đánh giá hiện trạng môi trường và đề xuất mô hình quản lý môi trường phù hợp cho đảo bạch long vĩ - hải phòng

ĐA
̣
I HO
̣
C QUÔ
́
C GIA HA
̀
NÔ
̣
I
TRƢƠ
̀
NG ĐA
̣
I HO
̣

C KHOA HO
̣
C TƢ
̣
NHIÊN








Nguyễn Thị Mơ





ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG MÔI TRƢỜNG VÀ ĐỀ XUẤT
MÔ HÌNH QUẢN LÝ MÔI TRƢỜNG PHÙ HỢP
CHO ĐẢO BẠCH LONG VĨ – HẢI PHÒNG




LUÂ
̣
N VĂN THA
̣

C SI
̃
KHOA HO
̣
C




H Ni - 2011

ĐA
̣
I HO
̣
C QUÔ
́
C GIA HA
̀
NÔ
̣
I
TRƢƠ
̀
NG ĐA
̣
I HO
̣
C KHOA HO
̣
C TƢ
̣
NHIÊN



Nguyễn Thị Mơ

ĐÁNH GIÁ HIỆN TRẠNG MÔI TRƢỜNG VÀ ĐỀ XUẤT
MÔ HÌNH QUẢN LÝ MÔI TRƢỜNG PHÙ HỢP
CHO ĐẢO BẠCH LONG VĨ – HẢI PHÒNG

Chuyên nga
̀
nh: Khoa học môi trường
M s : 60 85 02

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC


NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS NGÔ HÀ SƠN




H Ni - 2011
MỤC LỤC
Trang
LỜI CẢM ƠN
LỜI CAM ĐOAN
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC HÌNH
DANH MỤC CÁC BẢNG
MỞ ĐẦU 1
Chƣơng 1 – TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1. Tổng quan về môi trƣờng các đảo ven bờ Việt Nam 4

1.2. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của đảo Bạch Long Vĩ 7
1.2.1. Điều kiện tự nhiên 7
1.2.2. Điều kiện kinh tế - xã hội 20
1.2.3. Nhận xét, đánh giá chung về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội đảo
Bạch Long Vĩ 24
1.3. Tổng quan về các mô hình quản lý môi trƣờng 25
1.3.1. Các khái niệm chung 25
1.3.2. Cơ sở khoa học xây dựng mô hình quản lý môi trƣờng 27
1.3.3. Một số mô hình quản lý môi trƣờng 27
1.3.4. Một số vấn đề rút ra khi nghiên cứu tổng quan về mô hình quản lý
môi trƣờng 33
1.3.5. Nhận xét, kết luận chƣơng 1 34
Chƣơng 2 - ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tƣợng nghiên cứu 36
2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu 36
2.2.1. Phƣơng pháp thu thập, phân tích tài liệu thứ cấp 36
2.2.2. Phƣơng pháp thu thập, xử lý số liệu và đánh giá chất lƣợng môi
trƣờng 36
2.2.3. Phƣơng pháp thị sát thực địa 38
2.2.4. Phƣơng pháp phân tích SWOT 39
2.2.5. Phƣơng pháp phân tích tổng hợp 42
2.2.6. Phƣơng pháp dự báo ô nhiễm theo mô hình định lƣợng 42
Chƣơng 3 - KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
3.1. Hiện trạng môi trƣờng ở đảo Bạch Long Vĩ 45
3.1.1. Môi trƣờng đất 45
3.1.2. Môi trƣờng nƣớc 45
3.1.3. Môi trƣờng không khí 54
3.1.4. Môi trƣờng sinh vật 54
3.2. Dự báo ô nhiễm, tai biến môi trƣờng đảo Bạch Long Vĩ 57
3.2.1. Tai biến môi trƣờng do ảnh hƣởng của điều kiện tự nhiên 57

