tiet 30: ban den choi nha

? Tâm trạng của tác giả thể hiện qua bài thơ là tâm trạng
nh thế nào ?
A. Yêu say đắm tr ớc vẻ đẹp của thiên nhiên đất n ớc.
B. đau xót ngậm ngùi tr ớc sự đổi thay của quê h ơng.
C. Buồn th ơng da diết khi phải sống trong cảnh ngộ cô đơn.
D. Cô đơn tr ớc thực tại, da diết nhớ về quá khứ của đất n ớc.D. Cô đơn tr ớc thực tại, da diết nhớ về quá khứ của đất n ớc.
Kiểm tra bài cũ
? đọc diễn cảm bài thơ Qua đèo Ngang $?


TiÕt 30: Van b¶n
TiÕt 30: Van b¶n
b¹n ®Õn ch¬i nhµ
b¹n ®Õn ch¬i nhµ


NguyÔn KhuyÕn
NguyÔn KhuyÕn



Tiết 30 Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
I. đọc - hiểu chú thích.
1. Tác giả- tác phẩm.
a. Tác giả=:
? Quan sát

chú thích và
cho biết vài
nét về tác
giả và tác
phẩm?



Tiết 30 Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
I. đọc - hiểu chú thích.
1. Tác giả- tác phẩm.
a. Tác giả=:
Nguyễn Khuyến( 1835-1909)
- Quê ở thôn Vị Hạ, xã Yên Đổ,
huyện Binh Lục, tỉnh Hà Nam.
Là ng ời thông minh học giỏi đỗ
đầu cả ba ki thi nên còn có tên
gọi là Tam Nguyên Yên đổ. Ông
ra làm quan khoảng m ời năm,
sau đó thời thế loạn lạc cáo quan
về ở ẩn.
-Nhà thơ lớn của dân tộc.




NguyÔn KhuyÕn c¸o quan vÒ quª ë Èn
NguyÔn KhuyÕn lóc lµm quan
NguyÔn KhuyÕn lóc lµm quan

Tiết 30 Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
I. đọc - hiểu chú thích.
1. Tác giả- tác phẩm.
a. Tác giả=:
Nguyễn Khuyến( 1835-1909)


-
Nguyễn Khuyến(1835-1909)
-
Quê: Thôn Vị Hạ, xã Yên đổ, tỉnh
Hà Nam
-
Bản thân: là ng ời thông minh, học
giỏi, đỗ đầu cả 3 ki thi Tam
Nguyên Yên đổ
=> Là nhà thơ lớn của dân tộc.
b) Tác phẩm:
b) Tác phẩm:
- Hoàn cảnh sáng tác:
Khi nhà thơ cáo quan về ở ẩn
2. đọc, giải thích từ khó
đọc
- Ngt nhp 4/3,riờng cõu 7 ( 4/1/2)

- Chú ý: giọng chậm rãi, ung
dung, hóm hỉnh
3. Thể thơ, bố cục:
- Th th: Thất ngôn bát cú đ ờng
luật
Bạn đến chơi nhà
Bạn đến chơi nhà


đ
đ
ã bấy lâu nay, bác tới nhà,
ã bấy lâu nay, bác tới nhà,


Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.


Ao sâu n ớc cả, khôn chài cá,
Ao sâu n ớc cả, khôn chài cá,


V ờn rộng rào th a, khó đuổi gà .
V ờn rộng rào th a, khó đuổi gà .


Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,

Bầu vừa rụng rốn, m ớp đ ơng hoa.
Bầu vừa rụng rốn, m ớp đ ơng hoa.


đ
đ
ầu trò tiếp khách, trầu không có,
ầu trò tiếp khách, trầu không có,


Bác đến chơi đây, ta với ta !
Bác đến chơi đây, ta với ta !


? Bài thơ đ ợc làm
theo thể thơ nào?
Vì sao em khẳng
định nh thế?
* Bài thơ gồm 8 câu, mỗi câu 7 tiếng;
Câu 3-4 đối nhau( Ao sâu/ v ờn rộng; n
ớc cả/ rào th a. Khôn chài cá/ khó đuổi
gà). Câu 5-6 đối nhau( Cải/ bầu; chửa ra
cây/ vừa rụng rốn; cà mới nụ/ m ớp đ ơng
hoa).Các câu 1-2-4-6-8 hiệp vần chân .
- Bố cục:
3 phần

Tiết 30 Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
I. đọc - hiểu chú thích.
1. Tác giả- tác phẩm.
a. Tác giả=:
Nguyễn Khuyến( 1835-1909)


b) Tác phẩm:
b) Tác phẩm:
2. đọc, giải thích từ khó
3. Thể thơ, bố cục:
- Th th:
Thất ngôn bát cú đ ờng luật
- Bố cục: 3 phần
Bạn đến chơi nhà
Bạn đến chơi nhà


đ
đ
ã bấy lâu nay, bác tới nhà,
ã bấy lâu nay, bác tới nhà,


Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.


Ao sâu n ớc cả, khôn chài cá,

Ao sâu n ớc cả, khôn chài cá,


V ờn rộng rào th a, khó đuổi gà.
V ờn rộng rào th a, khó đuổi gà.


Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,


Bầu vừa rụng rốn, m ớp đ ơng hoa.
Bầu vừa rụng rốn, m ớp đ ơng hoa.


đ
đ
ầu trò tiếp khách, trầu không có,
ầu trò tiếp khách, trầu không có,


Bác đến chơi đây, ta với ta !
Bác đến chơi đây, ta với ta !
Bạn đến chơi nhà là một văn bản biểu cảm
diễn tả cảm xúc của tác giả khi có bạn đến
thăm. Có thể hình dung diễn biến cảm xúc
đó nh sau:
- Mở đầu là cảm xúc khi bạn đến chơi.
- Tiếp đó là cảm xúc về gia cảnh.
-

Cuối cùng là cảm xúc về tình bạn.
- Em hãy sắp xếp các câu của bài theo diễn
biến cảm xúc trên=?
? Em có nhận xét gì về
bố cục của bài thơ này?
-
Cảm xúc khi bạn đến chơi: câu 1.
-
Cảm xúc về gia cảnh: câu2->câu 6.
- Cảm xúc về tình bạn: câu cuối
-> Không theo quy cách:
đề- thực luận kết



Tiết 30 Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
I. đọc - hiểu chú thích.
Bạn đến chơi nhà
Bạn đến chơi nhà


Đã bấy lâu nay, bác tới nhà,
Đã bấy lâu nay, bác tới nhà,


Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.
Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.

Ao sâu n ớc cả, khôn chài cá,
Ao sâu n ớc cả, khôn chài cá,


V ờn rộng rào th a, khó đuổi gà.
V ờn rộng rào th a, khó đuổi gà.


Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,


Bầu vừa rụng rốn, m ớp đ ơng hoa.
Bầu vừa rụng rốn, m ớp đ ơng hoa.


đ
đ
ầu trò tiếp khách, trầu không có,
ầu trò tiếp khách, trầu không có,


Bác đến chơi đây, ta với ta !
Bác đến chơi đây, ta với ta !
II. đọc - hiểu văn bản.
đ
đ
ã bấy lâu nay, bác tới nhà,
ã bấy lâu nay, bác tới nhà,
- Câu thơ mở đầu rất tự nhiên, nh lời

nói th ờng lời chào vồn vã.
-> Niềm xúc động, vui s ớng vô
hạn khi có bạn đến thăm.
2. Cảm xúc về gia cảnh .
1.Cảm xúc khi bạn đến chơi.
? Cách mở đầu
bài thơ có gì có gì
đặc biệt? Qua
đấy ta thấy tâm
trạng của tác giả
ntn?
- Thời gian:
đã bấy lâu nay
Niềm mong ớc, chờ đợi bạn đến tham
- X ng hô: bác
Thân tinh, bền chat, gần gũi, thắm thiết


Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa,
Ao sâu n ớc cả, khôn chài cá.
V ờn rộng rào th a, khó đuổi gà.
Cải chửa ra cây, cà mới nụ.
Bầu vừa rụng rốn, m ớp đ ơng hoa.



Tiết 30 Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
-Trẻ thời đi vắng không có ng ời sai bảo.
- Chợ thời xa

không dễ mua sắm thức
ăn thết bạn.
- có cá, có gà
- có cải, có cà, có bầu, có m ớp.
nh ng cũng chỉ mới ở dạng tiềm ẩn
(chửa ra cây, mới nụ, vừa rụng rốn, đ
ơng hoa).
II. Đọc - hiểu văn bản.
1.Cảm xúc khi bạn đến chơi.
- Câu thơ mở đầu rất tự nhiên, nh nh lời nói
th ờng lời chào vồn vã
-> Niềm xúc động, vui s ớng vô hạn khi có
bạn đến thăm.
2. Cảm xúc về gia cảnh.
? Nhà thơ tiếp đãi
bạn trong hoàn cảnh
gia đình nh thế nào?
nh ng không bắt đ ợc vì
(ao sâu, n ớc cả, v ờn
rộng, rào th a).
?Tác giả sử dụng biện
pháp nghệ thuật gi khi
trinh bày gia cảnh của
minh? Tác dụng của biện
pháp nghệ thuật đó?
- Ngay cả miếng trầu( là thứ tối thiểu th
ờng dùng để tiếp khách ) cũng không có.


Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.

Trẻ thời đi vắng, chợ thời xa.


Ao sâu n ớc cả, khôn chài cá,
Ao sâu n ớc cả, khôn chài cá,


V ờn rộng rào th a, khó đuổi gà.
V ờn rộng rào th a, khó đuổi gà.


Cải chửa ra cây, cà mới nụ,
Cải chửa ra cây, cà mới nụ,


Bầu vừa rụng rốn, m ớp đ ơng hoa.
Bầu vừa rụng rốn, m ớp đ ơng hoa.


Đầu trò tiếp khách, trầu không có,
Đầu trò tiếp khách, trầu không có,



Tiết 30 Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
-Trẻ thời đi vắng không có ng ời sai bảo.
- Chợ thời xa
không dễ mua sắm thức
ăn thết bạn.

- có cá, có gà
- có cải, có cà, có bầu, có m ớp.
nh ng cũng chỉ mới ở dạng tiềm ẩn
(chửa ra cây, mới nụ, vừa rụng rốn, đ
ơng hoa).
-
Tác gỉa đã thậm x ng (nói quá), thi vị hoá cái nghèo-
đùa vui hóm hỉnh , hài h ớc.
-
Khẳng định tấm lòng chân thành, mộc mạc với bạn
-> bày tỏ cuộc sống đạm bạc, thanh bạch, một tâm hồn
thanh cao của một nhà nho kh ớc từ l ơng bổng của thực
dân Pháp, lui về sống binh dị giua xóm làng, quê h ơng.
II. đọc - hiểu văn bản.
1.Cảm xúc khi bạn đến chơi.
- Câu thơ mở đầu rất tự nhiên, nh nh lời nói th ờng
lời chào vồn vã
-> Niềm xúc động, vui s ớng vô hạn khi có bạn đến
thăm.
2. Cảm xúc về gia cảnh.
nh ng không bắt đ ợc vi
(ao sâu, n ớc cả, v ờn
rộng, rào th a).
?Tác giả sử dụng biện
pháp nghệ thuật gi khi
trinh bày gia cảnh của
minh? Tác dụng của biện
pháp nghệ thuật đó?
- Ngay cả miếng trầu( là thứ tối thiểu th
ờng dùng để tiếp khách ) cũng không có.

- Vậy tác gỉa cố tinh tạo
ra một tinh huống, một
hoàn cảnh nh trên là có
dụng ý gi?



Tiết 30 Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
3. Cảm xúc về tinh bạn
- Ta với ta=: là tôi, là bác, là hai chúng ta=:
tuy 2 mà 1, tuy 1 mà 2 -> Sự đồng nhất
trọn vẹn giua chủ và khách.
->Mở ra tinh bạn chân thành, thắm thiết v
ợt lên điều kiện vật chất, điều kiện không
gian và thời gian.
-
Tác gỉa đã thậm x ng, thi vị hoá cái nghèo -
đùa vui hóm hỉnh, hài h ớc.
-
- Khẳng định tấm lòng chân thành, mộc
mạc với bạn.
-> bày tỏ cuộc sống đạm bạc, thanh bạch, một
tâm hồn thanh cao của một nhà nho kh ớc
từ l ơng bổng của thực dân Pháp, lui về
sống binh dị gi a xóm làng, quê h ơng.
II. Đọc - hiểu văn bản.
1.Cảm xúc khi bạn đến chơi.
- Câu thơ mở đầu rất tự nhiên, nh lời chào vồn vã.
-> Niềm xúc động, vui s ớng vô hạn khi có bạn đến

thăm.
2. Cảm xúc về gia cảnh
? Em hiểu cụm từ ta
với ta và câu thơ thứ 8
nh thế nào?
Bác đến chơi đây, ta với ta.
- Em học tập đ ợc điều
gi từ tinh bạn của tác
giả trong bài thơ này?



Câu hỏi thảo luận:
Câu hỏi thảo luận:
So sánh cụm từ
So sánh cụm từ
“ta với ta”
“ta với ta”
trong bài
trong bài
Bạn
Bạn
đến chơi nhà
đến chơi nhà


của
của

Nguyễn Khuyến với
Nguyễn Khuyến với
cụm từ
cụm từ
“ta với ta”
“ta với ta”
trong bài
trong bài
Qua Đèo
Qua Đèo
Ngang
Ngang
của Bà Huyện Thanh Quan.
của Bà Huyện Thanh Quan.


