Sự thống nhất biện chứng giữa giải phóng dân tộc và giải phóng phụ nữ trong tư tưởng Hồ Chí Minh

Sa
THONG NHAT
BIEN CHLJNG
GIDA
GIAI
PHONG DAN TOO VA
GIAI
PHONG PHU
NQ
TRONG
TLi laONG
HO CHI
MINH
ThS.
Nguyen
Thi Tram
Trung tdm
Ddo
tao,
Boi dudnggidng uien
Li
luan
chinh tri - DHQGHN
Bat van
de:
Tu
tucing
Ho Chi Minh la mot he thong quan diem
toan dien va sau sac ve
nhting
van de

cd
ban cua Cach mang Viet
Nam,
t\i
each
mang dan
toe
dan chu nhan dan den
each
mang xa hoi
chu
nghia;
la ket qua cua sU van dung sang tao va phat trien chu
nghia Mac - Lenin vao dieu kien cu the cua
nUdc
ta, dong
thcfi
la sU ket
tinh tinh hoa dan toe va tri tue nhan
loai nh^m
giai phong dan toe;
giai phong giai cap va giai phong eon
ngUcii.
1.
QUAN H$
GICA
GIAI
PHONG DAN TOC VA GIAI PHONG
PHU
N0

TRONG
Tl/TUCiNG
H6
CHI MINH
Dan toe Viet Nam la mot dan
toe
c6 truyen tho'ng yeu
nUdc,
qu$t
cUdng
cho'ng giae ngoai xam, san sang xa than vi doc lap, vi tU do cua
To quoc. Trong
lich
sit hang nghin nam dUng
nUdc
va
gii3
nudc,
ea dan
toe
ta, trong do c6 vai tro to
Idn
cua phu nii da phai
dUdng
dau
vdi
nhutng
ke thu xam
lUdc
manh

hdn
minh gap boi. Nam 1919, sau khi
ban Yeu sack 8 diem khong
dUdc
eae ten trum de quoc eong
nhan.
Ho
Chi Minh da nit ra bai hoc: "Muon
dUdc
giai phong cac dan
toe ehi
eo
the trong cay vao minh, trong cay vao
lUc lUdng
cua ban than minh".
Nam 1920,
dUdc
doc
Scf
thao
Idn thi2
nhat ve van de dan
toe
va thuoc
dia cua Lenin, Ho Chi Minh da
t\i
giac ngo dan
toe
den giac ngo giai
cap;

tijf ngUdi
yeu
nUde
trci thanh ngUdi cong san.
NgUdi
da
thUc
hien
dude sU ket hdp dung dan
giUa
dan toe v6i giai cap, giiia doc lap dan
tpc v6i chu nghia xa hoi,
giOa
chu nghia yeu
nUdc
v6i chu nghia quoc
te.
NgUdi cho rang ehu nghia yeu
nUdc
la tinh than dan
toe,
la mot
739
dong
lUc
to
Idn
cua each mang. Theo phan tich cua NgUdi, do kinh te
chUa phat
then

nen sU phan hoa giai cap ci Dong DUdng
chUa
triet de.
Dau tranh giai cap diin ra
b
day khong gio'ng
nhu d
cac nU6c phUdng
Tay, vi ranh gidi
giQa
giau va ngheo con het
sufc
md nhat:
"
Cho nen,
neu nong dan gan nhU
ch4ng
c6 gi thi dia chu eung khong eo von lie'ng
gi 16n; neu nong dan
chi
song
bing
cai to'i thieu can thiet thi ddi song
cua dia chu cung
ching
c6 gi la xa hoa; neu thd thuyen khong biet
minh hi hoc lot bao nhieu thi chu
lai
khong he biet cong cu de hoc lot
cua ho la may moc; Su xung dot ve quyen

