Nguyên lí Thống kê kinh tế với SPSS Th.s Nguyễn Thị Tiến
LỜI MỞ ĐẦU
Nền kinh tế thị trường luôn song hành tồn tại mối quan hệ giữa cung và cầu.nghiên
cứu kinh tế là đi tìm hiểu mối quan hệ ấy .Nếu “kinh tế học ”giúp ta nghiên cứu các hành
vi kinh tế của người tiêu dùng hay doanh nghiệp sản xuất ,thì thống kê học hay “Nguyên
lí thống kê kinh tế” là môn học khoa học kinh tế xã hội cung cấp cho chúng ta các phương
pháp , kĩ thuật tính toán để phân tích , là công cụ hỗ trợ đắc lực cho các nhà kinh tế và
doanh nghiệp quá trình nghiên cứu .
Doanh Nghiệp một khái niệm kinh tế quen thuộc đại diện cho bên cung trong kinh
tế thị trường ,mục tiêu của doanh nghiệp luôn là lợi nhuận tối ưu vì vậy để biết doanh
nghiệp hoạtđộng hiệu hay không chúng ta cần xem xét 2 yếu tố cấu thành lợi nhuận là
doanh thu và chi phí ,vàđể phân tích sự phát triển của một doanh nghiệp nhóm chúng em
lựa chọn đối tượng của mình là doanh thu bởi doanh thu làđại lượng có xu hướng cùng
chiều với lợi nhuận ,và lựa chọnsử dụng những kiến thức môn học “nguyên lý thông kê
kinh tế với SPSS”cung cấp ,bằng phương pháp phân tích dãy số thời gian để phân tích sự
biến động của doanh thu.
Đề tài nhóm :“phân tích sự biến động về doanh thu của công ty cổ phần Xi Măng Bỉm
Sơn từ năm 2004 tới 2012 thông qua các chỉ tiêu phân tích dãy số thời gian và dự đoán
về sự biến động của doanh thu trong 4 năm tiếp theo thông qua phương trình hồi quy
tuyến tính”
Chúng em xin chân thành cảm ơn Th.s Nguyễn Thị Tiến - giảng viên trực tiếp
cung cấp những kiến thức , phương pháp trong học tập và cũng là người định hướng ,yêu
cầuđề tài cho chúng em .
Lớp STA 271 H Page1
Nguyên lí Thống kê kinh tế với SPSS Th.s Nguyễn Thị Tiến
I : CƠ SỞ LÍ THUYẾT.VÀ HỆ THỐNG CÁC CHỈ TIÊU TÍNH TOÁN
1. Dãy số thời gian.
a . Khái niệm :Là dãy các trị số của 1 chỉ tiều được sắp xếp theo thứ tự thời gian
b. Ý nghĩa:
Quan sát dãy số thời gian cho thấy sự biến động của hiện tượng nghiên
cứu qua thời gian.
Tính toán các chỉ tiêu phân tích cho dãy số giúp ta xác định sự biến động của
hiện tượng.
Dãy số thời gian giúp ta nghiên cứu tính quy luật phát triển của hiện tượng và
dựa vào đó dự đoán các mức độ của hiện tượng trong tương lai.
1. Các chỉ tiêu phân tích dãy số thời gian
Mức độ trung bình theo thời gian
Lượng tăng giảm tuyệt đối
- Lượng tăng giảm tuyệt đối liên hoàn
- Lượng tăng giảm tuyệt đối định gốc
- Lượng tăng giảm tuyệt đối trung bình
Tốc độ phát triển
- Tốc độ phát triển liên hoàn
- Tốc độ phát triển định gốc
- Tốc độ phát triển trung bình
Tốc độ tăng giảm
- Tốc độc tăng giảm liên hoàn
- Tốc độ tăng giảm định gốc
- Tốc độ phát triển trung bình
2. Phương trìnhhồi quy tuyến tính.
3. Phương pháp dự đoán thống kê.
Ngoại suy hàm xu thế
4. Phần mềm thống kê kinh tế SPSS
II . BÀI TOÁN PHÂN TÍCH DOANH THU VÀ DỰ ĐOÁN XU HƯỚNG PHÁT
TRIỂN DOANH THU TRONG CÔNG TY CỔ PHÀN XI MĂNG BỈM SƠN.
