B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC THNG LONG
o0o
KHÓA LUN TT NGHIP
TÀI:
GII PHÁP PHÁT TRIN DCH V TH
THANH TOÁN TI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP VÀ
PHÁT TRIN NÔNG THÔN VIT NAM
SINH VIÊN THC HIN : NGUYN TH THANH VÂN
MÃ SINH VIÊN : A16834
CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
HÀ NI - 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC THNG LONG
o0o
KHÓA LUN TT NGHIP
TÀI:
GII PHÁP PHÁT TRIN DCH V TH
THANH TOÁN TI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP VÀ
PHÁT TRIN NÔNG THÔN VIT NAM
Giáo viên hng dn : Ths. Lê Th Hà Thu
Sinh viên thc hin : Nguyn Th Thanh Vân
Mã sinh viên : A16834
Chuyên ngành : Tài chính – Ngân hàng
HÀ NI - 2013
Thang Long University Library
LI CM N
Li đu tiên em xin chân thành cm n s hng dn và ch bo nhit tình ca cô
giáo, Thc s Lê Th Hà Thu trong sut thi gian thc hin khóa lun tt nghip. Bên
cnh đó, em xin gi li cm n đn toàn th các thy cô trong Khoa Kinh t Qun lý -
trng i hc Thng Long cng nh Ban lãnh đo nhà trng đã to nhng điu kin
tt nht
đ em có th hoàn thành bài khóa lun này.
Em cng xin chân thành cm n các anh, ch ti Ngân hàng Nông nghip và phát
trin nông thôn Vit Nam nói chung và các anh ch ti Trung tâm th ca ngân hàng
nói riêng đã tn tình giúp đ em trong sut thi gian thc hin bài khóa lun này.
Do còn nhiu hn ch v kin thc cng nh nhng kinh nghim thc tin nên
bài khóa lun khó có th tránh khi nhng sai sót, em rt mong nhn đc s đóng
góp, ch bo ca các th
y cô giáo và các bn sinh viên đ bài khóa lun đc hoàn
thin hn.
Em xin chân thành cm n!
Sinh viên
Nguyn Th Thanh Vân
LI M U
1. Tính cp thit ca đ tài
Khi xã hi ngày càng phát trin, khoa hc công ngh ngày càng đi mi, s ra
đi ca các phng thc thanh toán không dùng tin mt da trên nhng thành tu
tiên tin đã đáp ng nhu cu giao dch ca con ngi mt cách nhanh chóng, an toàn
và tin li. Th thanh toán cng là mt trong nhng phng tin đin hình đó, nó góp
phn đy nhanh nhp đ phát trin kinh t, tc đ chu chuy
n tin t và gim thiu chi
phí ca xã hi nh chi phí in tin, vn chuyn, bo qun, chi phí kim đm, v v
Trong nhng nm gn đây, th thanh toán không còn là khái nim xa l đi vi
mi ngi bi nhng tính nng vt tri và tin ích u vit. Nó giúp ch th tit kim
đc thi gian và tng tính an toàn. Bên cnh đó, dch v th thanh toán cng góp
phn m
rng mng kinh doanh dch v mi cho các ngân hàng thng mi va tng
thu nhp li va gim đc ri ro t hot đng tín dng truyn thng.
So vi các nc trên Th gii, th trng th Vit Nam còn khá non tr, tim
nng phát trin còn rt ln song li gp phi khó khn trong vic đu t c s h tng,
trang thit b máy móc và thay
đi thói quen tiêu dùng bng tin mt ca ngi dân.
Không nhng th, s cnh tranh gia các ngân hàng thng mi trong lnh vc kinh
doanh th cng tác đng không nh đn th trng th Vit Nam, đem li nhiu thun
li nhng cng n cha nhiu thách thc.
Ngân hàng Nông nghip và phát trin nông thôn Vit Nam đã đi vào hot đng
đc 25 nm nhng li là đn v tham gia th
trng th mun hn so vi các ngân
hàng thng mi khác. Qua các báo cáo tng kt chuyên đ hot đng kinh doanh dch
v th ca Ngân hàng Nông nghip và phát trin nông thôn Vit Nam, t nm 2003
khi thành lp Trung tâm th cho đn nay, mc dù đã có nhiu c gng và đt đc
nhiu thành tích đáng ghi nhn song ti ngân hàng vn còn tn ti nhiu bt cp và hn
ch trong vic kinh doanh loi hình dch v này.
iu đó đòi hi phi có nhng gii
pháp nhm phát trin dch v th, góp phn đy mnh công tác thanh toán không dùng
tin mt trong nn kinh t. Xut phát t thc t đó, em đã quyt đnh chn đ tài: “
Gii pháp phát trin dch v th thanh toán ti Ngân hàng Nông nghip và phát trin
nông thôn Vit Nam” đ làm khóa lun tt nghip.
2. Mc đích nghiên cu đ tài
tài tp trung nghiên cu nhng vn đ c bn v th thanh toán và dch v th
thanh toán, nhng li ích mà phng thc thanh toán không dùng tin mt này đem li
cho khách hàng, cho ngân hàng và cho nn kinh t.
Qua vic phân tích và đánh giá thc trng tình hình kinh doanh nói chung và dch
v th thanh toán nói riêng ca Ngân hàng Nông nghip và phát trin nông thôn Vit
Thang Long University Library
Nam giai đon 2010 – 2012, xác đnh nhng tn ti, hn ch và nguyên nhân đ t đó
có cái nhìn tng quát, đa ra đc nhng phng hng chin lc phát trin dch v
th thanh toán trong thi gian ti.
3. i tng và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu: Dch v th thanh toán ti Ngân hàng Nông nghip và
Phát trin nông thôn Vit Nam.
Phm vi nghiên cu: Dch v th thanh toán ti Ngân hàng Nông nghip và Phát
tri
n nông thôn Vit Nam trong giai đon 2010 – 2012.
4. Phng pháp nghiên cu
thc hin mc tiêu nghiên cu ca đ tài, khóa lun s dng phng pháp
duy vt bin chng gn lin vi phng pháp phân tích, so sánh, tng hp, kt hp
gia lý lun và t duy logic đ phân tích chng minh và đ ra các gii pháp.