Idi
eua ho dUdc giam thieu.
Dieu do, khong the cho'i cai
dUdc"^.
NhU vay,
giu!a
cac giai
ting
trong
xa hoi Viet Nam
luc
bay gid
vin
c6 sU tUdng dong rat
Idn:
du la giai
cap dia chu hay nong dan;
dii
la cong nhan hay tU san, ho deu la
nhuCng
ngUdi dan no
le
mat nUdc. Chinh vi vay ma c6 phong trao chong
thue;
phong trao Dong Du va vua Duy Tan mUu tinh khdi nghia vao
nam 1917. Theo Ho Chi Minh,
each
mang giai phong dan toe
d
Viet

Nam chi c6 the thUc hien dUdc tren cd sd "Chu nghia dan
toe",
nhan
danh "Quoc te Cong san". Xuat phat
ttt
dia vi cua ngUdi dan thuoc dia
mat
nU6c,
tiX
truyen tho'ng dan
toe
Viet Nam, Ho Chi Minh da danh
gia rat cao
siic
manh cua chu nghia dan toe chan chinh,
coi
do la dong
lUc
de nhiing ngUdi cong san nam lay va phat huy tren lap trUdng cua
giai cap v6 san. Ngon cd do khong the de rdi vao giai cap khac.
Con dUdng
ciiu
nUdc,
giai phong dan toe cua Ho Chi Minh la con
dUdng
each
mang v6 san. Day la cot
loi
trong tU
tUcIng

cua NgUdi, la
sU tho'ng nhat bien
chiing gifla
dan
toe
vdi giai cap, dan toe vdi quoc
te,
dan
toe
vdi chu nghia xa hoi: "Chi c6
chii
nghia xa hoi, ehu nghia
cong san mdi giai phong dUdc cac dan toe hi ap
hxlc
va
nhutng ngUdi
lao
dong tren the gi6i khoi ach no
le"^.
Su
gin
bo
giOa
doc lap dan
toe
va chu nghia xa hoi trong tU
tUcing
cua ngUdi viia phan anh qui
luat
khach quan cua sU giai phong dan toe trong thdi dai each mang v6

san,
vijfa
phan anh quan he khang kbit giiia mue tieu giai phong dan
toe vdi muc tieu giai phong giai cap, giai phong eon ngUdi, trong
d6
c6
phu
nfl.
1
Ho Chi Minh, Toan tap, tap 1, Nxb Chinh tri Quoc gia, H., 2000, tr.464.
2
Ho Chi Minh, Toan tap, tap 10, Nxb Chinh tri Quoc gia, H., 2000, tr.l28.
740
Xoa bo ach ap
bute
dan toe ma khong xoa bo tinh trang boc lot va
ap
btfc
giai cap thi nhan dan lao dong
v^n
chUa dUde giai phong. Chi
CO
the thiet lap dUdc
che
do cong
hiiu
ve tu lieu san xuat thi mdi xoa
bo
t&n
goc tinh trang

ngUdi
ap
biJtc
ngUdi, ngUdi hoc lot ngUdi, mdi thiet
lap
dUdc
Nh^
nUdc kieu mdi - cong cu dam bao quyen lam chu cua
ngUdi
lao
ddng
noi chung va
ngUcJi
phu
nuf
noi rieng: "Neu nUdc doc
\kp
ma din khong dUdc
hudng
hanh
phiic,
tU do, thi doc lap cung
ch^ng
eo
nghia
li
gi"^.
Do
v^y,
theo Ho Chi Minh, gianh dUde doc lap roi phai di

len
chu nghia xa hoi. Vi chu nghia xa hoi la moi ngUdi dUde an no, mac
a'm,
sung sUdng
tu
do.
Su
phat trien dat nUde theo eon dUdng xa hoi
chu nghia la mot dam bao
vutng eh^c
cho nen doc lap cua dan toe.
2.
VI
TRf
CUA PHU
NlJ
TRONG CACH MANG GIAI PHONG
DAN
TOC
"Noi phu
nut
la noi
phfin nrta
xa hoi. Neu khong giai
phdng
phu ni3
thi khong giai phong mot
nika
loai ngudi.
N^'u

khong giai phong phu nii la xay dUng ehu nghia xa hoi mot
ntla"^.
Van de giai phdng phu nut la mot bo
ph^n
tho'ng nhat trong giai
phong dan toe, xuyen suot trong tU
tudng
Ho Chi Minh. NgUdi la nha
tu
tUcing dfiu
tien trong lich
sut
Viet Nam dat vi
th§'
cua ngUdi phu
nH
Viet Nam ngang
Yikng
vdi nam gidi. Vdi tinh than nhan van cao ca va
dao
dtic
sang
ngdi,
Ho Chi Minh con la
lanh
tu tieu bieu cua the gidi
da di cao sU nghiep giai phong phu nii.
Trong tac
ph^m Di/dng
kdch menh nam 1927, Ho Chi Minh cho

r^ng
phu
nH
chiem da so trong
lUc lUdng
dan
toe,
trong nhan dan lao
dong. Da so' ho deu chiu nhieu dau kho nen c6 tinh than dau tranh
each
mang sau
s^c.
Phu ni3 la
lUc lUdng
each mang to
Idn.
An Nam
each
menh
ciing
phai c6
nQ
gidi tham gia, khong c6 ho thi
each
mang
khong the thanh cong. Su nghiep giai phdng phu nut khong phai la
cong viec rieng cua phu nut, ma n6
g^n
lien vdi giai phong dan toe, giai
phong giai cap, giai phong con ngUdi. "Dan ba con gai cung

nkm
trong
3
Ho Chi Minh, Toan
tSp,
tap
4, Nxb Chinh tri Quoc gia, H 2000, tr.56.
•*
Ho
Chf
Minh,
Tokn
tap, tap 9, Nxb
Chinh
tri Quoc gia,
H.,
000,
tr.523.
5
Ho Chi Minh,
To^n
tap, tap 2, Nxb Chinh tri Quoc gia, H., 2000,
tr.443.
741
nhan dan. Neu ca dan
toe
dUdc tU do, dUdng nhien ho
ciing
dUdc tu do.
NgUdc lai, neu dan

toe
con trong canh no le thi ho va eon cai ho cung
se song trong canh no le d6
thoi."
Phu
nijt chi
c6 the dat dUdc sU binh dang vdi nam gidi khi dan
toe
da gianh dUdc doc lap, tu do. Su nghiep giai phdng phu
ni3,
theo Ho
Chi Minh la "Mot cuoc
each
mang kha to va kho." Nhieu ngUdi lam
tUcing do la mot cong viec de, chi: "Hom nay anh nau cdm,
ria
bat,
quet nha, hom sau em quet nha, nau cdm,
riia
bat, the la binh dang,
binh quyen". Su nghiep giai phong phu nii bao gom trong gia dinh va
ngoai xa hoi. Day la mot nhiem vu c6 quan he mat thiet vdi nhau,
khong
nhiJng
khong triet tieu nhau ma con tho'ng nhat vdi nhau.
NgUdi phu nut dUdc giai phong ngay trong gia dinh khong c6 nghia la
ho thoat li cong viec gia dinh ma trai lai con to dieu kien tot hdn cho
ho thUc hien thien
chdc
lam me, lam vd trong quan he binh dang v6i

nam gidi. Vai tro cua ngUdi phu nii trong gia dinh vdi tU
each
la
ngu6i
chu chan chinh cua gia dinh, mot te bao cua xa hoi. Gia dinh la mot
cong dong xa hoi dac biet gan bo vdi nhau
bdi
quan he hdn nhan va
huyet tho'ng. Theo Mac day la "Quan he
thii
ba tham gia ngay tit dau
vao qua trinh phat trien lich sii la hang ngay tai tao ra ddi song cua
ban than minh, con ngUdi con tao ra ngUdi khac, sinh soi nay
nd,
do la
quan he vd chong, cha me va con cai, do la gia dinh" . Trong suot qua
trinh lich
stt,
cac hinh
thUc
gia dinh c6 nhieu bien doi sau sac va chiu
anh
hudng
quye't dinh cua nen kinh te - xa hoi khach quan. Che do
tU
hiiu xuat hien, nam gi6i dong vai tro quan trong trong kinh te va lao
dong. Su bat binh
d4ng
trong xa hoi da din den bat binh ding trong
gia dinh. Dan

