Tài liệu về thuốc tê và thuốc mê

THUỐC TÊ- THUỐC MÊ
1. Gây mê hay gây tê là gì?
Gây mê hay gây tê ( tic là An-nas-tht-si-a) gây cho bn mt cm giác d ch cuc phu thut có th
tin hành mt cách an toàn. Chuyên viên gây mê hay gây tê là mo chuyên môn v ngành gây mê
hay gây tê.
2. Những loại thuốc mê hay thuốc tê
Thuốc mê
Thuc mê là mt hn hp các thuch hoc các cht khí cho bn ngi và bn hôn mê trong lúc phu
thut. Nhic cht khác nhau có th s dng trong lúc phu thung hp cn thit.
Nhc cht này có th c tiêm vào mc hít vào phi dt ng th có th c
t vào khí qun giúp bn th c trong khi bng th này s c rút ra khi bn tnh dy sau cuc
phu thut.
Thuốc tê
Thuc tê gm có thuc tiêm vào màng ty hay ty s làm tê mt phn ln thân mình ca bn. Thuc tê
 làm giu thut.
Thu  làm tê mt vùng nh  làm tê thn kinh ca mt vùng l ngc,
bng , chân hay mt. Thuc tê có th c dùng chung vi thuc mê hay thuc ng. Khi gây tê bn có th tnh táo
u thut vi thun không có cn.
3. Những tác dụng không mong muốn khi dùng thuốc mê hay thuốc tê


Thuc mê hay thuc tê ngày nay rt an toàn. S ri ro mà mi khe mnh b cht bt ng khi dùng thuc mê
hay thuc tê nh  ri ro b cht bi tai nn giao thông. Tuy nhiên, s ri ro vng
gây mê hay rt hiu v s rc hun luyn k v phòng chng ri ro này.
Những tác dụng không mong muốn của thuốc mê
ng không mong mun do thuc têng din ra ngu v lâu
dài v sau.
Những tác dụng phụ thông thường:
a

u
c bm  ch chích
 và môi
 mt hay nhìn mt thành hai
Nhng r
hc bp tht
t qu
c khp
 ng nh, nga hay ni m 
Nhng ri ro ít xy ra
n hay hóa cht


 chp thuc mê
p môi
n làm tc ting trong mt thi gian ngn
 ng hoc hen suyn
n mch máu  chân
t
Nhng ri ro him xy ra và có th gây thit mang
 ng nng
t cao ác tính
n mch máu não hay nh
i lit
n mch máu phi

Những rủi ro nhiều hơn
Nhng ri ro khi dùng thuc mê hay thuc tê s i vi bnh nhân ln tui và s 
m cúm nng, hen suyn hoc bnh phi
c




nh ting
nh tim mch
nh thn
t áp
ng bnh nghiêm trng khác
Những sự nguy hiểm của thuốc tê
Có nhng s ri ro khác khi dùng thu
y thn kinh vì thn kinh b n, chy máu, nhim trùng hay vì lí do khác. Vic này có th dn kit
sc hay tê phn thân th mà thn kinh này ni vào. Nhng tring là nh và din ra ngn
Khi gây tê bng cách tiêm vào ngoài màng cng hay ty sng s r
c rt him, thn kinh b tm trn bán thân bt toi hay toàn thân bt toi
n nhng ph chung quanh. Vic này rt hin kinh b nghn
u. Triu chng s hm trng và kéo dài nhiu ngày.
u chng ng xy ra ngn và  quanh gn ch chích, him khi kéo dài.
Bn phng gây mê ca bn bit nu bt bnh trng gì cn phi tr liu
ng xuyên hay phi nm bnh vin.
4. Trước khi phẫu thuật
Việc gì xảy ra trước khi phẫu thuật?


