Phát triển kinh tế hộ nông dân Việt nam những năm 90 vấn đề và giải pháp

DAI HOC
QUOC GIA
HA
NOI
TRUdNG
DAI HOC KHOA HOC XA HOI VA NHAN VAN
LE
THI DINH
PHAT
TRIEN KINH
TE HO
IMONG
DAN
VIET NAM
IMHQNG
NAM 90 -
>v
v\
VA\N DE
VA\
GIA\I f»HA?
^^
CHUYEN
NGANH KINH IE
CHINH TRI
XA HOI CHU
NGHIA
MA
SO: 50201
V
LUAN AN THAC SY KHOA HOC

KINH
TE
NGIfC^
IlUCmG
DAN KHOA HOG
:
PTS
TRINH
THI HOA MAI
HA NOI 1996
MUC
LUC
Trang
MO
DAll
1
Chmyng
I KINH
Tt.
HO NONG DAN
ITtONG
QUA
TRINH
PHAT
TRI^N
NONG
NGHI$P Vlfcl
NAM 5
/. Kinh te hd
ndng dan -

dcrn 17
sdn
xudt tu chu
5
L KhAi niCm
kinh
\t hO nong dan
5
2.
Dae di6^m hoat d6ng
kinh
te hO
nong
dAn
7
3.
Vi
Iri,
vai tio cua kinti \t }io
nong
dAn
trong
nenkinh
te 18
4.
Quan he giira hO
nong dAn
voi
IITX,
v6i

nha
nir6c
22
//•
Kinh te ho nong dan Viet Nam :
Thuc trqng
vd
nhfing
van
de 26
1.
KJiai lirac ve
kinh te ho nong dAn qua cac
giai doan 26
2.
Kinh
te'fiO
nong dAn Viet Nam - don vi san
XUAI
kinh
donnh tir
chu 32
3.
Danh gia
chiing
hoat
dOng
san
xuAt
kinh

doanti
cua
\\C}
nong dAn
tir
1988
dCn
nay 44
ChUong n
NHCTNG
PHlJdNG
HUONG,
(JIAI
PHAP
CO BAN
PHAT
TRIEN KINH
l1^:
HO NONG DAN
\\t\
NAM
49
/.
Phuo'ng hirdng
phdt trien
kinh
te hd ndng dan 49
1.
Nen nong
ngldep

san
xuAt
hang hoa 49
2.
Nen nong nghiep sinh thai 53
3.
Cong nghiep hoa, hien dai
lioa
nen nong
nghiej)
56
//,
Cdc gidi phdp
co
hdn phdt trien kinh te ho
nong dan Viet Nam 58
1.
Giai phap
ve
ruong
dfU
58
2.
Giai phap
ve
von 61
3.
Giai phap
ve lao
dong 64

4.
Giai phap ve thi
imong
66
5.
Xay
dirng ca
so ha
lAng vAl chai
- xa hoi 68
6. Giai phap
vC khuye'n
nong va ung dung cac
thanh
luu
khoa hoc - ky
ihuAt
70
7.
Nang cao
Irinh
do phap
luAl
cho nong dAn 71
8. Giai
quye'l
to! moi quan he kinh te ho nong dan
voi
hap lac xa
kie\i

moi 73
9. Doi moi cac
chinh
sach kinh
le
nong
nghiep,
phat trien nong
Ihon
75
KJ^T
LUAN 79
TAI LlfeU
THAM KHAO 81
M6
DAU
1.
IINH
CAP
THI^T
CUA
Df^
TAI
Kinh
te'hO
nong dAn da dong g6p
mOt
phAn quan trong
du'a
nong

nghiep
nuoc
ta dat
duac nhirng
thanh
tiru
to 1cm trong
nhirng nam
qua.
Chi
thi 100 cua Ban Bi
thu",
Nghi quyet 10 cua
BO
Chinh tri, Nghj quyet
TW V khoa VII la
nhfrng
nhAn to
khm dAy
va thuc
dA^y
kinh te
hO
nong
dAn phat
tri^n
khi
thu'a
nhAn kinh
te'hO

nong dAn la don vi san xuAt
tiT
chu, la
m6t
hinh
thirc
kinh
te'ca
ban cua nen san
xuAt
nong nghiep
Trong qua trinh
sir
dung cac
nguOn lye ciing
nhu"
viec
tie'p
cAn
vai
kinh
te'thi
tnrong,
kinh te
hO
nong dAn con gap
nhi6u
kho khan, nhieu
vAn de
vu'cmg

mac, doi hoi phai c6 nhirng giai phap cu
th^,
hiru
hieu
d^
dira
kinh
te'
hO
nong dAn
phat tri^n
thich
u'ng
v6i ca che thi tnrong v6i
ly
do d6 toi da chon de tai nay.
2.
IINH
HINH
NGHlfeN CUU
CUA
D^.
TAI
Trong
CO che'tAp
trung bao cAp
a nuac
ta ciing
nhir
cac

nude
xa
hoi
chii nghia
cu,
it
c6
ngiroi
quan
tAni
den viec nghien
ciru
kinh te hO
nong dAn, kinh
te'hC
nong dAn xem la
liinh thirc
kinh te' phi xa
hOi
chu
nghia
cAn
dirge cai
tao
dira
vao hop tac xa. Nhirng nam gAn dAy
vAn d6
kinh
te'
ho nong dAn da thu hut

sir
quan tAm
eiia
cac nha nghien
ciru,
quan ly kinh te.
O
nircVc
ta da c6 nhieu bai
vie'l
ve
tinh tAt yeu
khach quan, vi
tii,
vai
Lro,
chirc
nang cua kinh te hO nong dAn trong
nen
kinh te, MOt so
luAn
an ph6
tie'n
sT viet
v6
kinh
te'
nong hO trong qua trinh
d(5i m6i
ca

che quan ly, hay mOt sO' cac giai phap xoa d6i giam nghco cua cac hO
nong dAn vung khu IV cu.
LuAn an pho
tie'n
sy cua Hoang
Ilij
Thanh
''Kinh
te ho ndng ddn
trong qua trinh dSi
m&i
ca che quan ly ndng
nghiep'
LuAn an pho tie'n sy cua Nguyen Van HuAn
''Kinh tehg
- vi tri vai
trd trong qua trinh phdt trien kinh
texd
hoi ndng thon Viet
Nam.
LuAn an pho tie'n sy cua Nguyen Thanh Hi6n
ve chuyCn
nganh
quan ly kinh te va ke hoach hoa.
"Nhii'ng
gidi phap kinh techu yeu
nhdm
phdt trien sdn xudt cua cdc hd ndng ddn
nghdo
khu IV

cu",
N6i ehung
nhmig d6
tai d6 m6i
chi
nghien
ciru
nhfrng net chinh,
chung
nhA't \i
ly thuyet va
tliirc
te cua kinh te hO nong dAn.
Viec nghien ciru hO nong dAn la rnOt dan vi kinh
te tir
chu,
phAn
tich viec
sir
dung nhirng ye'u to' dAu vao va each irng
xir ciia
hO nong
dAn trong ca che' thi tnrong
cfing nhir
tim ra nhirng giai phap cu
the^
c6
tinh kha thi con it. Vi
vAy luAn
an nay

muon
he thong hoa
nhung
dac
die^m
kinh te' hO nong dAn v6i
tir
each la mOt dan vi san
xuAt
dOe
lAp,
ciing
nhir
each
sir
dung cac yeu to'
d^u
vao, each irng
xir
cua hO nong
dAn trong ca
che'thi
tnrong hien nay,
tir
do
dira
ra cac giai phap cu
the^
CO
tinh kha thi, g6p

ph^n
vao viec thao go
nhutig
kho khan phirc tap ma
kinh te' ho nong dAn hien nay dang gap,
liiijc diy
kinh te' hO nong dAn
phat
trie^n.
3.
MUC
DICH
VA
NHlfeM
VU
NGHI£N
CUlJ
CUA LUAN AN
D6
tai phAn
tieh
each
thure ngirai
nong dAn
sir
dung cac
yeii to
dAu vao trong qua trinh san
XUA\
nong san hang hoa nham dem

lai
hieu
qua kinh
te
cao. Dong thai
neii
dac
die^m
each
iJng xur
cua
ngiroi nong
dAn v6i thi tnrong. Tir do
riJt
ra nhfrng
vir6ng mAc
hien nay cua ngiroi
nong dAn
c^n
phai c6 nhirng giai phap khac phue cu the, c6 tinh kha
tlii,
de^
thuc
d^y
kinh te' hO nong dAn phat
trie^n
theo
hirong
san xuA't hang
hoa.

4.
DOI
IXrONG
VA PHAM VI
NGHlfeN ClJtJ
Kinh te'hO nong dAn
-
don vi san
xuAt tir
chu, neu ro nhfrng vAn
d6
va giai
pliap
cu
tJie^
nliam
phat
tri^n
kinh te' hO nong dAn nhfrng nam
90 trong co che'
tlii
tnrong,
5.
CO
Sd
h-i
LUAN VA
PHLTONG
PHAP
NGHlfiN CUtJ

Dira
tren co so kinh te' chinh tri Mac - Lenin va nhfrng nguyen ly
kinh te' nong nghiep, cac hoe thuyet hien dai ve kinh te' hO gia dinh
nong dAn va phat
tri^n
nong nghiep.
Ve
phu'Ong phap.luAn
van
su*
dung
phuong
phap duy vAt bien
chirng
va duy vAt
Ijch
su",
phirong
phap phAn tich ket hop logic va
lieh
su",
phu*ang
phap long hop, dien dieh.
Tir
d6 vAn dung ly
luAn
ke't hop
vai thirc tien lam sang to vA'n de.
6. DONG GOP CUA LUAN AN
Phan tich CO he thO'ng

vi
tri
vai tro cua kinh
tC hO
nong
dSn Irong
kinh te
thitnrdng.
Dira
ra
mOt
s6'
cac bien phap cu
the'
de'
phat
trie'n
kinh te'
hO
nong
dan Viet Nam nhfrng nam 90.
7.
K^T
CAU
CUA LUAN AN
*
Ngoai
phSn mof
d^u
va ket

luAn,
danh muc tai lieu tham
khao,
luAn
an chia lam 2
chirong.
Chitang
I. Kinh
te
hO nong dAn trong qua trinh phat
trie^n
nong
nghiep
o Viet
Nam.
Chuang
II. Nhirng phirong
hircmg,
giai phap co ban phat
tri^n
kinh te'hO nong dAn Viet Nam,
5
CMUONGI
KINH
TIL
HO
NONG
DAN TRONG
QUA TRINH PHAT
TRrf.N

NONG
NGHlfiP VI$T
NAM
L KINH
T^
HO NONG DAN - DON
VI
SAN XUAT
Tir
( HU
Trong
lich sir
phat
trie'n
nong nghiep va nong thon, kinh te' hO
nong dAn da c6 nhfrng
biroc
bie'n doi thang
tr^m,
da co mOt giai doan
dai Viet Nam
ehi
chu y de'n kinh te' tAp
\}^i,
kinh te'
quO'c
doanh, xem
nhe,
thAm chi han che', can
ivcf

kinh
te'hO
phat
trie^n,
Irong nhfrng nam
gAn dAy, ehung ta da khang dinh vi tri cua kinh te' hO nong dAn trong
phat
trie^n
nong
nghiej)
noi rieng va phat
trie^n
kinh te' Viet Nam noi
ehung.
1.
Khar
niem
kinh te hd ndng ddn.
a) Vi tri ngiroi ndng ddn trong sdn xudt ndng nghiep.
Ngiroi nong dAn
diroc
xem xet
h
dAy la ngiroi co quyen
tir ehii
dOe
lAp
trong hoat dOng san
xuAt
kinh doanh, eung

nhir
tieu thu san
phA^m.
Khai niem
ngu'oi
nong dAn
du'Oc diing
de^
phAn biet ngiroi nong
dAn v6i cac
nliom
dAn cu' song
o^
nong thon lam
ngh^.
khac
ngh^.
nong
khong
tliuOe dO'i tirang
nghien
cuu of
dAy - Ngiroi nong dAn la ngiroi gan
bo
trgc tie'p
v6i dAt dai, chu ye'u nho
cAy tr6ng
liia,
hoa mAu, mac du
CO

chan nuoi nhirng
cf
nhirng
mirc
dO khac nhau.
Khi xem xet hO nong dAn, cac pham tru khac ve dAn
cir
nong
thon,
ciing
nhir
nhfrng ngiroi khong co dAt dai, hay ngiroi
lain
trong
txot,
chan nuoi, du canh du
cu*
khong
dirac dua
vao khai niem nay. Vi the
khai niem ngiroi nong dAn
o
dAy
diroc
dong
nhAt
v6i khai niem nong
dAn. Viec xac dinh khai niem ngu'oi nong dAn la muon noi rang ho
dOu
CO quy6n

