B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC THNG LONG
o0o
KHÓA LUN TT NGHIP
TÀI:
MT S GII PHÁP NHM NÂNG CAO
HIU QU CHO VAY TIÊU DÙNG
TI NHNo&PTNT
CHI NHÁNH YÊN SN – TUYÊN QUANG
SINH VIÊN THC HIN : NG MAI PHNG
MÃ SINH VIÊN : A11074
CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
HÀ NI - 2011
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC THNG LONG
o0o
KHÓA LUN TT NGHIP
TÀI:
MT S GII PHÁP NHM NÂNG CAO
HIU QU CHO VAY TIÊU DÙNG
TI NHNo&PTNT
CHI NHÁNH YÊN SN – TUYÊN QUANG
Giáo viên hng dn : TS. Châu ình Phng
Sinh viên thc hin : ng Mai Phng
Mã sinh viên : A11074
Chuyên ngành : Tài chính – Ngân hàng
HÀ NI - 2011
Thang Long University Library
LI CM N
Em xin chân thành cm n các thy cô trng i hc Thng Long, đc bit là
các thy cô khoa Qun lý, ngành Tài chính – Ngân hàng đã dìu dt em đi sut quãng
đi sinh viên. Thy cô đã cho em nhiu kin thc v nghip v cng nh kin thc v
xã hi.
Em xin chân thành cm n Tin s Châu ình Phng đã đnh hng, giúp đ
em hoàn thành chuyên đ này. Em xin cm n ban lãnh đo cùng các cô chú, anh ch
cán b công tác ti Chi nhánh NHNo&PTNT huyn Yên Sn – Tuyên Quang đã giúp
đ em rt nhiu trong quá trình thc tp, vit khóa lun cng nh đã to điu kin cho
em trong vic tìm s liu cho đ tài khóa lun ca em.
Em hy vng nhng lý lun và thc tin v cho vay tiêu dùng trong đ tài này s
giúp ích cho vic nâng cao hiu qu CVTD ti Chi nhánh Yên Sn – Tuyên Quang nói
riêng và cho NHNo&PTNT cùng các NHTM nói chung.
Ngi cm n
Sinh viên
ng Mai Phng
MC LC
Trang
CHNG 1
MT S VN C BN V LÝ LUN CHO VAY TIÊU DÙNG 1
1.1. Khái nim cho vay tiêu dùng 1
1.2. c đim ca hot đng cho vay tiêu dùng 2
1.3. Nhng li ích ca cho vay tiêu dùng 3
1.3.1. i vi ngân hàng 3
1.3.2. i vi ngi tiêu dùng 3
1.3.3. i vi nn kinh t 3
1.4. Tm quan trng ca cho vay tiêu dùng ti Vit Nam 4
1.5. Phân loi cho vay tiêu dùng 4
1.5.1. Cn c vào mc đích vay 4
1.5.2. Cn c vào phng thc hoàn tr 5
1.5.3. Cn c vào ngun gc ca khon n 7
1.6. Hiu qu CVTD ca NHTM 8
1.6.1. Khái nim 8
1.6.2. Các ch tiêu đánh giá hiu qu CVTD 8
1.7. Các nhân t nh hng đn vic nâng cao hiu qu cho vay tiêu dùng ti
NHTM 10
1.7.1. Nhóm nhân t thuc v bn thân ngân hàng 10
1.7.2. Nhóm nhân t thuc v khách hàng 12
1.7.3. Nhóm nhân t thuc v môi trng hot đng ca ngân hàng 12
1.8. Qun tr ri ro trong hot đng cho vay tiêu dùng ti các NHTM 14
1.8.1. Ri ro trong hot đng cho vay tiêu dùng 14
1.8.2. Qun tr ri ro trong hot đng cho vay tiêu dùng 15
1.9. Kinh nghim cho vay tiêu dùng ca các NHTM ti mt s nc trên th
gii và bài hc đi vi các NHTM Vit Nam 20
1.9.1. Kinh nghim cho vay tiêu dùng ca các NHTM ti mt s nc 20
1.9.2. Bài hc đi vi các NHTM Vit Nam 22
KT LUN CHNG 1 23
CHNG 2
THC TRNG HOT NG CHO VAY TIÊU DÙNG TI NHNo&PTNT
CHI NHÁNH YÊN SN - TUYÊN QUANG 24
2.1. Tng quan v NHNo&PTNT chi nhánh Yên Sn- Tuyên Quang 24
Thang Long University Library
2.1.1. Khái quát s hình thành và phát trin ca NHNo&PTNT Vit Nam 24
2.1.2. Khái quát s hình thành và phát trin ca NHNo&PTNT chi nhánh Yên
Sn - Tuyên Quang 25
2.1.3. C cu t chc ca chi nhánh 26
2.1.4. Chc nng các phòng ban 26
2.1.5. Khái quát hot đng kinh doanh 28
2.2. Mt s vn đ v cho vay tiêu dùng ti Vit Nam 35
2.3. C s pháp lý ca hot đng cho vay tiêu dùng ti Vit Nam 36
2.4. Thc trng hiu qu cho vay tiêu dùng ti chi nhánh NHNo&PTNT huyn
Yên Sn- Tuyên Quang 40
2.4.1. Khái quát tình hình cho vay tiêu dùng 40
2.4.2. Quy trình cho vay tiêu dùng ca chi nhánh NHNo&PTNT huyn Yên Sn -
Tuyên Quang 40
2.4.3. Hiu qu cho vay tiêu dùng ti chi nhánh NHNo&PTNT Yên Sn – Tuyên
Quang giai đon 2008 - 2010 42
2.5. ánh giá hiu qu cho vay tiêu dùng ti chi nhánh NHNo&PTNT huyn
Yên Sn- Tuyên Quang 48
2.5.1. Kt qu đt đc 48
2.5.2. Nhng hn ch và nguyên nhân 50
KT LUN CHNG 2 51
CHNG 3
MT S GII PHÁP NHM NÂNG CAO HIU QU CHO VAY TIÊU DÙNG
TI NHNo&PTNT CHI NHÁNH YÊN SN – TUYÊN QUANG 52
3.1. nh hng phát trin hot đng cho vay tiêu dùng ti chi nhánh
NHNo&PTNT huyn Yên Sn - Tuyên Quang 52
3.1.1. nh hng hot đng kinh doanh ca NHNo&PTNT Vit Nam 52
3.1.2. nh hng hot đng cho vay tiêu dùng ca NHNo&PTNT Vit Nam nói
