xây dựng mô hình định mức tín nhiệm các ngân hàng thương mại cổ phần trên thị trường chứng khóan việt nam

B GIÁO DC ÀO TO
TRNG I HC THNG LONG




KHÓA LU
N TT NGHIP


 TÀI:


XÂY DNG MÔ HÌNH NH MC TÍN NHIM CÁC
NGÂN HÀNG THNG MI C PHN TRÊN
TH TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM




Giáo viên hng dn : Th.s Ngô Khánh Huyn
Sinh viên thc hin : Phan Thanh Hà
Mã sinh viên : A12256
Chuyên ngành : Tài chính - Ngân hàng





HÀ NI - 2011

LI CM N

 hoàn thành khóa lun tt nghip này, em xin gi li cm n sâu sc đn cô giáo
Ngô Khánh Huyn, đã tn tình hng dn trong sut quá trình vit khóa lun tt nghip.
Em xin gi li cm n chân thành đn anh Lê Tt Thành và các thành viên Ban
qun tr website Xp hng ri ro tín dng (www.rating.com.vn) đã nhit tình ch bo và
cung cp cho em nhng tài liu hu ích đ hoàn thành đ tài nghiên cu.
Em cng xin đc gi li cm n trân trng đn các thy cô giáo Trng i hc Dân
lp Thng Long đã tn tình truyn đt kin thc trong 4 nm hc tp. Vi vn kin thc đc
trang b trong quá trình hc không ch là nn tng cho quá trình nghiên cu khóa lun mà
còn là hành trang quý báu đ em bc vào đi mt cách vng chc và t tin.
Cui cùng em xin kính chúc các thy cô di dào sc khe và thành công trong s
nghip cao quý. ng kính chúc thành viên ca website www.rating.com luôn di dào sc
khe, đt đc nhiu thành công tt đp trong công vic.
Em xin chân thành cm n!

Hà Ni, ngày 1 tháng 4 nm 2011
Sinh viên
Phan Thanh Hà


Thang Long University Library


MC LC

DANH MC CÁC BNG
DANH MC CÁC T VIT TT

PHN M U 1
CHNG 1: TNG QUAN V NGÂN HÀNG THNG MI, HOT NG CA T
CHC NH MC TÍN NHIM VÀ MT S MÔ HÌNH NH MC TÍN NHIM UY TÍN
TRÊN TH GII. 5
1.1. Tng quan v ngân hàng thng mi và yu t ri ro trong hot đng ngân hàng 5
1.1.1. Các khái nim 5
1.1.2. Yu t ri ro trong hot đng ngân hàng 6
1.2. Tng quan v hot đng đnh mc tín nhim và các mô hình đnh mc tín nhim uy tín
trên th gii 8
1.2.1. Khái nim, đi tng và các nguyên tc trong hot đng đnh mc tín nhim 8
1.2.1.1. Khái nim 8
1.2.2.2. i tng xp hng 9
1.2.2.3. Nguyên tc xp hng 9
1.2.2. Mt s mô hình đnh mc tín nhim ngân hàng ca các t chc đnh mc tín nhim uy
tín trên th gii 10
1.2.2.1 Mô hình xp hng các ngân hàng ca Moody’s 10
1.2.2.2. So sánh mô hình ca Moody’s vi mô hình ca S&P 21
1.2.2.3. So sánh mô hình ca Moody’s và Fitch Ratings 24
1.2.2.4. Tng hp kt qu so sánh ba mô hình đnh mc tín nhim 26
1.3. Tng kt chng 1 28
CHNG 2: TNG QUAN V TH TRNG CHNG KHOÁN VIT NAM VÀ THC
TRNG HOT NG NH MC TÍN NHIM TRÊN TH TRNG CHNG KHOÁN
VIT NAM 29
2.1. Tng quan v th trng chng khoán Vit Nam 29
2.1.1. Tóm lc chng đng 10 nm xây dng và phát trin th trng chng khoán Vit
Nam 29
2.1.1.1. Th trng chng khoán Vit Nam giai đon 2000 – 2005 29
2.1.1.2. Giai đon tng trng đt bin nm 2006 30
2.1.1.3. Giai đon bin đng nm 2007 31
2.1.1.4. Giai đon nm 2008 - St gim theo xu th chung ca kinh t th gii 33

2.1.1.5. Giai đon 2009 – Tng trng bt ng và n tng 35
2.1.1.6. Giai đon 2010 37
2.1.1.7. Giai đon 2 tháng đu nm 2011 39
2.1.1.8. Thng kê th trng chng khoán Vit Nam t 7/2000 đn 2/2011 39
2.1.1.9. ôi nét v bin đng ca nhóm c phiu ngân hàng trong 10 nm phát trin ca
th trng 42
2.1.2. Nhng mt còn tn ti ca th trng chng khoán Vit Nam 43
2.1.2.1. V khung pháp lý, th ch chính sách 44
2.1.2.2. V quy mô th trng và hot đng phát hành 44
2.1.2.3. V c cu th trng 45
2.1.2.4. V h thng c s nhà đu t (cu đu t) 46
2.1.2.5. V h thng các t chc kinh doanh, dch v chng khoán 46
2.1.2.6. V hot đng qun lý, giám sát th trng 47


2.2. Thc trng hot đng đnh mc tín nhim trên th trng chng khoán Vit Nam 48
2.2.1. Hot đng đnh mc tín nhim ti các t chc đnh mc tín nhim Vit Nam 49
2.2.1.1. Trung tâm thông tin tín dng trc thuc Ngân hàng Nhà nc Vit Nam – CIC 50
2.2.1.2. Công ty Thông tin Tín nhim và Xp hng Doanh nghip Vit Nam
(VietnamCredit) 52
2.2.1.3. Công ty C phn xp hng tín nhim doanh nghip Vit Nam – CRV 55
2.2.1.4. Trung tâm khoa hc và thm đnh tín nhim doanh nghip – CRC 57
2.2.1.5. Nhn đnh chung v hot đng ca các t chc đnh mc tín nhim Vit Nam 58
2.2.2. Hot đng đánh giá, chm đim tín dng ti các t chc tín dng (ngân hàng) và công
ty chng khoán 59
2.2.3. Hot đng đnh mc tín nhim ca các t chc đnh mc tín nhim nc ngoài ti
Vit Nam 60
2.2.4. Nhn đnh chung v hot đng đnh mc tín nhim trên TTCKVN và gii pháp cho
vn đ này 62
CHNG 3: XÂY DNG MÔ HÌNH NH MC TÍN NHIM CÁC NGÂN HÀNG

