một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động huy động vốn tại phòng giao dịch cẩm phả, ngân hàng đầu tư và phát triển quảng ninh

B GIÁO DC ÀO TO
TRNG I HC THNG LONG
o0o




KHÓA LUN TT NGHIP


 TÀI:

MT S GII PHÁP NHM NÂNG CAO HIU
QU HOT NG HUY NG VN TI
PHÒNG GIAO DCH CM PH, NGÂN HÀNG
U T VÀ PHÁT TRIN QUNG NINH




SINH VIÊN THC HIN : PHM TH THU THY
MÃ SINH VIÊN : A13748
CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH–NGÂN HÀNG

HÀ NI – 2012


B GIÁO DC ÀO TO
TRNG I HC THNG LONG
o0o




KHÓA LUN TT NGHIP


 TÀI:

MT S GII PHÁP NHM NÂNG CAO HIU
QU HOT NG HUY NG VN TI
PHÒNG GIAO DCH CM PH, NGÂN HÀNG
U T VÀ PHÁT TRIN QUNG NINH






Giáo viên hng dn: T.S Châu ình Phng
Sinh viên thc hin : Phm Th Thu Thy
Mã sinh viên : A13748
Chuyên ngành : Tài chính – Ngân hàng

HÀ NI – 2012
Thang Long University Library


PHN M U

1. Ý ngha ca đ tài
Toàn cu hóa luôn to ra nhng c hi và thách thc cho các thành phn kinh t
ca mi quc gia. Xu th này có tác dng khi thông mi ngun vn trong nn kinh t
k c trong nc và ngoài nc, to c hi cho các doanh nghip khai thác và huy
đng vn phc v cho nhu cu kinh doanh ca mình. Tuy nhiên, vn đ v vn đang là
mt đòi hi rt ln, trong đó ch trng ca ng và Nhà nc ta hin nay v vn
Ngân sách ch chi cho vic đu t các c s h tng không có kh nng thu hi vn,
còn toàn b nhu cu vn đ sn xut kinh doanh k c đu t xây dng, vn c đnh và
vn lu đng đu phi đi vay. Nh vy đòi hi v vn không ch ngn hn mà còn c
vn trung, dài hn. Nu không có vn thì không th thay đi đc c cu kinh t,
không th xây dng đc các c s công nghip, các trung tâm dch v ln. Tuy đã có
nhng thay đi v nhiu phng din, h thng Ngân hàng đã có nhng bc tin dài
nhng h thng Ngân hàng vn cha đáp ng đc nhu cu v vn ca nn kinh t.
T nm 1994 tr đi bc vào thi k công nghip hoá, hin đi hoá vn đ v
vn ni lên là mt yêu cu ht sc cp bách trong điu kin cha có th trng vn.
Gii quyt nhu cu vn là đòi hi ln đi vi h thng ngân hàng. Các ngân hàng kinh
t đang đòi hi  ngân hàng là phi huy đng đ vn to điu kin cho nn kinh t phát
trin không b tt hu, đó chính là vn đ v vn.
Trong thc tin hot đng ca Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam nói
chung và PGD Cm Ph - Ngân hàng u t và Phát trin Qung Ninh nói riêng hot

đng huy đng vn đã đc coi trng đúng mc và đã đt đc mt s kt qu nht
đnh, nhng bên cnh đó vn còn bc l mt s tn ti do đó cn phi nghiên cu c
v lý lun và thc tin đ nâng cao hiu qu kinh doanh nhm phc v công tác công
nghip hoá- hin đi hoá đt nc.
Xut phát t suy ngh trên, em đã quyt đnh chn đ tài: “Mt s gii pháp
nhm nâng cao hiu qu hot đng huy đng vn ti PGD Cm Ph - BIDV Qung
Ninh” làm ni dung nghiên cu cho khóa lun tt nghip ca mình.
2. Mc đích nghiên cu
Khóa lun đ cp đn mt s lý lun c bn v ngân hàng, vai trò ca vn trong
hot đng kinh doanh ca ngân hàng, phân tích và đánh giá thc trng hot đng huy
đng vn đng thi nêu ra đc nhng khó khn hn ch còn tn ti ti PGD Cm
Ph. Trên c s đó đa ra các gii pháp và kin ngh nhm nâng cao hiu qu huy
đng vn ti PGD Cm Ph - BIDV Qung Ninh.
3. i tng và phm vi nghiên cu


 tài ch yu nghiên cu nghip v hot đng huy đng vn, thc trng và
nguyên nhân dn đn thc trng đó ti PGD Cm Ph .
4. Phng pháp nghiên cu
Khóa lun s dng phng pháp nghiên cu khoa hc nh phng pháp thng
kê, phng pháp suy lun logic cùng vi phng pháp kho sát thc tin.
5. Kt cu khóa lun
 tài gm 3 chng, c th nh sau:
Chng 1: Lý lun chung v hot đng huy đng vn ca Ngân hàng Thng
mi
Chng 2: Thc trng hot đng huy đng vn ti PGD Cm Ph - Ngân hàng
u t và Phát trin Qung Ninh
Chng 3: Gii pháp và kin ngh đ đy mnh công tác huy đng vn ti PGD
Cm Ph - Ngân hàng u t và Phát trin Qung Ninh

Do thi gian nghiên cu và kin thc còn hn ch nên trong chuyên đ ca em
khó tránh khi nhng sai sót, kính mong thy cô nhn xét và góp ý đ cho chuyên đ
ca em hoàn thin hn.













Thang Long University Library


1
CHNG 1
LÝ LUN CHUNG V HOT NG HUY NG VN CA NGÂN HÀNG
THNG MI

1.1 NHNG VN  CHUNG V NGÂN HÀNG THNG MI
1.1.1. Khái nim Ngân hàng thng mi
Ngân hàng là mt trong các t chc tài chính quan trng nht ca nn kinh t.
NH bao gm nhiu loi tu thuc s phát trin ca nn kinh t nói chung và h thng
tài chính nói riêng, trong đó NHTM thng chim t trng ln nht v quy mô tài sn,
th phn và s lng các NH.

Các NHTM thng đc bit đn nh là mt ch th ca quá trình phân phi
ca ci xã hi trong h thng tài chính quc gia, hot đng kinh doanh trong lnh vc
tin t mà nhim v ch yu và thng xuyên là nhn tin gi, s dng s tin này đ
cho vay và cung ng các dch v thanh toán. H thng NHTM ra đi vi mng li
rng khp nên đã thc s tip cn đc vi các ch th tm thi tha vn và các ch
th tm thi thiu vn trong nn kinh t. Là mt trung gian tài chính, NHTM t chc
huy đng các lung tin nhàn ri trong xã hi, sau đó thc hin phân phi li các
ngun vn này cho các ch th đang thiu vn và thc s cn vn cho nhu cu sn
xut kinh doanh, phc v đi sng.
Vi vai trò quan trng nh vy, nhng quan nim th nào v mt NH, và s
phân bit nó vi các t chc phi NH không phi là điu đn gin. Rõ ràng, có th đnh
ngha NH thông qua chc nng mà chúng thc hin trong nn kinh t. Tuy nhiên, vn
đ không ch chc nng ca các NH thay đi, mà có s “thâm nhp” vào chc nng
hot đng NH ca các đi th cnh tranh. Do đó tu theo điu kin ca mi nc và
s phát trin ca h thng tài chính nc đó mà có nhng đnh ngha khác nhau v
NH.
Theo lut NH ca Pháp thì NH đc đnh ngha: “NHTM là nhng xí nghip
hay c s nào đó thng xuyên nhn ca công chúng di hình thc ký khác, hay hình
thc khác s tin mà h dùng cho chính h vào nghip v chit khu, tín dng hay
dch v tài chính.”
Còn lut pháp n  li có cái nhìn v NH nh sau: “NHTM là c s nhn các
khon ký thác đ cho vay hay tài tr đu t.”
ó là các quan đim v NH đng trên giác đ lut pháp. Còn trên giác đ tài
chính NH thì sao? Mt đnh ngha khác v NH đc Giáo s Peter Rose đa ra nh
sau: “NH là loi hình t chc tài chính cung cp các dch v tài chính đa dng nht –
đc bit là tín dng, tit kim và dch v thanh toán – và thc hin nhiu chc nng tài
chính nht so vi bt k mt t chc kinh doanh nào trong nn kinh t.”


