bài 5. Vũ Trụ và Hệ Mặt Trời

CHƯƠNG II:
VŨ TRỤ. HỆ QUẢ CHUYỂN ĐỘNG CỦA
TRÁI ĐẤT
Bài 5: VŨ TRỤ. HỆ MẶT TRỜI VÀ
TRÁI ĐẤT. HỆ QUẢ CHUYỂN
ĐỘNG TỰ QUAY QUANH TRỤC
CỦA TRÁI ĐẤT
I. KHÁI QUÁT VỀ VŨ TRỤ. HỆ MẶT TRỜI. TRÁI ĐẤT TRONG HỆ MẶT TRỜI
1. Vũ Trụ:
- Vũ Trụ là khoảng không gian vô tận chứa các Thiên Hà.
- Thiên Hà là tập hợp rất nhiều thiên thể (các ngôi sao,
hành tinh, vệ tinh, sao chổi,…), khí, bụi và bức xạ điện
từ.
- Dải Ngân Hà là Thiên Hà chứa Mặt Trời và các hành
tinh của nó (trong đó có Trái Đất).
2. Hệ Mặt Trời:
Hệ Mặt Trời là gì??
Hệ Mặt Trời là một tập hợp các thiên thể nằm trong Dải
Ngân Hà.
Hệ Mặt Trời có bao nhiêu hành tinh ?
Thuỷ tinh
Kim tinh
Trái Đất
Hoả tinh
Mộc tinh
Thổ tinh
Thiên Vương tinh
Hải Vương tinh
Các hành tinh trong Hệ Mặt Trời
Mặt Trời
- Mặt Trời là quả cầu lửa khổng lồ nằm ở vị trí trung

tâm hệ Mặt Trời.
- Bao gồm 8 hành tinh: Thủy tinh, Kim tinh, Trái Đất,
Hỏa tinh, Mộc tinh, Thổ tinh, Thiên Vương tinh và Hải
Vương tinh.
- Các tiểu hành tinh, vệ tinh, sao chổi, thiên thạch, các
đám bụi vũ trụ…
Hãy nhận xét hình dạng quỹ đạo và hướng
chuyển động quanh Mặt Trời của các hành tinh ?
Các hành tinh trong Hệ Mặt Trời chuyển động xung
quanh theo quỹ đạo hình elip và theo hướng ngược chiều
kim đồng hồ
3. Trái Đất trong Hệ Mặt Trời
-
Nằm ở vị trí thứ 3 từ Mặt Trời đếm ra.
-
Là hành tinh duy nhất trong hệ có sự sống.
-
Khoảng cách trung bình từ Mặt Trời đến Trái Đất
là 149.6 triệu km.
II. HỆ QUẢ CHUYỂN ĐỘNG TỰ QUAY QUANH TRỤC
CỦA TRÁI ĐẤT
1. Sự luân phiên ngày đêm:
Quan sát hình, em hãy cho biết vì sao Trái Đất lại có hiện
tượng ngày đêm luân phiên kế tiếp nhau?
Trái Đất có hình cầu nên ở một thời điểm, Trái Đất chỉ được chiếu
sáng một nửa (ngày), nửa còn lại nằm trong bóng tối (đêm).
Đồng thời, do Trái Đất tự quay quanh trục từ tây sang đông,
ngược chiều kim đồng hồ nên sinh ra hiện tượng ngày – đêm luân
phiên kế tiếp nhau.
2. Giờ trên Trái Đất và đường chuyển ngày quốc tế:

a. Giờ trên Trái Đất:
Hãy quan sát bản đồ, em hãy cho biết thế nào là giờ địa phương,
giờ múi và giờ quốc tế ?
- Giờ địa phương (giờ Mặt Trời): là giờ riêng của mỗi kinh tuyến tại
một thời điểm.
- Giờ khu vực (giờ múi): là giờ thống nhất trong từng múi giờ,
được lấy theo giờ của kinh tuyến giữa của múi đó.
- Giờ quốc tế (giờ GMT): là giờ của múi số 0.
2. Giờ trên Trái Đất và đường chuyển ngày quốc tế:
a. Giờ trên Trái Đất:
- Chọn kinh tuyến 1800 giữa múi giờ số 12 ở Thái Bình Dương
làm đường đổi ngày.
- Nếu đi từ tây sang đông qua đường đổi ngày thì trừ đi một
ngày và ngược lại.
b. Đường chuyển ngày quốc tế:
Dựa vào bản đồ, em hãy cho biết đường đổi ngày là
đường nào? Khi đi qua đó, ngày được tính ra sao?
13 giôø ngaøy
24/08/2010
15 giôø ngaøy
24/08/2010
01 giôø ngaøy
24/08/2010
? 6 ? ?
New York Luân Đôn Hà Nội Tokyo
6 giờ
ngày
24/08/2010
13 giôø
ngaøy

24/08/2010
15 giôø
ngaøy
24/08/2010
01 giôø
ngaøy
24/08/2010
3. Sự lệch hướng chuyển động của các vật thể:
- Khi Trái Đất quay, mọi địa điểm trên Trái Đất có vĩ độ
khác nhau thì có vận tốc khác nhau. Do vậy, các vật thể
chuyển động cũng lệch hướng.
- Lực làm lệch hướng các vật thể gọi là lực Côriôlít, Bắc
bán cầu: lệch phải, Nam bán cầu lệch trái so với điểm xuất
phát.
- Lực này tác động mạnh đến các khối khí, dòng biển, dòng
sông, đường đạn bay…
Qua sát hình dưới đây. Hãy mô tả sự lệch hướng của gió
ở 2 bán cầu từ đó chỉ ra nguyên nhân của sự lệch hướng đó.
400
400
NBC
BBC
A1
C1
A2
C2
A3
C3
XĐ
Hướng chuyển

động ban đầu
Hướng sau khi
lệch