BÀI 27. LỰC ĐIỆN TỪ

Gi¸o ¸n ®iÖn tö VËt lý líp 9
Biên soạn: Hồ Bá Lệ
TRƯỜNG THCS QUANG TRUNG
2

Khi cho dòng điện chạy qua dây dẫn AB, hiện t
ợng gì xảy ra với kim nam châm?
Kiểm tra bài cũ
A
B
Kim nam châm lệch đi so với vị trí
ban đầu.
Chúng ta cùng quan sát
3
Trªn ®©y lµ TN ¥-xtet cho thÊy dßng ®iÖn t¸c dông lªn
KNC.

Ngîc l¹i, liÖu kim nam ch©m cã t¸c
dông lªn dßng ®iÖn hay kh«ng?
Muèn hiÓu râ chóng ta sang bµi h«m nay:
TiÕt 28: Bµi 27:
Lùc ®iÖn tõ
4
Tit 28: Lc in t
I. Tác dụng của từ trờng lên dây dẫn có dòng điện
S
N
K
A
1. Thí nghiệm:
- Đóng công

tắc K quan
sát xem có
hiện tợng gì
xảy ra với
đoạn dây AB
Hiện tợng đó
chứng tỏ điều gì?
A
B
+
Chứng tỏ đoạn dây
AB chịu tác dụng
của một lực nào đó.
Lắp MĐ nh hình dới
5
Tit 28: Lc in t
I. Tác dụng của từ trờng lên dây dẫn có dòng điện
S
N
K
A
1. Thí nghiệm: MĐ nh hình dới
A
B
+
Ta quan sát lại lần nữa ở tc độ chậm
2. Kết luận
Từ trờng tác
dụng lực lên đoạn
dây dẫn AB có

dòng điện chạy
qua đặt trong từ
trờng.
Lực đó gọi
là lực điện
từ
Em hãy rút
ra kết
luận?
6
Tit 28: Lc in t
I. Tác dụng của từ trờng lên dây dẫn có dòng điện
1. Thí nghiệm
2. Kết luận
Từ trờng tác dụng lực lên đoạn dây dẫn AB có dòng điện chạy qua
đặt trong từ trờng. Lực đó gọi là lực điện từ
Ii. Chiều của lực điện từ. Quy tắc bàn tay trái
1. Chiều của lực điện từ phụ thuộc vào yếu tố nào?
a. Thí nghiệm

i chiu dũng in chy qua dõy dn AB

Gi nguyờn chiu dũng in, i chiu ng sc t
7
S
N
K
A
A
B

+ -
Chóng ta theo dâi chËm
tõng bíc, chó ý chiÒu
chuyÓn ®éng cña ®o¹n d©y
AB
8
S
N
K
A
A
B
+
Chóng ta theo dâi chËm
tõng bíc chó ý chiÒu
chuyÓn ®éng cña ®o¹n d©y
AB
-
+ §æi chiÒu
dßng ®iÖn
9
Ii. ChiÒu cña lùc ®iÖn tõ. Quy t¾c bµn tay tr¸i
1. ChiÒu cña lùc ®iÖn tõ phô thuéc vµo yÕu tè nµo?
N
S
S
N
O
3
A

+
-
O
3
A
+
-
A
B
-
+
-
+
A
B

Đổi chiều dòng điện chạy qua dây dẫn AB

Giữ nguyên chiều dòng điện, đổi chiều đường sức từ
a. Thí nghiệm:
: chiều lực điện từ thay đổi.
: chiều lực điện từ thay đổi
Qua 2 TN
em h·y rót
ra kÕt
luËn?
10
Tit 28: Lc in t
I. Tác dụng của từ trờng lên dây dẫn có dòng điện
1. Thí nghiệm

2. Kết luận
Từ trờng tác dụng lực lên đoạn dây dẫn AB có dòng điện chạy qua
đặt trong từ trờng. Lực đó gọi là lực điện từ
Ii. Chiều của lực điện từ. Quy tắc bàn tay trái
1. Chiều của lực điện từ phụ thuộc vào yếu tố nào?
a. Thí nghiệm
b. Kết luận: Chiều của lực điện từ tác dụng lên dây dẫn AB phụ
thuộc vào chiều dòng điện chạy trong dây dẫn và chiều đờng sức
từ.
11
2. Quy tắc bàn tay trái
Ii. Chiều của lực điện từ. Quy tắc bàn tay trái
1. Chiều của lực điện từ phụ thuộc vào yếu tố nào?
Biết chiều dòng điện chạy qua đoạn
dây dẫn thẳng và chiều đờng sức từ.
Quy tắc bàn tay trái giúp ta xác định
đợc chiều của lực điện từ tác dụng lên
dây dẫn.
Quy tắc bàn tay trái:
Đặt bàn tay trái sao cho các đờng sức
từ hớng vào lòng bàn tay.
Chiều từ cổ tay đến ngón tay giữa hớng theo chiều dòng điện.
Thì ngón tay cái choãi ra 90
0
chỉ chiều của lực điện từ.
12
B
A
-
S

N
+
I
F
13
Tit 28: Lc in t
I. Tác dụng của từ trờng lên dây dẫn có dòng điện
1. Thí nghiệm
2. Kết luận
Từ trờng tác dụng lực lên đoạn dây dẫn AB có dòng điện chạy qua đặt trong từ
trờng. Lực đó gọi là lực điện từ
Ii. Chiều của lực điện từ. Quy tắc bàn tay trái
1. Chiều của lực điện từ phụ thuộc vào yếu tố nào?
a. Thí nghiệm
b. Kết luận: Chiều của lực điện từ tác dụng lên dây dẫn AB phụ thuộc vào
chiều dòng điện chạy trong dây dẫn và chiều đờng sức từ.
2. Qui tc bn tay trỏi
- t bn tay trỏi sao cho cỏc ng sc t hng vo lũng bn
tay chiu t c tay n ngún tay gia hng theo chiu dũng in
thỡ ngún tay cỏi choói ra mt gúc 90
0
ch chiu ca lc in t.
14
Hãy so sánh lực từ và lực điện
từ?
Lực từ Lực điện từ
Nếu có một nam
châm đặt trong
một từ trờng, thì
từ trờng đó tác

dụng lên nam
châm một lực gọi
là lực từ
Nếu có một dòng điện
(tức là 1 dây dẫn có
dòng điện chạy qua)
đặt trong một từ trờng,
thì từ trờng tác dụng
lên dòng điện một lực
gọi là lực điện từ.
15
III. VËn dông
S
N
F
A
B
C2 ¸p dông quy t¾c bµn tay tr¸i,
x¸c ®Þnh chiÒu dßng ®iÖn qua
®o¹n AB
Trong ®o¹n d©y dÉn
AB, dßng ®iÖn cã
chiÒu ®i tõ B ®Õn A
16
III. Vận dụng
S
N
F
A
B

C3 Xác định chiều đ
ờng sức từ cuả nam
châm hình bên
Đờng sức từ của
nam châm có chiều
đi từ dới lên trên.
17
A
c
S N
B C
D
C4 BiÓu diÔn lùc ®iÖn tõ t¸c dông lªn c¸c ®o¹n d©y dÉn AB, CD
cña khung d©y dÉn cã dßng ®iÖn ch¹y qua vµ cã t¸c dông g× ®èi
víi khung d©y.
o
o’
Lùc ®iÖn tõ t¸c dông nh h×nh vÏ
CÆp lùc ®iÖn tõ cã t¸c dông lµm khung quay theo chiÒu kim ®ång hå
F
1
F
2
18
A
B
c
D
N S
C

O
O’
C4 BiÓu diÔn lùc ®iÖn tõ t¸c dông lªn c¸c ®o¹n d©y dÉn AB, CD
cña khung d©y dÉn cã dßng ®iÖn ch¹y qua vµ cã t¸c dông g× ®èi
víi khung d©y.
F
1
F
2
Lùc ®iÖn tõ t¸c dông nh h×nh vÏ.
CÆp lùc ®iÖn cã kh«ng cã t¸c dông lµm khung quay.
19
A
c
S N
B
C
D
C4 BiÓu diÔn lùc ®iÖn tõ t¸c dông lªn c¸c ®o¹n d©y dÉn AB, CD
cña khung d©y dÉn cã dßng ®iÖn ch¹y qua vµ cã t¸c dông g× ®èi
víi khung d©y.
o
o’
Lùc ®iÖn tõ t¸c dông nh h×nh vÏ
CÆp lùc ®iÖn tõ cã t¸c dông lµm khung quay theo chiÒu ngîc víi chiÒu
kim ®ång hå
F
1
F
2

20
Có thể em ch1a biết: xem SGK trang 75

Thông tin thêm về có thể em cha biết:

Hai cặp nam châm điện (NC1, NC2) trong
tivi , máy tính thuật ngữ chuyên ngành gọi là
cuộn lái tia (NC1: lái mành, NC2: lái dòng).
Mỗi giây cuộn lái mành có thể quét đợc 50
mặt, cuộn lái dòng có thể quét đợc 312,5
dòng tơng ứng với một mặt (tần số quét là
15625Hz). Hiện nay tần số quét có thể cao
hơn, nên chất lợng (độ phân giải) cao hơn.

Quét đ1ợc nh1 vậy là do ứng dụng của lực
điện từ.
21
Hướng dẫn về nhà:
-
Học thuộc phần ghi nhớ.
-
Đọc phần: “ Có thể em chưa
biết”
-
Làm bài tập: 27.1, 27.2, 27.3,
27.4 27.5 SBT. Trang 33-34
22
23
VUI ĐỂ HỌC


Có các vật sau : một thanh nam châm, một thanh
thép, một miếng xốp nhẹ, một chậu bằng nhựa
đựng nước. Làm cách nào em có thể chế tạo thanh
thép thành thanh nam châm?
NS
24

Làm nhiễm từ thanh thép : Cho thanh thép tiếp xúc với nam
châm .

Đặt thanh thép lên miếng xốp .

Thả nhẹ miếng xốp nổi trên mặt nước trong chậu .

Chờ thanh thép định hướng theo phương Bắc – Nam địa lí .

Đánh dấu cực của thanh thép .
NS
Nam
Bắc
4
3
2
5
1