so hiru dAt dai hay
(sir
dung
lAu
dai dAt dai), do la co so cho
cuOc
sO'ng ciia
ho. [40]
Trong xa hOi nong dAn cac gia dinh c6 quyen so hiru
dAt
dai hay
quy^n sir
dung
lAu
dai dAt dai, cha truyen con
nO'i,
quyen
sof hfnj
do
thinh hanh, no han che
sir
hoat dOng cua thi tnrong
tir
do
sir
dung
dA't
dai,
()
mOt so

niroc
quyen so
hfni
dAt dai truyen
tho'ng
nay diroc
tir
do
chuye^n
nhu'Ong,
a mOt so'
niroe
khong
dirofc tir
do
chuye^n
nhu'Ong.
DO'i
v6i
ngiroi nong dAn, dAt dai chinh la mOt ye'u
tO'
hon
han cac ye'u tO' san
xuAt
khac ve gia tri cua no, no la dieu kien bao dam
lAu
dai doi song gia
dinh ngiroi nong dAn
tnroc
nhirng thien tai va la bO phAn cua vi tri xa

hoi
ciia
gia dinh. Trong pham vi
lang,
xa hoae eOng dong.
Frong
hoat
dOng san
xuAt eija
minh, ngiroi nong dAn khong e6
sir
phAn biet lai
nhuAn
tu*
doanh thu
voi
tien cong lao dOng boi
cuOc
sO'ng cua ho co ban
do
tir
cung
tir
cAp.
DAy la mOt dac tnrng
phO
bien cua hoat dOng san
xuAt
cua ngiroi nong dAn,
Chinh

di^u
do lam cho ngiroi nong dAn it gAn bo vai thi tnrong,
nhutig
t^m
quan trong
ciia
dac tnrng nay khong
nen
qua coi trong, eon
CO nhi^u
ye'u to' khac
dirae
su*
dung a tren
de^
dinh nghia ngiroi nong
dAn,
bcfi nhi^u
hO nong dAn
o nhi6u
noi la ngiroi san
xuAt
hang hoa
chuyen nghiep, la ngiroi
luon tliich irng
voi nhu cAu
ciia
thi
trirong,
nhirng ho vAn diroc coi la ngiroi nong dAn theo cac

tiOu
chuAn khac.
b) Khdi niem kinh
tehd
ndng ddn.
Theo quan
die^m ciia
Frank Ellis kinh te' hO nong dAn la
loai
hinh
san
xuAt
cua cac hO gia dinh lam nong nghiep, co quyen sinh song tren
cac manh dAt dai,
sir
dung chu yeu sire lao dOng gia dinh, san
xuAt
cua
ho
thirong
nam trong he thong san
xuAt Ion
hon va tham gia a
mirc
dO
khong hoan hao vao hoat dOng cua thi
tru'dng.
[40]
Xem xet kinh te' hO nong dAn a dAy ta khong
the^

so sanh voi xi
nghiep nong nghiep hay mOt gia dinh nong dAn
die^n
hinh trong
nen
kinh te'thi tnrong cong nghiep phat
trie\i.
Kinh te'hO nong dAn o nhirng
niroc
dang phat
trie^n
co
nhirng
kho khan khach quan khi ho tie'p cAn voi
nin kinh te' thi tnrong. HO nong dAn
o
dAy ngoai
sir
rang buOc cua hO
v6i thi tnrong, va
sir
trao doi Ian nhau thi thi tnrong ma ngiroi nong dAn
phai doi pho c6
the^
la khong hoan hao
ve
cac nguyen nhAn
ciia sir
phat,
trie'n

tha'p hoae phat
trie^n
khong deu
eiia
co
sof
ha tAng kinh te. Chang
han thi tru'dng von dAu
tir
phAn tan hoae khong ton tai, tin dung va lai
suA't CO
the^
bi rang buOe boi gia ca cua cac ye'u to khac
nhir dA't
dai, lao
dOng trong mOt moi quan he phu thuOc.
Cac vAt
tu"
san xuAt c6
the^
thay doi
tliA't
thirong hoae khong co,
chAt
lirgng
khong On dinh, dong thai thong tin
\6
thi tnrong kem
(ngheo nan)
tliAt

thirong roi
rac
va khong dAy dii,
ngu-oi
nong dAn phai
chiu chi phi cao
de^
c6
du-oc
nhirng thong tin
tfr
ngoai pham vi xa hOi.
Noi chung kinh te'hO nong dAn
of
dAy
dC cAp
la thi
tjrrang
va
tliong
tin
khong gan ket v6i nhau, phu thuOc vao vi
Iji,
co so ha
t/ing,
c6
sir
khac
nhau
ve mfrc

dO, co
lAp giira
cac eOng dong, cac vung, cac bO phAn phat
tri^n
cua
n6n
kinh te.
2.
Dac diem hoat
ddng cua
kinh te hd ndng
ddn.
a) Dac diem
ve
sdn xudt.
8
Qua trinh san
xuA't
nong nghiep co
nhfmg
dac
die\n
khong giOng
san
xuAt
cong nghiep, doi
tirong
cua san
xuAl
nong nghiep la nhfmg

sinh vAt (dOng vAt). Do
yeu
cAu ngat ngheo cua qui
luAt
sinh hoc cua
cAy
trOng vAt
nuoi doi hoi nha nong phai
tir
dieu chinh hanh vi
ciia
minh
tirng
ngay
tirng
gia, doi hoi
sir
cham soc
c^n
mAii
v6i mOt tinh
cam
time sir
cua ngiroi lao dOng. Nhfmg viec lam cua ngiroi nong dAn
trong cac khAu lam dAt, gieo
trOng,
cham soc, khong
th^
ki^in
tra, do

dac va danh gia theo
d(m
vi thoi gian tnru tirong diroc, chA't
lirong
va
tinh hieu qua cua phAn
Ian
cong viec
tning
gian, hoae nhirng thao tac
rieng le khong
the^
danh gia chinh xac diroc trong cong
nghiep^
Ngiroi
ta
CO
tli^
do dac va dieu chinh toan bO hoat dOng
ciia
ngiroi cong nhAn
bang nhfmg
ehi
tieu chinh xac
tlieo tirng
qui trinh ky thuAt ehuAn
mirc.
Song trong san xuAt nong nghiep con phu thuOc nhieu vao thoi tie't, thai
vu gieo trong, vao viec to chirc thu hoach nhanh hay chAm, mac dAu co
diroc dAy

