Tập tính - 11CB

Trường THPT Nguyễn Bỉnh Khiêm -
ĐăkLăk
GV : Nguyễn Lưu Thanh Huyền
Năm học 2012 - 2013
Bài 32 : TẬP TÍNH Ở ĐỘNG VẬT (tt)

IV – MỘT SỐ HÌNH THỨC HỌC TẬP Ở
ĐỘNG VẬT
•
Quen nhờn
•
In vết
•
Điều kiện hóa (hay thành lập phản xạ có
điều kiện)
•
Học ngầm
•
Học khôn

1. Quen nhờn
- Là hình thức học tập
đơn giản nhất
- Kích thích được lặp đi
lặp lại nhiều lần →
không gây nguy hiểm
gì → động vật không
có cảm ứng trả lời.
(kích thích trở thành
quen nhờn).

2. In vết
- Động vật mới sinh
thường “in vết” những
vật gì chuyển động đầu
tiên mà chúng nhìn thấy.
- Nếu không có bố mẹ,
chim non có thể in vết
những con chim khác
loài, con người, hay
những vật chuyển động
khác.
- Tập tính này chỉ có ở
động vật mới sinh ra một
vài giờ đồng hồ cho đến
hai ngày, về sau hiệu quả
thấp hẳn.

3. Điều kiện hóa (hay thành lập phản
xạ có điều kiện)
a. Điều kiện hóa
đáp ứng:
- Do liên kết hai
kích thích, tác
động đồng thời.
Ví dụ của
Paplov: bật đèn
và cho chó ăn→
chó tiết nước
bọt, lặp lại nhiều

lần → chỉ bật đèn
chó đã tiết nước
bọt

Đến giờ ăn, chỉ nghe tiếng chân người là cá nổi lên

b. Điều kiện hóa thao tác
(hành động):
- Là kiểu liên kết một hành
vi của động vật với một
phần thưởng (hoặc phạt)
sau đó động vật chủ động
lặp lại các hành vi đó (học
theo cách thử và sai)

Để huấn luyện những chú chó, người huấn luyện luôn
cho chó ăn sau những bài tập. Để nhận được phần
thưởng như thế những chú chó phải làm lại những bài
tập đã được dạy.


4. Học ngầm
- Là kiểu học không có ý thức, không biết rõ là đã học
được. Khi có nhu cầu, kiến thức đó tái hiện lại giúp
động vật giải quyết vấn đề tương tự.

Chuột thăm dò đường đi, để
tìm đến nơi có thức ăn nhanh
nhất.
Động vật hoang dã quan sát

xung quanh để tránh thú dữ

5. Học khôn
- Học có chủ định, có chú ý → Phối hợp các kinh nghiệm cũ
để tìm cách giải quyết những tình huống mới. (Chỉ có ở
động vật có hệ thần kinh phát triển: người, động vật thuộc
bộ linh trưởng).

Tinh tinh tự biết sếp hộp để lấy chuối

Khỉ biết dùng vòi hút uống nước dừa

Và dùng que bắt mối

IV – MỘT SỐ TẬP TÍNH PHỔ BIẾN Ở
ĐỘNG VẬT
•
Tập tính kiếm ăn
•
Tập tính bảo vệ lãnh
thổ
•
Tập tính sinh sản
•
Tập tính di cư
•
Tập tính xã hội

1. Tập tính kiếm ăn – săn mồi
* Động vật có tổ chức thần kinh chưa phát triển là tập

tính bẩm sinh.
* Động vật có hệ thần kinh phát triển, phần lớn tập tính
kiếm ăn là do học tập từ bố mẹ hoặc đồng loại hoặc qua
trải nghiệm của bản thân.
- Đối với động vật ăn thịt thì hình ảnh, mùi, âm thanh
phát ra từ con mồi dẫn đến tập tính rình mồi và vồ mồi
hay rượt theo con mồi để tấn công.
- Đối với con mồi thì có tập tính lẩn trốn, bỏ chạy hay
tự vệ.

Cú vồ tử thần của diều hâu xuống cá trê núi !!!
Và đây là 1 chú linh dương khác trong 1 cuộc rượt đuổi,
“bỏ chạy” là cách duy nhất !!!

- Ở những động vật có hệ thần kinh phát triển
 các tập tính càng phong phú và phức tạp
Vượn uống nước dừa
bằng ống hút
Tinh tinh đang dùng que
để bắt mối ăn
Quạ đang kéo dây buộc mồi
Con quạ này biết uốn cong
sợi dây thép thành hình móc
câu để kéo hộp thức ăn đặt
bên dưới một ống thủy tinh
dài.
Tinh tinh đang tìm cách lấy chuối treo ở trên cao
Con rái cá biển đang đập vỏ sò
Báo tha mồi vừa vồ được

Hải
li đắp
đập
để
bắt
cá

2. Tập tính sinh sản
- Mọi sinh vật đều sinh sản để duy trì nồi
giống.
- Tập tính sinh sản thuộc tập tính bẩm sinh,
mang tính bản năng.
- Thể hiện là do kích thích của môi trường
ngoài (thời tiết, ánh sáng, âm thanh ) hay do
môi trường bên trong (tác động của hormone
sinh dục) gây nên hiện tượng chín sinh dục
và chuẩn bị cho sự sinh sản (hiện tượng
khoe mẽ, tỏ tình, xây tổ, bảo vệ con non ở
nhiều loài chim…)

Trứng cá sấu
Hiện tượng khoe mẽ
Rái cá tỏ tình với nhau
Chim cách cụt cố gắng bảo vệ con non
Chim chăm sóc cho con non



2. Tập tính sinh sản
-

Là một biểu hiện tập tính quan trọng ở giới động vật.
- Chúng dùng các chất tiết từ tuyến thơm, nước tiểu
để đánh dấu và xác định vùng lãnh thổ.
- Chúng chiến đấu quyết liệt để giữ gìn nguồn thức
ăn và nơi ở.
-
Con cái thường chọn con đực bảo vệ vùng lãnh thổ
tốt nhất, to khỏe để có nguồn gien tốt để duy trì và
phát triển nòi giống
-
Chúng sẵn sàng “chiến đấu” với những kẻ xâm
phạm lãnh thổ bằng các trận giao tranh quyết liệt để
giữ gìn nguồn thức ăn và nơi ở.