Công Ty Cổ Phần Xi Măng Bỉm Sơn là công ty sản xuất và cung ứng xi măng doanh
thu có được sau khi bản sản phẩm hàng hóa dịch vụ .sau đây là bảng doanh thu của công
ty trong 9 năm ( từ 2004 -2012 ) qua thu thập tài liệu thực tế:
Lớp STA 271 H Page2
Nguyên lí Thống kê kinh tế với SPSS Th.s Nguyễn Thị Tiến
Năm 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Doanh
thu
15602
31
15250
04
15936
89
15470
01
19361
57
24225
19
27207
59
32870
91
37474
99
1. Tính toán bằng công thức
a. Phân tích các chỉ tiêu và xác định phương trình hồi quy tuyến tính
Doanh thu bình quân hàng năm
=
= =2259994.44 (triệu đồng )
Bình quân hàng năm doanh thu của công ty đạt 2259994.44(triệu đồng )
• Lượng tăng giảm tuyệt đối
- Lượng tăng giảm tuyệt đối liên hoàn
(i= )
Tính toán theo công thức ta có
= R05-R04 =1525004 – 1560231=-35227
=R06- R05=1593689- 1525004= 68685
=R07-R06=1547001- 1593689= -46688
=R08-R07= 1936157-1547001 = 389156
Lớp STA 271 H Page3
Nguyên lí Thống kê kinh tế với SPSS Th.s Nguyễn Thị Tiến
=R09-R08=2422519-1936157 = 486362
=R10-R09= 2720759 -2422519 = 298240
=R11-R10= 3287091 - 2720759 = 566332
=R12-R11=3747499 -3287091 = 460407
- Lượng tăng giảm tuyệt đối định gốc
Ta có :
= Ri – R04= thay vào bảng số liệu ta có
=R05 –R04=1525004-1560231 = -35227
=R06 –R04=1593689 - 1560231 = 33458
=R07 –R04=1547001 -1560231 = -13230
=R08 –R04=1936157 -1560231 = 375926
=R09-R04=2422519 -1560231= 862288
=R10 –R04= 2720759 -1560231= 1160528
=R11-R04= 3287091 – 1560231= 1726860
=R12-R04= 3747499 – 1560231= 2187268
- Lượng tăng giảm tuyệt đối trung bình
= = = 273408.5
Lớp STA 271 H Page4
Nguyên lí Thống kê kinh tế với SPSS Th.s Nguyễn Thị Tiến
Nhận xét: trong khoảng thời gian 2004 – 2012 doanh thu của công ty tăng trung
bình 273408.5 triệu đồng
• Tốc độ phát triển
- Tốc độ phát triển liên hoàn
Lớp STA 271 H Page5
Nguyên lí Thống kê kinh tế với SPSS Th.s Nguyễn Thị Tiến
Lớp STA 271 H Page6
Nguyên lí Thống kê kinh tế với SPSS Th.s Nguyễn Thị Tiến
- Tốc độ phát triển định gốc
= =0,9774=97,74%
= = =1,0214=102,14%
=
Lớp STA 271 H Page7
Nguyên lí Thống kê kinh tế với SPSS Th.s Nguyễn Thị Tiến
- Tốc độ phát triển bình quân
Nhận xét : từ năm 2004 tới năm 2012 tốc độ phát triển bình quân về doanh thu của
công ty cổ phần xi măng bỉm sơn là 111,58%
Tốc độ tăng giảm
- Tốc độ tăng giảm liên hoàn
Lớp STA 271 H Page8
Nguyên lí Thống kê kinh tế với SPSS Th.s Nguyễn Thị Tiến
- Tốc độ tăng giảm định gốc:
- Tốc độ tăng giảm bình quân.