2

 Vit Nam, theo Pháp lnh Ngân hàng nm 1990 ca Vit Nam: “Ngân hàng
thng mi là mt t chc kinh doanh tin t mà nghip v thng xuyên và ch yu
là nhn tin gi ca khách hàng vi trách nhim hoàn tr và s dng s tin đó đ cho
vay, chit khu và làm phng tin thanh toán”.
Theo quy đnh ti lut các t chc tín dng s 47/2010/QH12 đnh ngha:
“Ngân hàng thng mi là loi hình t chc tín dng đc thc hin tt c các hot
đng ngân hàng và các hot đng kinh doanh khác theo quy đnh ca Lut này nhm
mc tiêu li nhun”.
Hot đng ngân hàng là vic kinh doanh, cung ng thng xuyên mt hoc mt
s các nghip v nhn tin gi, cp tín dng và cung ng dch v thanh toán qua tài
khon.
T chc tín dng là doanh nghip thc hin mt, mt s hoc tt c các hot
đng ngân hàng. T chc tín dng bao gm ngân hàng, t chc tín dng phi ngân
hàng, t chc tài chính vi mô và qu tín dng nhân dân.
Tuy các đnh ngha có khác nhau v cách din đt và mt s ni dung nhng v
c bn đu phn ánh hot đng ca Ngân hàng thng mi là kinh doanh tin t – tín
dng, dch v ngân hàng khác. T đó, đnh ngha ngân hàng thng mi là mt doanh
nghip đc thc hin toàn b các nghip v nhn tin gi, cp tín dng, cung ng
dch v thanh toán qua tài khon và các hot đng kinh doanh khác có liên quan theo
quy đnh ca Lut các t chc tín dng 2010 Cn c vào tính cht và mc tiêu hot
đng pháp lnh còn ch rõ các loi hình ngân hàng gm: Ngân hàng Phát trin, Ngân
hàng u t, Ngân hàng Chính sách, Ngân hàng Phát trin nhà và các loi hình ngân
hàng chuyên doanh khác.
Thông qua mt s khái nim v NHTM, ta có th hiu NHTM là mt loi hình
doanh nghip đc bit kinh doanh trên lnh vc tín dng vi mc đích thu li nhun và
nó có nhng đc trng nh sau:
- Ngân hàng thng mi là mt t chc đc phép nhân ký thác ca công
chúng vi trách nhim hoàn tr.
- Ngân hàng thng mi là mt t chc đc phép s dng ký thác ca công
chúng đ cho vay, chit khu và thc hin các dch v tài chính khác.

Nh vy NHTM cng là mt doanh nghip nhng là mt doanh nghip đc
bit, nó không trc tip tham gia sn xut lu thông hàng hoá nhng li góp phn phát
trin kinh t, xã hi thông qua vic cung ng vn tín dng cho nn kinh t, thc hin
chc nng trung gian thanh toán và dch v NH. Lch s ra đi và phát trin ca ngành
NH đã chng minh đc rng: NHTM là sn phm tt yu ca quá trình sn xut và
trao đi hàng hoá và NHTM cng li chính là đng lc thúc đy nn kinh t phát trin
lên tm cao mi.
Thang Long University Library


3
1.1.2. Chc nng ca Ngân hàng Thng mi
1.1.2.1. Chc nng trung gian tín dng
ây là chc nng đc trng và c bn nht ca NHTM và có ý ngha đc bit
quan trng trong vic thúc đy nn kinh t phát trin.
Khi thc hin chc nng trung gian tín dng, NHTM đóng vai trò là “cu ni”
gia ngi d tha vn và ngi có nhu cu v vn. Thông qua vic huy đng các
khon vn tin t tm thi nhàn ri trong nn kinh t bng nhiu hình thc, NHTM
hình thành qu cho vay đ cung cp tín dng cho nn kinh t. Vi chc nng này
NHTM va đóng vai trò là ngi đi vay va đóng vai trò là ngi cho vay.
Vi chc nng trung gian tín dng, NHTM đã góp phn to li ích cho tt c
các bên tham gia bao gm: ngi gi tin, ngân hàng, ngi đi vay, đng thi góp
phn thúc đy s phát trin ca nn kinh t.
- i vi ngi gi tin: thu đc li t khon vn tm thi nhàn ri ca mình
gi ti NH do NH tr lãi đng thi NH còn đm bo s an toàn v khon tin gi và
cung cp các dch v thanh toán tin li.
- i vi ngi đi vay: đc tha mãn nhu cu vay vn đ kinh doanh.
- i vi NHTM: kim đc li nhun t chênh lch gia lãi sut cho vay và lãi
sut tin gi hoc hoa hng môi gii.
- i vi nn kinh t: Chc nng này có vai trò quan trng trong vic thúc đy

tng trng kinh t thông qua vic cung ng vn đ đm bo quá trình tái sn xut
đc thc hin liên tc vi quy mô ngày mt m rng. Thc hin chc nng này
NHTM đã bin vn tm thi nhàn ri cha tham gia hot đng thành vn hot đng,
kích thích quá trình luân chuyn vn, thúc đy sn xut kinh doanh phát trin.
Ngày nay quan nim chc nng tài chính ca NHTM tr nên bin hoá hn. S
phát trin ca th trng tài chính làm xut hin nhng khía cnh khác ca chc nng
này. NH có th đng ra làm trung gian gia nhà phát hành chng khoán vi nhng nhà
đu t, chuyn giao nhng mnh lnh trên th trng chng khoán… Do đó, NHTM
không ch làm trung gian gia ngi gi tin và ngi vay tin mà còn là trung gian
gia ngi đu t và ngi cn vay vn trên th trng.
Chc nng trung gian tín dng đc xem là chc nng quan trng nht ca
NHTM quyt đnh s tn ti và phát trin ca NH đng thi cng là c s đ thc hin
các chc nng khác.
1.1.2.2. Chc nng trung gian thanh toán
NHTM làm trung gian thanh toán khi thc hin thanh toán theo yêu cu ca
khách hàng nh trích tin t tài khon tin gi thanh toán ca h đ thanh toán tin
hàng hóa, dch v hoc nhp vào tài khon tin gi ca khách hàng tin thu bán hàng
và các khon thu khác. NHTM đóng vai trò là ngi “th qu” cho các doanh nghip


4
và cá nhân bi NH là ngi gi tài khon ca h và thc hin các lnh thu chi ca
khách hàng.
Ngân hàng thng mi thc hin chc nng trung gian thanh toán trên c s
thc hin chc nng trung gian tín dng. Bi vì thông qua vic nhn tin gi, NH đã
m cho khách hàng tài khon tin gi đ theo dõi các khon thu, chi. ó chính là tin
đ đ khách hàng thc hin thanh toán qua NH. Hn na, vic thanh toán trc tip
bng tin mt gia các ch th trong nn kinh t có nhiu hn ch nh ri ro, chi phí
ln… điu này đã to thêm nhu cu thanh toán qua NH ca khách hàng.
Chc nng trung gian thanh toán có ý ngha quan trng đi vi toàn b nn

kinh t, xã hi. NHTM cung ng cho khách hàng nhiu phng tin thanh toán tùy
theo nhu cu. Các ch th kinh t không cn gi, mang và thanh toán, chi tr cho
khách hàng bng tin mt. Do đó tit kim đc chi phí, thi gian và đm bo đc
thanh toán an toàn. ng thi thúc đy lu thông hàng hóa, đy nhanh tc đ thanh
toán, tc đ lu chuyn vn… góp phn phát trin kinh t - xã hi.
i vi NHTM, chc nng này góp phn tng thêm li nhun cho NH thông
qua vic thu phí thanh toán, tng ngun vn cho vay ca NH th hin trên s d Có
trong tài khon tin gi ca khách hàng.
1.1.2.3. Chc nng to tin
Ngun vn NHTM huy đng đc thông qua hành vi cho vay bng chuyn
khon đi vi khách hàng ca mình đ thanh toán cho khách hàng ca NH khác to
nên s tin gi (tc tin tín dng). C nh th s tin này đc vn hành qua nhiu
NHTM s làm cho nó ln lên gp nhiu ln so vi s ban đu. Mc m rng tin gi
này ph thuc vào h s m rng tin gi. H s này chu tác đng bi t l d tr bt
buc.
Nh vy, quá trình to tin ch có th thc hin đc khi có s tham gia ca c
h thng NHTM ch bn thân mt NHTM không th to ra đc. Tuy nhiên, xét theo
phng din toàn th h thng NH thì s tin d tr (tin gi) đó không ri khi h
thng mà tr thành khon d tr ca NH khác đ NH này to ra các khon cho vay
mi và nh vy quá trình to tin li tip tc.
Vi chc nng này, h thng NHTM đã làm tng phng tin thanh toán trong
nn kinh t, đáp ng nhu cu thanh toán, chi tr ca xã hi. Rõ ràng khái nim v tin
hay tin giao dch không ch là tin do NHTW phát hành ra mà còn bao gm mt b
phn quan trng là lng tin ghi s do các NHTM to ra.
Chc nng này cng ch ra mi quan h gia tín dng NH và lu thông tin t.
Mt khi lng tín dng mà NHTM cho vay ra làm tng kh nng to tin ca NHTM,
t đó làm tng lng tin cung ng. Các chc nng ca NHTM có mi quan h cht
ch, b sung, h tr cho nhau, trong đó chc nng trung gian tín dng là chc nng c
Thang Long University Library

5
bn nht, to c s cho vic thc hin các chc nng sau. ng thi khi NH thc hin
tt các chc nng trung gian thanh toán và chc nng to tin li góp phn làm tng
ngun vn tín dng, m rng hot đng tín dng.
1.1.3. Nhng hot đng ch yu ca Ngân hàng thng mi
1.1.3.1. Hot đng huy đng vn
ây là nghip v c bn, đu tiên ch yu ca NHTM, mà qua nghip v này
thì các nghip v khác ca NHTM mi thc hin đc.
 thành lp NHTM phi có mt s vn nht đnh (vn pháp đnh), đng thi
mi NHTM phi có mt s vn ban đu (vn t có) đ làm tin đ cho các hot đng
kinh doanh ca mình. Tuy nhiên, đi vi hu ht các NH thì s vn t có là rt nh mà
ngun vn ch yu ca các NHTM là vn huy đng t các t chc, cá nhân trong nn
kinh t thông qua vic thu hút tin gi bng các hình thc khác nhau và cung cp các
dch v ngân hàng. C th, NHTM thu hút vn bng các hình thc sau:
- Huy đng tin gi: NHTM cung cp ti khách hàng đa dng các loi hình tin
gi nh tit kim có k hn, không k hn; Tin gi có k hn, không k hn; Tin
gi thanh toán; Tài khon séc; Chng ch tin gi (CDs)… vi nhng cách tính lãi
sut hp dn nh: Tính lãi đnh k; Lãi sut bc thang; Lãi cng dn; Lãi sut lu
tin… đ thu hút ngun tin nhàn ri trong dân c và ngun tin cha cn dùng đn
ca các t chc.
- Huy đng trên th trng liên NH: i vay các t chc tín dng khác trên th
trng liên NH là các mà nhiu ngân hàng thng dùng vào nhng thi đim nht
đnh nh đáp ng t l d tr bt buc hay chi tr cp bách.
- Huy đng trên th trng vn: Các NHTM có th phát hành các giy n nh
k phiu, trái phiu, tín phiu đ huy đng vn trung và dài hn, tài tr d án hay đu
t vào bt đng sn, mua sm nhà ca, vn phòng. Tuy nhiên ngun huy đng này ph
thuc rt nhiu vào s phát trin ca th trng tài chính cng nh uy tín ca ngân
hàng phát hành.
- Vay t NHTW: Vi vai trò là nhà qun lý cho Chính ph các nc trong lnh

vc ngân hàng - tài chính, NHTW là ngi cho vay cui cùng đi vi các NHTM. Vi
mc đích gii quyt nhu cu cp bách v thiu ht d tr bt buc hay thanh toán khn
cp, NHTW cho các NHTM vay di hình thc chit khu, tái chit khu hoc tái cp
vn. Tuy nhiên đ vay đc t NHTW thì NHTM phi chu s kim soát cht ch.
- Các ngun huy đng khác khác: bao gm ngun u thác đu t, ngun tin
thanh toán… Các ngun u thác đu t có th t Ngân sách Nhà nc, các t chc phi
Chính ph, các t chc quc t… u thác cho ngân hàng s dng vn hoc ri ngân
vn ti ngi th hng. Ngoài ra ngân hàng có th s dng ngun tin thanh toán
nh tin ký qu khi m L/C hoc xin bo lãnh. Ngun huy đng này ph thuc vào


6
hot đng ngoi bng ca NHTM và cht lng các dch v thanh toán mà ngân hàng
cung cp.
1.1.3.2. Hot đng cho vay và đu t
Các NHTM hot đng ch yu da trên vn huy đng, hot đng cho vay, đu
t là hot đng c bn và thng xuyên ca NHTM đ bo toàn và tng trng ngun
vn.
- Hot đng cho vay: Hot đng cho vay th hin vai trò trung gian tài chính
ca NHTM đi vi nn kinh t và là kênh dn vn hiu qu nht. Hot đng cho vay
ca NHTM đc coi là cách to tin (tin ghi s) ca h thng ngân hàng. Trong bng
tng kt tài sn ca mt NHTM, cho vay luôn chim t trng ln nht. Theo thi hn
vay có th chia ra thành cho vay ngn hn, trung hn và dài hn; Theo hình thc bo
đm thì bao gm cho vay có tài sn đm bo và cho vay không có tài sn đm bo…
Nhng dù có phân chia theo tiêu thc nào thì điu mà NHTM luôn quan tâm đó là tính
an toàn và kh nng sinh li ca mi khon vay.
- Hot đng đu t: u t là hot đng ca các NHTM nhm đa dng hoá tài
sn và phân tán ri ro theo nguyên tc không nên b trng vào cùng mt gi. NHTM
đu t ngun vn huy đng đc vào th trng tài chính hay hùn vn kinh doanh.
Các NHTM thng xuyên nm gi chng khoán vì đây là tài sn không ch mang li

thu nhp mà còn có th đem bán khi cn. Ngoài ra, các NHTM còn đu t góp vn
hoc hùn vn vào nhng d án ln, thành lp các công ty. Vi kh nng phân tích tài
chính và thm đnh d án tt, nhng d án và công ty mà NHTM góp vn thng đem
li hiu qu tài chính cao. Vì vy đ hn ch hot đng đu t ca các NHTM, chính
ph mt s nc quy đnh vic NHTM tham gia vào th trng chng khoán phi có
công ty tài chính hch toán đc lp hay không đc đu t quá 40% vn điu l công
ty.
1.1.3.3. Hot đng trung gian
c trng c bn ca hot đng này là NH phi b vn ra rt ít thm chí không
phi b vn ra đ kinh doanh, ri ro ít song đi vi nhng nghip v này thì đòi hi k
thut và công ngh NH.
Hot đng trung gian là vic NH đng ra làm trung gian, làm môi gii đ phc
v theo yêu cu ca khách hàng nh nghip v thu h, nghip v chi h, nghip v
thanh toán, nghip v phát hành chng khoán, nghip v y thác, t vn tài chính, bo
lãnh, bo qun vt có giá và thu phí các hot đng đó. Thông qua vic thc hin các
hot đng này, NH s đc hng mt khon l phí hoa hng - là mt phn to nên
thu nhp cho NH. Khi nn kinh t ngày càng phát trin thì nghip v này ngày càng
đc m rng và góp phn đem li ngun thu nhp đáng k cho NH.
Thang Long University Library


7
Do đó trong quá trình hot đng, NHTM ngoài vic đu t cho các hot đng
huy đng và s dng vn thì NH cng nên quan tâm đn vic đu t trang thit b, đào
to đi ng cán b khoa hc - k thut, áp dng đc các ng dng ti tân nht ca
công ngh NH đ m rng các hot đng trung gian.
n nay các hot đng trung gian đã góp phn mang li ngun thu nhp n
đnh và ri ro thp cho NH. Trong đó hot đng bo lãnh cng góp phn không nh và
rt phát trin trong nn kinh t th trng, đc bit là các giao dch thng mi quc t.
Nn kinh t th gii ngày càng phát trin, các hp đng có giá tr ln xut hin ngày

càng nhiu vì vy càng khng đnh s cn thit ca bo lãnh trong NH.
Có th nói, hot đng huy đng vn, hot đng s dng vn và hot đng trung
gian là ba hot đng ch yu ca NHTM, các hot đng này có mi quan h mt thit
vi nhau. Chính vì vy ngi làm NH phi bit b trí mt cách khoa hc và phù hp
gia các hot đng đ đm bo NH hot đng có hiu qu.
1.2. Hot đng huy đng vn ca Ngân hàng thng mi
1.2.1 Khái nim v vn
NHTM là mt t chc trung gian tài chính hot đng trong lnh vc tin t, tín
dng NH – mt kênh cung ng vn ch yu cho nn kinh t vi các chc nng c bn
là: trung gian tín dung, trung gian thanh toán và chc nng to tin.  thc hin đc
các chc nng này và đi vào hot đng mt cách có hiu qu và có li nhun thì đòi
hi NHTM phi có mt lng vn hot đng nht đnh. Vic to lp và t chc qun
lý vn ca NHTM là mt trong nhng ni dung quan trng hàng đu đi vi NHTM.
Các nhà kinh t đã đa ra khái nim v vn ca NHTM nh sau: “Vn ca các
NHTM là toàn b các giá tr tin t mà Ngân hàng huy đng và to lp đ đu t, cho
vay và đáp ng các nhu cu khác trong hot đng kinh doanh ca NH”.
Thc cht ngun vn ca các NHTM là mt b phn thu nhp quc dân tm
thi nhàn ri trong quá trình sn xut, phân phi, tiêu dùng mà khách hàng gi vào
Ngân hàng vi các mc đích khác nhau. Nói cách khác khách hàng chuyn quyn s
dng tin t cho ngân hàng và Ngân hàng tr cho khách hàng mt khon lãi và Ngân
hàng đã thc hin vai trò tp trung và phân phi vn làm tng nhanh quá trình luân
chuyn vn trong nn kinh t, phc v và kích thích mi hot đng kinh t phát trin
đng thi chính các hot đng đó li quyt đnh đn s tn ti và phát trin hot đng
kinh doanh ca NH.
1.2.2 Tính cht, Vai trò ca vn trong hot đng kinh doanh ca NHTM
1.2.2.1. Tính cht ca vn
Vn là khon tin t đc hình thành trong quá trình hot đông, kinh doanh ca
Ngân hàng thông qua vic thc hin các nghip v nhn tin kí thác và vay ca các t
chc tín dng khác. Các khon tin này không thuc s hu ca NH, Nhng NH đc

