skkn xây dựng website trắc nghiệm và hỗ trợ dạy học bộ môn

XÂY DỰNG WEBSITE TRẮC NGHIỆM
VÀ HỖ TRỢ DẠY HỌC BỘ MÔN
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

- Hiện nay, phần lớn các trường học của Việt Nam đã được trang bị máy tính và
kết nối internet. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, hiệu quả trong việc tận dụng nguồn
tài nguyên này phục vụ dạy học còn chưa cao, chưa thích ứng với thực tiễn về đào
tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

- Việc đưa những thành tựu nổi bật của CNTT nhằm đổi mới phương pháp dạy
học ở trường phổ thông là một chủ trương lớn của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Thực
tế trong những năm gần đây đã cho thấy, việc ứng dụng CNTT vào dạy học đã
mang lại hiệu quả cao hơn so với phương pháp dạy học truyền thống.

- Ở Việt Nam, internet đã trở nên rất quen thuộc đối với đông đảo thanh, thiếu
niên nhưng phần lớn thanh thiếu niên sử dụng internet làm phương tiện giải trí
nhiều hơn để tìm kiếm thông tin. Việc sử dụng Internet của giới trẻ hiện nay chưa
nhận được sự quan tâm, định hướng đúng cách. Làm sao cho máy vi tính trong tay
học sinh không phải là một đồ chơi vô bổ, thậm chí có hại, mà là một công cụ hỗ
trợ học tập thực sự ?

- Ngoài gia đình, nhà trường cũng cần phải phát huy rõ vai trò của mình trong
quản lý việc sử dụng internet của học sinh, không nên chỉ cấm đoán các em, phải
lắng nghe xem các em đang thực sự cần gì, thiếu gì và chia sẻ những tâm tư có lẽ
sẽ hiệu quả hơn trong việc quản lý sử dụng internet. Ngoài việc ứng dụng CNTT
vào việc thiết kế bài dạy, chuẩn bị tư liệu dạy học trên lớp, thì xây dựng và sử dụng
website hỗ trợ dạy học là một trong những hướng ứng dụng khác của internet vào
dạy học.

- Đề tài nghiên cứu “Xây dựng website trắc nghiệm và hỗ trợ dạy học bộ môn”
nhằm mục đích hỗ trợ công việc giảng dạy bộ môn Hóa THPT cho đối tượng học

sinh THPT ban cơ bản đồng thời trao đổi kinh nghiệm thực tế giảng dạy cùng quý
đồng nghiệp.
1
II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
II.1. Định hướng đổi mới phương pháp dạy học
- Phương pháp dạy và học tích cực luôn hướng tới mục đích phát triển năng lực
giải quyết vấn đề, đặc biệt là năng lực sáng tạo từ người học. Phương pháp này đề
cao vai trò người học bằng các hoạt động cụ thể thông qua sự động não để tự
chiếm lĩnh đỉnh cao tri thức…
- Giáo viên bộ môn luôn là người đứng ra tổ chức, giúp đỡ, hướng dẫn và tạo
điều kiện tốt nhất cho học sinh thực hiện các hoạt động học tập một cách có hiệu
quả. Các dấu hiệu đặc trưng của phương pháp dạy và học tích cực có thể là:
- Dạy học thông qua các tổ chức hoạt động học tập của học sinh và chú trọng rèn
luyện phương pháp tự học.
- Tăng cường hoạt động học tập của mỗi cá nhân, phân phối với hợp tác
- Dạy và học tích cực quan tâm chú trọng đến hứng thú của người học, nhu cầu
và lợi ích của xã hội.
- Dạy và học coi trọng hướng dẫn tìm tòi.
- Kết hợp đánh giá của thầy và tự đánh giá của trò.
II.2. Ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy tích cực:

II.2.1. Thực trạng, những khó khăn, thách thức hiện nay:
- Nội dung chương trình cứng nhắc, quá tải.
- Chú trọng kỹ năng tái hiện chứ không phải là phân tích, tổng hợp.
- Cơ chế kiểm tra, đánh giá.
- Thiếu giáo viên được đào tạo.
Nguồn: Dự án ICTEM (VVOB)
- Hiện nay, công tác đầu tư ứng dụng CNTT cho giáo dục chỉ mới dừng lại ở
mức độ đầu tư phần lớn thiết bị phần cứng, thực sự chưa có những giải pháp hỗ
trợ, phần mềm giảng dạy, công cụ giảng dạy, đánh giá, thư viện tài nguyên…

- Bên cạnh đó, trình độ và kỹ năng ứng dụng CNTT của đa phần giáo viên còn
hạn chế; chưa có các công cụ phần mềm dạy học tương tác cũng như phần mềm hỗ
trợ đánh giá hiệu quả dạy và học; thiếu các phần mềm ứng dụng chuyên biệt cho
từng môn học

II.2.2 Công nghệ thông tin với việc đổi mới phương pháp dạy học:
+ Tác động của công nghệ thông tin đến đổi mới phương pháp dạy học:
Trong Môi trường dạy học mới, vị trí trung tâm của cá nhân học sinh được nhấn
mạnh. Với sự tham gia của công nghệ thông tin và truyền thông, môi trường dạy
học thay đổi, nó có tác động mạnh mẽ tới mọi thành tố của quá trình dạy học gồm:
Mục tiêu dạy học; nội dung dạy học; phương pháp dạy học, hình thức dạy học,
phương tiện dạy học và kiểm tra, đánh giá.
2
+ Những thuận lợi mà website hỗ trợ dạy học của bộ môn mang lại:
- Học sinh được học nhưng
không bị gò bó trong lớp học,
linh hoạt về thời gian học, tự
định hướng, tính tương tác cao,
dễ tiếp cận.
- Cung cấp tóm tắt nội dung học
tập trên lớp để học sinh hệ thống
hóa kiến thức, các phương pháp
giải nhanh, các kỹ năng mà giáo
viên muốn giới thiệu thêm cho
học sinh ngoài giờ học trên lớp.
- Trong dạy học theo dự án
hoặc đơn giản hơn là dạy học
theo nhóm, địa chỉ truy cập
website dạy học là địa chỉ mà tất cả học sinh đều biết, được giáo viên quy định cho
các nhóm học sinh trao đổi, thảo luận chung, bổ sung, hoàn chỉnh và đưa ra kết quả

cuối cùng trước khi báo cáo kết quả với giáo viên.
- Là nơi đăng tải video hướng dẫn thao tác thực hành chuẩn hoặc video minh họa
các phản ứng vì điều kiện chưa thể tiến hành được cho học sinh cũng như chia sẻ
cùng các giáo viên khác trong tổ bộ môn. Liên kết được thư viện tài nguyên, thí
nghiệm mô phỏng, các trò chơi hỗ trợ việc học từ các website nước ngoài hay các
website hữu ích trong nước nhằm sử dụng tối đa học liệu.
- Cung cấp nhiều công cụ kiểm tra đánh giá sau mỗi chương, bài học trên lớp:
- Các dạng câu hỏi phong phú tránh cho học sinh nhàm chán: dạng có nhiều đáp
án đúng; dạng câu hỏi yêu cầu học sinh gõ bàn phím để nhập nội dung trả lời; dạng
nối ý đúng của cột 1 với ý đúng của cột 2 (ghép - drag and drop); dạng trả lời bằng
cách chọn đáp án đúng trong menu xổ xuống; dạng trả lời bằng cách click chuột
vào vị trí là đáp án đúng trên hình ảnh đang thể hiện,…
- Học sinh cần đăng nhập vào để làm bài, kết quả bài làm của học sinh đều được
lưu lại để giáo viên đánh giá mức độ. Bài làm của học sinh có điểm ngay.
- Các câu hỏi có được truy xuất ngẫu nhiên từ ngân hàng đề và bảo đảm 2 học
sinh cùng làm một lúc không trùng câu hỏi.
- Học sinh có thể làm đi làm lại bài tập bất kỳ lúc nào nhằm mục đích ôn tập.
- Website dạy học cũng có thể ghi thành đĩa CD để sử dụng trên máy vi tính
trong những thời điểm nhất định nhằm hỗ trợ tối đa học sinh chưa có internet.
- Nhờ vào việc giáo viên kiểm duyệt nội dung trước khi đăng tải trên website dạy
học, học sinh có thể tìm thấy lượng kiến thức phù hợp với ban, chương trình mà
học sinh đang học, tránh lan man, quá tải khi học sinh tự mình tìm kiếm thông tin
trên các website khác và khó có thể chắt lọc.
- Website dạy học lưu trữ thư viện bài tập được phân loại theo các mức độ. Với
website dạy học này tiến trình ôn tập có thể rẽ nhánh, triển khai đi sâu vào những
nội dung chi tiết, quay trở lại những nội dung đã trình bày Hơn nữa khối lượng
kiến thức được ôn tập lại trong một tiết rất lớn và giáo viên tiết kiệm được thời
gian để viết, kẻ, vẽ lên bảng.
3
Giao diện 24h.edu.vn

III. CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH ĐỂ XÂY DỰNG
WEBSITE TRẮC NGHIỆM VÀ HỖ TRỢ HỌC TẬP
III.1. Xây dựng cấu trúc website:
Website hỗ trợ dạy học bao gồm các thành phần sau đây:
+ Lý thuyết Hóa 10, 11, 12.
+ Phần chuyên đề hóa học
+ Trắc nghiệm trực tuyến
+ Công cụ đăng nhập, thống kê
kết quả.
+ Phần bình luận / hỏi đáp.
+ Video mô phỏng, video thí
nghiệm.
+ Phần trò chơi hóa học.
+ Công cụ Từ điển phương trình
hóa học trực tuyến.
+ Công cụ máy tính khoa học.
+ Phần Hóa học vui.
+ Công cụ hiển thị các Sơ đồ tư
duy dùng trong ôn tập chương hay tóm tắt một chủ đề.
4
III.2. Mã nguồn website và các phần mềm hỗ trợ:
- Website hỗ trợ dạy học được chạy trên hệ quản trị cơ sở dữ liệu Joomla - một
mã nguồn mở để thiết kế trang web cơ bản.
- Website có trình soạn thảo văn bản tương tự như Microsoft Word.
- Website được tích hợp thêm ARI Quiz nhằm hỗ trợ Trắc nghiệm trực tuyến với
nhiều dạng câu hỏi.
- Website được tích hợp thêm công cụ bình luận hỗ trợ trao đổi giữa thầy - trò;
trò - trò.
- Website được tích hợp thêm công cụ máy tính khoa học Scientific Calculator.
- Web được tích hợp sơ đồ tư duy cho các bài ôn tập hoặc bài mở đầu chương.

- Website được tích hợp thành phần focontentuploader nhằm upload các bài viết
lên website một lần duy nhất.
- Tích hợp Google Drive vào website dạy học, tạo địa chỉ cho các nhóm học sinh
trao đổi, thảo luận và báo cáo kết quả với giáo viên.
- Phần mềm chụp ảnh màn hình nhằm chụp lại các công thức cấu tạo hợp chất
hữu cơ, các công thức toán học
III.3. Xây dựng nội dung website:
Tên thư mục Nội dung bài viết trong thư mục
Lý thuyết Hóa 10, 11,
12
Trình bày theo từng chương, bài ứng với Phân phối
chương trình (với nội dung giảm tải).
Phần chuyên đề hóa học Các phương pháp giải nhanh, casio hóa học,…
Trắc nghiệm trực tuyến Dạng câu hỏi: dạng có nhiều đáp án đúng; dạng câu
hỏi điền khuyết - yêu cầu học sinh gõ bàn phím để
nhập nội dung trả lời; dạng ghép đôi - nối ý đúng của
cột 1 với ý đúng của cột 2; dạng trả lời bằng cách click
chuột vào đáp án đúng trên hình ảnh.
Công cụ đăng nhập,
thống kê kết quả
Đăng nhập website, thống kê kết quả làm bài trắc
nghiệm trực tuyến.
Phần bình luận / hỏi đáp “Gắn” trong từng nội dung “Lý thuyết Hóa“; “Trắc
nghiệm trực tuyến”;… nhằm hỗ trợ trao đổi giữa thầy -
trò; trò - trò.
Phần video mô phỏng,
video thí nghiệm
Bộ sưu tập các video tương ứng với từng bài theo phân
phối chương trình, sưu tầm từ youtube.com
Phần trò chơi hóa học. Sưu tầm từ học liệu của website nước ngoài

Công cụ Từ điển
phương trình hóa học
trực tuyến
Bằng tiếng Việt, tích hợp từ giaoducsangtao.com.
Công cụ máy tính khoa
học
Nhằm hỗ trợ học sinh tính toán khi làm bài trắc
nghiệm.
Phần Hóa học vui Các thí nghiệm hóa học vui, giai thoại các nhà hóa học.
Sưu tầm kiến thức hóa học gắn với đời sống tương ứng
với kiến thức của chương trình hóa 10, 11, 12.
5
III.4. Xây dựng nội dung các bài trắc nghiệm:
- Các bài trắc nghiệm được xây dựng dựa trên nội dung ma trận của các bài kiểm
tra định kỳ theo phân phối chương trình.
- Chuyển đổi file đề thi từ ngân hàng đề trắc nghiệm thành file dữ liệu phù hợp với
chương trình trắc nghiệm trực tuyến trên website.
- Phần tự luận trong các đề thi cũ cũng được chuyển đổi thành câu hỏi trắc nghiệm
với độ khó tương ứng.
6
III.5. Sử dụng website dạy học trong kiểm tra, đánh giá học sinh:
- Trước các kỳ kiểm tra, giáo viên yêu cầu học sinh sử dụng máy vi tính truy cập
vào website dạy học để kiểm tra nhận thức bằng ngân hàng câu hỏi: toàn bộ ngân
hàng đề kiểm tra và đáp án được xây dựng trong website. Mỗi lần đăng nhập, học
sinh sẽ làm bài kiểm tra không trùng với lần trước. Học sinh chọn phương án trả
lời bằng cách sử dụng chuột hoặc bàn phím đánh dấu câu trả lời mà học sinh cho là
đúng. Kết quả chấm điểm được máy tính tự động cập nhật và thông báo kết quả ra
màn hình cho học sinh.
7
IV. HIỆU QUẢ CỦA ĐỀ TÀI

IV.1. Tính tích cực của website trắc nghiệm và hỗ trợ dạy học:
- Website luôn có tác dụng tích cực khi sử dụng với chức năng hỗ trợ hoạt động
học tập. Học sinh có thể rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức để giải quyết các
nhiệm vụ học tập ở bất cứ thời điểm nào và bất cứ nơi nào có máy vi tính và mạng
internet, thậm chí trên điện thoại có internet.
- Khi xem các thí nghiệm mô phỏng, học sinh có thể thao tác trên máy tính như
đang tiến hành với mô hình thật.
- Với hệ thống câu hỏi kiểm tra trắc nghiệm trên website sẽ phát huy tính độc lập,
tích cực và tự chủ của học sinh.
- Như vậy khi sử dụng website trong dạy học, giáo viên có thể tạo ra môi trường
học tập mới, góp phần nâng cao chất lượng học tập của học sinh: kích thích hứng
thú, tạo sự chú ý, tăng cường trí nhớ, mở rộng, đào sâu kiến thức, phát triển tư duy,
bồi dưỡng các phương pháp nhận thức, chiếm lĩnh tri thức một cách tự lực, tự
giác
- Hiện nay về cơ bản trang web đã được xây dựng xong, đã có học sinh các lớp
12A2, 12A5, 12A11, 11A1, 11A3, 11A6( năm học 2013 – 2014) đăng nhập và làm
các đề trắc nghiệm thi thử, cũng như xem các video thí nghiệm hoặc các mục hóa
học vui… Tuy nhiên do hạn chế về thời gian nên hiện tại tôi chưa thể tiến hành
khảo sát, đánh giá, so sánh kết quả học tập, sự đam mê môn hóa học giữa các lớp
có sử dụng website và những lớp không sử dụng (điều mà tôi nhất định sẽ làm
trong những năm tiếp theo).
8
IV.2. Những kinh nghiệm khi xây dựng website trắc nghiệm
và hỗ trợ dạy học:
- Để xây dựng được website hỗ trợ dạy học, giáo viên cần chuẩn bị hệ thống câu
hỏi, tư liệu hoàn chỉnh; cần trang bị một số kiến thức tin học căn bản trong việc
khắc phục, sửa chữa một số lỗi đơn giản, thường gặp như lỗi về font chữ, lỗi khi
đăng bài viết, liên kết bị sai lệch…
- Để học sinh nhiệt tình hưởng ứng việc sử dụng website, trước hết giáo viên cần
giúp học sinh yêu thích bộ môn tại lớp học; giao diện và các thông tin cung cấp

