Bài 34: Chất rắn kết tinh. chất rắn vô định hình

CÂU HỎI: Nêu các đặc điểm về tương tác phân tử,
chuyển động phân tử của thể rắn?
NHẮC LẠI KIẾN THỨC
TRẢ LỜI:
-Các phân tử ở gần nhau ( khoảng cách giữa các phân
tử chỉ vào cỡ kích thước của chúng )(10
-10
m)
-
Lực tương tác giữa các phân tử chất rắn rất mạnh
-
Phân tử ở các vị trí xác định và chỉ có thể dao động
xung quanh các vị trí cân bằng xác định.
VẤN ĐỀ ĐẶT RA
Có phải tất cả các chất rắn đều có cấu trúc và
tính chất giống nhau hay không?
Ta có thể phân biệt các chất rắn khác nhau
dựa trên những dấu hiệu nào?
Để có thể trả lời câu hỏi này, chúng ta tìm hiểu bài học
Chất rắn kết tinh. Chất rắn vô định hình
I. Chất rắn kết tinh
1. Cấu trúc tinh thể:
Quan sát
và nêu đặc
điểm về
dạng hình
học?
Thạch anh
Thạch anh
Muối

Muối
Có dạng hình
Có dạng hình
học xác định
học xác định
Có cấu trúc tinh thể
Có cấu trúc tinh thể


I. Chất rắn kết tinh
1. Cấu trúc tinh thể:
Nhờ sử dụng tia Rơn-ghen(tia X), người ta đã
Nhờ sử dụng tia Rơn-ghen(tia X), người ta đã
nghiên cứu được cấu trúc tinh thể (hay tinh thể)
nghiên cứu được cấu trúc tinh thể (hay tinh thể)
của một số chất:
của một số chất:


Cấu trúc tinh thể kim cương
Cấu trúc tinh thể kim cương
Cấu trúc tinh thể muối ăn
Cấu trúc tinh thể muối ăn
I. Chất rắn kết tinh
1. Cấu trúc tinh thể:
Cấu trúc tinh thể thạch anh(SiO
Cấu trúc tinh thể thạch anh(SiO
2
2
)

)
Cấu trúc tinh thể than chì
Cấu trúc tinh thể than chì
Nhờ sử dụng tia Rơn-ghen(tia X), người ta đã
Nhờ sử dụng tia Rơn-ghen(tia X), người ta đã
nghiên cứu được cấu trúc tinh thể (hay tinh thể)
nghiên cứu được cấu trúc tinh thể (hay tinh thể)
của một số chất:
của một số chất:


Cấu trúc tinh thể kim cương
Cấu trúc tinh thể kim cương
Cấu trúc tinh thể muối ăn
Cấu trúc tinh thể muối ăn
Cấu trúc tinh thể thạch anh(SiO
Cấu trúc tinh thể thạch anh(SiO
2
2
)
)
Cấu trúc tinh thể than chì
Cấu trúc tinh thể than chì

Hãy
Hãy
nhận xét
nhận xét
cấu trúc
cấu trúc

các tinh
các tinh
thể này
thể này
có điểm
có điểm
nào
nào
giống
giống
nhau?
nhau?
I. Chất rắn kết tinh
1. Cấu trúc tinh thể:
- Định nghĩa cấu trúc tinh thể:
+ Là cấu trúc tạo bởi các hạt
(nguyên tử, phân tử, ion) liên
kết chặt với nhau bằng những
lực tương tác
+ Các hạt sắp xếp theo một
trật tự hình học không gian
xác định  mạng tinh thể
+ Mỗi hạt luôn dao động nhiệt
quanh VTCB
- Chất rắn có cấu trúc tinh thể  chất rắn kết tinh
Cấu trúc tinh thể muối ăn
Cấu trúc tinh thể muối ăn
Tinh thể muối (NaCl)
Tinh thể muối (NaCl)
Tinh thể thạch anh,

Tinh thể thạch anh,
là một dạng của oxit silic(SiO
là một dạng của oxit silic(SiO
2
2
)
)
Hình ảnh tinh thể của một số chất:
Tinh
Tinh
thể
thể
kim
kim
cương
cương
Tinh thể than chì(graphit)
Tinh thể than chì(graphit)
Hình ảnh tinh thể của một số chất:
Tinh thể Gallium có màu sáng bạc
Tinh thể Gallium có màu sáng bạc
Hình ảnh tinh thể của một số chất:
Tinh thể Borax (hàn the),
Tinh thể Borax (hàn the),
có công thức Na
có công thức Na
2
2
B
B

4
4
O
O
7
7
·10H
·10H
2
2
O hay Na
O hay Na
2
2
[B
[B
4
4
O
O
5
5
(OH)
(OH)
4
4
]·8H
]·8H
2
2