8
quyn s dng và phi hoàn tr cho ch s hu trong mt thi gian nht đnh. Nh
vy, trong quá trình hot đng kinh doanh NH luôn phi d tr đ đm bo kh nng
thanh toán, chi tr cho khách hàng bt c khi nào KH có nhu cu.
Vn huy đng có vai trò ln trong hot đng kinh doanh ca NH vì trong c
cu ngun vn thì vn huy đng thng chim t trng ln t 70% – 80%. Vn huy
đng quyt đnh chi phí đu vào ca NH vì vn này chim t trng cao và có nhiu kì
hn vi lãi sut khác nhau, mun làm kinh doanh phi chú ý ti huy đng vn ti ch
ca NH và chi phí đu vào đó cng chính là nguyên tc qun lý vn trong hot đng
kinh doanh ca NH. Vn huy đng còn quyt đnh hoàn toàn đn v th, kh nng cnh
tranh ca NH trên th trng.
1.2.2.2. Vai trò ca vn trong hot đng kinh doanh ca NHTM
 Vn là c s d ngân hàng t chc mi hot đng kinh doanh
Trong nn kinh t th trng bt k doanh nghip nào mun sn xut kinh
doanh cng cn có vn, vn quyt đnh đn kh nng kinh doanh ca doanh nghip.
i vi NHTM vn là đói tng kinh doanh ch yu, vn là c s đ ngân hàng t
chc mi hot đng kinh doanh. Nu thiu vn NHTM không th thc hin các hot
đng kinh doanh. Vì th nhng ngân hàng có vn ln s có th mnh trong kinh
doanh. Vn là đim xut phát đu tiên trong hot đng kinh doanh ca NHTM.
 Vn quyt đnh quy mô hot dng tín dng và các hot đng khác ca NHTM
Ngoài vai trò là c s đ ngân hàng t chc các hot đng kinh doanh, vn còn
quyt đnh đn vic m rng hoc thu hp khi lng tín dng và các hot đng khác
ca NHTM.
Vn t có ca ngân hàng ngoài vic s dùng đ mua sm TSC, trang thit b,
góp vn liên doanh Vn t có ca ngân hàng là cn c đ gii hn các hot đng kinh
doanh tin t bao gm c hot đng tín dng. Vic quy đnh t l cho vay, t l huy
đng vn trên vn t có ca nht th hin vai trò qun lý, điu tit th trng ca nhà
nc, đ đm bo an toàn h thng ngân hàng và đm bo quyn và li ích hp pháp
ca ngi gi tin.

Nhng quy đnh v mc cho vay, mc huy đng trên Vn t có nh:
- Mc cho vay mt khách hàng không vt quá 15% vn t có
- Mc vn huy đng không đc vt quá 20 ln vn t có
- Mua c phn hoc góp vn liên doanh không đc vt quá 50% vn t có
Qua nhng quy đnh ca nht đi vi NHTM ta thy vn t có quyt đnh đn
kh nng cp tín dng, huy đng vn ca NHTM vì th nhng NHTM có vn t có
ln thì quy mô tín dng càng ln và ngc li. Không nhng vn t có nh hng đn
hot đng kinh doanh mà vn huy đng cng nh hng rt ln đn hot đng tín
dng và hot đng khác .Vn t có rt quan trng nhng ch chim mt phn rt nh
Thang Long University Library


9
trong tng ngun vn, vn huy đng chim t trng ln nht và là ngun vn ch yu
đ NH tin hành các hot đng kinh doanh do đó ngân hàng nào có ngun vn huy
đng càng ln thì kh nng cp tín dng cho nn kinh t và các hot đng khác càng
đc m rng.
 Vn quyt đnh kh nng thanh toán và đm bo uy tín ca NH trên th trng
Mt NHTM có th thu hút đc đông đo khách hàng đn gi tin và s dng
các dch v ca ngân hàng đó khi NH đó có uy tín trên th trng. Uy tín ca NH trc
ht th hin  kh nng sn sàng thanh toán cho khách hàng khi h yêu cu. Kh nng
thanh toán ca NH thông thng t l thun vi khi lng vn mà NH đó có. Nu có
vn ln nng lc thanh toán ca NH s đc nâng cao, do đó uy tín ca NH đc nâng
cao t đó s thu hút đc nhiu khách hàng và nâng cao đc v th ca NH trên th
trng.
 Vn là mt trong nhng yu t quyt đnh đn nng lc cnh tranh ca NH
Vi mi NH quy mô, trình đ công ngh hin đi là tin đ đ thu hút vn.
ng thi kh nng v vn ln là c s đ NH m rng khi lng tín dng và có th
quyt đnh c mc lãi sut cho vay. Do đó có tim lc v vn ln NH có th gim mc
lãi sut cho vay t đó to cho NH u th trong cnh tranh, và giúp NH có tim lc

trong vic m rng các hình thc liên doanh, liên kt, cho thuê, mua bán n, kinh
doanh chng khoán
Kt Lun: Vn có vai trò rt quan trng đi vi hot đng kinh doanh ngân
hàng. Do đó NH phi luôn chú trng đn vic phát trin ngun vn mt cách n đnh
c v vn huy đng và vn t có.
1.2.3. Kt cu vn ca NHTM
Vn ca NHTM bao gm:
- Vn ch s hu.
- Vn huy đng.
- Vn đi vay.
- Vn khác.
Mi loi vn đu có tính cht và vai trò riêng trong tng ngun vn hot đng ca
NH và đu có nhng tác đng nht đnh đn hot đng kinh doanh ca NHTM.
1.2.3.1. Vn ch s hu
ây là ngun vn thuc quyn s hu ca chính NH, NH có toàn quyn s
dng gm các trang thit b, c s vt cht, nhà ca…ây là ngun vn khá quan
trng, trc ht nó to uy tín cho NH. i vi mi NH, ngun hình thanh và nghip v
hình thành loi vn này rt da dng tùy theo s hu, nng lc tài chính ca NH, yêu
cu và s phát trin ca th trng.


10
Vn điu l ca tng NHTM không đc thp hn mc vn pháp đnh mà pháp
lut quy đnh cho tng loi NHTM. Trong quá trình kinh doanh các NHTM có th b
sung tng vn điu l nhng phi đc nht đng ý và phi đc công b công khai.
- Ngun hình thành ban đu
Trc khi tin hành kinh doanh, theo quy đnh ca pháp lut, NH phi có mt
lng vn nht đnh, đó là vn pháp đnh. Tùy theo hình thc s hu, do nhà nc cp
nu là NH quc doanh, do c đông đóng góp nu là NH c phn, do các bên đóng góp
nu là NH liên doanh và ca cá nhân nu là NH t nhân.

