đề tài nghiên cứu các điều khiện để triển khai hệ thống đào tạo điện tử

TRNG I HC S PHM HÀ NI
TRUNG TÂM CÔNG NGH THÔNG TIN









 TÀI:

NGHIÊN CU CÁC IU KIN 
TRIN KHAI H THNG ÀO TO IN T
(ELEARNING)






Ngi thc hin:
Nguyn V Quc Hng.
ào Vit Cng
Lê Ngc Tú

HÀ NI – 3/2006
Chng 1. CÁC LUN CHNG  TRIN KHAI E-LEARNING
1.1. Khái nim v hc tp đin t (e-learning)
1.1.1. Khái nim v e-learning
Cng nh thut ng "e-commerce" - thng mi đin t, hay thut ng "e-
government" - chính ph đin t, "e-learning" - hc tp đin t đang là mt thut
ng xut hin ngày càng nhiu trong lnh vc giáo dc và đào to da trên công
ngh mng internet/intranet và ngày càng đc nhiu ngi quan tâm.
ã có rt nhiu khái nim mô t thut ng e-learning, ví d nh hc t
p trc
tuyn (online learning), đào to trên web (WBT-web-based training), đào to trên
mng Internet/ Intranet (IBT-Internet/ Intranet-based training), đào to dùng máy
tính (CBT-computer-based training), v.v
Mt cách đn gin, có th hiu hc tp đin t là s ng dng công ngh tin
hc, Internet vào giáo dc (dy và hc) nhm làm cho công vic giáo dc tr nên d
dàng, rng rãi và hiu qu hn.
Mt cách tng quan, có th hiu hc tp đin t là t
p hp đa dng các phng
tin, công ngh k thut cho giáo dc nh vn bn, âm thanh, phim nh, mô phng,
trò chi, phim, th đin t, các din đàn tho lun, phòng hi tho o… Hc tp
đin t phù hp vi mi đi tng, mi la tui và nó thc s ni tri hn các
phng pháp đào to khác.  t
o ra các khóa hc tht gn gi vi phng pháp
dy hc truyn thng, các nhà cung cp hc tp đin t thng đa ra các khóa hc
kt hp các tính nng trên vi các chc nng nh: làm bài tp, lp hc có giáo viên,
các khóa hc t tng tác…
Hc tp đin t là quá trình hc tp qua Internet. Các thành phn ca nó có th
bao gm các ni dung chuyn giao trong các dng thc liên h
p, các ch dn kinh
nghim hc tp và giao tip qua mng ca các hc viên, các phát trin ni dung và

chuyên gia. Hc tp đin t đã đc áp dng rt ph bin trong trng đi hc và
trung hc  Tây Âu, Bc M cng nh mt vài vùng khác.
Vi hc tp đin t, ngi hc có th đng ký các khóa hc ngay trên mng,
sau khi đc chp nhn vào h
c, mi hc viên s đc cp mt tài khon nhp hc
(bao gm mt password và mt đa ch email). Trong quá trình hc, hc viên s
tng tác vi các bài hc thông qua trình duyt Web. Có giáo viên gii đáp thc
mc cho hc sinh trong quá trình hc. Th vin đin t ca trng s giúp hc viên
tra cu đc tt c các tài liu có liên quan đn khoá hc.
Hc tp đin t
đem li hiu qu cao hn, gim các chi phí và tng kh nng
tip nhn kin thc. Hc tp đin t còn đem li cho ngi hc c hi và kh nng
tip cn vi k thut công ngh cao. Nó cho phép mi cá nhân và t chc phát trin
thích ng vi nhng thay đi trong nn kinh t toàn cu mà hin ti đang din ra
trong thi
đi Internet. Hc tp đin t s là hình thc hc tp ph bin trong th k
mi. Nhng rào cn v không gian thi gian và tình trng kinh t xã hi s đc
xoá b.
Nhiu nhà chuyên môn cho rng hc tp đin t - phng pháp giáo dc đào
to mi - đc đánh giá là cuc cách mng trong giáo dc th k 21. Theo ông
Keith Holtham, giám đc ph trách các gii pháp cho doanh nghip khu vc châu Á
- Thái Bình Dng (Intel), hc tp đin t cn bn da trên công ngh mng ngang
hàng (Point to Point). ây là gii pháp s dng công ngh cao đ h tr quá trình
hc tp, cung cp các d
ch v đào to, khóa hc qua mng Internet hoc Intranet
cho ngi dùng máy tính. u đim ni tri ca hc tp đin t so vi các phng
pháp giáo dc truyn thng là vic to ra mt môi trng hc tp m và tính cht tái
s dng các đn v kin thc (learning object). Vi công ngh này, quá trình dy và
hc s hiu qu và nhanh chóng hn, giúp gim khong 60% chi phí, đng th
i

gim thi gian đào to 20-40% so vi phng pháp ging dy truyn thng. Hc tp
đin t chuyn ti ni dung phong phú, n tng và d hiu thông qua trang web,
bo đm cht lng đào to qua nhng phn mm qun lý. Mô hình này cho phép
hc viên cng nh nhân viên ti các công ty chn hc nhng th cn thit ch
không bó buc nh trc. Bên cnh đ
ó, hc viên có th hc bt c lúc nào bng
cách ni mng mà không cn phi đn trng.
Nói tóm li:
- Hc tp đin t là mt hình thc giáo dc và đào to da trên mng trong
đó bao gm: ni dung s đc truyn ti di nhiu dng khác nhau,
qun lý ni dung đào to, cng đng o các hc viên, nhng ngi phát
trin n
i dung và các chuyên gia.
- Hc tp đin t là hình thc truyn ti ni dung bng phng tin đin t
qua trình duyt web chng hn nh Netscape Navigator, hay Internet
Explorer thông qua mng Internet hay Intranet, hoc thông qua các
phng tin ph bin khác nh đa CD-ROM hay DVD. Vic trin khai
s tr nên d dàng và thun tin hn khi di thông ngày càng tng, cùng
vi môi trng trc quan cng nh tng tác t nhiên ca Web.
-
Nhiu phng tin khác nhau đc s dung đ truyn ti ni dung Hc
tp đin t nh phim nh qung bá (broadcast video), ni dung theo yêu
cu (content on demand), và lp hc o (virtual classroom).

2
1.1.2. Mô hình các thành phn ca e-learning
TRUNG TÂM
E-LEARNING

Hình 1: Mô hình các thành phn ca e-learning

Các b phn cu thành e-learning gm có:
- Tri thc:
̇ T chc ni dung: thit k giáo trình xác đnh các mc tiêu hc, do
vy xác đnh ni dung chng trình, nh đó mà đi cng ni dung
đc phát trin, đi cng ni dung b trí ra k hoch to trình t
dy.
̇ Công c son gi đ chuyn tài liu truyn thng sang đnh dng
elearning (h qu
n tr ni dung hc: LCMS): tuân theo chun
SCORM (Sharable Content Object Reference Model: Mô hình
tham chiu s vt ni dung dùng chung), là tp đc t cho vic phát
trin ni dung dùng chung, theo đó các s vt tuân th theo
SCORM thì đc lp vi nhà cung cp và h thng.
- Công ngh:
̇ Nn qun lý hc (h qun tr hc:LMS). LMS (vi mc đích ca
SCORM) là bt kì h nào lu gi thông tin v ngi hc, có th

cho chy và trao đi vi SCO (Sharable Content Object: S vt ni
dung dùng chung), và có th din gii các lnh nói cho SCO nào s
cn tip. SCO là dng chun ca s vt hc dùng li đc, các cu
phn trong mô hình SCORM là công c đ to ra SCO và lp ráp
chúng vào các đn v hc ln hn.
̇ Nn công ngh thông tin: bao gm các công ngh mng nh: công
ngh bng rng, công ngh cu trúc hng s
vt, công ngh phía
NN CÔNG NGH
E-LEARNING
NN TRI THC
E-LEARNING
Ngi qun tr h thng

