Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn thị trường cổ phiếu của các DNV&N ở Việt Nam.

Chuyên đề tốt nghiệp Trần Thị Bích Ngọc
DANH MC Kí HIU CC CH VIT TT
Stt Ch vit tt í ngha
1 CtyCP Cụng ty c phn
2 CNH-HH Cụng nghip hoỏ, hin i hoỏ
3 CPH C phn hoỏ
4 DNNN Doanh nghip nh nc
5 DNV&N Doanh nghip va v nh
6 NHTM Ngõn hng thng mi
7 TTGDCK Trung tõm giao dch chng khoỏn
8 TTCK Th trng chng khoỏn
9 Tp. HCM Thnh ph H Chớ Minh
10 UBCKNN U ban chng khoỏn nh nc
GVHD: ThS. Lê Trung Thành Lớp TTCK 44
Chuyên đề tốt nghiệp Trần Thị Bích Ngọc
PHN M U
1. S cn thit ca ti nghiờn cu.
Th trng chng khoỏn Vit Nam sau hn 5 nm trin khai v i vo hot
ng, nhng kt qu t c bc u l khụng th ph nhn, tuy nhiờn hot
ng ca th trng cng cũn nhiu tn ti v bt cp. Thc t hin nay, TTGDCK
Tp.H Chớ Minh ó bc u n nh, m ra mt kờnh huy ng vn trung v di
hn cho cỏc doanh nghip núi riờng v cho nn kinh t núi chung. Tuy nhiờn, th
trng ny mi ch ỏp ng cho cỏc doanh nghip cú vn ln trờn 10 t ng, v
cú kh nng ỏp ng nhng yờu cu kht khe c niờm yt trờn Trung tõm,
nh vy quy mụ ca th trng cũn rt nh bộ. Trong khi hin nay cỏc DNV&N
nc ta chim t trng tng i ln, khong 88% tng s doanh nghip hin cú,
úng gúp khong 45% GDP cho nn kinh t. Nhng thc t cỏc doanh nghip ny
ang gp khú khn rt ln v vn u t m rng v tip tc sn xut.
TTGDCK H Ni cng ó chớnh thc i vo hot ng, to iu kin cho
cỏc doanh nghip DNV&N c tham gia vo th trng chng khoỏn cú th
tip cn c ngun vn trung v di hn. Song quy mụ th trng cũn rt nh,

hng hoỏ ớt, cha thu hỳt c nhiu cỏc doanh nghip, c bit l cỏc DNV&N
tham gia th trng mc dự cỏc quy nh niờm yt ó c ni lng hn rt nhiu
so vi trờn TTGDCK Tp.HCM. Trong khi ú, th trng t do li hot ng khỏ
sụi ng, cú quy mụ khỏ ln song li tim n nhiu yu t ri ro v v lõu di khú
m bo c tớnh bn vng. Vic t chc v phỏt trin th trng chng khoỏn
cho DNV&N l ũi hi bc xỳc c v lý lun v thc tin. Vỡ vy, em ó chn
Phỏt trin th trng chng khoỏn ca cỏc doanh nghip va v nh Vit Nam
lm ti nghiờn cu.
GVHD: ThS. Lê Trung Thành Lớp TTCK 44
Chuyên đề tốt nghiệp Trần Thị Bích Ngọc
2. Mc tiờu nghiờn cu.
- H thng hoỏ cỏc vn lý lun c bn v vic phỏt trin TTCK ca cỏc
DNV&N.
- ỏnh giỏ thc trng ca TTCK ca cỏc DNV&N Vit Nam.
- xut h thng cỏc gii phỏp phỏt trin TTCK ca cỏc DNV&N.
3. i tng, phm vi nghiờn cu.
- i tng nghiờn cu: ti tp trung nghiờn cu c s lý lun v thc
tin th trng c phiu ca cỏc DNV&N Vit Nam.
- Phm vi nghiờn cu: ti tp trung nghiờn cu phỏt trin th trng c
phiu ca cỏc DNV&N trờn TTGDCK H Ni.
4. Phng phỏp nghiờn cu.
ti s dng phng phỏp nghiờn cu duy vt bin chng v duy vt lch
s lm cn bn. ng thi kt hp vi cỏc phng phỏp c th nh phõn tớch, ỏnh
giỏ
5. Kt cu ca ti.
Ngoi phn m u, kt lun, danh mc ti liu tham kho, ti gm 3
chng:
Chng 1: Nhng vn c bn v TTCK ca cỏc DNV&N.
Chng 2: Thc trng TTCK ca cỏc DNV&N Vit Nam hin nay.
Chng 3: Gii phỏp phỏt trin TTCK ca cỏc DNV&N Vit Nam.

GVHD: ThS. Lê Trung Thành Lớp TTCK 44
Chuyên đề tốt nghiệp Trần Thị Bích Ngọc
CHNG 1
NHNG VN C BN V TH TRNG CHNG
KHON CA CC DOANH NGHIP VA V NH
1.1. Tng quan v chng khoỏn v th trng chng khoỏn.
1.1.1. Khỏi quỏt s hỡnh thnh v phỏt trin ca th trng chng
khoỏn
TTCK c xem l c trng c bn, l biu tng ca nn kinh t hin i.
Vi t cỏch l mt b phn cu thnh ca th trng ti chớnh, TTCK c hiu
mt cỏch chung nht l ni din ra cỏc giao dch mua bỏn chng khoỏn-cỏc hng
hoỏ v dch v ti chớnh gia cỏc ch th tham gia, theo nhng quy tc n nh
trc.
TTCK ra i xut phỏt t nhu cu phỏt trin tt yu ca nn kinh t. Mt nn
kinh t mun phỏt trin, tng trng nhanh v bn vng trc ht phi ỏp ng
nhu cu v vn u t. Ti mt lỳc no ú, nhu cu vn ny vt quỏ kh nng
ỏp ng ca cỏc kờnh huy ng truyn thng. M trờn thc t, ang tn ti mt
lng vn rt ln trong cng ng dõn c cha tham gia vo hot ng sn xut
kinh doanh, gõy mt cõn i trong nn kinh t, ú l nhng ngi cú c hi u t
sinh li thỡ thiu vn, trỏi li nhng ngi cú vn nhn ri thỡ li khụng cú c hi
u t, dn n vn b ng, gõy lóng phớ. Xut phỏt t nghch lý ny, TTCK ó
ra i úng vai trũ l kờnh dn vn quan trng, gúp phn thỳc y quỏ trỡnh tớch t,
tp trung, phõn phi vn mt cỏch hiu qu trong nn kinh t.
Hỡnh thc s khai ca TTCK ó xut hin cỏch õy hng trm nm vo
khong th k 15, cỏc thnh ph trung tõm thng mi ca cỏc nc phng
Tõy. Cho n nay, quỏ trỡnh phỏt trin ca nú ó tri qua nhiu bc thng trm.
Lch s ó ỏnh du hai t khng hong ln, ú l khi cỏc TTCK ln M, Tõy
u, Nht Bn b sp ch trong vi gi vo ngy th 5 en ti, 29/10/1929 v
ngy th 2 en ti, 19/10/1987. Song, cựng vi yờu cu phỏt trin ca nn kinh
GVHD: ThS. Lê Trung Thành Lớp TTCK 44