toe
dUdc giai phong la yeu to' quye't dinh de phu nii xay
dUng gia dinh hanh phuc. Quan tam den gia dinh la dieu kien de xay
dung xa hoi ehu nghia. Muon thuc hien dUdc sU nghiep giai phdng nay,
phai
diing vii
luc cua cuoc
each
mang, do la sU tien bo ve chinh tri,
kinh te, van hoa, phap
lu§t.
Ho Chi Minh rat coi trong "nut quyen". Chinh vi
v^y,
viec giai
phong phu nii trong gia dinh gan lien vdi giai phong phu
nijt
ve mat xa
hoi.
Giai phong phu
niS
ve xa hoi la
nh^m
nang cao vi the
eiia ngUdi
phu
nuE
trong xa hoi. Phu nii phai tham gia cong viec xa hoi, la
ngUdi
chu thUc sU cua xa hoi. Day viia la quyen
Idi,

vua la trach nhiem cua
6
Cac Mac-
Angghen.
Tuyen
tap, Tap
1.
Nxb
Sil
that, H., 1980. tr.288.
742
phu nii. Ho Chi Minh noi
"Xem
tU
tudng
va viec lam cua dan ba, con
gai thi biet xa hoi tien bo nhU the nao". Ban Hien phap dau tien do
NgUdi lam
trudng
Ban soan thao da ghi ro "Dan ba ngang quyen vdi
dan ong ve moi phUdng dien". NgUdi yeu
eSu
cac nganh, dia phUdng
phai tao dieu kien de phu
nU
phat huy quyen cong dan cua minh: "Phu
nut tham gia ngay cang dong va cang
d^c
lUc
trong cac nganh kinh t§',

chinh tri, van hoa, xa hoi; the la
dudi
ehe do tot dep
ciia
nUdc Viet Nam
dan chu cong hoa, phu nii da thUc sU lam chu Nha nUdc."
Ho Chi Minh danh gia cao
lUc lUdng
chinh tri cua phu
nii
va rat
quan tam giai phdng phu
nH
ve chinh tri. Theo NgUdi, giai phdng
chinh tri cho phu nil phai
b^t
dau
tu!
viec trang bi cho ho cong cu li
luan, to
chiic
ho tU giac tham gia tich cUc cac cuoc dau tranh chinh tri
de giai phong dan toe. Gianh dUdc chinh quyen la muc tieu
ciia
moi
cuoc
each
mang vdi
each
mang

v6
san, viec gianh dUdc chinh quyen
m6i
chi la giai doan dau tien. Van de quan trong la phai
sxi
dung chinh
quyen de cai tao xa hoi cu, xay dUng xa hoi mdi. NgUdi phu nii tii cho
bi coi la "dan ba phai quanh quan ben hep", trong xa hoi mdi, phu
nii
dUdc tham gia vao cac to chiic chinh tri, trd thanh can
bp
lanh dao,
quan li xa hoi, binh dang vdi nam gidi. Trong
suo't
qua trinh
d
cUdng
vi la Chu tich nUde, Ho Chi Minh
luon luon
quan tam den viec tuyen
truyen, giac ngo phu nii, dua phu nii tham gia tich cUc cong viec cua
each
mang. NgUdi chu y neu gUdng cua phu
nQ
the gidi nhU phu nii
Lien X6, Trung Quoc.
Tijf
nhiing phu nii dau tien tham gia vao to chiic
Hoi Viet Nam Caeh mang thanh nien nam 1925, den doan the phu nut
ra ddi, trong qua trinh dau tranh

