Ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học Nghĩa của từ cho học sinh lớp 6 trung học cơ sở

1
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC





ĐNG TH NGA






NG DỤNG CÔNG NGH THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC
« NGHA CA T » CHO HO
̣
C SINH LƠ
́
P 6 TRUNG HO
̣
C CƠ SƠ
̉



LUẬN VĂN THẠC S SƯ PHẠM NGƯ
̃
VĂN

CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
(BỘ MÔN NGƯ
̃
VĂN)
Mã số: 60 14 10


Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thi
̣
Ban






HÀ NỘI – 2011


3
DANH MU
̣
C CA
́
C CHƢ
̃
VIÊ
́
T TĂ

́
T













CNTT


HS
GV
THCS
TN
TTHTTT
SGK




























4
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
1. Lý do ch tài 1
2. Lch s nghiên cu 2
3. Mu 4
4. Nhim v nghiên cu 4
ng và phm vi nghiên cu 5
u 5

7. Gi thuyt khoa hc 6
Chƣơng 1: CƠ SƠ
̉
LI
́
LUÂ
̣
N VA
̀
THƢ
̣
C TIÊ
̃
N CU
̉
A VIÊ
̣
C Ƣ
́
NG
DỤNG CNTT VO DY HỌC BI “NGHA CỦA TỪ” 7
 lí lun 7
n dy hc 7
1.1.2. 



 y hc 13
 thc tin 15
1.2.1. 








6 15
1.2.2. 







  17
1.2.3. 



a vic ng dng CNTT vào dy hc Ting Vit 6 18
1.2.4. Các phn m

y hc Ting Vit 24


 1 29
Chƣơng 2: NGUYÊN TĂ
́

C VA
̀
CA
́
CH THƢ
́
C Ƣ
́
NG DU
̣
NG CNTT
VO DY HỌC BI “NGHA CỦA TỪ” CHO HỌC SINH LP 6 31
2.1. 







 





 31
2.1.1. Nhng nguyên tc v ni dung 31
2.1.2. Nhng nguyên tc v t 32
2.2.  


 35
2.3. ng dng công ngh 





 y hc
a t 37
2.3.1. Son t 37
2.3.2. 







 46
2.3.4. Kim tra- 



57

5
2.4. Mt s 

ng d


 y hc bài
a t 61
2.4.1. 











  61
2.4.2. 



 64
2.4.3. 



 65


 2 66
Chƣơng 3: THƢ

̣
C NGHIÊ
̣
M SƢ PHA
̣
M 68
3.1. Mc nghim 69


m 69
3.3. 













 71
3.3.1. 






 71
3.3.2. 

t qu thc nghim 71
3.4. 



c nghim 71
3.5. Tin hành thc nghim 72
3.5.1 





 72
3.5.2. Tin trình dy hc 73
3.6. 



t qu thc nghim 73
3.6.1. 








  74
3.6.2 







 76


 3 79
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 80
1. Kt lun 80
2. Khuyn ngh 81
TÀI LIỆU THAM KHẢO 85
PH LC

1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hin nay, cuc cách mng khoa hc - k thut, công ngh phát trin
c ng dng vào nhic kinh t - xã hi
ca th gii c ta nói riêng. c bit, 

 
  ng dng r    c giáo d   o. Mt trong

nhng, nhim v, gii pháp phát trin mi ca
c ta là tip tc nâng cao chng toàn dii mi n
pháp dy và hc, thc hin hoá, hii hoá, xã h giáo dc.
ng thi, ngành giáo dy mnh vii mi y hc,
ng dng công ngh thông tin và thit b vào dy hc nhm phát huy tính ch
ng, tích cc và sáng to ca h o nhng th h  nhân
c yêu cu ca xã hi góp phn thc hin
thành công s nghip công nghip hoá, hii hoá cc. Vì th, vic
ng dng công ngh thông tin vào dy hc tr thành nhim v ht sc cp
thit và quan trng ca giáo viên.




 son và ging dy bn t có nhiu
m, s dng nhng hình nh, âm thanh, nhc và phim trong bài dy và
biên so t chc các hong ngoi khóa s tc nhiu
s ht nhiu hiu qu giáo dc cho hc sinh trong quá trình hc
tp  ng ph thông.
M phát trin ca khoa hc công ngh và kinh
t, phn ln hc sinh không còn mn mà vi môn  c bit là phn
Ting Via, Ting Vit li là môn h
ít nhiu làm gim bt hng thú hc tp  các em. Hin nay, vic ng dng
CNTT vào dy hc ting Vic này tr ng, hp
dn to nên hng thú và hiu qu giáo dc cho hc sinh trong
quá trình hc tp  ng ph thông.

2
Tuy nhiên, Vic ng dng CNTT vào dy hc Ting Vit 



c bit là ng Vit- Ng 
bit cách ng dng các phn mm công ngh cho dy h  vt cht
ng hc lng nhng bu qu dy hc còn
thp. Do vy, cn phi có nh ng dn, cách làm v vic ng dng
CNTT trong dy h ci thin nhng hn ch  trên.
T nh chn và nghiên c tàing dng
công ngh thông tin vào dy a t cho hc sinh lp 6 Trung
h 













 .
2. Lịch sử nghiên cứu




 


, 
























 , 







.
 





























 , 









 : 
 ( ) 


a Microsoft. 









 














, 


 













 .  Teach to the Future
 : 











































thông t







   . Tuy nhiên,

 ,  g











 . 








 .

3




 , 

 , 








 

















 . 























 - 



 : GS.



 , GS.
 , TS.  , TS.  Mai Lê , 

t 




















:  . 



, 

















  . Lê Công Triêm
,  . 







. 
























thông tin, 







  
 , .










 , 
 



 ,



. 












 (Lê Công Triêm ,  ,
5/2005), 









  (
Vân,  , 3/2006), 

























 (



 , 


 , , H. 2002), 







tin t





 ( ,  , 5/2005)
, 





 , 

















 , 


th . , 












































 




 , 












 , 












 ,  , ,  

4
sinh. 














 g 



,


 ,  

















 , 





 , 




,  .    



















 , 



 , 

























.
Do v  tài :


  6 



 






 nhng dn c th  xut mt s bin
pháp nhm nâng cao hiu qu v vic ng dng CNTT trong dy h
ca t cho hc sinh lho dy hc ting Vit nói chung.
3. Mục đích nghiên cứu








-  

  



6 THCS.
- 































 6.
- 













.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cu 

lý công ngh thông tin.
- Nghiên cu  .
- 














  
6 THCS.
- 

































 .

5
5. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
5.1. ng nghiên cu
 trình dy ha t 
ti s tr giúp ca CNTT.
5.2. Phm vi nghiên cu
Nghiên cu s h tr  các  công ngh thông tin i vi tin
trình dy ha t
6. Phƣơng pháp nghiên cứu
 thc hin mm v c tài, trong quá trình nghiên
c d
- u lý 


: 


















 ,  






 .
- 


   : 














 , 
.
- 



 : 



 
 .
- 








 : 












.
- 





 : 





  , 












 ,  .
- 



  

 : 



 , phan
 .

6
7. Giả thuyết khoa học









ng dng công ngh thông tin vào dy hc
a tc sinh lp 6 









 
hiu qu gi dy hc,  .
8. Cấu trúc luận văn
 , 












 , 




 
 lý lun và thc tin c tài








ng dng công ngh thông tin vào
dy-hc a t cho hc sinh lp 6.
ng 3: 







7
CHƢƠNG 1

CƠ SƠ
̉
L LUẬN V THC TIN CỦA VIỆC ỨNG DỤNG CNTT
VO DY HỌC BI “NGHA CỦA TỪ”
1.1. Cơ sở lí luận
n dy hc
1.1.1.1. 
 













 ,
 . 












 ,
 :








 , 

 , 

 , 



















 , 
 . 

 ,
 















 ,













 .


















, 

. 

, 











 , 

 
 , 

















 .




 , 






. 

 , , 

, 















 ,  , 




 -  , 


 

,  .


, 
 . 




















:

8
- 






















 ,










 :
+  (, )
+  
+  (ti vi, 
video,  ).
- 







 ,  , 







:
+  (
quan: tranh, , 



)
+  ( , 














 )
























 . 



:  , 






, 






















 .  , do




 -  , 


  , 










 ,  : 
 ,  ?












 




 ? 






 ?






 , 










































 .





 , 










 , 









 ;















 , 





. 



, 




 , 

 , .

9





, 


 ,   , 












 . 
















 . 

, 





 ,












 20%,  


 30%, 








 : - nghe- ghi- 
 



























 60%{12, 20}. 
:

1.1: 


























































 , 




















 






 .
Tuy nhiên,  , 







 




 . 








 , 












 , 


 .

10
1.1.1.2. M
    n thit b dy h

 c phát
trin  m cao nht là có ng d thành mt h thng
phc tp vi nhiu loi khác nhau. Tuy vy, các quan ni






      có th  n mt quan nim
   n dy hc là mt tp hp các loi vt cht, k thut,
nhm biu hin nhng s vt, hing và các quá trình xy ra trong thc
tin mà giáo viên và hc sinh không th tip cn trc tic. Chúng giúp
c tt c nhng giác quan ca hc sinh trong quá
trình nhn thc, giúp cho hc sinh nhn bic các hing, mi quan
h gia các hing và tái hic nhng khái nim, quy lut, rèn luyn

c các k 

  cho vic nm kin thc trong quá
trình hc t



 .
 phân lon dy hc, a b môn,
n trc tip dy h

 c phân thành 2 nhóm 
tin:
- n dy hc truyn thng.
- n, thit b k thut dy h

i.
Theo cách phân loi này, các phn dy hc truyn thng gm
phn l dng t n nay: 

, 


n và thit b k thut dy h

 i gm:
Các loi máy chiu video, truyn hình, máy chiu nh, máy ghi âm,
máy chiu hình ni (hình 1.1).

11

1.2: 



























 , 











 























 .


 , 












   
microsoft fontpage, violet. 

























 , microsoft








 , 



:




















Các
ph
tin
nhm
tái to
li
i
tng




bng

hình
nh

Các
ph
tin phn
ánh các
i
tng
bng
ngôn
ng và







Các
ph
tin,
dng
c nghiên
cu
Các
ph
tin nhìn
( các loi
phim

không có
âm
thanh)
Các
ph
tin nghe
nhìn
( phim
nh,
phim
video,
máy tính
n t



Truyn

phng
tin
(mng
máy
tính,
truyn
hình)
Các

tin
trc
tip

phn
ánh các
i
ng




nh
tht


12
Công 









 


 , 

 , 


 , 














 . 





 , 









 ,  

 , 




. 



,  , 
 .
  


 . 















 , 





























 


tin,  . 


































, 

.
  GV   , 
















 , .
 













 

, 


, 

, 






















 .








 : 















 1000 



 , 



 - 

 




26000  9 



, 7000  , 800 ,
256  , trên 100  8 











, 


{14,28}. 























 ,  ,  , 




 , 





 ,  












 : 
















 .
 , 



 , 











13







 ,  








, 









 . 



, 























.
  






. 


, 





























 , 































 , 


, 





.












 , 



 ,


















 










6 
















 ,


, 





 .
1.1.2. 



thông tin trong dy hc
1.1.2.1. Công ngh thông tin
Công ngh thông tin, là ngành s dng máy tính và phn mm máy tính
 chuy, bo v, x lý, truyn, và thu thp thông tin.

 Vit Nam, khái ni  c hi    
Ngh quyt Chính ph 49/CP kí ngày 04/08/1993: Công ngh thông tin là
tp hn và công c t hin
i - ch yt máy tính và vin thông - nhm t chc khai thác và
s dng có hiu qu các ngun tài nguyên thông tin rt phong phú và tim
c hong ci và xã hi.
Trong h thng giáo d  Tây, 

  c
chính thc tích h    c ph     
chóng nhn ra rng ni dung v 

 t c các
môn hc khác. Vi s i ca Internet mà các kt nn rng ti tt

14
c ng hc, áp dng ca kin thc, k u bit v 


thông tin trong các môn h thành hin thc.
Hin nay, hu ht các ngành - 





 u áp dng công


 trong chuyên ngành ca mình nhm nâng cao hiu qu 

. 

 , 

6 
 , 

































 .
1.1.2.2. Quan nim dy và hc  CNTT
Trong nh bùng n ca khoa hc k thut và công
ngh ng mnh m n s phát trin ca tt c c
i sng xã hnh hng ngày càng sâu sn
giáo do, nht là trong vii mi phng dy, công
ngh dy hi mi phng dy nhn v
cht quá trình dy và h to ra ngun nhân lng kp thi vi s
phát trin ct nc là ch trn cng và Nhà n
ch  lc nhiu t chc quc t a ra tho lun nhm hn mt
chng chung cho các nc tham gia.
Dy và hc thc cht là mt quá trình thu phát thông tin, vì vy bng
   i dy phi hng ti m      u
n ni dung môn hc. Trong quá trình thu phát thông tin
nói chung và thu phát thông tin trong dy hc nói riêng có nhm
khá ging nhau, thông tin càng có s bt ng ln thì càng có giá tr và ngi
hc càng cm thy hng thú. Ngi hc lúc này nh mt máy thu vi nhiu
n thông tin  nhiu kênh khác nhau, thông qua các giác quan
nh: Thính giác, th giác, khu giác, t i hc s t u chnh mình
trong vic la ch lu gi, có th lu gi  b nh trong hay b
nh ngoài. Vì vy, mun truyn lng thông tin ln giáo viên phi bit la

15
chn các thông t ng thi phi bit s dng, la chn các ph n
truyn ti thông tin h phù hp vi các kênh thu nhn ca ngi hc.
Có nhng thông tin nu ch truyn ti bng gi
khó tip thu nhng nc truyn ti bng hình  thu nhn qua th giác
thì li rt hiu qu.
Trong mt bài hc, nu giáo viên ch truyn ti nn ca
bài hn hc sinh thì lng thông tin s ru, ngi hc khó tip
thu, kém hng thú hc tp. Còn nu ch truyn thông tin mt chiu, không có
s phn hi ca ngi hc thì thu nhn thông tin ca ngi h,
kém chính xác, có th sai lnh dn ngi hc hiu sai v.
i mi ph  ng dy có ng dng công ngh thông tin là
ph l nhiu
u qu a máy tính và các ng dng tin hc khác vào
ging dy là rt cn thi hii hoá nn giáo dc nc
nhng yêu cu, mc tiêu và nhim v mà ngành giáo d i vi b môn


 trong nhà trng ph thông, vic ng dng công ngh thông tin vào dy
hc tu kin thun li cho vic dy và hc 





.
1.2. Cơ sở thực tiễn
1.2.1. 




m 6
1.2.1.1.  tâm lý
H

6 THCS là hc sinh va mi chuyn cp, vm tâm
lý ni bt  la tui này là ý thc t khnh mình, mun t lc lp trong
mi hot a tuc nhy vt v c th cht ln tinh thn, các
 tách dn khi th tin phát trio
nên nn và s khác bit trong mi mt phát trin: Th cht, trí tu,
tình c   y, giáo viên cn la chn n
n dy hc phù hp vi tâm sinh lý la tu

6 .

16
1.2.1.2.  hc tp
Hong nhn thn ca la tu

 6 là hong hc tp
ng. So vi hc sinh tiu hc, hong hc tp ca h


ng bii phù hp vi ý thc ti ln.
Xét v c tp, hng thú nhn thc ca hng thiên
v ng thc tin nhin thc lý thuyt, thiên v nhn thc
s vic mt cách trc tin v s vic tp r
d bn vng, bi v h hc tp
n thì tài liu hc tp phi có ni dung khoa hc, xúc tích và phi gn
vi cuc sng thc tin.

i vi h

 6, chú ý có ch c hình thành dn, mt
khác chú ý d b phân tán và không bn v thu hút s chú ý ca hc
sinh la tui này cn t chc các hong hc tp hp lý, ni dung hc tp
i phi giúp hc sinh hong nhn thi vi môn


 , vic ng dng công ngh thông tin trong thit k bài hc s góp
phn thu hút s chú ý và phát tric tp ca các em. Tuy nhiên,
vic la chn ni dung và hình thc ging dy trên máy tính phi phù hp vi
yêu cu bài hc và bm tính va si vi hc sinh T



.
1.2.1.3. 

 phát trin trí tu
 6, tính ch c phát trin mnh m trong các quá
trình nhn thc, tri giác có mn. Vic quan sát ngày
càng có h thng, có my, vic quan sát ca
hc n này s không th t hiu qu cao nu thiu s ch
o c ng dn các em vào mt nhim v quan sát c th.
Vic ghi nh  ng ch cho ghi nh có ý a
trên s phân loi, h thng hoá. T ghi nh và khng tài liu ghi nh
 y hc cn tránh vic buc hc sinh phi công nhn, ghi

17
nh máy móc. Vic áp dn hii vào dy hc s tu

kin cho hng nhi nhn th ng ghi
nh, bit ghi nh lôgic theo s sp xp có h thng ni dung hc t
la tui mà các cha não phát tring ca hc sinh
 ng phng c th c phn
không gim xung mà vn phát trin. Trong dy hc, khi phân tích các du
hiu bn cht, tr ng c       c biu
ng trc quan v ng cho hc sinh s làm cho các em hing
mt cách hình thc. Nh s phát trin mnh m cin thông tin
i chúng mà hc sinh THCS ngày nay có nhn thc phát tri ng
   80 ca th k    c dy hc nu ch s dng các
n truyn thng s làm cho ni dung dy hc kém hp dn, ít gây
c hng thú hc tp và hn ch kh a hc sinh.
 la tum phát trin tâm sinh lý hu ht các em có
nhu cu hiu bic lc tp, nhu cu nâng cao nhn thc
i phi có nhng ci tin trong hong hc tp trong ng
cho phù hp vi nhu cu phát trin trí tu và nhân cách ca hc sinh. Vic
ng dng CNTT vào dy h

 t nói riêng s
c lp ching kin thc phong phú, trc quan,
kích thích s phát trin nhn thc ca tr và hình thành th gii quan v t
nhiên và xã hi [10].
1.2.2. 















-  Ng  m trong b sách giáo khoa Ng 
trung h c biên song tích hp: sáp nhp ba phân môn
ng Vit, Tp Làm Vt chnh th Ng i bài hc,
 ca S  ba phn. Do vy, ph Vit bao gi
c sp xp sau phn V cng c thêm hiu bit v Ting Vit
cho hc sinh.

18
- ng Vit 6, có pha t là mt phn
hc gii thiu h
p 6, phc m r phm vi kin thc. Vì
vy, tình trng không hic bài dn không hng thú vi gi hc là
u d hiu  hu cp. Tc không khí sôi ni, hào hng vi
gi dy hc là nhim v u vi nhi làm công tác giáo
dc hin nay. Vic ng dng 

 vào dy phn này s phn
nào tháo g c nh
- Hc sinh lp 6 là hc sinh va mi chuyn cp nên có nhiu b ng
v ng Vit 

. Vì vy, dy cho các em d hiu bài và có
hng thú v   i là vic làm vô cùng quan trng. ng dng



 vào dy phn a t góp phn to nên hiu qu
dy h .
1.2.3. 

  ca vic ng dng CNTT vào dy hc Ting Vit 6
1.2.3.1. Mt tích cc ca vic ng dng CNTT trong dy hc Ng 
- i vi các môn hc khác, vic ng dng CNTT trong dy hc
Ng Vn mang li nhng hiu qu nhnh.  tit kim thi
gian và sc kho cho c i dy li hc t truy cp tài liu, biên son và
chun b n ging bài, kim trng dy hc. C th:
+ V hoo, mi giu
có th l t, biên son tài liu dy - hc và gii thiu tài liu
tham kh chun b cho hong dy - hc các hc phn. Nhng ni
c tp trc tuyn s c sinh viên truy cp
 tham kho, nghiên cu và chun b bài theo nhim v c gi viên
o tng hc phtrung tâm
, gin ch ôn tp và gii thiu mt s  thi
cho sinh viên tham kho v ni dung, c thi và cách làm bài thi.

19
+ Các phn m

 c ng dng trong dy - hc







 s gim b làm vic, góp phn bo v và nh
sc kho cho gi viên trong vic nghiên cu tài liu, chun b bài d
n ti tri thn vi sinh viên.
- ng dng 

 s  u kin trc quan cho
sinh. Vi nhng ni dung không cn thuyt ging, ging viên có th kt
hp linh hot các thao tác hong khác nhau cùng vi s h tr ca các
phn mm 

       , biu
bng ) cho  sinh t i ý ki hiu và m rng kin
th
- Vic ng dng 

 kt hp vi s dng các Graph
khi gii thi y hc các hc ph thng
hoá kin thc s mang li kh 
cho sinh viên. Mt khác, các khái nim s  và
tit kim thi gian nc biên soc trình chiu vi s h tr
ca phn mm powerpoint.
1.2.3.2. Mt hn ch khi ng dng CNTT trong dy hc Ng V
Dy hc Ng i dy hc các môn hc khác  ch nó không
n ch là dy v kin thn thit mà còn dy cách tip nhn
tác phm, dc cm th c ngôn ng (cách s dng và phân
tích t ng, câu ch hình ng, các tt
chính t ). Ho ng này ph c tin hành b    
n dy hc khác nhau mt cách linh hot, phù hp. Nu ng dng



 không có s chn lt, ni dung, cách
thc thì hiu qu ca vic dy - hc Ng  n mong mun.
- Dy hc Ng  y cm th bng cách phi hp các thao tác
ging  ghi bng - nhn mnh  khc sâu các khái nim ta ni

20
dung và ngh thut ca tác phc, ca ng lic phân tích. Do
vy, s phi hp gia ging và ghi bng ca ging viên s m l
nhiu so vi s dng các phn mm 

 .
+ Bài ging còn nng v "kênh chc "kênh hình"
t ca công ngh trong dy hc. Mt s bài
ging còn trình bày thông tin trên máy tính thay bng vit, hc sinh khó nm
c b cc bài ging.
+ Mt s a PowerPoint có th c s dng có hiu qu
trong thit k bài gic giáo viên khai thác hiu qu, ví d
 dng các công c  v hình, s dng các hiu ng,
k thut chèn các nh video, flash nên bài ging có s dng 


thông tin  dt công c hu hiu khin tin trình
bài ging.
+ K c tt
n t c phong phú.
+ Vic ng dng 

 vào dy hc mi dng  các bài
ging trình din trên l tr hc sinh t hc, t t qu hc

tc sinh tìm kim nhng kin thc mi.
Hin nay, vt chiu v tính hiu qu không cao trong dy
hc Ting Vit, nhiu  ngi ng dng 

thông tin trong dy
hc hoc ch s dng mt cách bt thao ging, thc hin
. Hu ht giáo viên Ng u không chú trng vào v 
s dng các phn mm 

 nào, s d nào trong
i mi 





 ca mình.
Bên cm dng các phn mm powerpoint
trong ging dy to ra cho  s phân tán gia các giác quan nghe, nhìn,
quan sát các con ch, theo dõi các hiu ng. Vì vy, h không truyn ti trn

21
vn nhng kin thc cn truyt mà còn to ra s 
tng bài dy.




 




  


thông tin  riêng,












 





 

 
 V






 6,  




 . 




 














 .
1.2.3.3. Thc trng ca vic ng dng CNTT trong dy hc 


  tnh

 tìm hiu thc trng ging dy 

  các trng THCS và
vic ng dng CNTT trong thit k bài  

 trong SGK 

6,
u tra tìm hiu thc t ti mt s trng THCS trong
a bàn tnh  : Trng THCS 

 , 

 ,
THCS 

, THCS 



.
Nu tra bao gm :
- Tình hình dy hc 






  lp 6
 THCS tnh .
- Các phy hc s dng và cách thc tin hành
thit k bài ging ca giáo viên 

  các trng THCS.
- M i mi phy hc và thit k bài ging ca giáo
viên.
-  vt cht phc v cho vic dy hc và thit k bài ging 
có ng dng công ngh thông tin.
- n xét v vic s dng CNTT ca giáo viên và hc sinh
trong thit k bài ging và dy hc.