bài 46. cơ chế điều hòa sinh sản

BÀI 46:
Tại sao nói điều hòa sinh sản chủ yếu
là điều hòa sinh tinh và sinh trứng?
Sinh sản là quá trình kết hợp tế bào sinh dục đực và
cái để tạo thành hợp tử phát triển thành cơ thể.
Việc sinh sản ra tinh trùng và trứng cũng liên quan
đến kết quả của sinh sản.
I. CƠ CHẾ ĐIỀU HÒA SINH TINH VÀ SINH TRỨNG
Cơ chế
điều hòa sinh sản
Kích thích sinh
tinh trùng
Tuyến nội tiết
Kích thích sinh
trứng
Tinh hoànBuồng trứng
Hoocmon
máu
máu
Hệ thần kinh
Nhân tố môi
trường
Hệ nội tiết

Thảo luận theo tổ.
Tổ 1 –Tìm hiểu Hoocmon điều hòa quá trình
sinh tinh theo nội dung phiếu học tập số 1.
Tổ 2- Trình bày cơ chế điều hòa quá trình
sinh tinh

Tổ 3 – Tìm hiểu Hoocmon điều hòa quá
trình sinh trứng theo phiếu học tập số 2.
Tổ 4- Trình bày cơ chế quá trình sinh trứng.
1. Điều hòa sinh tinh:
a. Vai trò các loại hoocmon
Quan sát sơ đồ hình 46.1 , 46.2 SGK kết
hợp kiến thức SGK và hoàn thành phiếu
học tập sau đây:
Tên hoocmon Vị trí sản xuất Vai trò
Tên
Hoocmon
Vị trí sản xuất Vai trò
GnRH
LH
FSH
Testosteron
Vùng dưới
đồi
Tuyến yên
Tuyến yên
Tinh hoàn
Kích thích tuyến yên tiết
FSH và LH
Kích thích ống sinh tinh
sản xuất ra tinh trùng
Kích thích tế bào kẽ tiết
ra hoocmon testosteron
Kích thích ống sinh tinh
sản xuất ra tinh trùng
Có những hoocmon

nào tham gia điều
hòa sinh tinh, vai trò
như thế nào?
1. Cơ chế điều hòa sinh tinh
Vùng dưới đồi
Tuyến
yên
Tinh
hoàn
Testosteron
Ống sinh
tinh
Tế bào kẽ
Kích thích
từ môi trường
GnR
H
L
H
FS
H
Quan
sát hình bên
và cho biết cơ
chế điều hòa
quá trình sinh
tinh.
Sự điều hòa sinh
tinh được thực hiện
theo cơ chế liên hệ

ngược diễn ra như
thế nào?
- Vùng dưới đồi tiết GnRH kích thích thùy trước tuyến
yên tiết FSH và LH testosteron kích thích quá trình
sản sinh tinh trùng.
- Nếu testosteron tiết ra quá nhiều sẽ tác động trở lại
gây ức chế vùng dưới đồi tiết GnRH tuyến yên tiết LH,
ức chế FSH.
b. Cơ chế điều hòa sinh tinh:
Tên
Hoocmon
Vị trí sản xuất Vai trò
GnRH
LH
FSH
Ostrogen và
Progesteron
Vùng dưới
đồi
Tuyến yên
Tuyến yên
Kích thích phát triển nang
trứng và tiết ra ơstrogen
Kích thích nang trứng chín
và rụng trứng, tạo thể
vàng
Buồng trứng –
thể vàng
Làm dày niêm mạc tử
cung

Kích thích tuyến yên tiết
Kích thích tuyến yên tiết
FSH và LH
FSH và LH
Hoocmon điều hòa sinh trứng
b. Cơ chế điều hòa sinh trứng:
-Vùng dưới đồi tiết GnRH kích thích thùy trước tuyến
yên tiết FSH và LH. Thể vàng tiết ra ơstrogen và
progesteron.
- Nếu trứng không được thụ tinh thì thể vàng teo lại
thoái hóa, vùng dưới đồi lại kích thích tiết GnRH …và
một chu kì mới phát động trở lại để hình thành bao
noãn mới.
- Khi nồng độ progesteron và ơstrogen trong máu tăng
cao, cả vùng dưới đồi và tuyến yên đều bị ức chế giảm
tiết GnRH, FSH và LH.
2. Điều hòa sinh trứng:
Tuyến
yên
Kích thích
từ môi trường
GnR
H
Vùng dưới đồi
L
H
FS
H
Ơtrôgen