- Ngun vn b sung trong quá trình hot đng
Vn ch s hu ca NH không ngng đc tng lên theo thi gian nh có
ngun vn b sung. Ngun b sung này có th t li nhun hay t phát hanh thêm c
phn, góp thêm, cp thêm… Ngun vn b sung này tuy không thng xuyên, song
đi vi các NH ln t lâu đi thì ngun b sung này chim mt t l rt ln.
- Các qu
Trong quá trình hot đng, NH có nhiu qu. Mi qu đc s dng vi mc
đích khác nhau: Qu đu t phát trin, Qu d phòng tn tht, Qu bo toàn vn, Qu
phúc li, Qu khen thng…Ngun đ hình thành nên các qu là t li nhun. Các
qu này thuc toàn quyn s dng ca NH:
+ Qu d tr b sung vn điu l:  Vit Nam theo Ngh đnh 146/N/CP ngày
23/11/2005 đc trích lp hàng nm theo t l 5% li nhun sau thu và không đc
vt quá vn điu l thc có.
+ Qu d phòng tài chính: Là khon d phòng tn tht đc xem nh là mt b
phn ca vn t có đ bù đp thua l.  Vit Nam theo vn bn hin hành, NHTM
đc trích lp hàng nm theo t l 10% li nhun sau thu nhng không đc vt
quá 25% vn điu l.
+ Qu đu t phát trin nghip v, li nhun không chia… các qu này đc
trích lp và s dng theo quy đnh ca pháp lut.
- Ngun vay n có th chuyn đi thành c phn
Các khon n vay trung và dài hn, khá n đnh, có kh nang chuyn đi thành
c phn thì đc coi là mt b phn vn ch s hu ca NH. NH có th s dng vn
theo mc đích kinh doanh ca mình nh: c th đu t vào nhà ca, đt đai và có th
không phi hoàn tr khi đn hn.
1.2.3.2. Vn huy đng
Khác vi các loi hình doanh nghip khác, vn n ca NHTM chim t trng
ln hn nhiu so vi vn ch s hu và đây là loi vn c bn đ tài tr cho các danh
mc tài sn ca NHTM. Vn n đc huy đng t các ngun tin gi, vay ca NHTW
và mt s loi khác.
Thang Long University Library

11
 Vn huy đng t tin gi:
ây là vn quan trng, chim t trng ln trong ngun vn NHTM và đó là mc
tiêu tng trng hàng nm ca các NH. Có nhiu hình thc huy đng khác nhau nh:
- Tin gi thanh toán (tin gi không kì hn): Là s tin ca doanh nghip
hoc cá nhân gi vào NH nhm mc đích giao dch, thanh toán, chi tr cho các hot
đng mua bán hàng hóa, dch v và các khon chi phí phát sinh trong kinh doanh.
Ngi gi có th rút ra bt kì lúc nào và NH phi có trách nhim đáp ng kp thi, đy
đ. ây là ngun huy đng có chi phí thp ca NHTM.
- Tin gi có kì hn ca các doanh nghip, các t chc xã hi: Là nhng khon
tin mà các doanh nghip, các t chc xã hi gi  NH s đc chi tr trong khong
thi gian nht đnh. ây là ngun vn n đnh, vì vy các NHTM luôn tìm cách đa
dng hóa huy đng loi tin gi này bng vic áp dng nhiu kì hn lãi sut, linh hot
cùng vi nhiu chính sách KH đ thu hút ti đa ngun vn này.
- Tin gi tit kim ca dân c: là ngun vn mà NHTM huy đng tin nhàn
ri trong các tng lp dân c.  thu hút loi tin này, các NHTM có nhng gii pháp
nhm khuyn khích dân c gi tin nh m rng mng li huy đng, đa dng hóa các
hình thc huy đng, lãi sut linh hot; vi các hình thc tit kim không kì hn và tit
kim có kì hn.
- Tin gi khác: Các NHTM còn huy đng các khon tin gi khác nh: tin
gi ca các t chc tín dng khác, tin gi ca các đoàn th xã hi…
 đm bo hot đng có hiu qu cao, ngân hàng phi huy đng đ vn đáp
ng cho nhu cu s dng vn làm sao đ huy đng đc ngun vn phù hp vi chi
phí thp nht, t trng các ngun vn phi hp lý t đó nâng cao đc sc cnh tranh
và hiu qu hot đng ca ngân hàng.
 Vn đi vay
Vn đi vay là ngun vn đc hình thành do ngân hàng đi vay các t chc tín
dng khác hoc NHT:

- Vay các TCTD khác: Trong trng hp vn huy đng không đ đáp ng nhu
cu thanh khon NHTM có th đi vay các TCTD khác đ đáp ng nhu cu thanh
khon. ây là ngun vn có t trng thp trong tng ngun vn, NHTM ch s dng
ngun vn này khi thc s cn thit vì nó có chi phí cao hn vn huy đng rt nhiu.
- Vay NHT: NHT cho NHTM vay di hình thc tái cp vn, vay thanh
toán, vay ngn hn b xung NHT có cho NHTM vay hay không ph thuc vào:
+ Chính sách tin t mà NHT đang theo đui: Nu NHT mun m rng
mc cung tin đ thúc đy kinh t phát trin thì NHT s đáp ng nhu cu vay ca
NHTM mt cách d dàng và ngc li.


12
+ Hn mc tín dng ca NHTM đc NHT cp đã đc s dng ht cha:
thông thng NHT cp cho mi ngân hàng mt hn mc tín dng và NHTM đc
phép vay trong hn mc này.
ây là ngun vn có chi phí rt cao do đó NHTM ch s dng khi thc s cn
thit.
 Vay trên th trng vn (phát hành các giy t có giá)
Thc cht là NH huy đng bng vic phát hành các giy t có giá nh: kì phiu,
trái phiu, chng ch tin gi, trong đó chng ch tin gi, kì phiu là loi phiu n
ngn hn, trái phiu là phiu n trung và dài hn. Các loi giy t có giá đc NHTM
phát hành tng đt vi mc đích và s lng c th và đc NHT chp thun. Kh
nng vay mn tùy thuc vào uy tín ca NH, lãi sut và trình đ phát trin ca th
trng tài chính.
 Vn khác
Ngoài các ngun vn ch yu trên NHTM còn có các ngun vn khác cng
không kém phn quan trng nh: vn trong thanh toán, ngun vn u thác đu t, cp
phát, thu h NHTM có th s dng các ngun vn này đ kinh doanh trong khong
thi gian và điu kin nht đnh.
Vn khác là toàn b giá tr tin t mà NH huy đng đc thông qua vic cung

cp các phng tin thanh toán và cung cp các dch v y thác đu t. Bao gm
ngun y thác, ngun thanh toán và các ngun khác.
Ngun y thác là ngun vn mà NH có đc nh thc hin tt các dch v ca
KH đc bit là dch v cho vay và dch v thanh toán.
+ Ngun này thng có chi phí rt thp
+ T trng ngun vn này cao hay thp ph thuc vào cht lng dch v và uy
tín ca KH.
Ngun trong thanh toán: Ngun này đc hình thành t các hot đng thanh
toán không dùng tin mt nh: Sec trong quá trình chi tr, tin ký qu đ m L/C.
Nhng NH này là NH đu mi trong đng tài tr có s d t tin ca các NH thành
viên chuyn v đ thc hin cho vay.
Ngun khác: Là các khon n nh thu cha np, lng cha tr…
Trong quá trình làm trung gian thanh toán, NHTM to đc mt khon vn gi
là vn trong thanh toán gm: vn trên tài khon m th tín dng, tài khon tin gi sec
bo chi. Các khon tin mt tm thi đc trích khi tài khon này đ nhp vào tài
khon khác ch s dng, nên đc gi là tin nhàn ri.
Qua nghip v đi lý, các NHTM thu hút đc mt lng vn trong quá trình
thu – chi h KH, làm đi lý cho t chc tín dng, nhn và chuyn vn cho KH hay mt
d án đu t.
Thang Long University Library


13
1.3. Các phng pháp huy đng vn ca NHTM
1.3.1. Các hình thc huy đng vn
Mt hot đng không th thiu ca các NHTM là tin hành huy đng vn đ
NH đi vào hot đng. Quá trình huy đng vn đó hu nh đu ging nhau  các NH
nhng đ phân loi các hình thc huy đng thì li rt khác nhau. iu này còn ph
thuc vào tiêu chí đc la chn đ phân loi.
1.3.1.1. Phân loi theo kì hn

Phân loi theo cn c thi gian có ý ngha quan trng đi vi NH vì nó liên
quan mt thit đn tính an toàn và kh nng sinh li ca ngun vn huy đng cng nh
thi gian phi hoàn tr KH. Theo thi gian, hình thc huy đng đc chia thành:
- Huy đng không kì hn
Là hình thc huy đng trong đó KH gi vào không có s tha thun v thi hn
và KH không đc rút trc hn ch yu phc v cho ngu cu thanh toán ca KH.
- Huy đng ngn hn
ây là hình thc huy đng ch yu trong các NHTM thông qua vic phát hành
các công c n ngn hn trên th trng tin t và các nghip v nhn tin gi ngn
hn, tin gi thanh toán…Phn ln s này đc dùng đ cho vay ngn hn (di 1
nm) hoc đc chuyn hoán kì hn đ thc hin cho vay trung hn. Do thi gian ngn
nên lãi sut huy đng ngn hn thng thp, tuy nhiên tính n đnh li kém.
- Huy đng trung hn
ây là ngun huy đng vn NH qua các công c n trung hn trên th trng
vn hoc nhn tin gi trung hn (t 1 đn 5 nm). Vn huy đng này thng cao hn
ngun ngn hn. Ngun huy đng trung hn rt quan trng và cn thit đ NH thc
hin các hot đng đu t, thay đi công ngh và cho vay trung, dài hn vi lãi sut
cao.
- Huy đng dài hn
ây là hot đng huy đng vn dài hn ca NH trên th trng vn, vi ngun
huy đng này NH có th s dng d dàng, có tính n đnh cao (t 5 nm tr lên). Do
vy lãi sut mà NH phi tr cng rt cao.
1.3.1.2 Phân loi cn c theo đi tng huy đng
 Tin gi ca t chc kinh t
ây là ngun huy đng đc đánh giá là rt ln, chim t trng cao trong tng
ngun vn.  tit kim thi gian và chi phí trong thanh toán, các doanh nghip dù ln
hay nh hu ht đu có tài khon trong NH. Các doanh nghip khi bán đc hàng hóa
đu gi tin vào NH và rút ra khi cn. Chu kì rút tin ca các doanh nghip và các t
chc xã hi không ging nhau. Vì vy NH luôn có trong tay mt khon tin ln mà
mình có th s dng mt cách tng đi thun li. Tuy nhiên đ ln ca khon tin