trên website cần thiết thực, phù hợp với tâm lý học sinh, tránh nặng nề tính hàn
lâm; nội dung cần cập nhật thường xuyên để website luôn mới, để mỗi lần học sinh
truy cập lại vào website là mỗi lần khám phá thêm những điều lý thú.
9
V. ĐỀ XUẤT, KHUYẾN NGHỊ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG

- Với các bước thực hiện đã nêu, tôi đã xây dựng xong website trắc nghiệm và hỗ
trợ dạy học “ hoathpt.com “ và bước đầu cho học sinh làm quen, sử dụng website
làm bài trắc nghiệm, hỗ trợ trong việc học. Với điều kiện cơ sở vật chất được đáp
ứng, cần xây dựng mẫu tiến trình dạy học các tiết học cụ thể có khai thác website
hỗ trợ dạy học bộ môn.

- Trong quá trình xây dựng website, tôi rất vui vì đã đem lại lợi ích thực tế cho học
sinh đồng thời qua việc xây dựng website này tôi cũng rèn luyện được nghiệp vụ,
có thêm nhiều thông tin mới xuất hiện hàng ngày mà tôi có thể chọn lọc để bài
giảng trên lớp cũng như trên website luôn luôn được cập nhật.

- Tôi đề xuất hình thức xây dựng website trắc nghiệm và hỗ trợ dạy học cho một số
bộ môn khác. Tôi hi vọng đó là một gợi ý về cách khai thác để giáo viên tiếp cận
và sử dụng website có hiệu quả hơn đồng thời mong rằng nhà trường, Sở GD-ĐT
phổ biến cách làm này để các đồng nghiệp cùng chuyên môn hoặc thuộc bộ môn
khác nhận xét và sáng tạo thêm cách thực hiện riêng cho mình.

- Do hạn chế về thời gian, sức khỏe, và năng lực có hạn của một người nên sẽ
không tránh khỏi những thiếu xót, kính mong quí đồng nghiệp thông cảm! Đồng
thời tôi cũng mong muốn sự đóng góp ý kiến quí báu của quí đồng nghiệp, cũng
như sự chung tay góp sức xây dựng nên những website dạy học hiệu quả nhất!
Tân Phú, ngày 7 tháng 5 năm 2014
NGƯỜI THỰC HIỆN
HÀ TẤN LỘC

10
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Nguyễn Hoàng Anh, Đặc trưng của dạy học tích cực. <url:giaoduc.edu.vn>
2. Nguyễn Bá Kim (2002), Phương pháp dạy học môn Toán, NXB ĐHSP.
3. Đào Thái Lai (2002), Ứng dụng CNTT và những vấn đề cần xem xét đổi mới
trong hệ thống phương pháp dạy học môn Toán, Tạp chí Giáo dục, số 9.
4. <url:www.ari-soft.com>, Phần cài đặt thêm cho website Joomla dùng tạo bộ câu
hỏi trắc nghiệm.
5. <url:www.sourceforge.net/projects/freemind>, Công cụ thiết kế bản đồ tư duy
trên Windows.
6. <url:www.waltercedric.com/downloads/freemind.html>, Phần cài đặt thêm cho
website Joomla nhằm hiển thị bản đồ tư duy.
11