chung và chi nhánh NHNo&PTNT huyn Yên Sn- Tuyên Quang nói riêng 53
3.2. Mt s gii pháp nâng cao hiu qu ca hot đng cho vay tiêu dùng ti chi
nhánh NHNo&PTNT huyn Yên Sn - Tuyên Quang 54
3.2.1. Tng cng công tác marketing ngân hàng 54
3.2.2. Ci to c s h tng, hin đi hóa công ngh ngân hàng 55
3.2.3. Ci tin quy ch cho vay tiêu dùng 55
3.2.4. Nâng cao cht lng đi ng cán b 56
3.2.5. Tng cng công tác kim tra kim soát ni b 57
3.2.6. Các gii pháp h tr khác 58
3.3. Kin ngh 59
3.3.1. Kin ngh vi NHNo&PTNT Vit Nam 59
3.3.2. Kin ngh vi Ngân hàng Nhà nc 59
3.3.3. Kin ngh vi Chính ph 59
KT LUN CHNG 3 60
KT LUN 61
Thang Long University Library
DANH MC VIT TT
Ký hiu vit tt Tên đy đ
CVTD Cho vay tiêu dùng
DNNN Doanh nghip Nhà nc
DNNQD Doanh nghip ngoài quc doanh
KBNN Kho bc Nhà nc
NHNN Ngân hàng Nhà nc
NHNo&PTNT Ngân hàng Nông nghip và Phát trin Nông thôn
NHTM Ngân hàng thng mi
TCKT T chc kinh t
TCTD T chc tín dng
DANH MC CÁC BNG BIU, HÌNH V, TH, CÔNG THC
Trang
Công thc 1.1. Công thc tính s tin thanh toán cho ngân hàng mi k hn…… 5
Công thc 1.2. Công thc quy đi ra lãi sut hiu dng……………………………
6
Bng 1.1. Các bc trong quá trình phân tích tín dng tiêu dùng………………… 16
Bng 1.2. H thng đim s và chm đim các thông tin cá nhân c bn………… 17
Bng 1.3. Bng xp hng cá nhân………………………………………………… 18
S đ 2.1. S đ c cu t chc ca chi nhánh……………………………………. 26
Bng 2.1. Bng phân tích tình hình huy đng vn………………………………….
28
Biu đ 2.1. Biu đ c cu các loi ngun vn theo thi gian nm 2009………. 29
Biu đ 2.2. Biu đ c cu các loi ngun vn theo thành phn kinh t nm 2010 30
Bng 2.2. Bng phân tích tình hình s dng vn………………………………… 31
Biu đ 2.3. Biu đ c cu s dng vn theo thi gian nm 2010………………. 32
Biu đ 2.4. Biu đ c cu s dng vn theo thành phn kinh t nm 2010…… 33
Bng 2.3. Bng kt qu kinh doanh giai đon 2008 – 2010 NHNo&PTNT chi
nhánh Yên Sn – Tuyên Quang…………………………………………………….
34
Biu đ 2.5. Kt qu kinh doanh giai đon 2008 – 2010 NHNo&PTNT chi nhánh
Yên Sn – Tuyên Quang……………………………………………………………
34
S đ 2.2. Quy trình CVTD ca chi nhánh NHNo&PTNT Yên Sn – Tuyên
Quang………………………………………………………………………………
40
Bng 2.4. T trng CVTD trên tng d n cho vay……………………………… 42
Biu đ 2.6. Biu đ t trng d n CVTD trên tng d n cho vay…………… 42
Bng 2.5. C cu d n CVTD phân theo mc đích s dng vn………………… 43
Biu đ 2.7. C cu d n CVTD phân theo mc đích s dng vn…………… 44
Bng 2.6. C cu d n CVTD phân theo thi gian………………………………. 45
Thang Long University Library
Biu đ 2.8. C cu d n CVTD phân theo thi gian……………………………
46
Bng 2.7. Thu lãi CVTD trên tng thu lãi tín dng……………………………… 47
Biu đ 2.9. T trng thu lãi CVTD / Tng thu lãi t hot đng cho vay………….
47
LI M U
1. S cp thit ca đ tài:
Ngân hàng là mt trung gian tài chính, là mt kênh dn vn quan trng cho nn
kinh t. Trong môi trng cnh tranh ngày càng gay gt, vic hoàn thin và m rng
các hot đng là hng đi và phng châm cho các ngân hàng tn ti và phát trin.
M rng cho vay tiêu dùng là mt hng đi nh vy. Tuy nhiên, các ngân hàng
thng ch quan tâm ti cho vay các nhà sn xut kinh doanh mà cha thc s quan
tâm ti giai đon cui cùng ca quá trình sn xut là tiêu dùng. Nu ch cho vay sn
xut nhiu mà hàng hóa không tiêu th đc do ngi dân không có nhu cu v hàng
hóa đó hoc có nhu cu nhng li không có kh nng thanh toán thì tt yu s dn ti
cung vt quá cu, hàng hóa b tn kho và đng vn.
ây là mt hng đi không mi các nc phát trin nhng li khá mi m Vit
Nam trong nhiu nm qua. Nhng thc t ngày nay cho thy khi xã hi nc ta ngày
càng phát trin, không ch có các công ty, doanh nghip là cn vn đ sn xut kinh
doanh, m rng th trng, mà các cá nhân cng là nhng ngi cn vn hn bao gi
ht. Cuc sng càng ngày càng hin đi, mc sng ca ngi dân cng đc nâng cao,
cuc sng gi đây không ch bó hp trong “n no, mc m” mà đã dn chuyn sang
“n ngon, mc đp” và cng còn bit bao nhiêu nhu cu khác cn phi đc đáp ng.
Gi đây, tâm lý ca ngi dân coi vic đi vay là mun s dng hàng hóa trc khi có
kh nng thanh toán. áp ng lòng mong mi ca ngi dân, hot đng cho vay tiêu
dùng đã đc các ngân hàng phát trin, mt mt va to thêm thu nhp cho chính ngân
hàng, mt khác giúp đ cho các cá nhân có đc ngun vn đ ci thin cuc sng ca
mình.
