kỹ năng giảm lo lắng và căng thẳng (stress) trong học tập

Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
PHN I: KHÁI QUÁT  TÀI

1. Tên đ tài:
“ K nng gim lo lng và cng thng (stress) trong hc tp
ca sinh viên đi hc Thng Long.”

2. Tính cp thit ca đ tài:
a. Lí do thc tin và lí lun
Hin nay, stress là mt hin tng din ra ph bin và có tác đng phc
tp trong đi sng xã hi. Stress đc rt nhiu các nhà khoa hc  nhiu ngành
ngh quan tâm và nghiên cu nh: y hc, sinh hc, tâm lý hc… nhm mc đích
đa ra đc nhng bin pháp tt nht đ gim nhng tác hi ca stress. Nhng
nghiên cu v stress cho thy:  mc đ nào đó stress va là tr ngi, va là tác
nhân buc con ngi phi phi vt qua đ tn ti.
Khi  mc đ nht đnh, stress kích thích c th hot đng, huy đng
nng lng d tr, to thun li cho hành đng trong nhng điu kin khó
khn, nguy him. ây chính là mt có li ca stress. Tuy nhiên, stress thái quá s
làm cho c th kit sc, cng thng lo âu, kích đng, mt ng, suy gim h min
dch, gim kh nng lao đng trí óc và chân tay … Trong trng hp c th
không t điu chnh đc đ ly li cân bng tâm sinh lý, stress có th gây ra
bnh tt  con ngi. ây là mt có hi ca stress cn đc nghiên cu và khc
phc.
Không phi chi cãi hay tránh né, chc chn stress (cng thng) đã tr
thành mt “yu t thi đi”. Stress tn ti trong mi nn vn hóa, mi quc gia,
và mi mi quan h ca con ngi trên th gii này. c bit hn, nhng ngi
sng ti các thành ph ln, thành ph công nghip nói chung và nhng ngi làm
vic trong môi trng nhiu cnh tranh s có nguy c đi din vi nhiu vn đ
gây stress hn.
c bit đi tng hc sinh là nhng đi tng cn đc quan tâm nhiu
nht vì đó là nhng th h tng lai ca đt nc và cng là lc lng nòng ct

ch yu trong xã hi.

Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
Ngày nay do s phát trin ca công ngh hin đi, k thut tinh vi,
nhp đ sng và làm vic khn trng và sôi đng, thông tin ngp tràn … đang
làm gia tng s cng thng tâm lý và chn thng tinh thn  con ngi. Stress
đang là nguyên nhân ca nhng bnh nh: tim mch, loét d dày, tiu đng,
trm cm, tâm thn phân lit…ca con ngi hin nay.
Xã hi càng hin đi, nhp sng ngày càng tng và gp gáp. Mt mt, s
phát trin làm cho điu kin sng ngày càng tt hn, mt khác, là s kéo theo các
tác nhân gây stress vi tt c mi ngi. Ai cng có th b stress. Stress có mt 
mi bin c đi ngi, nó dng nh là mt phn không th thiu trong cuc
sng t nam ti n, t tr em, thanh niên ti ngi trng thành và ngi già. T
l chu đng stress đang gia tng. Stress hin din khp ni trong cuc sng vi
mi ngi và mi la tui. Tr em đi hc cng b stress vì áp lc bài v, đu
sách, chng trình hc thêm, dy thêm tràn lan. Tr em mt c hi chi đ phc
hi sau stress.
Stress gp  la tui hc sinh vì gánh nng thì c, hc hành, vn đáp.
 Vit Nam ri nhiu tâm lý hc đng (trong đó có stress) đã tr thành
vn đ đc nhiu nhà khoa hc, nhà qun lý giáo dc, ph huynh hc sinh quan
tâm. ã có mt s công trình nghiên cu v vn đ hc đng đã nhn mnh
cách yu t nh sc ép xã hi, gia đình, chng trình hc quá ti, tình trng dy
thêm hc thêm, bnh thành tích trong thi c là nhng nguyên nhân dn đn tình
trng stress hc đng ngày càng tng cao.
Hu qu stress hc đng có nh hng rt ln ti sinh hot và hc tp
ca sinh viên. Sinh viên tr nên rt khó tp trung trong hc tp, hc hành sa sút 
tt c các môn bt chp mi n lc c gng. Nng hn, hc sinh có nhng hành
vi bt phát, thiu kim soát nh b hc, phá ri, b nhà, đánh nhau thm chí t
sát hoc tr nên lon thn.
b. Lch s nghiên cu v vn đ stress ca con ngi:

Ngoài nc:
- Nhng nghiên cu v stress trc th k XX.
Trong lch s phát trin khoa hc, mc dù cha hiu bn cht ca stress và
c ch ca nó, nhng bng thc tin ca cuc sng, con ngi đ nhn thy đc

Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
nhng tác hi ca nó đi vi sc kh và đã đ xut cách chng stress có hi. T
thi Xuân thu Chin Quc (403-221 TCN), các danh y ngi Trung Quc vi
hn 2000 nm kinh nghim, đ đúc kt nhng nguyên nhn dn đn bnh tt là
do:
Nguyên nhân bên ngoài: “lc khí - ng vn”, (tc là gió - rét, nng - m
thp, khô hanh và nóng)
Nguyên nhân bên trong: do ri lon 7 loi cm xúc, còn gi là “tht tình”
tc là:vui, gin, su bi, khoái lc, yêu, ghét, đam mê.
Nguyên nhân do nhng bin c trong đi sng nh: thiên tai, tai nn, b
con vt cn,
S đóng góp ca Hooke bi thuyt “tng đng cu trúc” và t tng
“c th nh mt c máy” đt nn móng cho hai t tng khác có nh hng sâu
sc đn khái nim v stress. ó là:
Th nht, c th đc xem nh c máy là vt b h tn và bào mòn.Sau
này, nm 1956 H.Selye cng cho rng stress tác đng làm c th “h tn và
bàomòn”.
Th hai, c máy cn nhiên liu đ hot đng, c th đ hot đng đc
cng cn nng lng.Tu thuc vào nng lng - sn phm ca h thn kinh, c
th s hot đng hiu qu, kém hiu qu hoc thm chí ngng hot đng. Các nhà
khoa hc nhanh chóng s dng nhng khái nim “s cn kit nng lng thn
kinh” và “nhng ri lon thn kinh”
Th k XVIII, nhng “cm xúc mnh” nh: trng thái tinh thn b kích
đng, chng hysteri, o tng đc xem xét li nh mt li gii thích cho bnh
tt. Khi dùng nhng trng thái đó đ gii thích, nhiu ngi đ đi ti kt lun “Ít

nht 1/3 cn bnh đu có ngun gc thn kinh”. Các nhà khoa hc và lý lun phê
bình x hi cùng thi cng nhn đnh: “H thn kinh ca con ngi thích nghi
kém và không th đng đu vi tính phc tp đang ngày càng tng ca cuc
sng hin đi” (Dn theo 47, tr.4).
Th k XIX, George Beard - Bác s thn kinh ngi M cho rng: Cuc
sng vi nhng yêu cu đy áp lc là mt trong nhng nguyên nhân dn ti s
quá ti ca h thn kinh - “suy nhc thn kinh”. Tình trng này đc biu hin

Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
bi nhng triu chng nh: lo âu không lành mnh, mt mi không rõ lý do, và
nhng ni lo s vô lý - mà nguyên nhân là do h thn kinh không có kh nng
đáp ng yêu cu ca cuc sng hàng ngày. G.Beard cng cho rng suy nhc
thn kinh là hu qu ca “mt loi t chc x hi nào đó”, và “cng c gng làm
rõ vai trò ca x hi trong vic to ra nhng cn bnh tâm thn” (Dn theo 47,
tr.5-7), chính  khía cnh này, nghiên cu ca ông vn còn giá tr cho ti ngày
nay.
Nm 1859, nhà sinh lý hc Pháp, Claude Bernard, đ đa ra khái nim
“milieu intrieur (môi trng bên trong c th), xem c th con ngi phc tp
nh mt “tp hp nhng tn ti đn gin, nh là nhng nhân t gii phu”. Khái
nim này mô t nguyên lý:Chính s hoà hp và n đnh ca môi trng bên trong
đc quyt đnh bi môi trng bên ngoài (nhit đ, da thú .) là điu kin đ có
cuc sng bình thng, tc là nhng thay đi ca môi trng bên ngoài s không
nh hng đn c th, nu c th bù tr và làm cân bng nhng thay đi đó. Tuy
nhiên nu chúng b xáo trn quá mc bình thng, con ngi s đau m hoc có
th cht.Theo đó, chính h thn kinh đm bo chc nng điu tit bng cách sp
đt và làm hài hoà hot đng ca c th.Ông nhn mnh, ch có đng vt cao cp
nht trong s phát trin chng loi mi có h thn kinh làm đc nhim v này.
Da vào s phát hin ca Claude Bernard, các nhà nghiên cu sau này đ khám
phá bn cht ca nhng thay đi thích ng mà nh đó tình trng n đnh đc
duy trì.

- Nhng nghiên cu stress  th k XX.
Trên th gii:
u th k XX, Walter Cannon - nhà sinh lý hc trng Harvard (M)
ngi đt nn móng cho vic nghiên cu thc nghim tng đi trong h thng
v nhng nh hng ca stress qua các quan sát chi tit ca ông (1927) v s
thay đi ca c th khi b đau đn, đói và mt s cm xúc cn bn khác. c bit
trong tác phm ni ting “S khôn ngoan ca c th” đ đa ra khái nim “t

Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
điu chnh, cân bng ni mi” (“homeostasis”) và khái nim “chng tr hoc b
chy” (“the fight or fight reaction”) (Dn theo 10, tr.7). d nhn thy có mt
trình t hot tính đc phát khi trong các dây thn kinh và các tuyn ni tit
nhm chun b đ có th chin đu chng li hoc b chy đ bo toàn tính mng
trc nhng đe do ca ngoi cnh. Con ngi nhanh chóng nm đc bn cht
ca kích thích và nhng hành đng b chy hay chin đu vi kích thích. Thm
chí, nu không có hành đng nào xy ra, có th gi nguyên trong trng thái thc
tnh mt khong thi gian kèm theo là s cm nghim kích thích hàng lot phn
ng  v trí đu tiên. “Homeostasis” là khuynh hng ca c th tr v trng thái
sinh lý trc khi xy ra stress (th, nhp tim .). Trung tâm ca đáp ng vi stress
là vùng di đi, đôi khi đc gi là trung tâm stress là vì nó kim soát h thn
kinh t ch và hot hoá tuyn yên. Nghiên cu ca Cannon, đc bit khái nim
“chng tr hoc b chy” là tin đ cho các nghiên cu sau này.
Nm 1932, I.P.Pavlov cng đ nêu ra đc trng ca khái nim “T điu
chnh, cn bng ni môi”: “ .C th là mt h thng t điu chnh, và là mt h
thng t điu chnh bn thn  mc cao nht, h thng y t duy trì bn thân, t
hiu chnh bn thân, t cân bng bn thân và thm chí hoàn thin bn thân”.
Sau i chin th gii ln II, W.H.Rivers, mt bác s tâm thn, cng là

nhà nhân chng hc làm vic  Anh, đ đt ra nhng tin đ cho các nhà nghiên
cu khoa hc ngày nay v tình trng đc gi là ri lon stress sau sang chn.

Nm 1936, Hans Selye, nhà ni tit hc ngi Canada đ m rng nghiên cu
ca Cannon và là ngi đu tiên theo phng pháp hin đi nghiên cu các nh
hng ca stress nng tác đng liên tc lên c th. Ông mô t stress theo thut
ng “Hi chng thích nghi chung” (GAS: General Adaptation Syndrome) qua 3
giai đon (báo đng, kháng c và kit sc).
Giai đon th nht (báo đng và huy đng sc lc): xy ra khi ngi ta ý
thc s hin din ca tác nhân gây stress. V mt tâm lý, phân h thn kinh giao
cm đc kích thích trong sut giai đon báo đng và đng viên này. S kéo dài
tình trng phát đng h thn kinh này có th dn đn các ri lon trong h tun
hoàn máu hoc bnh loét d dày và c th d mc nhiu th bnh khác.

Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
Giai đon th hai (kit sc): Trong giai đon này, kh nng thích ng vi
tác nhân gây stress ca con ngi sút gim xung đn mc các hu qu t hi ca
stress xut hin: bnh c th, các triu chng tâm lý di dng mt kh nng tp
trung tinh thn, d cáu gin hoc trong vài trng hp b mt đnh hng và mt
kh nng tip xúc vi thc ti. Theo mt ý ngha nào đó ngi ta hoàn toàn kit
sc. Nu stress chm dt, giai đon ba s dn đn s cht đi ca mt c quan nào
đó. Nghiên cu ca H. Selye giúp chúng ta hiu tác đng ngn hn ca nhng s
kin gây stress đng b.
H. Selye đ đóng góp ba thut ng quan trng là: eustress (stress tích
cc), neustress (stress hu ích), distress (stress tiêu cc). Nm 1970, ông phân
làm bn loi: eustress(stress hu ích), distress (stress tiêu cc),
hyperstress (overstress: stress quá mc), và hypostress (understress: stress di
mc). Theo H. Selye, không phi tt c các loi stress đu xu, nhng khi nói v
stress là ngi ta ngh đn stress tiêu cc (distress). H.Selye đ có hn 1500 công
b khoa hc, và 30 cun sách chuyên kho.Công tnh ca ông cn đc tip tc

ti i hc Selye - Toffler đ xem xét nhng vn đ thách thc ca x hi hin
đi là cng thng thn kinh v th xác, s thay đi và tng lai. Tuy nhiên đánh
giá v mô hình GAS chúng ta thy mô hình hoàn toàn cn c vào các nhân t
sinh lý nên không quan tâm đn các nguyên nhân tâm lý. Dù vy mô hình vn đ
ra c s cho vic tìm hiu stress.
Nm 1972 Vin s V.V.Parin đ nhn xét: “Khái nim stress ca H.Selye
đ thay đi phn ln quy tc cha tr và phòng nga hàng lot bnh. Quan đim
ca ông lúc đu gp không ít s phn đi, bây gi đ nhn đc s ph bin rng
khp. Nói mt cách tng quát, hc thuyt ca nhà bác hc Canada ni ting này
có th đc coi là h thng lun đim c bn, đt nn móng cho s phát trin ca
khoa hc y hc hin đi” (Dntheo10,tr.10)
Không quên công lao đóng góp và tip tc công tnh ca ông, k t hi ngh quc
t ti Montreux (1988) đn nay đó cú gn 20 hi ngh v stress đc t chc. Các
hi ngh là ni quy t nhiu nhà nghiên cu hàng đu th gii nhm loi b đi
nhng rào cn đi vi s tin b trong phng pháp nghiên cu stress, đng thi
trao gii thng “Hans Selye” cho nhng ngi có nhiu đóng góp cho vic
nghiên cu. Các nhà nghiên cu đ tnh bày v nhiu vn đ khác nhau nh: nh

Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
hng ca stress và cm xúc đn sc kho (Charles Spielberger); Nghiên cu
stress trong bi cnh th gii th 3 (Nicola Malan); T nhn thc và sc kho -
Tm quan trng ca thái đ v sc kho và bnh tt (Daniel Goleman).
Nu nh trc đây, nhng tài liu khoa hc đ công b v stress phn ln
thuc lnh vc sinh lý hc và y hc, ít đ cp đn khía cnh tâm lý hc ca stress
thì trong nhng nm gn đây ngày càng có nhiu tác gi nghiên cu vn đ tâm
lý hc ca stress.
Nhng khái nim: “Các bin c quan trng ca cuc sng” và “s khng
hong” đ gi lên nhiu đnh hng lý thuyt khác nhau trong nghiên cu tâm lý
hc
Gng mt tiêu biu là Adolf Meyer, ngi đng đu chuyên khoa Tâm

lý lâm sàng ca Bnh vin Johns Hopkins (Hoa K), đ đ xut ra biu đ ngi
(life chart) làm công c chn đoán y khoa (50). Nghiên cu ca ông đ đnh
hng cho s phát trin mt dng c đo lng nhng bin c đi sng và
stress(47).
Nm 1940, A.Meyer đ thit lp mt th mc các bin c ca đi sng
nh: chuyn nhà, thành công, tht bi, sinh t .trong gia đình. Ông là ngi đu
tiên đa ra gi thuyt v s liên h gia các bin c đi sng và bnh tt . K
tha kt qu nghiên cu ca A.Meyer, đ c lng t l tiêu hao sc kho do
stress gy nên, hai nhà nghiên cu Hoa K là T.H.Holmes và R.H.Rahe cùng
cng s (1967) đ xây dng “Thang s kin cuc sng” (Life Events Sacle) gm
43 bin c ca đi sng thuc v gia đ nh, cá nhân, vic làm, và tài chính. Mi s
vic đu đc n đnh mt s đim c đnh, tiêu biu cho s lng đn v thay
đi đi sng (L.C.Us = Life Change Units ). Cao đim nht là 100 đim (LCUs)
cho bin có qua đi ca ngi phi ngu.Trung b nh là 500 đim (LCUs) cho vic
hôn nhn. Thp nht là 11 đim (LCUs) cho li vi phm nh v pháp lut. Sau
khi áp dng cho hàng ngàn ngi trong cuc thí nghim, Homes và Rahe nhn
thy tng s đim (LCUs) ca nhng s vic xy ra cho mt ngi, trong mt
nm, đu có liên h trc tip và t l thun vi tiêu hao sc kho ca ngi đó,
trong ng hai nm sau. iu này có ngha là tng s đim (LCUs) trong nm
càng cao, c hi sinh bnh tiêu hao sc kho càng trm trng trong ng hai nm

Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
sp ti.  tìm ra đáp s trong c lng này, Holmes và Rahe đ lp ra tiêu
chun ch dn và bng lit kê:
0-150 đim s có bnh làm tiêu hao 10% sc kho trong vòng hai nm ti.
150-300 đim s có bnh làm tiêu hao 50% sc kho trong vòng hai nm ti.
300 đim tr lên s có bnh nguy him, tiêu hao 90% sc kho trong hai nm ti.
Nghiên cu này đ đc thc hin vi mu 394 ngi t nhiu dn tc,
vn hoá khác nhau, chia làm 15 cp ca các phn nhúm đi nghch nhau v: kinh
t, x hi, tôn giáo .Tip tc theo dõi các bin c và sc kho ca 88 ngi trong

10 nm, h nhn thy 93% bnh tt gn lin vi bin c trong đi sng xy ra
trong vòng 2 nm. Sau đó, công tnh này đ đc th nghim vi nhiu cách
thc khác nhau bi Wyler, Masuda và Holmes (1974) và đi đn kt lun: các
bin c cuc sng liên quan đn nguyên nhn xy ra bnh tt, thi đim xut
hin và mc đ trm trng ca nó. Tuy nhiên, thang đo này vn cn mt vài
nhc đim nh: khó thích hp vi mt nhóm c dn đc bit và không k đn
s khác bit nhân cách trong ng phó vi stress.
Nm 1979, Kosaba xem xét li thang đo này và đa ra gi thuyt: nhân
cách có l là mt bin c điu hòa gia các bin c đi sng và s xut hin
bnh.  chng minh gi thuyt, Kosaba đ nghiên cu trên mu gm nhiu
nhng cán b trung và cao cp, nam gii, tui t 40 - 49. Tt c đu có ch s
đn v thay đi đi sng rt cao theo thang đo ca Wyler, Masuda và Holmes.
Ông đa thêm vào 6 bin c liên quan đn nhn cách: 3 bin c liên quan đn s
t ch, 1 bin c đo lng s ri trí (alienation) và 2 bin c đo lng s thách
đ. Kt qu cho thy nhng cá nhn kho mnh ngh rng h làm ch đc môi
trng xung quanh h, cm thy ít b ri trí và thích thách đ hn.
Nm 1977, nhà nghiên cu Caroline Bedell Thomas đ công b kt qu
nghiên cu t nm 1946 đn nm 1977 cho thy: nhng ngi thng km nn
cm xúc, che giu các tnh cm mnh, c tiêu cc ln tích cc - trc nhng tnh
hung khó - d b ung th. Nhng nghiên cu khoa hc khác ca Rogentine, Fos,
van Krammen, Rosenblatt, và cng s (1978); Jemmott và Locke (1984); Le
Shan (1966) đu có chung mt nhn đnh: Stress không gây ra ung th, nhng
nh hng đn din bin ca cn bnh, bng cách làm cn kit sc mnh ca h
thng min dch. O’Leary (1990) nghiên cu psychoneuro-immunology (Tâm

Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
thn kinh- Min dch hc) cho đn nay xác đnh rng stress nh hng trc tip
đn h thng min dch.

