kiến thức, thực hành và các yếu tố liên quan đến tuân thủ điều trị ở bệnh nhân mắc bệnh vảy nến đang điều trị tại bệnh viện da liễu trung ương, năm 2013









Mã sinh viên: B00208




 
 





 TÀI 








- Tháng 11 









Mã sinh viên: B00208














  

- Tháng 11 
Thang Long University Library




  
p  
y cô giáo
               
             


















TôiăxinăcamăđoanăktăquănghiênăcuăcaătôiăhoƠnătoƠnătrungăthc và không
trùngălpăviăbtăkăktăquănghiênăcuănƠo đƣ đcăcôngăbătrcăđó.





Thang Long University Library




BHYT
Boăhimăyăt
BN
Bnhănhơn
CBYT
Cánăbăyăt
TNC
iătngănghiênăcu
PTTH

Phăthôngătrungăhc
TCYTTG
Tăchc yătăthăgii




TăVNă 1
Chngă1:ăTNGăQUAN 3
1.1.ăiăcngăvăbnhăvyănn 3
1.1.1.ănhăngha 3
1.1.2.ăDchăt 3
1.1.3.ăChnăđoán 3
1.1.4.ăTriuăchngălơmăsƠng 5
1.1.5.ăThălơmăsƠng 5
1.1.6.ăăBinăchng 6
1.1.7.ăiuătr 6
1.2. Tuân th điu tr và các yu t nhăhngăđn tuân th điu tr 8
1.2.1. Khái nim tuân th điu tr 8
1.2.2. Các yu t nhăhng đn tuân th điu tr trên bnh nhân vy nn 8
1.2.3. Các nghiên cu v tuân th điu tr 9
Chngă2:ăIăTNGăVÀăPHNGăPHÁPăNGHIÊNăCU 11
2.1.ăiătng nghiên cu 11
2.1.1.ăTiêuăchunăchnăbnhănhơn 11
2.1.2.ăTiêuăchunăloiătrăbnhănhơn 11
2.2. ThiăgianăvƠăđaăđim nghiên cu 11
2.3. Thit k nghiên cu 11
2.4. Cămu ăchnămuănghiênăcu 11
2.5.ăCôngăcăthuăthpăsăliu 11
2.6.ăKăthutăthuăthpăsăliu 12
2.7. Các bin s nghiên cu 12
2.8.ăTiêuăchunăđánhăgiáătuơnăthăchăđăđiuătrăcaăbnhănhơnăvyănnă 13
2.8.1.ăánhăgiáăvăkinăthcătuơnăthăđiuătrăcaăbnhăvyănn 13
2.8.2.ăánhăgiáăv thc hành v tuân th điu tr bnh vy nn 13
2.9.ăXălýăsăliu 14
2.10. Vnăđ đoăđc trong nghiên cu. 14

2.11. Sai s và bin pháp khc phc 14
2.11.1. Sai s 14
2.11.2. Bin pháp khc phc 15
Thang Long University Library

Chngă3:ăKTăQUăNGHIÊNăCU 16
3.1.ăThôngătinăchungăTNCăvƠăđcăđim v dch v y t 16
3.2. Kin thc, thc hành v tuân th điu tr ca TNC 18
3.2.1. Kin thc v tuân th điu tr caăTNC 18
3.2.2. Thc hành v tuân th điu tr caăTNC 20
3.3 Các yu t liênăquanăđn tuân th điu tr caăTNC 23
Chngă4:ăBÀNăLUN 27
4.1. Thông tin chung caăTNC 27
4.2. Thc trng kin thc v tuân th điu tr caăTNC 28
4.3.ăThcătrngăthcăhƠnhătuơnăthăđiuătrăcaăTNC 30
4.4.ăMtăsăyuătăliênăquanăđnătuơnăthăđiuătrăcaăTNC 33
4.5ăHnăchăcaănghiênăcu: 36
KTăLUN 37
KHUYNăNGH 38
TÀIăLIUăTHAMăKHO
PHăLC



Bngă1.1.ă Quyăđnhătínhăđimădinătíchăchoămiăvùng 4
Bngă1.2.ă Quyăđnhătínhăđimămcăđănngăcaămiăchătiêuă(E ăI ăD) 4
Bngă3.1:ă căđimăđiătngănghiênăcu 16
Bng 3.2: căđimăvătinăsămcăbnh caăTNC 17
Bngă3.3:ă KinăthcăvătuơnăthăđiuătrăcaăTNC 18
Bngă3.4:ă Tuân th sinhăcaăTNC 22

Bng 3.5 Lý do bnh nhân không tuân th điu tr 21
Bngă3.6.ă Miăliênăquanăgiaătuơnăthădùngăthucăviămtăsăyuăt 23
Bng 3.7. Mi liên quan gia tuân th dinhădng vi mt s yu t 24
Bngă3.8.ă Miăliênăquanăgiaătuơnăthăvăsinhăviămtăsăyuăt 25







Thang Long University Library




Biuăđă3.1.ă TălăkinăthcăvătuơnăthăđiuătrăcaăTNC 19
Biuăđă3.2.ă Tuơnăthădùngăthucăcaăđiătngănghiênăcu 20
Biuăđă3.3.ă Tuơnăthădinhădng 20
Biuăđă3.4.ă ánhăgiáămcăđătuơnăthătngăbinăphápăcaăTNC 22
Biuăđă3.5.ă McăđătuơnăthăđiuătrăcaăTNC 22

