giải pháp bình ổn lãi suất tín dụng trong ngân hàng thương mại

B GIÁO DC ÀO TO
TRNG I HC THNG LONG
o0o



KHÓA LUN TT NGHIP

 TÀI:

GII PHÁP BÌNH N LÃI SUT TÍN DNG
TRONG NGÂN HÀNG THNG MI




SINH VIÊN THC HIN : HOÀNG LAN THNG
MÃ SINH VIÊN : A11054
CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH-NGÂN HÀNG







HÀ NI – 2011

B GIÁO DC ÀO TO

TRNG I HC THNG LONG
o0o




KHÓA LUN TT NGHIP




 TÀI:

GII PHÁP BÌNH N LÃI SUT TÍN DNG
TRONG NGÂN HÀNG THNG MI





Giáo viên hng dn: TS. Phan Vn Tính
Sinh viên thc hin: Hoàng Lan Thng
Mã sinh viên: A11054
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

HÀ NI – 2011
Thang Long University Library




LI CM N


Trc tiên em xin đc gi li cm n sâu sc nht đn thy giáo Phan Vn Tính,
ngi đã đnh hng đ tài và tn tình giúp đ em trong sut quá trình thc hin lun vn
này. Em cng xin đc cm n cô Lê Hà Thu, giáo viên theo dõi lun vn, ngi đã luôn
theo dõi và đôn đc em hoàn thành lun vn đúng tin đ.
Em xin đc cm n các thy, cô giáo trng i hc Thng Long đã truyn cho
em nhng kin thc c bn đ em hoàn thành tt bài lun vn này.
Do kh nng và kin thc chuyên môn ca em còn hn ch nên ni dung ca bài
không tránh khi nhng thiu sót. Em rt mong đc s quan tâm và góp ý ca các thy
cô đ bài lun vn ca em đc hoàn thin hn.
Em xin chân thành cm n!


Sinh viên
Hoàng Lan Thng



MC LC

CHNG I: NHNG VN  C BN V LÃI SUT TÍN DNG TRONG
NGÂN HÀNG THNG MI 2
1.1. KHÁI QUÁT V NGÂN HÀNG THNG MI 2
1.1.1. Hot đng ca NHTM 2
1.1.2. Sn phm ca NHTM 2
1.1.2.1.Sn phm trong hot đng huy đng tin gi 2
1.1.2.2. Sn phm tín dng. 5
1.2. LÃI SUT CHO VAY TRONG NGÂN HÀNG THNG MI 7
1.2.1.Bn cht kinh t ca lãi sut tín dng NHTM 7
1.2.2. Các loi lãi sut 9
1.2.3. Vai trò ca lãi sut 9
1.2.3.1. i vi NHTM 9
1.2.3.2. i vi nn kinh t 10
1.3. C CH HÌNH THÀNH LÃI SUT TÍN DNG TRONG NN KINH T TH
TRNG VÀ NGUYÊN TC XÁC NH LÃI SUT CHO VAY TRONG NGÂN
HÀNG THNG MI 12
1.3.1. C ch hình thành lãi sut 12
1.3.2. Nguyên tc và phng pháp xác đnh lãi sut 13
1.3.2.1. Nguyên tc tính lãi 13
1.3.2.2. Phng pháp tính lãi 14
1.4. CÁC NHÂN T C BN TÁC NG N BIN NG LÃI SUT 15
1.4.1. Nhân t đu vào 15
1.4.1.1. Nhân t ch quan 15
1.4.1.2. Nhân t khách quan 16
1.4.2. Nhân t tác đng đn đu ra (lãi cho vay) 20
1.4.2.1. Nhân t ch quan 20
1.4.2.2. Nhân t khách quan 21
1.5. S CN THIT PHI BÌNH N LÃI SUT 23
Thang Long University Library

1.5.1. i vi nn kinh t 23
1.5.2. i vi ngân hàng 24
CHNG 2: THC TRNG V LÃI SUT 26
2.1. TNG QUAN V H THNG NGÂN HÀNG THNG MI 26
2.1.1. Quá trình hình thành và phát trin 26
2.1.2. Thc trng v hot đng 27
2.1.2.1. Thc trng v huy đng vn 27
2.1.2.2. Thc trng v cho vay 30
2.1.2.3. Thc trng v kh nng chi tr 32
2.2. THC TRNG V LÃI SUT TÍN DNG TRONG NGÂN HÀNG THNG
MI 35
2.2.1. C ch, chính sách lãi sut trong NHTM 35
2.2.1.1. Lãi sut  thi k thc thi c ch qun lý nn kinh t theo phng thc qun lý
k hoch hóa tp trung (trc nm 1988) 35
2.2.1.2. Lãi sut thi kì nn kinh t bt đu chuyn sang nn kinh t th trng phát
trin theo đnh hng xã hi ch ngha có s qun lý ca Nhà Nc (t nm 1988 đn
2006) 35
2.2.2. Bin đng lãi sut tín dng trong NHTM trong thi gian gn đây 39
2.2.2.1. S điu hành Chính sách tin t 39
2.2.2.2. Din bin lãi sut ca bn NHTM 40
2.2.3. ánh giá thc trng lãi sut 48
2.2.3.1. Nhng tn ti 48
2.2.3.2. Nguyên nhân 53
CHNG 3: GII PHÁP BÌNH N LÃI SUT CHO VAY 64
3.1. MC TIÊU VÀ CHIN LC PHÁT TRIN KINH T CA VIT NAM 64
3.1.1. Chin lc 64
3.1.2. Mc tiêu trong thi gian trc mt 65
3.1.2.1. Thc hin chính sách tin t cht ch, thn trng 65