Chuyên đề tốt nghiệp Trần Thị Bích Ngọc
t, th trng ó c phc hi, tip tc phỏt trin v tr thnh mt th ch ti
chớnh khụng th thiu ca kinh t th trng.
1.1.2. Khỏi nim v vai trũ ca th trng chng khoỏn.
1.1.2.1. Khỏi nim th trng chng khoỏn.
TTCK c hiu mt cỏch chung nht l ni din ra cỏc giao dch mua bỏn,
trao i cỏc chng khoỏn. Ngha l õu cú giao dch mua bỏn chng khoỏn thỡ ú
l hot ng ca TTCK.
Chng khoỏn c hiu l cỏc loi giy t cú giỏ hay bỳt toỏn ghi s, nú cú
kh nng chuyn nhng, xỏc nh s vn u t, cho phộp ch s hu cú quyn
yờu cu v thu nhp v ti sn ca t chc phỏt hnh. Cỏc quyn yờu cu ny cú s
khỏc nhau gia cỏc loi chng khoỏn, tu theo tớnh cht s hu ca chỳng. Cú
nhiu cỏch phõn loi chng khoỏn da theo cỏc tiờu thc khỏc nhau. Nu da
theo tớnh cht ca chng khoỏn thỡ hng hoỏ trờn th trng bao gm hai loi ch
yu l chng khoỏn vn v chng khoỏn n.
Vi chng khoỏn vn, m i din l c phiu, nú xỏc nhn s gúp vn v
quyn s hu phn vn gúp ú ca c ụng i vi ti sn ca cụng ty c phn. C
ụng cú th tin hnh mua bỏn, chuyn nhng cỏc c phiu trờn th trng th
cp theo quy nh ca phỏp lut. Ngoi ra, c ụng cũn cú quyn tham gia qun lý
cụng ty thụng qua quyn tham gia v b phiu ti i hi c ụng, quyn mua
trc i vi c phiu phỏt hnh mi.
Vi chng khoỏn n, in hỡnh l trỏi phiu, l loi chng khoỏn quy nh
ngha v ca t chc phỏt hnh phi tr cho ch s hu chng khoỏn ton b giỏ tr
cam kt bao gm c gc v lói sau mt thi hn nht nh.
Vi cỏc c tớnh trờn, chng khoỏn c xem l cỏc ti sn ti chớnh m giỏ
tr ca nú ph thuc vo giỏ tr kinh t c bn ca cỏc quyn ca ch s hu i
vi t chc phỏt hnh.
GVHD: ThS. Lê Trung Thành Lớp TTCK 44
Chuyên đề tốt nghiệp Trần Thị Bích Ngọc
c im c bn nht ca TTCK l th trng t do, t do nht trong cỏc

loi th trng. TTCK khụng cú s c oỏn, can thip cng ộp v giỏ. Giỏ
mua bỏn hon ton do quan h cung cu trờn th trng quyt nh.
Cỏc giao dch mua bỏn, trao i chng khoỏn cú th din ra th trng s
cp hay th trng th cp, ti S giao dch hay ti th trng giao dch qua quy,
th trng giao ngay hay th trng kỡ hn. Cỏc quan h mua bỏn trao i lm
thay i ch s hu ca chng khoỏn, thc cht õy chớnh l quỏ trỡnh vn ng
ca t bn, chuyn t t bn s hu sang t bn kinh doanh.
Quỏ trỡnh vn ng ca t bn c thc hin xut phỏt t chc nng kinh t
nũng ct ca th trng ti chớnh trong vic dn vn t nhng ngi tm thi d
tha vn sang nhng ngi cn vn. S chuyn dch vn c th hin qua s
H1.1
GVHD: ThS. Lê Trung Thành Lớp TTCK 44
Ngi cho vay vn
1. H gia ỡnh
2. Doanh nghip
3. Chớnh ph
4. Nc ngoi
Cỏc trung gian ti chớnh
- Ngõn hng thng mi
- Bo him, qu hu trớ
- T chc nhn tin gi v
cho vay
Ti tr giỏn tip
Ngi i vay vn
1. H gia ỡnh
2. Doanh nghip
3. Chớnh ph
4. Nc ngoi
Th trng ti
chớnh

- Th trng tin t
- Th trng vn
Vn
Vn
v
n
Ti tr trc tip
Vốn Vốn
S 1: Cỏc dũng vn qua h thng ti chớnh
Chuyên đề tốt nghiệp Trần Thị Bích Ngọc
Qua s trờn ta thy, s chuyn dch vn c thc hin qua hai con
ng trc tip v giỏn tip. Nhng ngi cn vn cú th huy ng trc tip t
nhng ngi tm d tha vn bng cỏch bỏn cỏc chng khoỏn cho h. Hoc con
ng th hai dn vn l thụng qua cỏc trung gian ti chớnh, õy l mt b phn
ó chuyn ti mt khi lng ỏng k ngun tit kim a vo u t v gúp phn
tớch cc trong vic y nhanh tc lu chuyn vn.
Nh vy, th trng ti chớnh cú vai trũ ht sc quan trng trong vic tớch t,
tp trung, phõn phi vn mt cỏch hiu qu trong nn kinh t. c xem l c
trng c bn ca th trng vn, TTCK l th trng m giỏ c ca chng khoỏn
(hng hoỏ trờn th trng) chớnh l giỏ c ca vn u t, vỡ vy, TTCK c coi l
hỡnh thc phỏt trin bc cao ca nn kinh t th trng.
1.1.2.2. Vai trũ ca TTCK
Xu th hi nhp v quc t hoỏ nn kinh t ũi hi t bn thõn mi quc gia
phi thỳc y phỏt trin kinh t vi tc v hiu qu cao. Mt th trng ti chớnh
nng ng cú kh nng lm tng thờm sc mnh cho nn kinh t hn bt c mt
loi ti nguyờn no, m trong ú TTCK l mt nh ch ti chớnh rt quan trng.
Thc t phỏt trin kinh t cỏc quc gia trờn th gii ó khng nh vai trũ quan
trng ca TTCK trong phỏt trin kinh t:
Th nht, TTCK cựng vi s vn hnh ca mỡnh ó to ra cỏc cụng c cú
tớnh thanh khon cao, cú th tớch t, tp trung v phõn phi, chuyn thi hn ca

vn phự hp vi yờu cu phỏt trin ca nn kinh t. Yu t thụng tin v yu t cnh
tranh trờn th trng s m bo cho vic phõn phi vn mt cỏch cú hiu qu.
Th hai, TTCK to iu kin cho vic tỏch bit gia s hu v qun lý
doanh nghip, t ú nõng cao hiu qu hot ng ca ton doanh nghip. Vi c
ch thụng tin hon ho ó to kh nng giỏm sỏt cht ch ca TTCK ó lm gim
tỏc ng ca cỏc tiờu cc trong qun lý, m bo phõn b li ớch mt cỏch hi ho
GVHD: ThS. Lê Trung Thành Lớp TTCK 44
Chuyên đề tốt nghiệp Trần Thị Bích Ngọc
gia ngi s hu, nh qun lý v ngi lm cụng n lng. ng thi, TTCK ó
to iu kin thỳc y quỏ trỡnh c phn hoỏ DNNN.
Th ba, TTCK gúp phn thc hin tỏi phõn phi cụng bng hn, thụng qua
vic buc cỏc tp on gia ỡnh tr phỏt hnh chng khoỏn ra cụng chỳng, t ú
phõn tỏn quyn lc kinh t trong tay mt s tp on, trỏnh hin tng c quyn,
song vn tp trung vn cho phỏt trin kinh t. Vic gii to tp trung quyn lc
kinh t cng to iu kin cnh tranh cụng bng hn, qua ú to hiu qu v tng
trng kinh t.
Th t, TTCK to c hi cho Chớnh ph cú th huy ng c cỏc ngun
ti chớnh phc v cho cỏc mc ớch ca mỡnh m khụng to ỏp lc v lm phỏt,
hn na, hot ng ca TTCK cũn giỳp tng thu ngõn sỏch cho Nh nc, ng
thi to cỏc cụng c cho vic thc hin chớnh sỏch ti chớnh tin t ca Chớnh ph.
Th nm, vic m ca TTCK lm tng tớnh lng v cnh tranh trờn th
trng quc t hay núi khỏc i mun khng nh n tớnh hiu qu ca quc t hoỏ
TTCK. iu ny cho phộp cỏc cụng ty cú th huy ng c mt lng vn u t
ln th trng ngoi nc, bờn cnh ú m rng cỏc c hi kinh doanh cho cỏc
cụng ty trong nc, cho phộp cỏc cụng ty cú th huy ng ngun vn c r hn.
Th sỏu, TTCK cung cp mt d bỏo tuyt vi v cỏc chu k kinh doanh
trong tng lai. Vic giỏ chng khoỏn lờn xung cú xu hng i trc chu k kinh
doanh ó a ra mt d bỏo giỳp cho Chớnh ph v cỏc cụng ty cú k hoch phõn
b cỏc ngun lc ca h. Nh vy, TTCK cng to iu kin tỏi cu trỳc nn kinh
t.

Ngoi nhng tỏc ng tớch cc trờn, hot ng ca TTCK cng cú nhng tỏc
ng tiờu cc nht nh. Ta bit rng, th trng hot ng da trờn c s thụng tin
hon ho, tuy nhiờn hu ht cỏc th trng khụng phi nh u t no cng cú
kh nng tip cn thụng tin y v nh nhau, vỡ vy vic a ra cỏc quyt nh
u t khụng hon ton da trờn vic x lý thụng tin, dn ti vic giỏ c chng
khoỏn khụng phn ỏnh chớnh xỏc giỏ tr cụng ty v cha phõn b mt cỏch hiu qu
cỏc ngun lc. Ngoi ra, cũn cú mt s hin tng tiờu cc khỏc trờn TTCK nh
GVHD: ThS. Lê Trung Thành Lớp TTCK 44
Chuyên đề tốt nghiệp Trần Thị Bích Ngọc
hin tng u c, mua bỏn ni giỏn, xung t quyn lcgõy tõm lý e ngi cho
cỏc nh u t. Thc t ny t lờn vai cỏc nh qun lý th trng phi cú nhng
bin phỏp hiu qu gim thiu n mc ti a cỏc tiờu cc trờn th trng nhm
m bo cho tớnh hiu qu ca th trng, ng thi bo v quyn li cho cỏc nh
u t.
Nh vy ta thy vai trũ ca TTCK ó c th hin di nhiu gúc khỏc
nhau. Vai trũ ny cú thc s c phỏt huy hay khụng nú ph thuc vo s qun lý
ca Nh nc v cỏc ch th tham gia th trng.
1.1.3. Cỏc ch th tham gia TTCK
TTCK l mt thc th phc tp m hot ng ca th trng cú nhiu loi
ch th khỏc nhau tham gia. Cỏc ch th ny hoc l bỏn chng khoỏn, hoc l
mua chng khoỏn, hoc ch l trung gian mụi gii cho hai bờn mua bỏn hng
hoa hng. Bờn cnh ú cũn cú cỏc ch th qun lý l Nh nc v cỏc t chc ph
tr.
1.1.3.1. Ch th qun lý
Ch th qun lý cú ngha v bo m cho TTCK hot ng theo ỳng cỏc
quy nh ca phỏp lut, nhm bo m cho vic mua bỏn chng khoỏn trờn th
trng din ra mt cỏch cụng khai, cụng bng, trỏnh nhng yu t tiờu cc cú th
xy ra, t ú bo v li ớch ca ngi u t.
Hin nay hu ht cỏc nc cú TTCK u cú c quan qun lý v giỏm sỏt v
chng khoỏn v TTCK. Vi nhng tờn gi khỏc nhau (tu theo mi nc) nhng

thng l UBCK Quc gia, bờn cnh ú cũn cú Hip hi kinh doanh chng khoỏn,
cỏc S giao dch chng khoỏn. mi quc gia, vi nhng c trng riờng cú m
cú nhng hỡnh thc qun lý khỏc nhau v thit lp nờn nhng c quan qun lý khỏc
nhau.
Vit Nam hin nay, UBCKNN ang trc thuc B Ti chớnh l c quan
qun lý cao nht v chng khoỏn v TTCK. Theo ú, UBCKNN s nghiờn cu
vch k hoch, d tho cỏc vn bn phỏp lut v cỏc th l ch v t chc v
GVHD: ThS. Lê Trung Thành Lớp TTCK 44
Chuyên đề tốt nghiệp Trần Thị Bích Ngọc
hot ng TTCK trỡnh cp cú thm quyn quyt nh ban hnh. ng thi qun
lý, giỏm sỏt hot ng ca TTCK, a ra cỏc gii phỏp hu hiu m bo th
trng hot ng tt. Ngoi UBCKNN, cỏc c quan qun lý khỏc nh Ngõn hng
Nh nc, cỏc B, c bit l Hip hi cỏc nh kinh doanh chng khoỏn cng cú
vai trũ rt ln trong hot ng qun lý cỏc thnh viờn tham gia th trng, v bo
v li ớch cho cỏc thnh viờn.
1.1.3.2. Ch th kinh doanh ( Trung gian ti chớnh )
Cỏc trung gian ti chớnh l mt ch th quan trng ca TTCK, TTCK hot
ng hiu qu mt phn l nh s th vai tt ca cỏc trung gian ny. Vi t cỏch l
nh kinh doanh chng khoỏn, h thc hin vic mua bỏn chng khoỏn cho chớnh
bn thõn mỡnh nhm mc tiờu li nhun. Bờn cnh ú, h cũn úng vai trũ l thnh
viờn h tr cho hot ng ca th trng thụng qua cỏc nghip v i lý bóo lónh
phỏt hnh, t vn v mụi gii chng khoỏn, qun lý danh mc u t. Trờn thc t,
cỏc cụng ty chng khoỏn tham gia vi vai trũ l nh mụi gii kinh doanh chng
khoỏn thng lm c hai nghip v l mụi gii hng hoa hng v t doanh
tỡm chờch lch giỏ. S tham gia ca cỏc cụng ty chng khoỏn ny ó gúp phn lm
cho hot ng ca th trng din ra liờn tc, thỳc y s phỏt trin ca th trng.
1.1.3.3. Cỏc nh u t
Ch th u t l nhng ngi cú tin nhn ri, s dng tin u t vo
TTCK bng cỏch thc s mua cỏc chng khoỏn ang c phỏt hnh nhm hng
lói v li nhun. Ch th u t trờn th trng cú th l t chc u t hoc cỏc