3.2.2. Ảnh hƣởng của quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội đến môi trƣờng 59
3.2.3. Ảnh hƣởng của Biến đổi khí hậu đến môi trƣờng 61
3.2.4. Tổng hợp ô nhiễm, tai biến môi trƣờng ở đảo Bạch Long Vĩ 62
3.2.5. Xây dựng hàm dự báo về ô nhiễm dầu mỡ và tai biến tràn dầu 63
3.2.6. Nhận xét chung 66
3.3. Hiện trạng công tác quản lý môi trƣờng ở đảo Bạch Long Vĩ 66
3.3.1. Công tác lập kế hoạch 66
3.3.2. Công tác tổ chức thực hiện 73
3.3.3. Công tác kiểm tra, giám sát 75
3.4. Xây dựng mô hình quản lý môi trƣờng cho đảo Bạch Long Vĩ 76
3.4.1. Các căn cứ chủ yếu để xây dựng mô hình quản lý môi trƣờng ở đảo
Bạch Long Vĩ 76
3.4.2. Đề xuất mô hình quản lý môi trƣờng cho đảo Bạch Long Vĩ 77
3.5. Xây dựng mô hình TQEM cho đảo Bạch Long Vĩ 79
3.5.1. Xác định mục tiêu quản lý 80
3.5.2. Kế hoạch quản lý 82
3.5.3. Tổ chức thực hiện 87
3.5.4. Giám sát và đánh giá 90
3.5.5. Nhận xét chung 93
3.6. Kết luận chƣơng 3 94
KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 95
TÀI LIỆU THAM KHẢO 96
PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Nội dung viết tắt
BLV
-

Bạch Long Vĩ
BVMT
-
bảo vệ môi trường
GHCP
-
giới hạn cho phép
HĐND
-
hội đồng nhân dân
KTXH
-
kinh tế - xã hội
MHQLMT
-
mô hình quản lý môi trường
PDCA
-
Plan – Do – Check – Act
QLMT
-
quản lý môi trường
SWOT
-
Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats
TNXP
-
Thanh niên xung phong
TNMT
-

Tài nguyên Môi trường
TQM
-
Total Quality Management (Quản lý chất lượng toàn diện)
TQEM
-
Total Quality Environmental Management (Quản lý chất
lượng môi trường toàn diện)
UBND
-
ủy ban nhân dân
VSMT
-
vệ sinh môi trường

DANH MỤC CÁC HÌNH

Tên hình
Trang
Hình 1.1. Vị trí đảo Bạch Long Vĩ với đường phân định biên giới trên biển ở vịnh
Bắc Bộ 7
Hình 1.2. Ảnh viễn thám bề mặt và vùng nước ven bờ đảo Bạch Long Vĩ 8
Hình 1.3. Bản đồ địa hình phần nổi đảo Bạch Long Vĩ 8
Hình 1.4. Công trình kè bê tông ngăn xói lở bờ đảo Bạch Long Vĩ và bãi cát phía
nam gần khu vực âu tầu 9
Hình 1.5. Ảnh chụp bãi triều đông nam đảo Bạch Long Vĩ 10
Hình 1.6. Ảnh chụp bãi triều đông bắc đảo Bạch Long Vĩ 10
Hình 1.7. Ảnh chụp cấu tạo dòng chảy ngầm trong tập cát kết 12
Hình 1.8. Ảnh chụp cấu tạo dòng chảy ngầm trong tập cát xen bột kết 12
Hình 1.9. Ảnh chụp bột kết chứa cuội tảng 12

Hình 1.10. Ảnh chụp hóa thạch thực vật thân gỗ trong tập bột kết Miocen 12
Hình 1.11. Ảnh chụp đứt gãy thuận trên bãi triều đông nam 13
Hình 1.12. Ảnh chụp đứt gãy thuận trên bãi triều tây bắc 13
Hình 1.13. Ảnh chụp bão ở đảo Bạch Long Vĩ 17
Hình 1.14. Ảnh chụp cửa hàng Bách hóa tổng hợp, khu sản xuất nước ngọt từ nước
biển đã ngừng hoạt động 23
Hình 1.15. Ảnh chụp xưởng sản xuất bột cá đã ngừng hoạt động 23
Hình 1.16. Sơ đồ mô hình quản lý môi trường phân cấp 28
Hình 1.17. Sơ đồ mô hình quản lý môi trường dựa vào cộng đồng 30
Hình 1.18. Sơ đồ mô hình quản lý chất lượng môi trường toàn diện – TQEM 34
Hình 3.1. Ảnh chụp các hố chứa nước ô nhiễm 46
Hình 3.2. Ảnh chụp rừng thông bị chết do bão 55
Hình 3.3. Ảnh chụp dàn khoan dầu khí tại mỏ Weizhow và mỏ WZ 11-1A 59
Hình 3.4. Đồ thị biểu diễn hàm dự báo lượng dầu mỡ trong nước biển vùng ven đảo
Bạch Long Vĩ theo thời gian 65
Hình 3.5. Ảnh chụp Công viên Tuổi trẻ Sông Hồng 68
Tên hình
Trang
Hình 3.6. Ảnh chụp các thùng chứa rác của các hộ gia đình 69
Hình 3.7. Ảnh chụp các thùng chứa rác công cộng 69
Hình 3.8. Ảnh chụp rác trong âu cảng 70
Hình 3.9. Ảnh chụp bãi tập kết rác 70
Hình 3.10. Ảnh chụp hố khai thác cát sẽ được tận dụng làm hố đổ rác 70
Hình 3.11. Ảnh chụp cung đường phía trước đảo 71
Hình 3.12. Ảnh chụp rãnh nước bên đường trên cung đường phía sau đảo 71
Hình 3.13. Ảnh chụp rác thải xây dựng 72
Hình 3.14. Sơ đồ mô hình quản lý môi trường phân cấp tại Bạch Long Vĩ 78
Hình 3.15. Sơ đồ cơ cấu tổ chức của mô hình TQEM tại Bạch Long Vĩ 88
Hình 3.16. Sơ đồ mô hình quản lý theo chu trình khép kín PDCA 90

