Tiểu luận tốt nghiệp Trung cấp lý luận chính trị Nguyễn Văn Học
PHẦN THỨ NHẤT : MỞ ĐẦU.
1- Lý do chọn đề tài.
Kinh tế tập thể mà nòng cốt là các HTX, luôn được Ðảng và Nhà nước ta
quan tâm, đó là đường lối chiến lược nhất quán trong mọi giai đoạn cách mạng
nhất là trong thời kỳ đổi mới hiện nay. Tuy nhiên, việc triển khai chiến lược này,
trên thực tế đã trải qua nhiều thăng trầm, có thành công, có thất bại trên những
bước đi cụ thể.
Ngay sau khi cách mạng Tháng 8, đất nước rơi vào cuộc kháng chiến chống
thực dân Pháp hết sức nặng nề và gian khổ. Ðảng, Bác Hồ coi phát triển nông
nghiệp là nhiệm vụ hàng đầu để diệt giặc đói. Trong các vùng tự do, chính quyền
cách mạng đã xây dựng và vận hành các hình thức thấp của quan hệ hợp tác như
đổi công, vần công, tập đoàn v.v tương trợ lẫn nhau giữa những nông dân cá thể.
Thông qua đó hình thành ý thức hợp tác trong từng người, từng hộ nông dân và
mô hình HTX đầu tiên được thành lập ở chiến khu Việt Bắc. Sự phát triển kinh tế
tập thể còn sơ khai cùng với cải cách ruộng đất, giảm tô, giảm tức đã góp phần
giải phóng nông dân thoát khỏi sự ràng buộc của phương thức sản xuất phong
kiến, đưa nông dân lên vị trí người làm chủ. Ðộng viên sức người sức của, bảo
đảm hậu cần góp phần cho cuộc kháng chiến chống thực dân pháp thắng lợi. Hòa
bình lập lại (1954) đất nước tạm thời chia làm 2 miền. Thực hiện đồng thời hai
nhiệm vụ chiến lược: xây dựng miền Bắc XHCN và đấu tranh thống nhất nước
nhà. Bắt đầu từ năm 1955, ảng ta xây dựng và phát triển HTX nông nghiệp, coi
đây là khâu then chốt của sự nghiệp cải tạo XHCN ở miền Bắc. Những ămnm
1958 - 1960 là cao trào của hợp tác hoá diễn ra hết sức sôi động và mạnh mẽ đã
góp phần to lớn vào công cuộc khôi phục và phát triển kinh tế sau chiến tranh,
góp phần thúc đẩy kinh tế trong giai đoạn này phát triển với tốc độ cao. Ðồng thời
giải quyết việc làm cho hàng triệu hộ lao động, hỗ trợ các hộ xã viên phát triển
sản xuất, ổn định và cải thiện đời sống; góp phần xây dựng lối sống mới có vãn
hoá ở nông thôn. Kinh tế tập thể cũng là nơi đào tạo đội ngũ cán bộ có kinh
nghiệm thực tiễn để bổ sung cho nguồn cán bộ địa phương.
Những năm cả nước có chiến tranh (1965 - 1975) Ðảng và Nhà nước quyết
định chuyển hướng toàn bộ công tác tý tưởng và tổ chức trên các lĩnh vực kinh tế,
xã hội và quốc phòng, tiếp tục xây dựng chủ nghĩa xã hội trong điều kiện cả nước
Lớp Trung cấp LLCT chính quy tập trung K28 Trường chính trị Nguyễn Văn
Cừ
1
Tiểu luận tốt nghiệp Trung cấp lý luận chính trị Nguyễn Văn Học
có chiến tranh. Phong trào HTX như được tiếp thêm sức mạnh, tiếp tục củng cố,
phát triển và trở thành một lực lượng kinh tế quan trọng trong nền kinh tế của hậu
phương lớn miền Bắc. Trên cơ sở giáo dục lòng yêu nước và căm thù giặc sâu sắc,
các HTX đã động viên được sự lao động quên mình của các xã viên, vừa sản xuất,
vừa chiến đấu, với khẩu hiệu “Tất cả để chiến thắng” “Thóc không thiếu một cân,
quân không thiếu một người” “ Tay cày, tay súng ” vừa sản xuất nhiều lượng
thực, thực phẩm, hàng hoá tiêu dùng chi viện cho Miền Nam, vừa tổ chức các đơn
vị tự vệ tham gia chiến đấu đánh trả máy bay địch, bảo vệ quê hương. HTX là
nòng cốt trong cuộc vận động toàn dân thực hiện công tác hậu phương quân đội.
Năm 1975, miền Nam được giải phóng, cả nước thống nhất đi lên xã hội
chủ nghĩa. Ðây là giai đoạn HTX được phát triển trên phạm vi cả nước. Theo tinh
thần Nghị quyết TW 24 (khoá III) và Nghị quyết Ðại hội IV của Ðảng với mục
tiêu là đến năm 1980 hoàn thành cơ bản cải tại XHCN ở miền Nam. Ðẩy mạnh
phong trào cải tiến quản lý tổ chức lại sản xuất trong các HTX ở miền Bắc theo
hướng sản xuất lớn XHCN.
Ðến năm 1986, năm được coi là thời kỳ phát triển cao nhất của phong trào
HTX trong cơ chế kế hoạch hóa tập trung.
Bước vào thời kỳ đổi mới, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI của Đảng đã
xác định chủ trương phát triển kinh tế nhiều thành phần, vận hành theo cơ chế thị
trường, định hướng XHCN. Qua hơn 20 năm thực hiện công cuộc đổi mới, chúng
ta đã thu được nhiều thành tựu quan trọng, đưa đất nước ta thoát khỏi tình trạng
khủng hoảng, làm thay đổi diện mạo của đất nước, nhân dân có cuộc sống ngày
càng ấm no. Có được những thành tựu trên đã chứng minh đường lối đổi mới do
Đại hội VI của Đảng là đúng đắn, bước đi của công cuộc đổi mới về cơ bản là phù
hợp. Nghị quyết Đại hội IX của Đảng khẳng định kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ
đạo, kinh tế nhà nước và kinh tế tập thể ngày càng trở thành nền tảng vững chắc
của nền kinh tế quốc dân , nghị quyết xác định : “ kinh tế tập thể phát triển nhiều
hình thức HTX đa dạng, trong đó HTX là nòng cốt, các HTX dựa trên cơ sở của
các thành viên và sở hữu tập thể, liên kết rộng rãi những người lao động , các hộ
sản xuất kinh doanh, các doanh nghiệp nhỏ và vừa, không giới hạn quy mô, lĩnh
vực và địa bàn, phát triển HTX kinh doanh tổng hợp đa ngành hoặc chuyên
ngành” . Một trong những nội dung thành công của đường lối đổi mới là việc
chuyển đổi cơ chế trong những nội dung thành công của đường lới đổi mới là việc
Lớp Trung cấp LLCT chính quy tập trung K28 Trường chính trị Nguyễn Văn
Cừ
2
Tiểu luận tốt nghiệp Trung cấp lý luận chính trị Nguyễn Văn Học
chuyển đổi cơ chế trong quản lý sản xuất nông nghiệp theo tinh thần Nghị quyết
10 của Bộ Chính trị (khoán 10). Trong nền kinh tế hàng hoá, vận hành theo cơ chế
thị trường, mô hình HTX truyền thống trong nông nghiệp không còn phù hợp nữa
vì nó kìm hãm sức sản xuất. Theo tinh thần khoán 10, các hộ nông dân được giao
ruộng đất và tự chủ sản xuất trên thửa ruộng được giao. Vì vậy, Hợp tác xã cần
phải tìm một hướng kinh doanh mới.
Thực tế ở nước ta nhất là vùng nông thôn, với quá trình phát triển hàng hoá,
nông dân càng có nhu cầu phát triển, các hình thức kinh tế hợp tác từ thấp đến
cao, từ các tổ hợp tác đến HTX làm dịch vụ đầu vào, đầu ra phục vụ sản suất nông
nghiệp chế biến, tiêu thụ nông sản, nông dân ngày càng có nhu cầu tổ chức HTX
để thuận lợi cho việc hỗ trợ giúp đỡ của doanh nghiệp về vốn và kỹ thuật, hợp
đồng cung ứng nông sản. Đến nay ngoài HTX cũ đã chuyển đổi có hiệu quả, đã có
hàng trăm ngàn tổ hợp tác có nhiều tên gọi khác nhau và hàng ngàn HTX mới ra
đời một cách tự nguyện, điều đó cho thấy nhu cầu phát triển các hình thức kinh tế
hợp tác giản đơn đã thực sự phổ biến và bức xúc, nhu cầu để phát triển HTX cũng
ngày càng cần thiết ở nhiều nơi có cơ sở dự báo rằng: cùng với sự phát triển kinh
tế hàng hoá, CNH đất nước và hội nhập kinh tế quốc tế mức độ cạnh tranh trong
nền kinh tế thị trường đã gay gắt hơn, nhu cầu phát triển kinh tế HTX sẽ ngày
càng trở lên cấp thiết đối với những hộ kinh doanh cá thể, các doanh nghiệp nhỏ
và vừa. Cần nhận rõ nhu cầu khách quan tất yếu đó để chủ động tạo điều kiện
thuận lợi và giúp đỡ kinh tế hợp tác và HTX ngày càng phát triển, thoả mãn với
nhu cầu kinh tế hộ, không thấy hết những khó khăn mới, những mâu thuẫn, những
hạn chế của kinh tế hộ trong bước đường đi lên, kịp thời tạo điều kiện và giúp đỡ
kinh tế hợp tác và HTX xã phát triển. Chúng ta sẽ không đáp ứng được những yêu
cầu phát triển của kinh tế trong quá trình CNH-HĐH và hội nhập quốc tế.
