Vấn đề việc làm cho sinh viên chuyên ngành Luật sau tốt nghiệp

VAN DE
VIEC
LAM
CHO SINH VIEN
CHUYEN NGANH
LUAT SAU
TOT NGHIEP
THS. D6
THI
BICH
NGUYET
Khoa Luqt - DHQGHN
1.
Thirc
trang van de
viec
lam cho sinh vien nganh Luat hien nay
Sau han 27 nam thanh lap, den nay Khoa Luat
true
thugc
DHQGHN (hien nay va thugc Dai hgc Tong hgp Ha Ngi, Dai hgc
Khoa hgc Xa hoi & Nhan van
trudfc
kia) da dao tao han 20.000 cu
nhan Luat hgc cac he chinh quy, phi chinh quy, hang tram thac sy va
tien sy, day la nguon cung ca'p nhan
luc
doi dao cho cac ca quan quan
ly
nha nude, cac ca quan bao ve phap luat, cac to
chiic,

doanh nghiep
thugc mgi thanh phan kinh te gop phan khong nho thuc hien muc
tieu "Xay dung nha nu6c phap quyen XHCN Viet Nam" do Dang, Nha
nude
de ra.
Khoa Luat la mot trong nhung trung tam dao tao Luat hgc c6 uy tin
eiia Viet Nam dugc thanh lap
tir
nam 1976 (ben canh Dai hgc Luat Ha
Ngi,
Dai hgc Luat thanh pho Ho Chi Minn). Vao thai diem do, Khoa
Luat la trung tam dao tao Luat hgc
a
bac Dai hgc duy nhat a Viet Nam.
Tijr
do den nay, Khoa Luat
luon giii
viing vi
tri
la mot trong nhung ca sa
dao tao va nghien
ciJu
Luat hgc hang dau
ciia
ca
nude.
Tren thuc te, sinh
vien Khoa Luat sau tot nghiep nhan viec tai cac ca quan nha nuac, ea
quan bao ve phap luat, cac doanh nghiep dugc danh gia tot tren ca hai
phuang dien: chuyen mon va lap

trucfng
tu tuang - chinh tri, dam bao
tieu chi "can bg phai vira hong
vira
chuyen" nhu Bac Ho da day.
Tuy nhien, khong phai khi nao va
6
dau sinh vien Luat cung c6
viec lam mot
each
thuan
Igi
va
diing
nhu mong
mudn
(viec lam
phii
hgp
vdi
chuyen nganh dugc dao tao, phu
hcfp vcfi
nguyen vgng ). Da
qua roi
thdi
ky sinh vien tot nghiep ra trucng dugc Nha
nude
phan
37
cong cong tac. Cac ca so dao tao cung khong con theo d5i sinh vien

sau tot nghiep mot each c6 to chuc va he thong. Mot chu trinh dao tao
pho bien, do la: tiep nhan sinh vien
triing
tuyen vao truang, qua mot
khoa hgc khoang tir 4 den 6 nam, neu hgc hanh suon se, sinh vien se
tot nghiep va dugc nhan bang. Hien nay, hau nhu cac truang dai hgc,
cac khoa khong c6 bg phan (chuyen trach) theo doi sinh vien sau to't
nghiep, dieu nay that su kho, kho vi rat nhieu bo bugc
ciia
cac nguyen
tac hanh chinh va tai chinh: chi tieu bien che c6 han, ca so vat cha't va
cac phuang tien quan ly hien dai dang ra't thieu, mat khac,
sir
phat
trien ciia khoa hgc cong nghe mang
lai
nhieu ca hoi de con nguai phat
huy kha nang, nhung
ciing
tao ra khong it thach thuc (nhu cau
lao
dgng ky thuat cao tang, nhu cau lao dgng gian don, ky thuat tha'p
giam, trong khi do dao tao chua thuc su dap
ling
dugc nhu cau din
den
sir
mat can doi giira dao tao va sir dung nguon nhan luc).
Tuy chua c6 mot bo phan chinh thirc theo doi sinh vien sau tot
nghiep song, vai