dii
cac ye'u to
vAt
chA't,
nhirng thai tie't khong
thu
An, gieo
trOng
khong kip thoi vu se gAy anh hirong xAu de'n nang suAt cAy
trOng,
thAm chi con lam
mAt mua
trang.
Ong cha ta da co cAu
tdng
ke't,
nhA't
nir6c,
nhi phAn,
tani
c.ln,
tir
giong hay noi
ve
thai
vii "nhA't
thi nhi thuc" san
xuAt
nong nghiep phai
tuAn theo qui trinh canh tac rA't chat che, nghiem khac khong

the^
tuy
tien diroc. Trong san
xuA't
nong nghiep,
cAy
trOng vAt nuoi mang tinh
l^p
trung theo dien rOng ve mat
dja
ly, no chiu
sir
tac dOng qua lai
lAn
nhau, kim ham hoae thuc dAy nhau phat
trie\i.
Chang han mOt
thira niOng
bi sAu rAy ne'u khong diroc phat hien
kip thai, va trir kip thoi thi nhA't dinh se
lAy Ian
sang cac
niOng
xung
quanh gAy ra thiet hai
Ion
ve san lirong cua ca canh
dOng
do. Trong san
XUAI

nong nghiep, qua trinh san xuA't va qua trinh lao dOng khong thong
nhAt nhau, do vAy doi hoi ngiroi nOng dAn phai
nAm
tron nghe nong
trong
tay,
toan bO qua trinh san xuAt phai
IhuOe
ve ho. Ngiroi nong dAn
ho luon luon
lo
lang, quan tAm thirong xuyen de'n
miia
mang, ho luon
theo doi
sir
phat
tri^n
cua cAy trong vAt nuoi
de^
kip thoi
di6u
chinh,
sang tao thich irng voi
sir
dien bie'n cua thai tie't khi hAu, dAt dai, cAy
trOng.
Do hai tinh
cliAt
nay

eiia
san
xuAt
nong nghiep ma da qui dinh
viec to chirc san xuAt nong nghiep khong
the^
nhir loi
san xuAt dAy
chuyen
nhir
trong cong nghiep. Hinh thirc
tO
chirc san
xuAt tlieo
loi gia
dinh, trang trai se co hieu qua hon so voi san
xuAl
theo loi nong trang
tAp
th^
qui mo
Ion.
San xuAt theo
kie^i
hO nong dan,
tiang
txai gia dinh
nang dOng,
linh
hoat, nho do

sir
dung hop ly co hieu qua
ciia
nguon
lire.
Mat khac tinh huye't tOc
ciia
ho no cho chiing ta mOt nguyen tic to chirc
CO
lien quan khong
chi
de'n cac ca nhAn,
cAu tnic
nOi tai
ciia
hO va qui
dinh
sir vAii
hanh ciia no.
C^c
thanh vien trong hO la ehii thirc
sir
chinh
vi
the'ma
o do c6
sir
thO'ng nhA't chat che
gi&a
viec so hiru, quan ly,

sir
dung cac ye'u to san
xuA't.
Ho eon e6
sir
thO'ng
nha't eiia
don vi kinh te'
vA
don vi xa hOi,
sir
tho'ng nhat
o
tren deu
dira
tren co
sof
eung huyet
10c.
Mat
kliac cfing nhir
cac don vi san xuAt kinh doanh khac, ban thAn
mOi
hO deu la
te
bao
kinh te cua xa hOi deu
chfra dmig
nhirng moi quan he kinh te' nOi tai va
ben ngoai, [4]

Ve
sof
hfm,
la so
hiru
chung, trong do cac thanh vien deu binh
dang, sd hiru chung ta thAy ro nhAt la ho deu co nguon thu
nhAp
chung,
ciing hoat dOng kinh te, eung c6 quyen
sof
hfru ve
tir
lieu san
xuAl nhir
la
ruOng dA't, cong cu san xuAt v,v. ngay ca
tu'
lieu sinh
lioat
ciing la so
10
hiru ehung, cac thanh vien trong hO deu co
quyOn
binh dang trong viec
so hiru, quan
ly,
sir
dung cac tai san do.
Trong hoat dOng kinh te ho deu co quyen va nghia vu

nhir
nhau.
Cac thanh vien trong hO nong dAn deu co chung muc
dich
deu
mong muo'n cho hO minh ngay eang phat
trie^n,
ngay cang giau
c6,
eung
loi ich kinh te dAy la dOng
lire
tac dOng manh me de'n san xuA't kinh
doanh
eiia
hO, do co
sir
thOng
nhAt
ve loi ich nen cac thanh vien trong
ho thong nhAt ve hanh dOng, ho lam viec he't
sire
minh
d^
dem lai thu
nhAp cao cho hO minh, chinh vi lai ich
eiia
ban thAn gan rA't chat voi hO
do do viec phAn cong va hop tac lao dOng c6 nhieu
uu die^m

ma cac
hinh
thfrc td
chirc san
xuAt
kinh doanh khac khong c6 diroc, dAy cfing la
iru di^in phii
hop vai
nen
kinh te
tin
tnrong.
l^inli
tir
nguyen,
tir
giac cao
trong lao dOng, la
ye^i
to dem lai hieu qua cao trong san xuA't kinh
doanh.
Mat nira trong mOi hO cac thanh vien
d6u
da
qiien
sir dung,
hi^ii
nhfmg dac tinh
ciia lirng
cong cu san

xuA't,
ho
sir
dung, bao quan cac
tir
lieu san
xuAt
tot.
VAn
66
cAn
Imi
y khi phAn tieh hO la mOt don vi kinh te' HO la
mOt don vi san xuA't va tieu diing. Don vi tieu dung
ciia
hO xet ca khia
canh tieu dung cho san
xuAt
va tieu diing cho ca nhAn
ciia
hO, no c6 anh
hirong tnre tie'p de'n san xuAt
ciia
hO va
ciia
xa hOi noi chung.
Trong
tlioi
ky phong
kieii

hO nong dAn la chu
the^
kinh te san
xuA't
tir
cung
tir
cA'p,
dira
tren nen tang van minh
lua
nircVc.
Dai bO
phan
nong
ho roi vao tinh canh ngheo doi no
n^n,
sO'
it ngoi
len trcf
thanh nhfmg
phu nong, txung nong. Kinh te hO phan anh dAy du dien mao nong thon
ti^u
nong it co
sir
bie'n
dOiig
trong phAn cong lao dOng.
11
Sau ngay mien