Xut phát t thc tin đó, cùng vi nhng kin thc thc tin thu đc trong
quá trình thc tp ti NHNo&PTNT chi nhánh Yên Sn – Tuyên Quang, em nhn
thy hot đng cho vay tiêu dùng chi nhánh vn cha nhn đc nhiu s quan
tâm và đu t. Chính vì vy, vic nghiên cu thc trng và đa ra các gii pháp đ
nâng cao hiu qu ca nghip v cho vay tiêu dùng là rt có ý ngha đi vi s phát
trin ca chi nhánh. Do đó, em đã la chn đ tài “Mt s gii pháp nhm nâng
cao hiu qu cho vay tiêu dùng ti NHNo&PTNT chi nhánh Yên Sn – Tuyên
Quang”.
Thang Long University Library
2. Mc đích nghiên cu ca đ tài:
tìm ra gii pháp nâng cao hiu qu ca hot đng cho vay tiêu dùng ti
Agribank chi nhánh Yên Sn – Tuyên Quang, khóa lun tp trung nghiên cu phân
tích thc trng và đánh giá hiu qu hot đng cho vay tiêu dùng ca Agribank nói
chung và chi nhánh Yên Sn- Tuyên Quang nói riêng.
3. i tng và phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu: Hot đng cho vay tiêu dùng hin nay ca chi nhánh
NHNo&PTNT chi nhánh Yên Sn – Tuyên Quang.
- Phm vi nghiên cu: Agribank chi nhánh Yên Sn – Tuyên Quang
4. Phng pháp nghiên cu
Phng pháp thng kê, phng pháp suy lun, phân pháp phân tích, phng pháp
so sánh, phng pháp phán đoán và phng pháp tng hp.
5. Kt cu ca đ tài
Ngoài phn m đu, kt lun, ph lc, danh mc tài liu tham kho; ni dung khóa
lun đc kt cu thành 3 chng:
Chng 1: Mt s vn đ c bn v lý lun cho vay tiêu dùng.
Chng 2: Thc trng hot đng cho vay tiêu dùng ti NHNo&PTNT chi nhánh
Yên Sn – Tuyên Quang
Chng 3: Mt s gii pháp và kin ngh nhm nâng cao hiu qu ca hot đng
cho vay tiêu dùng ti NHNo&PTNT chi nhánh Yên Sn – Tuyên Quang.
1
CHNG 1
MT S VN C BN V LÝ LUN CHO VAY TIÊU DÙNG
1.1. Khái nim cho vay tiêu dùng
Có th nói, cho vay tiêu dùng là mt hot đng tt yu đc hình thành trong nn
kinh t th trng nhm tha mãn các vn đ: ngi tiêu dùng có nhu cu tiêu dùng
vt quá kh nng thanh toán hin ti, ngi bán mong mun tiêu th đc nhiu
hàng hóa hn, ngi có tin nhàn ri thì mong có thêm thu nhp khi cho vay. ó là ba
lý do chính hình thành nên nghip v CVTD.
Trc đây, vi hot đng ngân hàng truyn thng nc ta, khách hàng ch có th
vay vn cho nhu cu sn xut, kinh doanh, làm dch v. Khi vay vn, khách hàng phi
có d án kh thi th hin rõ đi tng đu t vn vào sn xut, kinh doanh cái gì, sn
phm và kh nng tiêu th ra sao, vòng quay vn và thi hn thu hi vn nh th
nào… kèm theo tài sn đm bo tin vay hoc tín chp thì mi có th vay đc vn
ca NHTM.
Hin nay, trong xu hng hi nhp quc t, các chi nhánh ngân hàng nc ngoài,
ngân hàng liên doanh, NHTM nhà nc, NHTM c phn, công ty tài chính…đang
cnh tranh mnh m vi nhau trong vic phát trin các sn phm cho vay tiêu dùng,
thu hút khách hàng cá nhân, cho khách hàng vay tin vi mc đích tiêu dùng ch
không phi đu t cho sn xut, kinh doanh, làm dch v…ây là sn phm tín dng
xut hin t lâu trên th gii và hin nay đang phát trin rt mnh, nht là các quc
gia có tim lc v kinh t và cnh tranh ngân hàng sôi đng, nhng mi phát trin mt
s nm gn đây ti Vit Nam.
Trên thc t có rt nhiu khái nim khác nhau v CVTD do đc trng ca tng nn
kinh t. Nhìn chung ta có th đa ra mt khái nim khái quát:
Cho vay tiêu dùng là các khon cho vay nhm tài tr cho nhu cu chi tiêu ca
ngi tiêu dùng, bao gm cá nhân và h gia đình. ây là mt ngun tài chính quan
trng giúp ngi tiêu dùng có th trang tri các nhu cu trong cuc sng nh nhà ,
phng tin đi li, đ dùng gia đình…. Bên cnh đó, nhng chi tiêu cho nhu cu giáo
dc, y t và du lch… cng có th đc tài tr bi CVTD.
Thang Long University Library
2
1.2. c đim ca hot đng cho vay tiêu dùng
- Quy mô ca tng hp đng vay thng nh nhng s lng các khon vay rt ln
dn đn chi phí t chc cho vay cao, vì vy, lãi sut CVTD thng cao hn so vi
lãi sut ca các loi cho vay trong lnh vc thng mi và công nghip, dn đn
tng li nhun thu đc t hot đng CVTD là đáng k.
- Nhu cu vay tiêu dùng ca khách hàng thng ph thuc vào chu k kinh t. Trên
thc t, chúng ta không th lng trc đc ht hu qu do nhng ri ro khách
quan gây ra nh suy thoái kinh t, mt mùa, thiên tai…, nht là khi nn kinh t ri
vào tình trng suy thoái, khi đó, ngi tiêu dùng s không thy tin tng vào tng
lai cùng vi nhng lo lng v nguy c tht nghip, h s hn ch vic vay mn t
ngân hàng.
- Nhu cu vay tiêu dùng ca khách hàng hu nh ít b tác đng bi lãi sut. Thông
thng ngi đi vay quan tâm ti s tin phi thanh toán hn là lãi sut mà h phi
chu. iu này cng xut phát t mc đích vay đ tiêu dùng ch không phi kinh
doanh.
- Mc thu nhp và trình đ hc vn là hai bin s có quan h rt mt thit ti nhu cu
vay tiêu dùng ca khách hàng, nhng ngi có thu nhp khá và tng đi n đnh
đu s tìm ti CVTD bi h có kh nng tr đc n. Ngun tr n ch yu ca
ngi đi vay có th bin đng ln, ph thuc vào quá trình làm vic, k nng và
kinh nghim đi vi công vic ca nhng ngi này, do ngun tr n ca khách
hàng đc trích t lng hay thu nhp t hot đng kinh doanh khác mà không
phi là t kt qu s dng nhng khon vay đó.
- Cht lng các thông tin tài chính ca khách hàng vay thng không cao. Thông
tin v nhân thân, lai lch và tình hình tài chính ca khách hàng thng không đy
đ và khó thu thp, ngân hàng phi b nhiu chi phí cho công tác thm đnh và xét
duyt cho vay.
- T cách ca khách hàng là yu t khó xác đnh song li rt quan trng, quyt đnh
s hoàn tr ca khon vay. Ngoài nhng ri ro ch quan nh tình trng sc khe,
kh nng tr n ca cá nhân và h gia đình…thì yu t đo đc ca cá nhân ngi
tiêu dùng cng là nhân t tác đng trc tip vào vic tr n cho ngân hàng, tuy
nhiên, đây li là mt yu t khó có th xác đnh chính xác nên cng s to nên ri
ro cho ngân hàng.
3
1.3. Nhng li ích ca cho vay tiêu dùng
1.3.1. i vi ngân hàng
Ngoài hai nhc đim chính là ri ro và chi phí cao, CVTD có nhng li ích quan
trng đi vi ngân hàng nh:
- CVTD là mt công c marketing rt hiu qu, nó giúp tng kh nng cnh tranh
ca ngân hàng vi các ngân hàng và các t chc tín dng khác, thu hút đc đi
tng khách hàng mi, t đó mà m rng quan h vi khách hàng, làm tng kh
nng huy đng các loi tin gi cho ngân hàng.
- To điu kin đa dng hóa hot đng kinh doanh, nh vy có th nâng cao thu
nhp và phân tán ri ro cho ngân hàng.
1.3.2. i vi ngi tiêu dùng
- c hng các dch v, tin ích trc khi có đ kh nng v tài chính đ mua
sm các loi hàng hóa thit yu có giá tr cao nh nhà ca, xe hi… hay trong
trng hp chi tiêu cp bách nh nhu cu v giáo dc, y t.
- i vi th h tr và ngi có thu nhp thp, CVTD giúp h có đc mt ngun
tài chính đ xây dng và n đnh cuc sng ngay t khi còn tr, bng vic mua tr
góp nhng tài sn có giá tr ln và cn thit, to cho h đng lc to ln đ làm
vic, tit kim, nuôi dng con cái.
Tuy nhiên, nu lm dng chi tiêu vào nhng vic không chính đáng thì CVTD rt
tai hi, bi khi đó nó s làm cho ngi đi vay chi tiêu vt quá mc cho phép, làm
gim kh nng tit kim và chi tiêu trong tng lai.
1.3.3. i vi nn kinh t
S sung túc ca mt nn kinh t đc th hin rõ qua mc cu v hàng hóa tiêu
dùng ca dân c. Mc cu đó chính là s lng và mc đ ca các nhu cu có kh
nng thanh toán. CVTD góp phn khi thông lung chuyn dch hàng hóa. Quá trình
sn xut và lu thông hàng hóa nu nh không có tiêu dùng thì tt yu s b tc nghn,
hàng hóa không tiêu th đc dn đn doanh nghip b đng vn và đng nhiên
quá trình sn xut không th tip tc. Vai trò ca ngân hàng lúc này tr nên quan trng
hn bao gi ht, bi có hot đng CVTD đã kéo nhu cu tng lai v hin ti, tc là
Thang Long University Library
4
to ra kh nng thanh toán cho ngi tiêu dùng trc khi h tích ly đ s tin cn
thit. Khách hàng có tin s tìm đn doanh nghip mua hàng và doanh nghip tiêu th
đc hàng hóa, sau đó mi có kh nng thanh toán n cho ngân hàng. Khi đã tiêu th
đc hàng hóa, doanh nghip s m rng sn xut và tìm đn ngân hàng tip tc vay
vn.
Tóm li, ngân hàng cho vay tiêu dùng s mang li li ích cho c ba bên: ngi tiêu
dùng, ngân hàng và doanh nghip hay chính là có li cho c nn kinh t. Nu CVTD
đc dùng đ tài tr cho chi tiêu v hàng hóa và dch v trong nc thì nó có tác dng
rt tt cho vic kích cu, to điu kin thúc đy tng trng kinh t. Song, nu các
khon cho vay tiêu dùng không đc dùng đúng mc đích thì chng nhng không kích
đc cu mà nhiu khi còn làm gim kh nng tit kim trong nc.
1.4. Tm quan trng ca cho vay tiêu dùng ti Vit Nam
CVTD vi u đim là d vay, th tc nhanh chóng đã đáp ng trc tip nhu cu
mua sm, tiêu dùng ca cá nhân và gia đình. Cùng vi tình hình nn kinh t nc ta
hin nay, vic đy mnh và nâng cao hiu qu ca hot đng CVTD ti Vit Nam tr
nên vô cùng quan trng và cn thit. ng thi đây cng là chin lc, mc tiêu và là
th trng đy tim nng ca các NHTM Vit Nam.
Vit Nam ra nhp WTO đã m ra cánh ca hi nhp ln cho nn kinh t ca đt
nc, đi sng nhân dân đc nâng cao, cuc sng ngày càng có cht lng, hin đi.
Ngoài nhng nhu cu thit yu nh n, mc, , đi li… còn có nhng nhu cu cao hn
nh vui chi, gii trí, du lch, du hc…. c bit, dch v ngân hàng ngày nay đã tr
thành công c hu dng cho cuc sng ngi dân không nhng trong thanh toán, ct
gi tin tit kim (hn ch không s dng tin mt, tit kim chi phí), mà còn trong
vic h tr vn cho ngi dân trong kinh doanh, chi tiêu, hc hành…
1.5. Phân loi cho vay tiêu dùng
1.5.1. Cn c vào mc đích vay
- CVTD c trú (Residential Mortgage Loan)
CVTD c trú là các khon cho vay nhm tài tr cho nhu cu mua sm, xây
dng, ci to nhà ca khách hàng là cá nhân hay h gia đình.
5
- CVTD phi c trú (Nonresidential Loan)
CVTD phi c trú là các khon cho vay tài tr cho vic trang tri các chi phí
mua sm phng tin đi li: xe c, tàu thuyn; đ dùng gia đình; chi phí hc hành; gii
trí và du lch.
1.5.2. Cn c vào phng thc hoàn tr
- CVTD tr góp (Installment Consumer Loan)
CVTD tr góp là hình thc cho vay tiêu dùng trong đó ngi đi vay tr n (gc
và lãi) cho ngân hàng nhiu ln, theo nhng k hn nht đnh trong thi hn cho vay.
Phng thc này thng đc áp dng vi các khon vay có giá tr ln, hoc thu nhp
tng đnh k ca khách hàng vay không đ kh nng thanh toán ht mt ln s n vay.
Công thc 1.1. Công thc tính s tin thanh toán cho ngân hàng mi k hn.
T = (V + L) / n
Trong đó:
T: S tin phi thanh toán cho ngân hàng mi k hn
V: Vn gc
L: Chi phí tài tr bao gm lãi vay phi thanh toán và các chi phí khác có liên quan
n: S k hn
Theo phng pháp gp, lãi đc tính trên c s vn gc ban đu cho toàn b
thi hn vay. Trong khi đó, vào mi đnh k, ngi đi vay phi thanh toán mt phn
vn gc cho nên vn gc ban đu đc gim dn trong thi hn vay. Vi cách tính
nh vy, lãi sut đc dùng đ tính lãi không phi lãi sut thc s đc áp dng đi
vi ngi đi vay. bo v quyn li ca ngi vay, khi tính toán theo phng pháp
này, pháp lut các nc thng yêu cu ngân hàng phi quy đi t lãi sut tính toán
sang lãi sut hiu dng và niêm yt đ ngi vay d dàng cân nhc chi phí vay mn
mà mình s phi tr cho ngân hàng, t đó đa ra quyt đnh phù hp.
Thang Long University Library
6
Công thc 1.2. Công thc quy đi ra lãi sut hiu dng.
i = 2mL / V(n + 1)
Trong đó:
i: Lãi sut hiu dng
m: S k hn thanh toán trong mt nm
V: Vn gc
n: S k hn
L: Chi phí tài tr bao gm lãi vay phi thanh toán và các chi phí khác có liên quan
Tâm lý ca ngi đi vay tr góp thng là rt thích đc tài tr vi thi hn dài đ
gim gánh nng v s tin thanh toán mi k hn. Th nhng theo nh công thc trên
thì khi s k hn (n) càng ln thì lãi sut hiu dng (i) càng có giá tr cao hn, có
ngha là ngi đi vay phi tr cho ngân hàng lãi sut cao hn nu h mun đc tài tr
vi thi hn dài hn.
- CVTD phi tr góp (Noninstallment Consumer Loan)
Theo phng thc này, tin vay đc khách hàng thanh toán cho ngân hàng ch
mt ln khi đn hn. Thng thì các khon cho vay tiêu dùng phi tr góp ch đc cp
cho các khon vay có giá tr nh và thi hn không dài.
- CVTD tun hoàn (Revolving Consumer Credit)
Là các khon CVTD trong đó ngân hàng cho phép khách hàng s dng th tín
dng hoc phát hành loi séc đc phép thu chi da trên tài khon vãng lai. Theo
phng thc này, trong thi hn tín dng đc tha thun trc, cn c vào nhu cu
chi tiêu và thu nhp kim đc tng k, khách hàng đc ngân hàng cho phép thc
hin vic vay và tr n nhiu k mt cách tun hoàn, theo mt hn mc tín dng.
7
1.5.3. Cn c vào ngun gc ca khon n
- CVTD gián tip (Indirect Consumer Loan)
CVTD gián tip là hình thc cho vay trong đó ngân hàng mua các khon n
phát sinh do nhng công ty bán l đã bán chu hàng hóa hay dch v cho ngi tiêu
dùng. Trong trng hp này Công ty bán l và Ngân hàng ký kt hp đng mua bán
n. Trong hp đng, ngân hàng thng đa ra các điu kin v đi tng đc bán
chu, s tin bán chu ti đa và loi tài sn bán chu. Sau đó Công ty bán l và ngi
tiêu dùng ký kt hp đng mua bán chu hàng hóa. Thông thng ngi tiêu dùng phi
tr trc mt phn giá tr tài sn, Công ty bán l s giao tài sn cho ngi tiêu dùng và
bán b chng t bán chu hàng hóa cho ngân hàng. Ngân hàng da trên b chng t đó
s thanh toán tin cho công ty bán l. Cui cùng ngi tiêu dùng thanh toán tin tr
góp cho ngân hàng. CVTD gián tip có mt s u đim nh:
+ Cho phép ngân hàng d dàng tng doanh s CVTD.
+ Gim đc chi phí trong cho vay.
+ M rng quan h vi khách hàng và các hot đng ngân hàng khác.
+ Giúp ngân hàng cho vay vn đúng mc đích.
Bên cnh nhng u đim nói trên, CVTD gián tip có mt s nhc đim sau:
+ Ngân hàng không tip xúc trc tip vi ngi tiêu dùng đã đc bán chu, do đó
thông tin v khách hàng đôi khi không chính xác, không tìm hiu k đc khách hàng
có th dn ti ri ro cho ngân hàng.
+ Thiu s kim soát ca ngân hàng khi công ty bán l thc hin vic bán chu hàng
hóa.
+ K thut nghip v CVTD gián tip có tính phc tp cao.
- CVTD trc tip (Direct Consumer Loan)
CVTD trc tip là các khon cho vay tiêu dùng trong đó ngân hàng trc tip tip
xúc và cho khách hàng vay cng nh trc tip thu n t ngi vay.
Thang Long University Library
8
So vi CVTD gián tip, CVTD trc tip có nhng u đim sau:
+ CVTD trc tip ca ngân hàng thng có cht lng cao hn bi nó đc quyt
đnh bi đi ng cán b tín dng ca ngân hàng - nhng ngi giàu kinh nghim và
đc đào to chuyên môn tt hn nhng nhân viên ca công ty bán l. Nhân viên tín
dng ngân hàng có xu hng chú trng đn vic to ra các khon vay có cht lng
tt, trong khi đó nhân viên ca công ty bán l thng chú trng đn vic bán cho đc
nhiu hàng, do đó dn đn các quyt đnh tín dng vi vàng và có th có nhiu khon
tín dng đc cp ra không chính đáng.
+ CVTD trc tip linh hot hn so vi CVTD gián tip, bi l ngân hàng tip xúc trc
tip vi khách hàng nên hiu rõ khách hàng hn.
+ Khi khách hàng có quan h trc tip vi ngân hàng, có nhiu kh nng h s s
dng các dch v khác ca ngân hàng nh m tài khon tin gi tit kim, dch v
chuyn tin… Nh vy, quyn li ca ngân hàng và khách hàng đu đc tha mãn
trên c s tha thun trc tip ca c hai bên.
1.6. Hiu qu CVTD ca NHTM
1.6.1. Khái nim
Hiu qu là kt cc xy ra đt đc nh yêu cu ca công vic. Hiu qu cho
vay nói chung đc hiu là kh nng đáp ng mt cách phù hp nht nhu cu v vn
ca khách hàng trên c s đm bo an toàn và sinh li cho ngân hàng. Hiu qu CVTD
là kh nng ngân hàng đáp ng nhu cu vay vn nhm mc đích tiêu dùng ca khách
hàng mt cách tt nht, to li ích to ln cho ngân hàng, khách hàng và c nn kinh t
trên c s đm bo an toàn.
1.6.2. Các ch tiêu đánh giá hiu qu CVTD
D n CVTD
- ây là ch tiêu phn ánh kh nng đáp ng nhu cu v vn vay ca khách hàng,
hay phn ánh hiu qu cho vay ca ngân hàng v mt s lng.
- D n là tng s tin mà ngân hàng cho vay đi vi nhu cu tiêu dùng ti mt thi
đim.
9
- Tng d n CVTD ca mt ngân hàng cho bit trng thái thanh khon, kh nng
đáp ng nhu cu v vn vay tiêu dùng ca ngân hàng đó.
- D n CVTD đi vi tng khách hàng c th cho bit mi quan h ca ngân hàng
và khách hàng trên.
T l n xu
T l n xu = N quá hn / Tng d n CVTD
T l n xu cho bit t trng các khon cho vay đã b quá hn tr n gc và lãi
trong tng d n CVTD, qua đó phn ánh cht lng các khon cho vay ca ngân
hàng. Trong hot đng ngân hàng, t l này càng cao phn ánh hiu qu ca hot đng
CVTD và đ an toàn đi vi ngân hàng càng thp. Tuy nhiên, t l n xu ca ngân
hàng mang tính thi đim, nên cha phn ánh chính xác đ an toàn ca các khon vay.
Cu trúc danh mc CVTD
S đa dng ca danh mc cho vay: S đa dng đây là đa dng v loi hình
cho vay, kì hn cho vay. Tùy thuc vào qui mô, đc đim, tim nng th trng mà
mi ngân hàng xây dng cho mình mt danh mc cho vay vi đ đa dng khác nhau.
Nhìn chung mt danh mc cho vay càng đa dng s càng gim thiu đc các ri ro
phi h thng cho ngân hàng. Kì hn cho vay ph thuc nhiu vào kì hn ca ngun,
nh hng đn kh nng thanh khon ca ngân hàng. Nói chung kì hn ca khon vay
càng phù hp vi kì hn ca ngun thì càng tt. S thích hp ca kì hn cho vay vi
mc thu nhp hoc chu kì kinh doanh ca khách hàng là mt yêu cu quan trng trong
vic gim thiu ri ro tín dng.
T l thu lãi t CVTD/ Tng thu lãi t hot đng cho vay: Ch tiêu này cho bit t
trng thu nhp t hot đng CVTD trong tng ngun thu t cho vay ca ngân hàng.
Ngoài các ch tiêu đnh lng nh đã nêu trên, ngi ta còn da vào nhng
yu t đnh tính đ đánh giá hiu qu ca CVTD. Các yu t đnh tính th hin vic
hot đng CVTD ngoài vic mang li li ích cho bn thân ngân hàng, nó còn có đóng
góp nh th nào đi vi vic phát trin kinh t - xã hi, nâng cao đi sng nhân dân ti
đa phng nói riêng và ngành sn xut hàng tiêu dùng cng nh kinh t đt nc nói
chung.
Thang Long University Library
10
1.7. Các nhân t nh hng đn vic nâng cao hiu qu cho vay tiêu dùng ti
NHTM
1.7.1. Nhóm nhân t thuc v bn thân ngân hàng
- nh hng phát trin ca ngân hàng
nh hng phát trin ca ngân hàng là điu kin tiên quyt đ nâng cao hiu
qu ca hot đng CVTD. Nu trong k hoch phát trin ca mình các ngân hàng
không quan tâm đn hot đng này thì các khách hàng có nhu cu v CVTD cng s
không đc quan tâm. Ngc li, nu ngân hàng mun phát trin hot đng CVTD thì
h s đa ra nhng chin lc c th đ thu hút nhng khách hàng có nhu cu đn vi
mình. Khi đó, cung cu s có điu kin thun li đ gp nhau, cng có ngha là CVTD
s có nhiu c hi phát trin.
- Nng lc tài chính ca ngân hàng
Nng lc tài chính s là mt trong nhng yu t đc các nhà lãnh đo ngân
hàng xem xét khi đa ra các quyt đnh, trong đó có các quyt đnh v hot đng
CVTD. Nng lc tài chính ca ngân hàng đc xác đnh da trên mt s yu t nh s
lng vn ch s hu, t l phn trm li nhun nm sau so vi nm trc, t trng n
quá hn trên tng d n, s lng tài sn thanh khon. Nu ngân hàng có vn ch s
hu ln, t l phn trm li nhun cao, n quá hn thp và có s lng tài sn thanh
khon ln, kh nng huy đng vn ln trong thi gian ngn thì có th coi là có sc
mnh v tài chính. Khi đó, ngoài vic đu t vào nhng hot đng chính đc u tiên
thì ngân hàng có th đu t thêm cho hot đng CVTD.
- Chính sách tín dng ca ngân hàng
ây là h thng các ch trng, đnh hng, quy đnh chi phi hot đng tín
dng do Hi đng qun tr đa ra nhm s dng hiu qu ngun vn đ tài tr cho các
doanh nghip, h gia đình và cá nhân. Thông thng chính sách tín dng bao gm các
khon mc nh hn mc tín dng, các loi hình cho vay mà ngân hàng thc hin, quy
đnh v tài sn đm bo, k hn ca các khon tín dng, hng gii quyt phn tín
dng vt quá hn mc cho vay, cách thc thanh toán n, …. Chính sách tín dng
vch ra cho cán b tín dng hng đi và khung tham chiu rõ ràng v nhng cn c đ
xem xét các nhu cu vay vn. Vì vy, nhng yu t trong chính sách tín dng có tác
đng mt cách mnh m ti vic nâng cao hiu qu ca hot đng tín dng nói chung
và hot đng CVTD nói riêng.
11
- S lng, trình đ và đo đc ngh nghip ca các cán b tín dng
ây cng là mt nhân t có nh hng không nh ti hot đng CVTD ca các
NHTM. Trc ht, vi cán b qun lý thì đi hi phi là ngi có chuyên môn gii, có
kh nng phân tích, phán đoán. Cán b tín dng cn có trình đ chuyên môn tt mi có
th thm đnh chính xác khách hàng và d án vn, t đó đa ra các quyt đnh đúng
đn. Tuy nhiên, có trình đ thôi là cha đ, cán b tín dng còn phi là ngi có phm
cht đo đc tt. Nu nh đo đc ngi vay đc xp vào v trí hàng đu trong các
nhân t khách quan, thì đo đc cán b tín dng đc xp vào v trí hàng đu trong các
nhân t ch quan. Mt cán b tín dng có trình đ nghip v cao, kh nng giao tip
và marketing tt, trình đ ngoi ng, vi tính thành tho, nhit tình trong công vic, có
đo đc ngh nghip s to đc n tng tt đp trong lòng khách hàng. Ngoài ra,
mt ngân hàng phi có s lng cán b tín dng hp lý, phân công công vic c th thì
hot đng tín dng nói chung và hot đng CVTD nói riêng mi có th vn hành và
phát trin tt.
- Trình đ khoa hc công ngh và kh nng qun lý ca ngân hàng
Công ngh ngân hàng và kh nng qun lý có tác đng ti hot đng CVTD.
Nu ngân hàng có công ngh hin đi thì vic gii quyt các th tc đc nhanh
chóng, chính xác, gim bt các th tc rm rà cho khách hàng. Thêm vào đó, mt
ngân hàng đc trang b các công ngh hin đi có th tng thêm các dch v tin ích
cho khách hàng, nh đu t vào dch v th thanh toán, đt các máy rút tin, giao dch
vi khách hàng thông qua mng Internet…t đó m rng và nâng cao hiu qu ca
hot đng CVTD. Bên cnh vn đ v công ngh, ngân hàng cn có các quy đnh,
qun lý tt, ni quy làm vic thng pht nghiêm minh đ to đng lc làm vic cho
cán b nhân viên ngân hàng, tác đng đn phong cách làm vic ca nhân viên.
- Công tác kim tra kim soát ni b ca ngân hàng
Nu nh h thng ngân hàng đc ví nh “huyt mch” ca nn kinh t thì c
ch kim soát đc ví nh “thn kinh trung ng” ca mt ngân hàng thng mi. C
ch kim soát ni b là toàn b các chính sách, các bc kim soát và th tc kim
soát đc thit lp nhm qun lý và điu hành các hot đng ca ngân hàng. Mc đích
ca kim tra kim soát ni b nhm s dng các ngun lc và qun lý hot đng kinh
doanh nói chung và hot đng tín dng tiêu dùng nói riêng ca ngân hàng mt cách
hiu qu; phát hin kp thi nhng vng mc trong hot đng tín dng tiêu dùng đ
hoch đnh và thc hin các bin pháp đi phó; ngn chn, phát hin các sai phm
Thang Long University Library
12
trong hot đng tín dng tiêu dùng ca ngân hàng… Có th nói, kim soát ni b đóng
vai trò rt quan trng đi vi s an toàn và kh nng phát trin trong hot đng CVTD
ca ngân hàng thng mi. Vic xây dng và thc hin đc mt c ch kim soát ni
b phù hp và hiu qu s cho phép các ngân hàng thng mi chng đ tt nht vi
ri ro.
1.7.2. Nhóm nhân t thuc v khách hàng
- Nng lc vay vn ca khách hàng
Nng lc vay vn ca khách hàng đc th hin thông qua các yu t nh thu
nhp, đo đc, trình đ vn hóa, thói quen,… Thu nhp phn ánh kh nng tr n ca
khách hàng, ngân hàng s da trên yu t này đ quyt đnh có cho khách hàng vay
vn hay không, và quy mô khon vay là bao nhiêu. Yu t quan trng th hai sau thu
nhp chính là đo đc ca khách hàng. Khách hàng có đo đc tt, có thin chí tr n
đy đ và đúng hn th ri ro CVTD thp, ngc li nu khách hàng tr n không đu,
n quá hn nhiu thì tt yu s kìm hãm hot đng CVTD.
- Kh nng đáp ng các điu kin khi vay ca khách hàng
iu này có ngha là khách hàng liu có đáp ng đc các điu kin, quy đnh
mà ngân hàng đa ra hay không. Các điu kin khi vay ca ngân hàng là tài sn đm
bo, các giy t chng minh quyn s hu và s dng hp pháp tài sn…
1.7.3. Nhóm nhân t thuc v môi trng hot đng ca ngân hàng
- Tình trng kinh t v mô
S n đnh kinh t v mô s to c hi cho vic nâng cao hiu qu ca hot
đng CVTD. Kinh t v mô n đnh, đc bit là n đnh tin t vi các công c giá c,
lãi sut, t giá, lm phát s làm n đnh đnh ch tài chính cho vay vn, các đi tng
vay vn có c hi tng thu nhp, giúp h yên tâm v s n đnh trong thu nhp cng
nh chi phí đi vay, chi phí mua sm, sa cha nhà ca và các hàng hóa dch v khác,
t đó làm tng các khon vay tiêu dùng, đng thi to điu kin duy trì và phát trin
bn vng quan h hai chiu vay vn và tr n.
Ngc li, trong điu kin nn kinh t khng hong hoc phát trin chm, mt
n đnh, vic cp tín dng tiêu dùng ca các trung gian tài chính cng s b hn ch.
Các khon cho vay chu tác đng ca nhng bin đng trên th trng tài chính bt n
13
có th dn ti đ v tín dng. Nhng thay đi tích cc trong nn kinh t v mô din ra
quá nhanh cng gây ra nhng xáo trn nht đnh. Chng hn t l lm phát gim quá
nhanh cng có th dn ti tình trng v n đi vi các món vay vi lãi sut da vào t
l lm phát cao trc đó. T giá hi đoái kém linh hot, không phn ánh đc s bin
đng ca kinh t v mô, làm méo mó nhng tín hiu giá c bên ngoài cng nh hng
trc tip đn thu nhp ca khách hàng và t chc tín dng. Mt khác, nn kinh t phát
trin chm chp hay bt n cng khin thu nhp trong tng lai ca ngi tiêu dùng
tr nên bp bênh, các chi phí bin đng mt cách khó kim soát, t đó ngi tiêu dùng
s buc phi gim các khon vay ca h.
- Quan đim thúc đy lnh vc tiêu dùng trong nc ca Chính Ph
Các quy đnh pháp lý ca ngân hàng Nhà nc và Chính ph có th khuyn
khích và cng có th hn ch cho vay nói chung và cho vay tiêu dùng nói riêng. ó là
các quy đnh nh quy đnh ca ngân hàng Nhà nc v khng ch các NHTM trong
vic huy đng theo t l vn t có, quy đnh v t l cho vay ti đa đi vi mt khách
hàng trên vn t có…. Quan đim ca Chính ph v vai trò ca tiêu dùng trong nc
đi vi phát trin và tng trng kinh t có ý ngha quan trng đi vi vic phát trin
hot đng tín dng tiêu dùng. Quan đim da vào tiêu dùng trong nc hn là coi
trng xut khu đ phát trin kinh t n đnh và bn vng s to điu kin thun li đ
đy mnh chi tiêu tiêu dùng, hay chính là c hi quan trng đ nâng cao hn na hot
đng CVTD các NHTM hin nay.
- Môi trng pháp lut
Kinh doanh ngân hàng là mt trong nhng ngành chu s giám sát cht ch ca
pháp lut. Mt h thng pháp lut hoàn thin là c s bo v s phát trin th trng
tài chính an toàn, n đnh, thúc đy các đnh ch tài chính nâng cao nng lc cung cp
dch v tài chính cht lng cao cho dân c, bo v s phát trin bn vng quan h
hp tác bình đng gia ngân hàng và khách hàng vì li ích ca c hai bên.
- Môi trng vn hóa- xã hi
Vn hóa- xã hi là yu t có nh hng không nh đn hot đng CVTD.
Trc ht cn phi k đn đc đim th trng ni ngân hàng hot đng. Nu đó là
thành th hoc ni tp trung đông dân c, có mc thu nhp khá, trình đ hc vn cao
thì nhu cu vay tiêu dùng s tng cao hn so vi vùng nông thôn, ho lánh ni mà
nhng ngi nông dân ch quanh nm ngày tháng bit ti rung vn, thm chí còn
Thang Long University Library
14
không bit ti hot đng ca ngân hàng. K đn là các thói quen, phong tc tp quán,
tâm lý có nh hng ti nhu cu vay tiêu dùng. Ngi dân Vit Nam thng có thói
quen tit kim đn khi tích ly đ tin mi mua sm, tiêu dùng, h không ngh ti vic
đi vay, n nn đ mua sm cng vi tâm lý ngi tip xúc vi ngân hàng, s các th tc
hành chính rm rà. Chính vì vy, nhu cu vay ca ngi dân còn thp.
1.8. Qun tr ri ro trong hot đng cho vay tiêu dùng ti các NHTM
1.8.1. Ri ro trong hot đng cho vay tiêu dùng
Hu ht các khon cho vay tiêu dùng là các khon vay trung và dài hn, vi thi
hn t 10 đn 20 nm, thm chí 30 nm, nên có th phát sinh nhiu ri ro cho ngân
hàng.
- Ri ro mt kh nng thanh toán ca ngi đi vay
Vi đc đim ca các khon cho vay tiêu dùng là có thi hn dài nên kh nng
tr n ph thuc rt nhiu vào tình trng sc khe, gia đình và công vic ca ngi đi
vay. Nhng ri ro có th xy ra trong trng hp này bao gm:
+ Ngi đi vay b cht hoc b tai nn dn đn mt kh nng lao đng, hoàn toàn
không có kh nng tr món n còn li cho ngân hàng.
+ Ngi vay b tai nn, gim kh nng lao đng hoc thay đi v trí công tác dn đn
gim sút thu nhp và không thc hin đc đy đ ngha v tr n.
- Ri ro do khách hàng gian ln
Do khách hàng vay tiêu dùng là các cá nhân nên các ngân hàng gp rt nhiu
khó khn trong vic nm bt thông tin v kh nng tài chính cng nh phm cht đo
đc ca khách hàng. Li dng điu này khách hàng có th c tình gian ln đ chim
đot tin vay dn đn ri ro không thu hi đc vn cho ngân hàng.
- Ri ro v lãi sut và t giá
Ging nh các khon vay thng mi khác, các khon CVTD cng phi chu
nhng ri ro v lãi sut và t giá. Do thi hn cho vay khá dài nên lãi sut trên th
trng có th có nhng bin đng ln trong sut quá trình vay vn. Nu áp dng mt
mc lãi sut c đnh trong sut thi hn cho vay thì khi lãi sut trên th trng tng,
ngân hàng có th s phi chu ri ro vì cho vay vi lãi sut quá thp. Ngc li nu lãi