THNG MI C PHN TRÊN TH TRNG VIT NAM 65
3.1. i tng đánh giá ca mô hình – Các ngân hàng thng mi c phn trên th trng Vit
Nam 65
3.2. Xây dng mô hình đnh mc tín nhim các ngân hàng thng mi c phn trên th trng
Vit Nam 68
3.2.1. Các c s xây dng mô hình 68
3.2.1.1. C s pháp lý 68
3.2.1.2. C s k thut 68
3.2.1.3. C s thc tin 69
3.2.2. Thang đim xp hng ca mô hình 70
3.2.3. Mô hình đnh mc tín nhim các ngân hàng thng mi c phn trên th trng Vit
Nam 71
3.2.3.1. Bc 1 – ánh giá sc mnh tài chính đc lp ca ngân hàng 71
3.2.3.2. Bc 2 – ánh giá các ngun h tr và các yu t khác 84
3.3. Tng kt chng 3 86
KT LUN 88
DANH MC TÀI LIU THAM KHO
PH LC 1: CÁC CH TIÊU TRONG MÔ HÌNH MTN CA CRC
PH LC 2: MU BÁO CÁO TÀI CHÍNH HP NHT
Thang Long University Library


DANH MC CÁC BNG
Trang
Bng 1.1. Các nhân t xp hng sc mnh tài chính ngân hàng ca Moody’s 13
Bng 1.2. Bng phân chia hng mc cho nhân t ph Hiu qu hot đng 16
Bng 1.3. im s tng ng vi hng mc ca tng nhân t ph 16
Bng 1.4. Bng phân chia hng mc cho BFRS c tính 18
Bng 1.5. Bng phân chia hng mc ch s EIC 18
Bng 1.6. Thang đim chuyn đi 19

Bng 1.7. Thang đim xp hng ngân hàng ca S&P 23
Bng 1.8. Phng pháp đánh giá h s tín dng đc lp ca S&P 24
Bng 1.9. Tng hp kt qu so sánh ba mô hình đnh mc tín nhim 26
Bng 2.1. Thng kê các ch tiêu chính ca th trng chng khoán Vit Nam 40
Bng 2.2. Bin đng ch s VN-Index qua các nm 41
Bng 2.3. Bin đng ch s HNX-Index qua các nm 41
Bng 3.1. Danh sách các ngân hàng thng mi c phn trên th trng Vit Nam 65
Bng 3.2. Gii hn đánh giá các ch tiêu thành phn ca yu t Kh nng sinh li 73
Bng 3.3. Gii hn đánh giá các ch tiêu thành phn ca yu t Tính thanh khon 74
Bng 3.4. Gii hn đánh giá t l An toàn vn 75
Bng 3.5. Gii hn đánh giá các ch tiêu Hiu qu hot đng 75
Bng 3.6. Gii hn đánh giá các ch tiêu thành phn ca Cht lng tài sn 78
Bng 3.7. Tóm tt các yu t xp hng Sc mnh tài chính đc lp ca ngân hàng 83



DANH MC CÁC T VIT TT

Ký hiu vit tt Tên đy đ
TCTD T chc tín dng
NHTM Ngân hàng thng mi
MTN nh mc tín nhim
MHMTN Mô hình đnh mc tín nhim
Moody’s Moody’s Investors Service
S&P Standard & Poor’s
Fitch Fitch Investors Service
BFSR Bank Financial Strength Ratings
BCA Baseline Credit Assessment
TTCKVN Th trng chng khoán Vit Nam
TTGDCK TP.HCM Trung tâm Giao dch Chng khoán TP.H Chí Minh

TPCP Trái phiu chính ph
HoSE S giao dch chng khoán TP.H Chí Minh
HNX S giao dch chng khoán Hà Ni
UBCKNN y ban Chng khoán Nhà nc
TTCK Th trng chng khoán
DNNN Doanh nghip nhà nc
NHNN Ngân hàng Nhà nc
TTLKCK Trung tâm lu ký chng khoán


Thang Long University Library


1
PHN M U

1. Lý do chn đ tài:
Sau hn 10 nm phát trin, th trng chng khoán Vit Nam đang dn khng đnh
đc vai trò quan trng là mt kênh dn vn trc tip hiu qu gia nhà phát hành và các
nhà đu t bên cnh kênh vay vn truyn thng là thông qua các ngân hàng. T ngày đu
m ca vi ch 2 mã c phiu tham gia giao dch và mt vài trái phiu chính ph niêm yt
đn nay đã có đn hn 600 mã chng khoán đang đc niêm yt trên hai sàn giao dch Hà
Ni và thành ph H Chí Minh. Th trng phát trin ha hn nhng c hi sinh li hp
dn đã và đang thu hút ngày càng nhiu các nhà đu t tham gia, tc là tng c hi huy
đng vn cho nhà phát hành, qua đó li tip tc kích thích vic tng quy mô th trng, đa
dng hàng hóa và các loi hình đu t, tng bc hình thành mt th trng chuyên
nghip.
Dù vy, kinh doanh chng khoán là loi hình kinh doanh mi xut hin  Vit Nam
hn 10 nm, các nn tng cn thit cho th trng hot đng n đnh nh các vn bn
pháp quy, các t chc vn hành, hot đng đánh giá th trng, quy trình giao dch vn

đang trong quá trình xây dng và hoàn thin. Tham gia đu t trên th trng hin nay
ngoài mt s các t chc đu t chuyên nghip, cá nhân có kin thc v kinh doanh
chng khoán còn có mt lng ln nhng nhà đu t riêng l, đu t theo trào lu, s
đông vi tâm lý cu may và ít quan tâm đn vic phân tích ri ro, hay phân tích k thut
trc mi quyt đnh đu t. iu này to nên rt nhiu ri ro, trc ht là ri ro cho
ngun vn ca bn thân nhà đu t và tip đn là ri ro cho c th trng do các quyt
đnh đu t mang nng yu t tâm lý, không da trên c s nghiên cu, đánh giá nghiêm
túc công c đc đu t s rt d b nh hng bi các thông tin sai lch, to điu kin
cho nhng đi tng xu thc hin hành vi thao túng, lng đon th trng.
Thc tin đã cho thy nhiu trng hp vic ra quyt đnh đu t khi cha nm rõ
thông tin v công c đc đu t s gây ra nhng thit hi ln c trên phng din cá
nhân nhà đu t ln th trng.  minh chng rõ ràng cho điu này có th nhc đn mt
s kin gn đây gây chn đng th trng tài chính tin t th gii, đ li nhng hu qu
ln đn nay các quc gia vn còn đang khc phc, đó là Cuc khng hong tài chính tin
t nm 2008 – 2009. Mt trong nhng nguyên nhân chính dn đn cuc khng hong này
là do s thiu hiu bit ca nhà đu t v đ ri ro ca các công c tài chính phái sinh trên
th trng khi ra quyt đnh đu t vào loi hình tài sn ri ro rt cao này. Nh vy, có th