Prôgestêrô
n
Nang trứng
Thể vàng
Quan sát sơ đồ và
cho biết: Nếu trứng
không được thụ
tinh thì hiện tượng
nào có thể xảy ra ở
người?
Hiên tượng kinh nguyệt
Hiên tượng kinh nguyệt
Mối quan hệ giữa chu kì rụng trứng và chu
kì kinh nguyệt dưới tác dụng của hoocmôn
buồng trứng và hoocmôn do tuyến yên chi
phối?

Thể vàng tiếp tục tồn tại thêm hai tháng nữa và
sau đó teo đi.

Nhau thai( hình thành từ ngày thứ 8 kể từ khi
trứng thụ tinh) tiết ra hoocmon HCG duy trì sự
tồn tại của thể vàng.

Từ tháng mang thai thứ 3 trở đi nhau thai thay thế
thể vàng tiết progesteron và estrogen để duy trì sự
phát triển của niêm mạc tử cung, đồng thời ngừng
tiết HCG dẫn đến thể vàng tiêu biến.
Ở người nếu
trứng được

thụ tinh ???
Cơ sở que
thử thai???

Thuốc tránh thai: Có
chứa progesteron và
estrogen.

Lưu ý: Nữ vị thành
niên nếu lạm dụng
thuốc tránh thai có thể
dẫn đến các tác dụng
phụ không mong muốn
như: vô sinh
Hoocmôn tham gia quá trình sinh
trứng và sinh tinh có gì khác nhau?
-
Hoocmôn điều hòa sinh trứng hoạt động mang
tính chu kì.
-
Hoocmôn điều hòa sinh tinh hoạt động không
mang tính chu kì.
II. ẢNH HƯỞNG CỦA THẦN KINH VÀ MÔI
TRƯỜNG SỐNG ĐẾN QUÁ TRÌNH SINH TINH,
SINH TRỨNG
Những yếu tố nào
sẽ ảnh hưởng tới
quá trình sinh sản?
Theo tổ chức y tế thế giới ở những người phụ nữ hút
thuốc thì Hormon sinh dục nữ Estrogen có thể bị

giảm rất trầm trọng, những phụ nữ này thường có
những biểu hiện rối loạn chu kỳ kinh nguyệt như
hiếm kinh, mất kinh.
TÁC ĐỘNG CỦA MÔI TRƯỜNG
Nghiên cứu những thí
nghiệm sau rồi cho biết sự
sinh sản của động vật phụ
thuộc vào những nhân tố nào
của môi trường?
Thí nghiệm 1: Ở cá chép
Bể 1:chế độ ánh sáng
bình thường
Bể 2: Để trong tối
Không đẻĐẻ
Thời gian
Thời gian
SS của ĐV
phụ thuộc
vào ánh
sáng
Thí nghiệm 2: Ở cá Rô phi
- Nguồn gốc : Vùng
xích đạo có nhiệt độ tb
30
o
C
- Đẻ 11 lứa/ năm. Đẻ
quanh năm
- Ở 16-18
o

C: -> ngừng
đẻ.
->SS của ĐV phụ thuộc
vào nhiệt độ
Thí nghiệm 3: Ở Cóc.
-
Đẻ rộ trong tháng 4
khối lượng 2 buồng
trứng giảm
-
Sau đó, nếu được ăn
uống đầy đủ -> buồng
trứng phục hồi khối
lượng -> lại có khả năng
sinh đẻ
->SS của ĐV phụ thuộc
vào chế độ dinh dưỡng
         ườ ả
         ưở ả ứ
  ệ ộ
     ẳ ả ưở ệ ộ
 ! !ẫ ạ
 "     ứ ự ệ ệ ủ
! ! #$% ! ự ặ ộ ị
&'
 ( ứ ệ
 &)!!!*+ả
 ,      ) ườ ệ ượ
.     /  ứ ị
!   !   -    ạ ả ả ả

0