Âm nhạc tiếng nói của trái tim

ÀM NHAC
TIÉNG
NÓI CÙA
TRAI TIM
Le Hong Cam
Bó
man
TLGD,
TrUòng
DHNN,
DHQGHN
1.
NGÒN
NG0CUA
ÀM NHAC
Khi
Ipt
long,
em bé nào ciing dUde nghe
nbiìng
tiéng ru àu d cùa
ngUÒi
me. Tiéng ru à'y bàt ngudn
tu
tình
càm thudng
yéu cùa
ngUÒi
me
va
em bé nào ciing càm nhan dUdc sU yéu thUdng, triu mén dò. Vay àm

nhac là tiéng nói tinh càm cùa con ngUdi trong
cupe
sò'ng xà bòi cpng
dóng
tu
xa xUa dén
bóm
nay
Cùng vói su giao
lUu
bing nhiing àm thanh cùa ngUdi nguyèn
thuy (tiéng hù gpi
nbau
theo dò ngàn,
dai
khàc
nbau,
cao, thà'p
kbàc
nbau,
manh, nhe khàc nbau)
ma
con ngUdi nguyèn thuy dà biéu lo
dUde trang
tbài,
tinh càm cùa minh.
Tu
xa xUa,
nbùfng
àm thanh cùa

thién nhién
nhu
tiéng sà'm, tiéng set, tiéng gió thdi, mUa rdi, tiéng tre
em
khòc,
tré em cuòi déu là nhiing vui,
buon
cùa cupe
song
con ngUdi.
Nhiing àm thanh cùa cupe song, con ngUdi tiép nhan dUdc qua thién
nhién nhU tiéng chim
hot,
tiéng suoi chày, dà tàc dóng dén tinh càm
cùa con ngUdi d mot
góc
dò nào dò, là ngòn ngii cùa àm nhac. Chùng
ta
bay nbd
lai trong bó phim: Lue dia Xa- nhi- kò'p, mot bay ngUdi
nguyèn thuy, sau mot cupe di san chié'n thàng
tra
ve, hp quày quàn
ben nbau ciing nhày mùa, cùng la,
bét,
cùng dap que vào nbau, ciing
dap tay, dam ebàn nhiing àm thanh ò
day,
lue
này

cbàc
chàn là
nhtìng
àm thanh ed chà't
liéu
àm nhac
va loai
nhac cu do nhiing tiéng
dap que vào nbau,
pbài
chàng là tién thàn cùa bó gò ngày nay.
2.
NG0DIEU
TRONG ÀM NHAC
Trong cupe só'ng
chùng
ta trae ddi vói nbau bing ngòn
ngtì.
Day
là
nhtìng
ngòn
ngù
dà
dUde
sip xè'p thành càu, thành
Idi
theo mot qui
tic (chù ngii, vi ngù, )
va ngUÒi

nghe muó'n biéu dUdc y
nghia
noi
303
dung cùa
tu
ngù ( ngù nghia) dUdc sàp xè'p thành càu, thành
Idi
thi
pbài
tu duy vi nói dung ngù nghìa, là noi dung mang tinh xàc dinh
cu the cùa ngón ngù, day chinh là tiéng nói cùa tri tue, cùa khói
oc.
Ngoài noi dung cùa
tu
ngù - gpi là ngù nghìa, thi ngUdi nghe
con
nhan dUdc mot nói dung khàc nùa dUdc the hien qua gipng dieu cùa
Idi
ngUÒi
nói, gpi là ngù dieu
va
qua ngù dieu ngUdi nghe
con
nàm dUdc
thém sic tbài, tinh càm cùa ngUdi nói. Ngù dieu chinh là sic tbài, tinh
càm vói muón vàn cung bàc cùa nò (cao - thà'p ~ tram - bòng ).
Trong cupe song, khi con ngUdi giao tiép vói nbau, thóng qua ngón
tu
vói càch sàp xè'p thành càu, thành

