quan niệm về vũ trụ và nhân sinh trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người việt ở đồng bằng bắc bộ

Quan nim v  
ng th  i Vit 
ng bng Bc B

ng Hnh

i hc Khoa hi hc Qui
Lut hc: 60 22 03 09
Ngng dn : PGS.TS. Nguyn 
o v: 2014
95 tr .

Abstract. T viu v ngun gc cng th  
ng th  i Vit  ng bng Bc B, lu
t s quan nim v  ng th  
ci Vi khng th  a
i Vin gc bm bn sc cc.
ng thi, lun ph gii quan ci Vit t th
 cn hin trng th  
ci Vin hing tht s gim gi
 c cng th  n
hin nay.
Keywords.c; ; ; ; i Vit
Content.
1. Lý do chọn đề tài:
      ng th       t phn quan
trng trong cuc sng c i Vit  ng bng Bc B    nhi a
 c.
Nhng hong th  n gi 
tr tp cc trong bi c
ni ta  

i gian, tin bc cn s n
sn xun tr s nghing nn sc.
y cn phn cho cng th  
c din ra m ng t ng c.

Viu nhng quan nim v  ng th
 i Vit  ng bng Bc B s  th 
n tng vng ca long th
t trong nh  ci ngun cc. T 
p vi nguyn vng ca n
Mng bng Bc B ch s 
 i ci Vii
Ving thu ca n 
NNt t buc khai sinh  n
tng bng Bc B c nhi truyn thng
  Vit Nam. t
ng tinh.
 thy ru v quan ni 
ng th  i Vit  ng bng Bc B t v cn thit
n hin nay. Nhng quan nim n tng cng th
 i Vit.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài:
i sn ca
i Ving th  c rt nhiu
 cn. Xung quanh v  k Việt Nam phong
tục c Phan K t b H Phong tục
thờ cúng trong gia đình Việt Nam c t b
ti, 1996; Về tôn giáo tín ngưỡng Việt Nam hi 
Vn ch t bn Khoa hi, 1996; Những khía cạnh triết học
trong tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên ci Vit  ng bng Bc B hin nay c

gi Trt b Qui, 2010; Tín ngưỡng và
Văn hóa Tín ngưỡng ở Việt Nam  c Thnh ch t bn
Khoa hi  2001; Cơ sở văn hóa Việt Nam ca Trn Ngt bn
i 1977; Tín ngưỡng làng xã ct b
i, 1999; Thờ cúng tổ tiên và lễ tang, ma chay giỗ chạp, nên hiểu
như thế nào của Mai Thanh Hi, Nxb.    tin, 
 ci nhi
 ng th  i Ving sn,
t t hc, t         n t ng
Cng sn Vi 
mt s t v ng truyn th
c bi u v v 
   n Về văn hoá và tín ngưỡng truyền thống người Việt c  
i, 1997, 
tr tham kho. Hay cun Các hình thức tôn giáo sơ khai và sự phát triển của chúng ca
   t b   Qu       cp t 
ng th  
p cng th 
t i nhi t hi
h ng th  t tp t
n th gi ng th  
t lo lng th 
 kt hp gia yu t t tp tn
thc.
 tip thu nh u c c, ni
dung ca luu quan nim v  
ng th  i Vit  ng bng Bc B - m
n thng Vit Nam.
3.Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
3.1 Mục đích:

 u v ng th  i Vit, lu
 quan nim v  ng th 
t i Vit  ng bng Bc B. T  xut mt s gim gi
 c cng th  
3.2 Nhiệm vụ:
 thc hin mn thc him v sau:
M   t s        cho vi   
ng th  i Vit  ng bng Bc B.
m v  ng th 
i Vit  ng bng Bc B.
t s  xut nh ca hong th
 
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1 Đối tượng:
Trong lu tp u v ng th  
ci Vit. C th,   u quan nim v  

4.2 Phạm vi nghiên cứu:
ng th    n din  nhi   u t i
  tu quan nim v
 ng th  i Vii
h khu vng bng Bc B.
ci Ving bng Bc B s  
cu.
5. Cơ sở lí luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Cơ sở lí luận
Luc vit dn tn ca ch t bin
ch t lch s m ca Ch tch H 
ng cng sn Vit Nam v  tha
nhng kt qu u ca   u.

5.2. Phương pháp nghiên cứu
   dng mt s 
- u
- 
- 
- t hp lch s
- p, din d
6. Đóng góp mới về khoa học của luận văn
M g 
  trit hng thi t a trit h
quan nim v   sinh th hing th  i
Vit  ng bng Bc B.
 s tn ti cng th  i Vit, lu
 xut mt s gia nh tp cng
th ng t 
7. Ý nghĩa lí luận và thực tiễn của luận văn
c ht, t vim v  ng
th  i Vit  ng bng Bc B, lut s lun c
khoa hc hc cho vinh nhng gi yu nh
c, hn ch nhng th 
i Vit.
 c s du tham kho cho viu
v ng  Vic bi ng th  a
i Vit.
8. Kết cấu của luận văn:
n m u, kt luu tham kho, lu
t.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1) Việt Nam văn hóa sử cương, Nxb Thu.