Ngi qun l í môn hc
Ngi làm phn mm ni
dung
Chuyên gia lnh vc,
ngi thit k dy
Tr giáo, thy dy kèm
NN T CHC
E-LEARNING
Mng,
CSDL,
web

LMS

LCMS
SCORM
SCO

3
phc v Java, công ngh đa nn Các CSDL nh: CSDL vé, CSDL
th vin phng tin, CSDL ni dung, CSDL lch hc, CSDL
thông tin bài hc, CSDL tri thc
- Môi trng t chc:
̇ T chc hc tp ca c quan, công ty: bao gm
Ÿ Ngi qun tr h thng: qun lý v mt k thut nn CNTT
và môi trng e-learning
Ÿ Ngi qun lý khóa hc: chu trách nhi
m v vic to ra tt c
các ni dung ging dy
Ÿ Ngi qun lý dy và hc: chu trách nhim qun lý các lp

hc đang din ra trong khuôn kh e-learning.
Ÿ Chuyên gia lnh vc (Subject Matter Expert: SME) là ngi
có tri thc sâu v chuyên ngành; ngi thit k dy
(Instructional Designer: ID) là ngi thit k dy hc có
khuynh hng theo qui trình, áp dng các nguyên lý thit k
dy hc vào min ni dung rng. SME làm vi
c cht ch vi
ID đ phát biu cu trúc ni dung làm vic, theo đó thông tin
và k nng cn dy có th đc to thành theo trình t và th
bc
Ÿ Ngi làm phn mm ni dung: là nhng ngi vit và biên
tp ni dung ging dy trong khuôn kh th hin trên Web.
Ÿ Tr giáo, thy kèm: là ngi gii k thut có kinh nghim
hun luyn cho c hc viên và b
n đng nghip.
̇ T chc trung tâm e-learning: có các chc nng nh tip th, qung
cáo; qun lý sn xut ni dung ging dy bao gm vic làm ni
dung dy và sn xut phn mm dy; qun lý vic dy và hc gm
có thc hin ging dy và thc hành, qun tr h thng k thut,
qun lý đánh giá hc tp.
1.2. H
c tp đin t: đc đim và phân loi
1.2.1. c đim ca hc tp đin t
- Tính cá nhân: Các lnh vc hc đc tùy bin cho mt công ty, mt ca
hàng, hoc thm chí cho mt cá nhân hc viên.
- Tính tng tác: Có th s dng nhng tính nng đc h tr nh din
đàn, nói chuyn trc tuyn vi giáo viên.
- úng thi đim (just – in – time): Nhng ch đ đc đa ra khi mà
hc viên thc s cn ti nó, trong khi vic hc truy
n thông thì h có th

nhn đc nhng kin thc này quá mun.
- Hin ti (Current): Ni dung hc đc cp nht mt cách d dàng, do
đó nhng nguyên liu phng tin mi và các chng trình mi cng
đc cung cp mt cách d dàng.
- Ngi dùng làm trung tâm (User – centric): Tp trung vào nhng nhu
cu ca hc viên, thay cho vic tp trung vào kh nng ca giáo viên

4
1.2.2. Phân loi hc tp đin t
C bn, có hai cách thc phân phi hay truyn đt hc tp đin t: đng b và
bt đng b.
- ng b hiu theo sát ngha là "cùng lúc", hàm ý s tng tác gia
ngi hng dn và ngi hc theo thi gian thc.
- Bt đng b, có ngha "không cùng lúc", cho phép ngi hc thc hin
theo tin bvà lch biu riêng, không có s tng tác trc ti
p gia ngi
hc và ngi hng dn.
T đó hình thc bài ging cng nh công c h tr cng có khác nhau, tm
thi đc chia làm 3 nhóm nh sau:
- T hc: vi cách t hc, hc viên có th s dng nhng cách sau:
̇
CBT: nh đã gii thiu  trên đây là phng pháp s dng đa
CDROM đ lu bài ging, ngi h
c t s dng trên máy tính ca
mình, giao din ngi hc là đ ha, có âm thanh và hình nh đc
trình bày rt sinh đng đ mô phng bài ging

̇ WBT: cng gn ging nh hình thc CBT nhng hc viên s dng
môi trng mng Internet, do đó phn nào hn ch v tc đ do đó
trong ni dung s dng hn ch hn các ng dng đa phng ti

n.
Tuy nhiên, vi s gia tng tc đ đng truyn và k thut nén,
hình thc này s hoàn thin hn và có các tính nng ca hình thc
CBT

̇
Web lecture: đây là dng đn gin nht ca CBT, ni dung ch gm
nhng trang trình chiu (kiu Power Point hay Freelance) kt hp
vi ting nói

̇
E-book: đây là sách hc đc đa lên mng, hu nh không có âm
thanh và hình nh nhng nó đc cu trúc r
t tt giúp ngi đc
tìm các chng mc, ch dn rt nhanh.

̇
EPSS (Electronic Performance Support Systems: các h thng h
tr s trình din đin t): đc s dng đ dy cách s dng các
chng trình máy tính, mô phng các ng dng

-
Tng tác gián tip: hình thc này đã có s trao đi thông tin gia các
hc viên vi nhau và vi giáo viên, nhng không đng thi. H th
ng
cho phép gi các câu hi, tr li, các ý kin thông qua các phng tin
nh email, forum, chatroom

-
Ging dy trc tuyn: trong hình thc này hc viên và giáo viên cùng

truy cp đng thi vào lp hc o, h có th chia s các ý kin vi nhau
thông qua các phng tin nh bàn phím (chat), nói chuyn và thm chí
c nhìn thy nhau trong khi trao đi. Giáo viên có th trc tip hng
dn cho hc viên, các hình thc nh vit trên bng, chia s 
ng dng
phn mm, gi tay xin phát biu trong hình thc hc truyn thng đu
đc s dng và phát huy. Tuy nhiên đây là hình thc tng đi đt tin.

Hc tp đin t bt đng b ph bin hn dng đng b vì nó đáp ng vic
hc theo yêu cu và vào lúc thích hp vi ngi hc. u đim là ngi hc không

5
b ràng buc theo chng trình đnh trc ca ngi hng dn, tuy nhiên vic
tung tác không theo thi gian thc (vic liên lc có th thc hin qua e-mail và các
din đàn trc tuyn) và khó đm bo tinh thn hc tp tích cc. Hin đa phn các
chng trình đào to trc tuyn đu thuc dng bt đng b, ví d nh FPT English
Town (
www.elearning.com.vn) ca công ty FPT hay Open Courseware
(
www.ocw.mit.edu) ca vin đi hc MIT.
Nói chung, mi hình thc hc đu có các u đim và nhc đim riêng, la
chn hình thc nào tùy thuc vào ni dung cn chuyn ti, tính cht môn hc cng
nh kh nng k thut và kinh t cho phép. Song nu kt hp đng thi nhiu hình
thc thì hiu qu hc tp và ging dy s đc nâng lên rt nhiu.