14
này ph thuc nhiu vào các dch v, tin ích mà NH mang li khi KH s dng dch
v. iu này khin cho vic huy đng vn t các doanh nghip và các t chc xã hi
gn lin vi vic m rng, ci tin các dch v NH.
- Tin gi không k hn: là khon tin mà KH gi vào NH nhng KH có th
rút ra bt c lúc nào và NH phi luôn đm bo yêu cu này.
Mc đích ca KH khi gi tin vào NH là an toàn và hng các dch v NH, to
mi quan h vi NH. T trng tin gi không k hn ca t chc kinh t trong tng
ngun vn ca NH cao và ngun vn này có tính n đnh tng đi cao vì bao gi các
t chc kinh t cng duy trì ít nht  mt s d nht đnh. i vi ngun vn này NH
ch phi tr lãi thp nhng chi phí phi lãi rt cao. ó là chi phí mua và vn hành ATM,
chi phí phc v
- Tin gi có k hn: là khon tin KH gi vào NH mà có s tho thun v thi
hn trong đó KH không đc rút trc hn.
 Tin gi ca cá nhân và h gia đình:
ây là mt khu vc huy đng đy tim nng cho các NH. NH huy đng t
khon tin nhàn ri ca dân chúng và sau đó chuyn đn cho nhng ngi cn vn đ
m rng đu t kinh doanh. Ngun huy đng t dân c thng khá n đnh.
- Tin gi không k hn
KH gi tin vào NH vi mc đích an toàn là ch yu và hng các dch v ca
ngân hàng. i vi ngun vn này chi phí tr lãi NH b ra không đáng k nhng chi
phí tr lãi rt cao.  các nc phát trin thì t trng ngun vn này rt cao nhng các
nc đang phát trin thì t trng này li rt thp do ngi dân cha có thói quen s
dng các dch v ca NH. Ngun vn t tin gi không k hn ca cá nhân, h gia
đình có tính n thp do nhu cu tiêu dùng ca cá nhân, h gia đình không n đnh, khi
cn KH có th rút tin ra bt c lúc nào do đó ngân hàng phi chun b sn mt khon
tin đ đáp ng nhu cu ca KH.
- Tin gi có k hn

KH gi tin vào NH vi mc đích sinh li là ch yu. Tin gi có k hn ca cá
nhân và h gia đình chim t trng ln nht trong tng vn huy đng và là ngun vn
ch yu đ NH cho vay. Ngun vn này có tính n đnh cao nht và NH phi tr lãi rt
cao cho ngun vn này.
 Huy đng vn thông qua phát hành giy t có giá
Ngày nay trong hot đng kinh doanh ca các NHTM cnh tranh là yu t
không th thiu đc. Các NHTM cnh tranh nhau v lãi sut huy đng đn lãi sut
cho vay. Trong lnh vc huy đng vn các NHTM phi luôn luôn tìm các bin pháp đ
có th huy đng đc đ ngun vn phc v cho nhu cu s dng vn ca mình. Các
NHTM không ch s dng các công c truyn thng đ huy đng vn mà còn đa ra
Thang Long University Library


15
các các công c mi có hiu qu hn đ huy đng vn mt cách d dàng đáp ng nhu
cu vn ca mình và k phiu, trái phiu ngân hàng đã ra đi. K phiu và trái phiu
là giy t có giá xác nhn khon n ca ngân hàng vi ngi nm gi. K phiu đc
phát hành thng xuyên và có k hn ngn: 3, 6 12 tháng. Trái phiu thng có k
hn ln hn 1 nm.
Vic phát hành k phiu, trái phiu có u th: giúp ngân hàng huy đng đc đúng
s lng vn cn thit và có thi hn đáp ng nhu cu s dng vn ca ngân hàng.
Tuy nhiên chi phí ca ngun vn này tng đi cao do ngân hàng phi tr lãi cao hn
các hình thc huy đng truyn thng.
 Huy đng vn t các NH và các t chc tín dng khác
Trong quá trình hot đng các NH thng có các khon tin gi  ln nhau đ
thun tin trong giao dch, thanh toán…Ngoài ra vic vay ln nhau gia các NH cng
làm tng ngun vn huy đng. iu này tuy không thng xuyên song là cn thit
trong hot đng kinh doanh ca mi NHTM. Khi xut hin vic thiu ht d tr hay
kh nng thanh toán b đe da… Các NHTM có th vay ln nhau. Quá trình vay này là
mt tha thun tín dng gia hai bên. Quá trình tng vn huy đng nay có th đc

thc hin  trên th trng ni t hay th trng ngoi t. Trong s nhng ngi cho
NH vay có NHT – ngi đóng vai trò là ngi cho vay cui cùng đ cu cho các
NHTM khi các trc trc xy ra. Huy đng vn t các NH và các t chc tín dng
khác tuy cng khá d dàng nhng s lng không nhiu và chi phí huy đng thng
rt cáo. Do vy hình thc này các NH rt hn ch s dng.
1.3.1.3. Phân loi theo bn cht các nghip v huy đng vn
Hình thc phân loi này là hình thc ch yu đc các NHTM s dng hin
nay. Phân loi theo nghip v huy đng vn rõ ràng to s thun tin cho NH khi tin
hành huy đng. Các hình thc huy đng bao gm:
 Huy đng vn qua nghip v nhn tin gi
- Huy đng tin gi không kì hn
ây là phn tin huy đng tng đi quan trng  nhng nc phát trin có t
l thanh toán không dùng tin mt cao. Mc đích ca các tài khon tin gi này không
phi là đ ly lãi mà ch yu dùng đ thanh toán. KH gi tin phn ln là nhng t
chc kinh t, các doanh nghip, các cá nhân làm n buôn bán phi thanh toán tin hàng
hóa, dch v liên tc. Ngi gi tin có th rút tin ra bt c lúc nào hoc đ tr cho
ngi th ba. Hình thc rút có th là tin mt hay ly qua hình thc thanh toán bng
sec. c bit ngi gi tin có th không cn trc tip đn NH ly mà có th rút qua
các máy rút tin t đng (máy ATM). NH thng bo qun loi tin gi này trên hai
tài khon: tài khon thanh toán và tài khon vãng lai:
+ Tài khon thanh toán là loi tài khon tin gi mà ch tài khon có toàn


16
quyn s dng s tin trên tài khon nhng ch trong phm vi s d tin gi. Loi tài
khon này luôn luôn có s d có.
+ Tài khon vãng lai là tài khon có th có s d n hoc d có, thng đc
s dng cho t chc kinh t. S d có th hin tin gi ca KH còn s d n th hin
khon tín dng mà NH cp cho KH vay.
Vi mc đích ch yu khi gi tin là đ s dng các dch v NH nên mc lãi