1


VyănnăălƠămtăbnhădaămnătính ăthngăgpăvƠăhayătáiăphát.ăBnhăgpăămiă
laătui ămiăchngătcăvƠăcácălcăđa.ăBnhăchimăkhongă2-3%ădơnăsăthăgiiăvƠă
theo Thirumoorthyăthìătrênăthăgiiăcóăkhongă80-100ătriuăngiăbăvyănn [21].ăă
VităNam ăcătínhăbnhăcngăchimăkhongă1 5%ădơnăs [5].ăBnhătuyăít gây nguy
himăđnătínhămngănhngănhăhngănhiuăđnăthmămăvƠăchtălngăcucăsngă
caăbnhănhơn.
Căchăbnhăsinhăcaăbnhăvyănnăvnăcònănhiuăvnăđăchaărõ.ăTuyănhiên ă
huăhtăcácătácăgiăđuăthngănhtăđơyălƠămtăbnhăcóăliênăquanăđnăyuătădiătruynă
vƠăcăchăminădchădiătácăđngăcaămtăsăyuătăkhiăphátănhăstress ănhimă
khunăkhuătrú ăsangăchnăcăhcă[5].
Choăđnănay ăbnhăvyănnăchaăcóăthucăđiuătrăđcăhiu.ăCácăphngăphápă
điuătrăchănhmămcătiêuălƠmăgim ăschăthngătnăvƠăkéoădƠiăthiăgianănăđnh.
NgoƠiă cácă phngă phápă điuă tră triuă chng ă gnă đơy ă nhă nhngă tină bă trongă
nghiênăcu căchăbnhăsinhăcaăvyănn ăđcăbitălƠănhngăphátăhinăvăcăchă
minădchăviătmăquanătrngăcaălymphoăTăvƠăcácătăbƠo ăcácăcytokinăliênăquan ă
ngiătaănghiênăcu nhiuăloiăthucămiătácăđngăvƠoăcácăkhơuăkhácănhauăcaăcă
chăbnhăsinhăca vyănnănhăcyclosporinăA ăretinoid ăvitaminăD3 ăcácăchtăsinhă
hc.ăCácăthucănƠyăđuăcóăhiuăquăđiuătrăttănhngăcngăkèmătheoănhiuătácădngă
khôngămongămunănhăgơyăđcăgan ăthn ătuăxng ănhăhngăđnăthaiănhi…ăvƠă
giáăthƠnhăcònăcao.ăVìăvy ălaăchnămtăphngăphápăđiuătrăthíchăhpănhtăchoă
miăbnhănhơnăvyănnăvnălƠămtăcôngăvicăkhóăkhnăchoăcácăbácăsălơmăsƠng.ăDoă

đó ăngiăbnhăcnătuơnăthăvƠăhpătácăviăthyăthucăđăvicătrăliuăđtăhiuăqu.ă
NgoƠiăra ămtăliăsngălƠnhămnhăviătinhăthnălcăquanăyêuăđiăktăhpăchăđădinhă
dngăhpălí ăbităcáchăchăngăcngăthng ăvăsinhăđúngăcách lƠănhngăvicăkhăthiă
giúpăbnhănhơnăcóăcucăsngăttăđpădùăchoămtăphnăcucăsngăcaăh luônăphiă
đngăhƠnhăviăbnhăvy nnă[2].
Thang Long University Library


2
MtăđiuăvôăcùngăquanătrngălƠătrongăquáătrìnhăđiuătrăcnăphiătăvnăchoă
bnh nhân. DoăđcăđimăvyănnălƠăbnhămnătínhănênăcnăkhuyênăbnhănhơnăkhôngă
đcălălƠ ătăđngăbăthucăkhiăthyăthngătnăđƣăgim.ăcăbităkhôngătăýăsă
dngănhngăthucăkhôngărõăngunăgcăđătránhăbnhăcóăthăchuynăsangăthănngă
hn.ăHngădnăbnhănhơnătuơnăthăchăđăđiuătrătheoătngăgiaiăđonăbnh ăđngă
thiăphiăhnăchăbia ăru ăthucălá ătránhăstressăvƠăđiuătrătrităđăcácăbnhămnă
tínhăkhácănuăcó.ăCóănhăvyămiătránhăđcăcácăbinăchngăvƠăkéoădƠiăthiăgian
năđnh.
ăncăta ăđƣăcóănhiuănghiênăcuăvăđcăđimălơmăsƠng ăcnălơmăsƠngăvƠăhiuă
quămtăsăphngăphápăđiuătrăbnhăvyănn ăTuyănhiên ăchaăcóănghiênăcuănƠoă
đăcpăđnăkinăthc ăthcăhƠnhăv tuơnăthăđiuătrăcaăbnhăvyănnămtăcáchătoƠnă
dinăv chăđădùngăthuc ăvăsinh vƠăchăđădinhădng.ăVìăvy ăchúngătôiătină
hƠnhănghiênăcuăđătƠiă
  
Trun viăhai mcătiêu:
1.   

2.  


3



1.1. 
1.1.1. 
VyănnălƠămtăbnhăđădaăbongăvy ătinătrinămnătính ălƠăbnhăthngăgpă
ăVităNamăvƠătrênăthăgii.ă[8].

