skkn giáo viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò chơi hoạt động nhóm” trong dạy học sinh học 7 đạt kết quả cao

Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò
chơi hoạt động nhóm” trong dạy học sinh học 7 đạt kết quả cao
1. TÊN ĐỀ TÀI
“Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò
chơi hoạt động nhóm” trong dạy học sinh học 7 đạt kết quả cao”
Tác giả: Nguyễn Thị Thủy – Trường THCS Cao Bá Quát xã ĐăkWil huyện
CưJút tỉnh Đăk Nông.
2. TÓM TẮT ĐỀ TÀI
Trên thế giới trong những năm gần đây, nền kinh tế mới đang được
phát triển với nhiều tên gọi khác nhau như nền kinh tế học tập, nền kinh tế tri
thức …
Nền kinh tế học tập coi động lực chủ yếu của nền kinh tế là sự học tập suốt
đời của tất cả mọi người. Để học thường xuyên, học suốt đời thì phải biết
cách học. quan niệm về việc dạy và học đã thay đổi. Đòi hỏi người dạy phải
rất am hiểu sự học, là chuyên gia của việc học, là thầy học, dạy cách học.
Người học phải biết cách học, học không phải chỉ lấy tri thức mà nắm cả
phương pháp giành lấy tri thức.
Ngay trong nghị quyết Hội Nghị lần thứ II Ban chấp hành trung ương
Đảng khóa VIII đã nêu rõ: “Đổi mới phương pháp Giáo dục đào tạo, khắc
phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của người
học, phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực tự giác, chủ động,
sáng tạo của người học, bồi dưỡng lòng say mê học tập và ý trí vươn lên”.
Thực hiện theo tinh thần của nghị quyết việc phối hợp nhiều phương pháp
mới trong dạy học đã làm thay đổi đàng kể về chất lượng giáo dục. Tuy có
nhiều tiến bộ nhưng chất lượng thật sự của giáo dục hiện nay ở bậc THCS
vẫn còn nhiều yếu kém. Yêu cầu đặt ra cho chúng ta là phải tìm những
nguyên nhân của sự yếu kém đó một cách chính xác, phải nhìn thẳng vào sự
thật một cách khách quan. Từ đó đưa ra những giải pháp tích cực, sát với
thực tế để từng bước nâng cao chất lượng giáo dục. Vấn đề này cần phải có
thời gian và công sức của mọi người trong toàn xã hội, trong đó người giáo
viên giữ vai trò chính.

Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy Trường THCS Cao Bá Quát.
1
Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò
chơi hoạt động nhóm” trong dạy học sinh học 7 đạt kết quả cao
Qua theo dõi, đánh giá kết quả học tập của học sinh tại trường THCS
Cao Bá Quát, tôi thấy chất lượng học tập của học sinh còn thấp và môn Sinh
học 7 cũng không ngoại lệ (số lượng học sinh học tốt môn Sinh còn ít).
Để khắc phục tình trạng trên, tôi đã nghiên cứu và chọn giải pháp: “Giáo
viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò chơi
hoạt động nhóm” trong dạy học sinh học 7 đạt kết quả cao” .
MC là viết tắt của từ tiếng Anh: Master of Ceremonies, có nghĩa là người dẫn
chương trình hay được hiểu là người hướng dẫn khán giả trong buổi trình
diễn nghệ thuật. Qua quan sát thực tế và qua các kênh truyền thông trên
truyền hình tôi thấy nhiều MC rất thu hút được sự chú ý của khán giả, dẫn dắt
khán giả đi vào vòng xoáy của mình để tạo nên sự thành công cho chương
trình đồng thời cũng mang lại nhiều niềm vui, ấn tượng tốt cho khán giả. Tôi
thiết nghĩ: “Nếu giáo viên tổ chức giống như người MC đó trong một tiết dạy
thì chắc chắn tiết dạy đó sẽ rất thành công”. Tuy vậy trong thực tế là một MC
đã khó, giáo viên là MC còn khó hơn vì tiết dạy không phải là một chương
trình nghệ thuật đơn thuần mà bản thân khán giả đã yêu thích hoặc nếu không
thích thì cũng không sao, còn ở đây khán giả lại là học sinh(phải học), đòi hỏi
“MC giáo viên” phải thật khéo léo trong tổ chức. Sẽ làm thế nào để có thể
dẫn dắt được tất cả học sinh say mê, hứng thú và bị cuốn hút vào hoạt động
học, tự mình đi tìm tri thức dưới sự hướng dẫn thật sự khéo léo gần gũi, hiểu
rõ “khán giả” của mình.
Trong khi đó, thời gian qua Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có nhiều chủ
trương, biện pháp tích cực để nâng cao chất lượng dạy và học , đặc biệt là
thực hiện các cuộc vận động lớn như: "Xây dựng trường học thân thiện, học
sinh tích cực" Chính vì vậy, tôi mạnh dạn đưa ra giải pháp “Giáo viên là
“MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò chơi hoạt động

nhóm” trong dạy học sinh học 7 đạt kết quả cao”. “Trò chơi hoạt động
nhóm” sẽ vẫn được thực hiện theo đúng tiến trình dạy học theo nhóm thông
thường, song ở đây có sự khác biệt là khâu tổ chức của giáo viên(như một
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy Trường THCS Cao Bá Quát.
2
Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò
chơi hoạt động nhóm” trong dạy học sinh học 7 đạt kết quả cao
MC) phải được xây dựng hết sức công phu, khéo léo để cuốn hút học sinh
vào hoạt động chơi nhưng thực ra lại là hoạt động học(tự tìm tri thức thông
qua trò chơi).
Nghiên cứu được tiến hành trên hai nhóm tương đương là lớp 7A
2
(30
HS) và lớp 7A
4
(29 HS) của trường THCS Cao Bá Quát, lớp 7A
2
là lớp thực
nghiệm và lớp 7A
4
là lớp đối chứng. Lớp thực nghiệm được tiến hành giải
pháp thay thế khi dạy các tiết Sinh học 7 từ tuần 11 đến tuần 17 của học kì I
năm học 2014 - 2015.
Qua nghiên cứu, thu thập số liệu cho thấy kết quả TBC điểm kiểm tra
sau tác động của nhóm thực nghiệm có sự chênh lệch cao so với kết quả TBC
trước kiểm tra. Kết quả kiểm chứng T-test là p = 0,002805 < 0,05 cho thấy
tác động đã có ảnh hưởng rõ rệt đến việc làm tăng số lượng học sinh thích
học môn Sinh và chất lượng học tập môn Sinh của học sinh lớp 7A
2
đã được