sut mà NH tr cho ngi gi tin là rt thp, thm chí không phi tr lãi. Tuy nhiên 
nhiu nc có t l thanh toán không dùng tin mt thp (trong đó có Vit Nam) và đ
tng mc đ đng viên tin gi, NH vn tr lãi cho tin gi này (có nhng thi đim
đc tr ngang bng vi lãi sut tin gi tit kim không kì hn). T l huy đng t
ngun này s là cao nu NH có các dch v đa dng, sn phm NH cht lng cao, h
thng mng li rng rãi đáp ng tt các nhu cu ca ngi gi tin.
- Huy đng tin gi có kì hn
Là các tin gi ca các t chc kinh t, cá nhân gi vào NH và rút ra sau mt
khong thi gian nht đnh. Khon này thng gn bó vi các t chc kinh t có chu
k kinh doanh gn nh xác đnh, thi gian thanh toán tin n đnh, ít có s bin đng.
Phn tin gi này NH s dng d dàng nên mc lãi sut mà NH phi tr cng cao hn.
Ngi gi tin ngoài mc đích s dng các dch v NH mà cón có mc đích kim li.
Do đó, s thay đi lãi sut s có tác đng rt nhanh và rõ nét đi vi ngun huy đng
ca NH.
 Vit Nam, hình thc tin gi có kì hn bng các chng ch tin gi (mà
chúng ta vn gi là kì phiu NH có mc đích ) vi các thi hn 3 tháng, 6 tháng, 1
nm, 2 nm… ngày càng ph bin, đã và đang phát huy vai tro hay vic to vn cho
các NH.
- Huy đng tin gi tit kim
ây là hình thc ph bin nht, lâu đi nht ca các NHTM. Bao gm các loi sau:
+ Tin gi tit kim không kì hn
Hình thc này gn ging nh huy đng tin gi không kì hn. Tuy nhiên so vi
tin gi không kì hn thì s d ca phn này n đnh hn, ít bin đng hn nên NH
phi tr lãi sut cao hn.
+ Tin gi tit kim có kì hn:
ây là loi hình tit kim ph bin nht, quen thuc nht  nc ta. KH gi tin
vào NH và rút ra sau nhng thi gian xác đnh: 3 tháng, 6 tháng…. Ngi gi không
đc rút trc, nu rút trc hn thì s b pht. ây là nhng khon tin có tính n
đnh rt cao nên NH phi tr KH vi lãi sut gn nh là cao nht. Tuy nhiên,  nc ta
hin nay, đ tng sc cnh tranh thu hút đc vn các NH đã rt linh hot trong vic

KH rút ra trc thi hn. Có NH thì tính lãi cho KH vi lãi sut không kì hn, có NH
Thang Long University Library


17
vn tính vi lãi sut đó vi s ngày thc t gi…
 Huy đng vn qua nghip v đi vay
Hình thc này ngày càng chim vai trò quan trng trong môi trng kinh doanh
đy bin đng nh hin nay. Các NHTM có th vay t nhiu ngun:
- Vay t các t chc tín dng
ó là các khon vay thông thng mà các NH vay ln nhau trên th trng liên
NH hay th trng tin t. Các NH thng xây dng các mi quan h tt đ khi thiu
ht vn có th vay ln nhau ch không vay nht.
- Vay t NHT
Khi NHTM xy ra tình trng thiu ht vn d tr bt buc hay mt kh nng
thanh toán thì ngi cui cùng mà các NH có th cu cu là NHT. nht cho vay
di hình thc tái chit khu thng phiu. Các NHTM có th mang các thng phiu
lên NHT vay. Tuy nhiên vic vay này cúng có mt s khó khn do NHT ch cho
NHTM mt hn mc tái chit khu và vic cho vay này li nm trong đnh hng ca
chính sách tài chính quc gia. Tuy nhiên, đây cng là mt hình thc b sung vn cho
NHTM cc kì quan trng trong nhng thi đim nht đnh
 Huy đng qua phát hành các công c n
ây là hình thc huy đng vn có hiu qu khá cao ca các NHTM. Trong quá
trình hot đng,  nhng thi đim nht đnh, NH thy cn phi huy đng thêm vn
trc nhng c hi kinh doanh đy hp dn. iu đó có ngha là NH huy đng vn 
th ch đng, có ngha là có đu ra mi tính đu vào. NH xác đnh rõ quy mô vn huy
đng, loi tin huy đng và đa ra các mc chi phí phù hp lý làm cho vic to vn
ca NH thành công nhanh chóng.  vay trên th trng, NH có th phát hành kì phiu
và trái phiu.
- Trái phiu NH là mt giy t có giá, xác nhn khon n ca KH đi vi ngi

ch NH vi nhng cam kt nh: thanh toán mt s tin xác đnh vào mt ngày xác
đnh trong tng lai vi thi hn xác đnh cho trc. Trái phiu đc phát hành trong
toàn b h thng NH, ch yu là đ huy đng vn trung và dài hn. Trái phiu đc
các NHTM hay các t chc tín dng phát hành nhm huy đng vn cho chính bn
thân NH hoc các t chc tín dng có liên quan. Thi hn ca trái phiu thng ln
hn 1 nm. Lãi sut ca trái phiu thng cao hn lãi sut ca tin gi tit kim, k
phiu. Các NHTM phát hành trái phiu trên c s nhu cu s dng vn thông qua các
d án đu t ca các doanh nghip mà NH cam kt cho vay. Huy đng vn thông qua
vic phát hành các công c n ca NHTM nh k phiu, trái phiu là mt hình thc
mi trong công tác huy đng vn ca NHTM  các nc đang phát trin. Vn đc
huy đng t hình thc này đ đu t cho các d án trung và dài hn.  nc ta hình
thc này đc NH s dng t nm 1992. Nhng cho đn nay khi lng vn huy đng


18
ca NHTM qua hình thc này vn còn thp so vi các hình thc huy đng vn truyn
thng khác.  phát huy đc th mnh ca công c huy đng vn này đòi hi phi có
th trng vn hoàn chnh (th trng chng khoán).  nc ta th trng này mi
đc thành lp cho nên hot đng ca nó không nh hng nhiu đn hot đng huy
đng vn ca NH.
- K phiu: k phiu NH là mt loi giy t nhn n ngn hn do NH phát hành
nhm huy đng vn trong dân, ch yu là đ phc v cho nhng k hoch kinh doanh
các đnh ca NH nh mt d án, mt chng trình kinh t… Khi các NHTM có ngun
vn tài chính di dào đ tài tr cho các ngun vn có quy mô ln, nhm phát trin
kinh t đa phng, chuyn dch c cu kinh t hoc liên doanh, liên kt vi các t
chc kinh t mà các ngun t có cha đáp ng đc, NHTM trình NHT xin phép
phát hành kì phiu đ to ngun vn tín dng tng đi lâu dài cho các hot đng này.
Nh vy k phiu là mt chng ch huy đng vn có mc đích, có thi hn, ngi s
hu có th chuyn nhng cho ngi khác qua chng nhn ca NH, vì trên s k
phiu có ghi tên ngi hng. K phiu NH đc phát hành nhm huy đng vn trong

dân c mt cách linh hot có tác dng thu hút các ngun tin nhàn ri vào NH, góp
phn kim ch lm phát, n đnh sc mua ca đng tin, to ngun vn trung dài hn
đ đu t cho các d án phát trin kinh t.
 Huy đng vn qua các hình thc khác
 tng cng huy đng vn nhàn ri t dân c, các t chc kinh t, các doanh
nghip, các NHTM còn s dng các hình thc khác v dch v xã hi: làm dch v bo
lãnh, đi lý phát hành chng khoán, trung gian thanh toán, đu mi trong hp đng tài
tr…Nn kinh t càng phát trin, các dch v trên càng mang li cho NH nhng ngun
huy đng ln giúp cho NH có th kinh doanh mt cách an toàn và hiu qu.
Ngoài ra NHTM cng có th khai thác ngun vn t các t chc tài chính quc
t. ây là ngun vn ln, có thi hn tng đi dài t 5 đn 50 nm vi lãi sut u
đãi. Khi các NHTM nhn các ngun vn này thng có các điu kin kèm theo rt
cht ch và vic cp phát phi đúng ni dung chng trình ca các d án tài tr. 
nc ta khi thc hin công cuc đi mi nn kinh t, ng và Nhà nc đã sáng sut
la chn các đng li ngoi giao đúng đn, trên tinh thn m ca ca nn kinh t,
làm bn vi tt c các nc trên th gii, thu hút các ngun đu t ca nc ngoài vào
Vit Nam. Các ngun này có đóng góp rt quan trng vào công cuc đi mi công
nghip hóa, hin đi hóa đt nc, đòi hi NHT và NHTM phi tng cng m rng
các mi quan h hp tác quc t, t đó tranh th và tip nhn các ngun vn này. Trên
đây là các hình thc huy đng vn ch yu ca NHTM, tuy rt nhiu yu t, t các
yu t mang tính cht v mô, đn các yu t mang tính cht vi mô ca nn kinh t,
cng nh các yu t liên quan đn chính bn thân các NHTM.
Thang Long University Library


19
1.3.2. Xác đnh ri ro ca hot đng huy đng vn
Các ri ro th trng và ri ro thanh khon xut hin nhiu nht trong các hot
đng huy đng vn, cho vay, mua bán giao dch, đu t chng khoán, kinh doanh
ngoi hi và các hàng hóa khác.

