả 4 chức năng quản lý)

Kiến thức, kinh nghiệm, bản lĩnh, nghệ thuật của nhà quản lý
ảnh hưởng đến chất lượng của QĐ quản lý
01/06/15 Th.S Nguyễn Quang Huy 4
Chương 3
Ra quyết định quản lý
01/06/15 Th.S Nguyễn Quang Huy 5


Một QĐ quản lý phải trả lời 5 câu hỏi cơ bản:

What: QĐ để giải quyết vấn đề gì

When: QĐ được thực hiện khi nào, trong bao lâu

Who: Ai (bộ phận hoặc cá nhân nào) thực hiện QĐ

By which: nguồn lực cần để thực hiện QĐ

How: thực hiện như thế nào (cách thức thực hiện, cách
thức phối hợp, cách thức sử dụng nguồn lực)
Chương 3
Ra quyết định quản lý
01/06/15 Th.S Nguyễn Quang Huy 6

Các loại QĐ trong quản lý theo tính chất của vấn đề RQĐ:

QĐ chiến lược (về đường lối, chiến lược của tổ chức)

QĐ chiến thuật (vđề bao quát của 1 lĩnh vực)

QĐ tác nghiệp (gq vđề mang tính chuyên môn nghiệp vụ
của bphận)
Chương 3
Ra quyết định quản lý
01/06/15 Th.S Nguyễn Quang Huy 7
Các loại QĐ theo lĩnh vực hoạt động của tổ chức

QĐ quản lý nguồn nhân lực,


QĐ quản lý marketing

QĐ quản lý tài chính

QĐ quản lý sản xuất

QĐ quản lý R&D…

Theo chức năng quản lý:

QĐ về kế hoạch,

QĐ về tổ chức,

QĐ về lãnh đạo,

QĐ về kiểm tra.
01/06/15 Th.S Nguyễn Quang Huy 8
01/06/15 Th.S Nguyễn Quang Huy 9
Chức năng của quyết định quản lý

Chức năng định hướng: QĐ gq vđề gì, ai làm, làm trong
bao lâu, làm ntn?

Chức năng cưỡng bức: QĐ mang tính mệnh lệnh

Chức năng động viên

Chức năng phối hợp: Khi thực hiện QĐ cần có sự phối hợp

giữa các bộ phận và cá nhân trong tổ chức

Chức năng đảm bảo nguồn lực của QĐ
01/06/15 Th.S Nguyễn Quang Huy 10
Các nguyên nhân cuả QĐ kém hiệu quả

Thông tin không đầy đủ, không chính xác

Quyết định dựa trên tình cảm cá nhân, thiếu cơ sở khoa
học

Sự bảo thủ và quá tin vào kinh nghiệm quá khứ của nhà
quản lý

Quyết định mang tính thỏa hiệp

Quá cầu toàn hoặc thiếu thận trọng

Tầm nhìn hạn chế của nhà quản lý
01/06/15 Th.S Nguyễn Quang Huy 11
Yêu cầu đối với quyết định quản lý

Yêu cầu về tính hợp pháp

Yêu cầu về tính đầy đủ và hệ thống

Yêu cầu về tính khoa học và tối ưu

Yêu cầu về phù hợp và tính cụ thể
01/06/15 Th.S Nguyễn Quang Huy 12

Phương pháp cá nhân ra quyết định

Là phương pháp RQĐ trong đó nhà quản lý dựa vào
kiến thức, kinh nghiệm của mình để đưa ra các QĐ
trong phạm vi thẩm quyền của mình mà ko lấy ý kiến
tập thể hoặc chuyên gia

Áp dụng:

Những vấn đề đơn giản (dễ xác định vấn đề, dễ đưa ra các
giải pháp)

Những vấn đề cần RQĐ nhanh

Trong trường hợp đầy đủ thông tin

RQĐ dựa trên các quy trình, thủ tục, quy tắc sẵn có.

VD: Thủ tục nhập kho, thủ tục xuất kho, thủ tục tạm ứng
công tác…
01/06/15 Th.S Nguyễn Quang Huy 13
Phương pháp cá nhân ra quyết định
01/06/15 Th.S Nguyễn Quang Huy 14

Ưu điểm

RQĐ nhanh, kịp thời; giữ được bí mật trong RQĐ

Thể hiện được trình độ, bản lĩnh, khả năng dám chịu trách
nhiệm của nhà quản lý


Nhược điểm

Đối với các vấn đề phức tạp dễ bị sai lầm

Ko phát huy được các sáng kiến tập thể

Ko tạo được đồng thuận, sự ủng hộ
Phương pháp cá nhân ra quyết định
01/06/15 Th.S Nguyễn Quang Huy 15
Phương pháp ra quyết định tập thể

Đó là phương pháp RQĐ trong đó nhà quản lý, ngoài
việc sử dụng kthức và kinh nghiệm của mình, còn dựa
vào các ý kiến của tập thể trong việc RQĐ nhưng vẫn
chịu trách nhiệm cuối cùng về QĐ.