nâng lên rõ rệt. Điều đó chứng tỏ việc áp dụng phương pháp Giáo viên là
“MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò chơi hoạt động
nhóm” có ảnh hưởng tích cực đến việc nâng cao kết quả học tập môn Sinh
của học sinh lớp 7A
2
.
3. GIỚI THIỆU
3.1. Hiện trạng:
- Trường THCS Cao Bá Quát là một ngôi trường nằm trên địa bàn xã
biên giới( giáp Campuchia), tỉ lệ học sinh dân tộc thiểu số khá cao chiếm
70% tổng số học sinh của nhà trường. Vì vậy các em rất nhút nhát, còn nhiều
tự ti, mặc cảm không bằng các bạn khác nên khi học, đặc biệt khi hoạt động
nhóm các em không dám nêu ý kiến thảo luận, phát biểu xây dựng bài… dần
dần dẫn đến thụ động trong cách học, không hứng thú tìm tòi, sáng tạo khi
học sinh ra chán học, thậm chí sợ học. Mà như chúng ta đã biết khi học sinh
đã chán học hay sợ thì sẽ dẫn đến lười học, không chịu học bài cũ, chuẩn bị
bài mới thì hời hợt cuối cùng sẽ kéo theo chất lượng dạy học thấp.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy Trường THCS Cao Bá Quát.
3
Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò
chơi hoạt động nhóm” trong dạy học sinh học 7 đạt kết quả cao
- Qua theo dõi, tôi thấy kết quả học tập môn Sinh của học sinh lớp 7A2 và
lớp 7A4 ở trường THCS Cao Bá Quát còn thấp. Theo kết quả khảo sát đầu
năm và bài kiểm tra định kì (tiết 18) cho thấy số học sinh của lớp xếp loại
trung bình – yếu còn khá cao.
- Học sinh học yếu là một tồn tại khách quan, có lẽ một phần do
phương pháp dạy học của giáo viên chưa phù hợp. Một phần là do các em
thiếu sự quan tâm của gia đình, lười học, không thích học, không biết cách
học dẫn đến ngày một tụt hậu so với các bạn trong lớp, hay phần khác do các
em là học sinh dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa rất nhút nhát, còn nhiều tự

ti, mặc cảm không bằng các bạn khác nên khi học, đặc biệt khi hoạt động
nhóm các em không dám nêu ý kiến thảo luận, phát biểu xây dựng bài… dần
dần dẫn đến thụ động trong cách học, không hứng thú tìm tòi, sáng tạo khi
học sinh ra chán học, thậm chí sợ học… Không kể nguyên nhân do đâu, giúp
đỡ học sinh yếu, nâng cao chất lượng dạy học là nhiệm vụ cần thiết của mỗi
giáo viên, của Ban giám hiệu nhà trường và của ngành giáo dục.
Trước đây các phương pháp dạy học truyền thống chưa phát huy được
tinh thần tự giác, tích cực học tập của HS trong giờ học, học sinh thường thụ
động nên việc tiếp thu kiến thức bài học chưa tốt, chưa nắm vững kiến thức
bài học. Trong những năm qua, các giáo viên cũng đã áp dụng phối hợp nhiều
phương pháp trong dạy học, phương pháp dạy học bằng hoạt động nhóm
cũng được áp dụng khá nhiều song vẫn còn mang nặng tính hình thức như:
trong nhóm chỉ một, hai em học tốt hoạt động để đưa ra kết quả còn các học
sinh khác không dám đưa ý kiến của mình vì sợ các bạn chê Qua trao đổi
với một số học sinh có em nói: “khi hoạt động nhóm em không dám nêu ý
kiến vì sợ các bạn bảo: “mày biết gì mà nói”
Căn cứ vào thực trạng trên và điều kiện phương tiện dạy học thực tế
của nhà trường, trong học kì I năm học 2014-2015 tôi quyết định chọn giải
pháp tác động đó là tăng cường đổi mới phương pháp dạy học, thường xuyên
sử dụng phương pháp dạy học Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy Trường THCS Cao Bá Quát.
4
Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò
chơi hoạt động nhóm” trong dạy học sinh học 7 đạt kết quả cao
thức thông qua tổ chức “trò chơi hoạt động nhóm” trong các tiết dạy môn
Sinh 7 từ tuần 10 đến tuần 17 đối với lớp 7A2.
Đến hết học kì I, qua kiểm tra đánh giá tôi nhận thấy kết quả học môn
Sinh của học sinh lớp 7A2 được nâng lên rõ rệt. Điểm TBC sau khi tác động
của lớp thực nghiệm là 7,33 so với điểm TBC trước khi tác động là 5,8 như
vậy việc sử dụng phương pháp dạy học Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự

tìm tri thức thông qua tổ chức “trò chơi hoạt động nhóm” đã có tác dụng
nâng cao kết quả học tập môn sinh học cho học sinh.
3.2. Giải pháp thay thế:
- Qua hiện trạng trên, tôi đã chọn giải pháp tác động là tăng cường sử
dụng phương pháp dạy học Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri thức
thông qua tổ chức “trò chơi hoạt động nhóm” trong các tiết dạy môn Sinh
lớp 7A2 nhằm tìm giải pháp nâng cao chất lượng dạy học môn Sinh 7.
Thời đại bây giờ là thế kỷ 21 là thế kỷ của sức mạnh công nghệ như
vậy sẽ không còn sức mạnh đơn lẻ mà là sức mạnh của tập thể, ta không thể
làm việc độc lập được mà tất cả phải có sự liên kết với nhau và toàn cầu hóa.
Vì vậy thế hệ trẻ học sinh cần phát huy sức mạnh làm việc theo nhóm, mỗi
học sinh phải biết mình có lợi như thế nào và đồng đội của mình có lợi gì qua
đó có sự hợp tác tốt hơn để kết quả thảo luận nhóm đạt hiệu quả cao hơn,
điều đó đồng nghĩa với việc thế mạnh của từng cá nhân được phát huy, sự đố
kỵ trong mỗi học sinh sẽ không còn chỉ còn lại thành tích của cả tập thể sau
mỗi cá nhân kết nối cho sự thành công.
Phương pháp “trò chơi hoạt động nhóm” được tổ chức với hình thức
như một trò chơi có MC là giáo viên còn nhóm học sinh là các đội chơi
nhưng thực ra lại là hoạt động học vì qua trò chơi học sinh sẽ hồ hởi phấn
khởi hơn, hứng thú hơn và kết quả lại thu được nhiều kiến thức bổ ích hơn từ
các đội chơi hay ngay trong đồng đội của mình(tự tìm tri thức). Khi sử dụng
PPDH “trò chơi hoạt động nhóm” trong tổ chức hoạt động học tập cho HS,
nhóm học tập không chỉ là “nhân vật trung gian” mà còn là một “chủ thể” học
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy Trường THCS Cao Bá Quát.
5
Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò
chơi hoạt động nhóm” trong dạy học sinh học 7 đạt kết quả cao
tập. Trong nhóm học tập, HS có cơ hội thể hiện bản thân: thể hiện các giá trị
như tính tích cực cao, tính chủ thể (qua hoạt động học tập và hoạt động giao
tiếp), trách nhiệm cá nhân, cơ hội học tập và sự đóng góp của bản thân vào kết