2)   Phong tục thờ cúng trong gia đình Việt Nam, Nxb.
i.
3) Tìm hiểu phong tục Việt Nam nếp cũ - tết lễ - hội hè,
i.
4) Nguyn Th By (1997), Văn hóa Phật giáo và lối sống của người Việt ở
Hà Nội và châu thổ Bắc Bội.
5) Phan K Việt Nam phong tục H 
6) ng - Vấn đề về tôn giáo và chính
sách tôn giáo của Đảng Cộng Sản Việt Nam, Nxb. Qui.
7) Về văn hoá và tín ngưỡng truyền thống người Việt, Nxb
i.
8) Luận ngữ 
9)   Đại cương triết học Trung Quốc, Nxb.
i.
10) Nguyn  (1998), Đảng viên với tín ngưỡng tôn giáo, Tp  Cng
s Ni, tr.38.
11) Nguyn Trng Chun (2000), Xây dựng con người Việt Nam trong giai
đoạn cách mạng mớii i, Nxb. Khoa hi,
i.
12)   Toàn tập  Qu
Ni, t.3.
13) Toàn tập Qu
Ni. t.20.
14) Thờ cúng tổ tiên, một số nét đậm trong tâm linh người
Việti.
15)   Một số vấn đề Nho giáo Việt Nam,
 Qui.
16) Làng Việt Nam một số vấn đề kinh tế xã hội. Nxb
Khoa hi .
17) Quan hệ dòng họ ở châu thổ sông

Hồng, Nxb. Khoa hi.
18) Nguyn HNghi lễ và lối sống Công giáo trong văn
hoá Việt Nam, Nxb Khoa hi.
19) Nguyn H  Tôn giáo trong mối quan hệ văn hoá và
phát triển văn hoá ở Việt Nam, Nxb.Khoa hi
20) Nguyn HHội nhập văn hóa truyền thống Việt Nam
trong lịch sử, T 1.
21) NguyVăn hóa tâm linhi.
22) ng Cng sn Vit Nam (1991), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ VII. Nxb S thi.
23) ng Cng sn Vit Nam (1996), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ VIII Qui.
24) ng cng sn Vit Nam (1998), Văn kiện Hội nghị lần thứ năm Ban
chấp hành Trung ương khóa VIII Qui.
25) ng Cng sn Vit Nam, Văn kiện Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp
hành trung ương khóa IX Qui.
26) ng Cng sn Vit Nam (2011), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ XI Qui.
27) nh (1967), Chữ thời
28) Phng (1994), Văn hóa và đổi mới Quc gia,
i.
29)  - 1994), Các giá trị truyền
thống và con người Việt Nam hiện nay, ti.
30)  - 1994), Các giá trị truyền
thống và con người Việt Nam hiện nay, ti.
31) TrGiá trị tinh thần truyền thống của dân tộc Việt
Nam, Nxb.Khoa hii.
32) c Hi ( 2001), Văn hóa phong tục
i.
33) Mai Thanh Hi (2005), Thờ cúng tổ tiên và lễ tang, ma chay giỗ chạp,

nên hiểu như thế nào, Nxb.    tin, i.
34) n) (2009), Văn hóa dòng học,
i.
35) Nguyn Duy Hinh (2004), Văn minh Lạc Việt
i.
36) DiNgười Việt ở đồng bằng Bắc Bộ. Nxb Khoa hc
i.
37)       Tín ngưỡng Việt Nam   
i.
38)  Tôn giáo và khoan dung: trường hợp Việt Nam,
Tt hc, s i.
39)   Đời sống tôn giáo tín ngưỡng Thăng Long – Hà Nội,
i, 2010.
40) u Khang (1997), “ Triết lý về sự thờ phụng ”, Tp ch
i.
41) Phan Khanh ( 1995), Cuộc sống hiện đại và văn hóa cội nguồn
i.
42) Tín ngưỡng làng xã
Ni.
43)    Nho giáo và gia đình, Nxb Khoa h
hi.
44)  Lp (ch Văn hoá và cư dân vùng đồng bằng sông
Hồng, Nxb.Khoa hi.
45) Thu Linh      Lễ hội truyền thống và hiện đại,
i.
46)   i (1999), Sự tác động qua lại giữa văn hoá và tôn giáo,
i hc Qui
47) Nguyc L (2008), Đôi điều suy nghĩ về quan điểm của chủ nghĩa
Mác-Lê nin về tôn giáo trước sự phát triển của thời đại ngày nay, Tu
 10.

