BA CỐNG HIẾN VĨ ĐẠI CỦA CÁC MÁC(NV11)

TRƯỜNG THPT KRÔNG BÔNG Ngày soạn: 28/03/2010
ĐĂK LĂK
BA CỐNG HIẾN VĨ ĐẠI CỦA CÁC MÁC
( ĂNG-GHEN )
I. Mục tiêu cần đạt
- Thấy được đánh giá của Ăng-ghen về những cống hiến vĩ đại của Các Mác.
- Nắm được thao tác lập luận tăng tiến mà Ăng-ghen sử dụng trong bài phát
biểu.
II. Phương tiện và cách thức tiến hành
- Sử dụng SGK, sách giáo viên, thiết kế bài giảng.
- Kết hợp các phương pháp như đọc hiểu, phát vấn, thảo luận.
III. Tiến trình lên lớp
1. Ổn định lớp.
2. Kiểm tra bài cũ.
3. Giới thiệu bài mới.
Hoạt động của GV và HS Nội dung cần đạt
Hoạt động 1: Tìm hiểu phần tiểu
dẫn.
TT1 GV gọi HS đọc SGK và phát
vấn:
Em hiểu gì về Ăng-ghen và Mác?
TT2: HS trả lời
TT3: GV nhận xét, bổ sung và cung
cấp cho HS những kiến thức mới
ngoài SGK.
I. Đọc – tìm hiểu
1. Tiểu dẫn:
1.1 Ăng-ghen:
- Ăng-ghen ( 1820 – 1895), là nhà
triết học, nhà lí luận, và hoạt động
cách mạng, lãnh tụ của giai cấp vô

sản toàn thế giới.
- Ông sinh ra ở Đức, con một kĩ nghệ
gia giàu có, học Đại học ở Béc-lin,
quen biết Mác năm 1844.
- Một số tác phẩm nổi tiếng: Phép
biện chứng tự nhiên, Chống Đuy-
rinh, ông là người viết tiếp và hoàn
chỉnh tác phẩm nổi tiếng nhất của
Mác: bộ Tư bản, cùng Mác soạn
Tuyên ngôn Đảng cộng cộng sản.
- Bài viết của Ăng-ghen đọc trước
mộ Mác là bài văn nghị luận tiêu
biểu có giá trị văn chương.
=> Tình bạn giữa Ăng-ghen và Mác
là một tình bạn lâu bền, vĩ đại.
1.2 Mác:
- Mác ( 1818-1883) là nhà triết học,
* GV giới thiệu với HS về hoàn cảnh
sáng tác.
* GV gọi HS đọc và tìm hiểu để
phân chia bố cục văn bản.
- Văn bản này chia làm mấy phần?
Nội dung từng phần?
nhà lí luận, và hoạt động cách mạng,
lãnh tụ của giai cấp vô sản toàn thế
giới.
- Ông là người Đức, khi học phổ
thông Mác đã tiếp xúc với tư tưởng
của Cách mạng Pháp (1789), và nền
văn học cổ điển Đức. Do hoạt động

chính trị, ông phải chuyển đi nhiều
nước.
- Công trình nổi tiếng: Tuyên ngôn
Đảng cộng sản, bộ Tư bản ( 1864-
1876).
2. Văn bản
2.1: Hoàn cảnh sáng tác.
Sau khi Mác qua đời, để tỏa lòng
thương tiếc và khẳng định sự đóng
góp của Mác cũng như xuất phát từ
tình bạn thân thiết, vĩ đại giữa hai
người Ăng ghen đã viết bài điếu văn
này.
2.2. Bố cục:
II. Hoạt động 2: Tìm hiểu nội dung
văn bản
Bước 1: Tìm hiểu về thời gian và
không gian Mác ra đi.
- Thời gian và không gian khi bậc vĩ
nhân của nhân loại ra đi được đặt
trong bối cảnh như thế nào?
Liên hệ với thời gian Bác Hồ ra đi
còn lưu lại mãi trong lòng người dân
Việt Nam và bạn bè thế giới:
Chín giờ bốn bảy phút
thiêng
Bác đi với Mác Lê-nin
người hiền.
( Những ngày đáng nhớ -
Nguyễn Khoa Điềm).

- Cách giới thiệu của Ăng-ghen về
Mác ở phần này như thế nào?  “
Nhà tư tưởng vĩ đại nhất trong số
những nhà tư tưởng hiện đại”. Hai
chữ “ hiện đại” thể hiện sự vượt trội,
tư tưởng của Mác so với thời đại. Đó
là tính chất mới mẻ, sáng tạo của
Mác.
Bước 2: Tìm hiểu những cống hiến
vĩ đại của Mác.
* Văn bản chia làm ba phần:
- Phần 1: Từ đầu đến: “sự qua đời
của bậc vĩ nhân ấy gây ra”, giới
thiệu thời gian, không gian Mác đã
vĩnh biệt cuộc đời.
- Phần 2: Tiếp đó đến: “ cho người
đó không làm thêm gì nữa”. Những
cống hiến to lớn của Mác với cuộc
sống nhân loại.
- Phần 3: Phần còn lại: Thể hiện nỗi
tiếc thương vô hạn của nhiều người
dân thế giới trước sự ra đi của Mác.
II. Đọc – hiểu
1. Thời gian, không gian và sự ra
đi của một con người.
- Thời gian: “ Chiều ngày 14-03, vào
lúc 3 giờ kém 15 ”.
- Không gian: trong một căn phòng,
trên chiếc ghế bành => Bình thường,
nhưng ở đây nó gắn liền với sự ra đi,