BnhăvyănnăălƠămtăbnhădaămnătínhăthngăgpăchimăkhongă2-3% dân
săthăgii ătuyănhiênăcngăcóăsăkhácănhauătuătheoăđaăphngăvƠăchngătc.ăTălă
mcătrungăbìnhăăchơuăÁălƠăkhongă0 4% ăăBcăÂuălƠă2% ăăMălƠă2 2-2,6%, trong
đóăngiădaătrngăcóătălămcăgpăđôiăngiădaăđen ăvƠăngiătaăđƣăkhôngăphátăhină
raătrngăhpăvyănnăănƠoăkhiăkhámătmăsoátă26.000ăngiădaăđăăNamăM [8].ăă
VităNam ătălăbnhăvyănnăăchimăkhongă1 5%ădơnăsăvƠăchimăkhongă6 4%ă
tngăsăbnhănhơn daăliuăđiuătrăniătrú. TălănamănămcăbnhălƠănhănhau [5].
1.1.3
  [5].
- DaăvƠoălơmăsƠng:ădátăđ ăcóăvyătrng ăgiiăhnărõ ăhayăgpăăvùngătăđè.ă
CoăBrocqădngătính.
- TrngăhpălơmăsƠngăkhôngăđinăhìnhăcóăthădaăvƠoăhìnhănhămôăbnhăăhcă
caădaăviănhngăbiuăhinăđcătrngăsauă[5]:
+ăDƠyăsngăvƠăáăsngă
+ăLpăhtămtăhoƠnătoƠnăănhngăthngătnăđinăhìnhăvƠămun.ăThngătnă

mi ăsmămtălpăhtătngă.
+ăCóăcácăviăápăxeăcaăMunro-Saboraud ăngayătiălpăsngăhayănhngăxpă
măKogoj-LaprierreănmătiălpătăbƠoăgai.ă
+ă Lpă đáyătngă hotă đngăphơnă bƠo ă cóă đnă 3ă hƠngă tă bƠoă sinhă sn ă bìnhă
thngăchăcóămtăhƠng.

Thang Long University Library


4
+ăGimăscătădaălpăđáy ălpăgaiălƠămtăduăhiuărtăsmăvƠăkéoădƠi.ăThayăđi
phơnăbătăbƠoăLangerhans ătngăătrungăbìănhiuăhnăthngăbì.
+ăCácămaoămchăănhúătrungăbìăgiƣnărng ăngonăngoèo ăniămcăbătngăsinh ă
phùăn ăthƠnhămaoămchădƠyălên.ăThơmănhimălymphoăT ămôăbƠoăvƠăbchăcuăđaănhơnă
trung tính quanhămchămáu.
 
CôngăthcătínhăchăsăPASI (Psoriasisăareaăandăseverityăindex:ăchăsădină
tíchăvƠăđănngăcaăbnhăvyănnăthăthôngăthng) [26]
PASI= 0,1(E+I+D)Ah+ 0,2(E+I+D)Au+ 0,3(E+I+D)At+ 0,4(E+I+D)Al
Trongăđó:
Chăsăvùngăcaăcăth:ăuă(0 1) ăchiătrênă(0 2) ăthơnămìnhă(0 3) ăchiădiă(0 4)
Chă să dină tíchă thngă tn:ă Ah ă Au ă At ă Ală lnă ltă lƠă chă să dină tích
thngătnăăcácăvùngăđu ăchiătrên ăthơn ăchiădi.

Tălă%
0%
1-9%
10-29%
30-49%
50-69%

70-89%
90-100 %
im
0
1
2
3
4
5
6
Chăsăđănngăcaătnăthng:ăđcătínhătheoă3ăchătiêuăEă(đăda) ăIă(thâm
nhim, hay dày da), D (bongăvy).ă

Mcăđ
Không có gì
Nh
Va
Nng
Rtănng
im
0
1
2
3
4
ChăsăPASIăcóăgiáătrătă0ăđnă72ăđim.
CáchăphơnămcăđănngăcaăbnhăVNTTătheoăchăsăPASI :
Mcăđănh: PASI < 10
Mcăđăva:ăă 10 ≤ă PASI < 20
Mcăđănng: PASIă≥ 20

