Tính Thái Từ Thư Viện Bài Giảng Điện Tử

Chóc mõng thÇy c« ®Õn dù giê líp 8A3
Trêng NguyÔn §¨ng §¹o b¾c ninh–

? X¸c ®Þnh trî tõ trong c©u sau:
a. B¹n cã nh÷ng hai c¸i ¸o míi ?
b.Nh÷ng b«ng hoa ®ang khoe s¾c .
Trî tõ
Lîng tõ
KiÓm tra
? ThÕ nµo lµ trî tõ ? Th¸n tõ ? Cho vÝ dô ?


Tit 27 Tình thái từ
I. Chức năng của tình thái từ.
a. - Mẹ đi làm rồi à ?
b. - Mẹ tôi vừa kéo tay tôi, xoa đầu tôi hỏi, thì tôi òa lên
khóc rồi cứ thế nức nở. Mẹ tôi cũng sụt sùi theo:
- Con nín đi !
( Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu )
c. Th>ơng thay cũng một kiếp ng>ời,
Khéo thay mang lấy sắc tài mà chi !
Câu nghi vấn
Câu cầu khiến
Câu cảm thán
(Nguyễn Du, Truyện Kiều)

Tit 27 Tình thái từ
? Nếu lợc bỏ những từ in đậm ở từng câu thì ý nghĩa của câu có gì thay đổi ?
a. - Mẹ đi làm rồi à ?
b. - Mẹ tôi vừa kéo tay tôi, xoa đầu tôi hỏi, thì tôi òa lên

khóc rồi cứ thế nức nở. Mẹ tôi cũng sụt sùi theo:
- Con nín đi !
( Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu )
c. Th>ơng thay cũng một kiếp ng>ời,
Khéo thay mang lấy sắc tài mà chi !
(Nguyễn Du, Truyện Kiều )
d. Em chào cô ạ !
- Em chào cô !

Tit 27 Tình thái từ
? Nếu lợc bỏ những từ in đậm ở từng câu thì ý nghĩa của câu có gì thay đổi ?
a. - Mẹ đi làm rồi à ?
b. - Mẹ tôi vừa kéo tay tôi, xoa đầu tôi hỏi, thì tôi òa lên
khóc rồi cứ thế nức nở. Mẹ tôi cũng sụt sùi theo:
- Con nín đi !
( Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu )
c. Th>ơng thay cũng một kiếp ng>ời,
Khéo thay mang lấy sắc tài mà chi !
Câu nghi vấn thành câu trần thuật đơn.
không còn câu cầu khiến
Không tạo đợc câu
cảm thán
.
.
(Nguyễn Du, Truyện Kiều )
d. Em chào cô ạ !
- Em chào cô !
->Tính lễ phép, tình cảm không cao
Các từ à, đi, thay, ạ là tình thái từ.

Tit 27 Tình thái từ
I. Chức năng của tình thái từ.
Chức năng:
-
Tình thái từ nghi vấn: à, >, hả, hử, chứ, chăng
-
Tình thái từ cầu khiến: đi, nào, với
-
Tình thái từ cảm thán: thay, sao
-
Tình thái từ biểu thị sắc thái tình cảm: ạ, nhé, cơ, mà,
Một số loại
tình thái từ
Là những từ đ>ợc thêm vào trong câu để cấu tạo câu
nghi vấn, câu cầu khiến, câu cảm thán .
để biểu thị sắc thái tình cảm, thái độ, cách đánh giá
của ng>ời nói.

Tit 27 Tình thái từ
I. Chức năng của tình thái từ.
Tình thái từ là những từ đợc thêm vào trong câu để cấu tạo câu nghi
vấn, câu cầu khiến, câu cảm thán và để biểu thị sắc thái tình cảm của
ngời nói.
Tình thái từ gồm một số loại đáng chú ý sau:
-
Tình thái từ nghi vấn: à, , hả, chứ, chăng
-
Tình thái từ cầu khiến: đi, nào, với
-
Tình thái từ cảm thán: thay, sao

-
Tình thái từ biểu thị sắc thái tình cảm: ạ, nhé, cơ, mà,
Ghi nhớ

Tit 27 Tình thái từ
I. Chức năng của tình thái từ.
Lu ý: Tình thái từ không có khả năng độc lập tạo thành câu,
không làm thành phần biệt lập của câu nh thán từ.
Bài tập 1 ( SGK, Tr.81)
Trong các câu sau từ nào là tình thái từ, từ
nào không phải là tình thái từ ?
a. Em thích tr>ờng nào thì thi vào tr>ờng ấy .
b. Nhanh lên nào anh em ơi !
tình thái từ
đại từ

Tit 27 Tình thái từ
II. Sử dụng tình thái từ.
? Các tình thái từ in đậm dới đây đợc dùng trong những hoàn cảnh giao tiếp
( quan hệ tuổi tác, thứ bậc xã hội, tình cảm, ) khác nhau nh thế nào ?
a. Bạn cha về à ?
b.Thầy mệt ạ ?
c. Bạn giúp tôi một tay nhé !
d.Bác giúp cháu một tay ạ !
Ghi nhớ
Khi nói, khi viết, cần chú ý sử dụng tình thái từ phù
hợp với hoàn cảnh giao tiếp ( quan hệ tuổi tác, thứ bậc
xã hội, tình cảm, )
Chú ý: vai trên - d>ới, vai ngang
hàng, vai d>ới - trên.

Tit 27 Tình thái từ
II. Sử dụng tình thái từ.
VD:
* Khi bày tỏ một ý khác ngời ta dùng từ kia.
-
Ông hỏi ai kia ?
* Khi bày tỏ sự miễn cỡng thờng dùng từ vậy:
- Thôi thì anh chia ra vậy.
* Khi bày tỏ sự phân trần giải thích:
- Mẹ đã nói rồi mà.

Tit 27 Tình thái từ
II. Sử dụng tình thái từ.
? Dùng tình thái từ để thay đổi sắc thái ý nghĩa của câu:
- Hoa học bài.
-
Hoa học bài à ?
-
Hoa học bài hả ?
-
Hoa học bài đi !

Tit 27 Tình thái từ
III. Luyện tập.
Bài 1: Trong các câu dới đây, từ nào( trong các từ in đậm) là tình thái từ, từ
nào không phải tình thái từ ?
c. Làm nh thế mới đúng chứ !
d. Tôi đã khuyên bảo nó nhiều lần rồi chứ có phải không đâu.
e. Cứu tôi với !

g. Nó đi chơi với bạn từ sáng.
h. Con cò đậu ở đằng kia.
i. Nó thích hát dân ca Nghệ Tĩnh kia.
TTT
TTT
TTT
QHT
Chỉ từ
trợ từ

Tit 27 Tình thái từ
III. Luyện tập.
Bài tập 2: Giải thích ý nghĩa của các tình thái từ in đậm
trong những câu dới đây:
a. Bà lão láng giềng lại lật đật chạy sang:
- Bác trai đã khá rồi chứ ?
( Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
b. - Con chó là của cháu nó mua đấy chứ! Nó mua về
nuôi, định để đến lúc cới vợ thì giết thịt
( Nam Cao, Lão Hạc)
-> Nghi vấn , điều muốn hỏi đã ít nhiều khẳng đinh
-> Nhấn mạnh điều vừa khẳng định, cho là không thể khác đ2ợc

Tit 27 Tình thái từ
III. Luyện tập.
Bài tập 2: Giải thích ý nghĩa của các tình thái từ in đậm trong
những câu dới đây:
c. Một ngời nhịn ăn để tiền lại làm ma, bởi không muốn liên
lụy đến hàng xóm láng giềng Con ngời đáng kính ấy bây
giờ cũng theo gót Binh T để có ăn > ?

(Nam Cao, Lão Hạc)
d. Bỗng Thủy lại xịu mặt xuống:
- Sao bố mãi không về nhỉ ? Nh vậy là em không đợc chào
bố trớc khi đi.
( Khánh Hoài, Cuộc chia tay của những con búp bê )
->Hỏi với thái độ phân vân
->Hỏi với thái độ thân mật

Tit 27 Tình thái từ
III. Luyện tập.
Bài tập 2: Giải thích ý nghĩa của các tình thái từ in đậm trong
những câu dới đây:
e. Cô giáo Tâm gỡ tay Thủy, đi lại phía bục, mở cặp lấy một
quyển sổ cùng với chiếc bút máy nắp vàng đa cho em tôi và
nói:
-
Cô tặng em. Về trờng mới, em cố gắng học tập nhé !
( Khánh Hoài, Cuộc chia tay của những con búp bê )
g. Em tôi sụt sịt bảo:
- Thôi thì anh cứ chia ra vậy .
( Khánh Hoài, Cuộc chia tay của những con búp bê )
-> dặn dò, thái độ thân mật
-> thái độ miễn cỡng

Tit 27 Tình thái từ
III. Luyện tập.
Bài tập 3: Đặt câu với các tình thái từ mà, đấy, chứ lị,
thôi, cơ, vậy.
- Tôi đã nói rồi mà !
- Bạn đi đâu đấy ?

- Bạn ấy hát hay thế chứ lị !
- Chúng ta đi học thôi !
- Con thích đi chơi Hà Nội cơ !
- Trời ma, cả nhà ta ở nhà vậy!

Tit 27 Tình thái từ
III. Luyện tập.
Bài tập 5: Tìm một số tình thái từ trong tiếng địa ph>ơng
em hoặc tiếng địa ph>ơng khác mà em biết.
Tình thái từ địa phơng Tình thái từ toàn dân
há
hả
nhá,
nhé,
nhỉ
heng, ghen
mừ
mà
nàonè

Tiết 27 T×nh th¸i tõ
III. LuyÖn tËp.
Bµi tËp 6: ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n tõ ( 5 - 7 c©u ) trong ®ã
cã sö dông t×nh th¸i tõ.

Hớng dẫn về nhà
-
Học thuộc ghi nhớ.
-
Hoàn thành các bài tập còn lại.

-
Xem trớc bài : Chơng trình địa phơng ( Phần
Tiếng Việt )