each
mang gianh chinh quyen, trong
cuoc tong
tuy^n
cvi bau Quoc hoi dau tien cua nude Viet Nam dan chu
cong hoa, phu nii da cd dai dien cua gidi minh trong cd quan quyen
lUc
cao
nha't
cua Nha nUdc. Do la ket qua eua qua trinh
nh^n
thiic va to
chdc
thUc hien tU tudng giai phdng phu nii ve chinh tri eua Ho Chi
Minh. NgUdi cung da nhieu
Ian
phe phan nghiem
kh^c
thai do hep hoi,
thanh kien vdi phu nii cua mot
so
can bo lanh dao doi vdi viec dao tao,
boi dudng va
srt
dung can bo nii trong bo may Nha nUdc.
Di doi vdi viec giai phong phu nut ve chinh tri la giai phdng phu
nii ve kinh te. Day la dieu kien cd y nghia quye't dinh de phu nii binh
dang vdi nam gidi, vi mot trong nhiing nguyen nhan ma phu nii phai
'^HoChiMinh,
Toan

tap,
tap 11, Nxb Chinh tri Quoc gia, H., 2000, tr.256.
743
le thuoc vao nam gi6i la do phu thuoc vao kinh te. Ho Chi Minh
danh gia phu
nijt
la mot
lUc lUdng
lao dong quan trong. Do vay, trong
tam cua giai phong phu nii ve kinh te la giai phdng siic lao dong phu
nut: "Bay gid toan dan ta ai ciing muon xay dUng chu nghia xa hoi.
Muo'n xay dUng chu nghia xa hoi phai lam gi? Nhat dinh phai tang
gia san xuat cho nhieu.
Mud^n
san xuat nhieu thi phai cd nhieu
sxlc
lao dong. Muon cd nhieu
siic
lao dong thi phai giai phdng
siic
lao
dong cua phu nii" .
Giai phdng phu
nxi
ve kinh te khong nhiing tao dieu kien, cd hoi
phat trien tai nang, tri tue cua phu nii ma con dap
ling
nhu cau kinh
te quoc dan ve nguon nhan
lUc

nii. NgUdi
nhdc nhd
lanh dao cac ddn
vi thuc
hien
quyen binh dang trong lao dong san xuat cho phu
nQ
la
phai phan cong lao dong phu hdp vdi siic lao dong cua phu nut, cham
lo
ddi song hoc tap cho con cai ho de ho yen tam san xuat. Phu nut ciing
la
ngUdi
chu nUdc nha. De
xdng
dang la ngUdi chu thi phu nut phai ra
sdc
tang gia san xuat, thUc hanh tiet kiem. "Tang gia san xuat va
thUc
hanh tiet kiem la con dUdng di den xay dUng thing
Idi
chu nghia xa
hoi,
xay dUng hanh phuc cho nhan dan. Tang gia la tay phai cua hanh
phuc,
tiet kiem la tay trai cua hanh phuc" .
3.
CAC GIAI PHAP
D^
GIAI PHONG PHU

NlT
Giai phong phu
nuf
la mot cuoc
each
mang sau
sic
va toan dien.
Ho Chi Minh coi day "la mot cuoc
each
mang kha to va kho". Tu
tUcing
trong nam khinh nii da an sau vao y
thutc
cua con ngUdi. Viec lam thay
doi y
thdc
nay la mot cuoc
each
mang
lau
dai va "khong the dung vu
lUc".
Ho Chi Minh dac biet quan tam den cac giai phap de giai phong
phu nut. Giai phong phu nut khong
chi
the hien d dUdng
16'i,
chu trUdng
ma con can phai thong qua tai to chute, nghe thuat lanh dao. NgUdi

quan tam thUc hien he thong cac giai phap, do la thong qua tuyen
truyen, giao
due,
phap luat, dau tranh tU
tu3ng,
thong qua cac to chiic
cua phu nut Theo NgUdi , phai ket hdp dong bo cac giai phap. Dieu
kien khach quan de phu nut
khing
dinh vai tro cua minh la yeu to xa
hoi vdi nhutng quan diem, dUdng
16'i,
chinh sach cua Dang va Nha nU6c.
8 H6
Chi Minh. Toan tap, tap 9. Nxb Chinh tri Quoc gia. H., 2000,
tr.523.
^H6
Chi Minh. Toan tap, tap 11, Nxb
Chi'nh
tri Quoc gia, H 2000, tr.257.
744
Dieu kien chu quan chinh la ban than phu nii, yeu to' tien quye't
de phu nut tU giai phdng minh: "Ve phan minh, chi em phu
nvL
khong
nen ngoi
ch6
Chinh phu, chd Dang ra chi thi giai phdng cho minh, ma
tu minh phai
tU

cUdng, phai
d^'u
tranh" . Vdi y chi vUdn len ciia ban
than phu nut de ngang hang xa hoi vdi nam gidi, phu nii phai trai qua
cuoc
dKu.
tranh thoat khoi tU tudng an
ph^n,
bing
long vdi hanh phuc
chat hep trong gia dinh, khic phuc tam li tU ti, dau tranh vdi chinh
ban than minh, dam dam nhan trach nhiem lam chu: "Moi mot ngUdi
va tat ca phu nii phai hang hai nhan lay trach nhiem cua ngUdi lam
chu
dKt
nUdc, Muon lam trdn nhiem vu ve vang do, phu nii ta phai
xoa bo tam li tU ti va y lai, phai cd y chi tU cUdng, tU lap; phai nang
cao len mai trinh do chinh tri, van hoa,
ki
thuat" .
Phu nut muon vUdn len lam chu tren cac
linh
vUc kinh te, chinh
tri,
van hoa, xa hoi thi phai tich cUc hoc tap. Ngay ngay dau tien sau
khi doc ban Tuyen ngon doc
Mp,
sang ngay 3 thang 9 nam 1945, Ho
Chi Minh da dat ra hang
loat

cac van de ve van hoa - xa hoi nhU giai
quyet nan dot, giao
due
nhan dan tinh than can, kiem,
liem,
chinh,
Phong trao diet giac dot dien ra soi noi. NgUdi cho rang "Mot dan toe
dot la mot dan
tgc
yeu". Phu nii lai cang
cSn
phai hoc, cd nhU the phu
nut m6i c6 the binh dang vdi nam gidi. Phu nii tham gia cong tac xa hoi,
tich cUc hoc tap, mot mat la sU the hien quyen binh dang, mat khac
gop phan "chuta benh" thanh kien ciia ngUdi khac doi vdi minh. Dinh
kien v6i phu nut se din din thay doi neu vai trd cua phu nii ngay cang
trcl
nen nang dong, tU chu va quye't doan hdn.
Ket luan:
T\X
dau
theki
thd nhat, Hai Ba TrUng phat cd danh giac
cdu
nU6c
cUu
dan. Truyen tho'ng do dUdc phu nut Viet Nam ke'tuc, phat
trien gop phin xutng dang eua minh vao sU nghiep giai phdng dan
toe.
Su thong

nh^'t
bien
chutng
giuta giai phong dan toe va giai phdng phu
nii la he thong cac luan diem the hien tam nhin chinh tri, tinh cam
dan
toe
va tinh nhan van cao ea ciia Ho Chi Minh. Tu tUdng nay la mot
cong hien to
Idn
cua NgUdi do'i vdi sU nghiep giai phdng dan toe noi
chung va tien bo cua phu nii noi rieng. Day la van de viia c6 y nghia
khoa hoc, viia cd gia tri thUe tiin sau sic. Phu nut la "phan
niia.
xa hoi"
dang
CO
nhiing dong gop dac biet quan trong trong viec phat huy siic
manh dan toe, thUc hien thanh cong sU nghiep doi mdi dat nUde.
10 Ho
Chi Minh, Toan tap,
tap
9, Nxb Chfnh tri Quoc gia, H., 2000, tr.524.
11 /fd
Chi Minh, Toan tap, tap 10, Nxb Chinh tri Quoc
gia,
H., 2000, tr.294 - 295.
745