Là một cán bộ công tác ở một xã nông nghiệp với quy mô HTX toàn xã
được tham gia học tập chương trình Trung cấp lý luận chính trị, từ vốn kiến thức
về lý luận, kinh nghiệm công tác của bản thân và tình hình thực tiễn tại địa
phương, tôi lựa chọn đề tài: “ Thực trạng và giải pháp phát triển Hợp tác xã
Dịch vụ Nông nghiệp xã Ninh Xá - huyện Thuận Thành- tỉnh Bắc Ninh ”.
2- Mục tiêu của đề tài.
Lớp Trung cấp LLCT chính quy tập trung K28 Trường chính trị Nguyễn Văn
Cừ
3
Tiểu luận tốt nghiệp Trung cấp lý luận chính trị Nguyễn Văn Học
Trên cơ sở được học tập cùng với hoạt động thực tiễn ở cơ sở xã Ninh Xá.
Đề tài nghiên cứu HTX DVNN sau chuyển đổi theo luật HTX đề xuất một số giải
pháp nhằm thúc đẩy HTX.DVNN Ninh Xá hoạt động có hiệu quả hơn. Đồng thời
kiến nghị một số vướng mắc cần được các cấp, các ngành quan tâm giải quyết.
3- Nhiệm vụ của đề tài.
Nêu lên cơ sở lý luận chung tầm quan trọng của HTX nói chung và HTX
DVNN Ninh Xá nói riêng . Đồng thời đánh giá một cách đúng đắn và khách quan
Hoạt động của HTX DV NN Ninh Xá trong thời gian qua. Đề ra phương hướng
và các giải pháp phát triển HTX DVNN Ninh Xá trong giai đoạn tiếp theo.
4- Phương pháp nghiên cứu.
Nắm vững cơ sở lý luận, đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Pháp
luật của Nhà nước. Bên cạnh đó đề tài có sử dụng các số liệu và tham khảo, tiếp
thu, kế thừa các công trình nghiên cứu, giáo trình bộ môn Khoa học Mác Lênin,
các báo cáo của HĐND, UBND và HTX DVNN Ninh Xá ở cơ sở về những vấn
đề có liên quan đến nội dung của đề tài.
5- Kết cấu của đề tài gồm:
Phần thứ nhất: MỞ ĐẦU.
Phần thứ hai: THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HỢP
TÁC XÃ DỊCH VỤ NÔNG NGHIỆP XÃ NINH XÁ, HUYỆN THUẬN
THÀNH, TỈNH BẮC NINH.
Chương I: Cơ sở lý luận và thực tiễn của phát triển Hợp tác xã Dịch vụ
Nông nghiệp hiện nay.
Chương II: Thực trạng của Hợp tác xã Dịch vụ Nông nghiệp xã Ninh
Xá giai đoạn 2006 - 2009.
Chương III: Phương hướng giải pháp phát triển Hợp tác xã Dịch vụ
Nông nghiệp xã Ninh Xá giai đoạn 2009 - 2011.
Phần thứ ba: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
Lớp Trung cấp LLCT chính quy tập trung K28 Trường chính trị Nguyễn Văn
Cừ
4
Tiểu luận tốt nghiệp Trung cấp lý luận chính trị Nguyễn Văn Học
PHẦN THỨ HAI:
THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN HỢP TÁC XÃ DỊCH VỤ
NÔNG NGHIỆP XÃ NINH XÁ, HUYỆN THUẬN THÀNH, TỈNH BẮC
NINH
Chương I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA PHÁT TRIỂN
HỢP TÁC XÃ DỊCH VỤ NÔNG NGHIỆP HIỆN NAY
1- Cơ sở lý luận.
1.1. Một số khái niệm.
Các hình thức hợp tác tương trợ sản xuất và đời sống của con người có lịch
sử lâu dài. Từ khi con người xuất hiện trên trái đất và tồn tại cho đến nay. Ở mỗi
trình độ phát triển của sản xuất có những hình thức hợp tác tương ứng: Thời
nguyên thuỷ để tồn tại và chống trọi với sự khắc nghiệt của thiên nhiên, thú dữ …
con người phải hợp tác với nhau sống thành bầy đàn và quan hệ hợp tác này tồn
tại dưới những hình thức đơn giản nhất. Cùng với sự phát triển của lực lượng sản
xuất và nhu cầu ngày càng đa dạng của con người làm nẩy sinh những nhu cầu
cao của sự hợp tác. Các hình thức hợp tác ngày càng đa dạng hơn : Tổ đổi công,
Hội nghề nghiệp, HTX …
Hợp tác là phương thức tất yếu trong lao động sản xuất và hoạt động kinh tế
của con người.
Lớp Trung cấp LLCT chính quy tập trung K28 Trường chính trị Nguyễn Văn
Cừ
5
Tiểu luận tốt nghiệp Trung cấp lý luận chính trị Nguyễn Văn Học
Kinh tế tập thể là hình thức liên kết tự nguyện rộng rãi của những người lao
động, các hộ sản xuất, kinh doanh , các doanh nghiệp nhỏ và vừa không có giới hạn
quy mô, lĩnh vực và địa bàn,có thể kinh doanh tổng hợp đa dạng hoặc chuyên ngành
Kinh tế tập thể với nhiều hình thức đa dạng, trong đó HTX là nòng cốt có thể
dựa trên sở hữu tập thể (cả sở hữu pháp lý và chiếm hữu thực tế , như các quỹ sửa
dụng chung trong HTX). Cũng có thể quyền sở hữu pháp lý vẫn thuộc về các thành
viên nhưng quyền chiếm hữu thực tế và quyền sử dụng mang lại chiếm hữu tập thể.
Hợp tác xã là tổ chức kinh tế tập thể do các cá nhân, hộ gia đình, pháp nhân
(sau đây gọi chung là xã viên) có nhu cầu, lợi ích chung, tự nguyện góp vốn, góp
sức lập ra theo quy định của Luật này để phát huy sức mạnh tập thể của từng xã
viên tham gia hợp tác xã, cùng giúp nhau thực hiện có hiệu quả các hoạt động sản
xuất, kinh doanh và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần, góp phần phát triển
kinh tế - xã hội của đất nước.
Hợp tác xã hoạt động như một loại hình doanh nghiệp, có tư cách pháp
nhân, tự chủ, tự chịu trách nhiệm về các nghĩa vụ tài chính trong phạm vi vốn điều
lệ, vốn tích luỹ và các nguồn vốn khác của hợp tác xã theo quy định của pháp luật.
- Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp là hợp tác xã thực hiện việc cung cấp các
dịch vụ cho sản xuất nông nghiệp, góp phần thúc đẩy sản xuất nông nghiệp và
kinh tế xã hội nông thôn ngày càng phát triển.
HTX.DVNN thực chất là HTX tổ chức kinh doanh làm công tác dịch vụ
mà cá nhân và hộ gia đình không làm được.
Chức năng hoạt động của HTX.DVNN là chuyển giao KHKT , công nghệ
vào sản xuất, định hướng sản xuất , hướng dẫn nông dân thâm canh , xây dựng kế
hoạch sản xuất điều tiết nước , bao tiêu sản phẩm tìm thị trường tiêu thụ hàng hoá
cho nông dân. Tổ chức thực hiện công tác dự thính, dự báo phòng trừ sâu bệnh,
bảo vệ thực vật, cung ứng vật tư như giống , phân bón, tiếp thu KHKT hướng dẫn
nông dân sản xuất , nhằm nâng cao thu nhập cho nông dân và trên 1 diện tích canh
tác.
Để tạo điều kiện cho HTX phát triển thực hiện tốt vai trò HTX trong giai
đoạn hiện nay thời kỳ CNH, HĐH Nhà nước đã ban hành luật HTX ngày
20/3/1996 và sửa đổi bổ sung ngày 1/7/2003. Quy định tại điều 1 luật HTX:
“HTX là một tổ chức kinh doanh tập thể do cá nhân hộ gia đình pháp nhân (Gọi
chung là xã viên) có nhu cầu lợi ích chung, tự nguyện đóng góp vốn,góp sức lập ra
Lớp Trung cấp LLCT chính quy tập trung K28 Trường chính trị Nguyễn Văn
Cừ
6
Tiểu luận tốt nghiệp Trung cấp lý luận chính trị Nguyễn Văn Học
theo quy định của luật để phát huy sức mạnh tập thể của từng xã viên tham gia HTX.