nhiJng c6
gang nhat dinh, bang
each
nay hay
each
khac,
chung toi cung da thay ro thuc trang: ra't nhieu sinh vien Luat tot
nghiep khong c6 viec lam hoac phai lam
nhSng
cong viec khac khong
diing
chuyen nganh dugc dao tao; sinh vien dugc dao tao chinh quy
tim kiem viec lam kho khan, nhieu sinh vien khong c6 viec lam, trong
khi do so
lugng
nguai dang ky
dir
thi tuyen vao he tai
chiie
van gia
tang (so lugng thi sinh dang ky du tuyen cao, trong khi chi tieu dao
tao tha'p).
2.
Nguyen nhan
Co nhieu nguyen nhan dan den tinh trang "vira
thijra vira
thieu can
bg",
sinh vien kho khan trong tim kiem viec lam nhu hien nay,
chiing

toi dua ra mot so nguyen nhan ca ban sau day:
Thif
nhd't,
chiing ta dang
"thu
huang" nhirng kho khan chung ciia
tinh trang kinh te-xa hoi cung nhu cua nganh giao
due
nuac nha:
ngheo nan ve kinh te, lac hau ve cong nghe, nhung
mau thuSn
kho hoa
giai trong qua trinh phat trien (trong khi xa hoi yeu cau
vita
phai phat
trien quy mo, vira phai ga'p
riit
nang cao cha't lugng va phat huy hieu
qua, dap
ling
nhu cau cao ve nguon nhan luc )
Thii
hai, chung toi muon de cap den mot
nguyen
nhan
niJa
(ciing
38
la tinh trang chung
ciia

dao tao Viet Nam), do la: dao tao con nang ve
ly thuyet, ly
luan
han lam ma thieu thuc
ti6n,
thuc te; rat thieu su tang
cudng lien ket giira boat dgng dao tao va nghien
ciiu
khoa hgc cong
nghe
ciia
cac ca sa dao tao vai san xua't va xa hoi; cac truang dai hgc
thieu su gan ket vai cac vien nghien
ciru,
cac doanh nghiep, khu cong
nghe, khu che xuat, khu kinh te trgng diem
Mot va'n de khac trong dao tao can phai nhac
t6i,
do la: Mac du,
Chien
luge
phat trien giao due 2001 - 2010 da chi r5: "Can giup cho
sinh vien c6 nang luc thich
I'fng
vai viec lam trong
xd
hoi, nang
life tU
tqo viec lam cho minh va nhung ngudi khac " song, hien nay sinh
vien van dang thu huang phuang phap giao

due
thu dgng. Chiing ta da
to
chire
nhieu hoi nghi, hoi thao ve doi
mdfi
phuang phap giang day,
nhieu bai viet, y kien, tham luan
eiia
cac nha giao, cac nha khoa hgc
vdi
Cling quan diem phai thay doi phuang phap giang day, tranh tinh
trang giang vien doc thoai, dgc thugc giao trinh tren
Idp ,
nhung tren
thuc te, phuang phap giang day chua c6 nhiing bien doi manh va cha't
lugng. Anh huang
ciia
nen giao due theo ke hoach va bao cap con qua
nang ne.
Cimg vdi
su chuyen bien manh me ve ca che xa hoi
(tir
tap trung
quan lieu bao cap sang nen kinh te thi
tru&ng
dinh huang XHCN) vai
tro ciia Nha nude trong giai quyet viec lam cung thay
ddi
ca ban, thay

vi bao ca'p trong giai quyet viec lam, Nha nude tap trung tao ra ca che,
chinh sach thong thoa, tao hanh
lang
phap ly, xoa bo hang rao ve hanh
chinh va tao dieu kien vat chat bao dam cho cong dan tu do dau tu
phat trien san xua't, tu do hanh nghe, hgp tac va thue mudn lao dgng;
ca hoi viec lam tang
len
va it bi rang bugc bai nguyen tac hanh chinh
va y chi
chii
quan cua Nha
nudfc.
Tirng budc
hinh thanh ca che phan
bo lao dgng theo quy luat ciia thi
trudng
lao dgng, phu hgp vai nhiing
chuyen bien manh me ciia nen kinh te, Nha
nude
da chuyen han
tii
ca
che quan ly hanh chinh ve lao dgng sang ca che thi
trudng.
Tuy nhien,
de thich nghi
vdi
nhirng thay doi do, sinh vien rat can
sir hudng

dan
each
hoe, each lam, huang nghiep sau sat, cu the han nira. Cac ca sa
dao tao can phai
chii
dgng han, quan tam han nua den va'n de
hu6ng
nghiep cho sinh vien khong
chi
khi cac em sap tot nghiep ma trong
suot qua trinh hgc tap. Ve va'n de nay, tai Hoi nghi Cong tac sinh vien
39
loan quoc giai doan 1998 - 2002, Pho Chu
tich
nuac
Nguyen
Thi Binh
cung da phat bieu: chiing ta can phai nhin thang vao mot su that, do la,
nha truang chua thuc su nghe sinh vien noi, chua thue
sir
noi cho sinh
vien hieu va
cQng
chua thuc su lam cho sinh vien tin.
Tliii
ba, cac ca quan nha nude dang
tr6
nen qua tai, trong khi chi
tieu bien che han che. Thuc te cho tha'y, hien nay, ben canh mot ty
le

nho sinh vien nang dgng trong tim kiem viec lam thi dai da so' sinh
vien sau tot nghiep
d6u
mong muon tim dugc viec lam trong cac ca
quan nha nude, tam ly "on dinh, ngai thay doi" van dang la mot luc
can tren con
ducfng
tim kiem viec lam cho sinh vien.
Thic
tu, mot nguyen nhan khac mang tinh dac trung ciia nganh
Luat ma chiing toi muon noi den, do la, cac ca quan, dan vi, to
chiic
va cong dan chua c6 nhan thirc diing ve vai tro cua ngu5i can bg phap
ly trong dai song xa hoi. Mac
dii,
muc tieu xay dung nha nude phap
quyen XHCN Viet Nam da dugc Hien phap ghi nhan va khau hieu
"Song va lam viec theo hien phap va phap luat" da tra thanh phuang
cham song, song tren thuc te thi v6i trinh do dan tri chua cao, tu duy
ciia
ngucfi
dan A Dong bi anh
hucfng
sau
sdc
cua nhirng "chin bo lam
mudi", "mot diiu nhin, chin diiu
Idnh"
nguai dan chua thuc su c6
thoi quen so'ng theo phap luat va

sii
dung phap luat de bao ve minh.
Chinh vi nhan
thiic
do ma can bg phap ly chua dugc trgng dung, dan
den sinh vien Luat ra truang chua dugc tuyen dung nhieu. Hang ngay
neu theo doi cac muc rao tuyen chgn lao dgng tren cac mat bao, chung
ta m6i thay rang nhu cau ve can bg phap ly ciia cac ca quan, doanh
nghiep that khiem ton so v6i nhu cau tuyen dung cua cac nganh
nghe khac.
3.
IVlot
so giai phap
Cong tac viec lam cho sinh vien sau tot nghiep can phai dugc
xay
dung nhu mot thanh phan hiiu ca trong ke hoach, chuang trinh cong
tac HSSV trong giai doan truac mat - trong do, viec lam cho sinh vien
phai dugc giai dap ro rang, he thong, hgp ly va kha thi; viec lam cho
sinh vien can phai la diem chot trong mot chu trinh dao tao, de thue
hien dugc dieu do, can thuc hien tot cac giai phap sau:
ThiJt
nhat, tren tinh
thSn
doi m6i phuang phap dao tao theo
hudng
40
boi
du9ng
cho sinh vien tinh
chii

dgng, tich cue, sang tao trong hgc
tap,
boi duang nang luc tu hgc, tu ren
luyen,
tu danh gia, b6i duang ky
nang thuc hanh, sinh vien phai dugc khuyen khich phat bieu suy
nghi
ve
each
hgc tap ciia minh va
each
giang ciia thay, gop y cho viec doi
mdi
phuang phap day-hgc sao cho sat vai thuc
ti6n.
Trong giang day
giang vien khong ap dat y kien cua minh, ma can
sin
sang tranh luan
va
CO
the chap nhan y kien phan bac cua sinh vien ma khong cam thay
mat the dien. Ve phia ca sa dao tao can thuc su nghe sinh vien noi,
thuc su hieu hg de c6 dinh huang diing va phu hgp trong dao tao, quan
ly. Khung chuang trinh dao tao can dugc chinh
sira,
bo sung theo
hudng
sat
v6i