Áp dụng: cho việc RQĐ để giải quyết các vấn đề quan
trọng của tổ chức, hoặc trong trường hợp thiếu thông
tin.
01/06/15 Th.S Nguyễn Quang Huy 16

Ưu điểm:

Phát huy được tính dân chủ,

Sự ủng hộ của tập thể đ/v QĐ, sự đồng thuận khi thực hiện

Tận dụng được các sáng kiến của tập thể


Nhược điểm:

Thời gian RQĐ lâu hơn

Nhà quản lý nhầm hiểu trách nhiệm thuộc về tập thể

Không giữ được bí mật trong các QĐ
Phương pháp ra quyết định tập thể
01/06/15 Th.S Nguyễn Quang Huy 17
Kỹ thuật động não trong RQĐ tập thể

Chủ tọa đưa ra vấn đề, lấy ý kiến tập thể về giải pháp

Từng người tham gia đưa ra ý kiến và không bình luận ý kiến
người khác

Các ý kiến được tập hợp và phân tích sau

Nhà quản lý trên cơ sở phân tích các ý kiến sẽ đưa ra quyết định
cuối cùng

Nhược điểm: Ý kiến sau bị ảnh hưởng của ý kiến trước
01/06/15 Th.S Nguyễn Quang Huy 18
Kỹ thuật nhóm danh nghĩa trong RQĐ tập thể

Chủ tọa đưa ra vấn đề cần lấy ý kiến

Từng thành viên sẽ ghi ý kiến ra giấy

Phát biểu và thảo luận các ý kiến


Từng thành viên sẽ chấm điểm các ý kiến theo thứ tự ưu tiên

Kết luận cuối cùng được đưa ra tại cuộc họp (chọn ý kiến có
nhiều lựa chọn nhất - điểm cao nhất)
01/06/15 Th.S Nguyễn Quang Huy 19
Phương pháp ra QĐ có tham vấn

Khi nhà quản lý cần có thêm thông tin hay ý kiến

Tham khảo ý kiến mới đưa ra quyết định

Giải quyết các vấn đề phức tạp

Sử dụng có giới hạn, tránh việc cán bộ quản lý bị
động trong việc RQĐ
01/06/15 Th.S Nguyễn Quang Huy 20
Phương pháp định lượng toán học

So sánh các phương án đầu tư

Các bài toán tối ưu: QHTT, bài toán vận tải, các bài
toán cực trị có điều kiện, cực trị không điều kiện…

Phương pháp cây quyết định (dựa trên kỹ thuật xác
suất)
1
A
B
P =0.45

P = 0.55 S = 30.000.000$
P =0.55
P =0.45
GTTB = 18.650.000$
GTTB = 15.500.000$
S = 20.000.000$
S = 10.000.000$
S = 5.000.000$
01/06/15 Th.S Nguyễn Quang Huy 21
Quá trình RQĐ
Xác định
vấn đề
Lựa chọn
tiêu chuẩn
đánh giá
Xây dựng
các PA
Lựa chọn
PATƯ
Ra văn bản
QĐ
01/06/15 Th.S Nguyễn Quang Huy 22
Quá trình RQĐ

Bước 1: Xác định vấn đề

Là bước quan trọng nhất của quá trình RQĐ

Vấn đề: là khoảng cách giữa trạng thái thực tế và trạng
thái mong đợi.

Nghĩa hẹp: vấn đề là tồn tại, yếu kém cần giải quyết

Có rất nhiều vấn đề trong 1 tổ chức
=> vấn đề của QĐ là vấn đề cấp thiết và khả thi
01/06/15 Th.S Nguyễn Quang Huy 23
Quá trình RQĐ

Bước 2: Lựa chọn tiêu chuẩn đánh giá PA
Các tiêu chuẩn này phải đáp ứng yêu cầu:

P/a được đóng góp của từng PA vào giải quyết vấn đề

Tiêu chuẩn phải định lượng được

Các tiêu chuẩn có tầm quan trọng khác nhau phải đánh giá
khác nhau

Số lượng tiêu chuẩn ko quá nhiều
01/06/15 Th.S Nguyễn Quang Huy 24
Quá trình RQĐ

Bước 3: Xây dựng các PA giải quyết vấn đề

Mỗi vấn đề có thể giải quyết bằng nhiều cách khác
nhau, tạo thành các PA của QĐ

Để lựa chọn PA tối ưu, phải xây dựng nhiều PA khác
nhau để lựa chọn
01/06/15 Th.S Nguyễn Quang Huy 25
Quá trình RQĐ


Bước 4: Lựa chọn PATƯ

Bước đầu loại bỏ các PA ko khả thi

Tính toán chỉ tiêu hiệu quả cho từng PA dựa trên hệ
thống tiêu chuẩn đánh giá

So sánh các chỉ tiêu hiệu quả này để lựa chọn PATƯ
(PA đáp ứng tốt nhất hệ thống tiêu chuẩn)