Cùng nhau thực hiện có hiệu quả các hoạt động sản xuất, kinh doanh và nâng cao đời
sống vật chất tinh thần, góp phần phát triển kinh tế- xã hội của đất nước .
1.2. Tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về
kinh tế hợp tác xã.
Chủ tịch Hồ Chí Minh là người đầu tiên đưa tư tưởng hợp tác xã (HTX) vào
Việt Nam. Ngay từ khi còn bôn ba tìm đường cứu nước, Người đã quan tâm đến
tổ chức kinh tế quan trọng này.
Trong tác phẩm Đường Kách mệnh, Người đưa ra khái niệm: “HTX là góp
gạo thổi cơm chung, cho khỏi hao của tốn công, lại có nhiều phần vui vẻ”. Đến
năm 1946, Người xác định: “HTX là hợp vốn, hợp sức với nhau. Vốn nhiều, sức
mạnh thì khó nhọc ít mà ích lợi nhiều” Người giải thích rõ sự khác nhau giữa hội
buôn và HTX ở chỗ: “Hội buôn thì lợi riêng, HTX thì lợi chung” và “HTX tuy là
để giúp đỡ lẫn nhau, nhưng không giống các hội từ thiện vì các hội ấy chỉ tiêu đi
mà không làm ra HTX có tiêu đi, có làm ra, chỉ giúp những người trong Hội,
nhưng giúp một cách bình đẳng một cách “cách mệnh” ai cũng giúp và ai cũng bị
giúp”. Xét theo thành phần kinh tế và tính chất xã hội, Người cho rằng: “ Trong
chế độ dân chủ mới các HTX nó là nửa chủ nghĩa xã hội và sẽ tiến lên chủ nghĩa
xã hội. HTX là thành phần thứ hai trong năm thành phần kinh tế ở nước ta ”.
Xét theo hình thức sở hữu tư liệu sản xuất, Người cho rằng: “HTX tức là sở
hữu của tập thể nhân dân lao động…. Kinh tế HTX là hình thức sở hữu của nhân
dân lao động, Nhà nước đặc biệt khuyến khích, hướng dẫn và giúp đỡ cho nó phát
triển” Người khẳng định HTX là khâu chính thúc đẩy cải cách xã hội chủ nghĩa.
Đặc biệt, Người cho rằng HTX có thể thành lập ở cả trong công sở, hầm mỏ,
xưởng máy, đồn điền và nhất là ở nông thôn với nhiều loại hình: Tín dụng, tiêu
thụ, sản xuất, mua bán,…. Do vậy, nói theo mục đích, Người đã định nghĩa:
“HTX nông nghiệp là một tổ chức có lợi cho nhà nông. Nó là một cách tranh đấu
kinh tế hiệu quả nhất, để giúp cho việc xây dựng nước nhà” “là một cách làm cho
nông dân đoàn kết, làm cho nhà nông thịnh vượng” “giúp cho nhà nông đạt đến
mục đích, đã ích quốc lại lợi dân”.
Về mặt bản chất: Chủ tịch Hồ Chí Minh đã coi chế độ HTX có nhiều mục
tiêu đồng nhất với mục đích CNXH, vì ở một nước tiểu nông khi toàn bộ nông
dân tham gia HTX, đó là con đường đi đến ấm no, hạnh phúc, thì cũng có nghĩa
toàn bộ xã hội được ấm no, hành phúc, đó thực chất là chế độ XHCN; và chế độ
Lớp Trung cấp LLCT chính quy tập trung K28 Trường chính trị Nguyễn Văn
Cừ
7
Tiểu luận tốt nghiệp Trung cấp lý luận chính trị Nguyễn Văn Học
HTX văn minh thể hiện đầy đủ, trọn vẹn các đặc trưng, bản chất của CNXH.
Trong vấn đề này V.I. Lênin cũng đã khẳng định như vậy, “hợp tác xã chính là
một chủ nghĩa xã hội thu nhỏ”.
Về mục đích: HTX là tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau, mưu lợi chung, chung
nhau góp sức cùng có lợi. Hợp tác với nhau để cùng mạnh lên, vươn lên, chống lại
sự áp bức, chống lại tình trạng không bình đẳng về kinh tế, xã hội.
Về vai trò: HTX giúp nhau vươn lên, chống lại mọi sự bất công, áp bức về
kinh tế-xã hội; là con đường đi lên của người dân vượt qua khó khăn, nghèo đói,
xây dựng cộng đồng văn minh, tương thân, tương ái; là một tổ chức dân chủ và
cách mạng.
Về nguyên tắc tổ chức: Phải thật sự dân chủ, tự nguyện. Phải phù hợp với
thực tiễn cuộc sống, không rập khuôn cứng nhắc, phát triển một cách tuần tự,
không nóng vội, tiến hành từ hình thức thấp đến cao. Bình đẳng, cùng có lợi, thiết
thực; và phải có sự lãnh đạo. Các hợp tác xã cũng phải liên kết với nhau.
Nghiên cứu Tư tưởng Hồ Chí Minh về HTX trong tác phẩm: '' Đường Kách
mệnh và những tác phẩm sau này của Người, có thể nói đó là những lý luận điển
hình, mẫu mực về HTX, là biểu hiện sinh động của sự gặp gỡ giữa văn minh
phương Đông nói chung, văn hóa Việt nói riêng. Điều kỳ lạ hơn nữa quan niệm
của Bác về HTX lúc đó còn rất đúng với nhận thức hiện nay của quốc tế, trước hết
là của Liên minh HTX quốc tế, Tổ chức lao động quốc tế (ILO) và các nước khác
theo bản chất, giá trị, những nguyên tắc và cách thức tổ chức HTX.
Phát huy tư tưởng đó của Người. Trong thực tế, Đảng và Nhà nước luôn
luôn quan tâm đến kinh tế tập thể vì đây là thành phần kinh tế của những người
lao động sản xuất nhỏ bao gồm nông dân, thợ thủ công, người lao động, người
buôn bán , làm dịch vụ nhỏ cùng nhau làm ăn tập thể, họ tự nguyện góp tư liệu
sản xuất chủ yếu, góp vốn lao động tập thể có phân công , hưởng thụ theo thu
nhập lao động và đóng góp cổ phần . Đồng thời vẫn duy trì và phát triển quỹ
không chia , sử dụng theo mục đích và lợi ích chung của HTX nhằm không ngừng
tái sản xuất mở rộng .
Lớp Trung cấp LLCT chính quy tập trung K28 Trường chính trị Nguyễn Văn
Cừ
8
Tiểu luận tốt nghiệp Trung cấp lý luận chính trị Nguyễn Văn Học
Trong giai đoạn thực hiện quản lý kinh tế mới, Nghị quyết Đại hội Đảng toàn
quốc lần thứ VI đã đánh giá kinh tế tập thể trong nông nghiệp là kinh tế tự chủ, nên
đã xuất hiện một số hình thức HTX mới thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau. Thực tiễn
đã khẳng định “ Nghị quyết 10 ” của Bộ chính trị là đúng đắn, là phù hợp với điều
kiện của nền kinh tế nước ta và đúng với nguyện vọng của nhân dân. Tuy nhiên
trong quá trình hoạt động bộ máy quản lý còn có nhiều lúng túng trong hoạt động và
điều hành sản xuất
Đại hội VIII của Đảng đã đánh giá : “ Chủ động đổi mới phát triển và
nâng cao hiệu quả kinh tế nhà nước , kinh tế HTX , kinh tế nhà nước đóng vai
trò chủ đạo cùng với kinh tế HTX từng bước trở thành nền tảng của nền kinh
tế đất nước ”.
Đại hội IX khẳng định : “ Kinh tế tập thể phát triển với nhiều hình thức
đa dạng, trong đó HTX là nòng cốt ” “ Kinh tế tập thể và kinh tế nhà nước ngày
càng trở thành nền tảng của kinh tế đất nước ”.
Nghị quyết TW 5 khoá IX: chủ trương của Đảng và Nhà nước là “ Tiếp tục
đổi mới, phát triển, nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể”. Kinh tế tập thể mà nòng
cốt HTX kiểu mới với nhiều hình thức và trình độ khác nhau trong các ngành, lĩnh
vực, nhất là trong nông nghiệp, nông thôn đã đáp ứng một phần nhu cầu của
người lao động, HTX kinh doanh đóng góp quan trọng vào quá trình phát triển
của đất nước”.
Nghị quyết đã đề ra mục tiêu đến năm 2010: “ Đưa kinh tế tập thể thoát
khỏi khó khăn yếu kém hiện nay phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng, tiến tới
chiếm tỷ trọng ngày càng lớn trong GDP của nền kinh tế đất nước ”
Nghị quyết Hội Nghị lần thứ 7 Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá X về
phát triển nông nghiệp, nông dân và nông thôn.