5
1.1.4g
Thngătnădaăđinăhình caăbnhălƠădátăđ, ranhăgiiărõ ăhiăgăcaoălênămtă
da ătrênăphănhiuălpăvyădaătrng khô ădăbong ăkhiăcoăvyătheoăphngăphápă
Brocq lnăltăthyăcácăduăhiuăvtănn ămàng bong và htăsngămáu.ăSălngă
thngă tnă vyă nn rtă thayă đi ă khiă khiă phátă thngă đnă đc ă nhngă sauă đóă
thngălanăto.ăKíchăthcătoănhăkhácănhauătăvƠiămilimetăđnănhngăđám ămngă
ln [5].
Thngătnăvyănn thngăgpăănhngăvùngădaăbătăđèă(khuuătay ăđuă
gi ă xungă quanhă rìaă tóc ă mtă duiă các chi…)ă hocă cóă thă riă rácă khpă că thă vƠă
thngăcóătínhăchtăđiăxng.
HinătngăKobnerălƠămtăduăhiuăthngăgp.
Thngătnămóngăgpăăkhongă30-40%.ăCácăthngătnămóngăthngăgpă
lƠămóngăvƠng ărămóng ădƠy ămn.
Thngătnăkhpăchăgpăăkhongă2%ăbnhănhơnăvyănn thănh ănhngăliă
chimă15-20%ăcácăthăvyănn nng.ăCácăbiuăhinăthngăgpălƠăviêmăkhpămnă
tính ăbinădngăkhp ăcngăkhp.ăX-quangăcóăthăthyăcácăhinătngămtăvôiăđuă
xng ăhuăhoiăsn ăxng ădínhăkhp [5].
Bnhănhơnăvyănn thngăngaăítăhocănhiu ătùyătngăngi ătngăthăvƠă
giaiăđonăbnh.ăThngăgpăngaănhiuănhtăăcácăthăđangătinătrină[1].
1.1.5
CóănhiuăcáchăphơnăthălơmăsƠngăbnhătuătheoăvătríăthngătn ăkíchăthcă
thngătnăvƠătheoăđcăđimăthngătn.ăTuyănhiên ăhinănayăbnhăăđcăchiaălƠmă2ă
thăchínhălƠăăthăthôngăthngăvƠăăthăđcăbit ăcăthănhăsau [5]:
- Thăthôngăthng:
+ăTuătheoăkíchăthcăthcăthngătnăngiătaăchiaăraăcácăth:ăăthăgită(kíchă
thcăthngătnănh ăkhongă0 5-1cmăđngăkính) ăthăđngătină(kíchăthcăthngă
tnă1-3cm) ăthămngă(kíchăthcăthngătnătă5-10cm) ăthătoƠnăthơnă(thngătnălană

toăkhpătoƠnăthơn ăcònăítăvùngădaălƠnh)
Thang Long University Library


6
+ăTuătheoăvătríăkhuătrúăthngătnăngiătaăchiaăraăcácăth:ăthăđoăngcă(vătríă
thngătnăăcácăk ăhcătănhiên:ănách ăbn ăc…) ăăniêmămcă(thngătnăăquyăđu ă
môi ămt) ăăăđuăchiă(thngătnăălòngăbƠnătay ăbƠnăchơn ăđuăngónătay) ăăădaăđu ăăămt
- Thăđcăbit:
+ Thăm: có 2 thălƠămnămătoƠnăthơn, mnămăkhuătrúăgmămnămăălòngă
bàn tay vƠăviêmădaăđuăchiăliênătcăcaăHallopeau.ăNgoƠiăraăcònăcóămtăsăthăđcă
bit:ămnămătoƠnăthơnăăphănăcó thai ămnămăhìnhănhnăătrăem.
+ăThăkhp: cóăthăchăcóăbiuăhinăviêmăkhpăđnăthună(khongă10%)ăhocă
phiăhpăviăbiuăhinădaăcaăbnhă(khongă10-20%).
+ ă daă toƠnă thơn:ă Thă nƠyăthngă lƠă bină chngă caă bnh vyă nnă thôngă
thng ă doă huă quă caă vică să dngă thucă khôngă hpă lý ă đcă bită lƠă corticoidă
đngă toƠnă thơn ă nhngă đôiă khiă liă lƠ tină trină tă nhiênă tă mtă vy nnă thôngă
thng ăhocăcngăcóăthălƠăbiuăhinăđuătiênăcaăbnh.ă
1.1.6
Cácăbinăchngăthngăgpă[5]:
- ChƠmăhoá ăbiănhim ăungăthăda.
- ădaătoƠnăthơn
- ThăkhpăcóăthălƠmăbinădngăkhp ăcngăkhp ănhtălƠăctăsng.
1.1.7
iu trăvyănnăthăthôngăthng tùyătheoămcăđăbnhăcnăktăhpănhiuă
loiăthuc ăktăhpăđiuătrătiăchăvƠăđiuătrătoƠnăthơn.ă
* :
-  Măsalicylică2-10%ăcóătácădngătiêuăsng ăbongă
vy.ăThucăcóănguyăcănhimăđcănuăbôiătrênă20%ădinătíchăcăthă[2].
-    nhómă nƠyă gmă cóă cácă thucă nhă Goudronă (hcă ín) ă

Anthralineă(dioxyanthranol) ăCrysarobin ăTar ăhinănayăítăđcăsădng [5].