3.1.2.2. Thc hin chính sách tài khóa tht cht, ct gim đu t công, gim bi chi
ngân sách nhà nc 66



3.1.2.3. Thúc đy sn xut, kinh doanh, khuyn khích xut khu, kim ch nhp siêu,
s dng tit kim nng lng 67
3.1.2.4. iu chnh giá đin, xng du gn vi h tr h nghèo 69
3.1.2.5. Tng cng đm bo anh sinh xã hi 70
3.1.2.6. y mnh công tác thông tin, tuyên truyn 70
3.1.2.7. T chc thc hin 71
3.2. GII PHÁP 71
3.2.1.Nhóm gii pháp ch quan 72
3.2.1.1.Nâng cao nng lc qun tr tài sn N - tài sn Có 72
3.2.1.2.Xây dng chin lc phát trin phù hp 73
3.2.1.3.Xây dng chính sách lãi sut hp lý 81
3.2.1.4.Phng pháp lun xác đnh lãi sut 82
3.2.2.Nhóm gii pháp khách quan 82
3.2.2.1.Kin ngh đi vi NHNN: Xác đnh mô hình qun lý lãi sut phù hp 82
3.2.2.2.Kin ngh Chính ph: n đnh kinh t v mô 84

Thang Long University Library



DANH MC VIT TT

Ký hiu vit tt Tên đy đ
NHNN

Ngân hàng Nhà nc
NHTW

Ngân hàng Trung ng
NHTM

Ngân hàng thng mi
NHTMCP

Ngân hàng thng mi c phn

TCTD

T chc tín dng





DANH MC BNG BIU
Bng 2.1: Kt qu huy đng vn ca Vietcombank, Agribank, Eximbank, Saigonbank qua
các nm 2007, 2008, 2009 28
Bng 2.2: Kt qu hot đng tín dng ca ngân hàng Vietcombank, Agribank, Eximbank,
Saigonbank qua các nm 2007, 2008, 2009. 30
Bng 2.3: Kt qu hot đng tín dng ca ngân hàng Vietcombank, Agribank, Eximbank,
Saigonbank qua các nm 2007, 2008, 2009. 31
Bng 2.4: Thc trng v kh nng chi tr ca Vietcombank, Agribank, Eximbank,
Saigonbank qua các nm 2007, 2008, 2009 33
Bng 2.5: T l n xu trên tng d n ca Vietcombank, Agribank, Eximbank,
Saigonbank qua các nm 2007, 2008, 2009 34

Bng 2.6: Bng lãi sut c bn, lãi sut tái chit khu, lãi sut tái cp vn qua các thi k
39
Bng 2.7: Bng lãi sut huy đng ti các thi đim nm 2008 ca Vietcombank(VCB),
Agribank(Agri), Eximbank(EXB), Saigonbank(SGB) 40
Bng 2.8: Bng lãi sut cho vay ti các thi đim nm 2008 ca Vietcombank(VCB),
Agribank(Agri), Eximbank (EXB), Saigonbank(SGB) 40
Bng 2.9: Bng lãi sut huy đng ti các thi đim nm 2009 ca Vietcombank(VCB),
Agribank(Agri), Eximbank(EXB), Saigonbank(SGB) 43
Bng 2.10: Bng lãi sut cho vay ti các thi đim nm 2009 ca Vietcombank(VCB),
Agribank(Agri), Eximbank(EXB), Saigonbank(SGB) 43
Bng 2.11: Bng lãi sut huy đng ti các thi đim nm 2010 ca Vietcombank(VCB),
Agribank(Agri), Eximbank(EXB), Saigonbank(SGB) 45
Thang Long University Library



Bng 2.12: Bng lãi sut cho vay ti các thi đim nm 2010 ca Vietcombank(VCB),
Agribank(Agri), Eximbank(EXB), Saigonbank(SGB) 45
Bng 2.13: Bng lãi sut huy đng ti các thi đim nm 2011 ca Vietcombank(VCB),
Agribank(Agri), Eximbank(EXB), Saigonbank(SGB) 47
Bng 2.14: Bng lãi sut cho vay ti các thi đim nm 2011 ca Vietcombank(VCB),
Agribank(Agri), Eximbank(EXB), Saigonbank(SGB) 47
Bng 2.15: Bng phân tích c tc/Vn ch s hu (VCSH) và ROE ca Vietcombank,
Eximbank, Saigonbank: 56
Bng 2.16: Bng chi phí d phòng ri ro tín dng (CP DPRRTD) ca Vietcombank,
Agribank, Eximbank, Saigonbank qua các nm 2008,2009 57

DANH MC  TH
 th 2.1: Din bin lãi sut huy đng k hn 3 tháng và lãi sut thc ngn hn giai đon
2007 – 3/2010. 50
 th 2.2: Din bin lãi sut cho vay ngn hn và lãi sut thc vay ngn hn giai đon
2007 – 3/2010. 50

Thang Long University Library




LI M U

1. TÍNH CP THIT CA  TÀI
Tri qua gn 60 nm xây dng và trng thành, h thng Ngân hàng không ch
góp phn xng đáng vào công cuc công nghip - hóa hin đi hóa đt nc nói chung
mà còn góp phn vào quá trình đi mi và phát trin ca các thành phn kinh t nói riêng.
Trong nn kinh t Vit Nam khi ngân hàng là ngun cung ng vn ch yu cho các ch
th trong nn kinh t, cng thêm thói quen gi tin ti ngân hàng đ hng lãi sut ca
ngi dân thì lãi sut là có vai trò ht sc quan trng đi vi NHTM và mi cá th tham
gia nn kinh t.
Tuy nhiên, trong thi gian gn đây, s bin đng ca lãi sut vi biên đ rng đã
khin không ch Chnh ph, các NHTM mà ngay c nhng khách hàng vay vn đau đu,
ngi dân hoang mang, thiu s tin tng vào th trng tin t. S bin đng này đã ch
ra mt thc t ti Vit Nam: Chính sách tin t quá linh hot dn đn nn kinh t không
hp thu kp, cha có s thng nht gia chính sách tài khóa và chính sách tin t, h thng
NHTM quá nhiu so vi quy mô th trng.
Thêm vào đó, vn đ mng li ca các NHTM quá rng gây tn kém chi phí, vn
đ v qun tr, tình hình thanh khon, các chính sách lãi sut, thm chí vn đ đo đc

trong kinh doanh và trách nhim đi vi xã hi ca các NHTM đang là c mt vn đ đi
vi nn kinh t.
Hot đng tín dng là hot đng mang li ngun thu chính cho các NHTM  Vit
Nam, còn các doanh nghip sn xut kinh doanh ch yu vay vn t ngân hàng.  bù
đp cho các khon chi ca mình cng nh khon lãi sut huy đng đu vào, các NHTM
trong thi gian gn đây đy mc lãi sut tín dng lên quá cao khin cho các doanh nghip
gp nhiu khó khn trong vic tip cn vn vay cng nh kinh doanh có lãi đ chi tr cho
chi phí lãi vay. Chính vì vy, mc tiêu “bình n lãi sut nói chung và lãi sut cho vay nói
riêng” đang là mt mc tiêu đc Chính ph hng ti nht hin nay.
Trc tình hình đó, vi mc tiêu nghiên cu tình hình bin đng lãi sut và nhng
nguyên nhân gây ra tình trng đó em đã chn đ tài “Gii pháp bình n lãi sut tín dng
trong NHTM”. Trong bài lun ca mình em xin đc đa ra mt s gii pháp cùng nhng
kin ngh vi NHNN và Chính ph v bình n lãi sut tín dng.



Vi kin thc và thi gian nghiên cu có hn nên lun vn này không th tránh
khi nhng sai sót. Em rt mong đc s quan tâm và góp ý ca các thy cô đ bài lun
vn ca em đc hoàn thin hn cng nh nâng cao hiu bit v lý lun cng nh thc
tin.
2. MC ÍCH NGHIÊN CU
- Th nht, đa ra nhng vn đ c bn ca lãi sut tín dng trong NHTM trên c s
phân tích khái quát v NHTM; lãi sut, c ch hình thành lãi sut tín dng trong nn kinh
t th trng, nguyên tc xác đnh lãi sut cho vay trong NHTM và các nhân t c bn tác
đng đn bin đng lãi sut t đó kt lun v s cn thit phi bình n lãi sut.
- Th hai, thông qua các kt qu huy đng vn, cho vay, kh nng chi tr, và thc
trng v lãi sut tín dng trong nhng nm gn đây đ đa ra tn ti và nguyên nhân ca
bin đng lãi sut trong thi gian gn đây.
- Th ba, sau khi đa ra đc tn ti và nguyên nhân, đa ra đc nhng gii pháp
nhm bình n lãi sut tín dng trong NHTM.

3. I TNG VÀ PHM V NGHIÊN CU
- i tng nghiên cu: Lãi sut tín dng trong NHTM
- Phm vi nghiên cu: Tp trung nghiên cu v bin đng lãi sut trong bn NHTM
Vietcombank, Agribank, Eximbank, Saigonbank qua các nm 2008, 2009, 2010 và hai
tháng đu nm 2011.
4. PHNG PHÁP NGHIÊN CU
Tip cn vn đ thông qua bn NHTM t chn. Phân tích, đánh giá các s liu v
tình hình huy đng vn, hot đng tín dng, kh nng chi tr và nhng bin đng lãi sut
ca bn NHTM Vietcombank, Agribank, Eximbank, Saigonbank qua các nm 2008,
2009, 2010 và hai tháng đu nm 2011.
Nghiên cu thông qua phiu điu tra thc t và kho sát thc t mt s NHTM.
5. KT CU CA  TÀI
Ni dung chính ca đ tài gm có ba chng:
- Chng 1: Nhng vn đ c bn v lãi sut tín dng trong NHTM
Thang Long University Library



- Chng 2: Thc trng v lãi sut
- Chng 3: Gii pháp bình n lãi sut cho vay



PHIU IU TRA
Mc đích điu tra: Phc v lun vn tt nghip
Sinh viên thc hin: Hoàng Lan Thng
oo0oo
n v/ Cá nhân:…………………………………………………………………………
Ni dung điu tra: Theo ông/bà:
1. Lãi sut cho vay SXKD ca NHTM hin nay:

Rt cao: Cao: Thp: Bình thng: Không quan tâm:
2. Lãi sut cho vay tiêu dùng ca NHTM hin nay:
Rt cao: Cao: Thp: Bình thng: Không quan tâm:
3. Lãi sut huy đng ca NHTM hin nay:
Rt cao: Cao: Thp: Bình thng: Không quan tâm:
4. Lãi sut bin đng trong thi gian qua:
Nhiu: Không nhiu:
5. Vic thay đi lãi sut thng xuyên nh hin nay có hp lý không?
Có: Không:
6. Vic NHNN khng ch lãi sut huy đng 14% có đúng hay không?
Có: Không:
7. NHTM huy đng vi lãi sut 14%, trong khi đó cho vay 17 - 18%; t đó chênh lch
gia lãi sut huy đng và cho vay 3 – 4%, ông/bà ngh th nào?
Rt cao: Cao: Thp: Bình thng: Không quan tâm:
8. Ý kin cá nhân:
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………