DANH MỤC CÁC BẢNG

Tên bảng
Trang
Bảng 2.1. Giới hạn cho phép để đánh giá tổng thể chất lượng môi trường nước biển
đảo Bạch Long Vĩ 37
Bảng 2.2. Bảng tính xác định hệ số của hàm dự báo lượng dầu mỡ trong nước biển 44
Bảng 3.1. Giá trị các thông số môi trường nền khu vực nước biển ven đảo Bạch
Long Vĩ 48
Bảng 3.2. Hàm lượng một số muối dinh dưỡng trong nước biển khu vực ven đảo
Bạch Long Vĩ 50
Bảng 3.3. Hàm lượng trung bình kim loại trong nước biển ven đảo Bạch Long Vĩ 53
Bảng 3.4. Hàm lượng dầu mỡ, Xianua trong nước biển khu vực ven đảo Bạch
Long Vĩ 54
Bảng 3.5. Bảng thống kê ô nhiễm môi trường ở đảo Bạch Long Vĩ 62
Bảng 3.6. Bảng thống kê tai biến môi trường ở đảo Bạch Long Vĩ 62
Bảng 3.7. Thống kê lượng dầu mỡ có trong nước biển vùng ven Đảo 64
Bảng 3.8. Thống kê dự báo lượng dầu mỡ trong nước biển vùng ven bờ đảo Bạch
Long Vĩ do hoạt động tầu thuyền 64



1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài









 , 
, : v,  . 








3.260km,   ,








 ,  , 









 . 





 3.000  ,
tr



  , 
 ,  












kinh t - i (KTXH), 








an
ninh qu.








 , 







 , , 





















 , 

 


KTXH, gan ninh qu. 







, 







 















 , 









, N03-NQ/TW, 06/5/1993 














: “Trơ
̉
tha
̀
nh mô
̣
t nươ
́
c
mnh v bin l mc tiêu chin lưc xut pht t yêu cu khch quan ca s nghip
xây dư
̣
ng va
̀

ba
̉
o vê
̣
t quc Vit Nam” . 28/4/2010, Th ng ch 


 -TTg,  t quy ho n kinh t o Vit
, vn nhanh, hiu qu n vng v kinh t
c tho,   n kinh t bin
cng thng h tho tr  vng chc
bo v ch quyn, quyn ch quyn quc gia tn, o ca t quc.
V mt kinh t khnh: h tho ven b 
mn c quan trng c to ra nh
trong honh chic kinh t ng ra bin, gn vi xut kh
kinh t quc t, trong chic tng th n KTXH Vit Nam t n

2
i vin KTXH  o, qung (QLMT)
ng ti s n bn vt nhu cu cp thit hin nay.
o BBLV) t huyo thu Hm
i di1,78km
2
y tri3,05km
2
khi
thy triu xu ng trong vic m r
nh bin vnh Bc B ng
ln ca vnh Bc Bt v ng trong chin KTXH, an
ninh qu bin ca Vit Nam  khu v

Trong nhi s n nhanh ca nn kinh t, BLV
ang phi mt vi nhing cn phi gii quy
c bic thi t tu thuyn
o; h thng x c tho; v  b o
t ling, v.v T y, vi
cm mt ng (MHQLMT) p cho 
ht sc cn thit.
“Đánh giá hiện trạng môi
trường và đề xuất mô hình quản lý môi trường phù hợp cho đảo Bạch Long Vĩ –
Hải Phòng”. 

