giáo án ngữ văn 11 bài Ai đã đặt tên cho dòng sông?

A.
A.
T
T
ác giả, tác phẩm
ác giả, tác phẩm
:
:
-
-
Sinh năm 1937 tại TP Huế
Sinh năm 1937 tại TP Huế
.
.
- Là một trí thức yêu nước ,
- Là một trí thức yêu nước ,
vốn văn hoá sâu rộng.
vốn văn hoá sâu rộng.
- Chuyên viết bút kí ,đặc biệt
- Chuyên viết bút kí ,đặc biệt
thành công khi viết về Huế.
thành công khi viết về Huế.



•

- Kết hợp nhuần nhuyễn giữa :
- Kết hợp nhuần nhuyễn giữa :
+ Chất trí tuệ và trữ tình
+ Chất trí tuệ và trữ tình
+ Triết học, văn hoá,lịch sử , địa lí
+ Triết học, văn hoá,lịch sử , địa lí
+ Nghị luận sắc bén với suy tư đa chiều .
+ Nghị luận sắc bén với suy tư đa chiều .
- Hành văn hướng nội , súc tích ,mê đắm , tài hoa.
- Hành văn hướng nội , súc tích ,mê đắm , tài hoa.
•


Phong cách nghệ thuật

B.Tác phẩm : Ai đã đặt tên cho dòng sông ?
B.Tác phẩm : Ai đã đặt tên cho dòng sông ?
I. Tìm hiểu chung :
I. Tìm hiểu chung :
Tiêu đề Thể loại Đề tài Nội dung
Tuỳ bút
Sông Hương
và Huế
Vẻ đẹp sông
Hương từ
nhiều góc độ
Giàu chất thơ,
gợi từ huyền
thoại

Từ điển Bách khoa Liên Xô (trớc đây) định
Từ điển Bách khoa Liên Xô (trớc đây) định
nghĩa về
nghĩa về
Tuỳ bút
Tuỳ bút
:
:


Tuỳ bút
Tuỳ bút


là
là


những tác phẩm mà nổi lên bình
những tác phẩm mà nổi lên bình
diện thứ nhất: những phẩm chất riêng, cốt cách
diện thứ nhất: những phẩm chất riêng, cốt cách
riêng của tác giả, giọng điệu độc đáo của riêng
riêng của tác giả, giọng điệu độc đáo của riêng
mình, những ngời thích tự biểu hiện
mình, những ngời thích tự biểu hiện

Bố cục : Có thể chia ba phần :
Bố cục : Có thể chia ba phần :

Phần đầu
Phần đầu
: từ đầu đến
: từ đầu đến
dới chân núi KimPhụng
dới chân núi KimPhụng
:
:
V
V


p
p
hoang
hoang
d i
d i
ca sụng Hng t ci ngun
ca sụng Hng t ci ngun

Phần hai
Phần hai
: tiếp theo đến
: tiếp theo đến

quê hơng xứ sở
quê hơng xứ sở
:
:
V
V
p
p
y n tớnh ca sụng Hng khi tr v thnh ph .
y n tớnh ca sụng Hng khi tr v thnh ph .



Phần kết
Phần kết
: còn lại :
: còn lại :
S
S
ụng Hng vi v p vn hoỏ v
ụng Hng vi v p vn hoỏ v
lch s .
lch s .

*
*
Cảm nhận chung :
Cảm nhận chung :
*
*
Sông Hương trong vẻ đẹp thiên nhiên,văn hoá,
Sông Hương trong vẻ đẹp thiên nhiên,văn hoá,
lịch sử và cái tôi nghệ sĩ đặc sắc của HPNT .
lịch sử và cái tôi nghệ sĩ đặc sắc của HPNT .


* Giàu cảm xúc, suy tư, hình ảnh, ngôn ngữ, đặc biệt là
* Giàu cảm xúc, suy tư, hình ảnh, ngôn ngữ, đặc biệt là
nghệ thuật trần thuật.Chất tự sự và trữ tình lắng sâu.
nghệ thuật trần thuật.Chất tự sự và trữ tình lắng sâu.

II. c hiu :
II. c hiu :


Hỡnh tng sụng Hng
Hỡnh tng sụng Hng


1.Sụng Hng - v p tuyt m ca thiờn nhiờn x
1.Sụng Hng - v p tuyt m ca thiờn nhiờn x
Hu
Hu

a.
a.
V p t ci ngun hoang di :
V p t ci ngun hoang di :



Sông Hơng tựa cô gái Di gan phóng khoáng và
Sông Hơng tựa cô gái Di gan phóng khoáng và
man dại, bản lĩnh gan dạ, một tâm hồn tự do và
man dại, bản lĩnh gan dạ, một tâm hồn tự do và
trong sáng
trong sáng

L
L
ỳ
ỳ
c
c
dịu dàng và say đắm giữa những dặm dài chói
dịu dàng và say đắm giữa những dặm dài chói
lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng
lọi màu đỏ của hoa đỗ quyên rừng



?
Tại sao tác giả lại chú ý tìm hiểu sông
Tại sao tác giả lại chú ý tìm hiểu sông

Hương t
Hương t
ừ
ừ
cội nguồn ?
cội nguồn ?
?