48) Lewis M.Hopfe, Mark R. Woodward (2011), Các tôn giáo trên thế giới,
Nxb. Thi.
49) H Toàn tập Qui, t.12.
50) Phan Ngc (2004), Bản sắc văn hóa Việt Nam
i.
51) Ngh nh c, Về kiện toàn tổ chức bộ máy làm công tác tôn
giáo thuộc ủy ban nhân dân các cấp, S-CP
52) nh s 21/2004/PL-Về tín
ngưỡng, tôn giáo
53) Pháp lệnh tín ngưỡng, tôn giáo và Nghị định hướng dẫn thi hành (2006),
Nxb. Qui.
54) Nguyn Quc Phm (1998), Góp phần bàn về tín ngưỡng dân gian và mê
tín dị đoan, T thut, s i
55) Hunh NgĐặc khảo về tín ngưỡng
thờ gia thần.
56) Thờ thần ở Việt Nam, Nxb. H
57) nh (1992), Lĩnh Nam chích quái, Nxb. Khoa hi.
58) Nguyn Quc Tun, Nguyn Ngc Qunh (2007), Mấy vấn đề tín
ngưỡng, tôn giáo khu vực đồng bằng sông Hồng hiện nay, T




s 3.
59) Tr2010), Những khía cạnh triết học trong tín ngưỡng thờ
cúng tổ tiên của người Việt ở đồng bằng Bắc Bộ hiện nay Qu
Ni.
60) Tr“Sự hình thành và tồn tại của đạo Hiếu trong
gia đình truyền thống ở Việt Nam” , Tc, s 214.
61) Nguyn Minh San (1999), Tiếp cận tín ngưỡng dân dã Việt Nam, Nxb

i.
62) Việt Nam tinh hoa đạo đức ,Nxb Khoa hi,
i.
63)   Các hình thức tôn giáo sơ khai và sự phát triển của
chúng Qui.
64) Nguyn Quc Tun (1999), Về mối quan hệ giữa văn hoá dân tộc và tôn
giáo ngoại sinh, T



, S 1.
65) , Đạo đức kinh (bn dch) (2003), Nxb Tri.
66) Trn Qu      t T (1976), Mùa xuân và
phong tục Việt Nami.
67) Tc (2004), Đại học Quốc gia Hà nội
- Lut, s 4.
68) H   Đạo và đời với truyền thống nhân văn Việt Nam,
T 10.
69) Trn NgCơ sở văn hóa Việt Namc, TP.H

70) Nghi lễ thờ cúng tổ tiên đền, chùa, miếu, phủ, N.xb
i.
71) c Thnh (ch Tín ngưỡng và văn hóa tín ngưỡng ở
Việt Nam, Nxb Khoa hi.
72) Nguyn H   Tín ngưỡng thờ Mẫu ở Miền Trung
Việt Nam, Nxb Thu.
73) Nguy Ảnh hưởng của các hệ tư tưởng và tôn
giáo đối với con người Việt Nam hiện nay, Nxb. Qui.
74) Nguy    b - 1993), Lịch sử tư tưởng Việt Nam,
Nxb.Khoa hi.

75) Nguy    Phật giáo với sự hình thành nhân cách con
người Việt Nam hiện nay, Tt hc, s 2.
76) n (ch Về tôn giáo tín ngưỡng Việt Nam
hiện nay, Nxb. Khoa hi.
77) n (2001), Lý luận về tôn giáo và tình hình tôn giáo ở
Việt Nam Qui.
78) Nguyn Hu Vui( ch    Lịch sử triết học,  t bn
 Qui.
79) Vi (1995), Việt Nam-Đông Nam á-Quan hệ lịch sử văn
hoá Qui.
80) Ving (2007), Lý luận về tôn giáo và
chính sách tôn giáo ở Việt Nam i
81) ViVề tôn giáo, Nxb. Khoa h
Ni.
82) Vin s hc (1991), Quốc triều hình luật,i.
83) NguyTrở lại những quan điểm đổi mới về công
tác tôn giáo của Nghị quyết 24, t 2.
84) NguyẢnh hưởng của tư tưởng Phong kiến đối với
con người Việt Nam hiện nay, Nxb. Khoa hi.
85) Insun Yu, Luật và xã hội Việt Nam thế kỉ XVII - XVIII, Nxb. Khoa h
hi, 1994.

Các trang web:
86) .www.btgcp.gov.vn
87) .www.baomoi.com/Tuc-dot-vang-ma nhin-o-goc-do-
KTXH/144/11731378.epi
88) www.dangcongsan.vn
89) www.hophamvietnam.org
www.petrotimes.vn/news/vn/hoc-gia-an-chi-giai-dap/vu-tru-va-the-gioi.html