Ti website tìm kim bi t khoá “psychology

of stress”, xut hin 200.000.000 kt qu, và 25.000.000 hình nh cho
stress.Nhiu trng i hc trên th gii đ có chng trình ging dy, nghiên
cu vi nhng phng pháp khoa hc c th, tin cy. Các vn đ tâm lý hc
stress đc nghiên cu là:
Nhng nhân t nh hng ti đi phó stress: mô t và phân bit gia
stress và tác nhân gây stress; nh hng ca nhn thc cá nhân vi vic thích ng
vi tác nhân gây stress; nhng nhân t bên trong và bên ngoài làm gim nh tác
dng thích ng stress; c ch đi phó làm gim stress.
Các chc nng đáp ng sinh lý vi stress: mô t s thích ng stress trên
h thng c th (thn kinh, h ni tit .) mi liên h gia nhng nhân t làm gim
stress và thích ng sinh lý, s khác bit h thng min dch gia ngi ln và tr
em.
Thích ng tâm lý vi stress: nhn bit nguyên nhân gây stress; nguyên
nhân và các tính cht ca stress hu sang chn; tng quan gia kiu nhân cách
và s thích ng stress; phân tích các loi k hoch đi phó, la chn h thng
phòng th, nhng hành vi thích ng không hiu qu .
Nhng nm gn đây, qua kinh nghim điu tr, bác s Petre D’sdamo-
Ceterine Whitney nhn thy có mi quan h gia nhóm máu và stress. Theo ông,
nhng ngi nhóm máu A và B thng rt d b stress k c khi có nhng nhân
t nh nht và thng có hàm lng cortisol trong máu cao ; ngc li nhng
ngi nhóm máu O và AB ít b stress và khi b stress th hàm lng cortisol và
adrenalin trong máu ca ngi nhóm máu O và AB thp.
Pakers nm 1997 chú ý ti lnh vc mi gi là: Psychoneuroimmunology
(PIN), nghiên cu mi liên h gia no b, h thng min dch ca c th và các
yu t tâm lý, đ phát hin thy stress gây ra nhiu tác đng khác nhau. Trc ht
là s bin đi các tit t trong c th, nh hng hot đng tuyn thng trong
máu. Trong mt s trng hp, nhng nh hng này là có ích, v nó tác đng
lên h thn kinh giao cm (the sympathetie nervour system) giúp cho con ngi

Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN

có th chng đ mt cách tt hn vi nhng tình hung bt ng, nguy him trong
cuc sng .

Trong nc
Bt đu t thp niên 60, mt s nhà nghiên cu đ quan tâm đn stress
nhng ch yu là các nhà khoa hc thuc lnh vc sinh lý hc và y hc. Ngi
đu tiên nghiên cu stress di góc đ sinh lý và y hc là giáo s Tô Nh Khuê.
Nhng công tnh ca ông và cng s trong thi chin tranh (1967-1975) ch yu
phc v cho vic tuyn dng, hun luyn và nng cao sc chin đu cho b đi
và cac binh chng đc bit ca Quân đi nhn dn VitNam. Sau nm 1975 đn
nay, nhng nghiên cu ca ông v stress và cách chng stress đ đc công b
trong mt đ tài cp Nhà nc “Tìm hiu tác dng dng sinh ca võ thut”.

Sau ông, tác gi Nguyn Vn Nhn và cng s, các bác s Phm Ngc
Rao và Nguyn Hu Nghiêm vi tác phm “Stress trong thi đi vn minh” cnh
báo vi mi ngi đang sng trong x hi vn minh v nguy c stress và hu qu
ghê gm ca nó.
c bit, các tác gi ng Phng Kit và Nguyn Khc Vin cng bt
tay vào nghiên cu l thuyt stress. Tuy nhiên, hai ông ch tp trung ch yu đn
vn đ stress  tr em.Nhiu bài vit ca hai ng đó đc tp hp trong các bài
ging ti Trung tâm nghiên cu tr em (N-T). Mt s tác phm sau này ca ng
Phng Kit ch yu tng hp và chuyn dch t các tác phm nc ngoài
nh: Tâm lý và sc kho, C s tâm l hc ng dng, Bách khoa y hc ph
thông, Chung sng vi stress, Stress và đi sng, Stress và sc kho, Tâm lý hc
chuyên sâu, Nhng vn đ tâm lý và vn hóa hin đi. Nhng công trình ca các
ông đ góp phn làm c s lý lun đ nghiên cu stress ti Vit Nam.
Lun vn thc s tâm lý hc ca Phm Th Thanh Hng vi đ tài:
“Stress trong hc tp ca sinh viên” (2003)
 tài nghiên cu: “Cng thng và bnh tim” (2006) ca Phm Mnh
Hùng - Trng i hc Y Hà Ni.

Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
Lun vn thc s tâm lý ca tác gi Phm Th Hng nh vi đ
tài: “Nghiên cu stress  nhng tr em v thành niên qua đng dây t vn và h
tr tr em 18001567” (2007).

3. Mc đích nghiên cu đ tài
 tài nghiên cu k nng gim lo lng và cng thng ca sinh viên
Thng Long nhm đánh giá mc đ cng thng ca sinh viên khi tham gia hc
tp, sinh hot ti trng đi hc Thng Long và nhm đa ra nhng gii pháp
hiu qu nht nhm ti thiu hóa mc đ stress cho sinh viên.

4. Nhim v
- Nhim v 1: Nghiên cu lí lun ( Tng quan v đ tài, đnh ngha khái
nim liên quan)
- Nhim v 2: kho sát thc tin, thu thâp thông tin
- Nhim v 3: đ xut gii pháp x lí vn đ
5. i tng nghiên cu
K nng gim stress trong hc tp ca sinh viên i hc Thng Long
6. Khách th nghiên cu
- Sinh viên Thng Long
- Ging viên thng long
- Mt s cha m ca sinh viên
- Bác s tâm lí mt s bnh vin ln trên đa bàn Hà Ni
7. Phm vi nghiên cu
- Nghiên cu trong 1 kì hc (3 THÁNG)
- S lng: 1000 sinh viên, 100 ging viên. 100 ph huynh
8. Gi thuyt nghiên cu:

Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN

Sinh viên Thng Long phi sinh hot và hc tp trong mt môi trng áp
lc tung đi ln. Hu ht là do vn đ hc tp và thi c gây nên. Tuy nhiên, hu
ht các sinh viên đu thích nghi rt tt và có k nng đ ti thiu hóa stress.
Lun c: Sinh viên Thng Long có mt chng trình hc yêu cu sinh
viên cn phát trin cho mình rt nhiu kin thc và k nng trong trung binh t 3
đn 5 nm hc ti trng. vì th sinh viên luôn phi c gng hc tp nu mun
đt kt qu cao.
Nh có c s vt cht tuyt vi ca nhà trng, s ging dy nhit tình
ca thy cô, cng vi s nng đng ca bn thân, sinh viên thng Long có th
trang b cho mình k nng gim stress đ đt hiu qu cao trong hc tp mà
không nh hng ti sc khe, tinh thn.

Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN

PHN 2: PHNG PHÁP, T CHC NGHIÊN
CU
1. Các phng pháp s dng:
- Quan sát
- Phng vn
- Bng hi
- Trc nghim
2. T chc nghiên cu
Công vic c th s làm
- Xây dng k hoch nghiên cu (các phng pháp nghiên cu), thu
thâp thông tin.
- Tin hành
- Tp hp kt qu. ánh giá, x lí thông tin.
- a ra kt lun

Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
PHN 3: CU TRÚC  TÀI
CHNG 1. NHNG VN  LÍ LUN CÓ LIÊN QUAN N  TÀI :
K NNG GIM STRESS TRONG HC TP
CA SINH VIÊN I HC THNG LONG

1. Các khái nim có liên quan đn đ tài

 K nng
K nng đc hình thành khi chúng ta áp dng kin thc vào thc
tin. K nng hc đc do quá trình lp đi lp li mt hoc mt nhóm hành
đng nht đnh nào đó. K nng luôn có ch đích và đnh hng rõ ràng.
K nng là nng lc hay kh nng ca ch th thc hin thun thc
mt hay mt chui hành đng trên c s hiu bit (kin thc hoc kinh
nghim) nhm to ra kt qu mong đi.

