Giáo án thao giảng Bàn về đọc sách cực hay Chuẩn KTKN

Ngày soạn:
Ngày giảng:
Tiết 91:
Văn bản:
BÀN VỀ ĐỌC SÁCH
- Chu Quang Tiềm-
A- Mục tiêu cần đạt:
1. Kiến thức: HS cần hiểu được:
- Ý nghĩa, tầm quan trọng của việc đọc sách và phương pháp đọc sách.
- Phương pháp đọc sách cho có hiệu quả.
2. Kĩ năng:
- Biết cách đọc - hiểu 1 VB dịch (không sa đà vào PT ngôn từ).
- Nhận ra bố cục chặt chẽ, hệ thống luận điểm rõ ràng trong 1 VbNL.
- Rèn luyện thêm cách viết 1 bài văn NL.
3. Thái độ:
- Giáo dục hs lòng ham đọc sách và yêu mến sách
B- Chuẩn bị:
- Giáo viên: GA, SGK, SGV, TLTT, tranh minh hoạ
- Học sinh: Vở soạn, vở ghi, SGK, SBT
C- Phương pháp
- Phương pháp: Đọc sáng tạo, vấn đáp, gợi tìm, giảng bình
- Kĩ thuật: Động não, trình bày 1 phút, hỏi và trả lời
D- Tiến trình lên lớp:
1. Ôn định:
- KTSS: .9A:
9B:
2. Kiểm tra bài cũ:
- KT sự CBB của HS
3. Bài mới:
a) Giới thiệu bài:
- GV: Đây là bài đầu tiên của chương trình học kì 2. Trước khi vào bài học chúng ta

cùng khởi động bằng 1 số câu hỏi sau:
Trên mặt bàn có 4 góc 4 con số và 1 ô trung tâm, đằng sau mỗi con số sẽ là một câu
hỏi đầy thú vị. Giải đáp được 4 câu hỏi các em sẽ tìm được chủ đề của bài học hôm nay.
(?) Hãy điền từ còn thiếu trong hai câu thơ sau:
Nam quốc sơ hà Nam đế cư
Tiệt nhiên định phận tại
- Đáp án: thiên thư -> Đây là phiên âm chữ Hán dịch sang TV nghĩa là gì?
(?) Tài liệu nào không thể thiếu đối với học sinh dùng để học tập hàng ngày?
- Đáp án: Sách giáo khoa -> Các câu hỏi sẽ được nâng với cấp độ khó dần
(?) Tổ chức văn hóa, giáo dục, khoa học Liên hợp quốc đã chọn ngày 23/4 hàng năm
làm ngày gì?
- Đáp án: Ngày đọc sách thế giới (Ngày sách và bản quyền thế giới – 1995)
(?) Trong chương trình chào buổi sáng trên VTV1 có một mục thường giới thiệu cho
chúng ta những cuốn sách hay, có ý nghĩa. Chuyên mục đó có tên gọi là gì?
- Đáp án: Mỗi ngày 1 cuốn
(?) Liên kết các câu hỏi trên theo các em tiết học hôm nay liên quan đến chủ đề gì?
- Đáp án: Sách
- GV: Vâng nói tới sách, chuyện về đọc sách là vấn đề không mới. Đã có nhiều nhà
KH, nhà văn, nhà thơ bàn về vài trò của sách trong đời sống tinh thần của con người như:
Nhà không có sách giống như thân thể không có linh hồn (Xi-xê-rô); Sách là ngọn đèn
sáng bất diệt của sự thông thái tích lũy lại (Cơ-tít-xơ); Nhà có sách đèn con cháu thích /
Cửa không xe ngựa bạn bè thưa (Nguyễn Trãi).
Chắc hẳn các em ngồi đây ít nhiều đều nhận thức được vai trò của sách, nhưng đọc
sách như thế nào cho có ích với đời sống con người? Ý kiến của Chu Quang Tiềm - danh
nhân Trung Quốc sẽ giúp các em hiểu rõ hơn về điều này. Hôm nay thầy trò chúng ta cùng
đi tìm hiểu văn bản Bàn về đọc sách của ông.
b) Các hoạt động dạy – học
H Đ của thầy H Đ của trò ND cần đạt
? Em đã thu nhận được những thông
tin nào về tác giả Chu quang Tiềm?

I- Giới thiệu chung
1. Tác giả
- Chu Quang Tiềm (1897-
1986) là nhà mĩ học và lí
luận văn học lớn của
Trung Quốc.
- GV bổ sung:
+ Chu Quang Tiềm (14/10/1897 – 6/3/1986), tự Mạnh Thực, quê Đông Thành, tỉnh An
Huy. Đỗ tiến sĩ Mĩ thuật tại đại học Stabourg (Đức), giáo sư đại học Bắc Kinh, Thanh
Hoa.
+ Tác phẩm chủ yếu đã xuất bản: Thi luận (1943); Đàm tu dưỡng (1946); Bàn về dịch
(tạp chí văn học nước ngoài, số 2-2005).
? Cho biết xuất xứ của văn bản?
- GV: Văn bản này là lời bàn rất
tâm huyết của CQT về việc đọc sách.
Ông muốn truyền lại cho thế hệ sau
những suy nghĩ sâu sắc và kinh
nghiệm phong phú của bản thân về
việc đọc sách mà ông đã tích lũy
được qua quá trình học tập và
nghiên cứu.
2. Tác phẩm
- Trích trong “Danh nhân
Trung Quốc bàn về niềm
vui, nỗi buồn của việc đọc
sách”.
- GV nêu y/c đọc: Đọc rõ ràng,
mạch lạc, nhẹ nhàng như lời tâm
tình, trò chuyện, chú ý các hình ảnh
so sánh trong bài.

- GV: Đọc mẫu, gọi HS đọc, nhận
xét
- GV y/c HS giải nghĩa 1 số từ khó
- Đọc, nhận xét
II- Đọc – hiểu văn bản
1. Đọc, chú thích
? Thế nào là “học thuật”?
? Từ trường chinh trong VB này
được hiểu là gì?
- Học thuật: hệ thống
kiến thức khoa học
- Phấn đấu lâu dài trên
con đường học vấn
2. Kết cấu, bố cục
? Cho biết PTBĐ chính của VB? - PTBĐ: Nghị luận
? Vì sao em xác định được đây là
VB nghị luận? (Đặc điểm của
VBNL)
- Vì VB có hệ thống
luận điểm, luận cứ và
cách lập luận
? Vậy vấn đề nghị luận của văn bản
này là gì ?
- Nghị luận về 1 vấn
đề XH: bàn về đọc
sách
- Vấn đề nghị luận: bàn về
đọc sách
- GV: Đây là một đoạn trích nên không đầy đủ các phần mở bài, thân bài, kết bài. Thực chất ở
đây chỉ có phần thân bài – tức là phần giải quyết vấn đề, cho nên tìm hiểu bố cục của đoạn trích

thực chất là đi tìm hệ thống các luận điểm.
? Từ việc xác định trên em hãy chỉ
rõ bố cục của VB?
- Phần 1: Học vấn =>
phát hiện thế giới
mới.
- Phần 2: Lịch sử =>
tiêu hao lực lượng.
- Phần 3: Phần còn lại
- Bố cục: 3 phần
? Dựa vào bố cục em hãy tóm tắt các
luận điểm của tác giả khi triển khai
vấn đề ấy?
+ Lđ1: Tầm quan
trọng của sách và ý
nghĩa của việc đọc
sách
+ Lđ2: Những khó
khăn của việc đọc
sách hiện nay.
+ Lđ3: Phương pháp
chọn sách và cách đọc
sách.
? Em có nhận xét gì về hệ thống luận
điểm của bài văn?
- Hệ thống luận điểm
được sắp xếp theo 1
trình tự hợp lí, các
luận điểm liên kết với
nhau rất chặt chẽ để

phát triển luận đề mà
tác giả đã đưa ra
- GV: Bằng những luận điểm trên tác giả Chu Quang Tiềm đã làm sáng tỏ vấn đề vì sao
phải đọc sách và đọc sách như thế nào? Để tìm hiểu rõ hơn cách lập luận của CQT về
vấn đề trên chúng ta cùng chuyển sang phần 3. Phân tích
3. Phân tích
? Mở đầu văn bản tác giả nhắc đến
“học vấn” vậy em hiểu “học vấn” là
gì?
- Những hiểu biết thu
nhận được qua quá
trình học tập.
3.1. Tầm quan trọng của
sách và ý nghĩa của việc
đọc sách.
? Học vấn thu được từ đọc sách là
gì?
- Là những hiểu biết
của con người do đọc
sách mà có
? Trong cuộc sống, người như thế
nào thì được gọi là người có học
vấn?
- Là học rộng, biết
nhiều, có vốn tri thức
sâu rộng
? Học vấn có vai trò như thế nào đối
với con người? (Chúng ta có thể
dùng học vấn vào những việc gì?)
- GV: Học vấn đem lại lợi ích và

hạnh phúc cho con người. Chính vì
vậy mà ngạn ngữ cổ có câu: Bộ lông
làm đẹp con công, học vấn làm đẹp
con người.
- Dùng trí tuệ của học
vấn để làm ăn, thi thố,
để phục vụ cho cá
nhân, cho gia đình và
rộng hơn cho đất
nước cho nhân loại
- GV: Như vậy học vấn có vai trò vô
cùng quan trọng.
? Theo tác giả con đường quan trọng
để ta có được học vấn là nhờ vào
đâu?
- Là nhờ vào đọc sách - Đọc sách là con đường
quan trọng của học vấn
- GV: Như vậy học vấn tích lũy được từ mọi mặt trong hoạt động học tập của con người.
Trong đó đọc sách chỉ là một mặt nhưng là mặt quan trọng. Đây cũng chính là luận điểm
xuát phát của đoạn văn.
? Vậy từ đó em hãy xác định mối
quan hệ giữa đọc sách với học vấn?
- Đọc sách và học vấn
có mối quan hệ chặt
chẽ. Muốn có học vấn
không thể không đọc
sách
? Qua đây, em có nhận xét gì về
cách dẫn dắt của tác giả trong câu
văn đầu tiên này?

- Cách dẫn dắt tự
nhiên, khéo léo, giàu
sức thuyết phục
-> Cách dẫn dắt tự nhiên,
khéo léo
? Từ đó CQT đã cho rằng việc trau
dồi học vấn là nhiệm vụ của ai?
? Tiếp theo tác giả đã chỉ rõ mỗi loại
học vấn đến giai đoạn hôm nay có
được là nhờ đâu?
- Không chỉ là việc
của cá nhân, mà là
việc của toàn nhân
loại
- Là thành quả do
nhân loại tìm tòi, tích
lũy, khám phá qua các
thời đại mà có.
? Thời gian có thể vùi lấp mọi thứ
nhưng những thành quả đó vẫn được
cất giữ và lưu truyền do đâu ?
- Do sách vở ghi chép
và lưu truyền lại.
- Sách
+ ghi chép, lưu truyền mọi
thành tựu của nhân loại
? Tác giả đưa ra lí lẽ nào để khẳng
định giá trị của sách? (đã ví sách với
cái gì?)
- Sách là kho tàng quý

báu cất giữ di sản tinh
thần nhân loại, là cột
mốc trên con đường
tiến hoá học thuật của
nhân loại.
+ kho tàng cất giữ di sản
tinh thần của nhân loại
+ cột mốc trên con đường
tiến hoá
- GV: Từ xa xưa người cổ đại đã có ý thức ghi chép lại những gì mình thu nhận được từ
thế giới. Họ muốn lưu giữ cho đời sau những nhận thức của mình. Từ khi con người có
chữ viết là có sách ra đời. Cách đây hàng nghìn năm những cuốn sách đầu tiên được làm
bằng mai rùa, xương thú, rồi tiến tới bia đá, thẻ tre và hiện nay là các cuốn sách bằng
giấy mà các em đang cầm trên tay. Có rất nhiều cuốn sách được gọi là cột mốc của nhân
loại như: Thuyết tiến hóa của Đác-uyn; Thuyết tương đối của Anh-xtanh. Những cuốn
sách như thế đã làm thay đổi nhân sinh quan, thế giới quan của con người, Vậy thì đó
thực sự là cột mốc đánh dấu sự phát triển của văn minh nhân loại.
? Vậy những cuốn sách giáo khoa em
đang học tập có phải là di sản tinh thần
đó không? Vì sao?
- Có vì đó là 1 phần
tinh hoa học vấn của
nhân loại trong các
lĩnh vực KHTN và
KHXH mà chúng ta
có may mắn được tiếp
nhận
? Tác giả đã quả quyết rằng: Nếu
chúng ta mong tiến lên từ văn hóa,
học thuật tức là chúng ta muốn nâng