thue te, dap
ling
dugc yeu cau ciia nen kinh te-xa hoi
trong giai doan
mdi.
Sinh vien ngay nay ngoai cac pham cha't, nang
luc chuyen mon nghiep vu, can dugc cac nha truang trang bi nang luc
to
chiic,
nang luc giao tiep, nang
lire
tu duy kinh te, tu duy ky thuat,
cong nghe va nang luc thich
ling
vdi moi
truofng
mai. Ai c6 nang luc
thuc su se
CO
nhieu ca hoi tim dugc viec lam phu hgp vai minh. Cac ca
sd
dao tao can phai c6 huang dao tao
chii
dgng han, huang dao tao
den
nhiJng
yeu cau tap trung han, vi du: cac nha truang c6 the tang
cuang lien ket trong dao tao, dao tao c6 dia chi (theo dan dat hang
ciia
cac dan vi, doanh nghiep ).

Thif
hai, cac
trucfng
dai hgc khong nen bi khong che chi tieu tuyen
sinh nhu hien nay de c6 the tao ra mot ca che canh tranh
lanh
manh,
bat bugc hg phai nang cao cha't lugng dao tao, dam bao uy tin "thuang
hieu" ciia minh. Dong
thcfi,
can phai coi ty le sinh vien tot nghiep ra
truofng tim dugc viec lam la mot trong nhiing tieu chi xep hang cac
truofng dai hgc.
Thii
ba, to
chiic
gan viec hgc tap cua sinh vien vai thirc
Xitn
nghe
nghiep, ciing nen c6 su ban bac, giao
luu
vai sinh vien mot each hieu
qua han
niia,
thuc su coi trgng su tham gia tich
cue ciia
sinh vien vao
qua trinh dao tao
ciia
nha

trudng.
Cac ca sa dao tao truac tien phai
giiip
sinh vien nhan
thiic
dung quan niem ve viec lam,
loai
bo tu tuang coi
trgng nghe nghiep nay ha tha'p nghe nghiep khac, sinh vien phai hieu ro
ban chat cua viec lam: "Mgi hoqt dgng lao dgng tqo ra nguon thu nhqp
khong bi phap luqt cam diu
ducfc thica
nhan Id viec lam " dugc quy dinh
tai Dieu 3 - Chuang II - Bg Luat Lao dgng eiia Nha
nu6e
ta.
41
Tren nen nhan thuc ay, nha
trudng giiip
sinh vien tu tao viec lam,
tao dieu kien cho hg giao luu vai nhirng
ciru
sinh vien cua nha truofng
da thanh dat, tao ra su gan ket giira hg. de giai quyet
turng
buac ngi
dung giang day va thuc hanh, boi duang nang luc hgc tap, tao nghiep.
Thii
tu, nha truang chu dong han trong quan he vdi cac ca quan
quan ly lao dgng, ca quan ke hoach va dau tu, cac ca sa dao tao khac

de cung nghien cuu nhu cau nhan luc, thuc trang su dung nhan luc,
hu6ng
dao tao nhan luc.
Tien tai m6i ca sa dao tao nen c6 mot bg phan (c6 the la bg phan,
phong hoac ban) theo d5i sinh vien sau tot nghiep va tu va'n nghe
nghiep, viec lam cho sinh vien. Bg phan nay phai nam trong tong the
ca cau bg may boat dgng cua nha truang, phai dugc quan tam, dau tu
ve nhan su, ca sa vat cha't, cong nghe thong tin de c6 the boat dgng
hieu qua. Bg phan theo doi sinh vien sau tot nghiep va tu va'n nghe
nghiep se thay mat nha truang duy tri moi quan he mat thiet
v6i
cac ca
quan sir dung lao dgng de dua sinh vien t6i do thuc te, thue tap. Thue
tap la ngi dung bat bugc trong chuang trinh dao tao
a
hau het cac
truang dai hgc hien nay, la ca hoi de sinh vien eg xat vai thuc te, tap
lam nhung cong viec chuyen mon,
sir
dung nhirng kien
thiic
da hgc
vao cac cong viec chuyen mon hang ngay.
ThA nam, cac ca sa dao tao nen to chiic cac boat dgng mang tinh
chat tu van viec lam thu6ng xuyen dudi nhieu hinh thiic, giiip sinh
vien tiep can nhieu han vai cac nha sir dung lao dgng, c6 the la: to
chiic cho sinh vien gap go, giao luu vai cac don vi, ca quan c6 nhu cau
tuyen dung, vai cac cuu sinh vien da thanh dat cua nha truang. Mot
trong nhiing hinh thiic tu van viec lam hieu qua hien nay ma
DHQGHN va nhieu nai dang trien khai, do la: to chiic hoi chg viec

lam. Muc dich cua to
chiie
hoi chg viec lam la cung ca'p cho ngudi lao
dgng va ngudi sir dung cac thong tin ve lao dgng, viec lam, kha nang
cung-cau lao dgng, tao ca hoi cho ngudi tim viec va ngudi tuyen dung
dugc true tiep tim
hi^u
nhiing nhu cau
ciia
nhau. Sinh vien hieu dugc
nhu
cdu,
tieu chi tuyen dung de tu dieu chinh, cap nhat kien thiic can
thiet de cd the
dt
dang han trong qua trinh tim viec lam phii hgp khi
to't nghiep. Thong qua Hoi chg viec lam chiing ta cung thu nhan dugc
nhirng thong tin khac ve lao dgng - viec lam: ve tinh trang that nghiep,
42
loai lao dgng nao dang thieu, loai lao dgng nao dang c6 it ca hoi dugc
tuyen dung, tieu chi tuyen dung Dong thdi, thu nhan phan hoi
tir
ea
quan sir dung lao dgng ve chat lugng va su phii hgp
ciia
sinh vien tot
nghiep, gop
phSn
dieu chinh kip thdi chuang trinh dao tao, quy trinh
quan ly dao tao, dap

ling
tot nha't nhu cau thuc te
ciia
thi trudng lao
dgng doi vdi nguon nhan luc cd chuyen mon sau.
Thii
sau, dd'i vdi sinh vien tot nghiep chuyen nganh Luat hgc, de
khac phuc phan nao tinh trang khd khan trong tim kiem viec lam, cac
ca sd dao tao can day manh han nira cong tac tuyen truyen, pho bien
va giao
due
phap luat trong nhan dan. Dong thdi, khang dinh vai tro
cua can bg phap ly trong ddi song xa hoi hien nay.
Tai lieu tham khao
1.
Nguy6n
Thi Hang Lao dgng va viec lam - Nhiing buac
tie'n
quan
trgng.
Tap chi Cong san so 652, nam 2002, tr.3.
2.
Dang
Tii
Lan
Nhvtng nhan to tac dgng den van di giai
ciuye't
viec lam a
nude
ta.

Tap chi Ly luan chinh tri, so' 12, nam 2002,
tr.42.
3.
Thuc trqng va nhung van di ton tqi vai lao dgng nong thon,
Tqp chi Nghien
ci(u
Dong Nam A, so 6,
nam
2002, tr.62.
4.
Nguyin
Thi
Binh
Bai phat bieu tqi Hoi nghi cong tac HSSV
Todn quoc giai doqn 1998 - 2002.
5.
Bao Phap luqt
sdra
ngay 6/10/2003.
6. Bao Ddi song va phap luqt so 41
(137).
7.
Nguydn
Van
Dan
Ban vi giao
diic
trong nin kinh te'thi
trudng.
Tap chi Giao

due,
sd
116
(6/2005),
nam
2005, tr.3.
8. Pham Thi Song
Hanh
Dao tqo dqi hgc a Vuang quoc Anh va
suy
nghi
vi
ddi
mai ngi dung, phuang phap dao tqo a khdi
trUdng dqi hgc kinh te'Viet Nam, Tap chi Giao due, so 114
(6/2005), nam 2005, tr.46.
43