c khi phu thu khám th lc và xem quá trình sc kho ca bn. Bn có th cn th máu, chp X-
Quang, th , khám ph bo bn th n thit
Bn có th phi ung thuc hay tiêm thuc mt hai gi c m  làm bn bun ng.
Bạn nên làm gì trước khi phẫu thuật?
S ít xy ra rc mê hay thuc tê nu bn làm nhng vic sau:
 lc bc khi m   tung phi ca bn
huc 6 tuc khi gii ph cho phi và tim ca b chn li. Bn cn phi cho

ng gây mê bit nu bc.
t c các thuc mà bn trình vng d ng hay bin chng ca thuy
ra vi bn
m uu có th n hiu qu ca thuc tê hay thung uu nào 24
gi c khi phu thut
c h c khi phu thut vì các thuc này có th n các tác dng ca thuc
tê hay thut nn ma túy.
u bn dùng thut vì Aspirin có th nh n cuc phu thuy máu.
u bc ngng gây mê bit
ng gì hn phu thut. Nhân viên Y t s dn bn khi nào phi bu nhu này
tránh cho bn bun nôn và nôn, tránh gây hít sc vào phi ca bn trong khi b


Nu bn phu thut v trong ngày thì nên chun b mi ln ch bn v sau cuc phu
thut. Bn không th t lái xe v c vì thuc mê hay thuc tê s n s tnh táo hay vng ca bn
trong khong 24 gi sau m.
Bạn cần cho bác sĩ và người gây mê của bạn biết những gì trước cuộc phẩu thuật?
 a bn có th n tt nht, bn phng gây mê ca bn bit
nha bn:
t c nhng bnh trng
nh truyn nhim
ng cuc m 
ng bnh him nghèo
Bn có th tnh dng gây mê bit nu bn có
ng ging v gì v  a bn.
5. Trong khi đang phẫu thuật
Trong khi mi ta s gn máy theo dõi nhp tim, huyng khí ca bng gây
mê ca bn s theo dõi bn cht ch, gi cho bc an toàn
6. Sau khi phẫu thuật
Phục hồi sau cuộc phẫu thuật

ng gây mê ca bn s cho bn thuc gin dch và nhng thuc khác nu cn thit. Sau
cuc phu thut, y tá s theo dõi bn cn thn khi bn tnh dy hoàn toàn. Bn s  phòng ngh ca
bạn nếu bạn đã hồi phục


Báo cho y tá bit nu bn có nhng triu chng gì do thuc mê (ví du: nhu , bun nôn, hay ói ma). Nhân viên y
t s cho thu làm gim nhng triu chng này.
Những điều cần tránh sau cuộc phẫu thụât
Thuc mê s n ý thc ca bn khong 24 gi. Trong thi gian này bn không nên:
t c loi xe nào
 dng máy móc gì, k c dng c n
nh vic gì quan trn pháp lý
ng ru, ung nhng thuc có n tâm trí hay hút thuc vì có th phn ng vi thuc mê.
Theo gaymehoisuc.com
TÊN/TÊN #
BIT
C/D
NG
TÁC DNG
TÁC DNG
PH
CH NH
CHNG CH
NH
CÁCH DÙNG
LIU DÙNG
CHÚ Ý
PROCAIN
HYDROCLO
RID

NOVOCAIN
HYDROCL
ORID
( ng tiêm
1, 2ml . D2
1%, 2%,
5%)
-Gây tê,
thuc
khuch tán
nhanh,t/d
xut hin sau
1-2p, kéo dài
20-30p
-Gây giãn
mch nên
cn phi hp
vi
-D ng da, ít
khi b sc, try
tim mch
-T/d này khc
phc nu tiêm
chm và dùng
d2 loãng
-Gi
Bong gân,
sai khp,
chn


-Phi hp
các thuc #
 chng
hing
lão hóa
-
ng : Hen,
cm cúm
-Mn cm
vi thuc
-
dùng
Sulfamid
kháng
khun,
-Gây tê ti
ch: D2 1-
2%
-Phong b
TK: D2 0,5-
0,75%
-Gây tê ct
sng: D2
5%( ko quá
0,5g/ ln)
Thuc gây
tê theo
ng
tiêm

EPINEPHRIN
 kéo dài
t/d gây tê
(Vitamin
H3)
thuc chng
ng kinh
-Tr em
i 10 tui
-u hòa TK
thc vt :

mch chm
D2 0,5-1%
-Phòng và
u tr 1 s
ri lon dinh
ng  ng
già :D2 2%
tiêm bp mi
ln 5ml, 1
tun 3 ln,
mt tiêm
10-12 ln.
Ngh 10 ngày
li dùng tip
t #
LIDOCAIN
HYDROCLO