 Stress
Theo Encarta và mt s t đin tâm lý hc ca M, danh t stress có hai
ngha:
Th nht, đó là “lc kháng li đc hình thành trong c th chng li tác
đng bên ngoài” hoc “mt tình trng gây khó chu hoc gây nhng nh hng
trái ngc bên ngoài có th nh hng ti sc khe th lc, d nhn thy qua du
hiu: nhp tim tng, huyt áp cao, c nng, cm giác khó chu, và u phin”
(Dn theo 10, tr.20)
Th hai, “stress là mt kích thích th l hoc tâm l có th gây ra s cng
thng tinh thn hoc các phn ng sinh lý - nhng phn ng có th dn đn các
bnh”; c n đng t stress ch vic “chu áp lc, cng thng v th lc và tinh thn”
(Dn theo 10, tr.20).
Trong t đin tâm lý hc ca Nga, theo V.P.Dintrenko và
B.G.Mesiriakova, “Stress - trng thái cng thng v tâm lý xut hin  ngi

trong quá trình hot đng  nhng điu kin phc tp, khó khn ca đi sng
hàng ngày, cng nh trong nhng điu kin đc bit” (Dn theo 22, tr.18).

Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
Dictionary of Psychology ca Andrew M. Colman, Oxford (2003) có cái
nhìn tng quát hn: “stress là cng thng th lc và tâm lý phát sinh do nhng
tình hung, s kin, tri nghim, khó có th chu đng đc hoc vt qua, nh
nhng bin c ngh nghip, kinh t, x hi, cm xúc hoc th lc”.
Theo t đin Y hc Anh-Vit (2007) NXB Khoa hc: “Bt k nhân t nào
đe do đn sc kho c th hay có tác đng phng hi đn các chc nng c
th, nh tn thng, bnh tt hay tâm trng lo âu đu gi là stress”.
Bác s Eric Albert, nhà tâm lý hc, sáng lp viên Vin nghiên cu
stress đnh ngha: “Stress là s n lc ca c th đ thích nghi vi nhng đi
thay”
Khái nim stress ln đu tiên đc nhà sinh lý hc Canada Hans Selye s
dng đ mô t hi chng ca quá trình thích nghi vi mi loi bnh tt. Vào thp
niên 80, L.A.Kitaepxmx đã nêu các quan đim khác nhau v stress: Stress là
nhng tác đng mnh nh hng không tt và tiêu cc đn c th, quan đim này
tn ti mt thi gian dài, nhng nó lt trùng vi khái nim v tác nhân gây stress.
Stress là nhng phn ng mnh không tt ca c th v sinh lý hoc tâm lý đi
vi tác đng ca tác nhân gây stress, cách hiu này ngày nay khá ph bin. Stress
là nhng phn ng mnh đ loi, không tt hoc tt đi vi c th. Hai cách hiu
này đu khng đnh stress là nhng phn ng mnh ca c th trc các tác đng
khác nhau ca môi trng. Nhng trong thc t không phi phn ng mnh nào
ca c th cng đu là stress và không phi ch có phn ng mnh mi là biu
hin stress.
Tác gi Tô Nh Khuê quan nim :
“Stress chính là nhng phn ng không đc hiu xy ra mt cách
chung khp, do các yu t có hi v tâm lý xut hin trong các tình th mà con
ngi ch quan thy là bt li hoc ri ro,  đây vai trò quyt đnh không ch

yu do các tác nhân kích thích, mà do s đánh giá ch quan v tác nhân đó”
Theo Nguyn Thành Khi
“Di góc đ tâm lý hc, có th hiu stress là trng thái cng thng
v tâm lý mà con ngi cm nhn đc trong quá trình hot đng cng nh trong
cuc sng”. Di góc nhìn nhn t góc đ tâm lý hc, stress đc hiu

Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
nh sau: “Stress là trng thái cng thng v mt tâm lý, xut hin  ngi
trong quá trình hot đng gp phi nhng bin c, nhng khó khn trong cuc
sng hàng ngày, d nhn thy qua các du hiu: nhp tim tng, huyt áp cao, c
nng, cm giác mt mi khó chu, hoc u phin chán nn có th dn đn
nhng hu qu nhiu mt tu theo kh nng ng phó ca mi ngi”.

 Stress trong hc t
p
Stress trong hc t p là phn ng tâm- sinh lý ca sinh viên trc tác đng
ca môi trng hc t p ( gia đinh, bn bè, nhà trng…) có nh hng ti s
cân bng ca c th.

2. Mt s vn đ lí lun có liên quan đn đ tài
a. Biu hin chung khi b stress
Stress có th hoành hành theo nhiu cách, gây ra các hu qu v mt tâm
l và sinh lý. Nu tip cn thng xuyên vi stress, toàn b chc nng sinh hc
ca c th s b gim sút bi các loi hormon liên quan đn stress tit ra không
ngng. Nu b stress lâu ngày, cc m c th, nh mch máu và b phn tim có
th b thoi ho thc s. Không k đn các triu chng nghiêm trng, rt nhiu
cn đau lt vt bao gm: nhc đu, đau lng, ban nga  da (skin rashes) khó
tiêu, mt mi và táo bón .gây nh hng rt nhiu đn cuc sng.
Ngoài ra, stress cng có th dn đn mt nhóm ri lon bnh lý gi là
các ri lon c th tâm thn (Psychosomatic disorders). Các dng ri lon bnh

l này phát sinh do s tng tác gia các ri lon tâm l , tnh cm và c th gây
ra. Các ri lon c th tâm thn thng thy nht là loét bao t (ulcer), hen
suyn, viêm khp (arthritis), áp huyt cao và chàm (eczema).

V lâm sàng, phn ng stress cp tính làm ngi bnh hng phn quá
mc v tâm l ln c th, vi các biu hin: tng trng lc c làm cho nét mt
cng thng, c ch cng nhc, có cm giác đau bên trong c th; ri lon thn
kinh thc vt nh nhp tim tng nhanh, có cn đau vùng trc tim, huyt áp
tng, khó th, ngt xu, v m hôi, nhc đu, đau nhiu ni, nht là đau các c
bp. Bnh nhân b tng cm giác (gim ngng kích thích ca các giác quan ),
nht là thính giác , làm cho ting đng b nh thng cng tr nên khó chu . H
cn cú biu hin ri lon hot đng trí tu (khó tp trung suy ngh do nh li

Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
các tnh hung stress ), d ni cáu, kích đng, bt an, ri lon hành vi và khó
khn khi giao tip vi ngi khác; lo âu, s hi, m h, trm cm, ý thc thu
hp.
Nh vy, stress nh hng đn c th theo nhiu cách, có th tng nguy
c b các bnh tt c th, cng có th là nguyên nhân trc tip gây bnh, hoc
cng có th làm cho kh nng phc hi c th làm gim kh nng đng đu
vi stress trong tng lai
b. Phân loi stress
Có th phân loi khác nhau v stress, nu da vào nhng c s khác
nhau và cách phân loi này đu có ý ngha nht đnh:
* Da vào tác nhân gây stress: ngi ta có th phân ra stress vt lý,
stress thoi ho, stress tâm lý, stress sinh lý.
* Da vào thi đim ca yu t tác đng gây ra stress có th có:
Stress quá kh (khi nh v quá kh tt đp hoc không tt đp ngi ta
có th b stress tr li, ví d nh vô tình gp li nhng ngi quen trong quá
kh, nhng k nim vi ngi đó li hin v có th k nim tt đp làm cho

chúng ta c luyn tic, hoc nhng k nim là đau bun làm cho chúng ta bun
ru, đó chính là yu t gây stress.
Stress hin ti: yu t gây stress đang tác đng và phát huy tác dng
trong hin ti gp nhiu nhng bin c không mong mun và không ch đi
khin cho c th không chun b s đáp ng, thích nghi dn đn stress.
Stress tng lai: cá nhân b stress khi ngh v tng lai (ví d: nhng
sinh viên nm cui ngh v tng lai không bit mình ra trng đi đâu, v đâu,
làm gì cng có th b stress).
* Cn c vào cp đ ca stress: có th phân ra stress s cp và stress
th cp:
Stress s cp là stress ln th nht do yu t gây stress khách quan gây
ra.
Stress th cp là khi ch th đang  trng thái stress s cp cho rng có
tình trng nh hin nay là bi li lm ca mình, do đó rt ân hn, hi tic, gin
bn thân làm cho stress tng nng thành th cp.
*Da vào mc đ, theo H.Selye phân ra stress tích cc (eustress) và
stress tiêu cc (distress)
Stress tích cc(eustress):

Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
Trong mt tình hung stress bình thng, c th phn ng li vi các tác
đng ca môi trng bng giai đon báo đng và giai đon chng đ.
Giai đon báo đng: b chi phi bi s cnh tnh cao đ, kích thích các
quá tnh tâm l, đc bit là quá tnh tp trung chú , ghi nh, phán đoán, trong
c th trin khai nhng phn ng đn trc đi vi mt tác đng có th xy ra
th hin bng vic tng nhp tim, tng huyt áp, tng nhp th, tng lc c bp.
Các thay đi tâm sinh l này góp phn vào vic đánh giá tình hung stress đi
vi chính bn thân ngi đó, cng nh đi vi môi trng xung quanh.
Giai đon chng đ: c trng bi vic huy đng các đáp ng thích hp
nhm giúp c th làm ch đc tnh hung stress và có đc mt cân bng mi

đi vi chính bn thân ngi đó. Tuy nhiên, cng đ ca stress có th khác
nhau, và đng c cá nhân cng có th thay đi. Nh vy, mt hoàn cnh gây
stress b nh thng có th chuyn sang distress khi có s thay đi v mt trong
các cc ca mi quan h qua li gia ch th và môi trng.
Stress tiêu cc (distress):
Phn ng stress tr thành distress khi tnh hung bt ng , quá d di,
hoc ngc li, quen thuc nhng lp đi lp li, vt quá kh nng thích ng
ca ch th. Distress là stress có c giai đon tip sau giai đon báo đng và
chng đ.ó là giai đon kit sc. Trong distress, các ri lon tâm l  c th
có th xut hin  cp tnh, tm thi hoc nh hn hoc kéo dài.
Stress cp tính: Các biu hin ca stress này thng gp trong các tính
hung không lng trc, có tính cht d di, nh lúc b tn công, gp thm
ho, hoc khi thân ch bit nh hay ngi thân b bnh nng nguy him, khó
cu cha (AIDS, ung th). Trong stress bnh lý cp tính, các phn ng xúc cm
cp din, tc thì, trng thái cp tính ca stress đc đc trng bi nhng c ch
cng nhc, không linh hot, kèm theo cm giác đau do cng thng bên trong; có
s ri lon thn kinh thc vt nh: tim đp nhanh, cn đau tim, cao huyt áp,
khó th, ngt xu, chóng mt, ra m hôi, nhc đu, đau  nhiu ni, nht là  c
bp; phn ng giác quan quá mc, nht là tai có cm giác khó chu trc nhng
ting đng thng ngày. Distress cp tính dn đn các ri lon trí tu th hin 
vic khó tp trung suy ngh , kèm theo t duy b nhiu do nh li các tnh hung
gây stress. Nhng biu hin khác thng thy là d cáu gt, trên c s cm giác
bt an có th đa đn nhng ri lon trong hành vi, nht là trng thái kích đng
nh kèm theo khó khn trong quan h vi nhng ngi xung quanh. Ch th 
trng thái lo âu lan rng, kèm theo s hi m h. Phn ng distress cp tính
thng kéo dài t vài phút đn vài gi, ri m nht đi. S có mt ca nhng

Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
ngi xung quanh, nht là ngi thân s làm cho ch th distress yên tâm hn
và khuây kho ít nhiu tu theo tính cht và tin trin ca stress.

Khi có nhng phn ng cm xúc cp tính th các ri lon tâm sinh l đu xy ra
chm, ch th có v chu đng và chng đ đc vi tnh hung gây stress .
Nhng thc t, các biu tng ca tnh hung gây stress vn tip tc phát huy
tác dng và tng bc xâm chim ch th. Giai đon chng đ ca ch th tip
din, nhng ch to ra mt s cân bng rt tm thi, không bn vng, và ch kéo
dài trong vài gi hoc vài ngày , sau đó đt nhiên xut hin mt phn ng
distress cp tính xy ra chm , có biu hin và tin trin ging nh phn ng
cp, thc th . Chng t v mt tâm l ch th không c n kh nng dàn xp đc
tnh hung stress na. Ch th b suy sp và mt kh nng bù tr mt cách chm
chp.
Distress kéo dài: thng gp nht trong các tnh hung stress quen thuc
lp đi lp li nh xung đt, bt toi, phin nhiu trong cuc sng hàng ngày. Nó
có th xy ra tip theo nh mt phn ng cp ban đu và không thoi lùi hoàn
toàn, hoc sau mt lot nhiu phn ng cp trung nhng không mnh. Nhng
dù cho nó cú ngun gc nào, nhng biu hin ca stress kéo dài cng rt đa
dng thay đi tu theo u th ca các biu hin tâm l, th cht và có s pha
trn ca nhiu hin tng khác nhau. Con ngi khi b stress kéo dài thng
phn ng quá mc vi hoàn cnh xung quanh và đây là biu hin ni tri nht.
Nó kèm theo vi s cáu gin, cm giác khó chu, cng thng tâm l, mt mi v
trí tu không th th gin đc. Ngoài ra, cn cú biu hin v ri lon gic ng,
nh khó ng, gic ng chp chn , hay thc gic, v cm giác không thy phc
hi sau khi ng. Nhng ri lon này tu theo bi cnh , tính cht cng nh mc
đ lp đi lp li ca tnh h ung stress, có th tin trin thành trng thái bi quan
kéo dài, tính d cáu gin và s cng thng ni tâm . Ch th thm chí có biu
hin lo âu, ám nh s khi gp li nhng ni đ gây nên tnh hung distress , hoc
nh li tình hung này.
Khi b stress kéo dài, c th thng có nhng ri lon thc vt  mc đ va
phi, chúng ch tng lên khi hi tng v các tình hung stress, hay khi phi
đng đu vi nhng tình hung đó. Con ngi thng xut hin cùng vi các
ri lon tâm lý và biu l trong nhng li than phin ca ch th v các ri lon

chc nng c th. ó là nhng than phin v:
+ Trng thái suy nhc kéodài.
+ Cng thng c bp vi cm giác b chut rút.
+ Chng run và đ m hôi.

Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
+ Nhc đu cho cng thng và đau na đu kéo dài.
+ au ct sng dai dng.
+ au vùng trc tim, huyt áp tng và không n đnh.
+ Bnh đi tràng chc nng.
Nh vy, da vào nh hng có li hay có hi ca stress đi vi c th,
ngi ta có th thy có hai loi stress: Stress tích cc (eustress) là stress mà ch
th có th đi phó đc. ó là phn ng stress thích nghi, loi stress này không
th thiu đc trong cuc sng ca ngi , không có stress này c th s cht .
C n stress tiêu cc (Distress) xut hin khi c th không c n kh nng đi phó vi
tình hung đe do, c th đ mt kh nng bù tr đ ly li cân bng, hay nói
cách khác, kh nng thích nghi b ri lon (Dn theo22,tr.23-28).
* Da vào đc tính ca stress ngi ta cng chia ra làm 2 loi: Stress lc
quan (Positive) và stress bi quan (Negative).
* Da vào đc tính ca stress
Stress lc quan: trong tính cht lc quan, stress đa đn nhng th thách,
kích thích, đ to cho đi sng thêm phn thú v, vui ti, nhng không làm tn
hi đn sc kho. Theo các nhà chuyên môn, stress là mt kinh nghim hc tp,
giúp con ngi có c hi trng thành và phát trin.Ngoài ra, stress giúp tp
trung sc lc nhm vào mc tiêu, và thc thi, đ tin đn hiu qu công vic,
trong mt thi gian ngn nht. Sau mt tin tnh vi v, đy áp lc (stress), đ
hoàn thành công vic chúng ta dành thi gian cho vic ngh ngi, và th gin c
th, đ phc hi sinh lc thân tâm, nhm chun b cho nhng th thách sp ti.
S ngh ngi, đ phc hi sinh lc, chính là mt trong nhng yu t ca tính
cht stress lc quan.

Stress bi quan: trong tính cht bi quan, stress có liên quan đn vic gây
nên nhiu chng bnh chng cho c th nh : nhc đu, cao huyt áp, đau tim,
nhc mi gân tht, suy nhc th cht và tinh thn . Khi c th b đt trong tnh
trng th thách dài hn, hoc nhng kích thích ngn hn liên tc và thiu thi
gian ngh ngi, th gin thích đáng, stress là tiêu hao sinh lc, đa c th đn
tình trng kit sc và tn hi sc kho.
* Theo bác s ng Phng Kit, có các mc đ stress nh sau:
Stress mc đ nh: là mc đ mà bn có th cm nhn nh mt thách
thc làm tng thành tích.
Stress mc đ va: là mc đ phá v ng x và có th dn đn nhng
hành đng rp khuôn, lp đi lp li.

Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
Stress mc đ nng: là mc đ dn đn ngn chn ng x và gây ra
nhng phn ng lch lc, d bi ri, gin d và trm nhc.
Tham kho nhng ý kin khác nhau đng thi da vào s mt biu hin
ca ch th khi b stress, chúng tôi phân loi stress theo các mc đ nh sau:
Ít trm trng: stress ch biu hin  mt mt, không kéo dài, nó ch nh
mt thách thc và ch th có th t khc phc đc.
Trm trng: stress biu hin  hai hay mt s mt, dn đn hu qu phá
v nhng ng x và có nhng hành đng rp khuôn, lp đi lp li trong mt
thi gian tng đi dài, phi khc phc trong mt thi gian nht đnh.
Rt trm trng: stress biu hin  nhiu mt, din ra trong mt thi gian
dài, dn đn hu qu ngn chn nhng ng x phù hp và gây ra nhng phn
ng lch lc, d bi ri, có th có nhng hành bi t hu hoi nh và ngi
khác, phi khc phc trong mt thi gian rt dài.
Tuy nhiên chúng tôi áp dng các tiêu chí này mt cách linh hot , nhiu
khi chúng tôi ch da vào 1 tiêu chí hay 2 tiêu chí đ sp xp loi mc đ , đc
bit là da vào hu qu, cách khc phc và thi gian khc phc. Bi v có nhng
trng hp ch biu hin  mt hoc hai mt nhng phi mt thi gian dài mi

có th khc phc hu qu. Nhng trng hp này vn phi xp loi stress 
mc đ trm trng.


Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
CHNG 2. THC TRANG STRESS TRONG HC TP
CA SINH VIÊN I HC THNG LONG

Nghiên cu đã cho thy , có mi liên quan có ý ngha thng kê gia
stress lo âu vi gii tính và hc lc, đó là, gii n có t l stress lo âu cao hn 
gii nam (44% so vi 29%), bên cnh đó, hc sinh sng  tr có t l stress lo
âu cao hn hc sinh sng  gia đình mình (44% so vi 37%).
Quan sát  nhiu góc đ đ tìm hiu mi quan h ca stress , ngi ta
thy rng,  góc đ nào, cng thy stress lo âu có liên quan đn mt hay nhiu
vn đ. Ví d,  góc đ gia đình , ngi ta thy có mi liên quan có ý ngha
thng kê gia stress lo âu vi sc khe ngi thân và vi nhng áp lc, k
vng hc tp t gia đình. ó là, có 5% trong tng s hc sinh thng hay b
stress lo âu v kinh t gia đình, 45% trong tng s hc sinh thng hay b stress
lo âu do sc khe thành viên trong gia đình mình, 33% trong tng s hc sinh
thng hay b stress lo âu vì áp lc , k vng hc tp t gia đình và 78% trong
tng s hc sinh thng hay b stress lo âu vì xung đt trong quan h gia đình .
ng t góc đ nhà trng, có mi liên quan có ý ngha thng kê gia stress lo
âu vi nhng áp lc hc tp và áp lc thi c, đó là có 29% hc sinh thng hay
b stress lo âu vì áp lc thi c và 33% hc sinh thng hay có stress lo âu vì áp
lc hc tp  trng. Nghiên cu cng cho thy, 70% trong tng s hc sinh
thng hay b stress lo âu vì hc môn hc không thích , 48% trong tng s hc
sinh b stress lo âu vì không hp thy cô , 25% trong tng s hc sinh thng
hay có stress lo âu v an ninh ca trng . ng t góc đ bn thân hc sinh, có
stress lo âu vi nhng cnh tranh trong hc tp , vi ngoi hình bn thân , vi
nhng bnh lý liên quan đn hc tp nh bnh cn th và có liên quan c vi

vic không đu đn tp th dc th thao. Mt khác,  góc đ xã hi, nghiên cu
còn thy có stress lo âu liên quan vi vic thiu bn bè thân và v an ninh ni .
Vi câu hi: "Ông, bà có cm thy xu h khi con mình hc hành không
bng ngi khác không?", có 78,3% tr li: "áng xu h !". Vì vy không
ngc nhiên chút nào nu áp lc hc tp và áp lc thành tích không ch đt lên
vai các em  trng mà ngay t trong ngôi nhà các em đang sng. Rt nhiu
ph huynh quan nim rng“th h con tr bây gi sung sng, ch đn gin có
vic n và hc không phi vt v lo toan nh ngày xa”, nên các luôn đt ra vô
s mc tiêu cho con em hn là lng nghe chúng.
Cha m nào cng mong mun cho con nhng điu tt đp, nhng nhiu
ngi đã truyn ti điu đó bng “áp lc” đi vi con tr, mà ngay chính bn

Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
thân h cng không nhn ra. Ngi ln đôi khi là ích k, bin con cái tr thành
công c đi xây dng c m cao c ca cuc đi mình.
“Con phi hc gii, con phi ngoan, phi đc hc bng, phi chi vi
bn tt…” ngi ln thng hay nói nhng câu nh vy. Nhng ch dy cho
con cách hc th nào đ gii, nh th nào là ngoan, làm sao đ đt hc bng và
chi vi bn nào thì tt… hn ít ngi ln làm đc.
Mt “cn bnh” na mà ngi ln hay mc (dù rng khi còn là tr con
h rt ghét) đó là đem ngày xa ra so sánh đ kt lun đi hc bây gi là rt
sng. Nu ngày xa, khi điu kin còn vô cùng khó khn, thiu thn, vic đi
hc là nim khao khát thì ngày nay, con em chúng ta đang sng trong mt xã
hi “sn có” vic đi hc li là quyn và ngha v.
Ngày xa nn giáo dc ch đn gin  mc ph thông, ngày nay giáo
dc nc nhà đã nâng lên mt tm cao mi, có nhiu môn hc hn đng ngha
vi khi lng kin thc nhiu hn, khó hn… đòi hi các em phi phát trin
t duy, sáng to, rèn luyn k nng, đo đc li sng mt cách toàn din.
Hn na, trng lp ca các em gi đây thc s là mt xã hi thu nh.
Xã hi y cng có nhiu vn đ mà các em phi đi mt nh: bo lc hc

đng, mt đ dùng hc tp, b đi x thiu công bng…. Cha k đn nhng
kì thi phi dc sc ôn luyn, nhng ganh đua trong hc tp và nhng din bin
tình cm, tâm lý yêu ghét phc tp  la tui các em. Ri tip tc chu sc ép t
phía b m v đim s môn hc. Vy thì đi hc qu là không h đn gin và
sung sng nh nhiu ngi vn quan nim?

1. nh hng tiêu cc
Tác hi ca stress
Nh đã nói, stress lôi kéo s tham gia ca nhiu c quan chc nng
trong c th nên nu c tình "l" nó đi, bn s phi tr giá rt đt vì s ci
thng nó.
Stress có nh hng ti:
Não: Stress gây mt ng thng xuyên khin não tr nên kém linh hot,
có th b tn thng nghiêm trng. Nu bn không chp mt 20 gi liên tc,
não gim kh nng kim soát tng đng vi tình trng nng đ cn trong
máu tng 50% so vi mc cho phép. Stress làm bn  r, rã ri, li vn đng.

Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
Tim: B stress, tim gii phóng hóc-môn cortisol, làm xut hin các bnh
cao huyt áp, béo phì và tiu đng. Nguy c mc các bnh tim mch khó tránh
khi.
Phi: Stress kích thích tuyn thng thn gii phóng hóc-môn adrenalin
khin bn hi hp, lo lng không yên, th hn hn nh ht hi. Vi ngi b
hen suyn, tình hình càng ti t gp bi.
Mt và da: Mt ng do stress gây mt mi, mt đ và quanh mi b thâm
qung, có th gim th lc và các bnh khác v mt. Stress kích thích các tuyn
nhn hot đng mnh làm da tr nên thô ráp, nhanh lão hóa, ni mn, nhn
nheo.
Lng và c: Hóc-môn adrenalin làm các c bp cng cng, lng và c b
"ngay đ", đau nhc.

D dày: Stress làm các hóc-môn có chc nng tng cng lu thông máu
gim xung rõ rt. D dày không đc cung cp đ máu s dn đn tình trng
khó tiêu, đy hi và chng bng. Nhiu trng hp stress là nguyên nhân
viêm loét d dày.
Rng ming: Khi thn kinh suy sp, hot đng ca h min dch tr nên
kém hiu qu, nên viêm ming, li, li và xut hin nhng nt nh, thng
gi là "nhit".
u óc: Stress là nguyên nhân chính gây đau đu, chóng mt, choáng
váng.
Gim sc đ kháng vi các bnh truyn nhim.
Cui cùng, stress còn làm gim kh nng tình dc, ít ham mun chuyn
gi chn.
Tht khó thy mt loi "bnh" nào (tm gi nh vy) có th làm tn
thng c sc khe th lc và sc khe tinh thn, nh hng đn toàn thân nh
stress. Nó dai dng, thng xuyên hành h th xác và dn đn nhiu bnh nguy
him có th xut hin đng thi. Nó làm thui cht mi kh nng t duy, trí nh,
kh nng t kim soát, phán đoán. Stress không trc tip gây t vong, nhng
trong cn bun chán, tuyt vng, không ít trng hp stress đã đa ngi ta
đn t sát.
Stress thng xy ra nhiu nht  nhóm tui hc sinh, sinh viên. Nguyên
nhân là do la tui này có nhiu s thay đi và phát trin v mt tâm sinh lí, th
cht, chu nhiu áp lc v hc tp và công vic. Mt trong nhng nguyên nhân
trc tip và ph bin dn đn stress  các bn tr là mâu thun gia mc tiêu, lí

Xin chào!!. R   c chia s tài liu vi bn. Ngun: TANGGIAP.VN
tng quá cao vi kh nng thc hin. Bên cnh đó, khi tht bi, các bn li hay
có suy ngh tiêu cc.
Không nhng th stress còn là nguyên nhân cn bn gây ra bnh trm
cm: Ngày nay trm cm là mt trong nhng ri lon tâm thn ph bin và có
xu hng ngày mt tng  nhiu nc trên th gii, đc bit  các nc đang

phát trin. Trm cm là mt vn đ ln cn đc quan tâm, đc bit trong công
tác chm sóc sc kho ban đu  cng đng.

Trm cm có đc đim lâm sàng, bnh nguyên, bnh sinh rt đa dng, phc tp.
Có nhiu gi thuyt khác nhau, nhng hin vn cha nghiêng hn v mt gi
thuyt nào.Tuy nhiên, các tác gi đu thng nht cho rng trm cm là phn ng
cm xúc ca con ngi trc nhng tác đng không thun li, tiêu cc ca môi
trng vào các hot đng cân bng ca đi no.
Ri lon trm cm  tr em có nhiu nét đc thù riêng, đó là tính đa dng cha
n đnh. Bên cnh các biu hin v khí sc trm , mt quan tâm thích thú , gim
nng lng, d mt mi th các triu chng nh rèi lon hành vi, tng hot đng,
cáu bn, không tuân th n np gia phong, chán hc, tù cô lp hoc gia nhp
nhóm tr “chm tin” gây ri trt t x hi. Ngoài ra, tr thng có các biu
hin c th (đau mái, ngt ngt khó chu, ri lon tiêu hóa, đau tc vùng ngc,
bng .), các biu hin này nhiu khi ni tri che lp nhng biu hin khí sc,
làm cho thc hành lâm sàng rt khó nhn dng và chn đoán

Trm cm  v thành niên nh hng rt ln đn nng lc hc tp, giao tip, sù
hình thành phát trin các mi quan h x hi, s phát trin hoàn thin th cht
và tinh thn, tính cách ca tr. Nu ri lon trm cm không đc phát hin và
điu tr kp thi s tng gánh nng cho gia đ nh và x hi . Ngc li, vic phát
hin và điu tr sm mang li hiu qu cao , ci thin đáng k tnh trng sc
khe, đem li cho tr s hoàn thin nhân cách và nâng cao cht lng cuc
sng.
• Khi mt đa tr hoc mt thanh thiu niên cm thy bun chán quá
thng xuyên, quá nhiu, hoc quá lâu, em có th đã mc chng trm cm.
Khi đng trc nhng áp lc trong cuc sng mà không bit phi gii
quyt nh th nào có mt s hc sinh, sinh viên đã chn cái cht đ gii quyt
mi vic. Hin nay chúng ta có th thy rt nhiu bài báo đng tin v các v t
t ca hc sinh, sinh viên vì nhng lí do có th nói là không đáng chút nào c

Và nhng bài báo đ cp đn nhng áp lc mà hc sinh phi chu