quả hoạt động chung của nhóm, được đánh giá bình đẳng, khách quan. Trong
giờ học, trong lớp, chủ thể của hoạt động học tập theo nhóm ở đây lại là các
nhóm học tập. Các nhóm học tập tương tác với nhau (cạnh tranh và hợp tác).
Phương pháp dạy học trò chơi hoạt động nhóm dưới sự dẫn dắt động
viên khéo léo của “MC giáo viên” còn giúp:
- Tạo ra môi trường làm việc thân thiện, cải thiện hành vi giao tiếp.
Qua các hoạt động trao đổi diễn ra thường xuyên, mọi người trở nên thân
thiện, từ đó giúp bầu không khí học tập, trở nên sôi động hơn. Mọi người dần
giảm bớt chủ nghĩa cá nhân để hướng đến tập thể, để cùng giải quyết các vấn
đề lớn mà một người hoặc một nhóm người làm việc độc lập, riêng rẽ không
thể hoàn thành được.“Một cây làm chẳng nên non, ba cây chụm lại nên hòn
núi cao”.
- Xây dựng tinh thần đồng đội và hỗ trợ nhau cùng phát triển: khi tham
gia trò chơi, họ bị thu hút vào công việc hơn bao giờ hết, vì trong nhóm có sự
hỗ trợ của đồng đội, có điều kiện thể hiện cá nhân, được chia sẻ kinh nghiệm
và hướng dẫn những thành viên khác và mọi việc trước đây được xem là
nhàm chán thì giờ đây, dưới cái nhìn từ một góc độ khác từ “trò chơi hoạt
động nhóm”, vấn đề trở nên mới và hấp dẫn hơn.
- Hiệu quả học tập bị ảnh hưởng nhiều bởi tâm lí của người thực hiện, khi
tham gia vào “trò chơi hoạt động nhóm” thì tâm lí của mỗi thành viên được cải
thiện nhiều, do đó hiệu quả học tập cũng được cải thiện đáng kể. Mặt khác, khi
tham gia hoạt động nhóm, các vấn đề khó khăn của mỗi thành viên được đưa ra
và giải quyết bởi tập thể, do đó áp lực công việc giảm bớt, đồng thời họ nhận
thấy nhiều khía cạnh chưa tích cực trong học tập của chính mình để tự khắc
phục và thay đổi cho phù hợp.
Như vậy phương pháp dạy học “trò chơi hoạt động nhóm” là phương
tiện để GV chuyển các tác động dạy học đến cá nhân HS. Đối với HS, nhóm
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy Trường THCS Cao Bá Quát.
6
Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò

chơi hoạt động nhóm” trong dạy học sinh học 7 đạt kết quả cao
học tập(mỗi đội chơi) không chỉ là môi trường học tập tích cực (các em phối
hợp với nhau để giải quyết nhiệm vụ học tập, là nơi các em giao tiếp, chia sẻ,
…) mà mỗi đội chơi còn là đối tượng học tập của HS (học giải quyết các mối
quan hệ xã hội trong nhóm, trong cộng đồng; học cách tổ chức, lập kế hoạch,
học các kỹ năng xã hội). Thông qua “trò chơi hoạt động nhóm”, tác động dạy
học của GV đến cá nhân HS được khuếch đại lên nhiều lần (qua các đội chơi)
vì vậy hiệu quả dạy học sẽ cao hơn rất nhiều so với việc GV tác động trực
tiếp vào mỗi HS. Hơn nữa, nó còn tác động được đến từng cá nhân HS, đảm
bảo sự cá biệt hóa dạy học, điều mà trong dạy học theo lớp, GV rất khó thực
hiện. Hơn nữa, việc sử dụng “trò chơi hoạt động nhóm” trong dạy học sẽ làm
giảm sự “can thiệp, điều hành” của GV đối với học tập của HS mà thay vào
đó là sự dẫn dắt thật sự khéo léo, sự động viên khích lệ của giáo viên(như
một MC) đối với từng học sinh(thành viên của mỗi đội chơi).
3.3. Một số nghiên cứu có liên quan đến đề tài:
1. Một vài suy nghĩ về việc: “Vận dụng phương pháp dạy học theo nhóm”
trong thực tế hiện nay – Võ Đức Hiển – THPT Phú Ngọc – Định Quán
2. Dạy học hợp tác nhóm nhỏ, lý luận và thực tiễn – Thạc sỹ: Nguyễn Thị
Kim Dung – Trung tâm giáo dục học - Viện nghiên cứu sư phạm.
3.4. Vấn đề nghiên cứu:
Lựa chọn cách sử dụng phương pháp dạy học Giáo viên là “MC” giúp
học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò chơi hoạt động nhóm” trong
các giờ dạy môn Sinh lớp 7A
2
có làm nâng cao kết quả học môn Sinh của học
sinh lớp 7A
2
không?
3.5. Giả thuyết nghiên cứu:
Sử dụng phương pháp dạy học Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự

tìm tri thức thông qua tổ chức “trò chơi hoạt động nhóm” đối với các tiết
dạy học môn Sinh lớp 7A2 sẽ nâng cao kết quả học tập môn Sinh cho học
sinh.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy Trường THCS Cao Bá Quát.
7
Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò
chơi hoạt động nhóm” trong dạy học sinh học 7 đạt kết quả cao
Giải pháp này sẽ làm thay đổi không khí căng thẳng trong các giờ học,
tăng thêm hứng thú cho người học, học sinh sẽ chú ý hơn, chủ động hơn
trong chuẩn bị, mạnh dạn hơn trong đề xuất ý kiến của mình, phát huy tư duy
sáng tạo,… Hứng thú và chủ động trong học tập là sự khởi đầu tốt cho việc
nắm bắt kiến thức, hình thành kĩ năng và phát triển nhân cách ở học sinh.
4. PHƯƠNG PHÁP:
4.1. Khách thể nghiên cứu:
*Tác Giả: Nguyễn Thị Thủy – trường THCS Cao Bá Quát trực tiếp
thực hiện việc nghiên cứu.
*Học sinh: Lớp 7A2 và lớp 7A4 đều do tôi theo dõi môn Sinh từ đầu
năm học nên tôi nắm vững khả năng học tập của mỗi em trong lớp. Căn cứ
vào kết quả học tập của học sinh qua khảo sát đầu năm và kết quả bài kiểm
tra định kỳ tiết 18 Sinh học 7, tỉ lệ xếp loại học lực, hạnh kiểm và giới tính
của hai lớp 7A2 và 7A4 tôi chọn lớp 7A2 với 30 học sinh là lớp thực nghiệm
và lớp 7A4 với 29 học sinh là lớp đối chứng.
Bảng 1: Giới tính và kết quả học lực, hạnh kiểm năm học 2013 – 2014
của hai lớp thực nghiệm và đối chứng:
Đối tượng
Sĩ
số
Giới tính Học lực Hạnh kiểm
Nam Nữ Giỏi Khá TB Yếu Tốt Khá
Lớp 7A2 (TN) 30 17 13 1 12 14 3 27 3

Lớp 7A4 (ĐC) 29 15 14 1 11 15 2 27 2
4.2. Thiết kế:
Tôi chọn thiết kế kiểm tra trước và sau tác động với các nhóm tương
đương là học sinh lớp 7A
2
và lớp 7A
4
của trường THCS Cao Bá Quát.
Tôi lấy kết quả bài kiểm tra định kỳ sinh học 7 ở tuần học thứ 9 làm
bài kiểm tra trước tác động. Kết quả cho thấy điểm trung bình của hai nhóm
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy Trường THCS Cao Bá Quát.
8
Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò
chơi hoạt động nhóm” trong dạy học sinh học 7 đạt kết quả cao
có sự khác nhau, do đó tôi dùng phép kiểm chứng T- Test để kiểm chứng sự
chênh lệch giữa điểm số trung bình của 2 nhóm trước khi tác động.
Bảng 2: Kiểm chứng để xác định các nhóm tương đương:
Nhóm đối chứng Nhóm thực nghiệm
TBC 5,89 5,80
p = 0,403
Kết quả T-test độc lập p = 0,403 > 0,05 chứng tỏ sự chênh lệch điểm
số trung bình cộng của hai nhóm thực nghiệm và đối chứng là không có
nghĩa, do đó hai nhóm được coi là tương đương nhau.
Bảng 3: Bảng thiết kế nghiên cứu:
Lớp
Kiểm tra
trước tác động
Tác động
Kiểm tra
sau tác động