cao học vấn thì phải làm gì?
- Phải lấy thành quả
của nhân loại đã đạt
được trong quá khứ
làm điểm xuất phát.
Phải đọc sách để nâng
cao học vấn
- GV: Đúng như vậy, sách lưu giữ mọi học vấn của nhân loại, muốn nâng cao học vấn
cần phải đọc sách. Ví dụ, từ việc đọc thơ ca dân gian mà có thơ quốc âm của Nguyễn
Trãi, thơ Nôm của HXH, rồi đỉnh cao là Truyện Kiều của Nguyễn Du. Những phát minh
của Ê-đi-sơn, Niu-tơn nhờ được lưu giữ lại trong sách mà thế hệ sau có thể hiểu những
gì cha ông ta đã làm được từ đó kế thừa và tiếp tục phát triển những lĩnh vực khác.
? Các em chú ý vào hai câu văn cuối
đoạn: Nếu xóa bỏ hết các thành quả
nhân loại đã đạt được trong quá khứ
tức là nếu chúng ta coi thường sách,
không biết đọc sách thì có thể điều
gì sẽ xảy ra?
? Em có nhận xét gì về giả định này?
Tác giả đưa ra giả định nhằm mục
đích gì?
- Là kẻ xóa bỏ hết
thành tựu của quá
khứ, là kẻ đi thụt lùi,
lạc hậu
- Đưa ra giả định để
tăng thêm ý nghĩa của
sách
- Không biết đọc sách sẽ
là kẻ xóa bỏ thành tựu của

quá khứ, là kẻ đi thụt lùi,
lạc hậu
-> Giả định để tăng thêm
ý nghĩa của sách
? Từ giả định trên, em có nhận xét gì
về thái độ của tác giả đối với sách?
- Thái độ trân trọng đề
cao sách
- GV: Tiếp theo tác giả đã chỉ ra ý
nghĩa to lớn của việc đọc sách
? Nào, cụ thể tác giả đã chỉ rõ đọc
sách là để làm gì?
- Đọc sách là trả nợ
quá khứ, là ôn lại kinh
nghiệm loài người, là
hưởng thụ kiến thức,
lời dạy tâm huyết của
quá khứ
- Đọc sách
+ trả nợ quá khứ
+ ôn lại kinh nghiệm loài
người
+ hưởng thụ kiến thức
- GV: Như vậy tác giả đã khẳng định đọc sách không chỉ là trách nhiệm đối với tiền nhân
mà còn là hạnh phúc của hậu thế. Bởi vì các em thấy cuộc đời con người thật ngắn ngủi
chỉ có mấy chục năm thôi, mấy chục năm ấy chúng ta đã tiếp nhận được tri thức của nhân
loại hàng nghìn năm về trước. Rõ ràng đọc sách là hưởng thụ, đọc sách là niềm hạnh
phúc vô tận của con người vậy thì tại sao chúng ta lại không đến với những niềm hạn
phúc như vậy?
? Và để chốt lại vấn đề nghị luận tác

giả đã khẳng định điều gì?
- Đọc sách là sự
chuẩn bị để làm cuộc
trường chinh trên con
đường học vấn, nhằm
phát hiện thế giới
mới.
+ sự chuẩn bị để làm cuộc
trường chinh trên con
đường học vấn
- GV: Con đường học vấn của mỗi người là vô tận bởi vì “Những điều ta đã biết chỉ là
một giọt nước còn những điều ta chưa biết là cả một đại dương mênh mông”. Đọc sách
chính là sự chuẩn bị đầu tiên, là hành trang không thể thiếu để con người tiến xa hơn trên
con đường học thuật của mình.
? Thế hàng ngày các em có hay đọc
sách không?
? Em đã hưởng thụ được gì từ các
cuốn sách mà em đã đọc?
? Ví dụ, em đã hưởng thụ được gì từ
việc đọc sách Ngữ văn để chuẩn bị
cho học vấn của mình? (Qua đọc
sách Ngữ văn các em đã thu nhận
được những tri thức nào về TV, tri
thức gì về văn?)
- Tri thức Tiếng Việt
giúp cho sử dụng đúng,
hay ngôn ngữ dân tộc
trong nghe, nói, đọc,
viết
- Tri thư về văn học

giúp em cảm nhận đươc
những cái hay cái đẹp,
tình yêu thương trong
cuộc sống
- GV: Trong thực tế cuộc sống rất
nhiều người đã thành công trong sự
nghiệp của mình nhờ biết hưởng thụ
sách, biết đọc sách.
? Em có thể kể tên một số nhân vật
thành công trong sự nghiệp nhờ đọc
sách mà em biết?
- Mác-xim. Go-rơ-ki
không hề qua 1
trường đại học nào.
Nhờ đọc sách ông đã
trở thành văn hòa vĩ
đại của nước Nga
- GV: Đó là các lãnh tụ nổi tiếng như Các-mác, Lê-nin nhờ biết hưởng thụ sách, coi sách
là một công cụ sắc bén để nhận thức và tuyên truyền nên đã gặt hái được nhiều thành
công trong sự nghiệp cách mạng. Gần gũi nhất là Chủ tịch HCM kính yêu của chúng ta.
Để đưa đất nước tiến lên, đấu tranh thoát khỏi ách nô lệ của TDP Bác Hồ đã phải dày
công đọc sách, nghiên những cuốn sách quý giá như: Cương lĩnh chính trị của Lê-nin,
dịch LS ĐCSLX làm tài liệu vận dụng vào phong trào đấu tranh cách mạng giải phóng
dân tộc.
? Qua đây em có nhận xét gì về cách
lập luận của tác giả trong đoạn văn
này?
-> Cách lập luận chặt chẽ,
rõ ràng, dùng các cặp
quan hệ từ “nếu…thì”