BAc
giai phong, nong dAn du'Oc chia ruOng dA't,
kinh te'hO bat
dfiu
co
sir
bie'n
ddi
va phat
tri^n.
Hop tac hoa da dat hO nong dAn trong co che quan ly kinh te tAp
trung, kinh te hO
chi
la
ph^n
bo sung cho kinh te tAp
the^
TAp
the^
hoa
san
XUAI
nong nghiep trong nhieu nam bo qua loi ich kinh te' eiia hO
nong dAn, khong chu y de'n dac thii
ciia
s^n
xuA't nong nghiep, xem nhe
kinh te ho gia dinh, nhanh chong xoa bo san
xuA't
nho, thanh

lAp
ngay
cac hop tac xa nong nghiep, nong tnrong quoc doanh qui mo
vira,
Ion.
Sai
l^m
la khi xuA't hien khoan hO o mOt so' dia phirong, da vOi cho rang
khoan hO lam xoi mon va suy
yeii
chu nghia xa hOi, lam kim ham
sir
phat
tri^n
khoa hoe ky
thu
At, nong dAn vAn
chira
la ngiroi chu thirc
sir
tren ruOng dong. Tir do gAy ra nhfmg ton thAt to
Icrn
cho viec phat
trie^n
nong nghiep, ngan chan qua trinh phat huy dAn
ehii
va sang tao
ciia
nong dAn.
Chi

sau khi co Nghj quye'l 10
"ciia
BO Chinh tri" da
tiiu'c sir
giai phong nang
lire
san xuAt cho kinh
te
hO. Tir
chO
cac hoat dOng san
xuAt
kinh doanh hoan toan le thuOe vao hop tac xa, cac hO nong dAn da
diroc tra lai quyen
tir ehii
kinh doanh va
ciing tur
do nen nong nghiep
Viet Nam e6 nhirng
chuye^n
bie'n
tO't.
Ngay nay nong dAn gan bo tro lai voi ruOng dAt, tang
cu"ong
dAu
tu' von, lao dOng
de^
thAm canh, tang vu, chu dOng
bO
tri san xuAt cho

phu hop v6i dieu kien
tir
iihien,
phu hop voi nhu
cAu eiia
thi tnrong.
Viec xac lap vai tro
tir
chii ciia cac hO nong dan v6i nhirng nOi dung sau
: ho diroc giao quyen
su"
dung
niOng
da't
lAu
dai, du'Oc quyen mua sam
trAii
bo, may
moc,
nong cu, diroc quyen
lira
chon co
CA'U
va qui trinh
san
xuA't,
tir
do khai thac nguon vOn, lao dOng va trao doi
Imi
thong

hang hoa tren thi tnrong da lam cho cac hO yen tam hon va
manli
dan
hon trong
d^u
tu*
san
xua't
kinh doanh. Tfr chO hoat dOng san xuAt kinh
12
doanh eiia cac hO nong dAn
chii
ye'u hirong vao phue vu nhfrng nhu cAu
tieu diing eiia hO, nhA't la
ve
lirong thirc, thirc phAm, cac hO da dAn dAn
gan bo voi thi tnrong
de^
lira
chon
phu*ang huong
va co
CA'U
san
xuA't.
Theo tai lieu
di6u
tra cho
tliAy
70%

s6
hO
gi^u
thirong xuyen quan tam
de'n gia ca thi tru'dng, sO'
luang
hang hoa ban ra thi tnrong [15]. Dac
biet la tinh dOc canh trong san
xuA't
kinh doanh cua cac hO nong dAn da
diroc khac phue. Da so cac hO da
ehuye^n
sang san
xuA't
chuyen mon
hoa, ke't hop voi da dang hoa. Cac hO
gi^u
deu
c6
gang mo rOng pham
vi kinh doanh cAy, con, nganh nghe, dich vu
de^
tang nguon
tliu,
nhirng
khong vi
tlie'
ma khong xac dinh nganh nghe
chinh.
So hO thuAn nong

ngay cang giam,
so
hO
kiein
cang tang. Trong
nOn
kinh te' thi tnrong
nhir tAt
ca cac don vi kinh te' khac, hO nong dAn luon dirng tru'6e nhirng
vA'n de
phfrc
tap
ciia
qua trinh san xuA't
hAng
hoa,
nhir
thi
tru'dng
vAt
tir,
till tnrong vO'n, thi tnrong
lao
dOng
v.v.
ling
xfr
v6i nhfmg thi tnrong
nay
nhu*

the' nao
de^
dem lai hieu qua trong hoat dOng san
xuA't
kinh
doanh, d6 la nghe thuAt cua
ngirdi
nong dAn. Tnroc het la chu hO, nang
lire
san
xuAt
d^
dat muc dich tOi thie'u hoa chi phi san
xuAt,
san xuAt ra
san
ph^m.
Tir do nham dat diroc loi
nhuAn
toi da, mat nay hO nong dAn
con gap nhieu kho khan. Tuy nhien bang quyen
tir chii
kinh doanh, cac
liO
nong dan da tiep nhan khoa hoc ky thuat moi theo co che'
tir
chon,
do
vAy
so voi

tu*
tnroc t6i nay thi hO nong dAn da tie'p nhan khoa hoc ky
thuat m6i ke't hop
v6i
kinh nghiem cd
tmyen
da dat diroc thanh
tmi
dang
k^.
Sir
doi hoi khat khe cua co
che
thi tnrong ciing voi quyen tu*
ehii eiia hO nong dAn
giiip
cho hO nong dAn
lira
chon
phirmig
an san
xuA't CO
hieu qua nhA't. Nhirng sO' hO nong dAn hien nay thich nghi voi
CO
che thi tnrong con tha'p, chu ye'u la cac hO giau.
So
hO trung binh va
ho ngheo, viec
tJiich
nghi co

che
thi tnrong con
Iiing
tiing.
Ve co
can
13
san
xuat ciia
cac hO nong dan van duy tri nen nong nghiep truyen
thOng,
cay
lija,
con
Ion vAn
la hai doi tirong san xuA't
chii
yeii.
Sir
eliuydn
bie'n co
CA'U
san xuAt trong nhfmg nam qua cua cac hO nay da
dien ra
nhmig
con dang ye'u
ctt chira lain
thay ddi can ban co
CA'U
san

xuAt truyen thong, Co cAu san xuAt ciia cac hO nong dAn co nhirng dac
diem sau :
Thii*
nhAt co cAu san
xuA't ciia
cac hO nong dAn
chii
ye'u
vAn
hirong
vao phue vu cac nhu cAu tat yeu
ciia
ban than hO, nham dam bao
tir
eung
tir cAp
lirong thirc cua hO. Muc dich
chii
ye'u cua san
xiiAt
khong
nham kie'm lai nhuan.
rhfr
hai co
ca'u
san xua't
eiia
cac hO bao gdm nhieu nganh, cay,
con nhirng manh
miin