Trên cơ sở quan điểm lãnh đạo của Đảng, chính sách phát triển kinh tế hợp
tác xã ngày càng được luật hóa: Hiến pháp năm 1992, trên cơ sở những chủ
trương, đường lối lớn của Đảng, đã khẳng định: kinh tế tập thể do công dân góp
vốn, góp sức hợp tác sản xuất, kinh doanh được tổ chức dưới nhiều hình thức trên
Lớp Trung cấp LLCT chính quy tập trung K28 Trường chính trị Nguyễn Văn
Cừ
9
Tiểu luận tốt nghiệp Trung cấp lý luận chính trị Nguyễn Văn Học
nguyên tắc tự nguyện, dân chủ, cùng có lợi. Nhà nước tạo điều kiện để củng cố và
mở rộng các HTX hoạt động có hiệu quả. Điều đó là kết quả của một thời gian dài
vận động thực tiễn và tổng kết lý luận của Đảng và Nhà nước ta về HTX. Sự
khẳng định của Hiến pháp năm 1992 đã tạo đà cho sự đổi mới không ngừng về cơ
chế quản lý phát triển HTX của Nhà nước.
Trên cơ sở những điều mà Hiến pháp năm 1992 viết về kinh tế tập thể, ngày
20/3/1996, tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khoá 9, Luật HTX được thông qua, mở ra
một trang sử mới cho công tác tổ chức, quản lý và phát triển kinh tế tập thể nói
chung, HTX nói riêng. Luật HTX 1996 ban hành là cơ sở pháp lý bước đầu cho
việc chuyển đổi mô hình HTX kiểu cũ sang mô hình HTX kiểu mới. Theo đó
Chính phủ đã ban hành một loạt các văn bản dưới luật như: (1) Nghị định 15/CP
ngày 21/1/1997 quy định chính sách khuyến khích phát triển HTX; (2) Nghị định
16CP ngày 21/2/1997 về xử lý công nợ của HTX cũ chuyển đổi sang hoạt động
theo luật; và (3) Thông tư số 14 BKH ngày 29/3/1997 của Bộ kế hoạch và Đầu tư
về hướng dẫn việc chuyển đổi và đăng ký gia đình HTX. Dưới sự điều chỉnh của
hệ thống các luật và văn bản dưới luật trên, quá trình phát triển HTX ở nước ta
diễn ra theo hai hình thức sau: chuyển đổi mô hình HTX kiểu cũ sang mô hình
HTX kiểu mới và thành lập mới các HTX với chức năng chủ yếu là cung cấp dịch
vụ cho hộ xã viên cho cộng đồng và tạo việc làm cho những người lao động dễ bị
tổn thương trong cơ chế kinh tế thị trường.
Ngày 26 tháng 11 năm 2003, Luật HTX sửa đổi đã được Quốc hội khoá XI
thông qua tại kỳ họp thứ 4 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1 tháng 7 năm 2004.
Luật đã có nhiều thay đổi tích cực so với Luật của năm 1996, tạo ra nhiều thuận
lợi và thông thoáng hơn cho các HTX phát triển. Theo Luật, HTX có được khung
khổ pháp lý hoàn chỉnh phù hợp hơn với cơ chế thị trường và các chuẩn mực quốc
tế.
Phạm vi hoạt động của các HTX đã được mở rộng, không chỉ giới hạn trong
ngành nông nghiệp mà đã lan rộng sang các ngành và các lĩnh vực kinh tế khác
trong nền kinh tế.
Nếu chỉ xét riêng lĩnh vực nông nghiệp, khu vực có nhiều HTX nhất đang
hoạt động, thì hầu hết các HTX đã đảm nhiệm nhiều dịch vụ nông nghiệp phục vụ
các hộ xã viên và cạnh tranh với các cơ sở dịch vụ khác trên cùng địa bàn. Bên
cạnh đó, các HTX đã không chỉ giới hạn phạm vi hoạt động của mình trong nội bộ
Lớp Trung cấp LLCT chính quy tập trung K28 Trường chính trị Nguyễn Văn
Cừ
10
Tiểu luận tốt nghiệp Trung cấp lý luận chính trị Nguyễn Văn Học
ngành mà đã mở rộng sang cung cấp dịch vụ tổng hợp cho các xã viên của mình
và cho thị trường.
Để góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp, việc tiếp
tục phát triển và nghiên cứu xây dựng mô hình HTX kiểu mới đối với cả nước nói
chung, HTX DVNN xã Ninh Xá - huyện Thuận Thành- Bắc Ninh nói riêng đó là
nhiệm vụ quan trọng của thời kỳ đổi mới;góp phần thắng lợi công cuộc công
nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và thành công trong quá trình hội nhập kinh tế
quốc tế của đất nước nói chung và của tỉnh Bắc Ninh nói riêng.
2- Cơ sở thực tiễn .
Các hình thức hợp tác trong nông nghiệp nước ta hình thành từ lâu đời với
những hình thức đơn giản như : Vận công, đổi công, tổ vận công … đến năm
1958, một hình thức hợp tác mới trong nông nghiệp xuất hiện, có tổ chức chặt
chẽ, có điều lệ thành văn, đó là HTX sản xuất Nông nghiệp.
Sau khi cuộc kháng chiến chống Pháp thắng lợi Miền Bắc tiến hành cải tạo
chế độ XHCN, hình thành kinh tế quốc doanh, kinh tế HTX bằng cách thức đưa
nông dân, thợ thủ công vào HTX với nhiều hình thức HTX đa dạng . Trong nông
nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, tín dụng chỉ sau 3 năm (1958-1960) miền bắc đã có
hơn 40.000 HTX được thành lập và đưa vào sản xuất , với số hộ và các HTX
chiếm 90% nông dân cả nước . Phấn khởi tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng,
vào HTX : “ HTX là nhà, xã viên là chủ” .Trong thời kỳ 1958 - 1960 sản xuất
nông nghiệp tăng 6,2%/năm. Năm 1960 -1965 tăng 4,4%/năm.
Đóng góp và hoàn thành nghĩa vụ đối với nhà nước. Thực hiện xây dựng
quê hương vừa cung cấp sức người, sức của chi viện cho tiền tuyến Miền Nam
đánh thắng giặc Mỹ góp phần to lớn vào công cuộc giải phóng miền Nam thống
nhất đất nước.
Cuộc cách mạng dân tộc dân chủ ở miền Nam thắng lợi, đất nước thống
nhất, cả nước đi lên CNXH với quan điểm tiến nhanh, tiến mạnh, tiến vững chắc
lên CNXH. Miền Bắc tiến hành sát nhập HTX với quy mô lớn, quy mô toàn xã
trên diện rộng , Miền Nam thành lập các tập đoàn sản xuất .
Năm 1979 ở miền Bắc, HTX quy mô toàn xã là 4 154 HTX.
Năm 1980 ở miền Nam đã thành lập 1518 HTX và 9.350 tập đoàn giải sản
xuất. Nhìn chung trong giai đoạn này phong trào thành lập HTX diễn ra mạnh mẽ
với số lượng xã viên đông, tinh thần xây dựng CHXH cao.
Lớp Trung cấp LLCT chính quy tập trung K28 Trường chính trị Nguyễn Văn
Cừ
11
Tiểu luận tốt nghiệp Trung cấp lý luận chính trị Nguyễn Văn Học
Tuy nhiên cuối năm 1970 đầu những năm 80, trong bối cảnh của nền kinh
tế thực hiện cơ chế kinh tế kế hoạch hoá tập trung bao cấp. Do vậy sản xuất
không phát triển, về nông nghiệp phát triển chậm , nhiều vùng chưa thoát khỏi tự
cấp , tự túc, chia cắt độc canh , sản xuất lương thực bị giảm sút , tình trạng mê tín
dị đoan , thủ tục lạc hậu tệ nạn xã hội có chiều hướng phát triển mạnh.
Đến nay sau hơn 40 năm sản xuất và phát triển, HTX Nông nghiệp đã trải
qua những bước thăng trầm và đang có những thay đổi để khẳng định vị trí đích
thực trong thời kỳ đổi mới với nền kinh tế nhiều thành phần vận hành theo cơ chế
thị trường theo định hướng XHCN.
* Nguyên nhân chủ yếu của tình hình trên
- Chưa tập trung đúng mức cho nông nghiệp đặc biệt là cho phát triển đầu
tư , phát triển lương thực , đầu tư chưa thoả đáng về nghiên cứu khoa học và ứng
dụng KHKT vào sản xuất kém, việc sử dụng vốn đầu tư cho nông nghệp lãng phí
lớn, ít hiệu quả, ý thức quản lý bảo vệ tài sản tập thể không cao , dẫn đến tài sản hư
hỏng thất thoát nhiều.
- Do nhận thức chưa sâu về CNXH về chặng đường đầu của thời kỳ quá độ,
không nắm vững quy luật phát triển, điều kiện tự nhiên, kinh tế- xã hội , chủ quan
nóng vội . Gò ép nông dân vào hợp tác xã , tập đoàn sản xuất, đưa lên quy mô
lớn , trình độ cao , tập thể hoá triệt tư liệu sản xuất trong khi chưa có đủ điều kiện
cần thiết
- Áp dụng máy móc những hình thức tổ chức quản lý giống nhau vào cùng
một vùng , các HTX , tập đoàn sản xuất , không có chính sách khuyến khích kinh
tế hộ gia đình, HTX và xã viên phải gánh chịu nhiều khoản “ Bao cấp cho xã hội”
.
- Hệ thống quản lý còn cồng kềnh , đội ngũ cán bộ KHKT học thấp , thiếu
kinh nghiệm trong sản xuất, điều hành.
- Từ thực tiễn phát triển nông nghiệp Đảng và nhà nước ta đã đưa ra nhiều
chủ trương, chính sách nhằm cởi trói cho sản xuất nông nghiệp với chủ trương
khoán “ 100 ” bước đầu đã tạo lên động lực thúc đẩy nông nghiệp phát triển . Tuy
vậy đã nẩy sinh nhiều vấn đề nổi cộm hộ xã viên thu nhập không đồng đều , tình
trạng nợ đọng nhiều .
Lớp Trung cấp LLCT chính quy tập trung K28 Trường chính trị Nguyễn Văn
Cừ
12
Tiểu luận tốt nghiệp Trung cấp lý luận chính trị Nguyễn Văn Học
- Đánh giá những kết quả đạt được và những khó khăn thiếu sót được khắc
phục. Bộ chính trị đã đề ra Nghị quyết 10 thực sự như một luồng gió mới thổi vào
sản xuất nông nghiệp tạo ra một động lực to lớn thúc đẩy sản xuất nông nghiệp
phát triển. Sản lượng lương thực không ngừng tăng , đưa nước ta từ một nước
phải nhập khẩu lương thực thành một nước xuất khẩu lương thực.
- Thực hiện công cuộc đổi mới, phát triển kinh tế nhiều thành phần theo cơ
chế thị trường , nhiều mô hình HTX kiểu cũ không còn phù hợp. Đảng, Nhà nước
đã chủ trương cho chuyển đổi HTX kiểu cũ sang HTX kiểu mới theo luật HTX
được chính phủ ban hành năm 1996 và sửa đổi bổ sung năm 2003.
Qua gần 10 năm thực hiện theo luật HTX, nhiều HTX được xây dựng mới
với nhiều loại hình khác nhau, qua đó đánh giá tổng kết một số HTX làm ăn có
hiệu quả . Để phát huy tính ưu việt của HTX, Đảng và Nhà nước khắc phục tình
trạng trên, tiếp tục hoàn thiện, củng cố xây dựng thành lập HTX quy mô lớn,
HTX kiểu mới phù hợp với trình độ quản lý, tổ chức đảm đương tất cả các khâu
mà các hộ riêng lẻ không có khả năng đầu tư khai thác, đồng thời là chỗ dựa cho
kinh tế hộ gia đình phát triển một cách hiệu quả nhất. HTX kiểu mới thể hiện sự
năng động sáng tạo, độc lập tự chủ trong cơ chế mới, có chế tập thể. Đây là chỗ
dựa cho các hộ, làm cầu nối kinh tế hộ tiếp cận với thị trường, giao lưu hợp tác với
các tổ chức thành phần kinh tế khác, áp dụng những thành tựu KHKT của nhân loại
vào sản xuất, tiêu thụ trao đổi hàng hoá, sản phẩm cho xã hội, góp phần thực hiện
thắng lợi công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, theo tinh thần của Hội
nghị Trung ương lần 7 khoá X về nông nghiệp, nông dân và nông thôn.
Chương II:
THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CỦA HỢP TÁC XÃ DỊCH VỤ
NÔNG NGHIỆP XÃ NINH XÁ GIAI ĐOẠN 2006 - 2008
I/ ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN, KINH TẾ, XÃ HỘI.
Ninh Xá là xã nằm ở phía Nam huyện Thuận Thành, cách trung tâm huyện
8km, có Quốc lộ 38 và Tỉnh lộ 182 chạy qua.
Phía Đông giáp xã Nghĩa Đạo.
Lớp Trung cấp LLCT chính quy tập trung K28 Trường chính trị Nguyễn Văn
Cừ
13
Tiểu luận tốt nghiệp Trung cấp lý luận chính trị Nguyễn Văn Học
Phía Tây giáp xã Nguyệt Đức.
Phía Bắc giáp xã Trạm Lộ.
Phía Nam giáp tỉnh Hưng Yên.
Nhìn chung xã có một vị trí thuận lợi cho giao lưu buôn bán và tiêu thụ sản
phẩm.
Xã nằm trong khu vực đồng bằng sông Hồng nên mang đặc điểm của đồng
bằng sông Hồng. Xã Ninh Xá chịu ảnh hưởng của khí hậu nhiệt đới gió mùa nóng
ẩm và mùa đông khá lạnh. Tổng số xã có 8960 nhân khẩu, với 1990 hộ, được
phân bố 9 thôn và 2 xóm, nghề nghiệp chính của người dân là sản xuất nông
nghiệp, các ngành nghề phụ chưa phát triển, điều kiện sản xuất, canh tác còn
nhiều khó khăn. Đặc biệt do việc tưới tiêu không chủ động, lao động thiếu việc
làm, tốc độ tăng trưởng chậm, mức sống của nhân dân thấp.
Lớp Trung cấp LLCT chính quy tập trung K28 Trường chính trị Nguyễn Văn
Cừ
14
Tiểu luận tốt nghiệp Trung cấp lý luận chính trị Nguyễn Văn Học
Tổng diện tích đất tự nhiên 827,43 ha. Trong đó diện tích đất nông nghiệp
chiếm tỷ lệ tương đối cao năm 2006 diện tích đất nông nghiệp là 562,70 ha chiếm
68,01% trong tổng diện tích đất tự nhiên của xã, tuy nhiên theo xu thế hiện nay thì
đất nông nghiệp còn 562,12 ha chiếm 67,93% trong tổng diện tích đất tự nhiên.
Như vậy trong 3 năm thì đất nông nghiệp đã giảm 0,58 ha trong tổng diện tích đất
tự nhiên (có phụ lục kèm theo ).
Nguyên nhân giảm là đã đưa vào xây dựng kiến thiết công trình phúc lợi
như Trường Mầm Non, Nghĩa trang, nghĩa địa…
Những năm đầu thập kỷ 90, thực hiện chủ trương giao quyền sử dụng đất
lâu dài cho các hộ sản xuất, hàng loạt hợp tác xã nông nghiệp bị giải thể hoặc
chuyển sang hình thức quản lý khác, riêng hợp tác xã nông nghiệp Ninh Xá được
quan tâm củâ các cấp lãnh đạo, đảng uỷ, UBND xã tiếp tục được duy trì và được
sự ủng hộ cao của Đảng bộ và nhân dân. Từ năm 1993-1998 hợp tác xã nông
nghiệp Ninh Xá đã làm tốt các chức năng dịch vụ đảm trách, hỗ trợ giúp đỡ kinh
tế hộ phát triển, tổ chức các lớp chuyển giao ứng dụng KHKT như IPM, sản xuất
giống lúa, trồng trọt, chăn nuôi, cho tất cả các thôn trong xã, phục vụ cung ứng đủ
nước cho các hộ gieo cấy, chăm sóc kịp thời vụ.
II/ THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CỦA HỢP TÁC XÃ DỊCH VỤ
NÔNG NGHIỆP XÃ NINH XÁ.
Lớp Trung cấp LLCT chính quy tập trung K28 Trường chính trị Nguyễn Văn
Cừ
15
Tiểu luận tốt nghiệp Trung cấp lý luận chính trị Nguyễn Văn Học
Thực hiện luật HTX được thông qua ngày 20/3/1996 tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội
khoá IX các nghị định của Chính phủ, nghị quyết của tỉnh Bắc Ninh và huyện Thuận
Thành. Xuất phát từ các yêu cầu sản xuất của các hộ xã viên, BCĐ chuyển đổi
HTX.DVNN Ninh Xá đã xây dựng phương án sản xuất kinh doanh của HTX cụ thể:
1- Những nét chính về hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp xã Ninh Xá.
a- Về quá trình thành lập.
Tiếp tục thực hiện đường lối do Đảng khởi xướng và lãnh đạo, những năm
qua nhiệm vụ phát triển kinh tế trên địa bàn xã đã đạt được những kết quả rất quan
trọng, rõ nét nhất là từng bước chuyển nền kinh tế nông nghiệp sang kinh tế hàng
hoá, chuyển dịch cơ cấu cây trồng theo ứng dụng KHKT.
Khi có luật hợp tác xã ra đời, tạo điều kiện cho kinh tế HTX phát triển theo cơ
chế mới, Đảng uỷ- UBND xã đã chỉ đạo bầu BCĐ chuyển đổi HTX theo luật , tại
đại hội đại biểu xã viên ngày 9/3/1998. HTX nông nghiệp Ninh Xá đã chuyển đổi
thành HTX DVNN Ninh Xá, hoạt động theo luật HTX và theo điều lệ HTX, đóng
góp cổ phần.
HTX DVNN Ninh Xá, hoạt động theo luật HTX và HTX.DVNN Ninh Xá
tiến hành đăng ký kinh doanh và được cấp phép kinh doanh, là đại diện hợp pháp
cho một tổ chức kinh tế tập thể tại cơ sở có tư cách pháp nhân và trụ sở làm việc
tại UBND xã.
Xã viên của HTX.DVNN là toàn bộ các hộ xã viên của xã với nguồn vốn
hoạt động là từ HTX.NN cũ chuyển sang.
b- Chức năng nhiệm vụ và bộ máy quản lý.
* Chức năng nhiệm vụ.
HTX có chức năng hướng dẫn các hộ xã viên sản xuất, phát triển kinh tế, tổ
chức các hoạt động dịch vụ làm đất , thuỷ lợi, điện, tưới tiêu bảo vệ đồng điền,
cây con giống, vật tư kỹ thuật phục vụ sản xuất, công tác khuyến nông tiếp thu và
chuyển giao ứng dụng các chương trình KHKT cho các hộ xã viên tạo điều kiện
giúp đỡ, hỗ trợ kinh tế hộ phát triển.
* Bộ máy quản lý:
Đại hội xã viên là cơ quan quỳên lực cao nhất, quyết định mọi vấn đề về cơ
cấu, tổ chức bộ máy quản lý và mọi hoạt động sản xuất kinh doanh của HTX.
Lớp Trung cấp LLCT chính quy tập trung K28 Trường chính trị Nguyễn Văn
Cừ
16
Tiểu luận tốt nghiệp Trung cấp lý luận chính trị Nguyễn Văn Học
Để phù hợp với chức năng nhiệm vụ mới, Bộ máy quản lý HTX đã giảm từ
13-15 người xuống còn 6 -7 người, bao gồm:
- Bộ máy điều hành
Ban quản trị HTX gồm 3 người. Trong đó:
- 1 chủ nhiệm điều hành chung hưởng thù lao: 650.000đ/1tháng
- 1 phó chủ nhiệm phụ trách kinh doanh hưởng thù lao: 550.000đ/tháng
- 1 uỷ ban quản trị phụ trách bảo vệ thực vật , thuỷ lợi hưởng thù lao:
500.000đ/1tháng.
* Bộ máy chuyên môn giúp việc.
- Kế toán hưởng thù lao : 500.000đ/1tháng.
- 1 thủ kho kiêm thủ quỹ hưởng thù lao: 300.000đ/1tháng
- 1 trưởng kiểm soát hoạt động chuyên trách, hưởng 300.000đ/1tháng.
- 2 ủy viên Ban kiểm soát công việc do trưởng kiểm soát phân công hưởng
thù lao 200.000đ/1tháng.
- 9 trưởng thôn điều hành các thôn hưởng thù lao: 190.000đ/1tháng ( chế độ
thù lao được hưởng 60% còn 40% hưởng theo chế độ kinh doanh: giống, vật tư,
bao tiêu sản phẩm ).
* Nhiệm kỳ của BQT HTX.
Theo điều lệ nhiệm kỳ của BQT là 3 năm.
c- Tổ chức hoạt động các dịch vụ.
* Dịch vụ thuỷ nông.
Hiện nay, khâu dịch vụ thuỷ nông đã được UBND tỉnh Bắc Ninh miễn toàn
bộ thuỷ lợi phí cho bà con xã viên.
Xây dựng kế hoạch vận hành điều tiết nước khoa học theo quy định sản xuất
của từng loại cây trồng theo địa bàn xã, trên cơ sở đó ký kết hợp đồng tưới tiêu với xí
nghiệp thuỷ nông, tiếp nhận và điều tiết phân phối nước tới các thôn theo hợp đồng
với HTX.
* Dịch vụ Bảo vệ đồng điền.
HTX Dịch vụ trên cơ sở xác định nhiệm vụ của mình đối với công tác Bảo
vệ thực vật và định mức chi phí để hoàn thành nhiệm vụ đề ra.
Lớp Trung cấp LLCT chính quy tập trung K28 Trường chính trị Nguyễn Văn
Cừ
17
Tiểu luận tốt nghiệp Trung cấp lý luận chính trị Nguyễn Văn Học
* Dịch vụ cây trồng.
Thực hiện đề án sản xuất giống tại chỗ được HĐND xã phê chuẩn. Sau khi
chuyển đổi HTX đã tổ chức được hai điểm sản xuất giống, đến nay đã nhân ra
toàn xã, mỗi thôn đều có một điểm sản xuất giống.
Được sự chỉ đạo trực tiếp của Đảng uỷ, UBND xã, HTX đứng ra tìm đối tác
để tổ chức sản xuất, bao tiêu sản phẩm cho các hộ xã viên tạo điều kiện để các hộ
xã viên có điều kiện tăng thu nhập trên đơn vị diện tích đất canh tác và có đủ
giống để sản xuất, liên hệ hệ với các công ty cây trồng chỉ đạo sản xuất giống cấp
I hàng năm từ 300 - 500 triệu đồng. Đặc biệt hàng năm cung cấp được 2 - 4 tấn
thóc siêu nguyên chủng như : Giống Khang dân 18, Bắc thơm 7, QN1…
Đặc biệt là dưới sự chỉ đạo của UBND tỉnh, UBND huyện - UBND xã năm
2007 - 2008, đưa giống lúa có giá trị và năng xuất cao vào cho các thôn, các xã.
HTX đã kết hợp với Phòng nông nghiệp huyện, Trung tâm khuyến nông đưa
giống lúa lai Trung Quốc vào sản xuất, năm 2007 đã đưa 100 ha lúa lai, đến năm
2008 là 120 ha, năng xuất đạt từ 70 - 80tạ/ha.
* Dịch vụ bảo quản giống bằng kho lạnh.
Những năm gần đây các khâu dịch của HTX đã giảm như dịch vụ thuỷ
nông, dịch vụ thú y, dịch vụ điện … Dưới sự quan tâm của UBND tỉnh, huyện, xã,
HTX đã tìm tòi và nghiên cứu xây dựng kho lạnh bảo quản giống khoai tây. Hiện
tại đến thời điểm này HTX đã có 2 kho lạnh bảo quản khoai tây, doanh thu 2 kho
bình quân từ 70 - 100 triệu đồng một năm.
Đây là dịch vụ rất thiết thực và mang lại hiệu quả kinh tế cao. Nó mang lại
doanh thu cho HTX hoạt động, đồng thời giúp bà con xã viên trong xã nói riêng
và bà con trong khu vực giữ được giống đảm bảo yêu cầu kỹ thuật.
* Đối với dịch vụ và các nhiệm vụ khác.
Hoạt động của HTX dịch vụ Nông nghiệp Ninh Xá vẫn mang tính chất
phục vụ nhân dân trong xã là chính. Cho nên các dịch vụ của HTX mang lại hiệu
quả rất cao cho bà con xã viên.
HTX đứng ra tổ chức thực hiện các công việc như dự thính, dự báo sâu bệnh,
bảo vệ thực vật, tiếp thu hướng dẫn các chương trình KHKT vào đời sống cho các hộ
xã viên. Cùng với Đảng, chính quyền chăm lo đời sống phúc lợi cho xã viên.
* Công tác tài vụ.
Lớp Trung cấp LLCT chính quy tập trung K28 Trường chính trị Nguyễn Văn
Cừ
18
Tiểu luận tốt nghiệp Trung cấp lý luận chính trị Nguyễn Văn Học
Thực hiện chế độ sổ sách kế toán thống kê theo quy định của nhà nước và
bộ tài chính đảm bảo đúng đủ chính xác.
2- Tình hình hoạt động của HTX DVNN Ninh Xá giai đoạn 2006 - 2008.
Từ tình hình thực tế, tập quán sản xuất của địa phương, khi hộ nông dân là
đơn vị kinh tế tự chủ trong sản xuất kinh doanh, đa số các hộ thiếu kinh nghiệm
sản xuất, thiếu kỹ thuật, thiếu KHKT và thông tin. Từ đó việc Hoạt động của HTX
là rất cần thiết giúp cho các hộ nông dân những việc mà các hộ nông dân không
làm được đó là:
a- Định hướng sản xuất : Chuyển giao khoa học, HTX đã định được
hướng sản xuất , chỉ đạo tiếp thu các biện pháp KHKT, cung cấp thông tin, hướng
dẫn thâm canh tăng vụ, tăng năng xuất cây trồng, thực hiện chương trình cấp 1
hoá giống lúa trên địa bàn toàn xã, từng vụ BQT đã xây dựng cụ thể cơ cấu
giống , quy trình kỹ thuật cho từng loại giống, từ đó chuyển dịch cơ cấu cây trồng,
đưa các loại giống cây trồng mới có chất lượng tốt vào cơ cấu cụ thể.
- Năng xuất lúa hàng năm:
2006 tạ/ha 2007 tạ/ha 2008 tạ/ha So sánh 2008 - 2006tạ/ha
Vụ xuân
54,0 58,0 60,0 Tăng 6,0
Vụ mùa
50,5 52,0 55,0 Tăng 4,5
Cả năm 52,3 55,0 58,0 Tăng 5,7
- Diện tích cây vụ đông giá trị kinh tế trên một đơn vị diện tích tăng.
Vụ đông 2006 đạt 151ha, chiếm 30% diện tích canh tác gồm các loại cây trồng
có giá trị kinh tế cao: Dưa chuột xuất khẩu, cà chua, ớt, bí đông và các loại rau mùa
khác như : đỗ tương, khoai tây, đến vụ đông 2006 hợp tác xã mời các Công ty Vạn
Hoa, công ty xuất nhập khẩu Hải Dương, công ty giống cây trồng Bắc Ninh, công ty
giống cây trồng trung ương… về trao đổi kinh nghiệm đầu tư cho sản xuất và hướng
tìm đầu ra cho sản phẩm, đã mở rộng thêm cây trồng mới như: cải cuốn, sản xuất
giống khoai tây Hà Lan, ớt xuất khẩu, cà chua chịu nhiệt…
b- Công tác chuyển giao KHKT.
Hợp tác xã phối hợp cùng với Trung tâm học tập cộng đồng, Hội Nông dân,
Phòng kinh tế huyện, Trạm khuyến nông và các công ty đưa các cây trồng mới
vào sản xuất, mời cán bộ kỹ thuật về hướng dẫn chuyển giao cho bà con nông dân
Lớp Trung cấp LLCT chính quy tập trung K28 Trường chính trị Nguyễn Văn
Cừ
19
Tiểu luận tốt nghiệp Trung cấp lý luận chính trị Nguyễn Văn Học
trong xã. Đã mở được 50 lớp tập huấn kỹ thuật về trồng trọt, chăn nuôi cho hơn
3500 lựơt hộ nông dân, để giúp cho bà con xã viên có cơ hội học hỏi kinh nghiệm
sản xuất tại các xã có mô hình sản xuất điển hình, HTX tổ chức cho các hộ nông
dân đi thăm quan các mô hình sản xuất, thăm quan mô hình sản xuất cây vụ đông
ở Cẩm Sơn, bí đông, ớt ở Cẩm Giàng, sản xuất cà chua xuất khẩu ở Hải Phòng…
Ngoài ra, để đảm bảo sản xuất đúng thời vụ, HTX có kế hoạch thông báo
lịch sản xuất đến từng thôn, từng hộ nông dân, những biện pháp kỹ thuật cần thiết
trong các khâu của quá trình sản xuất.
c- Dịch vụ thủy nông, bảo vệ đồng điền.
Trong nhiệm kỳ HTX đã tập trung tu bổ kênh mương nội đồng, chỉ đạo tốt
các đợt chiến dịch cải tạo đồng ruộng và đã nâng cấp một số công trình thủy lợi
tưới tiêu trên địa bàn toàn xã như là: đập Bùi Xá, cống G14, lạo vét cống xi
phông, cống đường Bùi - Hoàng, cống qua đường Thiện, cống G18, cống tưới
Quán Tranh và đầu tư gần 28 triệu đồng cho các công trình phục vụ sản xuất khác.
Năm 2008, HTX tham mưu cho UBND xã đầu tư xây dựng 01 cống Xi phông qua
L6 nhằm tưới tiêu cho 3 thôn là Dư Xá, Phủ và Chè với tổng số tiền trên 100 triệu
đồng.
Từ năm 2007 đến nay HTX chỉ đảm nhiệm với UBND xã quản lý chung về
thuỷ nông nội đồng, còn các khoản thu của bà còn xã viên UBND xã trực tiếp chỉ
đạo thu để lấy kinh phí xây dựng và quản lý. Nếu không thu của bà con xã viên thì
UBND trích ngân sách chi trả công điều hành, tu sửa, xây dựng cơ bản.
Dưới sự chỉ đạo của UBND xã, HĐND xã HTX Dịch vụ cử một cán bộ
chuyên môn kết hợp với Trạm bảo vệ thực vật của huyện thường xuyên kiểm tra,
thăm đồng phát hiện sâu bệnh, thông báo rộng rãi cho bà còn xã viên cách phòng
và điều trị kịp thời có hiệu quả. HTX cung ứng thuốc diệt chuột cho các thôn theo
hình thức ứng vốn và thu hồi vốn vào vụ thu hoạch.
d- Dịch vụ bảo vệ thực vật.
Đây là dịch vụ mang tính hỗ trợ cho nông dân, để đảm bảo thành quả lao
động, nâng cao năng xuất cây trồng, hạ giá thành đầu tư chi phí.
Bên cạnh hoạt động thuỷ nông, công tác bảo vệ đồng ruộng cũng được
HTX luôn quan tâm và trú trọng. Dịch vụ này đã đáp ứng được nhu cầu bảo vệ tài
sản, hoa màu của nông dân, nhờ giữ gìn và phát huy mối liên hệ giữa các thôn
trong xã nên tài sản của HTX và nông dân được quản lý, bảo vệ và phát huy có
hiệu quả, chất lượng dịch vụ ngày một nâng lên.
Lớp Trung cấp LLCT chính quy tập trung K28 Trường chính trị Nguyễn Văn
Cừ
20
Tiểu luận tốt nghiệp Trung cấp lý luận chính trị Nguyễn Văn Học
Tranh thủ sự chỉ đạo của Phòng kinh tế huyện trong việc phát hiện và dự
báo sớm tình hình sâu hại, dịch bệnh đối với sản xuất nông nghiệp. HTX đã chỉ
đạo thuê cán bộ chuyên làm công tác dự thính, dự báo, điều tra phát hiện sâu bệnh
hại lúa và hoa mầu, thông báo trên hệ thống truyền thanh của xã, của thôn để nông
dân biết kịp thời phòng trừ.
e- Dịch vụ giống cây trồng.
Được sự chỉ đạo trực tiếp của Đảng uỷ, UBND xã, HTX đứng ra tìm đối tác
để tổ chức sản xuất, bao tiêu sản phẩm cho các hộ xã viên tạo điều kiện để các hộ
xã viên có điều kiện tăng thu nhập trên đơn vị diện tích đất canh tác và có đủ
giống để sản xuất, liên hệ hệ với các công ty cây trồng chỉ đạo sản xuất giống cấp
I hàng năm từ 300 - 500 triệu đồng. Đặc biệt hàng năm cung cấp được 2 - 4 tấn
thóc siêu nguyên chủng như : Giống Khang dân 18, Bắc thơm 7, QN1…
Đặc biệt là dưới sự chỉ đạo của UBND tỉnh, UBND huyện - UBND xã năm
2007 - 2008, đưa giống lúa có giá trị và năng xuất cao vào cho các thôn, các xã.
HTX đã kết hợp với Phòng nông nghiệp huyện, Trung tâm khuyến nông đưa
giống lúa lai Trung Quốc vào sản xuất, năm 2007 đã đưa 100 ha lúa lai, đến năm
2008 là 120 ha, năng xuất đạt từ 70 - 80tạ/ha.
HTX đã duy trì sản xuất giống, hàng năm sản xuất từ 50-65ha giống nguyên
chủng, xuất bán cho công ty từ 180-200tấn/năm. Số giống còn lại HTX phân bổ
cho các hộ nông dân để gieo cấy và đã làm lợi ho nông dân hàng trục triệu đồng,
ngoài ra còn làm ổn định bộ giống, làm tăng năng xuất, sản lượng lương thực của
xã.
Dịch vụ giống cây trồng là việc làm rất quan trọng, vừa cung cấp đủ, kịp
thời các loại giống, vừa sản xuất tiêu thụ cho nông dân, dịch vụ này mang lại lợi
nhuận kinh tế cao cho nông dân và hợp tác xã. HTX đã cung ứng cho nông dân từ
30 - 40 tấn giống các loại, ngoài ra còn các giống màu: Con cà chua, khoai tây Hà
Lan, ngô, giống dưa chuột, ớt xuất khẩu, bí xanh…
Lớp Trung cấp LLCT chính quy tập trung K28 Trường chính trị Nguyễn Văn
Cừ
21
Tiểu luận tốt nghiệp Trung cấp lý luận chính trị Nguyễn Văn Học
* Kết quả sản xuất của xã qua 3 năm : Trong những năm qua với chủ
trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, thực hiện CNH-HĐN đất nước, được
sự chỉ đạo, hướng dẫn của các cấp, các ngành và sự nỗ lực của Đảng bộ và Chính
quyền cùng với nhân dân trong xã Ninh Xá, trong những năm qua kinh tế của xã
đã có những bước phát triển đáng kể ( thể hiện qua biểu số 01).