? Từ cách lập luận này em hãy khái
quát về tầm quan trọng của sách và
lợi ích của việc đọc sách?
=> Sách là vốn quý của
nhân loại. Đọc sách là
cách tạo học vấn. Muốn
tiến lên trên con đường
học vấn không thể không
đọc sách
? Trong thời đại ngày nay, để trau
dồi học vấn, ngoài con đường đọc
sách còn có những con đường nào
khác? Cho ví dụ. (Hay nói cách khác
ngoài việc tiếp thu tri thức từ sách ta
còn có thể tiếp thu tri thức bằng cách
nào khác?)
- Ngày nay cùng với
sự phát triển của
KHCN, CNTT ta có
thể trau dồi học vấn
bằng con đường văn
hóa nghe nhìn như
qua đài, tivi, phim
ảnh, in-tơ-nét…
? Em hãy so sánh việc trau dồi học
vấn từ việc đọc sách với việc trau
dồi học vấn bằng con đường văn hóa
nghe nhìn, từ đó rút ra kết luận về
tầm quan trọng và ý nghĩa của việc
đọc sách hiện nay?

- Trong tình hình hiện
nay việc trau dồi học
vấn bằng con đường
đọc sách vẫn là con
đường quan trọng.
Đọc sách có ý nghĩa
lớn lao và lâu dài đối
với mỗi con người.
Mặc dù văn hóa nghe
nhìn có sự bổ sung
đắc lực nhưng không
bao giờ có thể thay
thế cho việc đọc sách.
? Trong những năm gần đây để
phong trào đọc sách được duy trì và
phát triển nước ta đã tổ chức những
hoạt động gì?
- Ngày hội sách, Ngày
hội đọc sách, Ngày
văn hóa đọc…(Tổ
chức và duy trì từ
23/4/2011 đến nay –
là ngày đọc sách Việt
Nam)
- GV: Có thể nói việc cầm trên tay 1 cuốn sách bằng giấy vẫn có sự thú vị rất riêng của
nó nhất là khi đó là cuốn sách mà mình yêu thích. Đọc sách còn thể hiện nét văn hóa
trong đời sống học đường – Đọc sách cho ngày mai. Thầy giáo hi vọng rằng trong thời
gian tới thầy trò chúng ta cũng sẽ được tham dự những Ngày hội đọc sách đầy ý nghĩa
như thế.
- GV: Tuy nhiên việc đọc sách ngày nay không dễ, do lịch sử càng tiến lên di sản tinh

thần của nhân loại càng phong phú. Vậy làm thế nào để đọc sách có hiệu quả nhất chúng
ta cùng tìm hiểu ở tiết sau.
(?) Em biết những câu thơ, danh ngôn hay ca dao tục ngữ nào nói về tầm quan trọng
của sách và ý nghĩa của việc đọc sách?
- Đọc sách là nuôi dưỡng trí tuệ ( M.Xê-clê-ca)
- Một kho vàng không bằng một nang sách (Tực ngữ)
- Sách vở đầy bốn vách
Có mấy cũng không vừa (Nguyễn Du)
- Sách là nô lệ của tôi nhưng cũng là người thầy của tôi (Các-mác)
- Hãy yêu quý sách vì sách đó là nguồn gốc của mọi tri thức (M. Gooc-ki)
-> Về nhà các em tiếp tục sưu tầm các câu danh ngôn, ca dao, tục ngữ nói về vai trò của
sách, chép vào sổ tay văn học làm nguồn tri thức tích lũy kinh nghiệm cho bản thân
-> Về nhà các em tiếp tục sưu tầm các câu danh ngôn, ca dao, tục ngữ nói về vai trò của
sách, chép vào sổ tay văn học làm nguồn tri thức tích lũy kinh nghiệm cho bản thân
-> Về nhà các em tiếp tục sưu tầm các câu danh ngôn, ca dao, tục ngữ nói về vai trò của
sách, chép vào sổ tay văn học làm nguồn tri thức tích lũy kinh nghiệm cho bản thân