1.3. Nhng u đim và nhc đim ca hc tp đin t
1.3.1. Nhng li ích mà hc tp đin t đem li
Trc ht, chúng ta hãy xem xét đánh giá ca mt vài t chc quc t v
nhng u đim và li ích ca hc tp đin t.
Theo DigitalThink.com thì hc tp đin t có các u đim:

- c s dng thành công  hàng trm công ty trên khp th gii
- Trin khai và cp nht nhanh, rng khp
- Hc tp thun ti
n  bt c đâu và bt c thi đim nào
- Hc theo trình đ. Hc tp đin t cho phép bn hc theo trình đ ca
mình
- D dàng đánh giá hn so vi các dng hc tp và và đào to khác
- Chi phí hiu qu hn so vi đào to truyn thng
- Không đòi hi mát thi gian đ ri khi n
i làm vic, không làm mt các
cuc hn vi khách hàngcng nh các cuc nói chuyn bán hàng
- m bo tính nht quán ca thông đip(mi ngui đu nhn đc thông
tin theo cách ging nhau)
- Làm gim thi gian thích nghi vi sn phm mi
- Tng kh nng cnh tranh
- Môi trng hc tp hp dn và mang tính tng tác
- Các hình thc hc tp cho phép hc viên ki
m tra các k nng ca h
trong mt môi trng an toàn
- Gim thiu s dng ti đa phng tin hc tp (ch cn máy tính kt ni
Internet và có trình duyt Web)
- Ch hc nhng gì cn-các khoá hc có lp hc đng ngha vi vic bn
s phi nhn nhng gì mà ngi khác cng nhn đc khi bn tham gia
toàn b khoá hc. Vi h
c tp đin t, bn có th chn nhng gì cn cho
bn. Ch cn b qua nhng ch đ không phù hp vi mc đích ca bn.
- Cho phép t kim soát-vi hc tp đin t, bn không phi đi ai đó nói
cho bn nhng khoá hc nào mà bn phi tham gia và khi nào thì bn
phi làm gì. Nó cho phép bn t kim soát t phát trin c
a riêng bn

theo điu kin cng nh hoàn cnh ca bn.

6

Còn theo trung tâm hc tp và công ngh hc thut Royer, đi hc Penn State,
hc tp đin t là mt công c đào to mnh vì mt s lý do:
- Hc tp đin t cho phép phn hi tc thi: phn hi tc thi cho phép
giáo viên và hc viên theo dõi quá trình và điu chnh cho phù hp. c
đim này cho phép sinh viên s quyt đnh xem phi s dng bao nhiêu
thi gian cho mt lnh vc c th, đm bo s dng thi gian cho nhng
lnh vc còn yu và không s dng nhiu thi gian cho nhng lnh vc
đã nm khá chc.
- Hc tp đin t cung cp kh nng tích hp vn bn, đ h và âm thanh:
hc tp đin t là mt hình thc đào to hi
u qu bi vì nó rt hp dn
đi vi nhiu giác quan ca chúng ta: xem, nghe và làm. Theo bài báo
ca Royer Center, mi ngi ch nh đc 10% nhng gì mà hc đc,
20% nhng gì nghe thy và 30% nhng gì nghe và nhìn thy. Hc tp
đin t là hình thc hc tp hiu qa vi nhiu kiu hc khác nhau cùng
vi nhiu hình thc thu nhn thông tin qua nhiu giác quan làm cho sinh
viên có kh nng nh li thông tin sau này.
- Chi phí cho hc t
p đin t là s đu t hiu qu: Sau khi có các chi phí
ban đu, bn có ti 24 gi trong ngày cho ngi đào to. Mt ngi đào
to có th dy hc viên vi bt c s lng nào  cùng thi đim. Ngoài
ra, hc tp đin t loi b đc chi phí thuê giáo viên, thuê các phng
tin ging dy cng nh chi phí đi li ca h
c viên khi so sánh vi các
hình thc đào to truyn thng.
- Hc tp đin t là mt la chn đào to hiu qu cho nhng ngi

trng thành. Trong rt nhiu trng hp nhng ngi trng thành
thng cn các khoá đào to b sung đ phc v cho các muc đích ngh
nghip. Vi hc tp đin t h có th
 tham gia các khoá đào to mt cách
thoi mái hn, không phi lo lng khi tham gia các hình thc đào to
truyn thng.
- Hc tp đin t là mt la chn đào to hiu qu cho nhng ngi
trng thành. Trong rt nhiu trng hp nhng ngi trng thành
thng cn các khoá đào to b sung đ phc v cho các mc đích ngh
nghi
p. Vi hc tp đin t h có th tham gia các khoá đào to mt
cách thoi mái hn, không phi lo lng khi tham gia các hình thc đào
to truyn thng.
- Hc tp đin t là hình thc đào to theo kiu t hc, hc theo trình đ
ca bn thân có tính mm do: Mt hc viên có th làm vic ti ni làm
vic ca mình khi tham gia mt ch
ng trình chng trình hc hc tp
đin t. Ngoài ra hc tp đin t còn có th liên tc đào to các nhm
tho mãn nhng nhu cu ca hc viên, đa ra các phn hi tc thi giúp
hc viên có th nm bt và theo kp quá trình hc ca mình.
- Hc tp đin t không gây mt mi, nhàm chán mà còn có s nht quán:
hc tp đin t
 là mt la chn đào to u tiên bi vì nó không bao gi
ngh gii lao, luôn luôn sn sàng cho bt c hc viên nào mun tham gia

7
hc tp, có th đào to mt s lng ln hc viên trong khong thi gian
cho trc so vi hình thc đào to khác, th mãn nhng nhu cu hc tp
cng nh nhng công vic đòi hi quá trình đào to liên tc. Nó cung
cp tính nht quán trong đào to.

- E-learning ci thin đáng k cht lng công vic: Mt chng trình hc
t
p đin t có th giúp cho các công ty đào to nhân viên ca mình các
k nng ngh nghip, các k nng ra quyt đnh và các k nng khác.
Mt cách tng quan, có th thy hc tp đin t có nhng li ích sau:
- ào to mi lúc mi ni, mm do, tin li: Ngi hc có th theo
đui sut toàn b chng trình đào to” theo trình đ
và ngay ti ni h
mun”. Truyn đt kin thc theo yêu cu, thông tin đáp ng ngay tc
thì. ào to bt c lúc nào, bt c ni đâu h mun! H có th truy cp
vào chng trình đào to  bt c thi đim nào khi có nhu cu, có th
vào bui ti, hoc cui k ngh hoc thm chí trong ba n tra. Có th
truy cp các khóa hc bt k ni đâu nh vn phòng làm vic, ti nhà, ti
nhng đim internet công cng, 24 gi mt ngày, 7 ngày trong tun.
- Gim giá thành và tit kim thi gian: Không cn phi có bt c chi
phí đi li nào cho các hc viên  xa bi vì Web luôn có trong các máy
tính k c máy tính xách tay cng nh máy tính đ bàn. Theo nh báo
cáo v “Thu hi vn đu t và đào to đa phng ti
n –Return on
Investment and Multimedia Training” thì thi gian đào to bng máy
tính ch bng 50% so vi hình thc đào to truyn thng thì thp hn
nhiu. Không cn phi tn thi gian hoc chi phí đi li, hc viên ch cn
tn chi phí cho vic đng ký khóa hc.
- S đa dng, uyn chuyn và linh đng: Hàng trm khóa hc chuyên
sâu v k nng thng mi, công ngh thông tin sn sàng phc v
 cho
vic hc. Hc viên có th chn la nhng khóa hc có s ch dn ca
giáo viên trc tuyn hoc khóa hc t tng tác (interactive self-pace
course) và h có th nâng cao kin thc thông qua th vin trc tuyn.
- Ti u và d đo lng kt qu: Hc viên có th đánh giá nhanh chóng

nhu cu ca mt nhóm hay tng cá nhân và k đó đa ra nhng mô hình
đào to cho thích h
p vi nhu cu và công vic ca cá nhân. Hc tp
đin t rt d dàng to và cho phép hc viên tham gia, theo dõi tin đ
hc tp và kt qu hc tp ca h. Qua nhng bài đánh giá, ngi qun
lý d dàng bit đc nhân viên nào đã tham gia hc, khi nào hoàn tt và
mc đ phát trin ca h.
- Không ph thuc vào h điu hành (cross platform): Hc tp đi
n t
có th truy cp bng phn mm duyt Web trên bt c nn tng nào:
Windows, Mac, Unix, OS/2, Amiga, etc. Bn có th truyn ti chng
trình đào to ca bn ti bt c máy tính nào trên Internet hay intranet
mà không phi xây dng các chng trình khác nhau cho tng h điu
hành(nn tng)
- Phn mm duyt Web và các kt ni Internet đc s dng rng rãi:
Hu ht nhng ng
i s dng máy tính đu có mt trình duyt, chng

8
hn nh Nestcape Navigator và kt ni vào mng intranet ca công ty
hay đn v nào đó, hoc cng có th truy cp trc tip ti Internet.
- S phân tán rng rãi vi chi phí thp: Không cn phi có mt c ch
phân tán nào. Hc tp đin t có th đc truy cp t bt c mt máy
tính nào  bt c đâu trên th gii, vi chi phí rt th
p.
- D dàng cp nht: Nu có nhng thay đi đi vi nhng chng trình
đào to sau khi đã cài đt ban đu, thì nhng thay đi s đc thc hin
trên máy ch có cha các chng trình đào to đc cp nht rt mi
m. Các khoá hc đc thit k đ ngi hc luôn nhn đc nhng
thông tin mi nht, chng hn nh

các đc đim v sn phm mi nht t
bt c máy ch nào.
1.3.2. Nhng nhc đim ca hc tp đin t
- Hn ch ca di thông: nhng hn ch ca di thông làm chm tc đ
ti âm thanh, video và các dng d liu đ ha, làm cho ngi s dng
mt nhiu thi gian cho vic ti v máy ca mình đ tham gia quá trình
hc tp. Vn đ này s tr nên phc tp hn đi vi mng công cng
Internet ni mà có nhiu hin tng t
c nghn xy ra. Ngi ta cho rng
các công ngh tng lai s gii quyt đc vn đ này.
- Liu máy tính có thay th đc s tip xúc ca con ngi: Có mt
thc t là máy tính ngày càng đc s dng nhiu, có nhng ni máy
tính vi s sinh đng ca nó đang dn thay th con ngi. Vic gim các
hình thc đào to truyn thng li làm cho mt s h
c viên tr nên phin
phc. Nu đây là mt vn đ tr ngi thì cn phi tng bc hng dn,
ch bo v mt công ngh.
- Các chng trình hc tp đin t hin nay quá tnh: khi công ngh
này càng phát trin thì mc đ tng tác ca hc tp đin t li b gii
hn rt nhi
u. Tr ngi này nh hng khá nhiu ti hiu sut đào to.
- Mt nhiu thi gian và tin ca hn so vi mong mun: ging nh bt
c thách thc ban đu nào, vic hc tp và thc thi công ngh mi bao
gi cng mt nhiu tài nguyên hn so vi mong mun. Bn có th bt
đu vi mt chng trình đn gin và xây dng m
t cách d dàng hn.
Ngoài ra cng phi nh rng chi phí ln cho hc tp đin t là nhng chi
phí ban đu. Các chng trình có th đc truyn ti và đc s dng li
vi chi phí thp hn vi các hình thc đào to truyn thng.
- Không phi tt c các khoá hc đu đc truyn ti bng máy tính:

mt s ch đ trong đ
ào to không phi thích hp nht khi đào to trên
máy tính mà chúng đòi hi phi có s tng tác hay tip xúc ca con
ngi, ví d nh các hot đng nhóm và cng nh x lý các vn đ liên
quan đn cm xúc. Hc tp đin t và các công ngh khác áp dng trong
đào to ch yu h tr quá trình hc tp ch không thay th các hình
thc đã thc s tt.

9
1.4. Nhn xét chung v hc tp đin t ngày nay
1.4.1. Tình hình chung trên th gii
Ti nhng nc phát trin, hc tp đin t đã tr nên rt ph bin vi s lng
ngày càng tng các khóa hc trc tuyn qua các phng tin truyn thông và mng
Internet. Ch riêng  M đã có hn 700 công ty hc tp đin t và 80% s trng
đi hc cung cp các khóa hc trc tuyn qua mng. Canada là nc đu tiên trên
th gii tri
n khai thành công mng SchoolNet ni lin tt c các trng hc và th
vin, to tin đ cho rt nhiu nc khác trin khai có hiu qu mng
EduNet/SchoolNet phc v giáo dc và đào to. Hu nh các nc trong khu vc
ông Nam Á đu có mng giáo dc đin t nh Thái Lan, Indonesia, Malaysia …
thm chí có c mng ASEAN SchoolNet.
1.4.2. Nhng thng kê c bn
Trên phm vi toàn cu hin nay có nhiu công ty ln đu t vào hc tp đin
t. Nm 2000, th trng này đã đt doanh s 2,2 t USD. Ngi ta d tính, đn
nm 2005, hc tp đin t trên toàn cu s đt ti 18,5 t USD.  các nc công
nghip phát trin, đin hình là M, lnh vc này đang phát trin rt nhanh. Th
trng hc t
p đin t  M s đt 11,4 t USD vào nm 2004. Ti châu á, th
trng này tng trng 25% mi nm (đt 6,2 t USD). Theo s liu ca tp đoàn
d liu quc t IDG, nm 2003, th gii s thiu khong 1,45 triu chuyên gia

mng, do đó nhu cu v ngun nhân lc này ngày càng ln cùng vi mc đ phc
tp xung quanh vic thi
t k, trin khai và bo trì h thng mng máy tính trong nn
kinh t Internet.
n nm 2003, ch mt phn hai vic đào to công ngh thông tin s đc
phân phát thông qua vic thit lp theo ch tiêu truyn thng.
Chính quyn Bill Clinton đa ra s liu cho thy rng C s thông tin quc
gia, vi s hng dn trên máy, có th to thêm 30 % s lng ngi tham gia khoá
hc, gim đc 40% thi gian và 30% chi phí.
Vi
c đào to da trên công ngh thông tin s tng gp bn ln trong vòng nm
nm ti. Có nhiu thông tin đc to ra trong 30 nm qua hn là 5000 nm trc-
Price Prichett. S phát trin ca Internet vI t l 1000% t nm 1990 đn 1999-
Alta Vista & Cinnet.com.
Theo nghiên cu nm 1999 do Framingham và Massachusets ca trung tâm d
liu quc t tin hành. Th trng cho khoá hc trc tuyn hin nay đt doanh thu
hàng nm là 600 triu. Theo nghiên cu g
n đây ca Masie Center, Saratoga Spríng,
New york-based think tank, 92% các t chc ln đang thc hin hình thc hc tp
trc tuyn trong nm nay.
Hu nh mt na s các hc vin  M hin nay đang yêu cu có hình thc
hc trc tuyn nh mt phn ca chng trình hc. Trong bn báo cáo nghiên cu
th trng gn đây ca IDG, 85% trong s các trng này s đc l
p đt mt s
hình thc ca khoá hc o này vào nm 2002.
Nhà nghiên cu và phân tích công ngh đã nghiên cu vic đu t quay tr li
khoá hc o xuyên sut hang lot các nghành và các công ty. Ông đã đi đn kt lun

10
rng các công ty s tit kim đc 40% đn 60% chi phí khi so sánh hình thc giáo

dc theo ch dn vi các khoá hc da trên công ngh.
Thông qua s phân tích ca ROI, các công ty cng có th có kh nng đào
to thêm ngi và đy nhanh tin trình hc tp.
Các trng đi hc sau khi tng hp d liu hn 15 nm đã đa ra kt lun
rng vic s dng công ngh trong giáo dc có hi
u qu cao.
Tính trong lp hc:
- S sinh viên đi hc ti các lp hc tht: 13 million
- S sinh viên tham d các khóa hc o: 1 million
- S trng đi hc có các khoá hc trên mng Internet: 25%
- Chi phí cho các thit b giáo dc t xa  M nm 1997: $ 1 billion
- Mc tng trng ca th trng nm 1992: 300%
- S hc sinh sau trung hc có máy tính cá nhân: 5.3 million
- S sinh viên dành đ
c chng ch tin hc: 40%
- S trng đào to cho rng s phn đi ca sinh viên là mt cn tr đ
đa công ngh vào chng trình ging dy: 2%
- S trng cho rng s phn đi ca các khoa là vn đ tr ngi: 55%
Giáo dc tip theo
- S sinh viên t 25 tui tr lên: 43%
- S sinh viên t 25 tui tr lên vào nm 1978: 28%
-
Công vic yêu cu bng sau đi hc, theo thng kê ca B Lao đng M:
85%
- S công nhân đc đào to chính quy: 58%
- S công ty yêu cu kin thc v công ngh bao gm c Internet: 48%
ng lc đ đa ra mô hình đào to trc tuyn:
- S trng đi hc cho rng vic gim thi gian hc bt buc trên ging
đng đ thu hút sinh viên là đ
iu quan trng: 63%

- S ngi cho rng to điu kin thun li hn na cho sinh viên là điu
rt quan trng: 49%
- Nhng ngi cho rng vn đ gim hc phí trong các trng đi hc là
rt quan trng: 20%
1.5. Tình hình hc tp đin t  Vit Nam
 Vit Nam, khong 3 nm tr li đây thut ng
e-learning bt đu đc bit
đn. Vic nghiên cu hc tp đin t cng nh vic phát trin Internet, đang tr
thành mi quan tâm hàng đu ca B Giáo dc và ào to, nhm đa CNTT tr
thành công c hu ích phc v s nghip đi mi giáo dc nói chung và giáo dc
đi hc nói riêng.

11
1.5.1. Nhng thun li trong phát trin hc tp đin t  Vit Nam
Các nhà lãnh đo ca Vit Nam cho rng giáo dc là mt trong nhng vn đ
cn đc u tiên cao nht và h thng giáo dc đang nhn đc nhn đc s quan
tâm đc bit ca nhà nc c v s lng và cht lng. Và mt phn tt yu là
Vit Nam đã gn công ngh thông tin vào trong phát trin giáo dc nhm thúc đy
hn na giáo dc trên mi l
nh vc và trong mi điu kin. iu đó cng to điu
kin thun li cho s phát trin e-leaning ti Vit Nam.
Hc tp đin t cng có th coi là mt yu t tim nng cho nn công nghip
sn xut phn mm  Vit Nam, ni có đi ng lp trình viên r và trình đ khá.
1.5.2. Tình hình chung và nhng kt qu đã đt đc
Hin ti có 5 công ty đang phát trin hc tp đin t  Vit Nam bao gm
NCS, CMC, FPT, SchoolNet, và Tinh Vân. Các hot đng chính ca h có th lit
kê nh sau:
- Nghiên cu trên nn hc tp đin t
- Phát trin các h thng LMS và LCMS.
- S dng li các h thng mã ngun m LMS/LCMS đ phát trin mt

sn phm phù hp vi Vi
t Nam.
- Tp trung phát trin ni dung …
Hc tp đin t đc phát trin ln đu tiên vi d án v WBT (web-based
learning) nm 1998. WBT đc xem nh mt bc m rng hn so vi các phng
pháp giáo dc truyn thng. Sau đó có rt nhiu s c gng trong phát trin và thc
hin hc tp đin t ti Vit Nam đc m r
ng di hình thc m rng các
phng pháp hc truyn thng: hc thông qua phng tin truyn thông nh sách,
tivi, đài, CD-ROM và WBT thông qua Internet và/hoc Intranet.
“Hi ngh chuyên đ v e-learning” đu tiên nh mt phn đc bit ca Hi
ngh chuyên đ Quc gia Vit Nam trên lnh vc nghiên cu, phát trin và ng dng
k thut thông tin - kt ni din ra ti Hà Ni tháng 2 nm 2003.
Mt trong nh
ng k hoch ln ca B Giáo dc và ào to đn nm 2008 là
xây dng mng giáo dc EduNet. ây là mt đ án ln vi kinh phí trin khai ln.
 án đc trin khai t tháng 3 nm 2003 vi s ký kt hp đng gia B Giáo
dc và ào to và B Bu chính vin thông. Theo hp đng này thì đi tác ca B
Giáo dc và ào to phi cung cp các d
ch v vin thông và Internet vi giá c
hp lý. B s chu trách nhim trong vic phát trin ni dung và các mng LAN ti
các trng Cao đng và i hc.  án chia thành 4 phn: xây dng h tng c s
(gm h tng vin thông quc gia và h tng ca tng đn v); phát trin ni dung
(gm ni dung khóa hc, tài liu dy hc), các khóa hc trc tuyn và trên
CDROM; đ
ào to cán b chuyên gia; liên kt các trng Cao đng và i hc vi
nhau.  án EduNet ha hn s mang đn mt hi th mi cho ngành giáo dc.
Mt trung tâm nghiên cu và phát trin e-learning cng rt mnh đó là Khoa
CNTT trng i hc Bách khoa Hà Ni. Trong my nm va qua khoa đã phát
trin hn 18 d án công ngh thông tin tp trung vào các hot đng nh các gii

pháp elearning, thit k và thi hành các h thng e-learning, phát trin công c
và

12
ni dung. Hu ht các d án này đu da trên s tng tác Ngi - Máy trong vic
giáo dc da trên web.
D án CNTT kt hp gia chính ph Nht và Vit Nam nhm bi dng nâng
cao trình đ cho các k s CNTT Vit Nam và cung cp mt nn tng và điu kin
cho vic phát trin e-learning tp trung vào phát trin các h LCMS và ni dung do
trung tâm h tr đào to và kim tra cht lng CNTT Vi
t Nam (VITEC) ra đi
vào nm 2000 ph trách, đang trong giai đon phát trin và có kh nng s đa li
nhng li ích to ln cho h thng e-learning trong tng lai.
i hc Quc gia Hà Ni cng đang nghiên cu và trin khai mt d án ln,
đó là d án "u t xây dng h tng k thut CNTT, phát trin công ngh phn
mm, đi mi phng pháp ging dy và hc t
p, xây dng mô hình đi hc đin
t". D đoán nu d án thành công s đc đem áp dng cho toàn b i hc Quc
gia Hà Ni và có th đc s dng  các trng i hc khác nhm nâng cao cht
lng đào to và tin kp vi s phát trin trên toàn th gii. Do còn mt s vn đ
v mt kinh phí (c tính kinh phí trin khai d án lên t
i hàng triu USD) và đi
ng nên d án đn nay vn cha đc thc hin.
Ngoài ra còn mt s trung tâm phát trin e-learning đáng chú ý khác nh trung
tâm phát trin CNTT ca i hc Quc gia Thành ph H Chí Minh (CITD: Center
for Information Technology Development) (ra đi nm 2000) vi hn 14 d án
nghiên cu và hot đng có hiu qu trong lnh vc hc tp qua mng; trung tâm
CNC (Communication Network Center); và NCS (New Century Soft). Nói chung
s phát trin e-learning ti Vit Nam mi ch trong giai đon kh
i đu, các ng

dng trin khai còn rt ít, đu  mc đ th nghim. Các vn đ ln gp phi  đây
là các chun v e-learning cha có, c s h tng CNTT còn yu kém, các quy
tc/lut đnh cho vic phát trin e-learning còn cha phù hp, đc bit là vic đu t
và h tr kinh phí cha đc s quan tâm ca Nhà nc và Chính ph. Trong tng
lai nh
ng vn đ này cn đc ci thin và khc phc.
Hin ti: Hc tp đin t nh s b sung cho giáo dc truyn thng ti trng
đi hc và ph thông. Hc tp đin t đc xem nh mt công c đào to chuyên
nghip cho đi ng công ty (chng ch IT, luyn tp kim tra, …)
ã chú ý đn các chun ni ti
ng v e-learning trên th gii nh chun IMS,
AICC, SCORM…
1.5.3. Nhng khó khn c bn
Mt khó khn hin ti là làm th nào tìm đc mt đi ng có trình đ và kin
thc v hc tp đin t. Hu ht đi ng này đc cp nht các kin thc v
hc tp đin t thông qua các bui semina, các thông tin tìm thy trên mang…Và
không có mt k hoch hp tác vi các trng đi hc trong vic đng ra đào to
cho nhân viên các kin th
c v hc tp đin t và cng không có nhng môn hc
đc thù dành riêng cho hc tp đin t.
Th hai là điu kin c s h tng thông tin phc v cho hc tp đin t
cònquá thp và hu nh không th đáp ng đc nhng điu kin ca hc tp đin
t, ví d nh
 điu kin v bng thông, đng truyn….