Sông Hơng vùng thợng lu toát lên vẻ đẹp của một
sức sống mãnh liệt, hoang dại đầy cá tính. Nếu không
tìm hiểu từ cội nguồn, khó thấy hết vẻ đẹp trong phần
tâm hồn sâu thẳm của dòng sông

b) Vẻ đẹp của thiên tính nữ dịu dàng khi trở về
b) Vẻ đẹp của thiên tính nữ dịu dàng khi trở về
thành phố
thành phố
Hãy tìm những câu văn, đoạn văn miêu tả
sông Hơng chảy xuôi về đồng bằng và ngoại
vi thành phố? Nét tài hoa, lịch lãm của tác giả
ở đây là gì?
G i ý : Tìm trong đoạn từ: phải nhiều thế kỉ
đến : quê hơng xứ sở
?


Gi÷a c¸nh ®ång Ch©u Ho¸ ®Çy hoa d¹i, s«ng H¬ng
lµ c« g¸i ®Ñp ngñ m¬ mµng

Nhng sau khi ra khỏi vùng núi,

nh nàng tiên thức giấc,, s
ụng
Hng
vẽ một vòng cung thật tròn,
ôm lấy chân đồi Thiên Mụ,

Mang vẻ đẹp trầm mặc khi qua bao lăng tẩm, đền
đài mang niềm kiêu hãnh âm u đợc phong kín
trong những rừng thông u tịch.

*
*
Nột
Nột


ti hoa ,lch lóm ca tỏc gi :
ti hoa ,lch lóm ca tỏc gi :


Sử dụng
Sử dụng
loạt động từ
loạt động từ
diễn tả dòng chảy sống động qua
diễn tả dòng chảy sống động qua
những địa danh xứ Huế.
những địa danh xứ Huế.
Cỏc bin phỏp
Cỏc bin phỏp

so sánh nhân
so sánh nhân


hoá đầy ảo mộng
hoá đầy ảo mộng
.
.
Kết hợp hài hoà bút pháp kể và tả
Kết hợp hài hoà bút pháp kể và tả
làm
làm
cho ngời đọc khó cỡng một sức hấp dẫn , quyến rũ bởi
cho ngời đọc khó cỡng một sức hấp dẫn , quyến rũ bởi
sự phối cảnh kì thú giữa dòng Hơng giang với thiên
sự phối cảnh kì thú giữa dòng Hơng giang với thiên
nhiên xứ Huế thơ mộng , trữ tình.
nhiên xứ Huế thơ mộng , trữ tình.



S«ng H¬ng khi ch¶y vµo thµnh phè HuÕ cã nÐt
S«ng H¬ng khi ch¶y vµo thµnh phè HuÕ cã nÐt
g× kh¸c biÖt? Ph¸t hiÖn ®éc ®¸o nµy cho thÊy ®iÒu g×
g× kh¸c biÖt? Ph¸t hiÖn ®éc ®¸o nµy cho thÊy ®iÒu g×
trong t×nh c¶m cña t¸c gi¶ víi dßng s«ng?
trong t×nh c¶m cña t¸c gi¶ víi dßng s«ng?
?

S«ng H¬ng nh t×m thÊy chÝnh mình :
Sông Hương vui tươi hẳn lên giữa những biền bãi xanh biÕc cña
vïng ngo¹i « Kim Long, kÐo mét nÐt th¼ng thùc yªn t©m theo h
íng t©y nam- ®«ng b¾c, råi “uèn mét c¸nh cung rÊt nhÑ sang Cån
HÕn” khiÕn “ dßng s«ng mÒm h¼n ®i, nh mét tiÕng v©ng “ ”
kh«ng nãi ra cña t×nh yªu”

Chiếc cầu trắng của thành phố in ngần trên nền trời, nhỏ nhắn như những
Chiếc cầu trắng của thành phố in ngần trên nền trời, nhỏ nhắn như những


vầng trăng non .
vầng trăng non .

.
Đoạn sông Hơng sắp uốn lợn sang Cồn Hến

Tấm lòng gắn bó
chân thành với xứ
Huế, tình yêu sâu
nặng của tác giả
với dòng sông Hơng .
Một cái tôi tài hoa,
tài tử, đa tình

ô


Đ

Đ
oạn cồn Hến chia sông Hương làm 2 nhánh .
oạn cồn Hến chia sông Hương làm 2 nhánh .


Với cách nhìn say đắm của một trái tim đa tình, sông H*ơng
nh* một ng*ời tình dịu dàng và chung thuỷ với thành phố
thân yêu. Đây là phát hiện say đắm và tài hoa nhất của bài viết
về dòng sông mang thiên tính nữ. Hãy chỉ ra phát hiện thú vị
đó của tác giả?


Sông Hơng ôm lấy đảo Cồn Hến quanh năm mơ
màng trong sơng khói, đang xa dần thành phố để lu
luyến ra đi giữa màu xanh biếc của tre trúc và của
những vờn cau vùng ngoại ô Vĩ Dạ. Và rồi, nh sực
nhớ lại một điều gì cha kịp nói, nó đột ngột đổi
dòng, rẽ ngoặt sang hớng đông tây để gặp lại thành
phố lần cuối ở thị trấn Bao Vinh xa cổ





Đấy là điệu
Đấy là điệu
slow
slow
tình cảm dành riêng cho Huế
tình cảm dành riêng cho Huế

Nghìn ánh hoa đăng bồng bềnh muốn đi muốn ở
Nghìn ánh hoa đăng bồng bềnh muốn đi muốn ở


chao nhẹ trên mặt nước như những vấn vương của một nỗi lòng .
chao nhẹ trên mặt nước như những vấn vương của một nỗi lòng .

Khúc quanh thật bất ngờ đó, tựa nh một nỗi vơng vấn
và dờng nh còn có cả một chút lẳng lơ kín đáo của tình yêu