5. Kt cu ca khóa lun
Khóa lun gm có 3 phn chính vi ni dng nh sau:
Chng 1: Nhng vn đ c bn v phát trin dch v th thanh toán ca
Ngân hàng thng mi
Chng 2: Thc trng phát trin dch v th thanh toán ti Ngân hàng
Nông nghip và Phát trin nông thôn Vit Nam
Chng 3: Gii pháp phát trin dch v th thanh toán ti Ngân hàng Nông
nghip và Phát trin nông thôn Vit Nam
MC LC
CHNG 1. NHNG VN C BN V PHÁT TRIN DCH V TH
THANH TOÁN CA NGÂN HÀNG THNG MI 1
1.1. Tng quan v th thanh toán 1
1.1.1. S ra đi và quá trình phát trin ca th thanh toán 1
1.1.2. Phân loi th thanh toán 2
1.1.3. Khái nim và đc đim ca dch v th thanh toán 5
1.2. S cn thit phi phát trin dch v th thanh toán đi vi Ngân hàng thng
mi và nn kinh t 9
1.3. Nhng ri ro trong dch v th thanh toán 10
1.4. Các hot đng trong dch v th thanh toán 11
1.4.1. Hot đng phát hành th 11
1.4.2. Hot đng thanh toán th 12
1.4.3. Các hot đng khác 14
1.5. Các ch tiêu đánh giá hiu qu ca dch v th thanh toán ti Ngân hàng
thng mi 14
1.5.1. Ch tiêu đnh lng 14
1.5.2. Ch tiêu đnh tính 15
1.6. Các nhân t nh hng đn s phát trin dch v th thanh toán 16
1.6.1. Nhân t ch quan 16
1.6.2. Nhân t khách quan 16
CHNG 2. THC TRNG PHÁT TRIN DCH V TH THANH TOÁN
TI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN VIT
NAM 19
2.1. C s pháp lý 19
2.2. Tng quan v th trng th Vit Nam trong giai đon hin nay 20
2.3. Vài nét v Ngân hàng Nông nghip và Phát trin nông thôn Vit Nam 22
2.3.1. Quá trình hình thành và phát trin 22
2.3.2. C cu t chc ca Ngân hàng Nông nghip và Phát trin nông thôn Vit
Nam 23
2.4. Tình hình hot đng kinh doanh ca Ngân hàng Nông nghip và Phát trin
nông thôn Vit Nam nhng nm va qua 24
2.4.1. Hot đng huy đng vn 24
Thang Long University Library
2.4.2. Hot đng cho vay 27
2.4.3. Hot đng dch v 30
2.4.4. Kt qu kinh doanh 32
2.5. Dch v th thanh toán ti Agribank 34
2.5.1. S ra đi và quá trình phát trin ca Trung tâm th Agribank 34
2.5.2. Các sn phm th thanh toán ca Agribank 36
2.5.3. c đim ca dch v th thanh toán Agribank 37
2.5.4. Các nghip v trong dch v th thanh toán 38
2.6. Thc trng hot đng dch v th thanh toán ti Agribank 41
2.6.1. Tình hình hot đng th thanh toán ca Agribank nhng nm gn đây 41
2.6.2. Kt qu hot đng dch v th thanh toán ti Agribank 47
2.7. ánh giá thc trng hot đng dch v th thanh toán ca Ngân hàng Nông
nghip và Phát trin nông thôn Vit Nam 54
2.7.1. Nhng kt qu đt đc 54
2.7.2. Nhng tn ti, hn ch và nguyên nhân 55
CHNG 3. MT S GII PHÁP PHÁT TRIN DCH V TH THANH
TOÁN TI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN
VIT NAM 62
3.1. nh hng phát trin dch v th thanh toán Vit Nam trong thi gian ti
62
3.1.1. nh hng phát trin dch v th thanh toán ca th trng th Vit Nam
62
3.1.2. Mc tiêu phát trin dch v th thanh toán ca th trng Vit Nam 62
3.2. Phân tích ma trn SWOT đi vi dch v th thanh toán ca Ngân hàng
Nông nghip và Phát trin nông thôn Vit Nam 63
3.2.1. im mnh 63
3.2.2. im yu 63
3.2.3. C hi 64
3.2.4. Thách thc 64
3.3. nh hng phát trin dch v th thanh toán ca Ngân hàng Nông nghip và
Phát trin nông thôn Vit Nam 64
3.3.1. nh hng chin lc phát trin 64
3.3.2. Mc tiêu phát trin dch v th thanh toán 65
3.4. Gii pháp phát trin dch v th thanh toán ti Ngân hàng Nông nghip và
Phát trin nông thôn Vit Nam 65
3.4.1. Gii pháp v công ngh 65
3.4.2. Gii pháp v sn phm 67
3.4.3. Gii pháp cho hot đng Marketing 68
3.4.4. Gii pháp cho hot đng chm sóc khách hàng 69
3.4.5. Gii pháp cho hot đng qun lý ri ro 70
3.4.6. Gii pháp v ngun nhân lc 71
3.4.7. M rng mng li VCNT, tng cng hp tác vi các T chc th quc
t và các đi tác khác 72
3.5. Mt s kin ngh 73
3.5.1. Kin ngh đi vi Ngân hàng Nhà nc 73
3.5.2. Kin ngh vi Hip hi th Ngân hàng Vit Nam 73
Thang Long University Library
DANH MC CH VIT TT
ACB : Ngân hàng Thng mi c phn Á Châu
Agribank : Ngân hàng Nông nghip và Phát trin nông thôn Vit Nam
ATM : Máy rút tin t đng
Banknetvn : Công ty c phn chuyn mch tài chính Quc gia
BIDV : Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam
CKKD : Chng khoán kinh doanh
DPRRTD : D phòng ri ro tín dng
VCNT : n v chp nhn th
EAB : Ngân hàng ông Á
EDC/POS : Thit b cà th và đc th đin t/im bán hàng
HKD : Hot đng kinh doanh
KDNH : Kinh doanh ngoi hi
LNST : Li nhun sau thu
LNTT : Li nhun trc thu
NHNN : Ngân hàng Nhà nc
NHPH : Ngân hàng phát hành
NHTM : Ngân hàng thng mi
NHTT : Ngân hàng thanh toán
Smartlink : Công ty c phn dch v th Smartlink
SPDV : Sn phm dch v
TCTD : T chc tín dng
TCKT : T chc kinh t
TCTQT : T chc th Quc t
TNDN : Thu nhp doanh nghip
TTKDTM : Thanh toán không dùng tin mt
VNBC : Công ty c phn th thông minh Vina
DANH MC CÁC BNG BIU, S
Bng 2.1 Tình hình phát trin ca Th trng th Vit Nam giai đon 2010 -2012 20
Bng 2.2 Tình hình huy đng vn giai đon 2010 – 2012 25
Bng 2.3 C cu tín dng ca Agribank giai đon 2010 – 2012 29
Bng 2.4 C cu doanh thu dch v theo nhóm dch v 30
Bng 2.5 Báo cáo kt qu kinh doanh ca Agribank giai đon 2010 – 2012 32
Bng 2.6 Kt qu hot đng phát hành và thanh toán th ca Agribank 42
Bng 2.7 Doanh s s dng và doanh s thanh toán th ca Agribank 43
Bng 2.8 Doanh thu t dch v th thanh toán 47
Bng 2.9 V trí ca Agribank trên th trng th ghi n ni đa 49
Bng 2.10 V trí ca Agribank trên th trng th tín dng quc t 50
S đ 1.1 Phân loi th thanh toán 3
S đ 1.2 Quy trình phát hành th thanh toán 12
S đ 1.3 Quy trình thanh toán th 13
S đ 2.1 C cu t chc ca Ngân hàng Nông nghip và Phát trin nông thôn Vit
Nam 23
S đ 2.2 C cu t chc ca Trung tâm th Agribank 35
S đ 2.3 Quy trình phát hành th 38
S đ 2.4 Quy trình thanh toán th 40
DANH MC CÁC BIU
Biu đ 2.1 T trng doanh thu dch v theo nhóm dch v 31
Biu đ 2.2 S lng máy ATM, EDC/POS trong giai đon 2010-2012 44
Biu đ 2.3 Th phn th thanh toán ca Agribank tính đn ngày 31/12/2012 49
Biu đ 2.4 Th phn máy ATM ca Agribank tính đn ngày 31/12/2012 51
Biu đ 2.5 Th phn EDC/POS ca Agribank tính đn ngày 31/12/2012 52
Thang Long University Library
1
CHNG 1. NHNG VN C BN V PHÁT TRIN DCH V TH
THANH TOÁN CA NGÂN HÀNG THNG MI
1.1. Tng quan v th thanh toán
1.1.1. S ra đi và quá trình phát trin ca th thanh toán
Ngày nay, Th thanh toán đc ghi nhn là mt phng tin thanh toán không
dùng tin mt hin đi và thun tin nht trên th gii. Tuy nhiên, ngân hàng li không
phi là ni đu tiên phát hành th. Lch s
hình thành phng thc thanh toán bng th
đc ghi nhn vào nm 1914 cung vi chic th thanh toán đu tiên do Công ty
Western Union ca M cung cp. Th đc làm bng kim loi có dp ni mt s thông
tin nhm dng khách hàng và lu tr thông tin cá nhân. Có th nói, nhng tm th kim
loi này chính là nn tng đu tiên cho vic ra đi nhng tm th nha sau này.