Lớp STA 271 H Page9
Nguyên lí Thống kê kinh tế với SPSS Th.s Nguyễn Thị Tiến
=11.58%
Nhận xét : tốc độ tăng bình quân về doanh thu của công ty trong giai đoạn 2004-2012
là 11,58%
Bảng tổng hợp kết quả:
Nhận Xét : Dựa vào bảng số liệu về doanh thu ,dựa trên kết quả sau khi tính
toán ta có nhận xét :
Trong 9 năm (2004-2012)doanh thu của công ty cổ phần xi măng Bỉm Sơn có
mức bình quân mỗi năm là 2259994.222 (triệu đồng ) với tốc độ phát triển
doanh thu bình quân hàng năm là 111, 58% và tốc độ tăng bình quân là 11,58
%
tính riê ng giai đoạn :giai đoạn2004-2007 doanh thu của công ty không ổn
định (R04>R05 ; R05<R06; R06>R07 ).giai đoạn 2007 -2012 doanh thu tăng
liên tục
Từkết quả trên ta có thể đi tới kết luận : trong giai đoạn từ năm 2004 tới năm
2012 ,công ty cổ phần xi măng Bỉm Sơn đã có sự phát triển tăng lên về sản lượng
sản sản phẩm ( sản lượng sản xuất và sản lượng tiêu thụ)
Lớp STA 271 H Page10
Thời
gian
2004 1560231 - - - - - -
2005 1525004 -35227 -35227 97.74% 97.74% -2.26% -2.26%
2006 1593689 68685
33458 104.5% 102.14% 4.5% 2.14%
2007 1547001 -46688 -13230 97,07% 99.15% -2.93% -0.85%
2008 1936157 389156
375926 125,15% 124.09% 25.15% 24.09%
2009 2422519 486362 862288 125,12% 155.27% 25.12% 55.27%
2010 2720759 298240
1160528 112,31% 174.38% 12.31% 74.38%
2011 3287091 566332
1726860 120,81% 210.68% 20.82% 110.68%
2012 3747499 460408
2187268 114% 240,19% 14% 140.19%
Nguyên lí Thống kê kinh tế với SPSS Th.s Nguyễn Thị Tiến
Phương trình hồi quy tuyến tính.
Phương trình hồi quy tuyến tính có dạng :
Để tìm tham số a,b ta dựa vào hệ phương trình:
Ta có bảng xử lí số liệu:
Năm
2004 1560231 -4 -6240924 16
2005 1525004 -3 -4575012 9
2006 1593689 -2 -3187378 4
2007 1547001 -1 -1547001 1
2008 1936157 0 0 0
2009 2422519 1 2422519 1
2010 2720759 2 5441518 4
2011 3287091 3 9861273 9
2012 3747499 4 14989996 16
Tổng 20339950 0 17164991 60
Ta có
= =2259994.444
=
Lớp STA 271 H Page11
Nguyên lí Thống kê kinh tế với SPSS Th.s Nguyễn Thị Tiến
Vậy phương trình hồi quy tuyến tínhcần tìm là : y=2259994,444 + 286083,183t
Dựđoán sự thay đổi của doanh thu trong 4 năm tiếp theo ( 2013, 2014,
-Ta có phương trình hồi quy tuyến tính =f(t) đề bài yêu cầudựa vào phương trình
hồi quy tuyến tính để dựđoán nên sử dụng phương pháp ngoại suy hàm su thế ta có mô
hình dựđoán :
=f(t+L) thay số ta được bảng dựđoán kết quả doanh thu trong 4 năm tiếp theo như
sau
R13=2259994,444 + 286083,183*10=5120826,27
R14= 2259994,444 + 286083,183*11=5406909.46
R
15
=2259994,444 + 286083,183*12=5695992.64
R16=2259994,444 + 286083,183*13=5979075,823
-Sử dụng 2 phương pháp dự đoán: dựa vào tốc độ tăng giảm tuyệt đối và dựa vào tốc độ
phát triển trung bình ta có
+Dựa vào tốc độ tăng giảm tuyệt đối
Y
n+L
= y
n + .