13
Cui cùng là các h thng hin nay ch yu đc phát trin riêng l, do đó
thiu tính h thng, do đó cha có tính ng dng cao. Các sn phm ch yu là sn
phm trên nn Windows, và có ít sn phm ng dng cho các h thng m nh
Linux, FreeBSD…

1.6. Các điu kin đ trin khai e-learning
Theo nh trên, mô hình ca mt h thng e-learning gm 3 thành phn chính
là nn t
 chc, nn công ngh và nn tri thc do đó đ trin khai mt h thng e-
learning chúng ta phi chun b đy đ đc c 3 thành phn trên
1.6.1. V con ngi
Con ngi là mt nhân t vô cùng quan trng trong trin khai e-learning.
Chúng ta cn chun b con ngi đ đa vào các v trí:
- Ngi qun tr h thng: ây là nhng ngui qun lý v mt k thut
nn CNTT và môi trng e-learning. Mt h thng e-learning có th hot
đng đc hay không là ph thuc vào nhng ngi này
- Ngi qun lý khóa hc: chu trách nhim v vic t
o ra tt c các ni
dung ging dy
- Ngi qun lý dy và hc: chu trách nhim qun lý các lp hc đang
din ra trong khuôn kh e-learning.
- Chuyên gia lnh vc (Subject Matter Expert: SME) là ngi có tri thc
sâu v chuyên ngành; ngi thit k dy (Instructional Designer: ID) là
ngi thit k dy hc có khuynh hng theo qui trình, áp dng các
nguyên lý thit k dy hc vào min ni dung rng. SME làm vic cht
ch
vi ID đ phát biu cu trúc ni dung làm vic, theo đó thông tin và
k nng cn dy có th đc to thành theo trình t và th bc
- Ngi làm phn mm ni dung: là nhng ngi vit và biên tp ni
dung ging dy trong khuôn kh th hin trên Web.
- Tr giáo, thy kèm: là ngi gii k thut có kinh nghim hun luyn
cho c hc viên và bn đng nghi
p.
1.6.2. V trang thit b
1.6.2.1. V phn cng

Các trang thit b phn cng cn trang b cho mt h thng e-learning bao
gm:
- H thng máy ch: Phc v cho vic lu tr và qun lý các tài nguyên
mt cách tp trung, đm bo s hot đng thông sut ca h thng.
Trong h thng e-learning, ta cn xây dng h thng máy ch đ mnh
đ đm bo s n đnh và hiu nng c
a h thng.
- H thng máy trm: Là công c cho các nhà phát trin ni dung, các nhà
qun lý truy cp vào h thng. Ngoài ra nu có th ta cn trang b các
phòng máy tính phc v hc viên, các máy tính có kt ni mng  nhà
các giáo viên.
- H thng mng:

14
̇ LAN: Máy ch e-learning và các máy tính trong ni b c quan
phi đc kt ni vi nhau thông qua h thng mng LAN tc đ
cao nhm to điu kin làm vic và hc tp thun li nht.
̇ Mng ra bên ngoài (internet): Máy ch e-learning cng cn phi có
th truy cp đc t bên ngoài nhm làm cho các hc viên có th
hc đc  bt k đâu và bt k
thi đim nào.
- Các trang thit b khác:  xây dng và th nghim ni dung, chúng ta
cng cn phi có thêm các thit b ph tr nh: camera, máy nh k thut
s, các trang thit b ni tht, h thng đin, điu hoà nhit đ
- Chú ý: H thng các trang thit b này thng lc hu sau t 3-5 nm nên
cn có k ho
ch nâng cp thit b ngay t đu.
1.6.2.2. V phn mm
Trong h thng e-learning cn s dng rt nhiu các phn mm khác nhau. C
th nh sau:

- H điu hành: Phc v cho các máy ch và máy trm. Thông thng có
th la chn gia h điu hành mã ngun m (Linux) hoc h điu hành
windows hoc Sun Solaris
- H qun tr c s d liu: Tu thuc vào h qun tr
LMS cng nh e-
learning portal mà ta cn s dng h qun tr d liu thích hp. Tuy
nhiên ngày nay các h LMS cng nh e-learning portal thng h tr ta
truy cp vào hu ht các h qun tr d liu ph bin do đó chúng ta cn
chn h qun tr d liu sao cho h tr lu tr d liu vi dung lng
ln, n đnh, tc đ
cao.
- H qun tr e-learning LMS và e-learning portal: ây là thành phn
không th thiu trong các h thng e-learning. Chúng ta có th la chn
1 trong 3 gii pháp vi các h LMS:
̇ T xây dng hoc s dng các h mã ngun m: Phng án này
giúp chúng ta tit kim đc chi phí mua phn mm nhng li cn
phi có nhng ngi có trình đ k thut cao v công ngh thông
tin. Chúng ta cng cn xem xét đn vic b
o trì h thng sau này.
̇ Thuê xây dng h thng: Phng án này đòi hi mt chi phí rt ln
tuy nhiên h thng chúng ta thu đc là đúng vi nhng gì ta mong
mun. Cng cn phi tính đn thi gian thc hin phng án này.
̇ Mua phn mm: phng án này thng đòi hi mt chi phí ln đ
xây dng h thng. u đim ca các h thng thng m
i là đc
xây dng và phát trin rt bài bn, các chc nng hot đng tt và
đc bo hành. Tuy nhiên thông thng rt nhiu chc nng trong
h thng thng mi chúng ta không s dng đn nên s gây lãng
phí.
- Các phn mm h tr xây dng ni dung: Giúp ngi s dng to ra các

ni dung ging dy trong h e-learning.
1.6.3. V ni dung
Vic xây dng ni dung cho h thng e-learning cng có 3 cách:

15
- Mua các gói có sn: Phng án này thng có chi phí thp hn các
phng án sau tuy nhiên đ tìm đc mt gói ni dung phù hp vi
chng trình đào to riêng ca mi c quan là không h đn gin. Hn
na cng cn xem xét đn vic chng trình đào to sau này có th có
nhng thay đi v mt ni dung.
- T xây dng: Phng án này thng có mc đ mo hi
m cao hn, vi
chi phí va phi. Ngoài ra phng án này còn cn đào to mt đi ng
cán b có đ kh nng đ xây dng. Tuy nhiên, nu thành công phng
án này s đáp ng nhu cu e-learning trong thi gian dài.
- Thuê xây dng: Phng án này giúp ta không phi lo lng v ngi ph
trách xây dng các gói mà vn có đc các gói ni dung nh ý mun và
có th thay đi sau này. Tuy nhiên vn đ cn quan tâm trong phng án
này là chi phí thc hin.