a) Khái nim ri ro th trng và ri ro thanh khon
 Ri ro th trng (ri ro giá c) là ri ro xut hin khi giá tr ca tài sn hoc
các ngha v n thay đi do nhng bin đng ca các yu t ca th trng, còn
đc gi là ri ro v th. Ri ro th trng bao gm: ri ro lãi sut, ri ro t giá,
ri ro giá c khác.
 Ri ro thanh khon là ri ro xut hin khi ngân hàng không có đ thanh khon
cn thit đ thc hin các ngha v hay thanh toán các khon n khi chúng đn
hn.
b) Nguyên nhân dn đn ri ro trong hot đng huy đng vn ca NHTM
Hu ht các NH thng phi đi mt vi s mt cân bng gia k hn ca tài
sn Có và k hn ca tài sn N do NH phi huy đng mt lng tin gi ln và d
tr ngn hn t cá nhân, doanh nghip và các t chc cho vay khác đ sau đó chuyn
chúng thành nhng khon tín dng dài hn cho ngi đi vay. Nh vy nguyên nhân
ca ri ro lãi sut là s bin đng lãi sut trên th trng đng thi vi s không cân
xng v k hn gia tài sn Có và tài sn N. Mt khác, NH luôn phi sn sàng đáp
ng các yêu cu tin mt vi quy mô ln ti mt s thi đim nht đnh.
Nguyên nhân dn đn ri ro thanh khon có th do NH d tr quá ít tin mt,
do k hn ca tài sn N và tài sn Có không hp lý, do s yu kém trong qun lý
hoc bin đng t bên ngoài nên NH không đáp ng đc nhu cu rút vn ca KH.
- Khi lãi sut NH gim khin KH gi tin bt đu rút tin ra khi NH và chuyn
sang kênh đu t khác vi mc li cao hn. iu này làm cung thanh khon ca NH
gim xung. i vi khách hàng vay tin, khi lãi sut gim h s vay nhiu tin hn
đ phc v hot đng sn xut kinh doanh t các hn mc tín dng mà NH cam kt
cho h khin cu v thanh khon tng. NH phi đi mt vi ri ro lãi sut và ri ro
thanh khon.
- Ngân hàng luôn phi đáp ng nhu cu thanh khon mt cách hoàn ho. Khi
khách hàng gi tin vì nhng nguyên nhân nào đó mun rút tin thì ngân hàng luôn
phi đáp ng mt cách kp thi. Nu nhu cu rút tin tng cao trong khi các khon tín
dng đn hn không đc tr theo đúng k hn hoc khách hàng không thc hin đc
các ngha v tài chính theo cam kt đã tha thun vi ngân hàng, khi đó ngân hàng s

không có kh nng thu hi các tài sn Có đúng k hn đ hoàn tr cho ngi gi tin.
Do đó s làm gim ngun cung thanh khon, đng thi làm suy gim nghiêm trng
nim tin ca công chúng vào ngân hàng.


20
Dòng vn tin gi ca các thành phn kinh t trong xã hi vào các NHTM b
hn ch do tác đng ca lm phát và lòng tin. V phía các NHTM, điu kin kinh
doanh thun li trong nhng nm gn đây đã làm ny sinh t tng ch quan, tng
trng tín dng quá nóng trong khi li buông lng chính sách qun lý ri ro làm mt
cân đi mt s tng quan c bn trong c cu tài sn, không đm bo đúng các t l
an toàn theo tiêu chun ca NHNN Vit Nam. Trong bi cnh đó, khi NHNN thc
hin chính sách tin t tht cht mt cách quyt lit nhm thu v mt khi lng tin
mt đng Vit Nam khá ln t lu thông thì mt s NHTM không th xoay chuyn kp
thi, b mt thanh khon do c cu đu t.
c) Kim soát các loi ri ro trong hot đng huy đng vn ca NHTM
Xác đnh trng thái thanh khon: các nhà qun lý thanh khon phi xây dng c
ch đo lng, phòng nga và x lý. H phi theo sát mi hot đng ca các phòng ban
liên quan ti vic HV và s dng vn trong ngân hàng. T đó bit trc khi nào và 
đâu nhng ngi gi tin ln nht s rút vn hay gi thêm tin vào. iu này cho phép
các nhà qun lý có th lp k hoch trc đ đi phó hiu qu vi s xut hin trng
thái thanh khon thng d hay thâm ht. Nh khi ngân hàng áp dng mc lãi sut huy
đng tin gi, huy đng k phiu trái phiu, chp nhn mc lãi sut đi vay cao hn
mc lãi sut th trng mt cách bt thng thì chng t ngân hàng đang thiu ht
thanh khon.
Xác đnh đúng ngày đáo hn đc thanh toán hay phi thanh toán ca tài sn và
công n hoc yu t k hn ca tài sn và công n cn đc quy đnh rõ ràng và tuân
th nghiêm túc. Ví d vi nhng sn phm tin gi tit kim sau đây phi phân loi và
trình bày trên báo cáo tài chính nh th nào và cn phi tính toán t l đm bo chi tr,
t l chuyn hoán vn, t l d tr bt buc nh th nào cho tha đáng đ hn ch ri

ro thanh khon và các loi ri ro th trng.
 Sn phm tin gi có k hn đc rút gc linh hot và khi rút gc linh hot
đc hng lãi sut theo thi gian thc gi.
 Sn phm tit kim lãi sut th ni vi đc tính cho phép khách hàng đc rút
trc hn mà vn đc hng lãi sut thc nhn rt hp dn.
 Sn phm tit kim k hn 366 ngày (trên 12 tháng hoc 12 tháng 1 ngày) và
khi rút gc trc hn đc hng lãi sut theo thi gian thc gi.
Tùy theo cung cu trên th trng tin t và chin lc kinh doanh mà mi ngân
hàng có th đa ra nhng sn phm thích hp nhm HV. Ngun VH đc cn phi
có tính n đnh mi nâng cao đc hiu qu s dng vn. Ngân hàng phi qun lý các
loi ri ro th trng gn lin vi tài sn, công n. Nu quy mô ngun VH bi nhng
sn phm tin gi nh “rút gc linh hot” chim t trng ln trong tng ngun VH
Thang Long University Library


21
thì vic tính toán các mc đ ri ro là không có c s, đng thi mc đ o cha đng
 ch tiêu tin gi tit kim CKH trên Bng cân đi k toán ca NHTM là ln.
1.4. Các yu t nh hng đn ngun vn huy đng
Trong c môi trng t nhiên và xã hi, mi s vt, hin tng đu có nhng
tác đng đn s vt, hin tng khác và đng thi cng phi chu nhng tác đng
ngc tr li. Vic huy đng vn ca các NHTM cng vy. Vn đ đt ra cho chúng ta
là phi nhn thc đc nhng yu t tác đng đn vic huy đng vn. Nhng tác đng
này rt phong phú, đa dng. Da vào bn cht ca các tác đng ta chia các yu t đó
thành nhng yu t kim soát đc và nhng yu t không kim soát đc.
1.4.1. Nhng yu t không kim soát đc
ây là nhng yu t mà khi tác đng đn NH s không th chng đc, đó là
các ri ro không th tránh. NH ch có th nhn thc, d báo và tìm cách đ gim thiu
các ri ro khi nó xy ra.
 Môi trng chính tr - pháp lut

Pháp lut đc đt ra đ diu chnh mi quan h xã hi. Do đó kinh doanh NH là
mt trong nhng ngành chu s giám sát cht ch ca pháp lut và các c quan chc
nng ca chính ph. Hot đng ngân hàng đc điu chnh rt cht ch bi các quy đnh
ca pháp lut. Môi trng pháp lý đem li cho ngân hàng hàng lot các c hi và thách
thc. Ví d nh vic d b các hn ch v huy đng vn tin gi ni t s m đng
cho các ngân hàng nc ngoài phát trin các sn phm đ huy đng tin gi ni t và
các sn phm v cho vay ni t.
Ngoài ra ngân hàng còn chu s điu chnh ca rt nhiu b lut : lut dân s,
lut NHT, các quy đnh ca chính ph Do đó hot đng huy đng vn ca ngân
hàng cng b nh hng bi chính sách pháp lut ca nhà nc, chính sách ca NHT
nh: chính sách tin t, lãi sut, tài chính, tín dng S thay đi ca nhng chính sách
này s nh hng đn kh nng thu hút vn và cht lng ngun ca NHTM. Nói
chung bt kì mt NHTM nào khi cn huy đng vn phi xem xét k lng các quy
đnh ca pháp lut.
 Môi trng kinh t
Môi trng kinh t có ý ngha rt quan trng, nó nh hng đn kh nng thu
nhp, chi tiêu, thanh toán và nhu cu v vn và gi tin ca dân c và nh hng rt
ln đn hot đng huy đng ca ngân hàng .
S thay đi ca các yu t: tc đ tng trng kinh t, t l lm phát, thu nhp
bình quân đu ngi thay đi, chính sách đu t, tit kim ca chính ph s nh
hng đn kh nng tiêu dùng và tit kim ca dân c và t đó nh hng đn kh
nng thu hút vn ca NHTM. Ví d khi thu nhp bình quân đu ngi tng thì tiêu
dùng và tit kim tng và ngi dân gi tin vào ngân hàng tng và ngc li.