2
thy vai trò ca vic phân tích công c đu t và th trng trc khi đa ra quyt đnh
đu t, đc bit là vic phân tích ri ro đi vi công c đc đu t có vai trò rt quan
trng đi vi vic kinh doanh ca nhà đu t cng nh s n đnh, phát trin ca th
trng. Tuy nhiên, mt b phn ln nhà đu t trên th trng Vit Nam cha đ kh
nng đ t thc hin các phân tích khoa hc này.
Gii pháp đc nhiu nhà chuyên môn nhn đnh đ gii quyt vn đ này là hình
thành mt h thng đnh mc tín nhim chuyên nghip và hoàn thin phù hp vi nhng
đc đim riêng ca th trng Vit Nam, t đó giúp cho các nhà đu t có c s đ tham
kho, so sánh, đi chiu k càng trc khi đa ra quyt đnh đu t cui cùng ca mình.
Chính kt qu xp hng tín nhim nhà phát hành mà các t chc đnh mc tín nhim đa

ra, đóng vai trò làm ngi bo v các nhà đu t tránh đc các ri ro khi đu t vào
chng khoán. Bng xp hng ca công ty đnh mc tín nhim cng chính là mt trong
nhng phng tin báo hiu s vn đng ca th trng chng khoán bên cnh nhng ch
báo khác.
Tuy nhiên sau 10 nm th trng chng khoán xut hin  Vit Nam thì hot đng
đnh mc tín nhim vn ch đang trong giai đon khi đu vi mt s đi din là các t
chc chuyên v cung cp thông tin tín dng và đnh mc tín nhim (nh CIC, CRC) bên
cnh đó còn phi đ cp đn nghip v xp hng tín nhim (tín dng) trong ni b mt s
t chc trên th trng nh ngân hàng, công ty chng khoán đ phc v cho hot đng
kinh doanh ca h; nhng có mt đc đim chung ca hot đng đnh mc tín nhim trên
th trng Vit Nam là hot đng ca nhng t chc chuyên nghip hay không chuyên
cng ch phc v cho mt phm vi đi tng nh trên th trng (ni b, xp hng theo
yêu cu t phía khách hàng) và hot đng này cng cha có mt khung pháp lý rõ ràng
cht ch điu chnh nên cht lng xp hng không đng đu và d có nhng nhn đnh
thiu khách quan do b chi phi bi li ích kinh t.
Nhn thy hot đng ca các t chc đnh mc tín nhim trong nc còn hn ch
trong khi vai trò ca hot đng đnh mc tín nhim là rt quan trng đi vi c nhà phát
hành và nhà đu t, mt s nhà phát hành trên th trng Vit Nam (ch yu là các ngân
hàng) đã ch đng thuê các t chc đnh mc tín nhim uy tín ca th gii (b ba
Moody’s, Standard & Poor, Fitch Rating) đánh giá và xp hng hot đng ca mình. Vic
làm này ngoài mc đích phc v cho nhà phát hành tip cn th trng vn trong nc và
quc t d dàng hn, cng có tác đng tích cc đn cách nhìn nhn ca th trng v vai
trò ca vic đnh mc tín nhim trc mi quyt đnh đu t. Kt qu xp hng này
không ch là cn c đ nhà đu t cân nhc đn ri ro khi đu t vào chng khoán ca h
Thang Long University Library


3
mà còn ch ra nhng u nhc đim cho chính nhà phát hành đ nâng cao cht lng hot
đng kinh doanh. Tuy nhiên, qua nhng báo cáo xp hng tín nhim đã đc công b ca

các t chc này ti th trng Vit Nam có th nhn thy kt qu đánh giá vn cha phn
ánh chính xác cht lng hot đng hay cht lng chng khoán ca các nhà phát hành
Vit Nam (nhng nguyên nhân ca tình trng này s đc phân tích chi tit trong khóa
lun).
Tóm li, cho đn nay hot đng đnh mc tín nhim trên th trng Vit Nam vn
cha đc s dng nh mt công c đm bo an toàn cho nhà đu t trong khi mt th
trng chng khoán đang phát trin nh Vit Nam hin nay n cha rt nhiu ri ro do s
bt cân xng thông tin, do thiu khung pháp lý cht ch và ít nhà đu t có đ kinh
nghim và kin thc chuyên môn khi tham gia th trng.
 xây dng và vn hành mt h thng đnh mc tín nhim chuyên nghip, chính
xác và hiu qu phù hp vi nhng đc đim riêng ca th trng chng khoán Vit Nam
đòi hi s kt hp ca nhiu nhân t t chính sách ca chính ph, h thng pháp lut điu
chnh đn các nhà đu t, các chuyên gia có trình đ và chuyên môn trong lnh vc đnh
mc tín nhim. Trc khi h thng này đc hoàn thin thì các nhà đu t vn cn có mt
công c đ t đánh giá ri ro trong các quyt đnh đu t ca mình. ây là lý do đ khóa
lun tt nghip đi vào nghiên cu đ tài xây dng mt mô hình đnh mc tín nhim đn
gin, da trên các ch tiêu tài chính thông dng, d thu thp, phù hp vi kh nng thu
thp và phân tích thông tin ca đa phn các nhà đu t cá nhân trên th trng chng
khoán Vit Nam.  cho vic nghiên cu đc chi tit và có tính thc tin cao khóa lun
tp trung xây dng mô hình đnh mc tín nhim cho các nhà phát hành là các ngân hàng
thng mi c phn trên th trng chng khoán Vit Nam.
2. Mc tiêu, đi tng và phm vi nghiên cu
Thông qua vic tip cn nhng lý lun cn bn v ngân hàng thng mi, hot đng
ca t chc đnh mc tín nhim và mt s mô hình đnh mc tín nhim uy tín trên th gii
cng nh xem xét thc trng hot đng đnh mc tín nhim trên th trng chng khoán
Vit Nam đ làm rõ s cn thit xây dng mt mô hình đnh mc tín nhim có nhng đc
đim phù hp đ tip cn s đông nhà đu t trên th trng (đn gin, d so sánh, ngun
thông tin phân tích d thu thp).
Tham kho mt s mô hình đnh mc tín nhim có uy tín trên th gii kt hp vi
nhng điu kin thc t ti Vit Nam (các ch tiêu tài chính ph bin, đ chính xác ca