L ta có y
n=
R
12=
3747499 ;
=
273408.5
R
13
=3747499 +273408.5*1 =4020907
R
14
=3747499 +273408.5*2=4294316
R
15
=3747499 +273408.5*3=4567724,5
R
16
=3747499 +273408.5*4 =4841133
+Dựa vào tốcđộ phát triển bình quân
Y
n+L
= y
n.
( )
L
; y
n=
R
12
=3747499 ; = 111,58% =1,1158
R13=3747499*1,1158=4181459,38
R14 =3747499*1,115
2
=4664672,38
R15=3747499*1,1158
3
=5205957,24
Lớp STA 271 H Page12
Nguyên lí Thống kê kinh tế với SPSS Th.s Nguyễn Thị Tiến
R
16
=3747499*1,1158
4
=58508807,09
Kết luận : Sử dụng cả 3 phương pháp dựđoán đều cho ta thấy xu hướng doanh thu trong
4 năm tiếp theo (2013-1016) của công ty cổ phần xi măng Bỉm Sơn tăng ổnđịnh .
đề bài yêu cầu dựđoán doanh thu dựa vào phương trình hồi quy tuyến tính nên kết quả
dựđoán được xácđịnh là dựđoán bằng phương pháp ngoại suy hàm xu thê ta có bảng kết
quả dựđoán doanh thu
Năm 2013 2014 2015 2016
Doanhthu
dựđoán( tr.đ)
5120826,27 5406909.4
6
5695992.64 5979075,823
Lớp STA 271 H Page13
Nguyên lí Thống kê kinh tế với SPSS Th.s Nguyễn Thị Tiến
Lớp STA 271 H Page14
Nguyên lí Thống kê kinh tế với SPSS Th.s Nguyễn Thị Tiến
1 Sử dụng phần mềm SPSS.
a. Khai báo biến.
b. Nhập dữ liệu.
c. Xây dựng phương trình hồi quy tuyến tính.
Analyze Regression Linear…
Lớp STA 271 H Page15
Nguyên lí Thống kê kinh tế với SPSS Th.s Nguyễn Thị Tiến
Lớp STA 271 H Page16
Nguyên lí Thống kê kinh tế với SPSS Th.s Nguyễn Thị Tiến
Regression
[DataSet1] C:\Users\Uti\Documents\Spss.sav
Variables Entered/Removed
b
Model
Variables
Entered
Variables
Removed Method
1 Nam
a
. Enter
a. All requested variables entered.
b. Dependent Variable: Doanh Thu
Model Summary
Model R R Square
Adjusted R
Square
Std. Error of the
Estimate
1 .937
a
.878 .860 3.12312E5
a. Predictors: (Constant), Nam
ANOVA
b
Model Sum of Squares df Mean Square F Sig.
1 Regression 4.911E12 1 4.911E12 50.345 .000
a
Residual 6.828E11 7 9.754E10
Total 5.593E12 8
a. Predictors: (Constant), Nam
b. Dependent Variable: Doanh Thu
Lớp STA 271 H Page17
Nguyên lí Thống kê kinh tế với SPSS Th.s Nguyễn Thị Tiến
Coefficients
a
Model
Unstandardized Coefficients
Standardized
Coefficients
t Sig.B Std. Error Beta
1 (Constant) -5.722E8 8.096E7 -7.068 .000
Nam 286083.183 40319.356 .937 7.095 .000
a. Dependent Variable: Doanh Thu
Phương trình hồi quy tuyến tính là: y = -5.722E8 + 286083.183
Minh họa bằng đồ thị :
Nút Graphs Legacy Degalogs Scatter/Dot…
Chọn Simpler Scatter Define.
Lớp STA 271 H Page18
Nguyên lí Thống kê kinh tế với SPSS Th.s Nguyễn Thị Tiến
Click Hàng Nam vào X Axix, Hàng Doanh Thu vào Y Axix sau đó Ok.
GRAPH
/SCATTERPLOT(BIVAR)=Nam WITH Doanhthu
/MISSING=LISTWISE.
[DataSet1] C:\Users\Uti\Documents\Spss.sav
Graph
Lớp STA 271 H Page19
Nguyên lí Thống kê kinh tế với SPSS Th.s Nguyễn Thị Tiến
PHỤ LỤC VÀ DANH MỤC TÀI TIỀU THAM KHẢO
A : Danh mục tài liệu tham khảo.
+Số liệu rút ra từ các tài chínhđã kiểm toán của công ty cổ phần ximmăng bỉm sơn
-Báo cáo tài chính năm 2005 (đã kiểm toán
Lớp STA 271 H Page20
Nguyên lí Thống kê kinh tế với SPSS Th.s Nguyễn Thị Tiến
-Báo cáo tài chính giữa niên độ năm 2006 , b áo cáo t ài chính quý 3 quý 4 n ăm 2006
-Báo cáo tài chính năm 2007(đã kiểm toán)
-Báo cáo tài chính năm 2008(đã kiểm toán)
-Báo cáo tài chính năm 2009 (đã kiểm toán)
-Báo cáo tài chính năm2012(đã kiểm toán)
-Bản cáo bạch của công ty cp xi măng Bỉm Sơ n /thông tin chứng khoán BCC sàn giao
dịchHà Nội
+PGS.TS.LÊ ĐỨC TOÀN-Th.S NGUYỄN THỊ TIẾN(2011) Giáo Trình Nguyên Lí
Thống Kê Kinh Tế VớiSPSS, nhà xuất bản thông tin v à truyển thông
B:phụ lục trích dẫn
bảng số liệu trong bàiđãđược làm tròn tới hàng triệu . từ bảng số liệu gốc sau :
NĂM DOANH THU(đồng)
2004 1560231110443
2005 1525004424952
2006 1593689626990
2007 1547001074194
2008 1936157248275
2009 2422518594329
2010 2720759373666
2011 3287091369861
2012 3747498620368
PHÂN CHIA CÔNG VIỆC :
-Thu thập số liệu ,Phân tích kết quả ,Dựđoán thống kê .Xử lí tài liệu trên SPSS
1. Lưu Thị Huyền Trang
2. Đào Quang Nam
3. Lê Trần Huy Chương
-xử lí số liệu bằng công thức
Mức độ trung bình theo thời gian
Nguyễn Thị Hiếu
Lượng tăng giảm tuyệt đối
- Lượng tăng giảm tuyệt đối liên hoàn
Lớp STA 271 H Page21
Nguyên lí Thống kê kinh tế với SPSS Th.s Nguyễn Thị Tiến
- Lượng tăng giảm tuyệt đối định gốc
- Lượng tăng giảm tuyệt đối trung bình
1. Nguyễn
2. Lê Trần Huy Chương
3. Trần Thị Ngọc Bích
4. lbthuy ền
Tốc độ phát triển
- Tốc độ phát triển liên hoàn
- Tốc độ phát triển định gốc
- Tốc độ phát triển trung bình
1. Nguyễn Thị Hiếu
2. Nguyễn Thị Tuyết Trinh
3. Đào Quang Nam
4. Trương Hạnh Quyến
phương trinh hòi quy
trang
Lớp STA 271 H Page22
Nguyên lí Thống kê kinh tế với SPSS Th.s Nguyễn Thị Tiến
Lớp STA 271 H Page23