Sau hn 30 nm s dng, th kim loi đã b
c l nhiu nhc đim, Công ty
Diners Club do Frank Mc Namara sáng lp đã phát hành tm th nha đu tiên cho
phép khách hàng – ch th có th thanh toán trc và tr tin sau. Thi gian đu, phn
ln th đc phát hành nhm phc v cho gii doanh nhân, sau mt thi gian đi vào
hot đng, các công ty cng nh các ngân hàng nhn ra rng gii bình dân mi là đi
tng s dng th ch yu trong tng lai. m
rng dch v thanh toán khai thác
đi tng dân c, hàng lot ngân hàng đã phát hành các loi th khác nhau nhng
thành công nht là loi th Bank Americard. n nm 1977, th Bank Americard
chính thc tr thành th Visa, có quy mô phát trin ln nht trên toàn cu. Da trên
nhng thành qu ca th Bank Americard, mt s t chc phát hành th ti M đã liên
kt li vi nhau hình thành nên Hip hi th liên ngân hàng (gi tt là ICA) và cho ra
đi sn phm th
Master Charge. Sau này, th Master Charge đi tên thành th Master
Card và tr thành t chc th thanh toán quc t ln th hai trên th gii hin nay.
Vi nhng thành công vang di nc M, th đã nhanh chóng đc dân chúng
các nc và các khu vc khác tip nhn nng nhit. Nm 1960, chic th nha
Diners Club là loi th đu tiên có mt ti Nht Bn, m đu cho hot đng thanh toán
th ti Châu Á. Mãi đn nm 1990, các loi th đc a chung mi xut hin ti Vit
Nam, khi Ngân hàng thng mi c phn Ngoi thng Vit Nam (Vietcombank) ký
hp đng làm đi lý chi tr th Visa vi Chi nhánh Ngân hàng Pháp BFCE ti
Singapore. K t đó, phng thc thanh toán này mi chính thc du nhp và phát trin
ti Vit Nam.
Khi xut hin ln đu tiên ti M, th thanh toán đc đnh ngha khá đn gi
n.
Theo Investopedia.com, “Th thanh toán là mt tm th đc ch th s dng và đc
mt thng gia chp nhn đ thanh toán cho vic mua bán hoc thanh toán cho mt s
ngha v khác”. Còn theo Iris Payment Services Organisation Limited, “Th thanh
2
toán là mt th nha đc ch th xut trình trong mt ca hàng hoc mt nhà bán l
đ thc hin thanh toán. Th thng đc liên kt vi mt tài khon thanh toán, khi
mt giao dch đc x lý, s lng bán đc ghi nhn vào tài khon ngân hàng ca
nhà bán l và đc rút t tài khon thanh toán ca ch th”.
Tuy có mt ti th trng Vit Nam t nm 1990 nhng đn ngày 15/05/2007,
theo Quyt đnh 10/2007/Q-NHNN ca Thng đc Ngân hàng Nhà nc Vit Nam
v vic ban hành quy ch phát hành, s dng, thanh toán và cung cp dch v h tr
th ngân hàng, khái nim v th thanh toán mi chính đc công b. Th đc hiu là
mt công c thanh toán do ngân hàng phát hành th cp cho khách hàng s dng theo
hp đng ký kt gia ngân hàng phát hành th và ch th.
Th thanh toán là loi th đc ch th s
dng đ thanh toán tin hàng hóa, dch
v, rút tin mt trong phm vi s d trên tài khon tin gi ca mình ti ngân hàng
phát hành th.
Có th nói, th thanh toán là phng tin thanh toán ng dng công ngh đin t,
tin hc k thut cao, gn lin vi s phát trin ca h thng T chc tín dng. S phát
trin này to điu kin cho các doanh nghip, t
chc, cá nhân m tài khon tin gi
đ thc hin thanh toán nhanh chóng và hiu qu. Ngoài ra, th thanh toán còn đc
dùng đ đáp ng các yêu cu khác nh xem s d, sao kê tài khon, chuyn
khon, v v thông qua h thng máy rút tin t đng.
1.1.2. Phân loi th thanh toán
Ngày nay, th thanh toán đc s dng rng rãi không ch trong phm vi ca mt
quc gia mà nó còn có th đc lu hành trên toàn cu. Ví d nh th Visa, Master,
JCB Nu đng trên nhiu góc đ khác nhau đ phân loi thì các loi th thanh toán
rt đa dng. Da vào các tiêu chí, th thanh toán có th đc phân thành các loi sau:
− Theo công ngh sn xut
+ Th khc ch ni: ây là loi th đc làm da trên k thut khc ch ni vi các
thông tin cn thit đc khc ni trên b mt th. Công ngh này đc s dng t khi
phát hành tm th nha đu tiên và hin nay nó không còn đc s dng vì k thut
sn xut thô s và rt d b gi mo.
+ Th bng t: Th nha có di bng t dùng đ cha thông tin ca ch th. ây là
loi th đc sn xut trên k thut t tính vi mt bng t cha hai rãnh thông tin
mt sau ca th. Th này đc s dng ph bin trong vòng 20 nm qua nhng hin
nay nó đã dn đc thay th bng nhng loi th khác bi mt s nhc đim nh
thông tin ghi trên th không đc cp nht, th cha đc ít d liu và đ bo mt
không cao.
Thang Long University Library
3
S đ 1.1 Phân loi th thanh toán
(Ngun: www.voer.edu.vn)
+ Th thông minh: ây là th h th mi nht và hin đi nht, đc sn xut trên
k thut vi x lý tin hc. Trên b mt th ngoài vic có mt di bng t, th còn đc
gn thêm mt “Chip” đin t có cu trúc ging mt máy tính hon ho. Th thông
minh có nhiu nhóm vi dung lng nh ca Chip đin t
khác nhau. Hin nay có
khong hn 20 triu th thông minh trên th gii song loi th này vn cha đc s
dng ph bin Vit Nam bi nó đòi hi trình đ công ngh k thut cao và tn rt
nhiu chi phí.
− Theo tính cht thanh toán
+ Th tín dng: ây là loi th do ngân hàng phát hành, cho phép ch th thanh
toán tin hàng hóa, dch v và rút tin mt trong phm vi hn mc tín dng đc ngân
hàng phát hành chp thun theo hp đng. Ch th đc phép s dng mt hn mc
4
tín dng quy đnh mà không phi tr lãi nu ch th hoàn tr s tin đã s dng đúng
k hn. Nu ch th không thanh toán đc ht s tin đã s dng thì s n đó s đc
tính theo lãi sut do Ngân hàng phát hành quy đnh.
+ Th ghi n: ây là loi th có quan h trc tip và gn lin vi tài khon tin gi
ca khách hàng m ti ngân hàng phát hành. Ch th có th dùng th đ thanh toán
tin hàng hóa, dch v hay rút tin mt trong phm vi s d tài khon tin gi ca
mình, ngân hàng phát hành hoàn toàn không cp tín dng cho khách hàng. Khi thanh
toán tin hàng hóa, dch v, giá tr giao dch s đc tr ngay lp tc vào tài khon ca
ch th thông qua thit b đin t đt ti ca hàng.
+ Th rút tin mt: ây là loi th dùng đ rút tin mt ti các máy rút tin t đng
hoc ti các quy ngân hàng. Th rút tin mt cng là mt hình thc ca th ghi n tuy
nhiên loi th này ch có mt chc nng duy nht là dùng đ rút tin mt, không có
chc nng thanh toán ti các đim chp nhn thanh toán bng th. Khách hàng phi ký
qu ti ngân hàng hoc phi đc ngân hàng c
p hn mc thu chi mi có th s dng
đc.
+ Th liên kt: ây là loi th tín dng liên kt gia ngân hàng phát hành và doanh
nghip. Loi th này giúp ch th có th mua sn phm dch v ca doanh nghip mà
không phi thanh toán bng tin mt, ngân hàng phát hành s trc tip tr vào tài
khon tin gi ca khách hàng. Bên cnh đó, khi mua hàng bng loi th này, khách
hàng s đc chit khu hoc gim giá.
− Theo ch th phát hành
+ Th do ngân hàng phát hành: ây là loi th do ngân hàng cung cp cho khách
hàng, giúp khách hàng s dng linh hot tài khon ca mình hoc s dng s tin do
ngân hàng cp tín dng. Th này đc phát trin rng không ch trong phm vi mt
quc gia mà đã phát trin trên phm vi toàn th gii.
+ Th do các t chc phi ngân hàng phát hành: ây là th du lch, gii trí cho các
tp đoàn kinh doanh ln nh Diners Club, Amex. Th cng đc s dng trên phm vi
toàn cu vi các quy trình thanh toán không khác nhiu so vi th do ngân hàng phát
hành.
− Theo phm vi lãnh th
+ Th ni đa: là loi th đc gii hn s dng trong phm vi lãnh th quc gia,
đng tin giao dch là đng bn t ca nc đó.
+ Th quc t: là loi th không ch
dùng ti quc gia đó mà nó còn đc s dng
trên phm vi quc t. Nói cách khác loi th này đc chp nhn thanh toán trên toàn
cu, thng s dng loi ngoi t mnh đ thanh toán.
Thang Long University Library
5
Tóm li, mc dù đc phân chia thành nhiu loi khác nhau nhng các loi th
ngân hàng đu có mt đc đim chung là dùng đ thanh toán, chi tr tin cho hàng hóa,
dch v và rút tin mt. Nó thc s đã tr thành mt công c thanh toán tin li, nhanh
chóng và an toàn cho ch th.
1.1.3. Khái nim và đc đim ca dch v th thanh toán
1.1.3.1. Khái nim dch v th thanh toán
Trong thc t đi sng hàng ngày, các hot đng dch v luôn din ra rt đa dng
khp mi ni và không ai có th ph nhn vai trò quan trng ca dch v trong đi
sng xã hi. Theo Phillip Kotler: “Dch v là mt hot đng hay li ích cung ng,
nhm đ trao đi, ch yu là vô hình và không dn đn vic chuyn giao quyn s hu.
Vic thc hin dch v có th gn lin hoc không gn lin vi sn phm vt cht”.
Theo T đin Ting Vit, dch v là công vic phc v trc tip cho nhng nhu cu
nht đnh ca s đông, có t chc và đc tr công [T đin Ting Vit, 2004, NXB
à Nng, trang 256]. Tóm li, khái nim dch v đc phát biu di nhiu góc đ
nhng tu chung li, dch v là hàng hóa vô hình mang li chui giá tr tha mãn mt
nhu cu nào đó ca th trng. Nó là mt quá trình hot đng bao gm các nhân t
không hin hu, gii quyt mi quan h gia ngi cung cp vi khách hàng hoc tài
sn ca khách hàng mà không có s thay đi quyn s hu.
Bn thân ngân hàng thng mi là mt loi hình doanh nghip đc bit chuyên
cung cp các dch v tin t nh nhn tin gi, cho vay, bo lãnh,…v v Dch v th
thanh toán là mt lnh vc kinh doanh mi ca ngân hàng, tuy không trc tip to ra
sn phm vt cht nhng nó li đáp ng đc các nhu cu thanh toán ca khách hàng.
Nh vy, dch v th thanh toán là mt quá trình cung ng phng thc thanh toán
tin hàng hóa, dch v thông qua vai trò trung gian ca ngân hàng bng cách trích t
tài khon tin g
i ca ngi tr tin hoc s dng s tin trong hn mc tín dng tha
thun gia ngân hàng và ch th đ chuyn vào tài khon cho ngi th hng.
1.1.3.2. c đim ca dch v th thanh toán
c đim ca dch v nói chung và dch v th thanh toán nói riêng đu có
nhng nét c bn nh tính vô hình, tính không đng nht, tính không tách ri và không
th lu tr đc.
Tính vô hình: Dch v mang tính vô hình và nó không tn ti di dng vt th.
c đim này ca dch v gây ra nhiu khó khn trong vic qun lý hot đng sn xut
và cung ng dch v, khó khn hn trong vic qung bá và nhn bit dch v. Khi
khách hàng b tin ra đ mua mt b qun áo, th h nhn đc là vt cht, có hình
dáng nht đnh, hn th h có th cm nhn đc cht lng ca sn phm thông qua
cht liu to nên nó, qua giá c, qua thit k, Cng vi s tin đó, nu khách hàng
6
đng kí s dng dch v th thanh toán, mc dù h nhn đc yu t hu hình là tm
th có dp ni tên và nhng thông tin cá nhân nhng h li không th cm nhn đc
giá tr ca dch v thông qua các giác quan. Khách hàng ch có th đánh giá đc cht
lng ca dch v thông qua cách thc phc v ca nhân viên và thông qua quá trình
s dng dch v th thanh toán. N
u khách hàng gp mt nhân viên phc v thân thin,
nhit tình, nói chuyn duyên dáng thì h s cm thy vui v, thoi mái, cht lng dch
v tt cho dù các u đãi ca ngân hàng này cha chc đã bng các ngân hàng khác.
Nhng nu ngi khách hàng đó gp phi mt nhân viên n nói lnh lùng, cau có và
không có chuyên môn, h s cm thy không hài lòng cng đng ngha vi cht lng
dch v đ
ó cha tt. Chính vì vy, các ngân hàng cn phi làm cho tính cht vô hình
này tr nên hu hình bng cách đa ra các tiêu chi đ đo lng cht lng.
Tính không tách ri và không lu tr đc: Dch v th thanh toán không th
tách ri khi đn v cung ng dch v, trong khi hàng hóa vt cht tn ti không ph
thuc vào s có mt hay vng mt ngun gc to ra nó. Vi các sn phm vt cht, sau
khi tin hành trao đi vi ngi bán, chúng ta đc quyn s hu chúng và có th
đc nhn ch đ bo hành theo quy đnh ca nhà sn xut. Còn vi dch v th thanh
toán, k t khi phát hành th cho đn khi th ht hn hoc ch th báo ngng s dng
dch v, mi hot đng nh rút tin, thanh toán tin hàng hóa, dch v, chuyn
khon… đu có s tham gia ca đn v cung ng dch v. Hay nói cách khác, ch th
và ngân hàng cung ng dch v luôn có mi quan h mt thit vi nhau, c hai bên đu
có trách nhim trong tt c các giao dch đc thc hin. Khác vi sn xut vt cht,
sn xut dch v không th làm sn đ lu kho sau đó mi đem tiêu dùng mt thi
đim khác trong tng lai. Bi l khi nào có nhu cu s dng, khách hàng mi trc
tip liên h vi ngân hàng đ làm th tc cp phát th và tin hành thanh toán bng
th. Trong thc t, nhu cu này không n đnh và ngân hàng khó có th d đoán đc.
Chính vì vy, các NHTM cn tng cng và phát trin các dch v ti máy ATM, các
dch v chm sóc khách hàng CallCenter, SMS Banking, Mobile Banking…đ có th
đáp ng nhu cu ca ngi dân mi lúc, mi ni.
Tính không đng nht: Sn phm dch v không tiêu chun hóa đc. Trc ht
do hot đng cung ng, các nhân viên cung cp không th to ra đc các dch v nh
nhau trong nhng thi gian làm vic nh nhau. Các sn phm vt cht thng đc
đánh giá cht lng thông qua các b tiêu chun đc toàn th gii công nhn nh b
tiêu chun ISO 9000, b tiêu chun ISO 14000….Còn vi dch v th thanh toán,
khách hàng tiêu dùng mi là ngi quyt đnh cht lng dch v da vào nhng cm
nhn ca h. Trong nhng khong thi gian khác nhau, s cm nhn cng khác nhau,
nhng khách hàng khác nhau li có nhng cm nhn khác nhau v cht lng dch v.
Sn phm dch v ch có giá tr khi tha mãn nhu cu riêng bit c
a tng khách hàng.
Thang Long University Library
7
Chính vì vy, các ngân hàng cn c gng quy chun hóa các tiêu chí v cht lng
dch v, đnh kì tin hành thm dò, điu tra mc đ hài lòng ca khách hàng thông qua
bng hi t đó có cái nhìn khách quan đ ci thin và nâng cao cht lng dch v
th thanh toán.
Bên cnh nhng đc đim chung này, dch v th thanh toán cng có nhng nét
riêng bit nht đnh. Dch v th thanh toán góp ph
n làm gim lng tin mt lu
thông, đem li nhng li ích cho ngân hàng, cho cá nhân ngi s dng và cho c nn
kinh t. Dch v th thanh toán đc phát trin da trên s tin b ca khoa hc k
thut, do đó nó đòi hi ngân hàng phi đào to đc đi ng cán b gii, d tip nhn
và thích nghi vi s đi mi ca công ngh.
1.1.3.3. Ch th trong quá trình phát hành, s dng và thanh toán th
Vic phát hành, s dng và thanh toán th phi tuân theo pháp lut ca nc s
ti, quy đnh ca T chc th quc t, các vn bn, tha thun mang tính pháp lý, quy
trình, quy phm,…liên quan. Trong c quá trình phát hành, s dng và thanh toán th
có rt nhiu ch th tham gia.
− T chc th quc t (TCTQT): là đn v đu não, qun lý mi hot đng phát
hành và thanh toán th. Mi t chc th quc t đu có tên trên sn phm ca mình.
Khác vi ngân hàng thành viên, t chc th quc t không có quan h trc tip vi ch
th hay đn v chp nhn th, mà ch cung cp mt mng li vin thông toàn cu
phc v cho quy trình thanh toán, cp phép cho ngân hàng thành viên mt cách nhanh
chóng.
− Ngân hàng phát hành (NHPH): là thành viên chính thc ca các t chc th
quc t, là ngân hàng có trách nhim xem xét vic phát hành th, hng dn ch th s
dng và thc hin các quy đnh cn thit khi s dng th, thanh toán s tin trên hoá
đn do ngân hàng đi lý chuyn đn, cp phép cho các thng v vt hn mc.
− Ngân hàng thanh toán (NHTT): là ngân hàng trc tip ký hp đng vi
VCNT và thanh toán các chng t giao dch do VCNT xut trình. i vi th Visa
Card và MasterCard, ngân hàng thanh toán phi là thành viên chính thc ca t chc
th quc t đó. Mt ngân hàng va có th đóng vai trò là ngân hàng thanh toán va
đóng vai trò là ngân hàng phát hành.
− Ch th: là ngi có tên ghi trên th, đc dùng th đ thanh toán hàng hoá,
dch v thay tin mt. Do vy không áp dng ch đ u quyn s dng th cho ngi
th hai. Ch có ch th mi có quyn s dng th. Mi khi thanh toán cho c s chp
nhn th, ch th xut trình th đ c s kim tra theo quy đnh và lp biên lai thanh
toán. Ngoài ra ch th có th s dng th đ rút tin mt ti các máy rút tin t đng
hoc ti các ngân hàng đi lý.
8
− n v chp nhn th (VCNT): là đn v bán hàng hóa, dch v có ký kt vi
ngân hàng thanh toán v vic chp nhn thanh toán th nh: ca hàng, khách sn, nhà
hàng Thông thng các đn v này đc ngân hàng trang b máy móc k thut đ
chp nhn thanh toán tin hàng hóa, dch v bng th.
1.1.3.4. Li ích trong s dng dch v th thanh toán
a. i vi ch th
Ch th có th s dng th đ thanh toán tin hàng hóa dch v, rút tin mt hoc
tip nhn các dch v ngân hàng ti các c s chp nhn th thanh toán, máy ATM, các
ngân hàng trong và ngoài nc. Khi dùng th thanh toán, ch th có th chi tiêu trc
và tr tin sau (đi vi th đc thu chi và th tín dng). Vì các loi th đc làm da
trên công ngh cao, mi ch th đc c
p mt mã s cá nhân riêng nên yêu cu bo
đm gi bí mt tuyt đi, các giao dch đc thc hin thông qua các tài khon trong
h thng ngân hàng thông qua các liên minh thanh toán, hn ch ti đa đc mt mát
hoc trm cp so vi vic ct tr hay lu chuyn tin mt. Bên cnh đó, vic s dng
th thanh toán s giúp khách hàng điu chnh các khon chi tiêu mt cách hp lý trong
mt kho
ng thi gian nht đnh vi hn mc tín dng đc tha thun gia ngân hàng
và ch th, to nhiu điu kin thun li trong tiêu dùng và sinh hot.
b. i vi ngân hàng
Các ngân hàng thc hin phát hành và tham gia thanh toán th có th đa dng hóa
các dch v ca mình, thu hút đc nhng khách hàng mi làm quen vi dch v th
thanh toán và các dch v khác do ngân hàng cung cp. T đó, ngân hàng s tng đc
doanh thu, li nhun và th phn thông qua hot đng thu phí, chit khu đi lý t hot
đng thanh toán thông qua VCNT, nâng cao đc cht lng và uy tín ca mình
trong nn kinh t. Mt khác, thông qua hot đng phát hành và thanh toán th, ngân
hàng có th tn dng đc ngun vn ln đ tài tr cho các hot đng kinh doanh ca
mình.
c. i vi đn v chp nhn th
Khi cung ng các hàng hóa dch v và chp nh
n thanh toán bng th, VCNT
s bán đc nhiu hàng hóa hn, do đó tng doanh s, gim đc chi phí bán hàng và
tng li nhun. ng thi, vic chp nhn thanh toán bng th góp phn làm cho ni
bán hàng tr nên vn minh, hin đi, to cm giác thoi mái cho khách hàng khi đn
giao dch, t đó s thu hút đc nhiu khách hàng hn. Các khon tin bán hàng đc
chuyn trc tip vào tài khon ngân hàng ca
VCNT, va đm bo an toàn li va
to điu kin thun li trong qun lý tài chính k toán.
Thang Long University Library
9
d. i vi nn kinh t
Thanh toán bng th giúp loi b mt lng tin mt rt ln ra khi lu thông,
tit kim đc nhiu chi phí kim đm, in n, bo qun, vn chuyn v v Hình thc
thanh toán hin đi, nhanh chóng, an toàn và hiu qu này s thúc đy nn kinh t phát
trin, giúp Nhà nc qun lý nn kinh t v mô. Vic áp dng công ngh hin đ
i vào
vic phát hành và thanh toán th quc t cng to điu kin thun li cho nn kinh t
Vit Nam hi nhp vi nn kinh t Th gii, giúp ci thin môi trng vn minh
thng mi nói chung và môi trng vn minh thanh toán nói riêng. Không nhng th,
thanh toán bng th còn to môi trng thu hút khách du lch và các nhà đu t, giúp
cho quc gia hòa nhp vào cng đng quc t và nâng cao h s an toàn xã hi trong
l
nh vc tin t.
1.2. S cn thit phi phát trin dch v th thanh toán đi vi Ngân hàng thng
mi và nn kinh t
Dch v th thanh toán là mt sn phm dch v ngân hàng hin đi có th đáp
ng hu ht các nhu cu thanh toán, vay tin, gi tin mt cách an toàn, nhanh chóng
và chính xác. Nó đã đc s dng rng rãi trên Th gii, đc bit
nhng nc phát
trin. Trong nn kinh t th trng cnh tranh t do nh hin nay, h thng các ngân
hàng kinh doanh dch v th thanh toán ngày càng đc m rng c v quy mô ln s
lng. iu đó đòi hi mi ngân hàng phi có nhng chin lc đ chim lnh th
trng th và phát trin dch v th thanh toán ca riêng mình. Phng thc thanh toán
hi
n đi này không ch đem li li ích trc tip cho ch th, cho ngân hàng, cho
VCNT mà nó còn li li ích cho c mt nn kinh t. Vi ch th, th thanh toán nh
mt chic ví thông minh, nh gn, tin li mà li rt an toàn. Ch th có th thanh toán
tin hàng hóa dch v mà không cn đem theo tin mt, các giao dch nh rút tin,
chuyn khon, kim tra s d đc th
c hin mi lúc mi ni. Không nhng th, khi
thanh toán bng th, khách hàng còn đc hng nhiu chng trình khuyn mi, các
dch v giá tr gia tng đi kèm mà VCNT cung cp. i vi ngân hàng, dch v th
thanh toán va đem li ngun doanh thu và li nhun di dào, li va giúp ngân hàng
tng cng sc mnh thng hiu, tng kh nng cnh tranh nhng cng góp phn t
o
s liên kt cht ch gia các NHTM trong nn kinh t. a dng hóa dch v th thanh
toán cng là mt trong nhng phng thc giúp ngân hàng m rng hot đng cho
vay, đc bit là cho vay tiêu dùng, t đó sc mua tng đã kích thích ngun cung, to
đng lc cho các doanh nghip m rng quy mô sn xut. Xét v tm v mô, dch v
th thanh toán đem li nhiu li ích thi
t thc cho nn kinh t xã hi ca t nc,
giúp Chính ph kim soát lng tin trong lu thông, tng khi lng chu chuyn
thanh toán và đáp ng yêu cu ca hi nhp quc t. Do đó, vic phát trin dch v th
10
thanh toán là vô cùng cn thit nht là đi vi Vit Nam – mt nc đang phát trin và
đang trong tin trình công nghip hóa – hin đi hóa đt nc.
V mt lý thuyt, dch v th thanh toán ca ngân hàng đc phát trin theo ba
hng. Th nht, phát trin dch v th thanh toán theo chiu rng đng ngha vi vic
hình sn phm th mà ngân hàng cha có. Th hai, phát trin dch v th thanh toán
theo chiu sâu là s ci tin và nâng cao cht lng ca dch v th thanh toán, làm
tng mc đ hài lòng ca khách hàng v cht lng phc v, thi gian giao dch và x
lý các yêu cu, khiu ni ca khách hàng. Th ba, phát trin dch v th thanh toán
theo c chiu rng và chiu sâu. ây là cách thc phát trin đi vi nhng ngân hàng
đã có ch đng trên th trng, va m r
ng quy mô kinh doanh li va tng thêm
đc uy tín, đem li hiu qu hot đng cao cho ngân hàng. Tuy nhiên, vic phát trin
dch v th thanh toán đi theo hng nào ph thuc vào chin lc chung cng nh
kh nng v vn, công ngh,… ca ngân hàng. Nh vy vic phát trin dch v th
thanh toán là mt đng lc giúp hot đng thanh toán không dùng tin mt trong nn
kinh t tr nên ph bi
n và phát huy tt hn na vai trò ca nó trong tng lai.
1.3. Nhng ri ro trong dch v th thanh toán
Cng nh các loi hình dch v khác, dch v th thanh toán va đem li nhng
li ích thit thc nhng cng va n cha nhng ri ro gây thit hi v tài chính hoc
các giá tr phi vt cht khác cho mi ch th tham gia có liên quan. Ri ro trong dch
v th thanh toán thng nm hai khâu: phát hành th và thanh toán th.
a. Ri ro trong phát hành th
− n xin phát hành th vi thông tin gi mo: Do không thm đnh k lng
thông tin ca khách hàng, ngân hàng có th phát hành th cho khách hàng đng kí vi
nhng thông tin gi mo v kh nng tài chính. Trong trng hp này, khách hàng s
rút tin mt và s dng vào mc đích cá nhân cho đn khi ht hn mc tín dng đc
cp. Ngân hàng gp phi ri ro khi khách hàng tr n chm hoc thm chí không có
kh nng thanh toán.
