bai 34 chat ran ket tinh và chat ran vo dinh hinh

GVHDCM: Phạm Thành Nhu
GSh : Ngô Thị Kim Ngân
CHƯƠNG VII:
CHẤT RẮN VÀ CHẤT LỎNG
SỰ CHUYỂN THỂ
NỘI DUNG CHÍNH CỦA CHƯƠNG:
NỘI DUNG CHÍNH CỦA CHƯƠNG:
1. Chất rắn kết tinh và chất rắn vô định hình.
2. Biến dạng cơ của vật rắn.
3. Sự nở vì nhiệt của vật rắn.
4. Các hiện tượng bề mặt của chất lỏng.
5. Sự chuyển thể của các chất.
6. Độ ẩm của không khí.


Các chất rắn được phân
Các chất rắn được phân
thành hai loại: chất rắn kết tinh
thành hai loại: chất rắn kết tinh
và chất rắn vô định hình.
và chất rắn vô định hình.
Cách phân loại này dựa trên
Cách phân loại này dựa trên
những đặc điểm gì về cấu trúc
những đặc điểm gì về cấu trúc
và tính chất của các chất rắn?
và tính chất của các chất rắn?
Bài 34:
I. Chất rắn kết tinh
1. Cấu trúc tinh thể
N

ê
u

đ
ặ
c

đ
i
ể
m

v
ề

d
ạ
n
g

h
ì
n
h

h
ọ
c
?
Có dạng hình

học xác định
Có cấu trúc tinh
thể
Dạng khối lập
phương
Dạng khối lăng trụ sáu mặt
và hai đầu là hình chớp.
Cl-
Na+
•
Cấu trúc tinh thể được cấu tạo từ cái gì?
•
Chúng liên kết được với nhau là vì đâu?
•
Trật tự sắp xếp của chúng như thế nào?
•
Và chúng có đứng yên một vị trí không?
Quan sát mạng tinh thể muối ăn.
Vậy cấu trúc tinh thể là gì?
1. Cấu trúc tinh thể
I. Chất rắn kết tinh
1. Cấu trúc tinh thể
˗
Cấu trúc tinh thể hay tinh thể là cấu trúc tạo bởi
các hạt ( nguyên tử, phân tử, ion) liên kết chặt
với nhau bằng những lực tương tác và sắp xếp
theo một trật tự hình học không gian xác định
gọi là mạng tinh thể, trong đó mỗi hạt luôn dao
động nhiệt quanh vị trí cân bằng của nó.
˗

Chất rắn có cấu trúc tinh thể gọi là chất rắn kết
tinh.
Tinh thể của một
chất được hình thành
trong quá trình nóng
chảy hay đông đặc
của chất đó?
Tinh thể của một chất
được hình thành trong quá
trình đông đặc của chất
đó.
Kích thước tinh thể của một
chất có thể thay đổi tùy thuộc
vào quá trình hình thành tinh
thể diễn biến nhanh hay chậm.
Tốc độ kết tinh càng chậm
tinh thể có kích thước càng lớn.
Cấu trúc tinh thể than chì
Cấu trúc tinh thể kim cương
2. Các đặc tính của chất rắn kết tinh
C
C¸c bon
Chúng được cấu tạo từ nguyên tử gì? Cấu trúc tinh thể
của chúng có giống nhau không? Tính chất vật lí của
chúng có giống nhau không?
2. Các đặc tính của chất rắn kết tinh
a. Các chất rắn kết tinh được cấu tạo từ cùng
một loại hạt, nhưng cấu trúc tinh thể khác
nhau thì tính chất vật lí cũng khác nhau.
Rất mềm, dẫn điện

Rất cứng, không dẫn điện
Kim cương Than chì
Nước đá nóng chảy ở 0
0
C
Vàng nóng chảy ở 1063
0
C
b. Mỗi chất rắn kết tinh có một nhiệt độ nóng
chảy xác định không đổi ở mỗi áp suất cho
trước
Bạc nóng chảy ở 960
0
C
Sắt nóng chảy ở 530
0
C
Thiếc nóng chảy ở 232
0
C
Cấu trúc của sắt
c. Chất rắn kết tinh có thể là chất đơn tinh thể
hoặc chất đa tinh thể.
? Hãy phân biệt chất rắn đơn tinh thể và chất rắn đa tinh
thể ( cấu tạo, tính chất vật lý và lấy ví dụ )
Cấu trúc tinh thể muối ăn
Chất đơn tinh thể: muối,
thạch anh, kim cương,…
Chất đơn đa tinh thể:
kim loại và hợp kim.