O
O
Hình ảnh tinh thể của một số chất:
Tinh thể đường thẻ,
Tinh thể đường thẻ,
đường phèn
đường phèn
Tinh thể đường mía.
Tinh thể đường mía.
Hình ảnh tinh thể của một số chất:
Lưu huỳnh
Lưu huỳnh
Hình ảnh tinh thể của một số chất:
Tinh thể vàng
Tinh thể vàng
Hình ảnh tinh thể của một số chất:
Ngọc topaz (Al
2
SiO
4
(F,OH)
2
), có cấu trúc tinh thể hệ thoi
trực giao, là một loại đá quý có màu vàng, trong suốt
Hình ảnh tinh thể của một số chất:
- Định nghĩa cấu trúc tinh thể: (sgk)
- Chất rắn có cấu trúc tinh thể  chất rắn
kết tinh
- Tinh thể hình thành trong quá trình đông đặc,
tốc độ kết tinh càng nhỏ, tinh thể có kích thước

càng lớn
Kích thước tinh thể lớn
Kích thước tinh thể lớn
hay nhỏ là phụ thuộc
hay nhỏ là phụ thuộc
vào
vào
điều kiện nào?
điều kiện nào?
- Kích thước tinh thể
- Kích thước tinh thể
phụ thuộc
phụ thuộc


quá trình
quá trình
hình thành tinh thể
hình thành tinh thể
diễn biến nhanh hay
diễn biến nhanh hay
chậm.
chậm.
I. Chất rắn kết tinh
1. Cấu trúc tinh thể:
Quan sát cấu trúc tinh thể kim cương và
than chì?
I. Chất rắn kết tinh
2. Các đặc tính của chất rắn kết tinh:
C

C
Kim cương
Than chì
Điểm
giống và
khác
nhau
nhau của
chúng là
gì?
TL: Cùng nguyên tử C, khác nhau về cấu trúc tinh thể
I. Chất rắn kết tinh
2. Các đặc tính của chất rắn kết tinh:
C
C
Kim cương
Than chì
T/c: rất cứng, có tính
không dẫn điện.
T/c:khá mềm và có tính dẫn
điện.
I. Chất rắn kết tinh
2. Các đặc tính của chất rắn kết tinh:
C
C
Kim cương
Than chì
a) Các chất rắn kết tinh được cấu tạo từ cùng một
loại hạt, nhưng cấu trúc tinh thể không giống
nhau thì những tính chất vật lý của chúng cũng

rất khác nhau
21
Ví dụ: Ở áp suất chuẩn 1atm:
+ Nước đá nóng chảy ở 0
0
C
+ Thiếc nóng chảy ở 232
0
C
+ Sắt nóng chảy ở 1530
0
C
=>Từ đó rút ra nhận xét gì?
b) Mỗi chất rắn kết tinh có 1 nhiệt độ nóng chảy
xác định.
2. Các đặc tính của chất rắn kết tinh:
I. Chất rắn kết tinh
a) Các chất rắn kết tinh được cấu tạo từ cùng một
loại hạt, nhưng cấu trúc tinh thể không giống
nhau thì những tính chất vật lý của chúng cũng
rất khác nhau
Thảo luận : so sánh chất đơn tinh thể với chất đa tinh thể ?
+ Cấu tạo chỉ từ 1
tinh thể (muối, thạch
anh, kim cương,…)
+ Có tính dị hướng:
t/c vật lý không giống
nhau theo các hướng
khác nhau
+ Cấu tạo từ vô số các tinh

thể rất nhỏ liên kết hỗn độn
với nhau (kim loại và hợp
kim)
+ Có tính đẳng hướng: t/c
vật lý giống nhau theo mọi
hướng
Chất đơn tinh thể
Chất đa tinh thể
I. Chất rắn kết tinh
2. Các đặc tính của chất rắn kết tinh:
c) Chất rắn kết tinh có thể là: chất đơn tinh thể
hoặc chất đa tinh thể
Cấu trúc của vài chất rắn đơn tinh thể:
Cấu trúc của vài chất rắn đơn tinh thể:
Muối (NaCl)
Muối (NaCl)
Kim cương
Kim cương
Thạch anh(SiO
Thạch anh(SiO
2
2
)
)
Gemani
Gemani
Cấu trúc của các đơn tinh thể Ge và Si:
Cấu trúc của các đơn tinh thể Ge và Si:
Silic
Silic

Cấu trúc của kẽm
Cấu trúc của kẽm
Cấu trúc kim loại
Cấu trúc kim loại
Cấu trúc của sắt
Cấu trúc của sắt
Cấu trúc của vàng
Cấu trúc của vàng
Cấu trúc chất đa tinh thể:
Cấu trúc chất đa tinh thể: