Một thức quà của lúa non-cốm

•
TiÕt 58 : Mét thø quµ quª
cña lóa non – cèm
( Th¹ch Lam)
I.Tìm hiểu chung:
1/Tác giả:
Thạch Lam (1910 – 1942)
- Sinh tại Hà Nội, tên thật là
Nguyễn Tường Lân.
- Cây bút văn xuôi đặc sắc,
tinh tế, nhạy cảm, có biệt tài
về truyện ngắn và tuỳ bút.
Cách đọc: giọng chậm êm,
thể hiện tình cảm tha
thiết, trầm lắng
TiÕt 57: MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM
-Th¹ch Lam-



I/Tìm hiểu chung:
Tác phẩm:
Một thứ quà của lúa
non:Cốm” rút từ tập tuỳ
bút Hà Nội băm sáu phố
phường (1943)
1/Tác giả:
TiÕt 57: MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM
-Th¹ch Lam-

I.Tìm hiểu chung:
- Thanh nhã: Thanh tao, nhã
nhặn, có tính chất lịch sự, tế nhị.
- Sêu tết: Nhà trai đưa lễ vật đến
nhà gái trong dịp lễ, tết khi chưa
cưới.
- Thanh đạm: Chỉ món ăn - thức
uống đơn giản và chỉ cuộc sống
giản dị, trong sạch.
3/Từ khó:
1/Tác giả:
Tác phẩm:
TiÕt 57:MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM
-Th¹ch Lam-

Gi¶i thÝch c¸c tõ :
thanh nh·,sªu tÕt,
thanh ®¹m.
I/Tỡm hiu chung:
Th loi
Tu bỳt: L mt th vn, thng
miờu t, ghi chộp nhng hỡnh
nh, s vic cú thc m nh vn
quan sỏt, chng kin bc l
cm xỳc, suy ngh ca mỡnh
trc cỏc hin tng v vn
ca i sng.
c im tu bỳt: thiờn v

biu cm, m cht tr tỡnh
nờn gn vi th. Bờn cnh ú
cng cú cỏc yu t ngh lun,
suy t, trit lớ. Tu bỳt khụng
cú ct truyn nhng u cú cm
hng ch o.
Phng thc biu t chớnhBiu cm
6/- B cc:
Tu bỳt
Phn 1: T Cn giú. . . thuyn rng
Ngun gc ca cm.
Phn 2: T i n. . . nhn nhn

Giỏ tr ca cm.
Phn 3: on cũn li
Bn v s thng thc cm.
3 phn
Tiết 57: MT TH QU CA LA NON: CM
-Thạch Lam-

Dựa vào mạch cảm xúc
của tác giả, em hãy chia
đoạn cho văn bản và nêu
nội dung từng đoạn?

Cơn gió mùa hạ l ớt qua vừng sen trên
hồ, nhuần thấm cái h ơng thơm của lá, nh
báo tr ớc mùa về của một thức quà thanh
nhã và tinh khiết. Các bạn có ngửi thấy, khi
đi qua những cánh đồng xanh, mà hạt thóc

nếp đầu tiên làm trĩu thân lúa còn t ơi, ngửi
thấy mùi thơm mát của lúa non không ?
Trong cái vỏ xanh kia, có một giọt sữa trắng
thơm, phảng phất h ơng vị ngàn hoa cỏ. D ới
ánh nắng, giọt sữa dần dần đông lại, bông
lúa càng ngày càng cong xuống, nặng vì cái
chất quý trong sạch của trời.

Tác giả đã mở đầu bài
viết về cốm bằng những
hình ảnh đặc sắc nào?

khi đi qua những cánh đồng
xanh, mà hạt thóc nếp đầu tiên
làm trĩu thân lúa còn t ơi, ngửi
thấy mùi thơm mát của lúa non
không ?
Cơn gió mùa hạ l ớt qua vừng
sen trên hồ, nhuần thấm cái h ơng
thơm của lá
I. I/Tìm hiểu chung:
II. Ph©n tÝch v¨n b¶n:
1. Nguồn gốc của cốm:
- Trong cái vỏ xanh, có giọt sữa
trắng thơm, phảng phất hương vị
ngàn hoa cỏ, giọt sữa dần đông
lại, bông lúa càng cong xuống,
nặng vì cái chất quí trong sạch
của Trời.
Tác giả đã huy động nhiều giác quan

để cảm nhận đối tượng, đặc biệt là
dùng khứu giác để cảm nhận hương
vị. . .
Cách cảm nhận cũng thật tinh tế:
cảm nhận từ trong ra ngoài, thấy cả
mùi vị bên trong và cả sự lớn dần lên
của hạt lúa.
Đoạn văn này thấm đậm cảm xúc
của tác giả, bộc lộ rõ sự tinh tế và
thiên về cảm giác của Thạch Lam,
dùng từ có chọn lọc(1 loạt tính từ gợi
tả), câu văn có nhịp điệu giống như
một đoạn thơ văn xuôi.
TiÕt 57: MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM
-Th¹ch Lam-

- Tõ h¹t lóa non.
H·y t×m nh÷ng chi tiÕt
miªu t¶ h¹t lóa nÕp
non lµm nªn cèm?


TiÕt 57: MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM
-Th¹ch Lam-
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc- Hiểu văn bản
1. Nguån gèc cña cèm:



















 !"#
 !"#
 $%#&'"
 $%#&'"
()*+,&-
()*+,&-
&./
&./
0
0
- Cèm ® îc lµm ra tõ sù khÐo
lÐo cña con ng êi.
- Tõ h¹t lóa non.


Tiết 57:MT TH QU CA LA NON: CM
-Thạch Lam-
I/Tỡm hiu chung:
II. TìM HIểU VĂN BảN :
1. Nguồn gốc của cốm:
Quan sát tinh tế, cảm nhận tài
hoa. Ngôn ngữ chọn lọc, sử dụng
nhiều tính từ. Cách viết nhẹ
nhàng, đầy chất thơ.
Cốm đ ợc làm ra từ h ơng vị
thanh khiết của hạt lúa đồng
quê, từ sự khéo léo của con ng ời.
* Ngh thut:
Em có nhận xét gì về
nghệ thuật miêu tả và
cách dùng từ của tác giả?



Tiết 57: MT TH QU CA LA NON: CM
-Thạch Lam-
I. I/Tỡm hiu chung:
II. TìM HIểU VĂN BảN
1. Nguồn gốc của cốm:
- Hình ảnh những cô gái bán
cốm duyên dáng.
- Cốm đã trở thành một nét đẹp
của văn hoá Hà Nội.

*Nơi làm cốm nổi tiếng.
- Cốm làng Vòng nổi tiếng khắp
cả ba kì.



Cái
Cái
cô gái Vòng
cô gái Vòng
làm ra thứ
làm ra thứ
cốm dẻo và thơm ấy.
cốm dẻo và thơm ấy.
Các ng ời của Hà Nội 36 phố
Các ng ời của Hà Nội 36 phố
ph ờng vẫn th ờng ngóng trông
ph ờng vẫn th ờng ngóng trông
cô hàng cốm xinh xinh
cô hàng cốm xinh xinh
,
,
áo
áo
quần gọn ghẽ,với
quần gọn ghẽ,với
cái dấu hiệu
cái dấu hiệu
đặc biệt là cái
đặc biệt là cái

đòn gánh hai
đòn gánh hai
đầu cong vút
đầu cong vút
lên nh chiếc
lên nh chiếc
thuyền rồng
thuyền rồng
Cốm đ ợc làm ra từ h ơng vị
thanh khiết của hạt lúa đồng
quê, từ sự khéo léo của con ng ời.
Lng Vũng



C m L ng Vßng (DÞch Väng CÇu GiÊy HµNéiố à – –
C m L ng Vßng (DÞch Väng CÇu GiÊy HµNéiố à – –


Tiết 57 : MT TH QU CA LA NON: CM
Thạch Lam
1.Nguồn gốc của cốm
Cốm đ ợc làm ra từ h ơng vị
thanh khiết của đồng quê, sự
khéo léo của con ng ời.
2 Giá trị của cốm
Qua phần văn bản chúng ta vừa
tìm hiểu em thấy cốm có những
giá trị nào ?
Tác giả phê phán điều gì,lời phê

phán có ý nghĩa gì?
I. I/Tỡm hiu chung:
II. đọc - hiểu văn bản
* Lời bình luận 1 : "Cốm là thứ
quà riêng biệt của đất n ớc giản dị
và thanh khiết của đồng quê cỏ
nội Việt Nam gợi cho em cách
hiểu mới mẻ nào về cốm ?
- Cốm là quà tặng của đồng quê.
- Cốm là đặc sản của dân tộc vì
nó kết tinh h ơng vị thanh khiết
của đồng quê.
- Cốm là quà quê, thức quà
thiêng liêng.
- Ca ngợi rất sâu sắc, thấm thía.
* Theo dõi lời bình luận 2 !
Ai đã nghĩ đầu tiên dùng cốm
để làm quà sêu tết Hồng cốm tốt
đôi hai vị nâng đỡ nhau để hạnh
phúc đ ợc lâu bền
? Tác giả bình luận về vấn đề gì ?
- Dùng cốm làm quà sêu tết.
Câu hỏi thảo luận? Sự hoà hợp t
ơng xứng hồng - Cốm đ ợc phân
tích trên những ph ơng diện nào ?
Nêu ý nghĩa của tục lệ đó?
Hai ph ơng diện:
- Hoà hợp màu sắc : xanh t ơi - đỏ
thắm
-

Hoà hợp h ơng vị : thanh đạm
ngọt sắc,
-
Hai vị nâng đỡ nhau để hạnh
phúc lâu bền - Sự hoà hợp của
triết lý âm d ơng.
- Cốm góp phần cho nhân duyên
của con ng ời tốt đẹp hơn.
(Thật đáng tiếc khi chúng ta thấy
những tục lệ tốt đẹp ấy mất dần,
và những thức quý của đất n ớc
mình dần thay bằng những thức
bóng bảy hào nháng và thô kệch
bắt ch ớc ng ời ngoài: những kẻ
mới giàu vô học có biết đâu mà
th ởng thức đ ợc những vẻ cao
quý kín đáo và nhũn nhặn?)
-Cốm là thức quà thiêng liêng ,kết
tinh h ơng vị thanh khiết của
đồng quê.
-Cốm làm quà sêu tết,góp phần
trong hạnh phúc lứa đôi của con
ng ời
-Hai giá trị: vật chất - văn hoá
tinh thần(nét đẹp của văn hoá
dân tộc).


H ng ồ
c m ố

t t ố
ôi.đ


Cốm không phải là thức quà của ng ời vội; ăn
cốm phải ăn từng chút ít,thong thả và ngẫm nghĩ
Hỡi các bà mua hàng ! Chớ có thọc tay hay mân mê
thức quà thần tiên ấy, hãy nhẹ nhàng mà nâng đỡ,
chút chiu mà vuốt ve. Phải nên kính trọng cái lộc
của Trời, cái khéo léo của ng ời, và sự cố sức tiềm
tàng và nhẫn nại của thần Lúa Sự th ởng thức của
các bà sẽ đ ợc trang nhã và đẹp đẽ hơn
Đoạn văn sau đây tác giả bàn luận
và khuyên nhủ con ng ời điều gì?


Tiết 57 : MT TH QU CA LA NON: CM
Thạch Lam
1.Nguồn gốc của cốm
- Cốm đ ợc làm ra từ h ơng vị thanh
khiết của đồng quê, sự khéo léo
của con ng ời.
2. Giá trị của cốm
-
Cốm là thức quà thiêng liêng ,kết tinh h
ơng vị thanh khiết của đồng quê.
-
Cốm làm quà sêu tết,góp phần trong
hạnh phúc lứa đôi của con ng ời.
->2 giá trị: vật chất - văn hoá tinh

thần(nét đẹp của văn hoá dân tộc).
3. Sự th ởng thức cốm
? Hãy lựa chọn ph ơng án mà em
cho là đúng về những thành công
nghệ thuật trong văn bản?
- Bằng nhiều giác quan.
D Giọng văn nhẹ nhàng, êm ái
1. Nghệ thuật :
A Ngôn ngữ trong sáng ,ngòi bút tinh
tế,nhạy cảm giàu chất thơ
B Kết hợp nhiều ph ơng thức biểu đạt
trên nền biểu cảm
C Bố cục chặt chẽ, dẫn nhập tự
nhiên, bàn luận tập trung
III. Tổng kết
I. I/Tỡm hiu chung:
II. c-hiu vn bn
? Khi viết về cách ăn cốm, Thạch Lam
đã viết nh thế nào ?
- ăn cốm từng chút ít, thong thả và
ngẫm nghĩ.
? Tác giả đã thể hiện cách cảm
thụ, th ởng thức cốm bằng ấn t ợng
từ nhiều giác quan. Em hãy chỉ
ra ?
- Th ởng thức cốm bằng :
+ Khứu giác : Mùi thơm phức của lúa.
+ Vị giác : Chất ngọt của cốm
+ Thị giác : màu xanh.
+ xúc giác: T ơi mát của lá

+ Sự suy t ởng: Cái dịu dàng,thanh đạm
? TG thuyết phục ng ời mua cốmUnh thế
nào?Vì sao?
- Cốm là lộc của Trời, là sự khéo léo của
con ng ời, là sự tiềm tàng nhẫn nại của
thần Lúa.Cốm là sản phẩm kết tinh từ
nhiều giá trị thiên nhiên,trời đất,con ng
ời.Lời đề nghị của tác giả với những ng ời
mua và th ởng thức cốm,thanh nhã,có
văn hoá
Hỡi các bà mua hàng! Chớ
có thọc tay hay mân mê thức
quà thần tiên ấy, hãy nhẹ nhàng
mà nâng đỡ, chút chiu mà vuốt
ve
- Thanh nhã,lịch sự,có văn
hoá
E . Tất cả A,B,C,D đều đúng



Tiết 57 : MT TH QU CA LA NON: CM
Thạch Lam
1. Nguồn gốc của cốm
Cốm đ ợc làm ra từ h ơng vị thanh
kiết của đông quê, sự khéo léo
của con ng ời.
2. Giá trị của cốm
-
Cốm là thức quà thiêng liêng ,kết

tinh h ơng vị thanh khiết của đồng quê.
Cốm làm quà sêu tết,góp phần trong
hạnh phúc lứa đôi của con ng ời.
-Hai giá trị: vật chất - văn hoá tinh
thần(nét đẹp của văn hoá dân tộc)
3. Sự th ởng thức cốm
? Qua những nét nghệ thuật đó,
cho em hiểu những nội dung gì
từ văn bản Một thứ quà của
lúa non : Cốm ?
- Cốm là một thứ quà đặc sắc vì
nó đ ợc kết tinh từ nhiều vẻ
đẹp : Vẻ đẹp của h ơng vị và
màu sắc đồng quê vẻ đẹp của
ng ời chế biến , của tục lệ nhân
duyên , của cách mua và th ởng
thức .
- Cốm là thứ sản vật đ ợc nâng
niu và gìn giữ
III. Tổng kết:Ghi nh : (SGK.163)
-Ngh thut:
-Ni dung :
I. I/Tỡm hiu chung:
II. c hiu vn bn
IV. Luyện tập
-
Bằng nhiều giác quan
- Thanh nhã,lịch sự,có văn hoá
- Thanh nhã,lịch sự,có văn hoá
BT1: Em thích đoạn văn nào

nhất trong VB? Vì sao?
BT2 : Tìm và chép lại 1 số câu
thơ,ca dao nói về cốm?

Sáng mát trong như sáng năm xưa
Gió thổi mùa thu hương cốm mới
Tôi nhớ một ngày thu đã xa
(Nguyễn Đình Thi)
Giã gạo thì ốm, giã cốm thì khỏe.
(Tục ngữ)
Nếu em lòng dạ đổi thay
Cốm này bị mốc, hồng này long tai.
(Ca dao)
TiÕt 57: MỘT THỨ QUÀ CỦA LÚA NON: CỐM
-Th¹ch Lam-


C
1
2
5
4
3
6
7
Đây là từ chỉ chung các loài thực vật ?
ộMOảHT
ố T
V
E

V
U
Từ láy chỉ lời khuyên của tác giả đối với ng ời mua cốm ?
hò ágnĐ
Đây là một đồ dùng gắn liền với hình ảnh cô hàng cốm làng Vòng ?
Đây là một đồ dùng gắn liền với hình ảnh cô hàng cốm làng Vòng ?


n
V ộ
I
áH
Từ chỉ cách ăn của ng ời không biết th ởng thức thứ quà đặc biệt của
Từ chỉ cách ăn của ng ời không biết th ởng thức thứ quà đặc biệt của
lúa non ?
lúa non ?
Tính từ miêu tả h ơng vị của bông lúa non ?
MƠ MT T
HCN G
ọ
C T
Màu xanh t ơi của cốm đ ợc so sánh với màu này ?
H ạ
Nồ GHNáC Đ
Nơi mà ng ời nông dân làm ra hạt thóc?
C
ố
ò
V
M

N
G

Hớngdẫnvềnhà
- Viết một đoạn văn ngắn (khoảng 15 dòng) nói
lên cảm xúc sâu sắc của em sau khi học xong
văn bản "Một thứ quà của lúa non : Cốm" .
- Soạn bài : Mùa xuân của tôi .
+ Đọc văn bản - Đọc chú thích .
+ Xác định bố cục, ph ơng thức biểu đạt .
+ Chuẩn bị những câu hỏi h ớng dẫn trong
SGK .

Kính chào các thầy cô
Chúc các em học giỏi