va phan tan voi qui mo nho. Nhirng mat khac
viec thay ddi co ca'u san xua't co
CA'U
cAy
trdng trong nong nghiep dien
ra khong phai de dang, no bi chi phoi
bcfi
mOt so' ye'u to'
nhir di^u
kien
tir
nhien trong san
xua't
nong nghiep, nhirng va'n de c6 lien quan de'n
sir
hinh thanh co ca'u san xuat, trinh dO phat
tri^n
cua thi
truong.
Qiinh
mirc
do phat tnin cua thi tnrong tro thanh nhAn to ehi phoi co tinh chA't
quyet dinh de'n
sir
hinh thanh co
cAu
san
xuA't
moi, thoat ra khoi co
cAu

sail
xua't truyen thong, Muc dich san xuA't
ciia
ngiroi nong dAn co anh
hircfng
quan trong chi phoi de'n co
cAu
san
xuA't.
Qui mo san xuAt, qui
mo von
eiia
hO nong dAn hien eon
rAt
nho be, cfing lam han
che
deh
viec
nAng
qui mo san xua't, phat
trie^n,
nganh nghe moi, cAy con
moi
tAp quan thoi
quen ciia
hO nong dAn
dirge
ciing co' duy tri, tao
sire
y

trong dieu kien mOt xa hOi, nong nghiep von da
ngirng
tie,
Cuo'i eung la tac dOng ciia he tho'ng chinh sach cua nha
nu'Oc
co
the^
anh
hu'ong
lam bie'n ddi it nhieu de'n co
CA'U
san xua't
tniyen
thong,
tie'n toi mOt co
cAu
c6 hieu qua hon.
14
Co the noi han che
Ion
nhAt cua hO la trong phat trien cua hO
nong dAn la nang
lire
tie'p thi va
tiinh
dO khoa hoc ky thuAt ciia chii hO
nong dan va cac thanh vien trong hO.
Trir
klioanglO-15%
cac hO giau,

eon
ph^n loti
hO nong dan nang
lire
tie'p thi kern, kie'n thfrc ve khoa hoc
ky thuat con tha'p. Do vAy trong co che' thi tru'dng, khi
tliirc
hien san
xuAt va tham gia vao qua trinh canh tranh hO nong dAn
thudng
bi nil ro
va
thirdng
bi
thu
a thiet.
b)
To chirc quan ly sdn xudt.
Irong qua trinh san xua't kinh doanh, ngoai cac ye'u tO'
dSu
vao
anh hirong de'n hieu qua san xuAt, mOt ye'u to' khong
th^
thie'u do la viec
td chirc quan ly san
xuA't.
Ne'u khong c6 ngirdi quan ly dieu hanh san
xuA't gioi thi hieu qua san
xuA't
thAp.

Trong san xuAt nong nghiep, hinh thfrc kinh te nong hO, nong trai
la
hinh
thfrc kinh
te
c6 hieu qua.
O
cac
nirde,
cung nhu*
o
Viet Nam viec
quan ly hO nong dAn, nong trai,
tliu*dng
la ehii gia dinh, ho dOng thdi
Cling la ngirdi tnre tiep san xuAt. Giira ngirdi quan ly va ngirdi tnre tie'p
san xuAt ciia nong hO gan chat che vdi nhau nen cac thong tin dirge xur
ly nhanh, kip thdi quyet dinh quan ly dung dan va eo sire thuyet phue
cao.
Vi
the'CO the^noi
kinh te'hO nong dAn co kha nang
sir
dung
hcrp
ly
lao dOng, tao viec lam o nong thon. Kinh te'hO nong dAn co
CA'U
true lao
dOng da dang,

phirc
tap vi vAy n6 co
the^
sir
dung lao dOng chinh, lao
dOng phii hop vdi tirng cong viec.
Trong
mOi
hO nong dAn thirdng bo' me vira la chu hO, vira la ngirdi
td chirc, dieu
hanli
qua trinh san xuAt. Dong thdi ho la ngirdi lao dOng
tnre
tie'p nen ho gAn
giii,
hie^u
biet ve kha nang trinh dO, tAm
tu*
tinli
cam
15
cua
mOi
thanh vien trong hO, do
vAy
tao dieu kien thuan
Igi
cho viec td
chfrc quan ly san xua't
Viec td chfrc lao dOng trong hO nong dAn hoan toan

tir
nguyen vi
vAy no rAt linh hoat, co dOng phu hop vdi tinh da dang,
plifrc
tap trong
san xuA't nong nghiep. Tren thirc
te'eae
hO nong dAn la ehii
the^
tnre tie'p
ddi pho vdi tinh trang mA't cAn
dO'i
gifra dA't dai, lao dOng, viec
\hm nOn
ho thirdng tim each
sir
dung
nhi'mg
dieu kien
vAt
chAt von co ke't hgp
vdi
lao
dOng tao ra nhfmg thu nhAp them. Kinh
te
hO nong dAn co kha
nang
tir
dieu chinh cao, la
chii

nhAn cua toan hO qua trinh san
xuAt,
trao
ddi,
phAn phoi, tieu diing, do vAy cac hO nong dAn co
the^
diOu
chinh
mfrc do tich
luy,
tieu dung, dAu
tir
phat
trie^n
san xuAt mOt each co dOng
tliich
frng
vdi
sir tliay
ddi
d^u
vao, dAu ra ciia qua trinh san xua't.
Kinh te'hO nong dan co
sir
thong nha't giira lao dOng quan ly, lao
dOng san
xuAt
n^n
hO nong dAn giam
dirge

toi da chi phi quan ly, boi
vAy chi phi san xuA't thA'p, gia thanh san
ph^m
ha, so vdi gia thanh san
phAm
dirge
san
xiiAt
o kinh te' tAp
th^,
kinh te' quO'c doanh, kinh te' hO
nong dAn co kha nang canh tranh trong kinh te'thi tru'dng.
Tuy la don vi kinh te'dOe
lAp,
nhirng kinh te'hO khong doi
lAp
vdi
kinh te'hgp tac va kinh te'nha
nu'dc
ma no co kha nang eung ton lai vdi
nhieu hinh
tlifrc
so hiru khac nhau thong qua cac hoat dOng kinh te da
dang, qua cac hinh thfrc hgp tac lien doanh lien
kei
de^
lam tang nang
lire eiia
minh.
Ddi

tirgng
lien ket giira cac hO nong dAn thirdng lien ke't giira cac
ho nong dAn co moi quan he thAn thich, ho hang lang xdm.
d
mOt sd
nirdc tir
ban hinh thfrc hgp doanh theo cd
phc'in dirdi
dang cong ty
de'
tie'n hanh san xuAt, che bie'n,
tiOu
thu san phAm, hinh
thfrc nay thirdng cd qui mo
Idn.
16
c) Tieu thu sdn phdm.
XuA't phat tfr dac
dieVi ciia
san xuAt ndng nghiep no da qui dinh
till
tnrdng nong san hang hoa. San xuA't nong nghiep no mang tinh thdi
vu va phu thuOc vao qui
luAt
sinh hoc cua cAy
trOng
vAt nuoi. Trong san
xuAt nong nghiep ngirdi ta khong
the'
dir

doan dirge hoan toan tac dOng
ciia
thien
nhiOn
ddi vdi san lirgng,
nhir sAu
benh,
Ifi
lut,
iiAng
han v,v,,,
da lam anh hirdng
deii
nang suA't cAy trong. Ngirdi nong dAn
Ific
quyet
dinh san xuAt mat hang nong san nao do, ho khong
dir
doan dirge
Ifie
cd
san phAm ban gia ca se la bao nhieu, vAn de nay con trAm trong hon d
nhfmg noi thie'u thong tin va thi tnrdng khong hoan
tliiCn.
Thi tnrdng nong san d cac
nirdc
dang phat
trie'n
phd bie'n la thi
tnrdng khong hoan thien, boi thong tin lien lac kem, cd nghia ngirdi

nong dan luon luon cd mOt bfrc tranh khong dAy dii ve thi tnrdng rOng
hon, xung quanh ho cac thi tru'dng ndng san khong dirge hinh thanh
mOt each cd td chfrc chung bi
pliAn
tan ve khong gian do phirong tien
vAn
tai kem, do co sd ha tAng
tliAp
kem
inOl
vA'n de dang
liru
y ngirdi
nong dAn ngirdi san xuA't hang hoa nong san, khong dirge
tir
do tham
gia,
tir
do
nit
ra khdi nen san
xiiA't
bdi thi tnrdng
tir
do
sir
dung da't dai
khong ton tai thirdng xuyen.
Ngirdi nong dAn
mig xir

ddi vdi thi tnrdng nong san khong linh
hoat bdi vi ngirdi nong dAn
klidng nnidn
dieu chinh ngay ke
fioach
san
xuA't ciia ho tlieo dung yeu cAu
ciia tin
tnrdng, Tnrdc
he't
do dac
die'm
eiia ngirdi nong dAn, dai da sd nong dAn cd trinh dO van hoa tha'p, cd
sir
han che've tie'p thu nhirng
tlianh tini
khoa hoc ky
tliuat tiOn
tie'n, ddng
thdi thong tin
\6
thj tnrdng han che ngirdi nong dan khong quen mao
hie'm,
sg rui ro. Thir hai do dac
die'm ciia
san xua't nong nghiep, deu
la
sinh vat song cd qua trinh phat
trie'n,
theo qui

luat
ngat ngheo
ciia tir
17
nhien, cua ban thAn sinh
vAt
do, ddi hoi nha nong phai
li;
dieu chinh
hanh vi ciia ho tirng gid tirng ngay, ddi hoi
sir
cham soc cAn
niAn,
vdi
tinh cam thirc
sir
ciia ngirdi lao dOng.
ChAng
han nhfrng hang hoa nong san trai vu
rA't
dat,
nhimg
trdng
rA't kho khan.
Iloac
la muon cd san
phA'm
dap irng nhu cAu thi tnrdng,
nhirng khong
the'

dirge vi cAy, con do phai cd thdi gian nhA't dinh mdi
cho san phAm dirge,
chAng
han muon cd thit
Ign
d^
dap frng ngay thi
tnrdng vao thdi ky thi tnrdng dat gia cao nhmig de' cd thit
Ign
ban phai
it nhA't tfr 5,
6 Ihang
trd len.
Mat khac co sd ha
t.ing
eiia
thi tnrdng, tinh hinh thi tnrdng tien te
von trong ndng thon nirdc ta chira phat
tri^n,
dira
de'n viec frng
xir ciia
ngirdi ndng dAn ddi vdi thi tnrdng
chAni.
Hay la che' dO
luAn
canh trong san xuAt nong nghiep, khi nha
trdng trot dang mai me
tri^n
khai

che
dO
luAn
canh de tranh sAu benh,
hoae de' khoi phue lai dO phi nhieu ciia dAt thi khong
th^
chdp dirge thdi
CO
thi tnrdng
tliuAn
Igi.
Do mOt sd dac
di^m
cua tinh hinh san
xuAt
trong linh
virc
nong
nghiep phan irng cung khong linh hoat, do vAy viec dap frng dirge thj
tnrdng ndng san, hay noi
each
khac la each frng
xir ciia
ngirdi ndng dAn
ddi vdi thj tnrdng
cliAni,
dAy la ly do gia nong san thA'p tirong ddi so vdi
gia hang cong nghiep, ddi hoi nha nirdc
tig
gia cho nong dAn. Thirc

hien chinh sach trg gia cho ndng dAn la ddn
b^y
kich thich ndng hO
phat
trie'n
san xuA't va tranh
n'li
ro trong
nen
kinh te' thj
tnrdiig.
Cac nirdc tren the' gidi deu thirc hien thanh cong viec trg gia cho
ndng dan. Nong san
la
mOt mat hang xuA't khAu va gia ca cua chung
thirdng chiu anh
hu'dng sAii
sac cua thj tnrdng the' gidi. Gia ban budn
nong san cho xuA't khA'u
tliA'p
han gia
xuA't la
le
dirong
nhien rna gia
h
\I-U/M
I
18
xua't lai

tliAp
hon gia nhAp khau
10-20%
theo ty gia hdi doai. Ne'u lay
gia ban budn
trfir
di chi phi kinh doanh ta dirge gia
tliu
mua ndng san.
Nhu*
vay gia mua ndng san co phu thuOc vao ty gia hdi doai.
1
y gia hdi
doai thirc te d nirdc ta bao gid cung tha'p hon ty gia hdi doai danh nghia
do lam phat, do gia ca gia tang. Do do ngirdi ndng dAn phai chju thua
thiet hai
lAn
khi ban ndng san d mfrc gia thA'p
iniia
hang cong nghiep
nhAp khAu
nhir
phAn
bdn,
Ihiidc tiir sAu
v.v.
vdi gia cao. Trong khi do
gia ca sinh hoat gia tang anh hirdng de'n sinh hoat
ciia ngudi
ndng dAn.