RID
Tên #:
XYLOCAIN,
,MARICAIN,
LIGNOCAIN
SOLCAIN
,CYCLOCAI
N, (Thuc
tiêm
50ml<D2
0,5%>
2,5;10;20;3
0;50ml<D2
1%>
-Gây tê
nhanh,
mnh, rng
và kéo dài

PROCAIN 
cùng nng
 và ít gây
-H HA, nhc
u, rét run (
ng gp)
-Try mch,
lon nhp,
ngng tim,
khó th, suy
h2, hôn mê,

ng, co
-Gây tê b
mt niêm
mc khi
khám
nghim, ni
t thit
b k thut
hay tin
hành 1 s
i
-Nhim
khun nng
-Cao HA
-Tr em
i 30
tháng tui
Tuyi
TB,TTM,
dùng ngoai.
-Gây tê ti
ch niêm
m
ming, hng,
khí qun,
ng tiêu
hóa, sinh dc
*Thn
trng:
-Ko dùng

ch phm
có cha
cht bo
qu
gây tê ty
sng, gây


Thuc
dùng ngoài
, gel, thuc
m, d2,
kem <2-
5%> )
mn cm cho
ng dùng
-S dng
rng rãi
nht, có hiu
lc trong
mng
hp cn gây
tê trong time
trung bình
-Chng lon
nhp tim và
gim nguy

thi vi
ng nghi ng

có nhi máu

git, nga
phát ban, phù
da, bun nôn (
ít gp )
th thut #
 gi
-
phong b
TK ngoi vi,
gây tê hch
giao cm,
gây tê ngoài
màng cng,
gây tê ty
sng
-u tr
lon nhp
tâm tht sau
nh
tim hay khi
tin hành
các thao tác
k thut v
tim
-Sc Block
t
-Mn cm
-Tn


nng  niêm
mc
-Mô b
nhim
khun
: bôi trc
tip D2 2-
10%( t
ko quá
500mg)
-Gây tê tng
lp, gây tê
phong b
vùng: tiêm
trc tip vào
mô D2 0,5-
1% vi liu
4,5mg/kg(ko
có
Adrenalin)
7mg/kg( có
Andrenalin)
-Gây tê fong
b TK:tiêm
thuc vào
thng hay
gn dây TK
hoi
TK vi nng

 1-1,5% ,
li
tê tng lp
tê ngoài
màng cng
hoc
khoang
cùng
-Ht sc
thn trng
khi dùng
cho ng
bnh gan,
suy tim,
suy h2
nng
-Thn
trng khi
dùng cho
ng m
nng, suy
c
-
thuc vào
t chc b
viêm hoc
nhim
khun
-Ko +
EPINEPHRI

-u tr lon
nhp tâm
tht cp : liu
3-4mg/kg
trong 20-30p
 gây tê
u, chi
hoc gim
y
sng->

hoi t
vùng gây tê
ETHYL
CLORID
Tên # :
KELEN
( D2 phun
ti ch,
ng

l 20ml có
c
bit )
-Gây mê
( ngày nay
ko dùng vì
d gây cháy

n )
-Gây tê b
mt do d

Bun nôn,
nôn, run ry,
co gi
tit nc bt,
kích thích h2
-
gi
 chn

tê trong tiu
phu(chích
nht)
-Gi
khi b 
dây TK hoc
t
ngc
-
thn
-Bnh v
gan nng
-






gây co gi
 

 

ATROPIN
 


Phun lên da
n gây
tê

ETHER MÊ
Tên # :
DIETYL
ETHER
( L 100ml,
150ml)
-Gây mê
i
chm, time
- D gây co
tht thanh
qu
tim dãi)
-Gây mê
chun b
cho phu

- Các phu
thut kéo
dài quá 90p
-Mt n hoc
máy gây mê
-60-150ml/
1 ln gây mê
m :
Gii hn an
toàn rng,



hi phc kéo
dài
-Có t/d an
thn
-
vng
- Gây nôn ( c
ch tiêu hóa,
gim nhu
ng rut)
thi k hu
phu
thut nh
i 90p
- Nn gãy

- Dùng dao

 m
- Bnh gan,
viêm phi,
hen, thân
nhit cao,
m
+ thuc mm

gim liu
1/3-1/2
n
tim
c
m: D
cháy n,
n
cháy n


n
gây mê ->
ít dùng
HALOTHAN
Tên # :
FLUOTHAN
THUC MÊ
NG H2
NARCOTA
N
(L 125ml,

250ml)

-Gây mê
nhanh, mnh
>4 ln Ether
-Gi
-An thn
kém
-Gim HA,
gim nhp tim
-S
lc ni s,
viêm da, vàng
da, suy gan
-Sn khoa:
xut huyt do
giãn t cung
Gây mê
ng hô
hp
-Tin s
hoc nghi
ng st cao
ác tính
-Tin s st
hoc vàng

nguyên
nhân sau
khi gây mê

=HALOTHA
N
-Gây mê
trong sn
khoa( tr
-Tin mê
bng
ATROPIN,
khi mê
n 1-
2,5%; gây mê
n 0,5-
1,5% ( trong
Oxy hoc
hn hp
Oxy-
Dinitrogen
oxyd) và duy
trì mê
Nhi
m : khi
mê d
dàng,
nhanh
chóng, làm
gim bài
tit nc bt
và dch ph
qun, duy
trì gây mê

d dàng, ít
hoc ko
gây kích
ng


cn giãn t
cung)
-+Không khí
n :
4-5%
+FENTANYL
:0,5-2%
*Thn
trng :
-Phu
thut s
não(thuc
làm 
lc dch
não ty)
-Phòng m
phi thông
khí tt
FENTANYL

( Thuc tiêm
FENTANYL
CITRAT : ng
2,5,10,20ml(

50 mcg/ml).
L:
20,30,50ml
(50
mcg/ml))
-Thuc gim

OPIAT, mnh
gp 100 ln
MORPHIN
-Tác dng xut
hin nhanh 3 -
5 phút (tiêm
mch),
kéo dài 1- 2
gi.
-Chóng mt,
ng 
ln, o giác,
sng
khoái(nghin,
bun nôn, nôn
tháo, khô
ming)
-Chm nhp
tim,h HA, suy
h2, ngt, th
nhanh
-Các t/d trên
ng gp t

l 1%
Thuc gim

và sau phu
thut
- ng
m, suy h2
-,

-Tiêm bp,

mch ( hay
dùng)
-Tin mê:50-
100mcg(30-
60p trc gây
mê)
-B tr trong
gây mê:50-
3500mcg(tù
ng
hp)
-Gi
trong phu
thut:0,7-
*Thn
trng
-Bnh phi
mãn tính
-Chn



áp lc ni
s,bnh
tim(nhp
chm),
trm cm
-PNMT, cho
con bú
* Thuc
gây nghin


1,4mcg/kg
(có th dùng
nhc li)
THIOPENTA
L
Tên # :
THIOPENTO
L NATRI,
PENTOTHA
L NATRI,
NESDONAL,
INTRAVAL
(L hoc
chai:0,5g,1
g,2,5g,5g
bt màu
vàng+ 1

ng hoc
chai nc ct
vô khun)
-Gây mê
nhanh,
t
ngn ( xut
hin t/d sau

mch
khong 30-
40s)
-Ko có t/d
gi
-ng gp:
Lon nhp tim,
h HA, time
hi phc kéo
dài, suy h2, co
tht ph qun,
thanh qun,
ho
-Him gp:
St, yu mt,
p, ban
 da
-Khi mê
hay gây mê
time ngn
có hoc ko

có thuc

-Khng ch
trng thái
co git
-Có th tht
h
gây mê  tr
em
-Tuyi
:Tin s ri
lon chuyn
hóa
porphyrin
-i
:Khó th,
hen , h HA,
suy tim,
b
bng
t
ngc, nhim
khun
-
mch
ng
h u
chnh mc
 mê -
>ngng

thuc
+Fa thuc
thành d2 2,5-
5% trong nc
ct hay nc
mui sinh lý
+T tiêm
1ml/10s
+Tng liu
ko quá 0,5g/
ca phu
thut
-Nên cho
thuc tin
mê ATROPIN
hay thuc
gi
*Thn
trng
-Gim 
ng máu,
mt nc,
xut huyt
nng, bng,
thiu máu
nng
-Bnh v
tim, mch,
hen, gan
-

nhic
huy
ure, kali
huyt
-Ng cao
tui, tr em
i 1 tui