7A
2
(thực nghiệm)
O1
Sử dụng phương pháp dạy
học “trò chơi hoạt động
nhóm”
O3
7A
4
(đối chứng)
O2
Không sử dụng phương pháp
dạy học “trò chơi hoạt động
nhóm”
O4
Ở thiết kế này tôi sử dụng phép kiểm chứng T-test độc lập.
4.3. Quy trình nghiên cứu:
* Chuẩn bị của giáo viên:
- Dạy tại lớp đối chứng: Khi thiết kế bài giảng và giảng dạy, tôi không
sử dụng phương pháp dạy học “trò chơi hoạt động nhóm”.
- Dạy tại lớp thực nghiệm: Khi thiết kế bài giảng và giáng dạy, ngoài
những phương pháp dạy học tích cực khác, tôi thường xuyên sử dụng phương
pháp “trò chơi hoạt động nhóm” trong dạy học khi đó người giáo viên đóng
vai là một MC.
* Khâu chuẩn bị soạn giáo án:
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy Trường THCS Cao Bá Quát.
9
Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò
chơi hoạt động nhóm” trong dạy học sinh học 7 đạt kết quả cao

- Ngay khi soạn giáo án chuẩn bị cho giờ học tôi luôn xác định đúng
mục tiêu, nội dung chính của bài dạy, trên cơ sở đó sẽ chọn nội dung kiến
thức hoặc bài tập thích hợp, thời điểm thích hợp để tổ chức cho học sinh chơi
trò chơi đi tìm tri thức thông qua hoạt động nhóm trong giờ học. Mỗi tiết học
tôi sử dụng “trò chơi hoạt động nhóm” một lần để tránh nhàm chán, nội dung
của hoạt động nhóm không quá dễ, quá đơn giản - vì khi đó không cần huy
động trí tuệ tập thể, một cá nhân cũng có thể làm được. Độ khó trong bài tập,
công việc được giao cũng phải tương thích với trình độ của học sinh.
- Giáo viên cần thiết kế đầy đủ các bước của “trò chơi hoạt động
nhóm” từ khâu xác định thời điểm tiến hành tổ chức trò chơi, thời gian chơi,
xác định nhiệm vụ, hình thức làm việc, phân công vai trò, tổ chức thực hiện,
kiểm tra và đánh giá.
* Khâu tổ chức hoạt động nhóm trên lớp:
- Trong mỗi tiết dạy môn Sinh của lớp 7A
2
, tôi thường xuyên tổ chức
cho HS được tham gia “trò chơi hoạt động nhóm” một lần (để tránh nhàm
chán và tránh mất thời gian). Tôi phân chia lớp thành các nhóm, trong mỗi
nhóm thường có HS xếp loại giỏi, loại khá, loại trung bình và loại yếu, để học
sinh hỗ trợ lẫn nhau trong hoạt động học tập.
- Khi tổ chức cho HS chơi “trò chơi hoạt động nhóm”: tôi phải cố gắng
rèn luyện sử dụng lời nói giống như một MC để hướng dẫn, động viên, khích
lệ, cuốn hút tất cả học sinh tham gia vào hoạt động chơi mà học này. Đông
thời phải giải thích rõ yêu cầu của hoạt động, giao thời gian hoạt động nhóm
sao cho vừa đủ, phân công hợp lý rõ ràng nhiệm vụ của thành viên trong
nhóm: Trưởng nhóm, thư ký, thuyết trình viên … (nếu học sinh chưa có thói
quen và kỹ năng hoạt động nhóm), khi học sinh đã có thói quen, kỹ năng cơ
bản hoạt động nhóm thì tôi cho các em tự phân công, khi đã thành thạo trong
việc hoạt động nhóm, tôi đề nghị các em hoán đổi vai trò luân phiên trong
nhóm(để học sinh không phân biệt bạn học yếu hay giỏi khi chơi).

- Trong khi “trò chơi” diễn ra tôi luôn quán xuyến hoạt động của các
đội chơi( nhóm), theo dõi các em trao đổi để hướng dẫn nếu cần, khuyến
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy Trường THCS Cao Bá Quát.
10
Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò
chơi hoạt động nhóm” trong dạy học sinh học 7 đạt kết quả cao
khích các học sinh chậm, nhắc nhở các em cùng tham gia với nhóm, tạo cơ
hội cho học sinh chia sẻ kinh nghiệm, suy nghĩ cá nhân với nhóm, tạo không
khí thoải mái, bình đẳng dân chủ, mối quan hệ hòa đồng giữa học sinh với
học sinh. Chú ý rằng học sinh hoạt động nhóm không chỉ là góp ý vào công
việc mà cũng có thể đặt câu hỏi: tại sao làm như vậy? sao lại ra kết quả như
thế?…. Và trách nhiệm của mỗi nhóm là giải thích cho các bạn trong nhóm
cùng hiểu bài, cùng hoàn thành công việc được giao.
Ở mức độ cao hơn, giáo viên có thể mời bất kỳ bạn nào trong nhóm lên
thuyết trình để lấy điểm cho cả nhóm nhằm mục đích thế mạnh của từng cá
nhân được phát huy, sự đố kỵ trong mỗi học sinh sẽ không còn chỉ còn lại
thành tích của cả tập thể sau mỗi cá nhân kết nối cho sự thành công. Chính vì
vậy qua trao đổi với học sinh có em nói: “trong hoạt động nhóm em không
dám chỉ trích chê các bạn trong nhóm nữa mà phải kèm cặp giúp đỡ các bạn
yếu hơn nếu không nhóm sẽ bị thua cuộc. Vì có lần cô gọi trúng 1 bạn học
yếu phát biểu đại diện cho nhóm bạn ấy không trả lời được thế là đội em bị
thua cuộc và bị điểm 1, bạn đó trước đây chúng em không cho thảo luận bây
giờ khi thảo luận bọn em thường phân công cho bạn ấy tìm lại kiến thức cũ
có liên quan rồi phối hợp lại với nhau nên thời gian làm việc cũng nhanh
hơn, cô gọi bất cứ bạn nào trong nhóm trả lời cũng được vì tất cả các thành
viên trong nhóm đều biết cả”. Bên cạnh đó ngoài việc cho HS đánh giá chéo
nhau, tôi thường yêu cầu học sinh thuyết trình kết quả của nhóm sau khi đã
hoàn thành bài tập, việc này nhằm rèn khả năng thuyết trình, huấn luyện kỹ
năng tiếp xúc với tập thể…, đồng thời cho các nhóm có ý kiến, hỏi những chỗ
chưa hiểu, chất vấn những chỗ còn mập mờ, tại sao làm cách đó mà không

làm cách khác … Đây là một ý rất hay trong việc cho học sinh kiểm tra học
sinh, tăng cường quan hệ trò- trò. Đó mới là ý nghĩa đích thực của hoạt động
nhóm.
- Sau cùng, giáo viên nhận xét chung cho cả lớp và riêng với từng
nhóm (nếu cần), tổng kết sau mỗi hoạt động, trong đó nêu rõ những điểm sai
mà học sinh hay mắc phải, nêu rõ ưu, khuyết điểm sau khi đã thực hiện hoạt
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy Trường THCS Cao Bá Quát.
11
Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò
chơi hoạt động nhóm” trong dạy học sinh học 7 đạt kết quả cao
động đó, chấm điểm cho một hoặc hai nhóm (tùy bài). Tuy nhiên phải đảm
bảo sự công bằng khi đánh giá kết quả hoạt động của các nhóm(đội chơi).
* Chuẩn bị của học sinh:
- Bảng nhóm, bút viết bảng nhóm (bút dạ)
- Đọc trước nội dung bài mới
- Tự phân công nhiệm vụ đối với mỗi thành viên trong nhóm
* Tiến hành dạy thực nghiệm:
- Tôi đã tiến hành dạy thực nghiệm đối với môn Sinh lớp 7A
2
- Thời gian tiến hành thực nghiệm từ tuần 10 đến tuần 17 theo phân
phối chương trình và thời khoá biểu của nhà trường để đảm bảo tính khách
quan.
Bảng 4: Thời gian thực nghiệm
Thứ
ngày
Môn
Tiết theo
PPCT
Tên bài dạy
Hai