nh u t cỏ nhõn.
Nh u t cỏ nhõn chớnh l cụng chỳng, mt loi ch th cú kh nng cung
cp mt khi lng tin t rt ln. Cụng chỳng khi cú vn tm thi nhn ri, h
tham gia mua chng khoỏn vi mc ớch u t kim li. Khi cú nhu cu vn h
em bỏn li cỏc chng khoỏn ó mua trờn th trng th cp. H tham gia th
trng bng nhiu cỏch khỏc nhau cú th l trc tip hoc giỏn tip thụng qua cỏc
nh u t cú t chc, cỏc trung gian ti chớnh.
GVHD: ThS. Lê Trung Thành Lớp TTCK 44
Chuyên đề tốt nghiệp Trần Thị Bích Ngọc
Nh u t cú t chc, cú th l cỏc NHTM, cụng ty bo him, cỏc qu hu
trớ, qu tng h, cụng ty qun lý quh thng xuyờn mua bỏn chng khoỏn
vi s lng ln trờn th trng tỡm kim li nhun. Cỏc t chc u t thng
u t theo danh mc v cỏc quyt nh u t c thc hin bi cỏc chuyờn gia
cú trỡnh v kinh nghim cao, mang tớnh chuyờn nghip. Vai trũ ca cỏc t chc
u t ny cỏc nc cú TTCK phỏt trin ngy cng to ln.
1.1.3.4. T chc phỏt hnh chng khoỏn.
L nhng ngi huy ng vn bng cỏch phỏt hnh v bỏn cỏc chng khoỏn
trờn th trng s cp. Cỏc ch th phỏt hnh bao gm: Chớnh ph, cỏc t chc ti
chớnh trung gian khỏc, v cỏc doanh nghip. Trong s ú ch yu l Chớnh ph v
cỏc doanh nghip.
Cỏc ch th phỏt hnh tham gia huy ng vn bng nhiu phng thc khỏc
nhau nhm phc v cho cỏc mc ớch khỏc nhau. Chớnh ph phỏt hnh cỏc chng
khoỏn nh: Trỏi phiu Chớnh ph, Tớn phiu Kho bc nhm bự p thõm ht ngõn
sỏch, xõy dng c s h tng, cu cng, ng xỏ Cỏc doanh nghip phỏt hnh
c phiu, trỏi phiu cụng ty nhm i mi trang thit b, m rng sn xut kinh
doanhCỏc doanh nghip tham gia th trng vi t cỏch l ngi to ra hng hoỏ
th trng s cp, v mua bỏn li cỏc chng khoỏn th trng th cp.
1.1.3.5. Cỏc t chc ph tr
S tham gia ca cỏc t chc ph tr giỳp cho hot ng ca th trng din
ra trụi chy, ú l Trung tõm Lu ký, thanh toỏn v bự tr chng khoỏn, cỏc cụng

ty ỏnh giỏ h s tớn nhim
Nh vy, cú th thy rng TTCK hot ng c l nh hot ng ca cỏc
ch th tham gia. Tuy khỏc nhau v tớnh cht, mc tiờu v cỏch lm, hot ng ca
h liờn i v b sung cht ch cho nhau, nh th ti sn ti chớnh t s hu ca
ngi ny chuyn sang s hu ca ngi khỏc mt cỏch hp lý v hi ho nn
kinh t hot ng vi nhng giỏ tr mi c to ra tng gi, mi ngy.
GVHD: ThS. Lê Trung Thành Lớp TTCK 44
Chuyên đề tốt nghiệp Trần Thị Bích Ngọc
1.1.4. Phõn loi TTCK.
Tu theo mc ớch nghiờn cu m ngi ta cú th phõn loi TTCK theo cỏc
tiờu thc khỏc nhau, cú th phõn loi theo hng hoỏ, phõn loi theo cu trỳc t chc
ca th trng hay phõn loi theo quỏ trỡnh luõn chuyn vn. Trong bi nghiờn cu
ny, ngi vit s phõn loi theo cu trỳc t chc th trng. Theo ú, TTCK c
phõn thnh 3 loi th trng sau:
S giao dch chng khoỏn: Ti õy, ngi mua v ngi bỏn (hoc mụi gii
ca h) gp nhau ti mt a im nht nh tin hnh giao dch, mua bỏn chng
khoỏn. Vỡ vy ngi ta cũn gi S giao dch l th trng tp trung l ni tp
trung cỏc giao dch chng khoỏn mt cỏch cú t chc tuõn theo nhng lut l nht
nh, l ni tin hnh giao dch chng khoỏn ca nhng cụng ty ln, lm n cú
hiu qu. Nh vy, S giao dch chng khoỏn khụng tham gia vo vic mua bỏn
chng khoỏn m ch l ni giao dch, mt trung tõm to iu kin cho cỏc giao dch
c tin hnh mt cỏch thun li, d dng. ng thi, S giao dch cng l c
quan thc hin chc nng qun lý, iu hnh cỏc hot ng din ra trờn th trng
tp trung nhm to iu kin cỏc giao dch c thc hin cụng bng, minh
bch v ỳng phỏp lut. S giao dch chng khoỏn c qun lý mt cỏch cht ch
bi UBCKNN.
Th trng phi tp trung (Th trng OTC): Ti hu ht cỏc nc, bờn cnh
th trng giao dch tp trung, ni din ra cỏc hot ng giao dch chng khoỏn ca
nhng cụng ty ln, cũn cú th trng phi tp trung (OTC) ch yu dnh cho vic
giao dch chng khoỏn ca nhng DNV&N cha hi cỏc iu kin niờm yt

trờn th trng giao dch tp trung. Th trng OTC i din cho mt th trng
thng lng, ni m ngi bỏn v ngi mua trc tip thng lng vi nhau v
nhng iu kin ch yu ca giao dch nh s lng, giỏ Cú th núi rng, OTC
l th trng ca nhng nh to lp th trng - nhng nh u t chuyờn nghip.
Cỏc nh to lp th trng nm trong tay mt lng chng khoỏn ln v h sn
sng mua bỏn chng khoỏn vi nhau cng nh vi cỏc nh u t khi h chp nhn
GVHD: ThS. Lê Trung Thành Lớp TTCK 44
Chuyên đề tốt nghiệp Trần Thị Bích Ngọc
c giỏ c ca h. Tng t nh h thng th trng tp trung, th trng OTC
thng c t chc theo 2 cp: cp qun lý Nh nc v cp t qun.
Nh vy, trong TTCK huy ng vn cho cỏc doanh nghip, S giao dch
l ni giao dch chng khoỏn ca nhng doanh nghip ln, nhng doanh nghip
ny cú kh nng ỏp ng c nhng quy nh niờm yt ngt nghốo v vn, tỡnh
hỡnh hot ng kinh doanhtrờn S, m nhng DNV&N thng khụng ỏp ng
. Cũn i b phn c phiu ca cỏc DNV&N c giao dch trờn th trng
OTC, ú nhng tiờu chun niờm yt thng thp hn trờn S giao dch. Hay núi
khỏc i, TTCK cho cỏc DNV&N l mt b phn ch yu ca th trng OTC. S
d ngi ta a ra cỏc tiờu chun niờm yt khỏc nhau trờn cỏc loi th trng l vỡ:
nu chỳng ta khụng phõn ra v c phỏt trin mt TTCK chung cho tt c cỏc
doanh nghip cú quy mụ khỏc nhau thỡ Nh nc khú ra nhng chớnh sỏch cụng
bng v qun lý ti u cho th trng chung y. Thc t cho thy, cú doanh nghip
vn ln hng trm t ng, nhng cng cú nhng doanh nghip quy mụ vi t
ng, quy mụ ca doanh nghip cú th quyt nh n kh nng hot ng, lnh
vc kinh doanh, cỏch thc tip cn vn, cỏc tiờu chớ v ri ro an ton, nim tin ca
nh u ti vi hot ng ca doanh nghip. Vỡ vy, ngi ta thng cú s
phõn tỏch gia cỏc doanh nghip trong cỏc ngnh kinh t cú nhng chớnh sỏch,
chin lc phự hp iu chnh hot ng ca tng doanh nghip. Hn na khi ra
quyt nh u t, nh u t cng thng quan tõm n ln vn ch ca cỏc
doanh nghip niờm yt. Vỡ vy, cn cú s phõn bit gia TTCK giao dch chng
khoỏn ca nhng doanh nghip ln v TTCK giao dch chng khoỏn ca nhng

doanh nghip nh, iu ny l rt cn thit cú chin lc phỏt trin cho tng
loi th trng mt cỏch hiu qu, ỏp ng tt hn yờu cu qun lý ca Nh nc,
nguyn vng ca cỏc doanh nghip, cỏc nh u t cng nh cỏc ch th khỏc
tham gia TTCK.
Ngoi hai loi th trng trờn ngi ta cũn núi ti mt th trng th ba, th
trng dnh cho cỏc chng khoỏn khụng tiờu chun giao dch trờn hai th
trng trờn. Ngoi ra, ngi ta cũn phõn loi TTCK thnh th trng m v th
GVHD: ThS. Lê Trung Thành Lớp TTCK 44
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp TrÇn ThÞ BÝch Ngäc
trường đàm phán, thị trường giao ngay và thị trường kỳ hạn. Việc phân loại TTCK
sẽ giúp phân tích cụ thể hơn vai trò của TTCK.
1.2. Một số vấn đề về doanh nghiệp vừa và nhỏ.
1.2.1. Khái niệm doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Thuật ngữ “DNV&N” ở các nước phương Tây viết tắt là SME ( Small and
medium Enterprise) là một thuật ngữ có nhiều cách hiểu khác nhau. Trong thực tế,
việc xác định DNV&N của mỗi nước thường được cân nhắc đối với từng giai đoạn
phát triển kinh tế, tính chất ngành nghề, và điều kiện phát triển của mỗi vùng lãnh
thổ nhất định. Tuy nhiên chúng đều có một điểm chung nhất là dùng để chỉ một
loại hình doanh nghiệp được xếp loại theo những tiêu chí nhất định, thông thường
đó là các tiêu chí về số nhân công, vốn đăng ký, doanh thu… Các tiêu chí này thay
đổi theo từng quốc gia, từng ngành. Trong bản thân một nước, các tiêu chí xác định
DNV&N cũng không cố định mà được thay đổi tuỳ theo trình độ phát triển của
từng thời kỳ nhất định. Bảng 1.1 dưới đây đã tập hợp một số tiêu thức phân loại
DNV&N ở một số nước trên thế giới.
Bảng 1: Tiêu thức xác định DNV&N của một số nước trên thế giới
STT Nước Phân loại Số lao động Số vốn Doanh thu
I. Các nước phát triển
1 Mỹ
Tất cả các
ngành

0 - 500
Không quan
trọng
Không quan
trọng
2 Nhật Bản
Chế tác 1 - 300 300 triệu Yên
Bán buôn 1 - 100 0 – 100 triệu Yên
Bán lẻ 1 – 50 0 – 50
Dịch vụ 1 - 100 1 – 100
3 EU
DN cực nhỏ < 10
Không quan
trọng
DN nhỏ < 50 7 triệu Ecu
DN vừa < 250 27 triệu Ecu
4 Australia
Chế tác nhỏ < 100
Không quan
trọng
Không quan
trọng
Chế tác vừa 100 – 199
Dịch vụ nhỏ < 20
Dịch vụ vừa 20 - 199
Chế tác 0 - 300 20 - 80 tỷ Won
GVHD: ThS. Lª Trung Thµnh Líp TTCK 44
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp TrÇn ThÞ BÝch Ngäc
K mỏ & vận
tải

0 - 300
Không quan
trọng
Không quan
trọng
Xây dựng 0 - 200
TM & DV 0 - 20
II. Các nước đang phát triển
1 Thái Lan
Sản xuất nhỏ
Không quan
trọng
0 - 50 tr Baht
Sản xuất vừa 51 - 200
Không quan
trọng
Bán buôn nhỏ 0 - 50
Bán buôn vừa 51 - 100
Bán lẻ nhỏ 0 - 30
Bán lẻ vừa
31 - 60
2 Indônêxia
DN nhỏ
Không quan
trọng
0 – 20.000$ 0 – 100.000$
DN vừa
20.000 –
100.000$
100.000 –

500.000
3 Philippine
DN nhỏ 10 – 99 1,5 – 15 tr Pêxo
DN vừa 100 - 199 10 – 60 tr
4 Malaysia Chế tác 0 - 150
Không quan
trọng
0 – 25 RM
5 Mêxico
DN cực nhỏ 0 - 15
Không quan
trọng
Không quan
trọng
DN nhỏ 16 – 100
DN vừa 101 - 250
III. Các nước có nền kinh tế đang chuyển đổi
1 Nga
DN nhỏ 1 – 249
Không quan
trọng
Không quan
trọng
DN vừa 250 – 999
2
Trung
Quốc
DN nhỏ 50 – 100
DN vừa 101 - 500
3 Hungary

DN cực nhỏ 1 – 10
DN nhỏ 10 - 50
DN vừa 50 - 250
4 Ba Lan
DN nhỏ < 50
DN vừa 51 - 200
5 Rumani DN nhỏ 1 – 20
6 Bungary DN nhỏ < 50 20 tr BGL
<Nguồn: Hồ sơ các DNV&N của APEC,2003; Tổng quan các DNV&N của OECD,2002>
Ở Việt Nam, ngày 20/6/1998 Chính phủ đã ban hành công văn số 61/CP-
KTN về định hướng chiến lược và chính sách phát triển DNV&N; theo đó
DNV&N trong ngành công nghiệp là các doanh nghiệp phải có số vốn điều lệ dưới
GVHD: ThS. Lª Trung Thµnh Líp TTCK 44
Chuyên đề tốt nghiệp Trần Thị Bích Ngọc
5 t ng v s lao ng trung bỡnh hng nm di 300 ngi. Trong thng mi,
dch v l nhng doanh nghip cú vn sn xut di 3 t ng v s lao ng di
200 ngi. Trong ú, doanh nghip cú vn di 1 t ng v s lao ng di 50
ngi trong cụng nghip v di 30 ngi trong thng mi, dch v l doanh
nghip nh. Tiờu chớ ny da trờn hai cn c l tng s vn v s ngi lao ng.
V tip sau ú, m bo thng nht cỏch hiu v DNV&N trờn ton quc,
ngy 23/11/2001, Chớnh ph ó ban hnh Ngh nh s 90/2001/N-CP a ra
nh ngha chớnh thc v DNV&N nh sau: DNV&N l c s sn xut, kinh
doanh c lp, ó ng ký kinh doanh theo phỏp lut hin hnh, cú vn ng ký
khụng quỏ 10 t ng hoc s lao ng trung bỡnh hng nm khụng quỏ 300
ngi.
Vic xỏc nh DNV&N nh trờn l phự hp vi thc t khỏch quan ca
nc ta trong giai on hin nay vi ngun vn cú hn, lao ng di do, ỏp ng
c nhu cu bc bỏch ca xó hi l m bo cụng n vic lm, nõng cao mc
sng ca i a s nhõn dõn lao ng. Theo cỏch xỏc nh ny thỡ nc ta hin
nay, s DNV&N chim khong 90% trong tng s doanh nghip, l ni to vic

lm cho gn 90% lc lng lao ng v cú mt vai trũ quan trng trong s phỏt
trin kinh t. Do ú, Nh nc cn cú nhng chớnh sỏch phự hp phỏt trin khi
cỏc doanh nghip ny.
1.2.2. Vai trũ ca DNV&N
DNV&N Vit Nam núi riờng cng nh nhiu nc trờn th gii úng mt
vai trũ rt quan trng i vi nn kinh t. Theo thng kờ ti Vit Nam, trong tng
s khong 200.000 doanh nghip thỡ khi cỏc DNV&N chim khong 88%, vi
nhng c im riờng cú, khu vc DNV&N th hin qua mt s vai trũ ch yu
sau:
Mt l, DNV&N cú vai trũ quan trng trong vic thỳc y s tng
trng v phỏt trin kinh t
GVHD: ThS. Lê Trung Thành Lớp TTCK 44
Chuyên đề tốt nghiệp Trần Thị Bích Ngọc
mi nc, t l phỏt trin hp lý gia cỏc doanh nghip ln v DNV&N l
tu thuc vo thc trng kinh t xó hi tng thi k. Thụng thng cỏc doanh
nghip ln hot ng trong mt s ngnh nũng ct vi k thut hin i, vn ln.
Cũn cỏc DNV&N hot ng trong nhng ngnh vn ớt, s dng nhiu lao ng
nh cỏc ngnh cụng nghip nh hoc cỏc ngnh gi vai trũ b tr cho cỏc doanh
nghip ln. Hai khu vc doanh nghip ny luụn cú tỏc ng tng h nhm phỏt
huy th mnh ca nhau, gúp phn thỳc y s phỏt trin kinh t chung ca c nc.
Vit Nam, theo ỏnh giỏ ca Vin nghiờn cu v qun lý Trung ng trong
nhng nm qua khi DNV&N ó úng gúp khong 30% GDP ca c nc. Ngoi
ra, cỏc DNV&N ca nc ta cũn cung cp 100% sn phm trong nhiu ngnh, c
bit l nhng ngnh cụng nghip th cụng truyn thng nh chiu cúi, giy dộp.
Ngy nay, khi cỏc DNV&N ang ngy cng ln mnh, vi s phỏt trin ny chc
chn nú ang v s gúp phn khụng nh vo tng trng v phỏt trin kinh t.
Hai l, gúp phn lm nng ng, linh hot, tng tớnh cnh tranh trong
nn kinh t.
Cỏc DNV&N hot ng vi quy mụ vn khụng ln nờn cú u th ni bt l
cú th chuyn hng kinh doanh nhanh t nhng ngnh ngh kộm hiu qu sang

nhng ngnh ngh hiu qu hn nhm tho món nhu cu rt linh hot ca dõn c.
Do li th l linh hot v sỏng to trong kinh doanh cho nờn cỏc DNV&N gúp
phn lm cho nn kinh t tr nờn nng ng hn. Hn na, chim a s trong tng
s cỏc doanh nghip trong c nc tham gia vo nn kinh t (vi t cỏch l nhng
ch th kinh doanh c lp), nú s to ra s cnh tranh mnh m, gim bt kh
nng c quyn ca cỏc doanh nghip ln v gim bt mc ri ro trong nn
kinh t.
Ba l, DNV&N cú vai trũ quan trng i vi quỏ trỡnh CNH-HH v
chuyn dch c cu kinh t.
GVHD: ThS. Lê Trung Thành Lớp TTCK 44
Chuyên đề tốt nghiệp Trần Thị Bích Ngọc
Quỏ trỡnh phỏt trin DNV&N cng l mt quỏ trỡnh ci tin mỏy múc, thit
b, nõng cao nng lc sn xut v cht lng sn phm ỏp ng nhu cu th
trng, n mt mc no ú nht nh s dn n i mi cụng ngh, lm cho
quỏ trỡnh CNH-HH t nc khụng ch chiu sõu m c chiu rng.
S mm mi, linh hot ca DNN&V to ra mt c cu kinh t cú tớnh i
mi v thớch ng cao cho nn kinh t ang trong quỏ trỡnh i mi v phỏt trin.
C cu ngnh, thnh phn, c cu vựng lónh th to iu kin tn dng v thu hỳt
tt cỏc ngun lc cho u t phỏt trin, thỳc y nhanh quỏ trỡnh cụng nghip húa,
hin i hoỏ nụng nghip v phỏt trin nụng thụn
Bn l, DNV&N gúp phn gii quyt cụng n vic lm, t ú lm gim
t l tht nghip, tng thu nhp cho ngi lao ng.
Theo s liu iu tra ca Tng cc thng kờ, hin nay, nc ta hng nm
cú thờm khong 1,2-1,4 triu ngi n tui lao ng. Vic to thờm vic lm ang
l mt ỏp lc xó hi mnh i vi Chớnh ph v cỏc cp chớnh quyn a phng.
Cỏc DNV&N cú c im chung l vn ớt, hot ng ch yu trong cỏc ngnh s
dng nhiu lao ng, thu hỳt khong 50-75% lc lng lao ng trong cỏc ngnh
kinh t ó to ra mt s lng ln ch lm vic cho dõn c, tng thu nhp cho
ngi lao ng, gim t l tht nghip.
Vit Nam theo bỏo cỏo tng kt ỏnh giỏ 4 nm thi hnh Lut doanh

nghip cho thy, trong 4 nm qua c tớnh ó cú khong 1,8-2 triu ch lm vic
mi ó c to ra nh cỏc doanh nghip, trong ú DNV&N úng gúp khong
80% ch lm vic.
Ngoi ra, phn ln lao ng trong cỏc DNV&N u xut thõn t nụng
nghip, nụng thụn, cha quen vi li sng v lm vic theo phng thc cụng
nghip. Vỡ vy, ngoi vic o to ngh, khụng ớt ch doanh nghip cũn phi
hng dn h v np sng mi, v tớnh k lut trong phng thc sn xut cụng
nghip, qua ú gúp phn xoỏ úi gim nghốo, gim khong cỏch v thu nhp gia
cỏc tng lp dõn c v tng mc cụng bng trong nn kinh t.
GVHD: ThS. Lê Trung Thành Lớp TTCK 44
Chuyên đề tốt nghiệp Trần Thị Bích Ngọc
Nm l, gieo mm cho cỏc ti nng kinh doanh l lng p cho cỏc
doanh nghip ln.
S phỏt trin ca cỏc DNV&N ó cú tỏc dng o to, chn lc cỏc ti nng
kinh doanh tr. Vi trớ tu v kinh nghim, h bit cỏch lm giu cho bn thõn
mỡnh v xó hi, kinh nghim qun lý ca h s c nhõn ra v truyn bỏ ti nhiu
cỏ nhõn trong c nc hc hi v noi theo.
Ngoi ra, cỏc DNV&N cũn l nn tng quan trng phỏt trin cỏc doanh
nghip ln. Kinh nghim nhiu nc cho thy, phn ln cỏc tp on, cỏc tng
cụng ty ln u bt ngun t DNV&N lm n hiu qu, tin hnh m rng sn
xut kinh doanh phỏt trin thnh cỏc tp on.
Qua s phõn tớch trờn ta thy, khi cỏc DNV&N úng mt vai trũ ht sc
quan trng trong s phỏt trin kinh t - xó hi núi chung, nhng úng gúp ca khi
cỏc doanh nghip ny khụng h nh. Tuy nhiờn hin nay, cỏc DNV&N ang hot
ng trong mt mụi trng kinh t khụng hon ton thun li c tm v mụ v vi
mụ, trong ú gp rt nhiu khú khn v cụng ngh sn xut, mụ hỡnh qun lý, k
nng ca i ng lónh o, c bit phi k n s hn ch v vn u t tin
hnh i mi trang thit b, m rng hot ng sn xut kinh doanh. Vi s lng
ngy cng gia tng thỡ nhu cu huy ng vn ca khi cỏc DNV&N cng ngy
cng ln, trong khi ú cỏc ngun ỏp ng li b hn ch. Vy thỡ, cỏc doanh nghip

ny s i mt vi vn huy ng vn phc v cho nhu cu ca mỡnh nh th
no?
1.2.3. c im ca DNV&N.
c im ca cỏc DNV&N cú th c phõn tớch thụng qua cỏc im mnh
v im yu ca nú:
V cỏc im mnh:
So vi cỏc loi hỡnh doanh nghip khỏc thỡ DNV&N cú mt s im mnh
sau:
GVHD: ThS. Lê Trung Thành Lớp TTCK 44
Chuyên đề tốt nghiệp Trần Thị Bích Ngọc
Mt l, d khi nghip. Loi hỡnh doanh nghip ny gn nh khụng ũi hi
mt lng vn ln ngay trong giai on u cho nờn d dng cú th bt u ngay
sau khi cú ý tng kinh doanh v cú mt s vn nh.
Hai l, tớnh linh hot. Do quy mụ nh, hot ng ch yu trong cỏc ngnh
ngh th cụng truyn thng nờn hu ht cỏc doanh nghip ny u rt nng ng
v d dng thay i thớch ng vi mụi trng kinh doanh phự hp thụng qua vic
chuyn dch cỏc hot ng sn xut kinh doanh ca mỡnh.
Ba l, li th trong cnh tranh, li th trong vic theo sỏt th hiu v nhu cu
ca ngi tiờu dựng, qua ú to ra nhiu loi hng hoỏ v dch v ỏp ng ngy
cng tt hn nhu cu ca ngi tiờu dựng.
V cỏc im yu:
Bờn cnh cỏc im mnh c ch ra trờn, DNV&N cũn cú cỏc im yu
nht nh nh: thiu vn, khú cú kh nng tin hnh cỏc cụng trỡnh ln, thng
b lộp v trong mi quan h vi Ngõn hng cng nh thiu s ng h ca cụng
chỳng.
Cựng vi vic d khi nghip thỡ ri ro kinh doanh ca cỏc doanh nghip
ny l rt cao, d dn n tỡnh trng phỏ sn doanh nghip. Tt nhiờn khụng loi
tr trng hp ri ro cao thỡ vn cú th kim c li nhun cao trong chp
nhoỏng. ng thi cú mt s thiu n nh trong hot ng sn xut kinh doanh
ca cỏc DNV&N.

V t chc sn xut, cú th thy nng lc qun lý trong cỏc DNV&N l rt
yu kộm, doanh nghip thng c t chc theo mụ hỡnh gia ỡnh tr, vỡ vy bn
thõn doanh nghip khụng mun lờn sn, khụng mun c ụng bờn ngoi doanh
nghip nm gi phn ti sn ca nú, bờn cnh ú doanh nghip cng rt ngi vn
cụng b thụng tin khi tham gia TTCK.
Ngoi ra, cỏc DNV&N cng gõy ra khụng ớt nhng nh hng tiờu cc trong
nn kinh t nh do vn ớt, quy mụ hot ng nh nờn hu ht cỏc doanh nghip ny
khụng quan tõm n vic bo v mụi trng hoc nhiu khi doanh nghip b phỏ
sn thỡ gõy ra s mt lũng tin ca cụng chỳng i vi loi hỡnh doanh nghip ny.
GVHD: ThS. Lê Trung Thành Lớp TTCK 44
Chuyên đề tốt nghiệp Trần Thị Bích Ngọc
Nh vy, thụng qua vic phõn tớch cỏc c im ca DNV&N, cú th thy
mt s vn ni lờn nh hu ht cỏc DNV&N u ang rt thiu vn m rng
hot ng sn xut kinh doanh, tuy nhiờn do c im trong mụ hỡnh t chc sn
xut v vn cụng b thụng tin nờn cỏc DNV&N ny ngi lờn sn huy ng
vn. Trong khi ú bờn ngoi th trng rt nhiu c phiu ca cỏc doanh nghip
ny ang trụi ni trờn th trng t do, khụng cú s qun lý ca Nh nc, gõy ra
rt nhiu ri ro cho c phớa doanh nghip v cụng chỳng u t. Vỡ vy, vn t
ra l Nh nc phi cú nhng c ch, chớnh sỏch nh th no cú th thỳc y
c cỏc doanh nghip ny tham gia niờm yt trờn TTCK huy ng vn trung
v di hn phc v cho mc ớch huy ng ca mỡnh. cú th cú a ra cỏc gii
phỏp thỳc y cỏc DNV&N lờn sn, thu hp quy mụ th trng t do, thỡ cn phi
hiu rừ thc trng huy ng vn hin nay ca DNV&N nh th no, phn tip theo
s cp n vn ú.
1.2.4. DNV&N Vit Nam hin nay v vn huy ng vn.
1.2.4.1. Tỡnh hỡnh cỏc DNV&N nc ta hin nay.
Nh mt tt yu ca quỏ trỡnh chuyn giao t mt nn kinh t k hoch sang
nn kinh t th trng, khu vc kinh t t nhõn non tr nc ta hin nay ch yu
bao gm cỏc DNV&N. Khi cỏc doanh nghip ny ó khụng ngng phỏt trin c
v quy mụ, s lng v ó tham gia vo hu ht cỏc lnh vc ca nn kinh t. Theo

thng kờ ca B K hoch v u t, tớnh n ht thỏng 12/2005 tng s cỏc
DNV&N trờn c nc l khong 176.000 doanh nghip, chim khong 88% tng
s doanh nghip c nc. Trong ú, chim 65.9% hp tỏc xó v liờn hip hp tỏc
xó, 94.6% cụng ty TNHH, 99.4% s DNTN, 65.9% s DNNN, v 33.6% cỏc
doanh nghip cú vn u t nc ngoi. Gn 100% s doanh nghip hot ng
khu vc nụng thụn l DNN&V. Qua cỏc nm thỡ s lng DNV&N ng ký ngy
cng tng lờn mt cỏch rừ rt, trung bỡnh tng khong 22%/ nm, tng ch yu
khu vc ngoi quc doanh l 25.6%/ nm (trong ú tng nhanh nht l cụng ty c
phn 93.3%/ nm v cụng ty TNHH 49.9%/ nm) cũn doanh nghip Nh nc li
GVHD: ThS. Lê Trung Thành Lớp TTCK 44
Chuyên đề tốt nghiệp Trần Thị Bích Ngọc
gim do t chc sp xp li v c phn hoỏ chuyn sang khu vc ngoi quc
doanh, th hin qua bng sau:
Bng 2: S lng DNV&N trong tng loi hỡnh doanh nghip
2002 2003 2004 2005
S
tng
i(%)
S
tuyt
i
S
tng
i(%)
S
tuyt
i
S
tng
i(%)

S
tuyt
i
S
tng
i(%)
S tuyt
i
Tng s 100 56674 100 74143 100 132000 100 176000
DNNN 9.23 5231 7.98 5907 6.63 8752 5.37 9451
DN ngoi
quc doanh
87.22 49429 87.64 64983 87.93 116076 88.06 154986
DN cú vn
TNN
3.55 2014 4.38 3253 5.44 7172 6.57 11563
< Ngun: B KH&T>
Cỏc DNV&N tham gia vo hu ht cỏc ngnh ca nn kinh t v ó gúp
phn quan trng trong s nghip phỏt trin ca t nc. Cỏc DNV&N tp trung
ch yu khu vc dch v 56.9%, riờng thng nghip, khỏch sn, nh hng
43.9%, tip n l khu vc cụng nghip - xõy dng l 37.7%, riờng cụng nghip
chim 25.2%. C th c th hin qua bng s liu sau:
GVHD: ThS. Lê Trung Thành Lớp TTCK 44
Chuyên đề tốt nghiệp Trần Thị Bích Ngọc
Bng 3: C cu ca khu vc DNV&N theo ngnh
(n v: %)
S DN
Lao
ng
Ngun

vn
Doanh
thu
Np
ngõn
sỏch
Ton b KV 100 100 100 100 100
Nụng, lõm nghip- thu sn 5.4 5.7 2.4 1.0 0.7
Cụng nghip
25.2 52.4 34.3 37.8 53.9
Xõy dng
12.5 17.2 7.9 7.2 2.8
Thng nghip
39.4 9.9 17.5 42.5 25.9
Khỏch sn, nh hng
4.5 1.7 1.9 0.8 0.7
Vn ti, bu chớnh, vin thụng 5.2 8.2 6.0 5.5 5.9
Cỏc ngnh dch v khỏc 7.8 4.9 30.0 5.2 10.1
<Ngun: Thi bỏo kinh t Vit Nam>
Vic tng s lng v quy mụ vn ca doanh nghip ó úng gúp quan
trng vo phỏt trin kinh t, huy ng ngun lc vo sn xut, to vic lm, ci
thin i sng nhõn dõn, tng ngõn sỏch Nh nc, chuyn dch c cu kinh t theo
hng CNH-HH, phỏt trin kinh t th trng xó hi ch ngha. Tuy nhiờn hin
nay cỏc DNV&N nc ta ang gp rt nhiu khú khn, c bit l khú khn v
vn, iu ny xut phỏt t ni ti ca cỏc DNV&N do: quy mụ nh, hu ht cỏc
doanh nghip gii quyt nhu cu v vn ch yu da vo th trng ti chớnh phi
chớnh thc; trỡnh cụng ngh, trang thit b, mỏy múc nhỡn chung tng i lc
hu so vi trang thit b mỏy múc ca cỏc doanh nghip trờn c nc.
Qua phõn tớch thc trng cỏc DNV&N nc ta hin nay chỳng ta thy
rng, thỏo g cỏc khú khn trờn thỡ mt yu t quan trng l DNV&N phi tip

cn c cỏc ngun vn tớn dng chớnh thc trung v di hn. Vy thỡ lm th no
cú th lụi kộo c ụng o cỏc doanh nghip ny huy ng vn trờn TTCK?
GVHD: ThS. Lê Trung Thành Lớp TTCK 44
Chuyên đề tốt nghiệp Trần Thị Bích Ngọc
Trc khi lm rừ vn trờn, chỳng ta s cp nhu cu huy ng vn ca khi
cỏc doanh nghip ny.
1.2.4.2. Nhu cu v vn ca cỏc DNV&N nc ta hin nay.
Thc hin Ngh nh 90/2001/N-CP ngy 23/11/2001 v tr giỳp phỏt trin
DNV&N v Ch th s 27/2003/CT-TTg ca Th tng Chớnh ph v tip tc y
mnh thc hin Lut doanh nghip, khuyn khớch phỏt trin DNV&N ó thỏo g
rt nhiu khú khn, vng mc i vi DNV&N v i mi c ch, khuyn khớch
to iu kin phỏt trin kinh t t nhõn núi chung v DNV&N núi riờng to iu
kin phỏt trin mnh m cỏc DNV&N vi mt s lng doanh nghip ln v ó cú
nhng úng gúp ỏng k vo s nghip phỏt trin kinh t nc ta. Ton b khu
vc DNV&N ca c nc chim khong 45% GDP. úng gúp ca khu vc kinh t
ngoi quc doanh m ch yu l cỏc DNV&N vo giỏ tr sn xut cụng nghip 6
thỏng u nm 2005 l 52.109 t ng, chim 32% trờn tng giỏ tr sn xut cụng
nghip. Tuy nhiờn, trong quỏ trỡnh phỏt trin cỏc DNV&N vn gp rt nhiu khú
khn nht l khú khn do thiu vn sn xut v m rng sn xut kinh doanh.
Giỏo s Norman Scarborough trng Qun tr kinh doanh Nam Carolina
núi: Tin khụng ch l nguyờn cn ca mi iu ỏc m nú cng l nguyờn nhõn
dn n tht bi ca cỏc DNV&N - mt khi doanh nghip thiu tin thỡ cú th bt
u mt vũng xoỏy i xung v t ú chng bao gi doanh nghip cú th i lờn
c na. iu ny cho thy, nhu cu v vn i vi doanh nghip l rt quan
trng v cn thit trong quỏ trỡnh hot ng ca doanh nghip m rng sn xut
kinh doanh, nõng cao sc cnh tranh ca doanh nghip.
Ngoi ra, trỡnh cụng ngh, trang thit b, mỏy múc ca khu vc DNV&N
nhỡn chung cũn rt lc hu, t l i mi trang thit b thp, mt s nghiờn cu cho
thy t l i mi mỏy múc thit b trong cỏc doanh nghip Tp. H Chớ Minh
trung tõm cụng nghip ln nht c nc, cng ch l khong 10% mt nm tớnh

theo vn u t. Thc t ny phn ỏnh rng, hin nay cỏc DNV&N rt cn vn
GVHD: ThS. Lê Trung Thành Lớp TTCK 44
Chuyên đề tốt nghiệp Trần Thị Bích Ngọc
i mi trang thit b, cụng ngh phỏt trin hot ng sn xut kinh doanh, nhm
nõng cao kh nng cnh tranh trờn th trng.
Phõn tớch trờn cho thy, nhu cu v vn ca cỏc DNV&N hin nay l rt ln
v lõu di. Vy thỡ cỏc doanh nghip cú th tip cn c ngun vn thụng qua
nhng con ng no v phi i mt vi nhng khú khn gỡ trong quỏ trỡnh huy
ng vn phc v cho nhu cu ca mỡnh.
1.2.4.3. Kh nng huy ng vn ca cỏc DNV&N v nhng khú khn gp
phi.
ỏp ng cho nhu cu vn ca mỡnh, cỏc DNV&N nc ta hin nay ch
yu huy ng vn thụng qua th trng ti chớnh phi chớnh thc, nhu cu vn rt
ln nhng thng ch thc hin c qua con ng cỏ nhõn, nh vay t gia ỡnh,
bn bố, t cỏn b cụng nhõn viờn v vay ca nhng ngi cho vay ly lói. Nhng
khon vay ny cng ch cú hn nht nh, hoc b vay vi lói sut núng. Bờn cnh
ú, i a s cỏc DNV&N, nht l cỏc doanh nghip ngoi quc doanh rt khú cú
th tip cn c vi ngun tớn dng ngõn hng, bi mt l cỏc khon vay ny ũi
hi phi cú s ỏnh giỏ v phng ỏn tr n, tỡnh hỡnh kinh doanh hin ti, k
hoch kinh doanh m tin vay c s dng v iu kin tiờn quyt l doanh
nghip phi cú ti sn th chp. Trong khi ú, th trng bt ng sn hin nay
ang b úng bng cng gõy ra mt tr ngi cho doanh nghip trong vic th chp
ti sn, ng thi vic xỏc nh giỏ tr ti sn th chp hon ton ph thuc vo
phớa ngõn hng, iu ny ó to iu kin thun li cho phớa ngõn hng ỏnh thp
giỏ tr ti sn th chp ca doanh nghip. Túm li, kh nng tip cn vn ca cỏc
DNV&N t ngun tớn dng gp rt nhiu tr ngi, mc dự chớnh sỏch tớn dng
nc ta phn no cng ó da trờn nhn thc vai trũ ca DNV&N, nhng tr ngi
ú cú th l:
Th nht, trong khi u tiờn dnh cho khu vc DNV&N cũn rt hn hp, thỡ
nhng quy nh v m bo tin vay li cú xu hng h tr cho khi cỏc DNNN

v nhng doanh nghip cú quy mụ ln. Trờn thc t, ch cú mt s ớt cỏc NHTM
GVHD: ThS. Lê Trung Thành Lớp TTCK 44