Lớp Trung cấp LLCT chính quy tập trung K28 Trường chính trị Nguyễn Văn
Cừ
22
Tiểu luận tốt nghiệp Trung cấp lý luận chính trị Nguyễn Văn Học
Với sự nỗ lực thi đua sản xuất kinh doanh trong toàn xã, hàng năm tổng sản
lượng của xã đều tăng lên, tốc độ bình quân 3 năm là 23,32%. Năm 2006, tổng giá
trị sản xuất là 51.950 triệu đồng đến năm 2008 toàn xã đạt 76.300 triệu đồng. Xã
Ninh Xá chủ yếu dựa vào sản xuất nông nghiệp nên cơ cấu kinh tế của xã thì giá
trị sản xuất nông nghiệp của xã là 27.900 triệu chiếm 53,76% trong tổng giá trị
sản xuất toàn xã, đến năm 2008 thì tổng giá trị sản xuất nông nghiệp là 45.100
triệu đồng chiếm 58,80% trong tổng giá trị của toàn xã. Tuy nhiên giá trị sản xuất
nông nghiệp trong 3 năm qua lại giảm trong cơ cấu kinh tế của toàn xã, điều này
thể hiện chủ trương của Đảng uỷ, UBND xã Ninh Xá chuyển dịch cơ cấu kinh tế
nông nghiệp, phát triển TTCN-XD và thương mại dịch vụ. Vì vậy cơ cấu kinh tế
đang có bước chuyển mạnh theo hướng tích cực tăng tỷ trọng của TTCN-DVTM
còn giảm tỷ trọng của ngành nông nghiệp. Trong nông nghiệp, trong những năm
qua thực hiện chuyển dịch theo hướng tăng giá trị chăn nuôi và nuôi trồng thuỷ
hải sản, tăng giá trị sản xuất cây trồng có giá trị cao, trong nông nghiệp qua 3 năm
thì giá trị trồng trọt tăng bình quân 38,38% còn chăn nuôi lại tăng 9,05%, điều này
giải thích những năm gần đây có dịch cúm gia cầm nên nhiều hộ đã không còn
chăn nuôi gia cầm với quy mô lớn như trước nữa và chăn nuôi lợn cũng kém phát
triển, như năm 2006 đến 2007 thì ngành chăn nuôi tăng lên, nhưng 2007 đến năm
2008 ta thấy giảm thấp.
g- Dịch vụ tiêm phòng gia súc.
Sau khi chuyển đổi mạng lưới thú y không đồng bộ, một số hộ nông dân
chưa thực sự tin tưởng vào tiêm phòng, nên tỷ lệ tiêm đạt thấp, trước tình hình
trên , HTX đã họp bàn, tổ chức chỉ đạo chặt chẽ, mỗi đợt tiêm phòng đều họp tổng
kết rút kinh nghiệm, HTX tổ chức tuyên truyền trên hệ thống loa truyền thanh, chỉ
đạo triển khai các thành viên của ban thú y xã, các trưởng thôn tuyên truyền vận
động nông dân tiêm phòng, từ đó nông dân hiểu được tầm quan trọng, hiệu quả
của việc tiêm phòng, nên tỷ lệ tiêm đạt từ 75-80% tổng đàn, cụ thể:
- Đàn lợn đạt: 90%
- Đàn chó đạt: 100%
- Đàn trâu bò đạt: 100%
3- Đánh giá hoạt động kinh doanh của Hợp tác xã Dịch vụ Nông nghiệp
xã Ninh Xá.
Lớp Trung cấp LLCT chính quy tập trung K28 Trường chính trị Nguyễn Văn
Cừ
23
Tiểu luận tốt nghiệp Trung cấp lý luận chính trị Nguyễn Văn Học
a- Những kết quả đạt được.
- Hoạt động kinh doanh của HTX đã thực sự trở thành chỗ dựa cho nông
dân trong quá trình sản xuất. Từ đó người nông dân yên tâm sản xuất, là cầu nối
giữ người nông dân và các công ty bao tiêu sản phẩm, bà con sản xuất không còn
lo lắng đến sản phẩm đầu ra.
- Các khâu dịch vụ của HTX đảm nhiều đều lấy tiêu chí phục vụ nhân dân
là chính, do vậy trong quá trình thực hiện luôn đặt lợi ích của nhân dân lên hàng
đầu, tạo điều kiện cho quá trình sản xuất ngày càng phát triển.
- Hoạt động của HTX cũng góp phần vào phát triển kinh tế, xã hội của toàn
xã. Gắn kết người sản xuất nhỏ, khơi dậy tinh thần tương thân, tương ái, góp phần
quan trọng vào công tác xoá đói, giảm nghèo, xây dựng đời sống văn hoá và đảm
bảo ổn định xã hội và các mục tiêu khác…
b- Những hạn chế.
- Các khâu dịch vụ chưa phát huy hết khả năng vai trò của hợp tác xã, chưa
năng động vận dụng sản xuất kinh doanh, trong các dịch vụ vật tư phục vụ sản
xuất nông nghiệp.
- Trong tổ chức điều hành còn thiếu khoa học, chồng chéo, cán bộ quản lý còn
ngại va chạm, xử lý chưa kiên quyết dứt điểm.
- Một bộ phận xã viên chưa thực sự tâm huyết xây dựng hợp tác xã, việc thu sản
phẩm gặp nhiều khó khăn, một số đơn vị tồn đọng ảnh hưởng đến hoạt động của hợp
tác xã.
- Trình độ của đội ngũ cán bộ trong Ban quản trị HTX chưa được đồng đều,
trình độ chưa qua đào tạo, cán bộ làm còn kiêm nhiệm.
c- Những nguyên nhân kết quả đạt được và hạn chế tồn tại
* Nguyên nhân kết quả đạt được.
Có được những kết quả đạt được là do Nhà nước có cơ chế chính sách
thông thoáng, phù hợp. Ban chấp hành Đảng bộ, chính quyền địa phương, các
ban ngành đoàn thể luôn quan tâm, ủng hộ, tạo điều kiện để hợp tác xã phát triển.
HTX có phương án sản xuất kinh doanh hợp lý, sát với điều kiện thực tế tại
cơ sở và luôn tổ chức bám sát thị trường tạo điều kiện cho kinh tế hộ phát triển,
HTX đã liên hệ sản xuất, tiêu thụ giống lúa, dưa chuột giá cao làm lợi cho các hộ
nông dân hàng trục triệu đồng, đặc biệt sự lỗ lực của các đơn vị sản xuất, thực
Lớp Trung cấp LLCT chính quy tập trung K28 Trường chính trị Nguyễn Văn
Cừ
24
Tiểu luận tốt nghiệp Trung cấp lý luận chính trị Nguyễn Văn Học
hiện tốt quy trình sản xuất, tinh thần trách nhiệm của các hộ xã viên với HTX
được nâng cao.
Bộ máy ban quản trị HTX phù hợp với cơ chế hiện nay, hoạt động của
HTX dần đã thích ứng với luật hợp tác xã. Đội ngũ cán bộ nhiệt tình, năng động
luôn vì lợi ích của nhân dân. Niềm tin của bà con nhân dân đối với Đảng, Chính
quyền và đặc biệt là đối với hoạt động của HTX dịch vụ Nông nghiệp, quyền lợi
của xã viên được quan tâm.
* Nguyên nhân hạn chế tồn tại.
- Nguyên nhân khách quan.
Do ảnh hưởng của nền kinh tế thị trường, từ nước có nền nền kinh tế kế
hoạch hoá tập trung bao cấp sang nền kinh tế thị trường thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa. Do vậy bước đầu nền kinh tế HTX có nhiều bỡ ngỡ, loay hoay
chưa biết nên chọn khâu gì, làm dịch vụ gì cho phù hợp, công tác thông tin tuyên
truyền, học tập về các điều luật của HTX chưa được trú trọng, mới có cán bộ lãnh
đạo Đảng, chính quyền, Ban quản lý nắm được những nội dung cơ bản của luật.
Còn lại đa phần xã viên, kể cả cán bộ thôn chưa biết, chưa được phổ biến rộng rãi
về nguyên tắc tổ chức, hoạt động của HTX. Cơ chế chính sách của nhà nước còn
thiếu đồng bộ và chưa phù hợp với tình hình đổi mới hiện nay.
- Nguyên nhân chủ quan.
+ Trình độ chuyên môn của Ban quản trị HTX và bộ phận giúp việc còn
hạn chế, chưa được đào tạo chuyên môn mà chủ yếu là cán bộ kiêm nhiệm, việc tổ
chức hoạt động kinh doanh theo cơ chế thị trường bước đầu còn gặp nhiều khó
khăn, bỡ ngỡ.
+ Tổ chức hoạt động điều hành có nhiều lúc còn lúng túng, sắp xếp công
việc, điều hành còn chồng chéo, chưa phát huy được sức mạnh của tập thể, giải
quyết các công việc.
+ Các vụ vi phạm chưa dứt điểm, kịp thời, thiếu kiên quyết. Đối tượng phục
vụ là những người quen biết , dàng buộc về anh, em, dòng họ… do đó còn nể
nang, né tránh trong xử lý những vi phạm.
+ Chưa hạch toán đầy đủ các yếu tố sản xuất, trong kinh doanh, chưa mạnh
dạn đầu tư phát triển những ngành nghề mới, dịch vụ mới để tạo thêm việc làm và
thu nhập cao cho các hộ xã viên.
Lớp Trung cấp LLCT chính quy tập trung K28 Trường chính trị Nguyễn Văn
Cừ
25