Chng 2. Các gii pháp công ngh kh thi thc hin e-learning

2.1. Gii thiu chung
ào to đin t (ào to trc tuyn) (e-learning) là thut ng dùng đ ch các
quá trình đào to đc thc hin vi s tr giúp ca các phng tin đin t
(internet, television, computer-based training,…). Có th nói e-learning là lnh vc
kt hp gia “Giáo dc và ào to” vi “Công ngh Thông tin”. Bi vy, nó không
thay th hoàn toàn các phng pháp tip cn cng nh các lý thuyt giáo dc truyn
thng mà b sung và góp phn hoàn thin chúng
Các h thng e-learning (e-learning Systems). Nhng tin b gn đây trong lnh

vc công ngh thông tin nh: kh nng tính toán ngày càng mnh ca các thit b
đin t cá nhân, công ngh truyn thông cht lng cao trên Internet,… đã giúp
nâng cao c hi s dng các môi trng cng tác (collaborative environment) và
các công ngh dy hc phân tán (distributed learning technology) khác. Rt nhiu
sn phm h tr e-learning đã đc phát trin và thng mi hóa. Mt s sn phm
cung cp chc nng mi, mt s kt hp các tính nng sn có vào các gói sn phm.
Do đó, rt khó đ xác đnh mi quan h gia các sn phm này và vai trò ca chúng
trong các môi trng e-learning hoàn chnh.
Các đi tng e-learning (e-learning objects): là các mu d liu (data chunk)
đc qun lý (authored), lu tr, phân loi (cataloged), kt hp (assembled), phân
phi (delivered),… phc v cho quá trình đào to trong các h thng e-learning

16
H tng công ngh (Technology Infrastructure): Cùng vi s phát trin ca e-
learning, các yêu cu đt ra vi h tng k thut ngày càng cao. Chúng phi h tr
truyn thông cht lng cao, kh nng m rng quy mô (scalability), n đnh
(stability), cung cp môi trng tng tác m (open inteoperability environment)
cho các thành phn trong h thng, kh nng bo v các ni dung và ngi dùng
phân tán.
2.2. Mô hình chc nng ca các h thng e-learning

nm đc vai trò ca các thành phn khác nhau trong mt h thng e-
learning cn phi xây dng mt mô hình chc nng (khái quát). S đ di đây
cung cp các thành phn chc nng cn bn ca mt h thng e-learning và các đi
tng đc trao đi gia chúng .


Kho ni dung (Content Repository) và Danh mc đ xut (Offering Catalog):
Kho ni dung là ni lu tr các đi tng đào to (learning object storehouse). Nó
cho phép ngi dùng và h thng to ni dung cng nh ngi dùng và các h

thng s dng ni dung đó truy nhp và s dng.
• Siêu d liu (Metadata):  tng tác hiu qu vi các thành phn
khác ca h thng, kho ni dung lu tr các đi tng hc tp theo
ch mc (thng là các mô t v cu trúc và thuc tính ca các đi

17
tng này). Các thông tin đó đc gi là các siêu d liu v đi tng
đào to (learning object metadata), dùng đ h tr tìm kim các đi
tng đào to
• Kho ni dung có th là mt thành phn ca h thng qun tr ni dung
(Content Management System) và nó phi h tr các chc nng qun
tr ni dung nh kim soát phiên bn (version control), check-
in/check-out,chc nng nhp và xut (import and export function)
dùng đ trao
đi các đi tng hay các gói đi tng gia các h
thng,…
• Các đi tng đào to (Learning Objects): Kho ni dung cho phép
ngi dùng xây dng, đánh ch mc, tìm kim và tái s dng các đi
tng đào to và phi h tr kh nng kt hp vi các đi tng t
các h thng khác
• Danh mc đ xut (Offering Catalog): Mt đ xut đào t
o (learning
offering) là mt ni dung (content) đc đóng gói và cung cp cho
ngi s dng nh mt đn v hc tp (learning unit). Danh mc đ
xut là ni lu tr các đ xut đào to này. Chúng có th liên kt các
đ xut đào to vi các l trình đào to (learning path) đ đt đc các
bng cp, chng ch hay các k nng nht đnh. Tùy thuc vào kin
trúc ca tng môi trng đào to c th mà thành phn này có th
đc tích hp vi kho ni dung hay đng đc lp.
Công c qun tr ni dung (Content Authoring Tool): Là các công c cho phép

các chuyên gia (subject matter experts) và các nhà phát trin giáo dc (instructional
developer) to và hiu chnh các đi tng ni dung đào to. Các công c này đc
dùng đ to các ni dung theo nhiu đnh dng khác nhau nh vn bn (text), đ
ha (graphic), nh (photo), hot hình (animation), mô phng (simulation), âm thanh
(sound) và video,… Yêu cu quan trng vi các công c này là chúng phi cho
phép ngi phát trin dùng li các ni dung đã có thay vì phi xây dng t đu.
iu đó đòi hi các nhà thit k s phm, ngi cung cp ni dung và ngi phát
trin các khóa hc phi cung cp mô t siêu d liu cho ni dung ca h. Trong môi

18
trng e-learning lý tng, các công c qun tr đc tích hp vi kho ni dung cho
phép tìm kim, hiu chnh, lu tr và thay th chúng mt cách d dàng.
Công c kt hp ni dung (Content Assembly Tool): Kt hp ni dung là s liên
kt các đi tng ni dung thành các module đào to. Các công c kt hp ni dung
thng khác vi các công c qun tr dù đôi khi chúng đi lin vi nhau.
Trình qun lý danh mc (Catalog Manager): Qu
n lý danh mc là tin trình xác
đnh ni dung hc tp đc cung cp cho ngi hc, thit lp k hoch hc tp
(bng cp, chng ch, ni dung phát trin k nng,…), lp lch các tài nguyên h tr
phân b hc tp,…Trình qun tr danh mc cung cp giao din cho phép các đi
tng đc phân quyn kích hot quá trình hc tp và thit đt các quy tc, hn
ch,…
Trình qun lý h s hc viên (Learner Profile Manager): H s hc viên (learner
profile) là tp hp các thông tin v ngi dùng nh: d liu cá nhân, k hoch hc
tp, lch s hc tp, bng cp, chng ch, đánh giá kin thc,… Trình qun lý h s
hc viên giúp các thành phn khác ca h thng truy nhp và s dng các thông tin
này đng thi tìm kim và cp nht các thông tin đó da trên d liu do các thành
phn khác cung cp.
Trình lp k hoch đào to (Learning Planner): Tùy tng trng hp c th, quá
trình đào to có th do giáo viên, ngi giám sát, sinh viên,… lp ra. Các thành

phn c bn ca k hoch đào to bao gm:
• Xác đnh mc đích hc tp
• Kim tra quá vic hc tp và k nng ca hc viên
• ánh giá k nng và kin th
c ca hc viên so vi mc đích hc tp
• Lp k hoch hc tp cho hc viên
Trình qun lý đng ký hc viên (learner registrar): Thành phn này cho phép
hc viên truy nhp vào các đ xut đào to và qun lý tin trình liên quan ti các đ
xut đó (xin phép tham gia, kim tra ch trng, …)
Môi trng phân phi (Delivery Environment): Cung cp cho hc viên các
phng tin truy nhp vào các ni dung đào to và các thành phn khác ca môi
trng đào to nh: Chat, email, quizzes, multimedia, công c cng tác
(collaboration tool),…

19
Môi trng cng tác (Collaborative Environment): Mt s h thng phân phi
e-learning đc xây dng ch yu da trên phân phi đng b và cng tác, đc gi
là các lp hc o (virtual classroom). Chúng khác vi các môi trng hc trên nn
Web, ch yu da trên phân phi không đng b.
Mô t kim tra và đánh giá hc tp (Assessment and Testing Engine): Thành
phn này có th đc tích hp cùng vi ni dung đào to hay đc qun lý nh
mt
tin trình đc lp. Mô t đánh giá thng cung cp kh nng qun lý đánh giá và
đc dùng đ to ngân hàng câu hi (question bank).
2.3. H tng công ngh
 thc thi e-learning hiu qu cn phi:
• Hiu rõ s tr giúp ca e-learning vi mc tiêu hc tp tng th
• Ni dung e-learning ng vi các mc tiêu đó
• Công c h tr phát tri
n, qun lý và phân phi ni dung