Thang Long University Library




KT QU IU TRA
S phiu phát ra: 100 phiu
Trong đó:
- Cán b công nhân viên (CBCNV): 30 phiu

- Doanh nghip: 15 phiu
- Cán b hu trí: 30 phiu
- Sinh viên: 25 phiu
Kt qu theo ni dung điu tra:
1. Lãi sut cho vay SXKD ca NHTM hin nay:
Rt cao: 19%
Cao: 58%
Thp: 0%
Bình thng:12%
Không quan tâm: 11%
2. Lãi sut cho vay tiêu dùng ca NHTM hin nay:
Rt cao: 31%
Cao: 50%
Thp: 0%
Bình thng: 4%
Không quan tâm: 15%
3. Lãi sut huy đng ca NHTM hin nay:
Rt cao: 3%
Cao: 52%
Thp: 0%
Bình thng: 45%
Không quan tâm: 0%
4. Lãi sut bin đng trong thi gian qua:
Nhiu: 64% Không nhiu: 36%
5. Vic thay đi lãi sut thng xuyên nh hin nay có hp lý không?
Có: 50% Không: 50%
6. Vic NHNN khng ch lãi sut huy đng 14% có đúng hay không?
Có: 94% Không: 6%
7. NHTM huy đng vi lãi sut 14%, trong khi đó cho vay 17 - 18%; t đó chênh
lch gia lãi sut huy đng và cho vay 3 – 4%, ông/bà ngh th nào?

Rt cao: 2%
Cao: 46%


Thp: 2%
Bình thng: 50%


Không quan tâm:
0%





Trong đó, có mt vài ý kin nhn đc nh sau:
- Cán b tín dng (CBTD)  Hi Long: Cn thu hp khong cách gia lãi sut huy
đng và lãi sut cho vay. Trong nn kinh t lm phát nh hin nay, cn tng lãi sut huy
đng đ kích thích ngi dân gi tin vào ngân hàng, hn ch mua sm. T đó làm gim
lng tin trong lu thông. Thêm vào đó, gói kích cu h tr doanh nghip ca Chính ph
sau khi đã gim t 4% xung 2%, gi nên tng lên thành 3% đ to điu kin cho doanh
nghip phát trin.
- CBTD Nguyn Ngc Khánh: Trên thc t mt s NHTM thng có chênh lch
gia lãi sut huy đng và lãi sut cho vay 6% - 7%, chính vì vy chênh lch 3 – 4% vn là
mt con s bình thng.
- CBTD Nguyn Ngc Lan: Thc t có NHTM cho vay ra vi lãi sut 28%/nm
nhng vn có nhiu doanh nghip xp h s xin vay.
- Cô Ngô Th Quyên – Ging viên đi hc Thng Long: NHNN nên tng cng
kim soát lãi sut cho vay và huy đng ca các NHTM, đc bit là phn “chìm” ca lãi
sut “huy đng”.

- Cô Phm Th Bo Oanh – Ging viên đi hc Thng Long: Mi vn đ đu có hai
mt ca nó. Nh vic NHNN khng ch lãi sut huy đng 14%, nu đng trên quan đim
ca NHNN là mun kim ch lm phát thì là đúng, còn đng trên quan đim ca các
NHTM thì là không đúng. Bi khi kim ch lãi sut huy đng s làm gim tính cnh tranh
ca các NHTM.
- Công ty xây dng Long Huy: Là khách hàng quen thuc ca Agribank, công ty
đc vay vn vi mc 19,8%/nm.
- Công ty trách nhim hu hn Vit Phng: Lãi sut cho vay SXKD ca NHTM
bây gi là quá cao. Trong khi lm phát gia tng, công ty phi chu thêm nhiu chi phí khi
giá nguyên vt liu liên tc tng cao, cng thêm chi phí lãi cao. Không nhng th, vic
tip cn vn vay ngân hàng cng khó khn.
Thang Long University Library



- Nguyn Thi Bích Ngc – sinh viên H Thng Long: Nên h lãi sut cho vay
SXKD đ to điu kin cho các doanh nghip phát trin sn xut kinh doanh, hn ch lm
phát. Còn lãi sut cho vay tiêu dùng nên phân chia theo tng mc đích. Vd: tiêu dùng cho
vic hc nên thp hn tiêu dùng bình thng.
- Trng Vit Bách – sinh viên H Thng Long: NHTW nên gim lãi sut chit
khu đ thun li cho NHTM tng lng vn cung ng t đó gim lãi sut huy đng.
- Các bác cán b hu trí: Rt thích mc lãi sut huy đng cao nh hin nay, cao hn
na thì càng thích. Tuy nhiên, mt s bác thì cho rng vi mc lãi sut 14% nh hin nay
là va.
Qua cuc điu tra có th nhn thy ngi dân đu rt quan tâm ti vn đ lãi sut, đc bit
là lãi sut huy đng. Hu ht đu cho rng lãi sut c huy đng và cho vay hin nay đang
 mc cao và đng tình vi cách điu hành ca NHNN.

CHNG I
NHNG VN  C BN V LÃI SUT TÍN DNG TRONG NGÂN
HÀNG THNG MI

1.1. KHÁI QUÁT V NGÂN HÀNG THNG MI
1.1.1. Hot đng ca NHTM
NHTM là TCTD hot đng trong lnh vc tin t, có chc nng trung gian tài
chính. Khi thc hin chc nng trung gian tài chính NHTM đóng vai trò là cu ni gia
ngi tha vn và ngi có nhu cu v vn - có ngha là NHTM va có vai trò là ngi
đi vay, va đóng vai trò là ngi cho vay vi mc tiêu là hng li t chênh lch gia
“đi vay” và “cho vay”. “NHTM là loi hình ngân hàng đc thc hin tt c các hot
đng ngân hàng và các hot đng kinh doanh khác nhm mc tiêu li nhun” (lut các
TCTD Vit nam nm 2010).
Theo lut các TCTD Vit nam, hot đng NHTM bao gm các lnh vc:
- Nhn tin gi
- Cp tín dng
- Cung ng dch v thanh toán qua tài khon
- Các nghip v kinh doanh khác.
1.1.2. Sn phm ca NHTM
1.1.2.1.Sn phm trong hot đng huy đng tin gi
Tin gi chim t trng ln trong ngun vn NHTM, có vai trò quan trng đi vi
tng trng ngân hàng và thc hin mc tiêu li nhun thông qua cp tín dng.
“ Nhn tin gi là hot đng ca NHTM nhm huy đng vn t các t chc và cá
nhân di hình thc tin gi không k hn, tin gi k hn, tin gi tit kim, phát hành
chng ch tin gi, k phiu, tín phiu và các hình thc nhn tin gi khác theo nguyên
tc có hoàn tr đy đ c gc và lãi cho ngi gi tin theo tha thun” (Lut các TCTD
VN, nm 2010). Nh vy, đ huy đng đc tin gi, ngân hàng thng mi phi “sn
xut” ra nhiu loi “sn phm” khác nhau.
- Tin gi không k hn:
Thang Long University Library

Trong quá trình cung ng dch v thanh toán cho khách hàng, NHTM thc hin m tài
khon tin gi thanh toán cho khách hàng.
S d tin gi ca doanh nghip hoc cá nhân trên tài khon tin gi nhm mc đích
giao dch, thanh toán, chi tr cho các hot đng mua bán hàng hóa, dch v và các khon
chi phí phát sinh trong kinh doanh - là ngun vn ngân hàng có th s dng cho hot
đng kinh doanh. Ngi gi có th rút ra bt c khi nào và ngân hàng phi có trách
nhim đáp ng kp thi, đy đ. ây là ngun vn huy đng có chi phí thp ca NHTM.
Nhiu ngân hàng không phi chi phí đi vi s d nói trên.
- Tin gi tit kim ca dân c:
Là hình thc huy đng vn truyn thng ca ngân hàng. Tit kim thc cht là khon
tin nhàn ri ca các cá nhân đc gi vào các ngân hàng nhm hng lãi sut.
Bao gm: tin gi tit kim không k hn và tin gi tit kim có k hn.
+ Tin gi tit kim không k hn: Là loi hình mà ch tài khon có th rút tin bt
c lúc nào mà không cn thông báo trc cho ngân hàng. Thông thng, đây là loi vn
có mc chi phí thp nht trong các loi tin gi tit kim. Nghiên cu cho thy rng,
ngun vn huy đng tit kim không k hn trong h thng NHTM Vit nam chim
khong 10% trên tng s huy đng ca h thng.
+ Tin gi tit kim có k hn: Là loi hình mà khách hàng và ngân hàng s tha
thun trc v thi hn gi tin. Trên nguyên tc thì khách hàng khi gi tin vào s không
đc rút trc hn. Tuy nhiên, đ tng tính cnh tranh, các ngân hàng thng cho phép
khách hàng đc rút trc hn vi mc lãi sut không k hn hoc mc lãi sut tng
ng theo k hn nht đnh do ngân hàng quy đnh.  tng cng huy đng vn bng loi
hình này, các ngân hàng thng đt ra nhiu loi k hn khác nhau nh: 1 tháng, 3 tháng,
6 tháng, 9 tháng, 12 tháng, 18 tháng, 24 tháng,
Trên thc t đây chính là ngun cung vn ln nht cho ngân hàng. Và ngi dân
thng rt quan tâm đn lãi sut huy đng ca ngân hàng. Lãi sut chi tr cho loi tin gi
này thng tng đi cao nhng đi li đây li là ngun vn n đnh nht trong các loi

tin gi. Chính vì vy mc tiêu ca các ngân hàng đu là tng cng kh nng huy đng
ngun vn này. Li dng cách ngh ca ngi dân: càng ln càng khó đ v, nên ngi
dân thng tin tng gi tin vào các ngân hàng ln.
Thông thng, khi huy đng ngun vn di hình thc tit kim có k hn, ngân hàng
phi chu mt mc chi phí tr lãi cao .



Ngày nay, trên lãnh th Vit nam do nhiu nguyên nhân khác nhau, gia các ngân
hàng xy ra tình trng cnh tranh mnh m trong vic huy đng vn. Nhiu ngân hàng
đã đa ra th trng các sn phm đa dng nh: tit kim an sinh, tit kim bc thang,
tit kim tích ly, tit kim nim tin…
Bên cnh chi phí tr lãi, nhm tng cng tính cnh tranh, NHTM Vit Nam thng
đa ra “các chiêu” câu khách nh thng, quà tng, …V bn cht, chi phí cho “các
chiêu” đó là mt phn cu thành giá c sn phm.
- Tin gi có k hn ca các doanh nghip, các t chc xã hi:
Là khon tin mà các doanh nghip, các t chc xã hi gi  ngân hàng s đc chi
tr trong mt khong thi gian nht đnh. ây là ngun vn n đnh, vì vy các NHTM
luôn tìm cách đa dng hóa huy đng loi tin gi này bng vic áp dng nhiu k hn lãi
sut linh hot cùng vi nhiu chính sách khách hàng đ thu hút ti đa ngun vn này. Chi
phí tr lãi cho ngun vn này, thông thng là cao.
- Huy đng vn qua phát hành giy t có giá:
Ngân hàng huy đng vn bng vic phát hành các giy t có giá nh: k phiu, trái
phiu, chng ch tin gi. Trong đó, k phiu, chng ch tin gi là loi phiu n ngn
hn, trái phiu là phiu n trung và dài hn. Kh nng vay mn tùy thuc vào uy tín ca
ngân hàng, lãi sut và trình đ phát trin ca th trng tài chính.
ây cng là ngun vn chim t trng ln trong NHTM. Vic phát hành giy t có giá
giúp cho ngân hàng không ch huy đng đc mt lng vn ln trong thi gian ngn mà
ngun vn này còn mang tính n đnh cao, giúp ngân hàng ch đng trong vic s dng
vn. Các loi giy t có giá ca ngân hàng thng có tính thanh khon cao chính vì vy

vic mua bán, trao đi chúng trên th trng din ra khá d dàng. Thêm vào đó là s phát
trin ca th trng chng khoán là môi trng tt cho loi hình huy đng vn này phát
trin. Chính vì vy mà hin nay, các ngân hàng có xu hng gia tng vic huy đng vn
thông qua hình thc này.
- Huy đng vn t các TCTD khác và NHNN:
Vn huy đng t tin gi luôn chim t trng ln nht trong ngân hàng. Tuy nhiên,
không phi lúc nào ngun vn này cng đáp ng đc các nhu cu cho vay ca ngân
hàng. Chính vì vy, các ngân hàng phi huy đng vn t các ngun khác đ đáp ng nhu
cu v vn ca mình.Trong đó, ngun vn vay t NHNN và tin vay , tin gi ca các
TCTD khác có ý ngha quan trng đi vi NHTM nhm đm bo cân đi vn khi thiu
ht.
Thang Long University Library



+ Vay t NHTW: NHTW có th cho các TCTD vay vn ngn hn khi cn thit vi
hình thc tái cp vn nh: cho vay li theo h s tín dng; chit khu, tái chit khu
thng phiu và các giy t có giá ngn hn khác; cho vay b sung vn trong thanh toán
bù tr; cho vay đc bit khi TCTD mt kh nng thanh toán có nguy c mt an toàn cho
h thng.
NHTW dùng lãi sut chit khu, lãi sut chit khu nh mt công c điu tit kinh t
v mô. Tùy theo điu kin ca nn kinh t mà mà lãi sut này có th tng hoc gim. Tuy
nhiên, vic vay vn t các NHTW thng là gii pháp cui cùng mà các NHTM phi tìm
đn.
Chi phí tr lãi vay NHTW ph thuc vào chính sách kinh t ca Chính ph, nhng,
nhìn chung đó là ngun vn có chi phí cao hn các ngun khác. Thc tin  Vit Nam,
ngun vn này chim t trng khá nh trong tng ngun vn huy đng ca NHTM.
+ Huy đng t các TCTD khác: Huy đng t các TCTD khác có th đc thc hin
thông qua hot đng tin gi trên th trng liên ngân hàng và hot đng tín dng gia
các TCTD.

Tin gi trên th trng liên ngân hàng có th thc hin di nhiu hình thc: gi qua
đêm (overnight), tin gi 7 ngày, tháng, 2 tháng… Nhìn chung, đây là loi tin gi ngn
hn, các ngân hàng nhn tin gi phi chu chi phí tr lãi  mc cao, thm chí rt cao.
Vay ca các TCTD khác: ngoài h thng quan h vn ngn hn trên th trng liên
ngân hàng, các TCTD có th cung cp cho nhau sn phm tín dng di hình thc cho
vay.
1.1.2.2. Sn phm tín dng.
NHTM cung cp tín dng cho th trng thông qua các nghip v cho vay, chit
khu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bo lãnh ngân hàng. Trong đó, “cho vay là hình
thc cp tín dng, theo đó bên cho vay cam kt giao cho khách hàng mt khon tin đ
s dng vào mc đích xác đnh trong mt thi gian nht đnh theo tha thun vi nguyên
tc có hoàn tr c gc và lãi” (Lut các TCTD Vit Nam nm 2010).
Nh vy, xét v phng din giá tr thì cho vay là hình thc cp tín dng to ra giá
tr gia tng đi vi hot đng ngân hàng. Chúng ta có th hình dung s vn đng giá tr
ca tin t thông qua nghip v cho vay nh sau:
T=> T´; trong đó T giá tr tin t ban đu ca NHTM chuyn giao cho khách hàng
s dng theo tha thun vi mt thi gian nht đnh và T´ là tr giá tin t quay tr li
ngân hàng sau thi gian vn đng trong nn kinh t.



 thc hin đc nghip v cho vay NHTM cung cp cho th trng nhiu loi
sn phm khác nhau.
- Sn phm tín dng dành cho doanh nghip:
+ Cho vay ngn hn:
Ngân hàng cho vay cung ng vn ngn hn cho khách hàng đ kinh doanh, ch
yu là b sung vn lu đng b thiu ca khách hàng nh: cho vay mua nguyên, vt liu
dùng cho sn xut kinh doanh, cho vay chi tr lng, cho vay các nhu cu khác…
Theo quy đnh hin hành thi hn cho vay ngn hn là di mt nm; lãi sut cho
vay ngn hn thp hn cho vay dài hn và giao đng theo thi hn cho vay.

+ Cho vay trung và dài hn:
Ngân hàng cho doanh nghip vay trung và dài hn vi thi hn t trên 1 nm. Tín
dng loi này đc s dng cho mc đích đu t mua sm tài sn c đnh, thit b cho các
d án, công trình. Khi s dng ngun vn vay trung và dài hn, thông thng, ngi vay
phi tr lãi sut cao hn các loi tín dng khác.
- Sn phm tín dng dành cho cá nhân:
+ Cho vay tiêu dùng:
Là khon cho vay nhm đáp ng nhu cu phc v đi sng tiêu dùng ca khách
hàng nh: Sa cha nhà, mua sm tài sn,…
Do thu nhp ca ngi dân ngày càng tng, vi quy mô th trng ln, dân s trên
84 triu ngi cho nên đây là mt th trng rt tim nng cho các NHTM. Tuy ngân
hàng phi b ra cho vic thm đnh khách hàng nhng khon thu v lãi sut là không nh
do lãi sut cho vay tiêu dùng là ln. Không nhng th, cho vay tiêu dùng còn kích thích
nn kinh t tng trng, dân chúng tng tiêu dùng, to điu kin cho các doanh nghip sn
xut kinh doanh có hiu qu.
Cho vay tiêu dùng không ch giúp cho ngân hàng m rng quan h vi khách hàng,
t đó làm tng kh nng huy đng tin gi t dân c mà còn to điu kin cho ngân hàng
đa dng hóa hot đng kinh doanh, phân tán ri ro cho ngân hàng.
+ Cho vay đ thc hin d án, phng án sn xut kinh doanh phc v đi sng….

Theo lut đnh, thì khách hàng là cá nhân đc vay vn đ thc hin các d án
đu t, phng án sn xut kinh doanh, dch v hoc d án đu t, phng án phc v
đi sng trong nc hoc  nc ngoài. ây là các khon tín dng khác vi tín dng tiêu
dùng cá nhân, nó có liên quan đn quá trình sn xut kinh doanh, to ra giá tr thng d
trong nn kinh t.
Thang Long University Library

1.2. LÃI SUT CHO VAY TRONG NGÂN HÀNG THNG MI
1.2.1.Bn cht kinh t ca lãi sut tín dng NHTM
Thu nhp t cho vay ca NHTM là kt qu cui cùng ca nghip v cho vay. Thu
nhp này ngi ta gi là lãi sut cho vay - hay lãi sut tín dng.
Hin nay v lãi sut có rt nhiu ý kin và khái nim khác nhau. Ví d, Giáo trình
kinh t tin t ngân hàng (PGS.TS. Nguyn Vn Tin, NXB Thng kê nm 2010) thì xác
đnh: “ Lãi sut tín dng là lãi sut mà ngi đi vay phi tr cho ngân hàng là ngi cho
vay. Lãi sut tín dng ngân hàng cng có nhiu mc tùy theo loi tin, phng thc, mc
đích tin vay và theo mc đ quan h gia ngân hàng và khách hàng. Lãi sut tín dng
thc cht chính là giá bán ca ngân hàng cho khách hàng s dng sn phm dch v ca
ngân hàng. Tuy nhiên đây là loi giá c đc bit. Khác vi giá c hàng hóa khác  ch lãi
sut đc đnh di dng phn trm ch không đc đnh di dng s tuyt đi”. Hoc
“ Lãi chính là s tin thu đc ( đi vi ngi cho vay) hoc chi (đi vi ngi đi vay)
do vic s dng vn vay. (Tài chính doanh nghip-TS Nguyn Minh Kiu-NXB Thng kê
nm 2008)…Theo chúng tôi, nhng khái nim trên cha lt t mt cách cn c v bn
cht kinh t ca lãi sut áp dng trong cho vay ca NHTM.
Mc du, v hình thc thì lãi sut là phn thu nhp ca ngân hàng, hay phn chi
phí ca khách hàng v (cho vay) s dng vn vay. Tuy nhiên, lãi sut tín dng NHTM là
phm trù kinh t rt phc tp, nó có quan h mt thit vi nhiu nhân t thành phn và các
điu kin khác trong nn kinh t, cng nh trong hot đng ca ca NHTM. Nhiu công
trình nghiên cu đã ch ra rng, lãi sut tín dng NHTM có tính cht hai mt ca mt
hin tng. Tính cht này buc chúng ta phi xác đnh ý ngha có tính cht đc thù, cng
nh bn cht ca các quan h liên quan đn lãi sut tín dng ngân hàng.
Nhiu nhà khoa hc đ cp đn lãi sut nh là hình thc chi tr cho vic s dng
vn vay ca ngân hàng. Khi nói đn lãi sut là hình thc chi tr cho vic s dng vn vay,
không có ngha là “ đng hóa” các thut ng v lãi sut. “Lãi sut tín dng ngân hàng” và
“ chi tr cho vic s dng vn vay” là các thut ng không có s đng nht đn thun.
Khi nói đn lãi sut nh là “ hình thc “ chi tr cho vic s dng vn vay có ngha là
ngi ta đang nói đn vic chuyn giao s hu giá tr tin t nào đó t tay ngi này sang
tay ngi khác thông qua vic cho vay. Ni dung mi quan h này n cha đàng sau câu

hi: ti sao phi chi tr lãi cho vic chuyn giao tm thi giá tr tin t đó di hình thc



cho vay? Khi s dng thut ng “ lãi sut cho vay ” nh là hình thc mà quan h chi tr
phi có trong quá trình vay mn, thì có ngha là ngi ta ch đ cp đn mt khía cnh
khác trong quan h chi tr, ni dung ca khía cnh này li n cha đàng sau câu hi: ti
sao giá phi tr cho vic s dng vn vay li t l vi s tin vay?
Tìm đc câu tr li cho các câu hi trên là s cn thit đ làm sáng t s tng
quan gia các đc thù kinh t khác nhau trong lãi sut tín dng ngân hàng và trong chi tr
có vic s dng tin vay di dng lãi sut.
Chúng ta bit rng, vic hình thành lãi sut tín dng ngân hàng là kt qu ca quá
trình tích t mt lot các thay đi v cht trong sn xut và các quan h khác hình thành
trong quá trình sn xut và tái sn xut. ó là: nâng cao cht lng và c gii hóa lao
đng - trao đi sn phm lao đng - tin đc xem nh là vt ngang giá chung trong các
mi quan h - tín dng thc hin trên c s tin t, là phng tin thanh toán - lãi sut cho
vay.
Trong khi đó, giao dch tín dng din ra chính trong quá trình sn xut và tái sn
xut. Cng ging nh giao dch trao đi hàng hóa bình thng, trong giao dch tín dng
cng xy ra quá trình chuyn giao giá tr s dng t tay ngi này sang tay ngi khác;
th nhng trong giao dch tín dng thì s chuyn giao này din ra khác so vi trao đi
hàng hóa bình thng. S khác nhau này là  ch, s chuyn dch này ch din ra mt
chiu - t ngi cho vay sang ngi vay và không có s vn đng hàng hóa đi ng. iu
đó cho chúng ta thy mt đc đim có tính nguyên tc khác trong quan h tín dng - Có
ngha là vic cho vay quan h mt thit vi s chuyn dch không nhng giá tr s dng,
mà còn giá tr ca mt món tài sn là tin t nào đó. Và cui cùng, trong quan h tín dng
din ra s vn đng ngc li k c phn giá tr và giá tr s dng nói trên.
Nh vy, giá tr và giá tr s dng, ban đu dch chuyn t tay ngi này sang tay
ngi khác, và, mt quy trình tip theo là có s dch chuyn ngc li. Tuy nhiên, theo
quan đim v quy lut sn xut hàng hóa cho lu thông, thì s chuyn dch ngc chiu

nói trên s không có ý ngha, và, vì vy, quan h tín dng s không din ra, nu s chuyn
dch ngc tr li s tin vay mà không có bt c mt khon li lc nào ngi vay đt
đc trong quá trình s dng vn vay.
T lý gii trên đây, chúng ta có th kt lun rng, bn cht kinh t ca lãi sut tín
dng NHTM là phn chi tr ca ngi vay đi vi ngân hàng do s dng vn vay. Phn
chi tr ngi vay ly t khon li thu đc nh s dng vn vay.
Thang Long University Library



Bn cht kinh t ca lãi sut ngân hàng có th đc tóm tt trong công thc di
đây:
R= e – t – b – c
Trong đó:
e: là kt qu hot đng kinh doanh ca khách hàng do ngun vn vay mang li;
t: là thu phi tr t ngun thu;
b: là các chi phí khác;
c: là li nhun doanh nghip.
1.2.2. Các loi lãi sut
- Ngn hn:
Lãi sut cho vay ngn hn là lãi sut dành cho các khon cho vay có thi hn ti 12 tháng.
- Trung hn và dài hn:
Lãi sut cho vay trung hn là lãi sut dành cho các khon cho vay có thi hn trên 12
tháng.
Lãi sut cho vay trung và dài hn thng cao hn lãi sut cho vay ngn hn. Tuy
nhiên, trên thc t cng có các trng hp lãi sut cho vay trung và dài hn bng hoc
thp hn lãi sut cho vay ngn hn do có các hp đng cho vay dài hn mang li ngun
thu n đnh và ít ri ro hn.
Các loi lãi sut nêu trên có th đc xác đnh bng ngoi t hoc ni t tùy thuc vào
đng tin cho vay và tha thun gia các bên:

+ Lãi sut cho vay ngoi t là lãi sut dành cho các khon vay bng ngoi t.
+ Lãi sut cho vay ni t là lãi sut dành cho các khon vay bng VN.
Lãi sut ni t chính là khon li tc d tính ca vic nm gi các khon tin gi
bng ni t, còn lãi sut ngoi t chính là khon li tc d tính ca vic nm gi các
khon tin gi bng ngoi t. Và lãi sut ni t phi bng lãi sut ngoi t xét v mt
tng đi. Do nu nhn thy có s chênh lch v li tc d tính, ngi dn s chuyn vn
t loi hình này sang loi hình kia đ đc hng mc li tc cao hn. Tuy nhiên do tác
đng ca quan h cung – cu mà tình trng chênh lch này ch xy ra trong ngn hn.
1.2.3. Vai trò ca lãi sut
1.2.3.1. i vi NHTM
- m bo thu nhp cho NHTM: