B GIÁO DC ÀO TO
TRNG I HC THNG LONG
o0o
KHÓA LUN TT NGHIP
TÀI:
GII PHÁP TNG CNG HOT NG HUY
NG VN TI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP
VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN VIT NAM-
CHI NHÁNH TUYÊN QUANG
SINH VIÊN THC HIN : V C HIU
MÃ SINH VIÊN : A11427
CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH- NGÂN HÀNG
HÀ NI - 2011
B GIÁO DC ÀO TO
TRNG I HC THNG LONG
o0o
KHÓA LUN TT NGHIP
TÀI:
GII PHÁP TNG CNG HOT NG HUY
NG VN TI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP
VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN VIT NAM-
CHI NHÁNH TUYÊN QUANG
Giáo viên hng dn : Ths. Phm Th Bo Oanh
Sinh viên thc hin : V c Hiu
Mã sinh viên : A11427
Chuyên ngành : Tài chính – Ngân hàng
HÀ NI - 2011
Thang Long University Library
LI CM N
Vi lòng kính trng và bit n sâu sc em xin gi li cm n chân thành nht đn
Ths.Phm Th Bo Oanh, ngi trc tip hng dn em hoàn thành bài khóa lun tt
nghip này. ng thi, em cng xin gi li cm n ti các Thy, Cô trong b môn
kinh t - Trng i hc Thng Long cùng toàn th các anh ch cán b thc t ti
Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam- Chi nhánh Tuyên Quang
đã nhit tình giúp đ em trong sut quá trình hc tp và hoàn thành khóa lun tt
nghip này.
MC LC
CHNG 1:LÝ LUN CHUNG V HOT NG HUY NG VN CA
CÁC NGÂN HÀNG THNG MI 1
1.1 Tng quan v ngân hàng thng mi. 1
1.1.1 Khái nim. 1
1.1.2 Chc nng ca ngân hàng thng mi. 1
1.1.3. Hot đng ca ngân hàng thng mi. 3
1.2 Khái nim v ngun vn ca các ngân hàng thng mi. 6
1.3 c đim, vai trò ca ngun vn huy đng và hot đng huy đng vn ca
ngân hàng thng mi. 6
1.3.1 c đim ca ngun vn huy đng 6
1.3.2 Vai trò ca ngun vn huy đng và hot đng huy đng vn ca Ngân hàng
thng mi. 7
1.4 Phân loi ngun vn huy đng ca ngân hàng thng mi. 9
1.4.1 Phân theo hình thc huy đng. 9
1.4.2 Phân theo k hn. 10
1.4.3 Phân theo loi tin. 10
1.4.4 Phân loi theo thành phn kinh t. 11
1.5 Các hình thc huy đng vn ca ngân hàng thng mi. 11
1.5.1 Huy đng t tin gi. 11
1.5.2 Huy đng t ngun vn đi vay. 13
1.5.3 Huy đng thông qua phát hành giy t có giá. 14
1.5.4 Vn khác. 14
1.6 Các nhân t tác đng đn hot đng huy đng vn ca các Ngân hàng
thng mi. 15
1.6.1 Nhân t ch quan. 15
1.6.2 Nhân t khách quan. 17
CHNG 2:THC TRNG HUY NG VN TI NGÂN HÀNG NÔNG
NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN VIT NAM- CHI NHÁNH TUYÊN
QUANG. 20
2.1 Khái quát v Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam. 20
2.2 Khái quát v Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam-
Chi nhánh Tuyên Quang. 22
2.2.1 C cu t chc. 23
2.2.2 Môi trng hot đng ca Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn
Vit Nam- Chi nhánh Tuyên Quang. 24
Thang Long University Library
2.2.3 Các loi sn phm và dch v ch yu ca Ngân hàng Nông nghip và Phát
trin Nông thôn Vit Nam- Chi nhánh Tuyên Quang. 25
2.3 Kt qu hot đng kinh doanh ca Ngân hàng Nông nghip và Phát trin
Nông thôn Vit Nam- Chi nhánh Tuyên Quang giai đon 2008- 2010. 26
2.3.1 Hot đng huy đng vn. 26
2.3.2 Hot đng s dng vn. 28
2.3.3 N xu. 33
2.3.4 Kt qu hot đng kinh doanh. 35
2.4 Thc trng hot đng huy đng vn ti Ngân hàng Nông nghip và Phát
trin Nông thôn Vit Nam- Chi nhánh Tuyên Quang. 37
2.4.1 Tng quan v hot đng huy đng vn ca Ngân hàng Nông nghip và Phát
trin Nông thôn Vit Nam- Chi nhánh Tuyên Quang. 37
2.4.2 Quy mô và c cu ngun vn huy đng theo thành phn kinh t. 41
2.4.3 Quy mô và c cu ngun vn huy đng theo thi gian. 44
2.4.4 Quy mô và c cu ngun vn huy đng phân theo loi tin. 47
2.4.5 Chi tit ngun vn huy đng ti đa phng theo các huyn. 50
2.4.6 Phân tích mi quan h gia huy đng vn và s dng vn ca chi nhánh. 52
2.5 ánh giá v hot đng huy đng vn ca Ngân hàng Nông nghip và Phát
trin Nông thôn Vit Nam- Chi nhánh Tuyên Quang. 55
2.5.1 Nhng mt đt đc. 55
2.5.2 Nhng đim hn ch. 56
2.5.3 Nguyên nhân ca nhng hn ch tn ti trong hot đng huy đng vn ca
Ngân hàng Nông nghip & Phát trin Nông thôn tnh Tuyên Quang. 58
CHNG 3:GII PHÁP TNG CNG HOT NG HUY NG VN TI
NGÂN HÀNG NÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN VIT NAM-
CHI NHÁNH TUYÊN QUANG. 61
3.1 Mc tiêu, đnh hng phát trin hot đng huy đng vn ca Ngân hàng
Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam- Chi nhánh Tuyên Quang
trong giai đon ti. 61
3.1.1 nh hng, mc tiêu phát trin chung ca Ngân hàng Nông nghip và Phát
trin Nông thôn Vit Nam. 61
3.1.2 nh hng mc tiêu phát trin hot đng huy đng vn ca Ngân hàng
Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam 63
3.1.3 nh hng phát trin hot đng huy đng vn ca Ngân hàng Nông nghip
và Phát trin Nông thôn Vit Nam- Chi nhánh Tuyên Quang. 64
3.2 Mt s gii pháp tng cng hot đng huy đng vn ti Ngân hàng Nông
nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam- Chi nhánh Tuyên Quang. 65
3.2.1 a dng hóa các loi hình tin gi và k hn gi tin. 65
3.2.2 a dng hóa các hình thc chi tr lãi vay. 67
3.2.3 Xây dng chính sách qun lý lãi sut hp lý. 68
3.2.4 Phát trin và đy mnh các hot đng marketing. 69
3.2.5 Phát trin các loi hình dch v ngân hàng hin đi. 71
3.2.6 V c ch khuyn khích và chm sóc khách hàng. 72
3.2.7 Ci tin đn gin hóa các th tc giao dch. 72
3.2.8 Nâng cao cht lng, bi dng trình đ chuyên môn, đo đc ca đi ng
cán b nhân viên trong chi nhánh. 73
3.2.9 Duy trì và phát trin ngun vn t th trng bán l. 74
3.2.10 Gn lin vic huy đng vn vi s dng vn có hiu qu. 75
3.2.11 Các gii pháp khác. 76
3.3 Mt s kin ngh. 77
3.3.1 Kin ngh vi chính ph. 77
3.3.2 Kin ngh vi Ngân hàng nhà nc. 78
3.3.3 Kin ngh vi Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam . 79
Thang Long University Library
DANH MC CÁC THUT NG VIT TT
Ký hiu vit tt Tên đy đ
NH Ngân hàng
NHTM Ngân hàng thng mi
NHNN Ngân hàng nhà nc
NHNo& PTNT Ngân hàng Nông nghip và
Phát trin Nông thôn
TCTD T chc tín dng
TCKT T chc kinh t
VN Vit Nam đng
DNNN Doanh nghip nhà nc
DNNQD Doanh nghip ngoài quc
doanh
DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 2.1: Tình hình huy đng vn qua các nm 2008- 2010 27
Bng 2.2: C cu cho vay ca chi nhánh 29
Bng 2.3: Tình hình n xu ca chi nhánh. 34
Bng 2.4: Doanh thu, chi phí, chênh lch thu chi ca ngân hàng qua các nm 35
Bng 2.5: C cu ngun vn huy đng. 38
Bng 2.6: Ngun vn huy đng bình quân trên mt lao đng. 40
Bng 2.7: C cu ngun vn huy đng phân theo thành phn kinh t. 41
Bng 2.8: C cu ngun vn huy đng theo k hn 44
Bng 2.9: C cu ngun vn theo loi tin 47
Bng 2.10: Chi tit ngun vn huy đng ti đa phng theo các huyên. 50
Bng 2.11: Cân đi gia ngun vn và s dng vn ca chi nhánh. 52
Bng 2.12: C cu v thi hn gia huy đng vn và s dng vn 54
DANH MC CÁC BIU
Biu đ 2.1: Biu đ tng trng ngun vn ca chi nhánh. 28
Biu đ 2.2: C cu cho vay theo thi gian 30
Biu đ 2.3: C cu cho vay theo thành phn 32
Biu đ 2.4: Biu đ c cu n xu 34
Biu đ 2.5: T trng ngun vn huy đng phân theo thành phn kinh t nm 2009 . 42
Biu đ 2.6: T trng ngun vn huy đng phân theo thành phn kinh t nm 2010 . 42
Biu đ 2.7: C cu ngun vn huy đng theo k hn. 45
Biu đ 2.8: T trng các ngun tin gi có k hn nm 2009 45
Biu đ 2.9: T trng các ngun tin gi có k hn nm 2010 45
Biu đ 2.10: C cu ngun vn huy đng phân theo loi tin. 48
Biu đ 2.11: T trng ngun vn huy đng phân theo loi tin nm 2009 48
Biu đ 2.12: T trng ngun vn huy đng phân theo loi tin nm 2010 49
Thang Long University Library
LI M U
1.TÍNH CP THIT CA TÀI.
Nn kinh t đt nc đang có nhng bc phát trin vt bc, đt tc đ tng
trng nhanh và ch đng hi nhp sâu rng vi kinh t th gii. u t xây dng c
s h tng, đu t vào các ngành ngh ngày càng tng nhm đa đt nc thoát khi
tình trng lc hu tr thành mt quc gia có nn công nghip hin đi, nâng cao đi
sng ca nhân dân, cng c an ninh quc phòng và phát trin kinh t, vn hóa, xã
hi… ng trc yêu cu phát trin ca đt nc thì nhu cu v vn phc v cho hot
đng sn xut kinh doanh ca mi doanh nghip, mi ngành, mi lnh vc tr lên rt
ln và rt cp thit. Trong khi đó, ngun vn t có ca các doanh nghip, các t chc
li rt hn ch đã đt ra yêu cu cn thu hút vn đu t t nhiu ngun khác. Trc
tình hình đó, các ngân hàng thng mi trong h thng tài chính là mt kênh cung ng
vn ch yu giúp các doanh nghip gii quyt vn đ v vn. Mt khác, cùng vi s
tng trng ca nn kinh t, s phát trin ca th trng tài chính thì s gia tng ca
các kênh đu t nh chng khoán, bt đng sn, vàng, đôla… li tác đng không tt
đn ngun vn huy đng ca các ngân hàng thng mi nói chung và Ngân hàng
Nông nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam- Chi nhánh Tuyên Quang nói riêng.
Hn th na, vi đc thù là mt chi nhánh nm trên đa bàn mt tnh min núi có điu
kin kinh t, xã hi còn nhiu khó khn, th trng còn nhiu hn ch và li vp phi
s cnh tranh gay gt ca nhng NHTM khác trên cùng đa bàn đã đt ra cho
NHNo&PTNT Vit Nam-Chi nhánh Tuyên Quang yêu cu cp thit phi nghiên cu
và thc hin các gii pháp huy đng vn hu hiu, qua đó khai thác và qun tr tt
ngun vn, nâng cao nng lc trong kinh doanh, khng đnh u th cnh tranh và uy
tín ca mt trong nhng ngân hàng thng mi hàng đu. Thông qua vic tng cng
công tác huy đng vn và cho vay, ngân hàng s gián tip kích thích tit kim và đy
mnh đu t ca nhân dân cng nh là các thành phn kinh t, góp phn thúc đy tng
trng kinh t.
Xut phát t thc t trên, qua quá trình thc tp ti chi nhánh cùng s giúp đ ca
các cán b nhân viên trong chi nhánh, em đã quyt đnh la chon đ tài: “ Gii pháp
tng cng hot đng huy đng vn ti Ngân hàng Nông nghip và Phát trin
Nông thôn Vit Nam- Chi nhánh Tuyên Quang” làm đ tài nghiên cu cho khóa
lun tt nghip ca mình.
2. MC TIÊU NGHIÊN CU CA TÀI:
Mc tiêu nghiên cu ca đ tài tp trung vào 3 ni dung chính sau:
- Làm rõ c s lý lun chung v hot đng huy đng vn ca các ngân hàng thng
mi trong nn kinh t.
- Phân tích, đánh giá v thc trng hot đng huy đng vn ca NHNo&PTNT
Vit Nam- Chi nhánh Tuyên Quang qua các nm 2008, 2009 và 2010.
- a ra nhng gii pháp và mt s kin ngh nhm tng cng hot đng huy
đng vn ti NHNo& PTNT Vit Nam-Chi nhánh Tuyên Quang.
3. PHNG PHÁP NGHIÊN CU.
Phng pháp nghiên cu chính đc s dng trong khóa lun gm các phng
pháp quan sát thc t, thng kê, tng hp, phân tích và suy lun đ làm rõ nhng vn
đ ca khóa lun.
4. I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU.
- i tng nghiên cu ca khóa lun là công tác huy đng vn ca
NHNo&PTNT Vit Nam- Chi nhánh Tuyên Quang.
- Phm vi nghiên cu ca khóa lun là thc trng hot đng huy đng vn ca
NHNo&PTNT Vit Nam- Chi nhánh Tuyên Quang giai đon 2008- 2010.
5. KT CU CA KHÓA LUN:
Ngoài li m đu, kt lun, danh mc các bng biu, các s đ và danh mc tài liu
tham kho thì khóa lun đc chia làm 3 chng:
Chng 1: Lý lun chung v hot đng huy đng vn ca các Ngân hàng
thng mi.
Chng 2: Thc trng huy đng vn ti Ngân hàng Nông nghip và Phát trin
Nông thôn Vit Nam- Chi nhánh Tuyên Quang.
Chng 3: Gii pháp tng cng hot đng huy đng vn ti Ngân hàng Nông
nghip và Phát trin Nông thôn Vit Nam- Chi nhánh Tuyên Quang.
Do thi gian và kh nng nghiên cu ca bn thân còn hn ch, khóa lun cha th
đ cp đn toàn b các khía cnh ca vn đ và còn mt s sai sót nht đnh, rt mong
nhn đc s đóng góp ý kin ca các Thy, Cô và các bn đ khóa lun đc hoàn
thin và mang tính thc tin cao hn.
Em xin chân thành cm n!
Thang Long University Library
1
CHNG 1:
LÝ LUN CHUNG V HOT NG HUY NG VN CA CÁC NGÂN
HÀNG THNG MI
1.1 Tng quan v ngân hàng thng mi.
1.1.1 Khái nim.
Có rt nhiu nhng đnh ngha, khái nim v NHTM vi nhng cách nhìn nhn,
din gii khác nhau do hot đng ca các NHTM rt đa dng và luôn bin đng theo
s bin đng chung ca nn kinh t, do s khác nhau v phong tc, tp quán kinh
doanh, lut pháp ca mi quc gia và vùng lãnh th.
M: NHTM là mt công ty kinh doanh chuyên cung cp dch v tài chính và
hot đng trong ngành dch v tài chính.
Pháp: NHTM là nhng xí nghip thng xuyên nhn ca công chúng di hình
thc tin gi hay hình thc khác và h dùng vào nghip v chit khu, tín dng hay
dch v tài chính.
Vit Nam: theo Lut ngân hàng nhà nc và Lut các t chc tín dng nm 2010
thì đnh ngha: “Ngân hàng thng mi là mt loi hình ngân hàng đc thc hin tt
c các hot đng ngân hàng và các hot đng kinh doanh khác theo quy đnh ca Lut
này nhm mc tiêu li nhun ”. Trong đó, hot đng ngân hàng là hot đng kinh
doanh và cung ng thng xuyên mt hoc mt s nghip v: nhn tin gi, s dng
tin này đ cung cp tín dng và cung cp các dch v thanh toán qua tài khon.
Tóm li đnh ngha v NHTM có th din đt theo nhiu cách khác nhau, song nó
đu đc th hin nhng đc trng c bn sau:
Th nht, NHTM là mt t chc, mt đn v hot đng kinh doanh trong lnh vc
tài chính- tin t, hot đng hoàn toàn vì mc tiêu li nhun.
Th hai, NHTM đc phép huy đng vn t bên ngoài vi nhiu hình thc khác
nhau theo nguyên tc có hoàn tr.
Th ba, NHTM s dng ngun vn huy đng đc t bên ngoài đ thc hin các
hot đng cp tín dng, đu t, cung cp dch v thanh toán cho khách hàng và các
hot đng tài chính sinh li khác.
1.1.2 Chc nng ca ngân hàng thng mi.
NHTM có 3 chc nng c bn đó là:
Th nht, chc nng trung gian tín dng:
2
Ngân hàng (NH) làm trung gian tín dng khi nó là “ cu ni” gia ngi có vn d
tha và ngi có nhu cu v vn. Chc nng trung gian tín dng xut phát t s luân
chuyn vn trong quá trình tái sn xut xã hi. Thông qua vic huy đng các khon
vn tm thi nhàn ri trong nn kinh t, các NH hình thành nên các qu cho vay ri
đem cho vay li đi vi nn kinh t. Vi chc nng này, NHTM đã góp phn to li
ích cho c ngi gi tin, NH và c ngi đi vay, trong đó NH đóng vai trò là ngi đi
vay đ cho vay.
i vi ngi gi tin ngoài vic thu đc li ích t phn thu nhp tm thi nhàn
ri ca mình thông qua các khon thu nhp t lãi tin gi còn đc ngân hàng đm
bo an toàn cho các khon tin gi, tránh các ri ro mt trm khi ct gi tin mt ti
nhà và s dng các dch v thanh toán cng nh các tin ích khác ca NH. Ngc li,
đi vi ngi đi vay thì s tha mãn đc nhu cu v vn đ kinh doanh, chi tiêu,
đc cung cp các dch v thanh toán mt cách tin li, chc chn, t đó ngi vay có
th nm bt c hi kinh doanh, thay đi công ngh, m rng sn xut và ci thin điu
kin sng V phn mình thì các NHTM s tìm kim đc li nhun t chênh lch lãi
sut cho vay và lãi sut tin gi hoc t hoa hng môi gii. Ngun li nhun này chính
là c s đ NH tn ti và phát trin.
i vi nn kinh t chc nng này có vai trò ht sc quan trng trong vic thúc đy
tng trng kinh t vì nó đáp ng nhu cu v vn đ đm bo quá trình tái sn xut
đc thc hin liên tc, m rng quy mô sn xut.
Th hai, chc nng trung gian thanh toán:
Các NHTM thc hin chc nng trung gian thanh toán trên c s thc hin chc
nng trung gian tín dng. Thông qua vic nhn tin gi, NH m cho khách hàng tài
khon tin gi thanh toán đ theo dõi các khon thu, chi, t đó khách hàng có th thc
hin các hot đng thanh toán qua ngân hàng. Hn na, vic thanh toán trc tip bng
tin mt gia các ch th trong nn kinh t có nhiu hn ch, ri ro và chi phí ln…
điu này to thêm nhu cu thanh toán qua ngân hàng ca khách hàng.
Chc nng trung gian thanh toán có ý ngha quan trng đi vi nn kinh t. Các
NHTM cung ng cho khách hàng nhiu dch v thanh toán thun li nh y nhim
thu, y nhim chi, th ATM… Tùy theo nhu cu, khách hàng có th chn dch v
thanh toán phù hp. Các ch th không cn gi, mang, chi tr cho khách hàng trc tip
bng tin mt qua đó s tit kim đc chi phí, thi gian cng nh là đm bo đc s
an toàn, đng thi thúc đy lu thông hàng hóa, đy nhanh tc đ thanh toán, tc đ
luân chuyn vn, gim lng tin mt trong lu thông.
Thang Long University Library
3
i vi các NHTM, chc nng này góp phn tng thêm li nhun cho ngân hàng
thông qua vic thu phí thanh toán, tng cng ngun vn cho vay ca ngân hàng th
hin trên s d Có trong tài khon tin gi ca khách hàng
Th ba, chc nng to phng tin thanh toán:
Theo quan đim hin đi, tin t bao gm tin giy trong lu thông, s d trên tài
khon tin gi thanh toán ca khách hàng ti các NH, tin gi trên các tài khon tin
gi có k hn và tin gi tit kim không k hn… Khi kt hp chc nng trung gian
tín dng và chc nng trung gian thanh toán to cho NHTM kh nng to tin ghi s
th hin trên tài khon tin gi thanh toán ca khách hàng ti các NHTM. Thông qua
chc nng làm trung gian tín dng, NH s dng s vn huy đng đc đ cho vay, s
tin cho vay li đc khách hàng s đng đ mua hàng hóa, thanh toán dch v trong
khi s d trên tài khon tin gi thanh toán ca khách hàng vn đc coi là mt b
phn ca tin giao dch, đc h s dng đ mua hàng hóa, thanh toán dch v…
đây, chính vic cp tín dng kt hp vi hot đng thanh toán không dùng tin mt đã
to ra phng tin thanh toán trong nn kinh t. Chính vì vy, đ to ra các phng
tin thanh toán thì NHTM phi thc hin đc chc nng trung gian thanh toán, m tài
khon tin gi thanh toán cho khách hàng thì s tin trên tài khon này mi là mt b
phn ca lng tin giao dch.
1.1.3. Hot đng ca ngân hàng thng mi.
a. Hot đng huy đng vn.
Huy đng vn là các hot đng nhm to lp vn cho NH, hình thành tài sn N
cho NHTM. Hot đng huy đng vn phn ánh quá trình hình thành vn cho hot
đng kinh doanh ca NH bao gm các nghip v nh: huy đng t tin gi, đây là
nghip v phn ánh các khon tin gi t các doanh nghip, t chc và đoàn th, cá
nhân, h gia đình. Bên cnh vic huy đng t tin gi, các NHTM còn s dng nghip
v phát hành giy t có giá đ thu hút các khon vn có tính n đnh cao, nhm gia
tng đ an toàn trong hot đng ca NH. Bên cnh đó, nghip v đi vay t các t chc
tín dng trên th trng tin t và vay NHNN di các hình thc tái chit khu hoc
vay có đm bo cng đc các NHTM áp dng nhm đm bo s cân đi trong điu
hành ngun vn ca NH khi bn thân NH không t cân đi đc trên c s khai thác
ti ch. Các NHTM còn có th tin hành to vn thông qua vic nhn làm đi lý hay
nhn y thác vn t các t chc, cá nhân trong và ngoài nc. Cui cùng là ngun vn
ch s hu ca NH, đây là ngun vn thuc s hu riêng có ca NH. Trong thc t thì
khon vn này không ngng đc tng lên t kt qu hot đng kinh doanh ca NH
4
mang li. B phn vn này đóng góp mt phn đáng k vào vn trong hot đng kinh
doanh ca các NHTM, đng thi góp phn nâng cao v th ca NH trên th trng.
b. Hot đng s dng vn.
S dng vn là vic NHTM s dng nhng ngun vn đã huy đng đc đ đa
vào hot đng kinh doanh nhm mc đích đm bo an toàn cng nh tìm kim li
nhun. Thông qua các hot đng đó, NH thu lãi và phí, đây là ngip v hình thành tài
sn Có trên bng cân đi k toán ca NH. Ni dung ch yu ca nghip v này bao
gm:
Th nht ngân hàng s dng mt phn vn cho hot đng ngân qu ( bn cht là
d tr) và cung cp dch v thanh toán cho khách hàng, hot đng này ch yu đáp
ng nhu cu thu chi tin mt gia NH và khách hàng cng nh thc hin quy đnh v
d tr bt buc do NHNN đ ra.
Th hai là hot đng cho vay, đây là nghip v to kh nng sinh li chính trong
hot đng kinh doanh ca các NHTM. Hot đng này bao gm các khon đu t sinh
li ca NH thông qua vic tm thi nhng quyn s dng mt lng vn cho khách
hàng vay vn theo nhng đm bo nht đnh v tài sn, vt th chp, v kh nng hoàn
tr và v lãi sut…sau mt thi gian nht đnh quay tr li NH vi mt lng giá tr
ln hn. Cho vay là quyn ca NHTM, vì vy các NH có quyn yêu cu khách hàng
vay phi tuân th nhng điu kin mang tính pháp lý nhm đm bo vic tr n khi
đn hn. Hot đng cho vay là hot đng c bn, đem li ngun thu nhp chính cho
NH, là c s đ NH có th tn ti và phát trin đc. Hin nay, các NHTM đang thc
hin vic đa dng hoá các loi hình sn phm cho vay da trên thi hn cho vay nh
cho vay ngn hn và cho vay trung, dài hn; da theo đi tng cho vay có cho vay đ
b sung vn lu đng, cho vay theo d án đu t; hay đa dng hóa theo mc đích cho
vay nh cho vay tiêu dùng, cho vay sn xut kinh doanh… Qua đó tho mãn đc ti
đa nhu cu ca khách hàng.
Th ba là hot đng đu t: Các loi hình đu t mà NHTM thc hin đó là đu t
vào c phiu, trái phiu chính ph, trái phiu công ty, chng ch qu, bên cnh đó còn
đu t góp vn liên doanh, liên kt vi các NH, các t chc khác trong nn kinh t
nhm phân tán ri ro và tng thu nhp. Vic đu t kinh doanh chng khoán có các
mc đích khác nhau: Có khon đu t kinh doanh nhm tìm kim li nhun là ch yu,
trong trng hp này các chng khoán NH đu t thng có thi hn dài, li tc cao.
Bên cnh đó, các NHTM còn có nhng khon đu t trong ngn hn nhm mc đích
thanh khon là chính còn thu nhp là ph. Trong vic qun tr NH bao gi cng cn d
tr các chng khoán ngn hn, đc bit là tín phiu kho bc, loi tín phiu này thng
Thang Long University Library
5
xuyên có lãi sut thp, nhng li có tính thanh khon cao, đáp ng mc đích ca NH là
nâng cao kh nng thanh toán.
Th t các NHTM còn có mt s nghip v s dng vn khác nh kinh doanh
ngoi t, vàng bc và kim khí quý, thc hin các dch v bo lãnh và t vn, dch v
y thác và đi lý, kinh doanh dch v bo him, các dch v khác có liên quan đn hot
đng ngân hàng nh dch v bo him hin vt quý, giy t có giá, cho thuê két và mt
s hot đng khác theo quy đnh ca pháp lut t đó mà NH thu đc nhng khon li
nhun đáng k.
Ngân hàng thng mi hot đng theo nguyên tc đi vay đ cho vay do đó gia
hot đng huy đng vn và hot đng s dng vn có mi quan h bin chng vi
nhau. có vn cho vay, ngân hàng phi thc hin công tác huy đng vn. Nu s
lng vn huy đng nhiu thì ngân hàng có th tng cng hot đng s dng vn, khi
đó ngân hàng có th m rng các khon cho vay, các khon đu t. Tuy nhiên c cu,
loi hình, thi gian và khi lng vn cn huy đng li ph thuc vào phng hng
kinh doanh và chin lc tín dng ca ngân hàng. Khi ngân hàng mun m rng
doanh s cho vay nhm chim lnh nhng th trng ln hn, lúc này NH cn phi
tng cng hot đng huy đng vn nhm huy đng s vn cn thit. Trong trng
hp NH mun thu hp hot đng tín dng thì bt buc phi có s thay đi tng ng
trong hot đng huy đng vn nhm gim bt loi vn huy đng có lãi sut cao, tng
cng vn huy đng có lãi sut thp, gim các chi phí ca vic huy đng. Nh đó
tránh đc nhng chi phí mà ngân hàng phi gánh chu nu không có s đng b gia
huy đng và s dng.
Tóm li, gia công tác huy đng vn và s dng vn có mi quan h bin chng
tác đng qua li ln nhau. thc hin đc tt công tác này phi thc hin tt công
tác kia và ngc li. Trong công tác qun lý hot đng ngân hàng phi kt hp đc
mt cách ti u hot đng ca công tác huy đng vn và công tác s dng vn nhm
đem li hiu qu kinh doanh cao nht.
c. Hot đng trung gian khác.
ây là hot đng cung cp dch v ca NH. Nn kinh t càng phát trin thì nhu cu
tiêu dùng và s dng các dch v ca NH càng đc quan tâm và đòi hi mt s phát
trin cao hn. Các hot đng thanh toán không dùng tin mt, thanh toán qua phát
hành Séc, th tín dng, y nhim thu, y nhim chi, các dch v thanh toán xut nhp
khu nh thanh toán bng th tín dng (L/C), dch v nh thu, chuyn tin kiu hi…
ngày càng đc phát trin. Các hot đng này bên cnh vic đem li ngun thu nhp
ln cho NH còn góp phn nâng cao v th ca NH trên thng trng.
6
1.2 Khái nim v ngun vn ca các ngân hàng thng mi.
Vn là yu t không th thiu đc trong hot đng kinh doanh ca các NHTM.
Vn chi phi toàn b hot đng và quyt đnh đi vi vic thc hin các chc nng
ca NHTM bi đc trng ca hot đng NH: vn không ch là phng tin kinh doanh
chính mà còn là đi tng kinh doanh ch yu ca NHTM ( t chc kinh doanh loi
hàng hóa đc bit trên th trng tin t và th trng vn). Vi mt ngun vn có quy
mô ln và c cu hp lý, NH s có kh nng cung cp các loi hình tín dng và dch
v cho khách hàng mt cách n đnh, quyt đnh nng lc cnh tranh ca NH cng
nh uy tín ca NH trên th trng.
Theo giáo trình Nghip v ngân hàng thng mi ca trng i hc Thng Long:
“ Ngun vn ca ngân hàng thng mi là toàn b các vn tin t mà ngân
hàng to lp bng nhiu hình thc đ cho vay, đu t và thc hin các dch v
ngân hàng. Ngun vn ca ngân hàng bao gm 2 loi chính: Vn ch s hu và
vn n ”
1.3 c đim, vai trò ca ngun vn huy đng và hot đng huy đng vn ca
ngân hàng thng mi.
1.3.1 c đim ca ngun vn huy đng.
Vn huy đng là vn ngân hàng huy đng đc t các t chc kinh t, đoàn th,
các doanh nghip và cá nhân trong nn kinh t thông qua vic thc hin các nghip v
nhn tin gi, phát hành giy t có giá, đi vay trên th trng liên ngân hàng, vay
NHNN, vn tm thi nhàn ri trong các nghip v tín dng, thanh toán, các nghip v
kinh doanh khác và đc dùng làm vn kinh doanh ca ngân hàng.
Ngun vn huy đng có mt s đc đim ni bt nh sau:
Th nht: Vn huy đng chim t trng rt ln trong tng ngun vn và gi v trí
quan trng trong hot đng kinh doanh ca các NHTM. Vn huy đng là vn tài tr
chính đi vi hot đng kinh doanh ca các NHTM do đc đim ca các NHTM là các
doanh nghip hot đng trong lnh vc tài chính- tin t, vi nhim v thng xuyên là
nhn tin gi và s dng tin này đ cp tín dng cho khách hàng, cung cp các dch
v thanh toán qua tài khon và các hot đng kinh doanh khác ca ngân hàng. Do đó,
ngun vn huy đng là mc tiêu tng trng hàng nm ca các NHTM.
Th hai là nguyên tc có hoàn tr. Vn huy đng không phi là tài sn thuc s
hu ca NHTM, nó là ngun vn ngân hàng vay mn t nhng ngi đang có vn
tm thi nhàn ri trong nn kinh t. Do vy, ngân hàng ch có quyn s dng mà
Thang Long University Library
7
không có quyn s hu ngun vn này và phi có trách nhim hoàn tr c gc và lãi
sau mt khong thi gian nht đnh.
Th ba là ngun vn huy đng phi thc hin d tr bt buc theo quy đnh ca
NHNN trong tng thi k, c th là vn huy đng t tin gi và vn huy đng thông
qua vic phát hành các giy t có giá thuc loi phi d tr bt buc theo quy đnh ca
NHNN, đây là ngun vn NH đi vay mn trên th trng, v bn cht NH s phi
hoàn tr sau mt khon thi gian nht đnh. Hn na, ngun vn huy đng luôn có
tính bin đng cao, nhu cu s dng vn ca ngân hàng ln, hot đng kinh doanh ca
ngân hàng cha đng nhiu yu t ri ro. đm bo quyn li ca ngi gi tin và
đm bo an toàn cho hot đng NH thì NHTM không đc phép s dng ht s vn
huy đng này mà phi thc hin d tr bt buc theo quy đnh ca NHNN trong tng
thi k.
Th t là ngân hàng phi tr chi phí chi tr lãi cho ngun vn huy đng. Ngun vn
huy đng là ngun vn ngân hàng vay mn trên th trng, do vy, ngân hàng phi
tr lãi cho nhng khon vn này. Thêm vào đó, chi phí chi tr lãi cho nhng ngun
vn này luôn gn lin vi k hn huy đng ca ngun vn, thi gian huy đng càng
dài, lãi sut càng cao. Hin nay, chi phí phi tr cho ngun vn huy đng vn chim t
trng rt ln trong tng chi phí phi tr trong hot đng kinh doanh ca các NHTM.
Khi thc hin đnh giá lãi sut huy đng vn, ngân hàng phi quan tâm đn nhiu nhân
t, trong đó có lãi sut huy đng vn ca các đi th cnh tranh trên th trng, lãi sut
cho vay, đu t ca bn thân ngân hàng và các nhân t khác.
1.3.2 Vai trò ca ngun vn huy đng và hot đng huy đng vn ca Ngân
hàng thng mi.
- Vn là c s đ ngân hàng thc hin mi hot đng kinh doanh.
i vi bt k doanh nghip nào, mun hot đng kinh doanh đc thì phi có
vn, vn quyt đnh kh nng kinh doanh ca mi doanh nghip. Ngân hàng thng
mi cng là mt loi hình doanh nghip, bi vy vn cng là c s đ NHTM t chc
mi hot đng kinh doanh ca mình. Nói cách khác, NH không có vn thì không th
thc hin các nghip v kinh doanh, vn không ch là phng tin kinh doanh chính
mà còn là đi tng kinh doanh ch yu ca NHTM. Nhng NH trng vn là nhng
ngân hàng có nhiu th mnh trong kinh doanh.Vn là đim đu tiên trong chu k kinh
doanh ca NHTM. Do đó, ngoài vn ban đu cn thit (vn điu l theo quy đnh ca
pháp lut) thì các NH phi thng xuyên chm lo ti vic tng trng vn trong sut
quá trình hot đng.
- Vn quyt đnh quy mô tín dng và các hot đng khác.
8
Tu theo quy mô và c cu ngun vn huy đng đc mà các NHTM s quyt
đnh quy mô và c cu đu t. Vi ngun vn huy đng ln, các NH có đ kh nng
m rng phm vi và khi lng cho vay không ch gii hn trên th trng trong nc
mà còn cho vay vt ra khi lãnh th mt quc gia (cho vay trên th trng quc t),
đa dng hóa các khon mc đu t. Ngc li, do kh nng vn hn hp nên các NH
nh không có nhng phn ng nhanh nhy trc s bin đng ca lãi sut, nh hng
đn kh nng thu hút vn đu t. Nói chung, mt NHTM có ngun vn di dào s đáp
ng đc nhu cu xin vay ca khách hàng, m rng quy mô khon cp tín dng cho
mt khách hàng, m rng th phn cp tín dng, tng kh nng thanh toán và các dch
v khác ca NH qua đó tng nng lc cnh tranh trong hot đng tín dng.
- Vn quyt đnh nng lc thanh toán và đm bo uy tín ca ngân hàng trên th
trng tài chính.
Trong nn kinh t th trng, đ tn ti và m rng quy mô hot đng, đòi hi NH
phi có uy tín ln trên th trng. Uy tín đó phi đc th hin trc ht kh nng
sn sàng thanh toán khi khách hàng có yêu cu. Kh nng thanh toán ca NH càng cao
đòi hi vn kh dng ca NH phi càng ln. đm bo đc các điu kin trên, NH
phi có mt ngun vn tho mãn đng thi c hai yêu cu: cht lng và khi lng.
Vì vy, đ ngun vn huy đng s dng có hiu qu thì trong kinh doanh NH cn phi
m rng quy mô tín dng đng thi nâng cao cht lng tín dng. Vi tim nng vn
ln, NH có th hot đng kinh doanh vi quy mô ngày càng m rng tin hành các
hot đng cnh tranh có hiu qu nhm gi uy tín và nâng cao v th ca NH trên th
trng.
- Vn quyt đnh đn nng lc cnh tranh ca ngân hàng.
Thc t đã chng minh: quy mô, trình đ nghip v, phng tin k thut hin đi
ca NH là tin đ cho vic thu hút vn. ng thi, ngun vn ln là điu kin thun
li cho NHTM m rng quan h tín dng vi các thành phn kinh t c v quy mô,
khi lng tín dng, ch đng v thi gian cho vay. iu đó s thu hút nhiu khách
hàng, doanh s hot đng s tng lên nhanh chóng và NH s có nhiu thun li hn
trong kinh doanh. c bit trong tình hình hin nay, s xut hin hàng lot các t chc
tín dng, các ngân hàng thng mi mi đc thành lp làm cho tình hình cnh tranh
gia các NHTM ngày càng tr nên gay gt. Vi mt ngun vn di dào, NH s ch
đng trong vic s dng vn, hn ch ti đa các ri ro v thanh khon, tng cng c
s vt cht k thut và quy mô hot đng trên mi lnh vc t đó nâng cao uy tín ca
ngân hàng.
Thang Long University Library
9
ng thi, vn ca NH càng ln s giúp NH có đ kh nng kinh doanh đa nng
trên th trng, không ch đn thun là cho vay mà còn m rng các hình thc đu t,
kinh doanh dch v cho thuê tài chính, mua bán n và mt s dch v khác. Chính các
hình thc kinh doanh đa nng này s góp phn phân tán ri ro trong hot đng kinh
doanh và to thêm vn cho các NH.
- Góp phn tit kim chi phí xã hi, to nhng điu kin thun li cho cá nhân và
t chc xã hi.
Hiu qu hot đng dch v NH mang li cho khách hàng và nn kinh t là rt
ln, đáp ng các nhu cu vn, v thanh toán, phc v cho hot đng sn xut kinh
doanh ca khách hàng và nn kinh t. c bit hot đng huy đng vn kt hp vi
dch v thanh toán, vi kh nng ng dng công ngh hin đi đ cho ra nhiu sn
phm tin ích, mang li li ích to ln, nh tính nhanh chóng, chính xác, an toàn và
bo mt, to điu kin thun li cho quá trình tun hoàn và chu chuyn vn ca
khách hàng, ca nn kinh t đc liên tc và nhanh chóng, mang li hiu qu kinh
t rt ln nh tit gim chi phí và thi gian thanh toán. Có th nói, tt c các dch
v mang đc tính ca ngân hàng đin t đu liên quan đn hot đng huy đng vn
ca NH, xut phát t chc nng chính ca các NHTM là tích t và tp trung các
ngun vn nhàn ri trong xã hi, t đó cho vay đáp ng nhu cu v vn cho sn
xut, có th nói huy đng vn là đim khi đu, là c s đ NHTM thc hin các
dch v. Ni bt nht là dch v th, dch v chuyn tin đin t; thanh toán trc
tuyn, thanh toán liên hàng đin t ây là nhng dch v đã và đang có nhng
bc phát trin rt nhanh c v s lng và cht lng dch v.
1.4 Phân loi ngun vn huy đng ca ngân hàng thng mi.
1.4.1 Phân theo hình thc huy đng.
Là ngun vn huy đng đc phân loi theo phng thc, cách thc huy đng vn
ca các NHTM. Hin nay, các NHTM thc hin huy đng vn vi nhiu phng thc
đa dng, c th:
a) Nhn tin gi t khách hàng: đây là phng thc huy đng vn thông qua vic
NHTM m các tài khon tin gi cho khách hàng đ huy đng vn. Trong đó, các NH
thc hin vic m tài khon thanh toán cho các khách hàng là doanh nghip, t chc,
đoàn th xã hi, các cá nhân, h gia đình và m các tài khon tin gi có k hn cho
các doanh nghip, t chc và đoàn th hoc tài khon tin gi tit kim cho dân c.
b) Phát hành giy t có giá: ây là phng thc huy đng vn thông qua vic
10
NHTM phát hành các công c n đ huy đng vn nh: chng ch tin gi, k phiu,
trái phiu.
c) i vay trên th trng liên ngân hàng: là phng thc huy đng vn trong đó
các NHTM đi vay các TCTD khác trên th trng liên ngân hàng đ đáp ng nhu cu
s dng vn ca mình.
d) Vay ngân hàng nhà nc: là phng thc huy đng vn, trong đó các NHTM đi
vay ca NHNN thông qua các hình thc : chit khu, tái chit khu các giy t có giá,
tái cp vn theo h s tín dng, cho vay bng cm c các giy t có giá đ đáp ng
cho nhu cu vay vn ngn hn cn thit ca NHTM nh: cho vay đ b sung vn trong
thanh toán đin t liên ngân hàng ( bù tr đin t), cho vay khi NHTM mt kh nng
thanh toán có nguy c mt an toàn cho c h thng.
e) Vn huy đng khác: là phng thc huy đng vn thông qua các hình thc nh :
nhn vn y thác đu t, cho vay, thc hin ký qu cho khách hàng trong vic cung
cp các dch v thanh toán.
1.4.2 Phân theo k hn.
Là ngun vn huy đng đc phân loi theo tiêu chí thi gian. Hin nay, các
NHTM đang huy đng vn vi nhiu loi k hn, thi gian đa dng. C th:
a) Vn huy đng không k hn: là vn huy đng thông qua vic m tài khon tin
gi cho khách hàng nhng trong đó không ghi rõ thi gian gi tin ca khách hàng.
Do vy, khách hàng có th yêu cu rút tin ra khi NH bt c lúc nào mà NH không có
quyn t chi hoc đt ra bt c điu kin gì. Hin nay, các NHTM đang huy đng
vn không k hn vi hình thc m tài khon tin gi thanh toán và tài khon tin gi
tit kim không k hn cho khách hàng.
b) Vn huy đng có k hn ngn: là ngun vn huy đng có k hn t 12 tháng tr
xung ca NHTM, trong đó các NH huy đng thông qua vic m tài khon tin gi có
k hn ngn hn cho khách hàng hoc bng vic các NHTM phát hành các giy t có
giá ngn hn, vay trên th trng liên ngân hàng vi thi gian ngn và vay ca NHNN.
c) Vn huy đng có k hn trung và dài hn: là vn huy đng có k hn ln hn 12
tháng. Trong đó, các NHTM đi huy đng thông qua vic m các tài khon tin gi
trung và dài hn, đi vay thông qua vic phát hành các giy t có giá dài hn, vay các t
chc tín dng khác.
1.4.3 Phân theo loi tin.
Thang Long University Library
11
Là ngun vn huy đng ca NHTM đc phân loi theo loi tin huy đng.
C th:
a)Vn huy đng bng ni t: là ngun vn NHTM huy đng bng VN
b)Vn huy đng bng ngoi t: là ngun vn các NHTM huy đng bng các đng
ngoi t nh : USD, EUR, GBP, JPY…
1.4.4 Phân loi theo thành phn kinh t.
Là ngun vn ca các NHTM đc phân loi theo đi tng khách hàng ca NH.
C th:
a) Vn huy đng t dân c: là ngun vn huy đng t các cá nhân, h gia đình
thông qua vic các NHTM m các tài khon tin gi thanh toán, tin gi tit kim cho
khách hàng là cá nhân, h gia đình hay vic các NHTM bán nhng giy t có giá cho
đi tng này.
b) Vn huy đng t các doanh nghip, t chc, đoàn th xã hi: là ngun vn huy
đng t các đi tng khách hàng là doanh nghip quc doanh, doanh nghip ngoài
quc doanh, các t chc, đoàn th trong xã hi. Trong đó, các NHTM tp trung huy
đng vn t các đi tng khách hàng này thông qua vic m các tài khon tin gi
thanh toán cho khách hàng, tài khon tin gi có k hn và bán các giy t có giá cho
nhng đi tng khách hàng này.
c) Vn huy đng t các t chc tín dng khác: là ngun vn NH huy đng t các
TCTD khác trong nn kinh t, thông qua vic nhn tin gi, bán các giy t có giá và
đi vay trên th trng liên ngân hàng.
d) Vn huy đng t ngân hàng nhà nc: Là ngun vn các NHTM đi vay ti
NHNN đ đáp ng cho nhu cu s dng vn ngn hn ca mình.
1.5 Các hình thc huy đng vn ca ngân hàng thng mi.
1.5.1 Huy đng t tin gi.
+ Tin gi thanh toán.
Tin gi thanh toán là tin ca doanh nghip, t chc, đoàn th xã hi hoc cá nhân
gi vào ngân hàng không nhm mc đích đ hng lãi mà ch yu đ s dng các tin
ích do ngân hàng cung cp nh ct gi, dch v thanh toán, chi tr h, thu h, thc hin
hot đng thanh toán quc t. Ngun vn này có đc đim là tính n đnh thp, thi gian
s dng ngn và ph thuc vào nhu cu s dng vn ca khách hàng, thi v sn xut
và NH phi ch đng tr cho khách hàng bt c lúc nào khách hàng yêu cu, nhng
12
ngc li, chi phí huy đng ca ngun vn này rt thp. i vi khách hàng, h đc
hng các dch v thanh toán an toàn và thun tin ca NH vi mc phí thp, th tc
đn gin.
huy đng đc ngun tin gi thanh toán, các NHTM cn phi nâng cp các
tin ích và dch v thanh toán do NH cung cp kèm theo nh: dch v th, dch v
thanh toán, gi tin mt ni rút tin nhiu ni…Mt s NH còn kt hp tài khon
tin gi thanh toán vi tài khon cho vay (thu chi- chi vt trên s d có ca tài
khon tin gi thanh toán) hoc thng xuyên ci tin, chuyên môn hóa các nghip v
nhm rút ngn thi gian giao dch kt hp vi đu t c s vt cht vn phòng giao
dch, tin nghi và rng rãi qua đó thu hút, lôi cun khách hàng, tng kh nng cnh
tranh vi các TCTD khác.
+ Tin gi có k hn ca doanh nghip, các t chc xã hi
Tin gi có k hn ca các doanh nghip, t chc xã hi là nhng khon tin mà
các doanh nghip, t chc xã hi gi ngân hàng s đc chi tr trong mt khon thi
gian nht đnh. ây là ngun vn n đnh, vì vy các NHTM luôn tìm cách đa dng
hóa huy đng loi tin gi này bng vic áp dng nhiu k hn lãi sut, linh hot cùng
nhiu chính sách khách hàng đ thu hút ti đa ngun vn này. Trong khong thi gian
cha đn hn chi tr NH có quyn ch đng s dng s tin gi đó và nu khách hàng
mun rút tin mt vi quy mô ln trc thi hn cn phi báo trc vi NH. Thông
thng đây là khon tin nhàn ri phát sinh trong quá trình hat đng ca các doanh
nghip, t chc kinh t, t chc xã hi t các qu nh qu khu hao, qu đu t, t các
ngun thu nhp… khi h tính toán đc thi đim s dng tin, h s gi vào NH
nhm mc đích thu li và an toàn.
Ngân hàng thng phi tr lãi cao cho s d tài khon tin gi có k hn (tùy thuc
đ dài k hn), nên chi phí huy đng thng cao nhng bù li tính n đnh ca ngun
vn này li cao, có th s dng đ đu t, thay đi công ngh và cp tín dng trung,
dài hn. Vì vy, các NHTM thng tìm cách đa dng hóa loi tin gi này bng cách
áp dng nhiu k hn khác nhau vi mc lãi sut khác nhau.
+Tin gi tit kim ca dân c (TKDC)
Tin gi tit kim ca dân c là ngun vn mà NHTM huy đng tin nhàn ri
trong các tng lp dân c bao gm tin gi tit kim có kì hn và tin gi tit kim
không kì hn. Tin gi tit kim là khon tin do dân c gi vào NH vi mc đích bo
toàn và sinh li, đc bit là mc tiêu bo toàn; đây thng là khon tin gi có t trng
cao nht trong tng s tin gi ca NH và có tính n đnh cao nht. Lng tin gi ph
Thang Long University Library
13
thuc vào thu nhp ca dân c, xu hng tiêu dùng, tit kim, các đc tính v vn hóa,
xã hi.
Tin gi đc bit là tin gi tit kim thng nhy cm vi các bin đng v lãi
sut, t giá, thu nhp, chu k chi tiêu và nhiu nhân t khác. Lãi sut cao là mt nhân
t kích thích các doanh nghip, dân c gi tin.
Mun huy đng ngun tin gi, các NHTM cn phi chú ý m rng mng li chi
nhánh và phòng giao dch, đa ra các dch v, hình thc huy đng đa dng nh tit
kim bc thang, tin gi bc thang… vi lãi sut cnh tranh hp dn. Nh vy, đ huy
đng đc ngun tin gi, các NHTM cn phi nghiên cu đc đim th trng ngun
tin đ có bin pháp qun lý và s dng thích hp.
1.5.2 Huy đng t ngun vn đi vay.
Tin gi là ngun vn quan trng đ ngân hàng thc hin hot đng kinh doanh tuy
nhiên trong vic huy đng tin gi ph thuc rt nhiu yu t ngoi cnh, đôi lúc nhu
cu s dng vn ca NH không đc đáp ng kp thi gây nh hng hot đng kinh
doanh và uy tín ca NH. đáp ng nhu cu s dng vn ca NH trong nhng trng
hp khn cp, các NHTM có th đi vay, đây thc cht là quan h vay vn gia NHTM
vi NHNN hay gia các NHTM vi nhau hoc các TCTD khác.
c đim ca các khon đi vay thng là có thi hn và quy mô xác đnh trc nên
to thành ngun n đnh cho NH. Ngân hàng ch thc hin đi vay lúc cn thit và ch
đng quyt đnh khi lng vay phù hp vi nhu cu s dng, ngun vay không phi
chu d tr bt buc và bo him tin gi. Tuy nhiên, lãi sut tr cho tin vay thng
ln hn lãi sut tr cho tin gi vi cùng k hn. Các khon vay NHNN và vay các
TCTD khác tuy lãi sut thp song thng có thi hn ngn, ch nhm đm bo thanh
toán tc thi khi nhu cu thanh toán ca khách hàng tng cao.
+Vay t NHNN
Ngân hàng nhà nc đóng vai trò là ngi cho vay cui cùng trong nn kinh t.
Ngân hàng nhà nc có th cho các NHTM và TCTD vay vn ngn hn khi cn thit
di hình thc tái cp vn nh: cho vay li theo h s tín dng, chit khu, tái chit
khu các giy t có giá ngn hn, cho vay đm bo bng cm c thng phiu và các
giy t có giá ngn hn khác, cho vay b sung trong thanh toán đin t liên ngân hàng,
cho vay đc bit khi TCTD mt kh nng thanh toán và có nguy c gây mt an toàn
cho h thng. Vn vay NHNN là quan h trc tip gia các NHTM vi NHNN nm
trong s điu tit ca chính sách tin t. Khi ngân hàng nhà nc s dng nghip v
th trng m, mua bán trái phiu, k phiu ngn hn, h thng NHTM phi chu s
kim soát gt gao ca NHNN.
14
+Vay t các t chc tín dng khác
Các NH vay mn ln nhau và vay ca các TCTD khác thông qua th trng tin t
liên ngân hàng đ đáp ng nhu cu v d tr, chi tr cp bách. Lãi sut ph thuc vào
quy mô khon vay, th trng, k hn và thng cao hn các ngun huy đng khác.
Ngun tin đi vay không phi d tr bt buc, hoc đc đm bo bng các chng
khoán ca kho bc đng thi NH cng ch đng đc thi gian hoàn li, k hn ca
khon vay có th rt ngn (qua đêm). Mun m rng qui mô vay mn, mt NH cn
vn ti th trng liên ngân hàng quc t vi kh nng phân tích ri ro lãi sut và ri
ro hi đoái.
1.5.3 Huy đng thông qua phát hành giy t có giá.
Ngân hàng thng mi huy đng vn bng vic phát hành các giy t có giá nh
chng ch tin gi, k phiu, trái phiu. Trong đó k phiu, chng ch tin gi
thng là loi phiu n ngn hn, trái phiu có c k hn ngn, trung và dài hn.
Các loi giy t có giá đc NHTM phát hành tng đt vi mc đích, s lng và
k hoch s dng vn c th, phi đc NHNN chp thun và phi đc công b
rng rãi. Hình thc huy đng này giúp to và gia tng các ngun trung và dài hn
có tính n đnh cao cho NH khi cn thit. Vì vy, NH có th s dng ngun này đ
cho vay các d án, đu t tài sn c đnh, bt đng sn…
i tng mua k phiu, trái phiu ca NH và chng ch tin gi là các t chc,
cá nhân trong nn kinh t, ngoài vic s dng s vn nhàn ri hay phn tit kim
tm thi cha s dng đn đ mua, trên thc t đây còn là mt kênh đu t ca
nhng ngi có vn trong xã hi. Các k phiu, trái phiu này có kh nng chuyn
đi d dàng ra tin mt bng cách mua bán, chuyn nhng trên th trng vn
hoc chit khu ti NH.
Huy đng vn bng vic phát hành các giy t có giá thng có lãi sut cao hn
các loi tin gi có cùng k hn, chi phí cao. Tuy nhiên, NHTM li có kh nng tp
trung mt lng vn ln trong thi gian ngn và ch đng trong vic s dng ngun
vn này. Ngày nay, ngun vn này có xu hng ngày càng gia tng phù hp vi xu th
phát trin ca nn kinh t, ci tin và nâng cao cht lng dch v ca NH.
1.5.4 Vn khác.
Trong quá trình làm trung gian thanh toán, ngân hàng thng mi cng to đc
mt khon vn gi là vn trong thanh toán: bao gm các khon vn trên tài khon m
th tín dng L/C, tài khon tin gi séc bo chi, séc đnh mc và các khon tin phong
ta do ngân hàng chp nhn các hi phiu thng mi…
Thang Long University Library
15
Thông qua nghip v làm đi lý NHTM cng thu hút đc mt lng vn đáng k
trong quá trình thu hoc chi h khách hàng, làm đi lý cho các TCTD khác, nhn và
điu chuyn vn cho khách hàng, y thác đu t, y thác cho vay, y thác cp phát, y
thác gii ngân và thu h… Do vic s dng tin đc thc hin theo tin đ công vic,
nên ngân hàng có th s dng tm thi tn khon đó vào hot đng kinh doanh.
1.6 Các nhân t tác đng đn hot đng huy đng vn ca các Ngân hàng
thng mi.
Mi hot đng kinh doanh din ra đu chu s tác đng nht đnh ca môi trng
xung quanh. Nhng tác đng t môi trng kinh doanh có th to điu kin thun li
hoc cng có th gây ra nhng hn ch cho hot đng kinh doanh ca các doanh
nghip. Công tác huy đng vn, nghip v quan trng hàng đu ca NHTM cng
không nm ngoài quy lut đó. Trong c ch th trng, các NHTM buc phi cnh
tranh đ có th thu hút đc các ngun vn ln vi chi phí hp lý đ tn ti và phát
trin. Do đó, nghiên cu các nhân t nh hng, tìm gii pháp nâng cao kh nng huy
đng vn là rt cn thit. Các nhân t nh hng đn công tác huy đng vn có nhiu
và rt đa dng, nhng tp trung li có hai nhóm là ch quan và khách quan.
1.6.1 Nhân t ch quan.
- Chính sách lãi sut:
Là mt nhân t quan trng, có tác đng mnh đn vic huy đng vn ca NHTM,
đc bit là đi vi khon vn mà các t chc hoc ngi dân đu t vi mc đích
hng lãi. Các NH cnh tranh không ch v lãi sut huy đng vi các NH khác mà c
vi các kênh đu t khác trong nn kinh t. Do đó, ch mt s khác bit nh v lãi sut
có th đy đng vn nhàn ri trong xã hi đu t theo nhng chiu hng khác nhau.
ó cng có th tr thành lý do, đng lc đ các nhà đu t hoc ngi gi tin chuyn
vn t NH này sang NH khác.
Vì vy, xác đnh mt lãi sut hp lý, có tính cnh tranh là mt vn đ vô cùng quan
trng, phi đc nghiên cu cân nhc, tính toán t m và toàn din. Bên cnh đó, NH
phi tính toán sao cho lãi sut va có tính cnh tranh, va phi đm bo đc chi phí
đu vào hp lý và kinh doanh có lãi.
- Chin lc kinh doanh ca ngân hàng:
Cng nh hng trc tip và gián tip đn công tác huy đng vn. Mt NH có h
thng chin lc kinh doanh đúng đn s đt đc các mc tiêu đ ra v chi phí cng
nh v li nhun. ó là chin lc v sn phm dch v, chin lc giá, lãi sut, chin
lc phân phi, chin lc phát trin nhân s, chin lc khuych trng thng hiu