7
-    orticoidă cóătácădngă chngăviêmămnh.ă Nhcă
đimăgơy teoăda ărnăda ătrngăcá ănhimăkhunătiăch ăđcăbităcóăăthăgơyăhină
tngă“phnăhi”ă(khiăngngăthuc ăbnhăcóăthătáiăphátănngăhnătrc)ănênăvică
dùngăthucăcnăthnătrng [5].
-  chăphmăVitamin D3-Calcipotriol.ăTácădng căchă
tngăsinhăbiuăbì ăđiuăhòaăminădchătiăch ăchngăviêm.ăThucăcóătácădngălƠmăbnhă
đănhanh ătránhăđcăhinătngănhnăthucăvƠăhinătngă“phnăhi” [8].
- Tazarotene: lƠămtăretinoidăcóătácădngăttătrongăđiuătrăvyănn nhngă
hay gây kích ng.ăTuyănhiên ănuăktăhpăviăcorticoidăbôiătiăchăthìăhiuăquăđiuă
trătngălênăvƠătínhăkíchăngătiăchăgimăđi [8].
* Toàn thân:
Chă nênă ápă dngă điuă tră thucă toƠnă thơnă khiă bnhă nhơnă khôngă cònă đápă ngă viă
thucăbôiătiăchăhocăthngătnăquáănhiu ăcácăthăvyănnănng.
- 
MethotrexateălƠămtăthucăcăchăphơnăbƠoădoăcăchăquáătrìnhăhpăthuăacidă
folicădnăđnăgimătngăhpăAND ăARN.ăThucăcóăhiuăquăttătrongăđiuătrătoƠnă
thơnă bnhă vyă nnă lană rngă vƠă vyă nnă thă khpă [3].ă Tuyă nhiên ă să dngă
Methotrexateăcóănhiuătácădngăph ăđcăbităviăganăvƠătyăxng.
- Vitamin A acid
VitaminăAăacidăthăhăthăhaiănhăEtretinate, Acitretin đƣăđcăchngăminhă
cóăhiuăquătrongăđiuătrăvyănnăthănng.ăCăchătácădngăcaăVitaminăAăacidălƠă
bìnhăthngăhóaătngătrngăvƠăbităhóaătăbƠo ăcăchăsănhimăsngăăcácătăbƠoă
cònănhơn.
- 
Cyclosporină Aă lƠă thucă că chă mină dchă chnă lc ă tácă dngă lênă tă bƠoă
Langerhans ăLymphoăT ăyuătătngătrngătăbƠoălƠmăcăchăquáătrìnhăbƠiătităIL2ă

dnăđnăcăchătngăsnătăbƠoăthngăbì.ăThucătácădngăkémăhnăMethotraxateă
nhngăítătácădngăphăhn.[4]
Thang Long University Library


8
- 
CácăchăphmăsinhăhcăđƣăbcăđuăđcăđaăvƠoăsădngăvƠăđangătipătcă
đcănghiênăcu ăphátătrinăgiúpăđiuătrăcácăthăvyănnănngăkhôngăđápăngăviă
điuă tră thôngă thng.ă Cácă chă phmă đcă dùngă choă vyă nnă lƠă Efalizumab ă
AlefaceptăchoăktăquăttănhngăgiáăthƠnhăcònăcao.
1.2. Tuân th u tr và các yu t n tuân th u tr:
1.2.1. Khái nim tuân th u tr:
Theo TăchcăY tăthăgii:ăăTuơnăthăđiuătrălƠămcăđăhƠnhăviăcaămtă
ngiă- ungăthuc ătheoămtăchăđănăvƠă/ăhocăthayăđiăliăsngă- tngăngăviă
cácăkhuynănghătănhƠăcungăcpădchăvăchmăsócăyăt [9].
1.2.2. Các yu t ng n tuân th u tr trên bnh nhân vy nn:
: Bnhănhơnăphiăung quáănhiuăthucătrongămtăngƠy, đcă
bităviănhngăbnhănhơnăđcăđiuătrăbngăthucăungăktăhp vi thucăbôi và
phiădùngăítănhtă2ăloiăthucătrălênăthìăviăsălngăthucăvƠăthiăgianădùngăthucă
kéoădƠiăsutăđiăkèmătheo tâm lý chánănnăkhiăđiuătrălƠănhngărƠo cnălnătácăđngă
đnăsătuơnăth.ă
 :ăThiăđimăsă
dngănhiuăloiăthucăđiuătrăcóăliênăquanămtăthitătiăbaăn:ăcóăthucăphiăungă
sauăbaăn ăcóăthucăphiăungăxaăbaăn ăcóăthucăphiăbôiăvƠoăđúngăgiăquiăđnhă
… Hnăna ămtăsăthucăđiuătrăcònăyêuăcuăngiăbnhăphiăngngăungăruă
bia tuytăđi.ăiuănƠyăsăgơyăraăkhóăkhnănhtăđnhăchoăbnhănhơn.
    : Să hă tră caăcánă bă yăt ă ngiă thơnă
trongăgiaăđìnhăvƠăbnăbèăcaăngiăbnhălƠăyuătăquanătrngăđmăboăvicătuơnăthă
caăh.ăNhngăngiăthơnăvƠăbnăbèăsăchiaăs ăanăi ăđngăviên ănhcănh ăgiúpăđă

ngiăbnhăungăđăsălngăthuc ăđăliu ăđúngăgiăvƠăbôiăthuc thngăxuyênă
cngănhăgiúpăbnhănhơnăthcăhinăchăđădinhădngăhpălý ăđmăboăchăđăvă
sinh đúngăcáchăvìătrênăthcătănhiuăbnhănhơnăkhôngăthătămìnhăbôiăthuc hocă
khôngătăgiácănhăđcăcáchăsădngăthucătheoăđúngăchăđnhăcaăthyăthuc… ă
đcăbităkhiăbnhănhơnălƠăngiăcaoătui.