Idi
thi cùng
mot lue
ngUdi nghe
se tiép nhan dUde hai dóng thóng tin : mot dòng
tbòng
tin do ngù nghìa
cung cà'p
va
dUdc tiép nhan bang li tri.
Mot
dòng thóng tin do ngù dieu
cung cà'p
va
dUde tiép nhan
bang trai
tim, dò là sU rung dóng, sU rung
càm cùa ngUdi nghe.
Bang
ngù dieu, qua ngù dieu con ngUÒi ta ed thè nhan
dUde
mot
thóng tin nhà't dinh, trUdc bét là
ve
tình càm -
ma
tinh càm dò lai là
su biéu hien cu
thè
cùa mot nhan

thùc,
mot quan niem : nhan thùc
va
quan
nièm
à'y dUdc biéu hien
bang mot
sàc dà tình càm tUdng ùng.
Vi
du: nghe
mot cupe
nói chuyén giùa hai ngUdi
nUÓc
ngoài
ma
ta
kbòng
hièu
ve
ngòn ngù cùa ho,
nhUng
ta eò thè biéu dUdc
mot
càch
eó giói han ve mó'i quan he, ve tình càm
va
cà ve nói dung càu chuyén
cùa hp. Dò chinh là nhd d ngù diéu.
Chùng ta
bay

cùng nbau phàn
tich
hien tUdng : Dùa bé dang
khóc.
Bà me dén
ben
nói,
ghé
mat xuó'ng gin con
va
nUng con.
Co
thè
là bà me bàt ru con nhUng cùng
co
the kbòng bàt ru
ma
chi nói mà'y
tiéng : tac ò
the
là dùa bé nin khóc, nhoèn mieng cUdi. Rò ràng dùa
bé kbòng biéu
va
khóng nhan
dUde lUdng
thóng tin
ve
ngù nghìa cùa
ngòn
tu,

va
chàng:
"
tac ó." chi là hu
tu,
tu
kbòng eó nghìa,
ma
dùa
bé dà
dòn
nhan
lUdng
thóng tin
ve
gipng diéu, ngù diéu cùa ngUdi me,
nghìa là dùa bé dà
dòn
nhan
dUde nói
dung, sic tbài, tinh càm cùa
ngUòi me. Cd the nói ring: dùa bé dang nghe àm nhac, dùa bé dà nghe
mot bàn nhac kbòng
Idi va
dà biéu dUdc nói dung tinh càm cùa ngUdi
me.
muó'n truyén
che
mình qua bàn nhac khóng
Idi

dò.
304
Nghe ky gipng diéu nUng con cùa ngUdi me ! Òi ! Sao
ma
yéu
thUdng tha thiét dén thè'
!
Chinh
tu
cài gipng dieu yéu thUdng tha thiét
dò dUde nàng cao, dUdc càch diéu, dUdc phàt trién
lén
thành nhùng
bài bàt, nhùng bàn nhac ru con rót vào tàn sàu tham
long
ta.
3.
MÒI
QUAN HE
GICA
VAI TRÒ CÙA
NGlT
NGHÌA
VÀNGtTDIÈU
Tu
ngón ngù dén ngù diéu,
tu
ngù diéu dén àm nhac, dò là mot
qua
trinh vàn dòng

va
phàt trién cùa ngón ngù trong quan he giao tiép
cùa xà bòi
loài
ngUdi. Ngù diéu
tu
cho
ton tai trèn ed
so
ngù nghìa cùa
ngón ngù, din din phàt
buy
tinh dpc
làp
tUdng dó'i cùa nò,
va
dé'n mot
lue nào dà'y, nò eó khà nàng ton tai ngoài ngón ngù nhU de gùi gim
minh vào trong àm nhac
„thuàn
tuy"
- nhac khóng
Idi.
Sd
dò sau day giùp ta thay rò qua trinh phàt trién vai trò
cùa
ngù diéu.
Ngòn ngù
Ngòn ngù trong khoa
hoc