Chất đơn tinh thể

Có tính dị hướng, tức
là các tính chất vật lí của
nó không giống nhau theo
các hướng khác nhau
trong tinh thể.
Chất đa tinh thể

Có tính đẳng hướng,
tức là các tính chất vật
lí của nó giống nhau
theo mọi hướng trong
tinh thể.

Được cấu tạo từ một
tinh thể (muối ăn, kim
cương,thạch anh…).

Được cấu tạo từ vô số
tinh thể rất nhỏ liên kết
hỗn độn với nhau ( như
kim loại, hợp kim)
Vì có những tính chất vật lí quý báu
nên chất rắn kết tinh được ứng dụng
rất nhiều trong cuộc sống. Chúng ta
qua phần 3.
3. Ứng dụng
- Một số đơn tinh thể như silic (Si),
gemani (Ge)… được dùng làm các linh kiện

bán dẫn: trandito, điốt, các mạch vi điện tử…
- Kim cương rất cứng, quí và đẹp nên được
dùng làm mũi khoan, dao cắt kính, đá mài, đồ
trang sức….
- Kim loại và hợp kim  luyện kim, chế tạo
máy, xây dựng …
- Chất rắn vô định hình là chất rắn không có cấu
trúc tinh thể. Do đó không có dạng hình học xác
định.
Mô hình cấu trúc của thủy tinh
II. Chất rắn vô định hình
Thủy tinh Nhựa đường
Nhựa thông
KHÔNG. Vì CRVĐH
không có cấu trúc
tinh thể, không có
dạng hình học xác
định.
Mô hình cấu trúc thủy tinh
C3: CRVĐH có tính
dị hướng không?
Có nhiệt độ nóng
chảy xác định
không? Tại sao?
- Chất rắn vô định hình có tính đẳng hướng,
không có nhiệt độ nóng chảy, đông đặc xác
định. Khi bị nung nóng thì chúng mềm dần
và chuyển sang thể lỏng.
- Lưu ý: Một số chất rắn như lưu huỳnh,
đường, … có thể tồn tại ở dạng tinh thể hoặc

vô định hình.
- Ứng dụng: Chất rắn vô định hình có nhiều đặc
tính quý như dễ tạo hình, không bị gỉ, không bị ăn
mòn, giá thành rẻ… nên được dùng trong nhiều
ngành công nghệ khác nhau.
CHẤT RẮN
Chất rắn vô định
hình
Chất rắn kết
tinh
-
Có cấu trúc tinh thể.
-
Có nhiệt độ nóng chảy
xác định.
Chất rắn đơn
tinh thể
Chất rắn đa
tinh thể
Có tính dị
hướng
Có tính đẳng
hướng
Có tính đẳng
hướng
-
Không có cấu trúc tinh
thể.
-
Không có nhiệt độ nóng

chảy xác định.
BẢNG PHÂN LOẠI VÀ SO SÁNH CÁC ĐẶC TÍNH CỦA CHẤT
RẮN KẾT TINH VÀ CHẤT RẮN VÔ ĐỊNH HÌNH
Câu 1:
Chất rắn kết tinh không có đặc điểm nào?
A. Có dạng hình học xác định
B. Có cấu trúc mạng tinh thể
C. Có nhiệt độ nóng chảy không xác định
D. Có nhiệt độ nóng chảy xác định

Bài tập cũng cố:
Câu 2:
Chất rắn nào là chất rắn kết tinh?
A. Thủy tinh
B. Nhựa đường
C. Sắt
D. Nhựa tái sinh

Bài tập cũng cố: