ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
NGÔ THỊ NGỌC HÀ
HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN KHÁI NIỆM
CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT VÀ NĂNG LƯỢNG
TRONG CHƯƠNG I – SINH HỌC 11-THPT
LUẬN VĂN THẠC SĨ SƯ PHẠM SINH HỌC
HÀ NỘI - 2011
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
NGÔ THỊ NGỌC HÀ
HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN KHÁI NIỆM CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT
VÀ NĂNG LƯỢNG TRONG CHƯƠNG I- SINH HỌC 11 TRUNG HỌC
PHỔ THÔNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ SƯ PHẠM SINH HỌC
Chuyên ngành: LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
Mã số: 60 14 10
Người hướng dẫn khoa học: PGS-TS Nguyễn Đức Thành
HÀ NỘI - 2011
MỤC LỤC
LI CM N - 3 -
C TIN C - 15 -
n c - 15 -
1.1.1. m - 15 -
1.1.2. m sinh hc: - 19 -
1.1.3. hm c
c ph n nay: - 24 -
thc tin c - 25 -
nh thc trng dy ht
chc 11- Trung hc ph - 25 -
1.2.3. Kt qu nh thc tr - 31 -
1.2.4. : - 32 -
-
SINH HC 11- THPT. - 33 -
t chc
11 -Trung hc ph - 33 -
ct ch
hc 11- Trung hc ph - 33 -
i dung ct ch
c 11- Trung hc ph - 35 -
n h thm c
vt chc 11- Trung hc ph - 39 -
2.3. Bit
chc 11-Trung hc ph - 46 -
2m
trong dy h - 46 -
n
t chc 11- Trung hc ph - 48 -
-NL vi s h tr ca phn mm IHMC
Cmap Tools - 57 -
- 57 -
- Dng b dng b sau: - 58 -
+ n - 58 -
ng KN b sung. - 58 -
ng m - 59 -
Cmap Tools - 61 -
n KN CHVC- NL ca sinh v dng
- 62 -
n 1 - chun b ca GV - 62 -
2.4.2n 2 - n khai t chc DH b - 63 -
C NGHIM - 67 -
3.1.Mc nghim - 67 -
3.2.Ni dung thc nghim - 67 -
3.3. c nghim - 67 -
3.3.1. Chng thc nghim - 67 -
3.3.2. Chn lp TN - 67 -
3.3.3. Chn GV dy TN - 68 -
3.3.4. c nghim - 68 -
3.4. X liu - 68 -
ng - 68 -
- 70 -
3.5. Kt qu thc nghim - 71 -
3m tra - 71 -
- HS cng c thn thc. Qua
HS i quan h gi
gi kin th - 82 -
KT LUN NGH - 83 -
U THAM KHO - 84 -
PH LC - 87 -
DANH MC CC K HIU, CC CH VIT TT
DH
Dy hc
DHKN
i chng
ng vt
GV
HS
Hc sinh
KN
m
PPDH
SGK
THCS
Trung h
THPT
Trung hc ph
TN
Thc nghim
TV
Thc vt
M U
ci my hc hin nay:
i nhng chuyn bin c
i mt tt yu.
Trong ngh quyt s 40/2000/QH10 ca quc h i m
c ph nh: M i m c ph
ng n
ph i nhn nguc phc v CNH-
p vi thc tin thng Vi
g vi s i mi ny hn phi m
trong Hi ngh ln th VI- n mi m
y hc tt c p hc, bc hc, kt hp tt hc vng
vdng nhy hc hi bng cho hc sinh
nhc gii quyt v
Mi s c c tip cn
nhi tri thc mc sinh ht trong nh
khoa h i mi n
dy ht v t yi mi chung v PPDH ca
c.
1.2.ng dy hg c
11-Trung hc ph
y hy hc sinh hc ch
chc hong nhn thc cho hc sinh.Sinh hc thc nghi
cu v th gii s thn kin thc c
cc phn cht ca s vt, hi
bn trong sinh gii.
Sinh hc 11- n dn qua tng
mc , t, kin thm chim t trong ln
khng kin thc.
1.3.Xu thc trng dc m Sinh hc hin nay
Chng kin thc ca hc sinh phn ln ph thuc nm v
ca mi KN, nc ni dung KN Sinh hng ph bin
c thu vic nm vng bn cht ca
n n dng
p, gii quyng trong thc t m v ca
GV trong dy hi ch u h th a chn s
dt trong nhng yu t khoa
hm, tu kin cho ving nhn thc ca HS.
1.4.Xu
H thng KN Sinh hn tng c kin thc Sinh h coi vic
m vng h thng KN Sinh h ng cho
HS kh n dng vng chu qu n thc sinh h
ng h
c th gii quan khoa hc t
ng nhn thc KN Sinh hng trong vin
i m
Xut ph nhchnBi
trim trong dy h t chng -
Sinh hc 11 - Trung hc ph
2.Lch s u:
gii
Viu v c tp trung nhiu :
n dy hc Sinh
hc p hc thuy
Trong cu y hc Sinh hc c
V.M.Kocxunxcaia( 1966) l n m
n KN , ln th c b
triu trong s
trii quan h gi 2 loi KN
nh, s n KN Sinh ht ch
vi vin n
nhng KN ch m t n , gii h
n tun t
Cui dung dy hc n
mu mm bc c
ng th cng chun b cho HS lp
i nh tu kin cho h u kin tip thu KN bc hc
tip theo.
Trong cu y ha N.M.Scatkin( 1971 cho
rng n d nng n i
ng s kin rt li HS ln tu dn ti KN
mi.
Trong cu y hc Sinh h a tp th i
p Sinh h
t s ng KN, s vng ca KN nhng
lic bi n mn vi
trin dng dy h,
, bi chiu.
Cu n KN sinh hng hi l
n
ln lp 8.
Trong cuy hc sinh hng h
n h th
gi a KN kinh nghim
nhn thc KN cng th i KN .
t
t h th p hc.S
i vi vic tip thu kin thc hc tp cng
thc kh r logic theo nhing
u t n ca m
2.2. Vit Nam:
Trong nht nhi u v s
trit cung dn
ging dy Sinh vt hm
n qua tm vng kin thng d
KN.
n s ca Tru v
ch
lp 9, lp 10 ph c n v
ra mt s bi
ch a v
lot h
Nguyn c Tnh Quang Bt v n dy hc
sinh hn mnh v vi ca ni
dung dy hng duy nh hnh hi tri thc mc
y, gv phi nm vng kin thm, s
trin kn qua tng mc, tng cp hng h th
ng th hin logic v kin th ng dp
c tp , nc va ta d chi tit
m.
Minh H n k
ncho HS trong ging d
tic 12- nhn m nm vng bn cht
kin thi bi
m
c sinh trong dy
t di truy
ch tht di truy
hc kin thc di truyn hc.
Nguy dp
n KN trong dy hc , Sinh hc 11-
gi d n KN
phc, m vng kin th ng d
thc tii sng sn xut.
Nguyn Th ng
m ti cho dy hc tip 12-
vi ng bng h thn
ng thi cho ta thn d
lp hc, cp hc theo h thng.
t nhiu lu
tri c t chc s trong dy hc Sinh hc ng
ng Th D Thy- 2008.Hay Luc s ca Nguyn Th
Thm cy hc phn
Sinh hc t - Sinh hc 10- u nhn mnh vic cn thit phi
s dng cac bic sinh h thng kin thn ca
ng din th
c ch ng cua m
3.Mu:
c h thm trong Ct ch
ng- Sinh hc 11 Trung hc ph
trim nhu qu dy hc sinh h
Sinh h
u:
4.1. u :
H thng t ch Sinh
h
4.2. :
4.2.1.
y b , THPT
Nguyn B n- Qung Ninh.
4.2.2. Hc sinh :
Hc sinh l, THPT Nguyn Bnh
n- Qung Ninh.
5.Gi thuyu:
Bm, hc sinh s nm vng kin th
hng thi h thn th I- Sinh hc
11- Trung hc ph
6.Nhim v u:
6.1.H thng n v m, v m
Sinh hc.
6.2nh thc trng dy ht ch-
Sinh hc 11- Trung hc ph t
nh thc trng dy ht ch-
Sinh hc 11- Trung hc ph
t chc 11- Trung hc ph
6.5.Thit k dng bim trong
dy h- Sinh hc 11- Trung hc ph
6.6.Thc nghi kim tra gi thuyt c
u:
7.1. thuyt:
u tra:
u v dy, hc kin th Sinh hc 11- Trung hc ph
qua phii trc tip v
7.3 P
cn cng dn
m, tham kho, ch ng li ch
u.
7.4c nghim:
7.4.1.M: Kim tra gi thuyt khoa hc c
7.4.2. Chm.
7.4.3. B m: B
7.4.4. X li th
8.Nhi c
8.1. c h tht cht
c 11- Trung hc ph
8.2. xu
t chc 11- Trung hc ph
8.3. xu i
t chc 11- Trung hc ph
8.4. Thit k d xu
t chc 11- Trung hc ph
8.5. Kt qu thc nghim ch
u qu dy h
t chc 11- Trung hc ph
9.C
Lun m n kt lunu tham kho, d kin lu
g
c tin c
m trong dy h
vt chng- Sinh hc 11 -Trung hc ph
Thc nghim.
. C TIN C T
n c
1.1.1. m
1.1.1.1.Th
m:
n n
dy hc Sinh hc (Phi).
cht
:
.
.
.
.
m:
Logic hc v t ca s c bao gm
logic hc c bin chng.
c: KN ch thun tin
cho vii s m cc:
M : Mi KN ch ng s ca mt s du hi t s du hiu ca
c KN hay KN
c si quan ni
Logic bin chng: t tinh s nhn thc c
duy ph vn ca thc tKN khoa h tng
kc v nhng du hiu, thun cht gi v
hing. Logic bin chn:
m th nh
t qu cn th bi
ng du hiu thu s vt hay hing nhnh.
Ph bing du hiu thu nhiu s vt, hing.S
tu hiu hoc thun cht h
niy n tng hp ch tng c
du hiu.
Nhn th dng li bii ta li d
ph bi tip tc nhn tht m
i nhn th.
c quan h git
a s t trong nhng v thi s i
ch ca hc thuyt v nhn thn dy hc.
m th n cht
u hit mt s thuu
hiu bn cht, nh n ch th c mn loi
s vt hii loi s vt hin ch
quan h vn cht bao gi n
n cht.Trong dy hi ta phi nhng du hiu chung r
n cht bng s tr
m th n
m xu vng ca nhn thng kt
qu c ct qu
cn thc khoa hm khoa hc
n m a KN.
KN khoa ht lch s, lch s khoa hch s n m,
ti, b sung nm m
ph vng gii quyn gia nc ca KN, gia
du hii ca KN.
y logic bin chng xem KN thng nht bin chng gi
bin, gia c th ng, gia nc.
Quan ning dng quy tn KN khoa
hy hc Sinh hc.
1.1.1.3.:
m t li : Mt s vt, mt hi
n vy phi ch ra nhng thun cht c i
vt hi
t qu mn tha
cha ht mi hiu bit hin thi
v c nhng du hiu bn cht
nht, ch yu nhy hc ng bu vic
gii thiu tri thc mi bng vi
hii ca khoa hp v
i ca hu c l
dc b
n nh u hiu cc
c t c hii s vt
hi du hi ht.Mi KN li nm trong
nhng m, nhng mnh v
m ci
nhng du hi cn vch ru hi
ng h m r
mi pht s du hiu ca KN.
i bc sau:
Hai v c cho nhau.
c du hiu bn cht cng, hing sc
t c
ging gn nht.
nh.
i ngn g
1.1.1.4n thy hc:
Hc tng nhn thc nhm ph gi
c ca mi t qu th s vt hin
ng, mi quan h , quan h quy lut v thi gian t c
thuyt khoa hc.
m vt qu ca nhn thc v bn cht c vt hi
i quan h bn cht c nhn thc ti
i kin thc mc, vng
ch ng th
qu cy hc sinh hc.
1.1.2. m sinh hc:
1.1.2.1.Th sinh hc
m phng du hin cht nht ca
c hia s sng.m sinh hn phn
ng m , nhng mi nhau.
m sinh hc:
* m vi phng hay h
KN sinh hc phng c
a mng hay mng sinh hc nhnh, phng
dng quan h t cng ng xut
hin trong mc.
ng xut hin trong mc , bao g
ch yu sau:
KN ph ng:KN v t ph, tng vt
hay thc vt, ti.
KN ph : quan h v cu t
h gi ng sng ca m
ng , mng , mt
hing sng gn lin vi mng sinh vt c tht, vi
nht ca ng
KN sinh h m phng du hiu, hi
n ca s sng, chung cho mt b phn ho gii hu
c 11 bao gm kin th
Hin ti cht, di truyn
Qp
Quan h : Quan h gia c
i t chc
sc lt cc,thung sng
ca m ng c th t vy, song vi
bit ri quan h mt
thit v i c l
.
- ng phi:
KN s vt:Vd: Kn v lc lp, t
KN hing: Vd: Kn v ng
Kn v quan h: VDKn v ng c ngoi c
trin.
1.1.2.3.S m sinh hc:
n dy hc sinh h bng
qui nn dch
ng qui np:
:
o cho hc sm m
hng b c tin ca kin thc sp hc ,
dn hc sinh tm mi b,
hoc gip nhn thn gia nh
biu c
V n vi thc tii sng , thc tin sn su
a hc sinh.
ng bu t s u trc
i s ng dn cng s a hc sinh
tu hiu ch yu ca KN .
s dng mu vt thu sng, m
mu nhn, hay vnh chp, tranh v
nghim.
, KN
n ra du hin cht nht cc quynh chng
ng dn HS bi hoc nhu gi s
dm liu hiu ca KN, tii
chiu, s u hiu chung c
cu, r u hin cht c
u hing thiu na.
u ch dng ch quy np t s
thng dng du hiu b u ng
ng t d bn
chng h th, s u
trc g tru n kinh
nghim cc gu p d
vt hing c th c gt th quy np.
Khi vc bn cht c HS th dii GV
b n g
4:
Vi thn tin ti KN mi bng mt trt t
c KN mi b
quan h l thui vi m
c h thh tii dp
v c trong gi p.
5
Vic nm vu, nh n dc nh d
i nhng KN mi.Mm vi gii quyc nhng
t thc gii quy
v thc tii sn xut.
nc du hiu bn cht ca KN phc,
tr thuyt. quan ng du hiu b
bn chng KN
t .
nim bng din dch:
ng din dch ng qui
np ng vi nh nhn bit du hiu
bn cht bn tri dn dt c
th dt, bi c bit
kin bn cht ci
ng chi phi s n cng ni dung bng suy di
thuyt v ca bng m n
sau:
nh nhim v nhn thc
ng qui np ng din dch
t(
u hiu bn cht
m. 3.C th hm trng
m
4 . th
5.Vn dng m
m sinh hc
Trong quan nim v s vt, hi
trin.Trong dy hy sinh h n ca KN
p vi nhn thc ca hc sinh qua tng lp hc, cp hy
mt s vt, hiu m rng dn t n phc tp tng
n dn.
S nh b thng logic ca
dy hp vi kt cu tng mc, tng cp hc.
M n ngay trong m
n dp vng nhn th
u quan h vi
y hn khai
n th dn dn hc sinh hiu v t n phc tp , t ch
n ch th c
th i mi.
:
y
s
:
B
2
.
)
.
.
th hay Gv ph
d
2 gen quy
.
.
1.1.3. m cm
sinh hc ph n nay:
c THPT hin nay cho thng nh
trin khi thit k n nc
th hin trt t : Nu lu cp t
p 11u v c :
Qun th - Qu- H
c
Sinh h i mu c
gia th k XX, Sinh hn rc r i nhi
i h tht bao gm mi m.
Vic khn thc theo h tht Sinh hm v
quan trng trong dy hc Sinh hc bi
hc hi cn rt nhit ch vng kin
thc KN chung nhn nht v kin thc Sinh hc ph
Nc c
ch t n, t ch
sn qua nhiu lp, nhiu cp hc( quang hp, di truyn,
sinh sn ) qua nhi u m ng, gen, AND,
Nhim sc th u KN ch cp trong mng
p ht hi
i dy ph thi hc ph
ng hp.
thc tin c
1.2.1. nh thc trng dy ht
chc 11- Trung hc ph
thc tin c n c trng dc
sinh hc mt s d
ng tham khn, d gi i v
c tip tham gia ging dy mt s a H Long,
ng thi tio vic s dy hc nh
m c bng dy thc nghim .
thc nghic ti hc k 1
,ti lp 11 ti 4 ng THPT tnh Qung ninh
Trung hc ph - H Long Qung Ninh.
Trung hc ph - H Long - Qung Ninh.
Trung hc ph n- H Long Qung Ninh.
Trung hc ph Nguyn B- H Long - Qung Ninh.
Bng 1:Kt qu n thc v Dy hm Sinh hc c
Nu tra
li
ng
ng
Him khi
dng
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
ca vic
tri
cho hc
hi kin
13/18
72,2
5
27,7
nim cho
hc sinh
thc mt
ng
chc
n
hc sinh
17/18
94,4
1/18
5,6
t qu
nhn thc
v bn cht
c
vt ,hin
ng
16/18
88,8
2/18
11,1
2.Khi son
n
V a
phn
CHVC- NL
trong h
thng
18
100
S ng
KN cn dy
18
100
u
s
n
nhng KN
tng lp
hc, cp
hc
12
66,6%
4
22,2
1
5,5
1
5,5