2. Theo em có gi giống và khác nhau giua cụm từ ta
với ta ở bài này so với bài Qua đèo Ngang của Bà
Huyện Thanh Quan đã học?
* Hình thức giống nhau, đều kết thúc bài thơ.
* ý nghĩa và sắc thái biểu cảm hoàn toànkhác
nhau:
Qua đèo Ngang Bạn đến chơi nhà
Ta với ta: (tuy hai mà
một) chỉ để nói một con
ng ời, một cá nhân cô lẻ,
nó khép lại tâm trạng
cô đơn gần nh tuyệt đối
của khách li h ơng khi
đứng trên đỉnh đèo

Ngang lúc chiều tà.
- Ta với ta=: là tôi, là bác, là hai chúng
ta=: tuy 2 mà 1, tuy 1 mà 2 -> Sự đồng
nhất trọn vẹn giua chủ và khách.
->Mở ra tinh bạn chân thành, thắm
thiết v ợt lên điều kiện vật chất, điều
kiện không gian và thời gian.



Tiết 30 Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
3. Cảm xúc về tình bạn
- Ta với ta=: là tôi, là bác, là hai chúng ta=: tuy 2
mà 1, tuy 1 mà 2 -> Sự đồng nhất trọn vẹn giua
chủ và khách.
->Mở ra tình bạn chân thành, thắm thiết v ợt lên
điều kiện vật chất, điều kiện không gian và thời
gian.
- Tác gỉa đã thậm x ng, thi vị hoá cái nghèo - đùa vui
hóm hỉnh, hài h ớc.
-> bày tỏ cuộc sống đạm bạc, thanh bạch, một tâm hồn
thanh cao của một nhà nho kh ớc từ l ơng bổng của
thực dân Pháp, lui về sống binh dị gi a xóm làng, quê
h ơng.
II. Đọc - hiểu văn bản.
1.Cảm xúc khi bạn đến chơi.
- Câu thơ mở đầu rất tự nhiên, nh lời chào vồn vã.
-> Niềm xúc động, vui s ớng vô hạn khi có bạn đến
thăm.

2. Cảm xúc về gia cảnh.
? Những yếu tố đặc biệt
về nghệ thuật đó đã thể
hiện thành công nội
dung nào?
? Bài thơ thành công
bởi nhung yếu tố nghệ
thuật nào đặc sắc?
III. Tổng kết.
1. Nghệ thuật:
- Cách tạo tinh huống bất ngờ, kết thúc
độc đáo.
- Ngôn ngu đời th ờng, tự nhiên, mộc mạc,
có tính biểu cảm cao.
-
Cách nói hóm hỉnh, thậm x ng.
-
Lập ý bất ngờ, thể loại điêu luyện.
2. Nội dung:
- Ca ngợi tinh bạn chân thành, thắm thiết,
thuỷ chung, bất chấp mọi hoàn cảnh.
Ghi nhớ: (sgk/105)



Tiết 30 Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
IV. Luyện tập.
1. Ngôn ngu ở bài Bạn đến chơi
nhà có gi khác với ngôn ngu ở

đoạn thơ Sau phút chia li đã
học?
(Gợi ý: Ngôn ngu ở bài thơ Bạn
đến chơi nhà là ngôn ngu nh thế
nào? th ờng gặp ở đâu? Còn ngôn
ngu ở đoạn Sau phút chia li nh
thế nào? Th ờng gặp ở đâu?)
Bạn đến chơi nhà Sau phút chia li
Ngôn ngu đời th
ờng
( giản dị, mộc
mạc)
Ngôn ngu bác
học
( ngôn ngu van
ch ơng sách vở,
mang tính ớc lệ
cao)



Tiết 30 Bạn đến chơi nhà
- Nguyễn Khuyến -
Mộ Nguyễn Khuyến đặt trên núi Ph ơng Nhi, huyện ý Yên, tỉnh Nam Định.


H ớng dẫn về nhà

Nắm toàn bộ kiến thức của bài.

Làm bài tập còn lại trong SGK.

Học thuộc bài thơ, tỡm thờm mt s bi th khỏc vit vờc tỡnh bn ca
Nguyễn Khuyến vcỏc nh th khỏc.

Chuẩn bị bài viết TLV số 2- ụn k lý thuyt vn bn biu cm.


Xin trân trọng cảm ơn các
thầy cô giáo và các em!