vĩnh biệt của Mác với cuộc đời.
- Nêu những cống hiến vĩ đại của
Các Mác?
+ Cống hiến đầu tiên của Mác: Nghĩa
là tư liệu sản xuất, cách sản xuất,
trình độ phát triển kinh tế (cơ sở hạ
tầng) quyết định hình thức, thể chế
nhà nước, tôn giáo, văn học nghệ
thuật ( kiến trúc thượng tầng).
+ Cống hiến thứ hai của Mác: Đó
chính là quy luật giá trị thặng dư.
+ Cống hiến thứ ba: “ Bởi lẽ… kiên
cường và có kết quả”.
- HS trả lời.
- GV nhận xét, bổ sung.
- Ba cống hiến của Mác được nhắc
đến theo một trật tự lập luận như thế
nào?
- Giới thiệu ngắn gọn mà sâu sắc 
gây ấn tượng để người đọc, người
nghe tiếp tục theo dõi ở phần sau.
2. Những cống hiến vĩ đại của Mác.
- Cống hiến đầu tiên của Mác là: Tìm
ra quy luật phát triển của xã hội loài
người  Bản chất của quy luật là cơ
sở hạ tầng sẽ quyết định kiến trúc
thượng tầng.
- Cống hiến thứ hai của Mác là: Tìm
ra quy luật vận động riêng của
phương thức sản xuất tư bản chủ

nghĩa hiện nay và của xã hội tư sản
do nó đẻ ra.
- Cống hiến thứ ba của Mác: Là cống
hiến quan trọng hơn cả: Đó là sự kết
hợp giữa lí luận và thực tiễn, biến lí
thuyết cách mạng khoa học thành
hành động cách mạng.
Bước 3: Tìm hiểu tình cảm xót
thương của Ăng-ghen với Mác.
- Thái độ và tình cảm của Ăng ghen
đối với Mác được thể hiện như thế
nào?
- Em hiểu gì về câu nói sau?
“Và tôi có thể mạnh dạn nói rằng
ông có thể có nhiều kẻ đối địch,
nhưng chưa chắc đã có một kẻ thù
riêng nào cả. Tên tuổi và sự nghiệp
của ông đời đời còn sống mãi”.
- Lập luận theo một trật tự tăng tiến,
cống hiến sau lớn hơn cống hiến
trước.
+ Ăng ghen nêu ra phát hiện của Đác
– uyn về quy luật phát triển của thế
giới hữu cơ nhằm đề cao Các Mác
trong việc tìm ra quy luật phát triển
của lịch sử loài người.
+ Kế tiếp là những phát hiện có tầm
vóc lớn của Mác như: Tìm ra quy
luật vận động riêng của phương thức
sản xuất tư bản chủ nghĩa từ đó phát

hiện ra giá trị thặng dư.
+ Ăng ghen sử dụng các cụm từ như:
“ Nhưng không phải chỉ có thế thôi,
nhưng đấy hoàn toàn không phải là
điều chủ yếu ở Mác, nhưng niềm vui
của ông còn lớn hơn nữa”
 Nổi bật tầm tư tưởng và cống
hiến của Mác.
3. Tình cảm xót thương của Ăng-
ghen với Mác.
- Thái độ đề cao và ca ngợi Mác: Ca
ngợi công lao và đóng góp của Mác.
- Tình cảm tiếc thương vô hạn trước
sự ra đi của Mác:
“ Ông mất đi, hàng triệu người cộng
sự cách mạng của ông ở khắp châu
Âu và châu Mĩ, từ những hầm mỏ Xi-
bi-a đến tận Ca-li-phooc-ni-a đã tôn
kính, yêu mến và khóc thương ông”.
- Câu cuối .
+ Kẻ đối địch: Bọn tư bản, những kẻ
đi bóc lột những người lao động.
+ “Chưa chắc có một kẻ thù riêng
nào cả”: Mác đứng về phía những
người lao động, phía giai cấp vô sản.
Bởi vậy, kẻ thù riêng của ông cũng
chính là kẻ thù của nhân dân lao
động.
III. Tổng kết
1. Nội dung.

- Bài văn đã thể hiện được ba đóng
góp vĩ đại của Mác với nhân loại.
- Tình cảm xót thương chân thành
của Ăng ghen với người bạn, người
đồng chí của mình.
2. Nghệ thuật.
Sử dụng lập luận tăng tiến để thể
hiện những đóng góp của Mác với
nhân loại.
4. Củng cố.
- Nắm được những nét chính về cuộc đời của Ăng ghen và Mác.
- Nắm được 3 đóng góp của Mác với nhân loại.
- Tình bạn thân thiết, vĩ đại giữa hai người.
5. Dặn dò
- Về nhà học bài cũ.
- Chuẩn bị bài: Tóm tắt văn bản nghị
Rút kinh nghiệm
:
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………