4
thông tin, kh nng phân tích ca nhà đu t) đ qua đó xây dng mô hình đnh mc tín
nhim cho các ngân hàng thng mi c phn trên th trng chng khoán Vit Nam
i tng nghiên cu trong khóa lun là mt s mô hình đnh mc tín nhim uy tín
trên th gii và thc tin ti Vit Nam. Vic nghiên cu đc gii hn trong phm vi xem
xét hot đng đnh mc tín nhim các ngân hàng thng mi c phn.
3. Phng pháp nghiên cu
Khóa lun s dng mt s phng pháp nghiên cu:
- Phng pháp thng kê: thu thp, chn lc và x lý nhng s liu đ đa ra nhng
bng biu cn thit minh ha cho nhng nhn xét trong khóa lun.
- Phng pháp phân tích: phân tích các mô hình đnh mc tín nhim có uy tín trên th
gii và áp dng vào vic xây dng mô hình trong khóa lun.
- Phng pháp so sánh: so sánh các ch tiêu đnh tính, đnh lng gia các mô hình
đc phân tích, kt hp vi thc t ti Vit Nam đ đa ra nhng ch tiêu phù hp
áp dng trong mô hình đang xây dng.
- Phng pháp tng hp: sàng lc và đúc kt t c s lý lun và thc tin đ đ ra
nhng gii pháp cho mc tiêu nghiên cu.
4. Kt cu ca khóa lun
B cc ca đ tài nghiên cu “Xây dng mô hình đnh mc tín nhim các ngân
hàng thng mi c phn trên th trng chng khoán Vit Nam” ngoài phn m đu
đc chia thành ba chng vi kt cu chi tit bao gm:
- Chng 1 trình bày lý lun c bn v ngân hàng thng mi c phn, hot đng ca
t chc đnh mc tín nhim và mt s mô hình đnh mc tín nhim uy tín trên th
gii.
- Chng 2 trình bày tng quan th trng chng khoán Vit Nam và thc trng hot
đng đnh mc tín nhim trên th trng t đó ch ra s cn thit xây dng mt mô
hình đnh mc tín nhim riêng cho các nhà đu t cá nhân trên th trng chng
khoán Vit Nam.

- Chng 3 trình bày mô hình đnh mc tín nhim các ngân hàng thng mi c phn
trên th trng chng khoán Vit Nam.

Thang Long University Library


5
CHNG 1: TNG QUAN V NGÂN HÀNG THNG MI, HOT NG
CA T CHC NH MC TÍN NHIM VÀ MT S MÔ HÌNH NH MC
TÍN NHIM UY TÍN TRÊN TH GII.

1.1. Tng quan v ngân hàng thng mi và yu t ri ro trong hot đng
ngân hàng
1.1.1. Các khái nim
T nm 1985 tr v trc, h thng ngân hàng ti Vit Nam là h thng ngân hàng 1
cp, t chc thng nht trên c nc bao gm: Ngân hàng Trung ng đt tr s chính ti
th đô Hà Ni, các chi nhánh ngân hàng ti các tnh, thành ph và các chi đim ngân hàng
c s ti các huyn, qun. Lúc này, h thng ngân hàng v c bn hot đng nh mt
công c ngân sách, cha thc hin các hot đng kinh doanh tin t theo nguyên tc th
trng và cha xut hin các ngân hàng thng mi.
T nm 1986, trc nhng đòi hi cp thit ca công cuc i mi, vai trò ca h
thng ngân hàng đã thay đi, chc nng qun lý Nhà nc đc tách dn ra khi chc
nng kinh doanh tin t, tín dng, c ch mi v hot đng ngân hàng đc hình thành và
hoàn thin dn dn. n tháng 5/1990, hai pháp lnh Ngân hàng ra đi (Pháp lnh Ngân
hàng Nhà nc Vit Nam và Pháp lnh Ngân hàng, hp tác xã tín dng và công ty tài
chính) đã chính thc chuyn c ch hot đng ca h thng ngân hàng Vit Nam t 1 cp
sang 2 cp, tách riêng vai trò qun lý ca Ngân hàng Nhà nc, chc nng kinh doanh
đc chuyn giao cho các ngân hàng cp 2 di s qun lý ca Ngân hàng Nhà nc.
Quá trình đi mi c ch vn hành h thng ngân hàng đánh du s ra đi 4 ngân
hàng thng mi đu tiên thuc s hu Nhà nc. Cho đn nay cùng vi s phát trin

mnh m ca nn kinh t th trng h thng ngân hàng đã có nhng bc tin mnh m,
các loi hình doanh nghip hot đng trong lnh vc này cng tr nên đa dng hn và
đc gi chung là các t chc tín dng.  đa ra khái nim đy đ v mt loi hình t
chc tín dng là ngân hàng thng mi thì không th b qua khái nim v các t chc tín
dng.
Theo Lut các t chc tín dng nm 2010 (Lut s 47/2010/QH12):
- T chc tín dng (TCTD): là doanh nghip thc hin mt, mt s hoc tt c các
hot đng ngân hàng. T chc tín dng bao gm ngân hàng, t chc tín dng phi
ngân hàng, t chc tài chính vi mô và qu tín dng nhân dân.


6
Trong đó:
- Ngân hàng: là loi hình t chc tín dng có th đc thc hin tt c các hot đng
ngân hàng và các hot đng kinh doanh khác có liên quan. Theo tính cht và mc
tiêu hot đng, các loi hình ngân hàng bao gm ngân hàng thng mi, ngân hàng
chính sách, ngân hàng hp tác xã.
- Hot đng ngân hàng: là vic kinh doanh, cung ng thng xuyên mt hoc mt s
nghip v bao gm nhn tin gi, cp tín dng và cung ng dch v thanh toán qua
tài khon.
Vì vy có th đnh ngha:
- Ngân hàng thng mi (NHTM): là loi hình ngân hàng đc thc hin toàn b hot
đng ngân hàng và các hot đng kinh doanh khác có liên quan nhm mc tiêu li
nhun.
 th trng Vit Nam hin nay, các NHTM đc thành lp và t chc di các
hình thc sau:
- Các NHTM trong nc đc thành lp và t chc di hình thc công ty c phn
(tr các NHTM nhà nc).
- Các NHTM nhà nc đc thành lp và t chc di hình thc công ty trách nhim
hu hn mt thành viên do Nhà nc s hu 100% vn điu l. Hin nay ti Vit

Nam có 5 NHTM nhà nc là: Ngân hàng Chính sách Xã hi Vit Nam (VBSP),
Ngân hàng Phát trin Vit Nam (VDB), Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam
(BIDV), Ngân hàng phát trin nhà đng bng sông Cu Long (MHB) và Ngân hàng
Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam (Agribank).
- Ngân hàng liên doanh, ngân hàng 100% vn nc ngoài: đc thành lp và t chc
theo hình thc công ty trách nhim hu hn.
- Chi nhánh ngân hàng nc ngoài ti Vit Nam: là đn v hot đng ti Vit Nam
ph thuc t chc tín dng  nc ngoài không có t cách pháp nhân.
i tng nghiên cu ca khóa lun ch tp trung vào các ngân hàng thng mi c
phn (NHTMCP) trên th trng Vit Nam tc là các NHTM trong nc (loi tr các
NHTM nhà nc).
1.1.2. Yu t ri ro trong hot đng ngân hàng
Ngân hàng là mt trung gian tài chính quan trng, là cu ni gia ngi d tha vn
và ngi cn vn. Hot đng này mang li li nhun trc tip cho ngân hàng đng thi
Thang Long University Library


7
to điu kin thun li đ ngân hàng khai thác nhng dch v khác nhm gia tng thu
nhp. Tuy nhiên li nhun và ri ro là hai yu t song hành. Do đc thù ngun vn kinh
doanh ca ngân hàng phn ln là huy đng t ngun lc nhàn ri trong xã hi theo hình
thc đi vay đ cho vay nên nu có ri ro xy ra vi hot đng s dng vn s gây nên ri
ro không ch cho chính ngân hàng mà còn cho nhng khách hàng đã gi vn vào ngân
hàng. Nu ri ro xy ra vi nhiu ngân hàng trong cùng h thng thì có th gây ra nhng
xáo trn, tn tht ln trên th trng. Minh chng rõ ràng nht cho tính lan truyn mnh
m đi vi ri ro trong ngành ngân hàng là cuc khng hong tài chính - tin t nm 2008
- 2009, bt đu vi s sp đ ca mt lot các ngân hàng kéo theo s sp đ dây chuyn
trên các th trng tài chính - tin t ln mnh nht, gây ra nhng tn tht ln cho kinh t
th gii mà hu qu ca nó đn nay vn cha dng li. Có rt nhiu nguyên nhân đ lý
gii cho cuc khng hong tài chính này vi nhng nhn đnh v tác đng ca tng

nguyên nhân đn s kin này khác nhau. Nhng mt trong nhng nguyên nhân trc tip
ca nó đó là s sai lm trong vic đánh giá mc đ ri ro ca mt lot nhng sn phm tài
chính phái sinh trên th trng, dn đn quyt đnh đu t sai lm ca nhiu ch th trên
th trng t các cá nhân nh l đn nhng t chc ln mnh bc nht nh các ngân hàng
đu t và hu qu ca sai lm này là gây ra mt trong nhng cuc khng hong kinh t
đc xem là ti t nht trong lch s. Nh vy có th thy đc sc nh hng to ln ca
hot đng ngân hàng đn th trng tài chính - tin t nói riêng, nn kinh t nói chung
cng nh tm quan trng ca vic đnh lng đc mc đ ri ro trong mi quyt đnh
đu t đi vi cá nhân nhà đu t và vi c th trng.
Cùng vi s phát trin ca th trng tài chính - tin t thì đnh lng ri ro t lâu đã
đc xem là yu t quyt đnh đi vi hot đng đu t và đc phát trin thành mt hot
đng đc lp trên th trng do các t chc chuyên nghip là các công ty đnh mc tín
nhim thc hin. Hot đng ca các t chc này nhm đa ra nhng đánh giá khách quan,
có c s khoa hc v mc đ ri ro khi đu t vào các sn phm khác nhau trên th
trng, h cng xp hng ri ro cho các nhà phát hành và c các chính ph.  các th
trng phát trin, dch v ca các công ty đnh mc tín nhim rt ph bin và có sc nh
hng ln đn quyt đnh đu t ca các nhà đu t, tuy nhiên ti Vit Nam thì hot đng
này vn cha đc coi trng đúng mc đ tr thành mt công c làm tng tính minh bch,
lành mnh ca th trng. Phn tip theo ca khóa lun s đa ra nhng lý lun c bn v
hot đng đnh mc tín nhim và phân tích mt s mô hình đnh mc tín nhim uy tín trên
th gii.


8
1.2. Tng quan v hot đng đnh mc tín nhim và các mô hình đnh mc tín
nhim uy tín trên th gii
1.2.1. Khái nim, đi tng và các nguyên tc trong hot đng đnh mc tín nhim
1.2.1.1. Khái nim
Hot đng đnh mc tín nhim đc hình thành t hai nhu cu c bn: nhu cu th
nht là đnh hng đu t ca công chúng ti chng khoán do các công ty, các đnh ch

tài chính hay các chính ph phát hành, tc là to c s đ ngi cho vay nhn đnh v
mc đ an toàn ca ngi vay; th hai là vic xp hng đi vi mt doanh nghip là mt
công c đ chng minh cho sc mnh tài chính ca nó, qua đó tng c hi cho doanh
nghip tip cn lung vn t các nhà đu t đ m rng hot đng. Tóm li, hot đng
đnh mc tín nhim có chc nng xoá tan khong ti thông tin gia ngi cho vay và
ngi đi vay. Do tính bc thit ca nhng nhu cu này mà hot đng đnh mc tín nhim
đã xut hin t khá lâu, ngày càng phát trin mnh m và tr thành mt hot đng quan
trng trên th trng tài chính - tin t. Có nhiu cách khác nhau đ đnh ngha hot đng
này, khái nim đc đa ra  đây đc trích dn trong cun “nh mc tín nhim ti Vit
Nam” ca tin s Trn c Sinh (Giám đc S giao dch chng khoán thành ph H Chí
Minh)
- nh mc tín nhim (MTN): là vic đa ra các nhn đnh hin ti v mc đ tín
nhim ca nhà phát hành đi vi mt trách nhim tài chính nào đó, hoc là đánh giá
mc đ ri ro gn lin vi các loi đu t khác nhau. Các loi đu t có th di
dng chng khoán nh là trái phiu, c phiu u đãi và giy nhn n, hoc các công
c cho vay khác nh vay và gi tin ti ngân hàng, các thng phiu.
Ri ro đc nói  đây là ri ro v n ca ngi phát hành chng khoán hoc công
c huy đng vn do nhà phát hành lâm vào tình trng phá sn hoc thiu kh nng thanh
toán đy đ vn gc và lãi theo ngha v do không có đ khon tin thng d.
Nói mt cách rng hn báo cáo xp hng tín nhim (kt qu ca hot đng đnh mc
tín nhim) th hin ý kin chuyên gia bên th ba v mc đ ri ro v n gn lin vi th
loi đu t đc xp hng. Báo cáo xp hng tín nhim không nêu lên giá th trng hoc
s bin đng tng lai ca mt chng khoán hay mt khon đu t nào đó. Do vy, xp
hng ch đn thun là đa ra ý kin đánh giá mc đ ri ro gn vi mi công c đu t,
nó là thc đo đ an toàn vn trong mi quyt đnh mua, bán, gi li mt chng khoán
Thang Long University Library


9
hoc mt khon đu t nào đó. Mt khon đu t đc xp hng cao không có ngha là có

kh nng sinh li hn khon đu t b xp hng thp hn.
1.2.2.2. i tng xp hng
Theo đnh ngha ca hai t chc MTN hàng đu th gii là Moody’s và Standard
& Poor có bn đi tng xp hng chính:
- Th nht, xp hng n: là các cp xp hng đc dành cho các khon đu t nh trái
phiu và c phiu u đãi (c phiu thng không có tính cht ca công c n nên
đc đánh giá thông qua hng mc tín nhim ca các các nhà phát hành là các công
ty c phn).
- Th hai, xp hng các nhà phát hành, là các cp xp hng đánh giá kh nng ca các
công ty, các t chc bo him, các qu đu t (gi chung là nhà phát hành theo đng
bn t), và các t chc chính ph (các nhà phát hành theo đng ngoi t) thanh toán
các ngha v tài chính ca mình cho các nhà đu t đi vi các công c tài chính.
- Th ba, xp hng tin gi ngân hàng: là các cp xp hng đánh giá kh nng ca các
ngân hàng cho vic thanh toán các ngha v v tin lãi và vn gc đi vi các khon
tin gi c bn t ln ngoi t.
- Cui cùng, xp hng quc gia, là các cp xp hng đánh giá kh nng tín dng ca
mt quc gia c th. Xp hng quc gia cho ý kin v ri ro quc gia, đó là kh nng
mt quc gia có th tr các món n bng đng ngoi t hay không.
1.2.2.3. Nguyên tc xp hng
Quan nim hin đi v MTN đc tp trung vào bn nguyên tc ch yu. Các
nguyên tc này cho phép vic xp hng đc chuyên sâu, không thiên v, đúng thi hn
và có uy tín. Bn nguyên tc đó là:
- Phân tích tín nhim trên c s tng đt phát hành và đnh hng khách hàng.
- ánh giá ri ro dài hn da trên nh hng ca chu k kinh doanh và kèm theo xu
hng mt nhà phát hành có tr đc n trong tng lai hay không.
- ánh giá ri ro mt cách toàn din và thng nht da vào mt h thng ký hiu xp
hng.
- Tính kh đoán v kh nng sinh li ca mt khon đu t đc đo bng các nhân t
thúc đy hoc kim ch các ngha v tài chính ca mt nhà phát hành.

10
Hot đng MTN trên th trng đc thc hin bi các công ty chuyên nghip gi
là các t chc MTN. Mi t chc khác nhau có nhng tiêu chí riêng đ đánh giá, xp
hng các doanh nghip và các tiêu chí này đc xây dng thành mô hình đnh mc tín
nhim (MH MTN) ca riêng h. Tuy các MH MTN là khác nhau nhng đu phi tuân
th đy đ bn nguyên tc c bn nêu trên đ đm bo tính khách quan và hiu qu ca
vic đánh giá, xp hng cng nh gi gìn uy tín ca mi t chc MTN. Trong phn sau,
khóa lun s đa ra mt s MH MTN ca các t chc MTN uy tín trên th gii s
dng đ xp hng các ngân hàng.
1.2.2. Mt s mô hình đnh mc tín nhim ngân hàng ca các t chc đnh mc tín
nhim uy tín trên th gii
Moody’s Investors Service (Moody’s) và Standard & Poor’s (S&P) là hai t chc
MTN có uy tín và lâu đi ti M và cng là nhng t chc tiên phong trong lnh vc
xp hng tín nhim trên th gii, sau đó có thêm Fitch Investors Service hay còn đc
bit đn vi tên gi Fitch Ratings (Fitch). ây đc xem là 3 t chc hàng đu trong lnh
vc MTN trên th trng M và c trên th gii. Các t chc MTN này thu thp thông
tin và hot đng trên các th trng tài chính ln cng nh trên các th trng mi ni
toàn cu. Kt qu xp hng tín nhim ca các t chc này đc đánh giá rt cao. Do đó,
khóa lun đã la chn phân tích MH MTN ca 3 t chc này đ làm c s cho vic xây
dng mt MH MTN trên th trng Vit Nam tip cn đc vi nhng lý lun tiên tin
nht v hot đng này trên th gii.
Mô hình tính đim xp hng tín nhim ca các t chc này đc xây dng rt chi
tit và thng xuyên cp nht vi nhng s thay đi môi trng kinh t đ luôn có đc
nhng đánh giá tt nht, s rt khó khn đ phân tích chi tit mô hình ca c 3 t chc
MTN này trong khóa lun. Chính vì vy chng 1 ca khóa lun s la chn và đ cp
chi tit đn mô hình ca Moody’s trên c s đó đa ra s so sánh gia mô hình này vi
mô hình ca S&P và Fitch đ có đc cái nhìn tng quan v MH MTN các ngân hàng
trên th gii.
1.2.2.1 Mô hình xp hng các ngân hàng ca Moody’s

Moody’s Investors Service (Moody’s) là t chc MTN chuyên nghip đu tiên trên
th gii đc thành lp t nm 1909 ti M và cho đn nay vn đc đánh giá là mt
trong b ba t chc MTN hàng đu trên th gii. Hot đng MTN ca Moody’s rt đa
dng vi hàng lot nhng sn phm dch v khác nhau nh các báo cáo xp hng, các n
Thang Long University Library


11
phm chuyên ngành, cung cp thông tin tín dng… và đi tng đánh giá cng rt phong
phú t nhng cá nhân, d án đu t, công ty, ngành kinh t đn quc gia.
Mô hình đc Moody’s áp dng trong hot đng MTN cho các ngân hàng rt chi
tit, kt qu đánh giá đc điu chnh qua nhiu bc, xem xét đn tt c nhng yu t
bên trong và bên ngoài tác đng đn ri ro tín dng ca mt ngân hàng. Mô hình này có
th phân tích toàn din ri ro tín dng  mt th trng tài chính phát trin  mc cao nh
th trng Hoa K nhng vi mt th trng tài chính nh, còn đang trong giai đon đu
phát trin nh th trng Vit Nam thì có nhiu yu t đa vào phân tích k s làm mô
hình tr nên quá phc tp và cng không có nhiu tính thc tin, do đó, phn này s ch đi
sâu vào nhng bc hay yu t phân tích phù hp vi hot đng ngân hàng  Vit Nam,
nhng yu t theo nhn đnh ca ngi vit là không thích hp s ch đc nêu khái quát.
Phng pháp đánh giá ri ro tín dng ca các ngân hàng ca Moody’s đc thc
hin theo trình t 3 bc:
- Bc 1: Xp hng sc mnh tài chính đc lp ca ngân hàng (Bank Financial
Strength Ratings – BFSR)
- Bc 2: Chuyn BFSR sang thang đim đánh giá c bn ca Moody’s (Baseline
Credit Assessment – BCA).
- Bc 3: ánh giá các yu t h tr và yu t khác.
Chi tit cách thc đánh giá trong tng bc nh sau:
Bc 1
: Xp hng sc mnh tài chính đc lp ca ngân hàng (Bank Financial
Strength Ratings – BFSR)

Xp hng sc mnh tài chính đc lp ca ngân hàng theo mô hình ca Moody’s phn
ánh quan đim ca Moody’s v ni lc ca các ngân hàng hay sc mnh tài chính tng
đi ca bn thân ngân hàng đc xem xét so vi tt c các ngân hàng khác đc xp hng
trên toàn cu. Xp hng BFSR là bc đu tiên trong quy trình xp hng ri ro tín dng
ngân hàng ca Moody’s. Xp hng BFSR không đt trng tâm vào xác sut tr n đúng
hn hay các khon thua l mà nhà đu t phi gánh chu khi xy ra s kin ri ro tín dng,
thay vào đó, BFRS là mt thc đo xác sut mà mt ngân hàng có th s phi ph thuc
vào ngun h tr bên ngoài đ tránh đ v tín dng.
Trong bc này sc mnh tài chính ni ti (BFSR) ca ngân hàng s đc đánh giá
theo 13 bc t A đn E (thang đim có mang c du “+” và “-”). Mô hình s đánh giá
BFSR bng 2 nhóm ch tiêu đnh tính và đnh lng. Trong mi nhóm ch tiêu li có các


12
nhân t chính, mi nhân t chính này đc xem xét bng mt vài nhân t ph. T trng
các nhân t ph đc các chuyên gia ca Moody’s xây dng và điu chnh theo tình hình
thc t đ có đc nhng đánh giá tt nht. T trng trong bng sau là t trng áp dng
cho nhng ngân hàng hot đng trên các th trng đang phát trin, khi áp dng vào tng
th trng khác nhau s có nhng điu chnh cho phù hp vi đc trng ca th trng đó.
Thang Long University Library


13
Bng 1.1. Các nhân t xp hng sc mnh tài chính (Bank Financial Strength Rating - BFSR) cho ngân hàng hot đng ti các th
trng đang phát trin trong mô hình ca Moody’s

T trng
trong nhóm
T trng
trong bng

T trng trong
nhân t chính
T trng
trong bng
TH TRNG ANG PHÁT TRIN
Nhóm ch tiêu đnh tính
70%
Giá tr thng hiu 10%

7%

Th phn và tính n đnh ca th phn
a dng hóa khu vc hot đng
Tính n đnh ngun thu nhp
Tính đa dng ngun thu nhp
25%

25%

25%

25%

1.8%

1.8%

1.8%

1.8%

V th ri ro 30%

21%

Qun tr xung đt li ích trong t chc
Quyn s hu và tính phc tp ca
t chc
Ri ro nhân s ch cht
Ri ro liên quan đn các nhóm li
ích khác nhau trong ni b
Quyn kim soát và qun tr ri ro
Tính minh bch ca báo cáo tài chính
So sánh đc trên phm vi toàn cu
Báo cáo thng xuyên, đúng hn
Cht lng thông tin
 tp trung ri ro tín dng (RRTD)
 tp trung RRTD vào khách hàng
 tp trung RRTD vào ngành
Qun tr thanh khon
Mc đ a thích ri ro th trng
16.7%





16.7%

16.7%




16.7%



16.7%

16.7%

3.5%





3.5%

3.5%




3.5%

3.5%

3.5%



14
Môi trng pháp lý 30%

21%

Tính đc lp trong hot đng ca các
c quan lut pháp (vi các c quan
chính ph khác)
Các tiêu chun v: Cp giy phép,
Vn, Cht lng tài sn, Thanh khon.
C ch giám sát, kim tra th trng
Hiu qu thc thi các quy đnh
Sc mnh ca h thng ngân hàng
100%

21.0%

Môi trng kinh doanh 30%

21%

Tính n đnh ca nn kinh t
Liêm chính và tham nhng
H thng lut pháp

33.3%

33.3%

33.3%

7%

7%

7%

Nhóm ch tiêu đnh lng
30%
Kh nng sinh li 15.75%

5%

Thu nhp trc thu và D phòng thua
l tín dng/ Tng tài sn đã điu chnh
ri ro trung bình (ca 3 nm)
Thu nhp thun/ Tng tài sn đã điu
chnh ri ro trung bình (ca 3 nm)
50%



50%

2.4%

2.4%

Tính thanh khon 15.75%

5%

(Tng n – Tài sn lu đng)/Tng tài sn
Qun lý thanh khon
44%


56%

2.1%


2.7%

An toàn vn 15.75%

5%

Vn cp 1/Tng tài sn đã điu chnh
ri ro
Vn c phn hu hình/Tng tài sn đã
điu chnh ri ro
50%

50%

2.4%


2.4%

Hiu qu hot đng 7%

2%

Chi phí/Thu nhp 100%

2.1%

Thang Long University Library


15
Cht lng tài sn 15.75%

5%

N xu/Tng n
N xu /(Vn c phn + D phòng tn
tht tín dng)
50%

50%

2.4%

2.4%

Ch tiêu b đánh giá thp nht
trong các ch tiêu đnh lng
30%

9%

Ch tiêu xp hng thp nht trong 5 ch
tiêu đnh lng đc đa vào mô hình
mt ln na vi t trng 9%.
100%

9.0%


Tng

100%



100%

Ngun: Moody’s Rating Methodology (www.moodys.com)

16
Tng nhân t ph s đc đánh giá theo 5 hng mc t cao đn thp, cao nht là A
và thp nht là E bng cách so sánh giá tr tng nhân t ph ca ngân hàng đc đánh giá
vi giá tr chun mà Moody’s đa ra cho tng nhân t. Các giá tr chun này đc
Moody’s tính toán đ xp hng các ngân hàng khi so sánh trên phm vi toàn cu. i vi
phm vi nghiên cu ca khóa lun là xây dng mô hình đnh mc tín nhim các ngân
hàng trên th trng Vit Nam thì vic nghiên cu chi tit thang đim xp hng này s
không có tính ng dng cao.  minh ha cho cách phân chia các hng mc khi đánh giá
tng nhân t ph trong bng các nhân t đánh giá BFSR ca ngân hàng  đây ch la
chn mt nhân t ph có cách phân chia hng mc khá đn gin đ trích dn là nhân t
ph Hiu qu hot đng.
Bng 1.2. Bng phân chia hng mc cho nhân t ph Hiu qu hot đng

A B C D E

<
≥ < ≥ < ≥ < ≥
Chi phí/Thu nhp 45% 45% 55% 55% 65% 65% 80% 80%
Chi phí/Thu nhp (Cost/income ratio) = Tng chi phí hot đng/Tng doanh thu (Tng
doanh thu đc tính bng tng thu nhp t lãi vay và các khon thu nhp khác bao gm c
l hoc lãi ròng ca hot đng kinh doanh chng khoán)
Ngun: Moody’s Rating Methodology (www.moodys.com)
Tính toán và so sánh giá tr các ch tiêu ca ngân hàng đang xem xét vi giá tr
chun trong các Bng phân chia hng mc cho tng nhân t ph đc tính toán sn ta s
thu đc kt qu xp hng tng nhân t ph.
Sau khi tng nhân t ph đc xp hng thì hng mc này đc quy đi ra đim s
c th theo thang đim 5 bc nh sau:
Bng 1.3. im s tng ng vi hng mc ca tng nhân t ph
Hng mc

A B C D E
im s
1 4 7 10 13

Thang Long University Library


17
Da vào t trng mi nhân t ph trong tng nhân t chính ta tính đc đim s xp
hng cho nhân t chính bng công thc:
im s ca nhân t chính =  (im s ca tng nhân t ph * T trng nhân t
ph trong nhân t chính)
Ví d
:
Nhân t chính Giá tr thng hiu có 4 nhân t ph vi t trng tng nhân t ph
trong nhân t chính là 25% (Bng 1.1). Gi s 4 nhân t ph này đc xp hng ln lt
là A, B, C và D. im s tng ng ca tng nhân t ph s ln lt là 1, 4, 7, 10 (Bng
1.2). Ta có đim s ca nhân t chính Giá tr thng hiu đc tính bng:
1*25% + 4*25% + 7*25% + 10*25% = 5.5

Sau khi có đc đim s ca mi nhân t chính ta tính đc đim s xp hng tng
hp ca mi nhóm ch tiêu (đnh tính hoc đnh lng) theo công thc:
im s tng hp ca mi nhóm ch tiêu =  (im s ca tng nhân t chính * T
trng nhân t chính trong nhóm)
Ví d
:
Gi s ngân hàng đang xem xét có đim s ca 4 nhân t chính trong nhóm ch tiêu
đnh tính ln lt là: 5.5, 6, 3 và 9. T trng các nhân t chính này trong nhóm ln lt
là: 10%, 30%, 30% và 30% (Bng 1.1). Ta tính đc đim s tng hp ca nhóm ch tiêu
đnh tính cho ngân hàng đang xem xét là:

5.5*10% + 6*30% + 3*30% + 9*30% = 5.95

Cui cùng Tng đim xp hng ca ngân hàng s đc tính qua im s tng hp
ca mi nhóm ch tiêu theo công thc:
Tng đim xp hng =  (im s tng hp ca mi nhóm ch tiêu * T trng ca
mi nhóm ch tiêu)
Ví d
:
Tng đim xp hng cho ngân hàng có im s tng hp cho nhóm ch tiêu đnh
tính là 7.5 và nhóm ch tiêu đnh lng là 6 s là: 7.5*70% + 6*30% = 7.05 (T trng
nhóm ch tiêu đnh tính là 70%, t trng nhóm ch tiêu đnh lng là 30% theo bng 1.1)


18
Tng đim xp hng này s đc chuyn thành hng mc xp hng BFSR c tính
ca ngân hàng đang xem xét (Estimated BFSR) theo các mc đim trong bng sau:
Bng 1.4. Bng phân chia hng mc cho BFSR c tính (Estimated BFSR)
Hng mc
A A- B+ B B- C+ C C- D+ D D- E+ E
im s
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Ví d:
Ngân hàng đang xem xét trong ví d trên có Tng đim xp hng là 7.05 tng ng
vi hng mc BFSR c tính là C.
Bên cnh các 5 nhân t chính đc lit kê trong bng trên thì mô hình MTN ca
Moody’s cho các ngân hàng xét đn mt nhân t đc bit là EIC - Economic Insolvency
Override (Quá kh nng thanh toán các ngha v kinh t). Nhng ngân hàng b đánh giá là
không đ kh nng thanh toán các ngha v kinh t tc là tài sn ca nó không đ đ bù
đp cho nhng ngha v n dù ngân hàng vn đm bo tính thanh khon và có kh nng
thanh toán các khon n đn hn. Ch tiêu này đc xem xét sau khi có đc kt qu xp

hng sc mnh tài chính đc lp c tính ca ngân hàng (Estimated BFSR) qua các nhóm
ch tiêu k trên, ch tiêu đc bit này tính bng công thc:
(1 – (0.5 * Tng n xu / (Vn c phn + D phòng tn tht tín dng ))) * Vn cp 1
Ch tiêu này đc cân nhc sau cùng khi tính toán BFSR ca ngân hàng và ch có tác
dng điu chnh BFRS trong trng hp ngân hàng ri vào khong Quá kh nng thanh
toán. Mt ngân hàng b đánh giá là quá kh nng thanh toán các ngha v kinh t thì kt
qu xp hng BFSR c tính trong các bc trên s b h xung các mc xp hng t D
tr xung. Các hng mc c th khi đánh giá ch tiêu này ca ngân hàng nh sau:
Bng 1.5. Bng phân chia hng mc ch s EIC
Hng mc D D- E+ E

≥ < ≥ < ≥ < <
EIC
2.0% 4.0% 0.0% 2.0% -2.0% 0.0% -2.0%
Ngun: Moody’s Rating Methodology (www.moodys.com)
Thang Long University Library


19
Sau khi xem xét điu chnh BFSR c tính theo EIC (nu cn thit) ta thu đc kt
qu xp hng sc mnh tài chính đc lp ca ngân hàng. Kt qu này s tip tc đc
điu chnh qua 2 bc tip theo đ xác đnh đc hng mc tín nhim cui cùng ca ngân
hàng.
Tuy nhiên có mt điu cn lu ý là quy trình tính toán và các s liu có sn trong mô
hình đ tính toán (các t trng, các mc đim xp hng) ch mang tính c l và có th
thay đi tùy theo hoàn cnh đánh giá cng nh cht lng s liu thu thp đc v ngân
hàng đang đánh giá. Trong nhiu trng hp kt qu xp hng cui cùng ca Moody’s
không ph thuc nhiu vào nhng tính toán này do các s liu thu thp đc không đm
bo tính thc tin, chính xác.

Bc 2
: Bc tip theo sau khi đánh giá đc sc mnh tài chính đc lp ca ngân hàng
(BFSR) là chuyn thang đim đánh giá trong bc 1 sang thang đim đánh giá c bn
ca Moody’s (Baseline Credit Assessment – BCA). Các mc đim tng ng nh sau:

Bng 1.6. Thang đim chuyn đi
BFSR BCA BFSR

BCA
A Aaa C- Baa1 – Baa2
A- Aa1 D+ Baa3 – Ba1
B+ Aa2 D Ba2
B Aa3 D- Ba3
B- A1 E+ B1 – B3
C+ A2 E Caa1 - Ca
C A3