Ngón ngù trong tièu
thuyé't
Ngón ngù trong thd
ca
Ngón ngù trong nhac
eó
Idi
Ngón ngù trong nhac
khóng
Idi
Vai trò cùa ngù nghìa
* * * *
*
* *
*
*
*
Vai trò cùa ngù diéu
*
*
*
*
* *
* * * *
Nhin vào sd dd ta thà'y khi vai trò cùa ngù nghia bi triét tièu thi
vai trò cùa ngù diéu phàt buy cao dò. Cho nén kbòng pbài ngàu nhién
ma
Trai còp xky nói ring
:"Ó
dàu ngòn ngù bà't lue thi d ndi

dò
bit
dau
ed
àm nhac
".
Àm nhac ed khà nàng phàn ành nhùng sic tbài khàc
nbau, rà't phong phù,
rà't
da dang cùa tình càm con ngUdi trong cupe
sò'ng, àm nhac trd thành tiéng nói cùa tình càm. Khà nàng quan trpng
cùa àm nhac là tàc dòng vào thè' gidi tinh càm, vào càm xùc cùa con
305
ngUdi.
Le
nin nói : " Kbòng
co
càm xùc cùa con ngUdi
thi
chUa tùng
co,
khóng eó
va
khóng thè eó nhan thùc cùa con ngUdi
ve
chàn
li ".
4.
ÀM NHAC
TIÉNG

NÓI
CÙA TRAI
TIM
Àm nhac dà thè hien
mot
càch tinh té' thè' giói nói tàm cùa con
ngUdi
va
nhùng dung càm bét
sue
té' nhi. Àm nhac dièn ta nhùnh tình
càm sàu
làng,
mang nhiéu màu sàc, nhiéu tàm trang khàc nbau :
Tiéng khoan
nhit
gió thoàng ngoài
Tiéng mau sàm sàp
nhit
trdi dò
mila
Dò là bai càu thd cùa cu Nguyèn Du trong tàc pham Truyén Kiéu,
tiéng dàn cùa nàng Thuy Kiéu
gay
cho Kim Trpng nghe. Òi ! nhùng
àm thanh khoan
va
mau, nhùng àm thanh nhe nhU tiéng gió
va
manh

don dap nhu vù bào
ma
Thuy Kiéu dà dièn tà dUdc
nói long
minh.
Con
ngUÒi
dà budn thi:
"ngUdi
budn cành ed vui dàu bao
gid".
Nói
buon cùa con
ng\iò\
tuòng kbòng
co
g eó the
làm
nguòi dupc, nhUng vdi
àm nhac, vdi nhùng
dac
trUng rièng cùa àm nhac dà làm cho con ngUdi
vui lén,
va
khi con ngUdi dà vui
lèn
thi:
ngUdi
vui cành
co

buon dàu
baogib
cùng that là hdp tình, hdp li.
Dpc truyén bay ngàm mot
bue
tranh là ta
tbudng
thùc nghé thuat
bang
mit vài sU suy ngàm cùa li tri,
con
nghe mot bàn nhac là ta
thUdng thùc tàc pham qua con dUdng thinh giàe vói sU rung dòng cùa
con
tim.
Bòi vay vói nghe thuat àm nhac thi sau khi nghe xong mot
tàc pbàm àm nhac, mdi ngUdi càm thu theo sU rung dóng cùa rièng
minh. khóng ai gió'ng ai.
Thè
giói tinh càm, nói tàm cùa ngUdi nghe
àm nhac that da dang
niém
vui, nói budn, sU dau khd, day dùt cùa
mdi
ngUdi
rà't khàc nbau Vi the
ma
àm nhac gin hén vdi tri tUdng
tUdng cùa con ngUdi hdn bà't eù mot loai hình
nghe"thuat

nào khàc
va
cùng nhd vào tri tUdng tUdng
ma
cupe sò'ng cùa con ngUdi mdi
phong phù
va
da dang.
306