  , 
 

BLV - 
2. Mục tiêu và phạm vi nghiên cứu của đề tài

- n tro BLV;
- ng MHQLMT p co BLV.
* Phu:
- ho nc ven b co BLV;

3
- Thi gian: trong k hon KTXH ca huyo BLV t n

3. Những kết quả đạt đƣợc của luận văn
-  QLMT BLV -

-      ;
-  

- 

MHQLMT  .

4
Chƣơng 1 - TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1. Tổng quan về môi trƣờng các đảo ven bờ Việt Nam
 
, .
km
2
  10km
2

km
2
, c 
2
. [6, tr.166].
,  V
, 
, 

-  ,  

- 
BLV),  
- 
 
, 

- , :
               

sa. [11, tr.210 - 211].
 
  35
o

cao 100         

    , 
 
t.

5
        :  

o ven  
 
N  

.
  
 cao s  3m, khi  a
am,  dao
  ,   4
o
am (1 
3
o

  
25  30‰.

 
  v .
 
 


 
,  
, v.v   


 
, 

6
1. R 

, 
, v.v cho 

3.             ,   

, 
 ;
4. H
cao ;
5. C  , v


  
 

, t ;  
; ,
v.v  [6, tr.172 - 173].
Nhận xét:
, 
 
, l

 , 
, 
.

7
   n , 
  nhau,
,  
, v.v
V,  
,
, v.v quan
 
1.2. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của đảo Bạch Long Vĩ
1.2.1. Điều kiện tự nhiên
1.2.1.1. Vị trí địa lý
BLV ,  
 : 20

o
 20
o
b107
o

 107
o


 
an n  [12, tr.3].



(Nguồn ảnh: internet)

8
Nhận xét:
        
, , QLMT 
BLV  


BLV.
1.2.1.2. Địa hình, địa mo
 km
2

  2,33km

2
, 
2

 
BLV 

o

o
.
 



. 

 

(Nguồn ảnh: internet)
   b 
, g

9
 
cao 1  
 30m, t nam  
tb. X.
 am , 
       ,   


, 
n  , . X


.  

(Nguồn ảnh: thị st)

 
2

0,474km
2

0,721km
2

2
. 
nbtnt  100m
, 



10
  
4,27km
2


0,99km
2
,  6m  3,28km
2

 2
o

 , 
     
o
,   
1km
2
  
 
30m, , v.v  
10m,  - nam, 
tam. [12, tr.4 - 5].






(Nguồn ảnh:[8]
Nhận xét:

  , 


,
, 

11
         
, 
, 
, 
 , v.v ,

1.2.1.3. Địa cht

BLV 
BLV  t
1, 
t, , 

, 
tb
 : 
; 

         
          

t
, 







12
 80
0


 

   


. 


 1.8. 


 1.9. 


. 
 Miocen
Nguồn ảnh: [8]
  n
, 

13
:  

tb- nam, 
BLV, 
tnam - b
, tuy , 
 25
0

, 

BLV. [8, tr.462 - 463].

 1.11. 
nam

 1.12. 
tb
(Nguồn ảnh: [8]

BLV 
 tnam - btb- n
, , tb
b- tn
 BLV
p 2, 


14

 ,


               BLV

hi
BLV

 b- tn
 , 
 , 
tnam  
 tnam
,  400m. Trong  
   
   [8, tr.463 - 464].
             
BLV  :     ,  
; n,  15m,
; n


3
  
212.000m
3
, 
3

   , 
, , 
 


-
 

3
 [15, tr.10].

15
Nhận xét:
tb- nam, tnam - b, 
, 
, .
  
  t 

3
, 
,  BLV, 

1.2.1.4. Lớp ph th nhưỡng

, : , v.v
, 
  
 
 
  [15, tr.8].
1.2.1.5. Khí hậu
: kBLV 

tnam nam 74  

5,9  7,7m/s. 
  b 9
 8,2
: 
23,3
o
C, cao  33,9
o

o

28  28,7
o
16,6  16,8
o
C.

16
  13,8
o

    
o
          
, 92%, 69%.
: ,  
  
Kcal/cm
2
, 

      .         65 
85Kcal/cm
2
ao tKcal/cm
2
, 
15,98Kcal/cm
2
Kcal/cm
2

Kcal/cm
2
.
 :   
 , trung
214mm; t
4, 
 17,1
, 
 

57,8mm) 
(92%).
: t 
 6, 
, 
 

  , 5  

B, 
 i 5  6
[15, tr.5]. .