− Ch th tht không nhn đc th đã phát hành: ngân hàng gi th cho ch th
thông qua đng bu đin nhng trên đng vn chuyn th có th b đánh cp và b
s dng mà ch th tht không hay bit v vic này. Ri ro này gây ra tn tht rt ln
cho ngân hàng phát hành bi l h s phi chu toàn b mi phí tn v nhng giao dch
đc thc hin trc đó.
− Tài khon ca ch th b li dng: Ri ro này phát sinh ti thi đim ngân
hàng gia hn hoc phát hành li th. Ngân hàng phát hành nhn đc thông báo v
thay đi đa ch khách hàng và yêu cu gi th v đa ch mi. Do không kim tra tính
xác thc ca thông tin nên ngân hàng đã gi th đn đa ch mi theo yêu cu ca
Thang Long University Library
11
khách hàng nhng đây không phi là yêu cu ca ch th tht. Tài khon ca ch th
s b ngi khác li dng. iu này ch b phát hin khi ngân hàng nhn đc s liên
h ca ch th tht do không nhn đc th hoc ngân hàng gi yêu cu thanh toán
cho ch th.
b. Ri ro trong thanh toán
ây là khâu thng xy ra ri ro trong kinh doanh th. Rt nhiu r
i ro đã xy ra
cho các t chc phát hành và thanh toán th trong khâu này.
− Th gi: Th b làm gi bi các t chc ti phm hoc cá nhân làm gi cn c
theo thông tin có đc t các chng t giao dch ca th hoc th mt cp, tht lc.
Th gi đc s dng đ to ra các giao dch gi mo gây tn tht ln cho các ngân
hàng phát hành.
− Th b mt cp, tht lc: Trong lu hành th, trng hp này rt d xy ra đi
vi khách hàng và ngân hàng. Trong trng hp th b mt, ch th không thông báo
kp cho ngân hàng dn dn th b ngi khác li dng gây ra các giao dch gi mo
làm tn tht cho khách hàng. Ngoài ra vi nhng th này, các t chc ti phm có th
mã hóa li th, thc hin giao dch, tr
ng hp này đem li ri ro cho bn thân ngân
hàng phát hành.
− Th đc to bng t gi: ây là loi hình gi mo th s dng công ngh cao,
trên c s thông tin ca khách hàng trên bng t ca c s chp nhn thanh toán th
các t chc ti phm s dng các phn mm mã hóa và to ra các bng t gi trên th
và thc hin các giao dch. iu này dn đn ri ro cho c ngân hàng phát hành, ngân
hàng thanh toán và ch th. Loi hình gii mo thng xut hin nhng nc có dch
v th phát trin cao.
− Ri ro v đo đc: ây là ri ro xy ra khi nhân viên c s chp nhn thanh
toán th c tình in ra nhiu b hóa đn thanh toán th nhng ch giao mt b cho
khách hàng, các b hóa đn còn li s đc gi mo ch kí ca khách hàng đa đn
ngân hàng thanh toán đ yêu cu ngân hàng chi tr. Thit hi ca ri ro có th làm nh
hng đn c ngân hàng phát hành và ngân hàng thanh toán.
1.4. Các hot đng trong dch v th thanh toán
1.4.1. Hot đng phát hành th
Hot đng phát hành th là vic Ngân hàng phát hành th sau khi nhn đc đn
xin cp phát th và h s cá nhân liên quan (giy t chng minh th, biên lai tr lng,
h khu thng trú, giy t liên quan thu thu nhp, giy t chng nhn tài sn đm
bo…) đã thm đnh và xác thc đc mc đ chính xác và trung thc, s tin hành
phát hành th cho khách hàng, phù hp vi loi hình th và mc hn tín dng đã đc
hai bên thng nht trong hp đng s dng th.
12
i tng phát hành: Th thanh toán đc phát hành cho cá nhân và doanh
nghip có tài khon tin gi m ti Ngân hàng hoc xin Ngân hàng cp cho mt hn
mc tín dng. Nu doanh nghip đ ngh phát hành th thì cn ghi rõ ngi đc y
quyn s dng th.
Quy trình phát hành th:
S đ 1.2 Quy trình phát hành th thanh toán
(Ngun: Giáo trình Nghip v ngân hàng thng mi – Trng i hc Thng Long)
− Bc 1: Khách hàng np h s yêu cu phát hành th và hoàn thành mt s
th tc cn thit nh đin vào mu xin cp th, xut trình mt s giy t khác nh:
Chng minh th nhân dân, h chiu, biên lai tr lng, np thu thu nhp…
− Bc 2: Ngân hàng phát hành tip nhn và kim tra h s theo quy đnh.
Trong khong thi gian quy đnh ca tng ngân hàng, ngân hàng phát hành tin hành
thm đnh và sau đó ra quyt đnh chp nhn hoc t chi phát hành th. i vi th
ghi n, vic phát hành th đn gin hn vì khách hàng đã có tài khon tin gi thanh
toán m ti ngân hàng. Còn đi vi th tín dng, ngân hàng phi tin hành thm đnh,
kim tra k lng b h
s ca khách hàng. Nu tha mãn các điu kin, ngân hàng
tin hành phân loi khách hàng đ xác đnh hn mc tiêu dùng cho mi ch th.
− Bc 3: Tin hành cp phát th cho khách hàng. Ngân hàng tin hành mã hóa
thông tin đa vào c s d liu và in th cho khách hàng. Khi giao th cho khách hàng,
nhân viên ngân hàng có trách nhim hng dn ch th cách s dng và yêu cu gi bí
mt v mã PIN (mt dãy s ch có cá nhân ch th bit đ có th tin hành các giao
dch). Nu khách hàng làm mt tin do đ l mã PIN thì ngân hàng hoàn toàn không
chu trách nhim. Sau khi giao th cho khách hàng coi nh nghip v phát hành th kt
thúc.
1.4.2. Hot đng thanh toán th
Hot đng thanh toán th là vic ngân hàng phát hành trích s d tài khon tin
gi thanh toán hoc thc hin ngha v thanh toán da theo hn mc tín dng đã tha
thun vi khách hàng đ tin hành chi tr tin hàng hóa, dch v
theo lnh ca ch th.
Sau khi nhn đc th do ngân hàng phát hành cp, ch th có th tin hành mua
sm hàng hóa, dch v…bng cách rút tin ti máy ATM đ thanh toán hoc thanh
toán bng th ti các đn v chp nhn th.
Thang Long University Library
13
Quy trình thanh toán th:
S đ 1.3 Quy trình thanh toán th
(Ngun: Giáo trình Nghip v ngân hàng thng mi – Trng i hc Thng Long)
− Bc 1: n v chp nhn th khi nhn đc th t khách hàng phi kim tra
tính hp l ca th bng cách cà th qua thit b h tr thanh toán.