9
: QuáătrìnhămcăbnhăkéoădƠi ăphiăchiătrăchoăcucă
sngăcngănhătheoădõiăđiuătr ătrongăkhiăbnhănhơnăkhôngăcóăkhănngătoăra thu
nhpă(ănhngăngiăcaoătui)ăsălƠăgánhănngătƠiăchínhăkhôngăchăchoăbnhănhơnămƠă
cònăchoăcănhngăngiăkhácătrongăgiaăđình.ăNhngăkhóăkhnăvƠăthiuăthnătrongă
cucăsngăhƠngăngƠyăsăkhôngăđmăboăchoăscăkheăthăchtăvƠădălƠmăchoăbnhă
nhân có nhngăsangăchnăvătinhăthnădnăđnăchánănnăvƠătuytăvng.
 Khiăbácăsăgiaoătipăttăviăbnhă
nhơn ăchărõăíchăliăcaăcácăbinăphápăđiuătr ănhcăliănhiuăln ăthtărõărƠngăchoă
bnhănhơnăvƠăbáoătrcăcácătácădng phăcóăthăcóăhocăkhíchălăbnhănhơnăthìăvică
tuơnăthăđiuătrăcaăbnhănhơnăttăhnănhiu.
Hăthngăchmăsócăyătăcóăthunătinăchoăbnhă
nhơnăkhông?ăgiăgicăcungăcpăthucăvƠăcácădchăvăyătăcóăthunătinăchoăbnh nhân
không?ă(vd:ăbnhănhơnăvyănn thngăphiămtăbuiăsángăthmăchíăcăngƠyăđăchă
khám ălƠmăxétănghim ăchălyăktăquăcngănhănhnăthuc ătrongăkhiăđóăbnhănhơnă
rtăbn)ăhayăbnhănhơnăcóătinătngăvƠoăhăthngăchmăsócăyătăđóăkhông? Ttăcă
cácălýădoătrênăđuănhăhngătiăsătuơnăthăcaăbnhănhơn.
Khiă bnhă nhơnă khôngă đcă giúpă đă đă vtă quaă nhngă rƠoă cnă trênă thìă hă
thngăkhôngătuơnăthăđiuătrădnătiămtălotănhngăhuăquănngănălƠmătngătălă
ngiăbnhăphiănhpăvinăvƠătăvong.
1.2.3. Các nghiên cu v tuân th u tr:
Trên th gii nghiên cu v tuân th điu tr bnh nhân vy nn không phi
là vnăđ mi. Các nghiên cu ch yuăđ cpăđn tuân th dùng thuc ca bnh

nhân vy nn.
Nghiên cu ca Vande Kerkhof PC và cng s nmă2000 ăkhoaăDaăliu bnh
vinăđi hc Nijemegen v tuân th điu tr ca bnh nhân vy nn và qun lý bnh
trongăđiu tr vy nn  Hà Lan [30]. Mc tiêu nghiên cuălƠăxácăđnh t l và các
yu t liênăquanăđn tuân th và qun lý bnh vy nn.ăơyălƠămt nghiên cu mô t
ct ngang. Bnhănhơnăđc phng vn trc tip bng b câu hi son sn. Kt qu
Thang Long University Library


10
cho thy có 70% bnh nhân tuân th vi thuc ung. Nghiên cuănƠyăcngăch ra
bnhănhơnăđ cao vic cung cp nhng thông tin quan trng v mcăđ bnh vy
nn và mong munăphngăphápăđiu tr hiu qu và an toàn dù thi gian kéo dài.
Mt nghiên cuăkhácăcngăđ cpăđn s tuân th điu tr ca bnh nhân vy
nn là nghiên cu ca Richards HL và cng s (2009), khoa hành vi dùng thuc ,
trngăYăđi hc Manchester, bnh vin Hope, salford, Anh [25]. Kt qu cho thy
mt t l khá cao 40% bnh nhân không tuân th điu tr và nhóm bnh nhân không
tuân th điu tr t đánhăgiáămcăđ bnh ca h nngăhnănhómăbnh nhân tuân
th điu tr (p=0 03).ăng thi nghiên cuănƠyăcngăchoăthy nhăhng ca vic
điu tr có nhăhngăđn cuc sng hàng ngày ca h.
Tuy nhiên các nghiên cu trên mi ch đ cpă đn tuân th điu tr thuc
hoàn toàn bng nghiên cuăđnhălng, còn hn ch chaăđiătìmăhiu lý do ti sao
bnh nhân li không tuân th điu tr.
Mt s nghiên cuăkhácăđƣătin hành vic tuân th điu tr kt hp gia tuân
th dùng thuc và ch đ dinhădng. Nghiên cu ca Zaghloul SS, Goodfield MJ
nmă2004 [31], nghiên cu trên 201 bnh nhân. Mc tiêu ca nghiên cu này nhm
đánhăgiá s tuân th dùng thuc và ch đ dinhădng ca bnh nhân. Nghiên cu
đc tin hành ti phòng khám da liu bnh nhân ngoi trú bng phng vn trc
tip. Kt qu cho thy 60,6% bnh nhân nhn thcăđc tm quan trng ca vic
điu tr thuc và ch đ dinhădng. Nghiên cuănƠyăcngăch ra mt s yu t liên

quanăđn tuân th điu tr nh:ăN gii, nhngăngi có vic làm năđnh và không
phi tr tin thuc thì tuân th ttăhn.ăNguyênănhơnăchínhălƠmăbnh nhân không
tuân th là ungăru, chán nn ăđƣngăchí và quá bn rn.
Trongănc ta hinănayăchúngătôiăchaătìmăthy tài liu nào nghiên cu v
kin thc, thc hành ca bnh nhân mc bnh vy nn.




11



ng nghiên cu
BnhănhơnăđcăchnăđoánălƠăbnhăvyănn đangăđiuătr tiăBnhăvinăDaă
liuăTrungăng
2.1.1. 
- Bnhănhơnăđcăchnăđoánăvyănn đangăđcăđiuătrăvƠăkhámălnăthă2ă
trălênătiăbnhăvinăDaăliuăTrungăng.
- Cóăscăkheătơmăthnăbìnhăthng ăcóăkhănngăgiaoătipăvƠăđiăthoiătrcătip.
- Ngiăbnhăđngăýăthamăgiaănghiênăcu.
2.1.2. 
- Bnhănhơnăkhôngăđngăýăthamăgiaănghiênăcu.
2.2. Thm nghiên cu:
- aăđimănghiênăcu:ăBnhăvinăDaăliuăTrungăng.
- Thiăgianănghiênăcu:ătăthángă01ă– 11/2013.
2.3. Thit k nghiên cu:
Nghiên cu s dngăphngăphápămôăt ct ngang.

MuănghiênăcuăđcălaăchnătheoăphngăphápăchnămuătoƠnăb ălnăltă

chnănhngăbnhănhân đcăchnăđoánălƠăbnhăvyănnăđangăđiuătrătiăbnhăvină
DaăliuăTrungăng tăthángă3ăđnăthángă9ănmă2013.ă
2.5. 
- Phiuăphngăvn:ă
Thang Long University Library


12
+ă Nhngăcơuă hiă văcácăthôngă tină chung:ă tui ăgii ă trìnhă đăhcă vn ă nghă
nghip ătình trngăhônănhơn ăngiăchungăsng ăthuănhpăgiaăđình ăcaăđiătngă
phngăvnătăcơuăA1ăA12.
+ăKinăthcăvătuơnăthăđiuătrăcaăbnhănhơnăvyănn tăcơuăB1ăB7.
+ăThcăhƠnhătuơnăthăđiuătrăcaăbnhănhơnăvyănn tăcơuăC1ăC14.
+ăKhănngătipăcnădchăvăyătătăcơuăB8ăB11.
2.6. 
Tăchcăthcăhinăthuăthpăsăliu:ăVicătăchcăthuăthpăsăliuăđcăthcă
hinăquaăcácăbcăsau:
Bcă1:ăXơyădng ăthănghimăvƠăhoƠnăthinăcôngăcănghiênăcu
Xơyădngăbăcơuăhi:ăCácăcơuăhiădoănghiênăcuăviênătăxơyădngădaăvƠoăsă
hiuăbităvƠăthcăhƠnhăvăsătuơnăthăđiuătră(tuơnăthădinhădng ădùngăthucăvƠ
văsinh)
ThănghimăvƠăhoƠnăthinăbăcôngăcănghiênăcu:ăsauăkhiăbăcơuăhiăđcăxơyă
dngăxong ăđiuătraăthăviăbăcơuăhiănƠy ăchnhăsa ăbăsung ăhoƠnăchnhătrongăniă
dungăcaăbăcơuăhiămtăcáchăphùăhpăsauăđóăinănăphcăvăchoăđiuătra.
Bcă2:ăTinăhƠnhăđiuătra
KhiăbnhănhơnăđnăkhámătiăphòngăkhámăbnhăvinăDaăliuătrungăngăTVăsă
đnătiăphòngăbnhăvƠăphngăvnăbnhănhơn.ă
2.7. Các bin s nghiên cu:
- Nhómăbinăs/chăsăvăđcăđimăchungăcaăđiătngănghiênăcu:ăTui ăgii ă
trìnhăđăhcăvnăhc ăthiăgianăphátăhinăbnh ăboăhimăyăt ăngiăđangăsngăcùng.

- Nhómăbinăsăvăkinăthcătuơnăthăđiuătr: Kinăthcăvătuơnăthădùngăthuc ă
kinăthcăvătuơnăthăchăđăn ăkinăthcăvătuơnăthăchăđăvăsinh ăkinăthcăvăcácă
binăphápătuơnăth ăkinăthcăvăhuăquăkhôngătuơnăthăđiuătr
- NhómăbinăsăvăthcăhƠnhătuơnăthăđiuătr


13
+ăTuơnăthăchăđăn
+ăTuơnăthăchăđădùngăthuc
+ăTuơnăthăchăđăvăsinh
- Nhómăbinăsăvăcácăyuătăliênăquanăđnătuơnăthăđiuătr:ătui ăgii, hoƠnăcnhă
sng ăthiăgianămcăbnh ăbnhămnătínhăđiăkèm ămcăđăthngăxuyênănhnăđcă
thôngătinătăCBYT
 


iătng nghiên ca chúng tôi là nhng bnhănhơnăđƣăđc chnăđoánălƠă
vy nn và khám ln th 2 tr lên nên bnh nhơnăđƣăđcătăvn cung cp kin thc
v tuân th điu tr. Vì vyăđ đánhăgiáămcăđ đt v kin thc ca bnh nhân v
tuân th điu tr khi bnh nhân tr liăđt t 60% tr lên trên tng s đim.
 Cáchăđánhăgiá:
 tăkhiă≥ă11 đim
 Khôngăđt < 11 đim
2.8.2 thc hành v tuân th u tr bnh vy nn
 