• H tng công ngh h tr công c và phân phi ni dung
Trong thc t, có rt nhiu các công c và h thng h tr thc hin các chc
nng trên.  đây ta ch mô t các lp sn phm chung cùng vi các chc nng do
chúng cung cp.
• Cng hc tp (Learning Portal)
Learning Portal kt hp các công c e-learning, ni dung và môi
trng phân phi và t chc chúng thành mt nhóm da trên mt
cng truy nhp. Mi t chc s dng Portal s đnh ngha và t chc
các thành viên chc nng tùy nhu cu ca h. Có mt s vai trò chc
nng chung: Ngi phát trin ni dung (Content Developer), Ngi
hng dn (Instructor), Ngi giám sát (Advisor), Ngi qun tr
(Administrator) và Hc viên (Learner).
Portal cng có th đc s dng đ h tr cng đng hc tp
(learning community), là mt nhóm ngi cùng quan tâm đn mt ch
đ thuc mt lnh vc nào đó. Nó cung cp kh nng xác đnh nhng
ngi dùng quan tâm ti cùng mt lnh vc và các công c cng tác
và chia s ni dung trong cng đng này. Mt s sn phm cung cp
dch v và công ngh Portal là: Campus Pipeline, H thng qun tr

20
khóa hc ca Blackboard, Công c qun lý hc viên (Student
Administration) nh PeopleSoft,…
• Công c phát trin ni dung đào to (Content Development Tool)
Nh đã trình bày trong mô hình chc nng, ni dung đào to đc
xem nh là thành phn trung tâm ca môi trng e-learning.
Rt nhiu hãng cung cp các gói ni dung (content package) thuc
nhiu lnh vc khác nhau, có th phân phi trên nhiu h thng qun
tr khóa hc (WebCT, Blackboard,…) nh: SmartForce, SkillSoft,
Netg,…
• H thng qu

n tr hc tp (Learning Management System – LMS). Là
các h thng cung cp nhng các thành phn chc nng sau:
̇ Trình qun lý h s hc viên
̇ Trình qun lý danh mc đào to
̇ Trình lp k hoch đào to
̇ Trình qun lý đng ký hc viên
̇ Công c kt ni đn môi trng phân phi đào to đ phân
phi các đ xut đào to
̇ Công c theo dõi phân phi và tham gia đào to (Delivery,
Participation Tracking)
̇ Theo dõi kim tra và đánh giá hc tp (Assessment and Testing
Tracking)
̇ Công c qun tr đánh giá hc tp (Assessment Authoring
Tool)
̇ Trình kt hp ni dung (Content Assembler)
Mc đích chung ca các h thng này là qun lý môi trng đào
to, cung cp phng tin giúp t chc và trình din ni dung ti hc
viên, qun lý k hoch hc tp, theo dõi kt qu ca các hot đng hc
tp.
Mt s công c LMS ph bin hin nay: LearnTone, Click2Learn,
Docent, IBM Mindspan Solutions, Saba, Thinq,…
• H thng qun lý sinh viên (Student Administration System)

21
Cung cp chc nng qun lý h s hc viên, danh mc đ xut, k
hoch đào to ca hc viên, đng ký hc viên. Trong thc t, các chc
nng ca h thng qun lý hc tp đc tích hp t hai thành phn: h
thng qun lý khóa hc (WebCT, Blackboard…) và h thng qun lý
hc viên (PeopleSoft, SCT, Datatel,…)
• H thng qun lý ni dung đào t

o (Learning Content Management
System – CMS or LCMS)
Là môi trng đa ngi dùng (multiuser environment) giúp ngi
phát trin đào to có th to, lu tr, s dng, qun lý và phân phi
các ni dung đào to t kho lu tr các đi tng đào to trung tâm.
LCMS qun lý tin trình to và phân phi các ni dung đào to. Mt
h thng LCMS thng gm các thành phn chc nng sau:
̇ Công c kt hp ni dung
̇ Công c qun lý ni dung đào to
̇ Thành phn tích hp các Công c qun lý cho phép đng ký,
lu tr và tìm kim các đi tng đào to
̇ Kho lu tr các ni dung đào to
̇ Trình qun lý h s hc viên
Trên thc t có mt s h thng đc thit k theo các quy tc s
phm có cha tt c các thành phn nói trên. Ngoài ra có mt s công
c cho phép chuyn đi t các dng tài liu khác (PowerPoint, Word,
StarOffice,…) thành các đi tng đào to có th s dng đc trong
các LCMS
• Công c kt hp và các công c to sn phm (Assembly Tool and
Authoring Tool)
Các công c to ni dung đào to có th thuc mt trong 3 loi sau:
̇ Các công c đc thit k riêng cho mc đích to ni dung đào
to, ch yu dành cho các chuyên gia ca các môn hc
̇
Các công c h tr ngi thit k s phm hoc các tác gi to
các ni dung đào to

22
̇ Các công c cho phép to các ni dung đào to t các tài liu
to bi các ng dng x lý vn bn (Word) hoc trình din

(PowerPoint),…
Các công c kt hp cho phép liên kt và s dng các đi tng
đào to đc to ra  bt k đâu. Hu ht các công c kt hp là thành
phn ca LCMS. Mt s h tr các công c to ni dung
đào to đc
lp da trên các chun SCORM hay AICC
• Mô t đánh giá kt qu đào to (Assesment Engine)
Cung cp các công c cho phép kho sát, kim tra và đánh giá kt
qu đào to. Hu ht các công c này h tr phân phi các tài liu
kho sát đn hc viên và thông báo kt qu li cho h thng qun lý
đào to. Mt s h thng qun lý đào to có h tr các công c này là
Blackboard, WebCT, LearnTone, Docent, Trivantis,… Ngoài ra có
mt s công c đc lp đ to, phân phi, theo dõi vic đánh giá nh
Question Mark, Quiz Studio,…
• H thng qun lý khóa hc (Course Management System)
Là các h thng cung cp kt hp toàn b khóa hc da trên khuôn
hình (template) và tích hp vi các h thng đng ký và qun lý thông
tin sinh viên. Các h thng này thng cung cp mt s chc nng
nh:
̇ Kt hp các thành phn c
a khóa hc thành mt chng trình
ging dy
̇ Phân phi ni dung khóa hc ti hc viên
̇ Qun lý bài tp đin t, hn np, theo dõi, cho đim và nhn
phn hi
̇ To và phân phi các kho sát, kim tra, đánh giá
̇ H tr các công c không đng b nh nhóm tho lun
(discussion group), trao đi tài liu,…
̇ H tr các công c đng b nh chat, chia s màn hình
(monitor sharing), hi tho truyn hình hay âm thanh

(video/audio conferencing),…

23
̇ Cung cp công c qun tr cho ngi hng dn đ thc hin
các công vic nh: ôn tp, qun lý bài tp, s đim, danh sách
hc viên,…
̇ Các công c qun lý hc viên: đng ký vào lp, lp thi khóa
biu,…
Mt s h thng h tr chc nng này là: eCollege, Blackboard,
WebCT,…
• Các công c cng tác và t chc phòng hc o (Virtual Classroom,
Collaboration Tool)
Có nhi
u sn phm h tr môi trng cng tác phù hp cho các
hot đng hi tho, hot đng cng tác và môi trng e-learning
truyn thng. Thng các sn phm này đc tích hp vi LMS và
LCMS.
Các công c đng b (synchronous tool) thng h tr hi tho
audio và video, chia s màn hình, duyt Web, tham gia đóng góp ý
kin, b phiu,…
Các công c không đng b: các nhóm tho lun chuyên đ, nhóm
th, phát li audio/video
Các môi trng cng tác đng b đc mt s hãng nh Centra,
Webex, Placeware, Interwise,… cung cp.
2.4. C s đánh giá h thng e-learning
2.4.1. Các tiêu chí đánh giá
 đánh giá các h thng thông tin nói chung và các h thng e-learning nói
riêng cn phi có các tiêu chí cht lng. Trên thc t, ngi ta thng s dng các
tiêu chí sau, chúng đc chi tit hóa khi đánh giá các h thng e-learning:
- Chc nng (Functionality)

• Tính phù hp (Suitability)
• Tính chính xác (Accuracy)
• Kh nng liên tác (InterOperability)
• Kh nng bo mt (Security)
-  tin cy (Reliability)

24