20/10/2014
Sinh 7A
2
19
Trai sông
Tư
22/10/2014
Sinh 7A
2
20
Thực hành quan sát một số thân mềm
Hai
03/11/2014
Sinh 7A
2
23
Thực hành: Quan sát cấu tạo ngoài và hoạt
động sống của tôm sông
Hai
10/11/2014
Sinh 7A
2
25
Đa dạng và vai trò của lớp giáp xác
Tư
12/11/2014
Sinh 7A
2
26
Nhên và sự đa dạng của lớp hình nhện

Hai
17/11/2014
Sinh 7A
2
27
Châu chấu
Hai
24/11/2014
Sinh 7A
2
29
Đặc điểm chung và vai trò của ngành chân
khớp
Hai Sinh 7A
2
31 Quan sát cấu tạo ngoài và hoạt động sống
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy Trường THCS Cao Bá Quát.
12
Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò
chơi hoạt động nhóm” trong dạy học sinh học 7 đạt kết quả cao
01/12/2014 của cá chép
Tư
10/12/2014
Sinh 7A
2
34
Đa dạng và đặc điểm chung của lớp cá
* Tài liệu tham khảo:
- Các trang tư liệu giáo dục trên internet: Tulieu.violet.vn, vnschool.net,
tailieu.vn, ebook.edu.vn, ebooktoan.com

- Tài liệu tập huấn nghiên cứu khoa học sư phạm ứng dụng dự án Việt Bỉ
- Bộ GD&ĐT.
- Đổi mới phương pháp dạy học ở trường THCS – PGS, PTS Trần Kiều
- Phương pháp, phương tiện, kĩ thuật và hình thức tổ chức dạy học trong
nhà trường, NXB ĐHSP, Hà Nội, 2005 - Nguyễn Hữu Châu (chủ biên)
- Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên THCS chu kì III(2004-
2007) môn Sinh học – Nhà xuất bản giáo dục – Bộ GD&ĐT.
- Sách giáo khoa và sách giáo viên sinh học 7 – Nhà xuất bản giáo dục –
Bộ GD&ĐT.
4.4. Đo lường và thu thập dữ liệu:
Tôi sử dụng kết quả bài kiểm tra của học sinh làm thang đo đánh giá sự
ảnh hưởng của tác động.
- Bài kiểm tra trước tác động là bài kiểm tra định kì tiết 18 môn Sinh
của hai lớp 7A
2
và 7A
3
.
- Bài kiểm tra sau tác động là bài kiểm tra học kì I môn Sinh của hai
lớp 7A
2
và 7A
4
. (đề kiểm tra và bảng điểm kiểm tra trong phần phụ lục)
- Đề kiểm tra học kì I do nhà trường lấy từ ngân hàng đề kiểm tra và
bài do giáo viên chấm chéo.
5. PHÂN TÍCH DỮ LIỆU VÀ BÀN LUẬN:
5.1. Trình bày kết quả:
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy Trường THCS Cao Bá Quát.
13

Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò
chơi hoạt động nhóm” trong dạy học sinh học 7 đạt kết quả cao
Bảng 5: Bảng so sánh điểm TBC sau khi tác động
Nhóm đối chứng
Nhóm thực
nghiệm
Điểm trung bình 7,33 6,29
Độ lệch chuẩn 1,49 1,27
Giá trị p của T-test 0,002805
Chênh lệch giá trị
trung bình chuẩn SMD
0.823
Hệ số tương quan r 0,92688
5.2. Phân tích dữ liệu:
- Kết quả kiểm tra sau tác động cho thấy điểm trung bình của nhóm
thực nghiệm là 7,33 cao hơn nhiều so với điểm trung bình kiểm tra trước tác
động là 5,80. Điều này chứng tỏ rằng kết quả học tập môn Sinh của học sinh
lớp 7A
2
đã được nâng lên đáng kể.
- Độ chênh lệch điểm trung bình T-test cho kết quả p = 0,002805 <
0,05 cho thấy sự chênh lệch điểm khảo sát trung bình giữa trước và sau tác
động là có ý nghĩa, tức là sự chênh lệch điểm trung bình khảo sát trước và sau
tác động là không xảy ra ngẫu nhiên mà là do tác động của giải pháp thay thế
đã mang lại hiệu quả.
- Chênh lệch giá trị trung bình chuẩn SMD =
7,33 6,29
0.823
1.27
−

=
sánh với bảng
tiêu chí Cohen cho thấy mức độ ảnh hưởng của giải pháp: Giáo viên là
“MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò chơi hoạt động
nhóm” đối với lớp 7A
2
là lớn.
- Qua biểu đồ ta thấy rõ kết quả học môn Sinh của lớp thực nghiệm
7A
2
tăng lên rõ rệt so với lớp đối chứng 7A
3
sau khi tác động giải pháp của đề
tài
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy Trường THCS Cao Bá Quát.
14
Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò
chơi hoạt động nhóm” trong dạy học sinh học 7 đạt kết quả cao
Giả thuyết của đề tài
Giáo viên là “MC” giúp
học sinh tự tìm tri thức
thông qua tổ chức “trò
chơi hoạt động nhóm” đã
được kiểm chứng.
Hình 1. Biểu đồ so sánh ĐTB trước tác động và sau tác động
của nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng
5.3. Bàn luận:
Qua tiến hành thực nghiệm và kiểm tra đã cho thấy kết quả của bài
kiểm tra sau tác động của nhóm thực nghiệm có TBC = 7,33, kết quả bài
kiểm tra tương ứng của nhóm đối chứng có TBC = 6,29. Độ chênh lệch điểm

số giữa hai nhóm là 1,05. Điều đó cho thấy điểm TBC của hai lớp đối chứng
và thực nghiệm đã có sự khác biệt rõ rệt, lớp được tác động có điểm TBC cao
hơn lớp đối chứng. Chênh lệch giá trị trung bình chuẩn của hai bài kiểm tra là
SMD=0,92688. Điều này có nghĩa mức độ ảnh hưởng của tác động là lớn.
Phép kiểm chứng T-test sau tác động của hai lớp là P =0,002805<0,05.
Kết quả này khẳng định sự chênh lệch ĐTB của hai nhóm không phải là do
ngẫu nhiên mà là do tác động. Với điểm số như vậy, có thể đánh giá rằng học
sinh ở lớp 7A
2
đã tiếp thu bài tốt hơn, nắm vững kiến thức và vận dụng kiến
thức tốt hơn so với lớp 7A
4
. Tỉ lệ học sinh yếu kém của lớp 7A
2
giảm nhiều
so với giữa học kì, tỉ lệ học sinh học khá, giỏi môn Sinh cao hơn.
+ Ưu điểm:
- Việc áp dụng phương pháp dạy học theo nhóm không phải là mới đối với
mỗi giáo viên hiện nay, nhưng việc áp dụng phương pháp tổ chức “trò chơi
hoạt động nhóm” trong dạy học đối với các giáo viên thì không nhiều song
có thể nói việc sử dụng phương pháp dạy học Giáo viên là “MC” giúp học
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy Trường THCS Cao Bá Quát.
15
Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò
chơi hoạt động nhóm” trong dạy học sinh học 7 đạt kết quả cao
sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò chơi hoạt động nhóm trong dạy
học không phải là việc khó, hơn nữa qua giảng dạy cho thấy đa số học sinh
lại rất thích được tổ chức ‘trò chơi hoạt động nhóm” trong giờ học, tạo động
lực học rất lớn cho học sinh.
- Phương pháp dạy học tổ chức “trò chơi hoạt động nhóm” có nhiều

ưu điểm như: phát huy cao độ vai trò chủ thể, sự tích cực của mỗi cá nhân
trong việc thực hiện tốt hơn nhiệm vụ được giao: các nghiên cứu đã chỉ ra
rằng khi học theo nhóm, vai trò chủ thể, tính tự giác, tích cực, sáng tạo, năng
động, tinh thần trách nhiệm của HS thường được phát huy hơn, cơ hội cho
HS tự thể hiện, tự khẳng định khả năng của mình nhiều hơn. Đặc biệt, khi HS
học theo “trò chơi hoạt động nhóm” thì kết quả học tập thường cao hơn, hiệu
quả làm việc tốt hơn, khả năng ghi nhớ lâu hơn, động cơ bên trong, thời gian
dành cho việc học, trình độ lập luận cao và tư duy phê phán vì cái quan trọng
là học sinh thích học. Khi “đội chơi” làm việc còn cho phép các em thể hiện
vai trò tích cực đối với việc học của mình - hỏi, biểu đạt, đánh giá công việc
của bạn, thể hiện sự khuyến khích và giúp đỡ, tranh luận và giải thích rất
nhiều những kĩ năng nhận thức được hình thành, như: biết đưa ra ý tưởng của
mình trong môi trường cùng phối hợp, giải thích, học hỏi lẫn nhau bằng ngôn
ngữ và phương thức tác động qua lại, phát triển sự tự tin vào bản thân như là
người học và trong việc chia sẻ ý tưởng với sự tiếp thu có phê phán (của
nhiều người cùng nghe về một vấn đề). Hay nói cách khác, HS trở thành chủ
thể đích thực của họat động học tập của cá nhân mình(tự tìm tri thức qua trò
chơi).
- “Trò chơi hoạt động nhóm” còn giúp hình thành cho các em các kĩ
năng xã hội và các phẩm chất nhân cách cần thiết như: kĩ năng tổ chức, quản
lí, kĩ năng giải quyết vấn đề, kĩ năng hợp tác, có trách nhiệm cao, tinh thần
đồng đội, sự quan tâm và mối quan hệ khăng khít, sự ủng hộ cá nhân và
khuyến khích tinh thần học hỏi lẫn nhau, xác định giá trị của sự đa dạng và
tính gắn kết. Có những cảm xúc về trách nhiệm với nhóm và khuyến khích ý
thức tự giác, tự kỉ luật; phương tiện rèn luyện và duy trì các mối quan hệ liên
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy Trường THCS Cao Bá Quát.
16
Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò
chơi hoạt động nhóm” trong dạy học sinh học 7 đạt kết quả cao
nhân cách. Thể hiện mối quan hệ bình đẳng, dân chủ và nhân văn: dạy học

theo “trò chơi hoạt động nhóm” sẽ tạo cơ hội bình đẳng cho mỗi cá nhân
người học được khẳng định mình và được phát triển. Nhóm làm việc sẽ
khuyến khích HS giao tiếp với nhau và như vậy sẽ giúp cho những trẻ em
nhút nhát, thiếu tự tin, cô độc có nhiều cơ hội hòa nhập với lớp học. Thêm
vào đó, học theo nhóm còn tạo ra môi trường hoạt động mang bầu không khí
thân mật, cởi mở, sẵn sàng giúp đỡ, chia sẻ trên cơ sở cố gắng hết sức và
trách nhiệm cao của mỗi cá nhân“trong hoạt động nhóm em không dám chỉ
trích, chê các bạn trong nhóm nữa mà phải kèm cặp giúp đỡ các bạn yếu hơn
nếu không nhóm sẽ bị thua cuộc”.Tất cả các HS đều có cơ hội được tham gia
tích cực vào hoạt động nhóm. Mọi ý kiến của các em đều được tôn trọng và
có giá trị như nhau, được xem xét, cân nhắc cẩn thận. Do đó sẽ khắc phục
tình trạng áp đặt, uy quyền, làm thay, thiếu tôn trọng giữa những người
tham gia hoạt động như HS giỏi – HS yếu, đặc biệt giữa GV và HS.
+ Hạn chế:
Nghiên cứu này nhằm tìm giải pháp nâng cao kết quả học tập môn
Sinh của học sinh lớp 7A
2
nói riêng và của học sinh thuộc trường THCS Cao
Bá Quát nói chung. Tuy nhiên do thời gian nghiên cứu còn ít và phạm vi
nghiên cứu còn hẹp, việc thu thập kết quả mới chỉ thực hiện trong một
chuyên đề kiến thức nên phép kiểm chứng có thể chưa hoàn toàn chính xác.
- Việc dạy học theo “trò chơi hoạt động nhóm” là một công việc phức
tạp, đòi hỏi GV cũng như HS phải có sự chuẩn bị và có thời gian để làm quen
dần dần. Tuy nhiên nếu đã quen với cách dạy tổ chức “trò chơi hoạt động
nhóm” thì sẽ tiết kiệm được thời gian, công sức của GV và HS học được một
cách thức làm việc hữu ích cho sau này khi bước vào cuộc sống – Thế kỉ 21
là thế kỉ của sức mạnh công nghệ, là sức mạnh của tập thể. Tuy nhiên, cần
tránh khuynh hướng hình thức và đề phòng lạm dụng để tránh nhàm chán mà
phải lựa chọn phối hợp các phương pháp một cách linh hoạt sáng tạo, với bài
nào, với vấn đề gì áp dụng được thì ta nên mạnh dạn áp dụng.

Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy Trường THCS Cao Bá Quát.
17
Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò
chơi hoạt động nhóm” trong dạy học sinh học 7 đạt kết quả cao
- Phương pháp dạy học “trò chơi hoạt động nhóm” đòi hỏi nhiều thời
gian: Một lớp học đông với thời gian giảng dạy là 45 phút học một tiết là một
trở ngại rất lớn cho hình thức “chơi mà học” này thành công. Đòi hỏi “MC
giáo viên” phải hết sức khéo léo và phải thật kinh nghiệm, nếu như GV
không kiểm soát cẩn thận tương tác giữa HS trong nhóm, thì một vài HS có
thể lãng phí thời gian vào việc thảo luận những vấn đề không có liên quan
hoặc có thể xảy ra trường hợp là một HS phụ trách nhóm theo kiểu độc đoán,
đa số các thành viên trong nhóm không tham gia thảo luận mà lại quan tâm
đến vấn đề khác…trong nhóm và giữa các nhóm có thể phát sinh tình trạng
đối địch, ganh đua qúa mức. Việc đánh giá đối với từng học sinh trong nhóm
là khó đảm bảo công bằng và một vài em có thể cảm thấy không thoải mái
với việc đánh giá chung cho cả nhóm.
6. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ:
6.1. Kết luận :
- Qua kết quả phân tích dữ liệu tôi thấy giải pháp sử dụng phương pháp
dạy học Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức
“trò chơi hoạt động nhóm trong dạy học môn Sinh 7 có ảnh hưởng tích cực
đến kết quả học tập môn Sinh của học sinh. Qua thực tế các giờ dạy học sử
dụng phương pháp theo “trò chơi hoạt động nhóm” ở lớp 7A
2
, tôi thấy không
khí lớp học sôi nổi hơn, học sinh hứng thú tham gia học tập tốt hơn, nhiều em
học trung bình và yếu đã nắm được kiến thức cơ bản của bài học ngay trên
lớp, biết vận dụng để giải các bài tập đơn giản và cuối cùng các em không
còn tự ti mạc cảm như trước nữa. Kết quả học tập của học sinh lớp 7A
2

đã có
sự tiến bộ rõ rệt, nhất là đối tượng học sinh trung bình và yếu. Do vậy tôi
thấy phương pháp dạy học hợp tác nhóm nhỏ chắc chắn là một phương pháp
hay cần áp dụng phổ biến trong việc dạy học của môn Sinh nói riêng và các
môn văn hóa khác trong trường phổ thông nói chung.
- Dạy học theo nhóm đã được GV sử dụng khá phổ biến và thường
xuyên: Từ khi có chủ trương đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tăng
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy Trường THCS Cao Bá Quát.
18
Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò
chơi hoạt động nhóm” trong dạy học sinh học 7 đạt kết quả cao
cường sự tham gia của HS, phát huy tối đa vai trò chủ động, tích cực của các
em thì dạy học theo nhóm đã được coi là phương pháp dạy học hữu hiệu và
bước đầu đã làm thay đổi bộ mặt phương pháp dạy học trong nhà trường phổ
thông. Nhưng hiện nay đôi lúc hoạt động nhóm trở lên nhàm chán vì vậy việc
ta cần làm mới nó bằng cách tổ chức theo hình thức “trò chơi” để cuốn hút
học sinh vào hoạt động học thông qua hoạt động chơi, thấy rõ tác dụng của
“trò chơi hoạt động nhóm” trong việc phát huy tính tích cực, chủ động, tăng
cường sự tham gia của HS, như: mọi HS đều được trình bày ý kiến, HS tự tìm
ra tri thức, nắm bài chắc hơn, hứng thú với học tập hơn.v.v và phát triển
những kĩ năng XH cho HS, như biết lắng nghe và tôn trọng ý kiến của bạn,
biết trình bày ý kiến của mình cho các bạn nghe và hiểu, biết thống nhất ý
kiến,v.v ; Còn đối với GV thì dạy học thông qua tổ chức “trò chơi hoạt động
nhóm” giúp họ không phải nói nhiều trên lớp, tạo không khí thoải mái hơn
trong tiết dạy, khoảng cách thầy - trò được rút ngắn, nhưng việc chuẩn bị bài
của GV cần kỹ lưỡng hơn; hiểu khả năng của HS nhiều hơn.v.v
- Việc nâng cao chất lượng dạy học trước tiên Giáo viên là người chủ
đạo. Nếu có được những thầy cô tâm huyết, có kinh nghiệm dạy học, có
phương pháp dạy học phù hợp và hiệu quả thì kết quả dạy và học sẽ được
nâng lên một cách vững chắc. Do vậy mỗi thầy cô giáo cần tích cực học tập

nâng cao trình độ chuyên môn, rèn luyện đạo đức nghề nghiệp, tích cực
nghiêm cứu khoa học để tìm giải pháp nâng cao chất lượng dạy học môn học
do mình phụ trách, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường và
của nền giáo dục nước nhà.
6.2. Khuyến nghị:
6.2.1. Đối với các cấp lãnh đạo:
Cần khuyến khích giáo viên nghiên cứu tìm ra giải pháp hữu hiệu để góp
phần nâng cao chất lượng giáo dục của từng môn học. Động viên, giúp đỡ và
khen thưởng những giáo viên có thành tích trong việc nâng cao chất lượng
dạy và học ở nhà trường.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy Trường THCS Cao Bá Quát.
19
Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò
chơi hoạt động nhóm” trong dạy học sinh học 7 đạt kết quả cao
Tăng cường đầu tư về cơ sở vật chất, phương tiện, thiết bị dạy học phục
vụ cho công tác dạy và học, đảm bảo cho việc áp dụng các phương pháp dạy
học hiện đại vào hoạt động giảng dạy hiện nay.
6.2.2. Đối với giáo viên:
- Phải không ngừng đầu tư nghiên cứu tìm ra giải pháp nâng cao chất
lượng giáo dục. Phải không ngừng học tập nâng cao trình độ chuyên môn
nghiệp vụ của bản thân, tích lũy kinh nghiệm từ đồng nghiệp và bản thân,
biết vận dụng tốt các phương pháp dạy học vào quá trình giảng dạy ở lớp
mình phụ trách để đạt được kết quả giáo dục tốt nhất.
- Khi áp dụng phương pháp dạy học theo “trò chơi hoạt động nhóm”, người
giáo viên(như một MC) luôn phải suy nghĩ làm thế nào để có thể dẫn dắt
được tất cả học sinh say mê, hứng thú và bị cuốn hút vào hoạt động học, tự
mình đi tìm tri thức dưới sự hướng dẫn thật sự khéo léo gần gũi, hiểu rõ
“khán giả” của mình. Bên cạnh đó giáo viên vẫn cần thực hiện đúng theo
tiến trình dạy học theo nhóm để đạt được hiệu quả mong muốn:
TT Các khâu Các bước cụ thể

1 Thiết kế
họat động nhóm
1.Xác định mục tiêu, nội dung bài học
2.Xác định mục tiêu của họat động nhóm
3. Thiết kế nhiệm vụ của họat động nhóm
4. Dự kiến cách thức kiểm tra, đánh giá
2 Tổ chức thực
hiện trên giờ
học
5. Tổ chức sắp xếp nhóm làm việc
6. Giao nhiệm vụ cho nhóm làm việc
7. Hướng dẫn HS phương pháp, kĩ năng làm việc nhóm
8. Quan sát, kiểm soát họat động nhóm
3 Kiểm tra, đánh 9. HS tự đánh giá kết quả làm việc nhóm
10. Các nhóm đánh giá kết quả làm việc của nhau
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy Trường THCS Cao Bá Quát.
20
Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò
chơi hoạt động nhóm” trong dạy học sinh học 7 đạt kết quả cao
giá kết quả làm
việc của nhóm
11. GV đánh giá, cho điểm kết quả làm việc nhóm
- Khi tổ chức “trò chơi hoạt động nhóm” giáo viên còn cần phải quan tâm
đến sắp xếp các nhóm(đội chơi): Việc phân chia nhóm học tập phụ thuộc vào
một số yếu tố như: mục tiêu, nhiệm vụ dạy học cụ thể của giờ học; điều kiện
tiến hành giờ học; phụ thuộc các kĩ năng làm việc nhóm của HS; phụ thuộc
vào mức độ quen biết giữa các HS trong lớp về phân chia nhóm
- Cần chú ý thực hiện tốt khâu đánh giá kết quả hoạt động các đội(nhóm)
để khuyến khích HS làm việc theo nhóm, đảm bảo sự công bằng và thực hiện
được mục tiêu của làm việc nhóm là rất quan trọng. Có thể sử dụng một trong