− Bc 2: n v chp nhn th thit lp hóa đn và trao hàng hóa dch v cho
khách hàng.
− Bc 3: n v
chp nhn th tin hành giao dch vi ngân hàng thanh toán.
Thanh toán th ni đa: nu th ca chính ngân hàng phát hành, ngân hàng s trc
tip tr thng vào tài khon ca ch th. Nu ngân hàng thanh toán và ngân hàng phát
hành cùng trong liên minh th, d liu đc gi lên h thng thanh toán bù tr đ trích
t tài khon ca ngân hàng phát hành chuyn vào tài khon cho ngân hàng thanh toán.
Thanh toán th quc t: Ngân hàng thanh toán gi d liu cho T chc th quc
t
, sau đó T chc th quc t kim tra d liu và tin hành ghi có cho ngân hàng
thanh toán, ghi n cho ngân hàng phát hành.
Trong mt s trng hp, c s chp nhn th phi liên h vi ngân hàng phát
hành hoc T chc th quc t đ cp phép cho giao dch mua bán hoc ng tin mt
bng th.
− Bc 4: Ngân hàng phát hành th tin hành thanh toán n. nh kì, ngân hàng
phát hành phi lp bng sao kê báo cáo cho ch th các khon tin đã s dng và yêu
cu thanh toán. Ch th sau khi nhn đc sao kê có ngha v phi tr tin cho nhng
hàng hóa dch v mình đã tiêu dùng.
14
1.4.3. Các hot đng khác
1.4.3.1. Hot đng qun lý ri ro
Ri ro trong dch v th là tn tht v vt cht hoc phi vt cht có liên quan đn
hot đng phát hành, thanh toán th. i tng chu ri ro là ngân hàng phát hành,
ngân hàng thanh toán, ch th hoc VCNT.
Phòng nga ri ro th là quá trình xác đnh, phân tích và hn ch nhng nguy c
tim n trong hot đng phát hành, thanh toán th t
đó có nhng bin pháp phù hp
nhm phòng nga và hn ch ti đa mc đ ri ro có th xy ra. Hot đng phòng
nga ri ro th gm 2 bc chính là xác đnh rõ các ri ro tim n trong phát hành,
thanh toán th và xây dng bin pháp kim soát nhng ri ro này theo cách phù hp
nht vi mc tiêu hot đng th.
phòng nga và hn ch ri ro mi ngân hàng phi thc hin đ
úng và đy đ
quy trình, ch đ phát hành và thanh toán. Các quy đnh này đc ngân hàng ban hành
da trên nguyên tc tiêu chun ca các t chc th quc t, quy đnh mi quc gia và
tình hình thc t ca tng ngân hàng. Ngoài ra các ngân hàng cng phi tuân th các
quy đnh ca các t chc th mà mình tham gia.
1.4.3.2. Hot đng Marketing
Cng nh các ngàng ngh kinh doanh, kinh doanh th đòi hi Ngân hàng cng
phi chú trng đn công tác Marketing và chm sóc khách hàng đc bit trong giai
đon ngày nay khi mà cnh tranh gia các Ngân hàng đang ngày càng gay gt. Hot
đng Marketing nhm tìm kim khách hàng giúp h tip cn, quyt đnh và la chn
sn phm ca mình. Công tác chm sóc sau bán hàng đóng vai trò không kém phn
quan trng đ va gi đc chân khách hàng c va tìm kim khách hàng mi (ch
th và VCNT). Hot đng Marketing trong dch v th li càng quan trng vì th là
mt lnh vc mi, cn làm cho khách hàng nh
n thc đc li ích ca vic s dng th
đ tr thành khách hàng lâu dài ca mình. Hin nay, các NHTM thng cha chú
trng đn hot đng Marketing, mi ch dng li vic qung cáo trên các phng
tin thông tin đi chúng hoc phát t ri ch cha có nhng chính sách và chin lc
c th đ nâng cao nhn bit ca ngi dân v dch v th thanh toán nói riêng và các
tt c
các dch v ca ngân hàng nói chung. ó cng là mt trong nhng hn ch khin
cho dch v th thanh toán cha phát trin sâu rng ti Vit Nam.
1.5. Các ch tiêu đánh giá hiu qu ca dch v th thanh toán ti Ngân hàng
thng mi
1.5.1. Ch tiêu đnh lng
− Doanh thu t dch v th, bao gm: Doanh thu t hot đng phát hành th (phí
phát hành, phí thng niên, phí giao dch, v v ). Ch tiêu này cho bit doanh thu ca
Thang Long University Library
15
dch v th thanh toán có mang li ngun li nhun đáng k cho bn thân ngân hàng
hay không, doanh s giao dch tng ch th giúp ngân hàng kim soát đc s lng
th o, qua đó ngân hàng có th xem xét và đa ra quyt đnh phát trin dch v th
thanh toán. Ngoài ra, doanh s thanh toán th phn ánh khi lng tin giao dch thc
hin bi ch th ca ngân hàng A và ch th ca các NHTM khác ti các máy ATM,
EDC/POS ca ngân hàng A, doanh s s dng th phn ánh tng s tin mà ch th
ca ngân hàng A thc hin giao dch ti thit b ATM, EDC/POS ca chính ngân hàng
hoc ca nhng ngân hàng thng mi khác.
− S lng th phát hành trên th trng: cho bit quy mô khách hàng s dng
dch v th thanh toán.
− S lng máy ATM, POS (n v chp nhn th): phn ánh mng li hot
đng rng khp ca dch v th thanh toán, s lng này càng gia tng thì kh nng
phc v khách hàng càng cao.
− Th phn ca các loi th: cho ngân hàng bit đc th mnh ca mình trong
dch v th thanh toán cng nh v trí ca ngân hàng trên th trng th Vit Nam đ
t đó có các chin lc và hng đi đúng đn.
1.5.2. Ch tiêu đnh tính
− Tin ích ca dch v th: phn ánh mc đ đa dng sn phm th mà ngân
hàng cung cp cho khách hàng, ngoài các tính nng truyn thng nh rút tin mt,
chuyn khon, thanh toán tin hàng hóa dch v, các sn phm th cn tích hp nhiu
hn các tính nng khác nh đt vé máy bay trc tuyn, np tin đin thoi thông qua
tài khon tin gi, thanh toán hóa đn tin đin, nc v v
− Gia tng các dch v đi kèm: th hin nhng li ích tng thêm ca khách hàng
khi s dng dch v th nh ch đ Bo him, chit khu, gim giá khi đi mua sm
v v Qua đó cng th hin mi quan h rng gia ngân hàng và các doanh nghip.
− Thi gian thc hin nghip v: phn ánh trình đ chuyên môn ca đi ng cán
b và kh nng sp xp các quy trình nghip v hp lý ca ngân hàng. Thi gian thc
hin càng đc rút ngn thì càng tit kim đc thi gian cho khách hàng và t đó h
s cm thy thoi mái mi khi đn giao dch vi ngân hàng.
− Tính chính xác, đ an toàn và bo mt: phn ánh trình đ khoa hc công ngh
ca ngân hàng k t khâu phát hành cho đn khâu thanh toán, làm tng mc đ tin cy
ca khách hàng khi s dng dch v th thanh toán.