 Cáchăđánhăgiá:
 Tuân th: ≥ă2ăđim
 Không tuân th: <ă2ăđim
 
 Cáchăđánhăgiá:

 Tuân th: 1ăđim
 Không tuân th: <ă1ăđim
 
 Cáchăđánhăgiá:
 Tuân th: 1ăđim
 Không tuân th: <ă1ăđim
Thang Long University Library


14

Chunăb:ăkimătraăliătoƠnăbăcácăphiuăđiuătraăthuăthpăđc ăloiătrăcácăphiuă
đinăkhôngăđyăđ.
Bcă1: Nhpă liu:ăToƠnăbăsă liuă thuă thpă đcănhpăliuă bngă phnă mmă
EpiData 3.1
Bcă2: LƠmăschăsăliu:ăSauăkhiăhoƠnăttănhpăliu ăcácăsăliuăđcălƠmăschă
bngăcáchăxemăxétăliătoƠnăbăvƠăhiuăchnhăcácăsaiăsótătrongăquáătrìnhănhpăliu.
Bcă3: XălýăvƠăphơnătíchăsăliu:ăCácăsăliuăsauăkhiăthuăthp ăđcătngăhpăvƠă
xălýăbngăphn mmăSPSSă16.0
- Thngăkêămôăt:ăLpăbngăphơnăbătnăsăcaăcácăbinăs.
- Thngăkêăphơnătích:ăxácăđnhămiăliênăquanăgiaăvicătuơnăthăđiuătrăviămtă
săyuătăchúngătôiăsădngăphngăphápăphơnătíchăđnăbină(sădngăphépăkimăđnhăă
2ăviăkhongătin cyă95% ăă=ă0 05).
2.10. V c trong nghiên cu.
- NghiênăcuăđƣăxinăphépăvƠăthôngăquaăbanălƣnhăđoăBnhăvinăDaăliuăTrungăng.
- CácăđiătngăthamăgiaăvƠoănghiênăcuăđƣăđcăgiiăthíchărõărƠngăvămcă
đíchăcaănghiênăcuăvƠătănguynăthamăgia vƠoănghiênăcu.
- Băcơuăhiăkhôngăbaoăgmăcácăcơuăhiămangătínhăriêngăt ăcácăvnăđănhyă
cmănênăkhôngănhăhngăgìăđnătơmălýăhayăscăkhoăcaăđiătngănghiênăcu.
- CácăsăliuănƠyăchănhmămcăđíchăphcăvăchoănghiênăcu ăktăquănghiênă

cuăđcăđăxutăsădngăvƠoămcăđíchănơngăcaoăscăkheăchoăcngăđng ăkhôngă
sădngăchoăcácămcăđíchăkhác.
2.11. Sai s và bin pháp khc phc
2.11.1. Sai s
- Saiăsănhăli:ădoăngiăđcăphngăvnăkhôngănhăchăđăn ăsălnăquênă
ung/bôiăthuc


15
- Saiăsă nguă nhiên:ădoă điuătraă viên ădoă cơuă hiă khôngă rõă ngha ă doă ngiă
đcăphngăvnăkhôngăhiuăcơuăhi.
2.11.2. Bin pháp khc phc
* i vi nghiên cu viên
- BăcơuăhiăđcăđiuătraăthătrênăngiăbnhăđangăđiuătrăVNătiăbnhăvină
DaăliuăTrungăngătrcăkhiătinăhƠnhăđiuătraătrênăqunăthănghiênăcu ăsauăđóă
đcăchnhăsaăchoăphùăhp.
- Nghiênăcuăviênăthuăthp ăkimătra ăxemăxétăliăcácăphiuăphngăvnăsauămiă
ngƠyăđiuătra.ăViănhngăphiuăthôngătinăthuăthpăchaăđyăđăhocăkhôngăhpălýă
thìăbăđiăvƠăyêuăcuăđiuătraăviênăbăsung.
- KhôngăthcăhinăphngăvnăđiătngăvƠoăthiăgianăcaoăđimănhăbnhănhơnă
đangăđcăBácăsăkhámăbnh ăđădătipăcnăđiătngănghiênăcuăvƠăthuăđcă
thôngătinăđyăđ ăchínhăxácăhn.
* i vc phng vn
- căgiiăthíchărõ mcăđích ăýănghaăcaăcucăđiuătra ăphngăvnăđăđiă
tngăhiuărõăvƠăchpănhnăhpătác.
- ToăđiuăkinăttănhtăđăhiuărõăcơuăhiăvƠătrăliătrungăthc ărõărƠng.



Thang Long University Library

16








Giiătính
Nam
118
59,0
N
82
41,0

200
100,0
Nhómătui
≤ă60
154
77,0
> 60
46
23,0

200

100,0
Trìnhăđăhcă
vn
≤ăTHPT
131
65,5
Trên THPT
69
34,5

200
100,0


Nghănghip
Nông dân, công nhân
75
35,5
Buônăbán/Dchăv
32
16,0
Cánăbăviênăchc/
Vnăphòng
20
10,0
Niătr/Nghăhu
38
19,0
Thtănghip
8

4,0
Khác
27
13,5

200
100,0
HoƠnăcnhăgiaă
đình
angăsngăcùngă
ngiăthơn
181
90,5
Sngămtămình
19
9,5

200
100,0
BHYT
Có BHYT
164
82,0
Không có BHYT
36
18,0

200
100,0