các cách đánh giá sau cho phù hợp.
+ HS tự đánh giá kết quả làm việc của nhóm: Cần tạo cơ hội để các
thành viên trong mỗi nhóm tự đánh giá kết quả làm việc của nhóm mình.
Điều trước tiên cần lưu ý khi để HS tự đánh giá là GV phải hướng các em
vào việc đánh giá ở cả hai khía cạnh: nhận thức và cách thức mà nhóm làm
việc (sự tham gia tích cực của các thành viên, sự hợp tác với nhau, lắng nghe
ý kiến của nhau, giải quyết bất đồng, v.v ).
+ Các nhóm đánh giá kết quả làm việc của nhau: Sau khi có sự đánh
giá, nhận xét nội bộ trong nhóm, GV yêu cầu từng nhóm cử đại diện nên trình
bày kết quả làm việc của nhóm mình. Tiếp theo mỗi nhóm lại cử đại diện lên
kiểm tra, nhận xét kết quả chéo nhau, ví dụ nhóm 1 có thể kiểm tra kết quả
làm việc của nhóm 2, nhóm 2 kiểm tra kết quả làm việc của nhóm 3 và nhóm
3 kiểm tra kết quả làm việc của nhóm 4, nhóm 4 kiểm tra kết quả làm việc
của nhóm 1, v.v
+ GV đánh giá, nhận xét kết quả làm việc của các nhóm: Công việc
này có thể tiến hành song song hoặc sau khi đã có sự đánh giá giữa các nhóm
với nhau. GV nên cùng HS kiểm tra lại kết quả đánh giá của các nhóm có
đúng không? chỗ nào đánh giá chưa đúng thì cần chỉ ra cho toàn lớp biết sai
ở đâu và vì sao sai.
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy Trường THCS Cao Bá Quát.
21
Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò
chơi hoạt động nhóm” trong dạy học sinh học 7 đạt kết quả cao
Với kết quả của đề tài nghiên cứu này, tôi rất mong muốn được sự
quan tâm, giúp đỡ của các cấp lãnh đạo giáo dục. Những ý kiến đóng góp quý
báu, chân thành của các đồng nghiệp để giúp tôi hoàn chỉnh đề tài nghiên cứu
này.
7. MINH CHỨNG – PHỤ LỤC CHO ĐỀ TÀI
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy Trường THCS Cao Bá Quát.
22

Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò
chơi hoạt động nhóm” trong dạy học sinh học 7 đạt kết quả cao
Minh họa tổ chức hoạt dạy học “trò chơi hoạt động nhóm”
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy Trường THCS Cao Bá Quát.
23
Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò
chơi hoạt động nhóm” trong dạy học sinh học 7 đạt kết quả cao
trong các tiết dạy thực nghiệm tại lớp 7A
2
Tiết
PPCT
Tên bài
dạy
Nội dung tổ chức “trò chơi hoạt
động nhóm”
Yêu cầu
19 Trai sông
2. Cơ thể trai
Quan sát hình 18.1,2,3 thảo luận
trả lời các câu hỏi sau:
? Muốn mở vỏ trai quan sát phải
làm như thế nào?
? Mài mặt ngoài vỏ trai ngửi thấy
có mùi khét, vì sao?
? Trai chết thì mở vỏ, tại sao?
- Thời gian cho mỗi đội là 3
phút làm bài vào bảng nhóm.
- HS quan sát hình 18.3 SGK
tr63 suy luận, mài vỏ trai
ngửi trực tiếp, suy luận, trao

đổi thống nhất ý kiến.
- Bất kì HS nào trong đội
chơi cũng phải trả lời được.
nhóm khác có thể chất vấn.
20
Thực hành
quan sát
một số thân
mềm
2. Tập tính ở mực
-Yêu cầu Hs quan sát hình 19.7
đọc chú thích  thảo luận
nhanh(2 phút):
- Mực săn mồi như thế nào trong
2 cách: Đuổi bắt mồi và rình mồi
một chỗ (đợi mồi đến để bắt).
- Mực phun chất lỏng có màu đen
để săn mồi hay tự vệ? Hoả mù
mực che mắt động vật khác
nhưng bản thân mực có thể nhìn
rõ để trốn chạy không?
- Thời gian cho mỗi đội là 3
phút làm bài vào bảng nhóm.
- HS quan sát hình 19.7 SGK
tr66 và bằng kiến thức thực tế
phối hợp trả lời.
- HS một nhóm hỏi, một
nhóm trả lời, nhận xét. Các
nhóm khác tiếp tục nhận xét.
23 Thực hành:

Quan sát
cấu tạo
ngoài và
hoạt động
2. Các phần phụ tôm và chức
năng
Yêu cầu HS quan sát mẫu vật kết
hợp với hình 22 SGK tr75 thảo
luận nhóm hoàn thành bảng: chức
- Thời gian cho mỗi đội là 5
phút làm bài vào phiếu học
tập(bảng SGK tr75).
- Hs từ quan sát mẫu vật và
kênh hình 22 SGK tr75
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy Trường THCS Cao Bá Quát.
24
Giáo viên là “MC” giúp học sinh tự tìm tri thức thông qua tổ chức “trò
chơi hoạt động nhóm” trong dạy học sinh học 7 đạt kết quả cao
sống của
tôm sông
năng chính các phần phụ của
tôm.
(bảng SGK tr 75)
hoàn thành bảng.
- 2 đội chơi cử đại diện 2Hs
lên bảng thi gắn các tấm bìa
ghi tên các phần phụ tôm (do
GV chuẩn bị) và đánh dấu x
vào ô tương ứng. (Đội nào
hoàn thành đúng giờ sẽ được

cộng điểm).
25
Đa dạng và
vai trò của
lớp giáp
xác
II. Vai trò thực tiễn
Yêu cầu HS thảo luận
nhóm(4HS) điền tên các loài đã
biết vào bảng Ý nghĩa thực tiễn
của lớp giáp xác SGK tr81.
- Thời gian cho mỗi đội là 3
phút làm bài vào phiếu học
tập( bảng SGK tr81).
- HS vận dụng được các kiến
thức của mình về lớp giáp
xác trao đổi thống nhất để
hoàn thành bảng.
- Gv thu 2 phiếu dán lên
bảng để các nhóm khác nhận
xét. Nhóm nào điền đúng và
nhiều đại diện sẽ được điểm
cao hơn.
26 Nhện và sự
đa dạng
của lớp
hình nhện
1. Đặc điểm cấu tạo
Yêu cầu HS thảo luận nhóm(2hs)
quan sat mẫu vật kết hợp với hình

25.1 SGK tr82 làm rõ chức năng
các bộ phận quan sát thấy ghi vào
ô trống trong bảng (SGKtr 82)
- Thời gian cho mỗi đội
chuẩn bị là 2 phút.
- HS suy đoán hoặc có thể sử
dụng cụm từ gợi ý hoàn
thành nhanh nhiệm vụ ghi
nhớ kiến thức.
- 2 đội chơi cử đại diện 2Hs
lên bảng thi gắn các tấm bìa
Người thực hiện: Nguyễn Thị Thủy Trường THCS Cao Bá Quát.
25