Do vAy cAn cd mOt chinh sach bao ho ndng san cho ndng dAn mOt
each thich hgp
d^tlific
dAy san
xuA't
ndng nghiep phat trie'n.
3.
Vi
triy
vai tro
cua
kinh tehd ndng
ddn
trong
nen
kinh te.
Ndng nghiep hien nay vAn la nganh duy nha't cung cAp
lircmg
thirc,
thirc
ph^m
de' nuoi sO'ng con ngirdi.
Kinh te trang trai gia dinh
trOn
the gidi hinh thanh va tdn lai hang
tram nam nay, da
th^
hien rd vai trd tich
circ
trong qua trinh phat trie'n

ndng nghiep the gidi, thuc
dA'y
nhanh viec san xuAt ndng san hang hoa,
dira nen
ndng nghiep tie'n len hien dai. Trang trai gia dinh da va dang la
lire
lirgng chu ye'u san
xuAt
ra cac loai ndng san dap irng cac nhu cAu
ciia
con ngirdi.
Hien nay nirdc My vdi 2,2 trieu trang trai da san xuA't ra hon 50%
sail
lu'gng dan tirong va ngd
ciia
toan the gidi, hang nam xuAt khAu 40-
50 trieu ta'n
lua
mi , 50
triCu
tA'n ngd, dAu tirong v.v
Nirdc Phap vdi
980.000
trang trai gia dinh da san
xuA't
ra ndng
san gA'p 2,2
lAn
nhu
c^u

trong nirdc. Vdi ty
sua't
hang hoa ve hat ngii
cdc la 95%, thit sfra 70,80%, rau qua
lien
70%. [3]
19
Ha
l^n
cd 128.000 trang trai, trong dd
chi
cd 1.500 trang trai
chuyen trdng hoa ma hang nam san xuA't ra 7 ty bong hoa va
600
trieu
chAu hoa, trong dd 70% gianh cho
xuAt
khAu.
Cac trang trai gia dinh phAn tan vdi qui
rnd
khong
Idn
tfr
1-2
ha,
nhu*ng
da tao ra ty suA't ndng san hang hoa cao va khdi
lugng
ndng san
hang hoa

nhi<?u,
tAp trung thong qua mang
lirdi
td chfrc dich vu
liru
thong thich hgp.
Nang suat lao dOng ndng nghiep cua cac trang trai d cac nirdc da
hoan tlianh
edng
nghiep hoa ngay cang tang len va dat mfrc cao.
San lirgng ndng san lam ra
ciia niOt
lao dOng ndng nghiep de'n
nam 1990 du nuoi 20-100 ngirdi.
ChAiig
han d
Bi
nuoi dirge
100
ngirdi, d Anh 95
ngirdi.
My 80
ngirdi,
Oinada
55 ngirdi, NhAt 20 ngirdi v.v
Nang sua't lao dOng ciia trang trai gia dinh d cac nirdc dang phat
trie'n bat
driu
cong nghiep hoa thi
edn

thAp,
inOt
lao dOng mdi
lain
ra san
phAm dii nuoi 4-5 ngirdi.
Cac trang trai gia dinh ung dung ngay cang nhieu cac thanh
tini
tieii
bo khoa hoc va cong nghe
v6
sinh hoc, hoa hoc, co dien, tin hoc
nhir
phAn bdn, hoa chat, may mdc, thiet
bj,
v.v
Khong nhirng
chi
cac trang trai cac nu'dc Au My
tliuOe
viing on
ddi phat
tri^n
co gidi hoa ndng nghiep vdi
inirc
dO cao ma ngay ca cac
9 7
'
trang trai qui md nho
o

cac
nirde chAu
A thuOc vung nhiet ddi ciing
dang CO gidi hoa cac khAu canh tac cd hieu qua nhu NhAt Ban, Dai
I_x)an,
Nam Trieu Tien (Han
QiiO'c).
MOt trong nhfrng nirdc gAn gui vdi
Viet Nam ta dd la Trung Qudc,
Tning
Qude da chuye'n sang co che
khoan hO tir
nam
1978 de'n nay da
du'a n6n
ndng nghiep Tning Qude
20
thoat khdi tinh trang sa sut keo dai, dem lai hieu qua rd
ret
cho ndng
nghiep.
Kinh te'hO gia dinh ndng dAn da
dira
gia tri tdng san lirgng ndng
nghiep nam 1987 tang 2,3
lAn
so vdi 1978.
Vdi td'c do tang trung binh hang nam la 14% san lu'gng lirong
thuc nam 1978
lA

305 trieu tAn de'n nam 1991 tang len de'n 435 trieu
tA'n.
San hrgng
tint
tang tfr 8,56 trieu tA'n len
26,3
trieu tAn (nam
1989),
Gia tri ndng san xuAt
kliAu
lang 1,5
Mn.
Mfrc thu nhAp cua ndng
dAn 10 nam gAn dAy binh quAn hang nam tang
15,1%.
I'hu
nhAp cua
mOt ndng dAn
nnni
1978 la 134 ddng nhAn dAn te,
deii
1987 la 463 ddng
taiig3lAn.
|3]
Hien nay ddi vdi Viet Nam kinh te hO ndng dAn da cung
cA'p
98,3%
tdng san lirgng
lirorng
thirc trong ca nirdc; cung cAp 85% ve thjt;

gAn 50% nguyen lieu cho edng nghiep che bie'n, tao 45% thu nhAp qudc
dan.
Kinh
te
ho ndng dan ciing la don vi tieh tu vOn,
che
dO tap
th^
trong cac HTX tnrdc dAy khong huy dOng dirge ngndn vdn trong cac hO
xa vien vao phat
tri^n
san xua't kinh doanh.
Chi
tfr khi cd ddi mdi eo
che
quan ly hO ndng dan da trd thanh don vi
tir chii
san xua't kinh doanh vdi
tinh cha't la don vj kinh te'
tir
haeh toan
tir
trang trai, thich frng vdi eo
che
tin
tnrdng, kinh te'hO nong dan da trd thanh don vi tich tu vdn, mire
do tich tu vdn ngay cang cao, mat khac nha nirdc cd
sir
dau
tir

hd trg
elio
kinh te' ndng
nghiej),
chirong trinh xoa ddi
giain
ngheo da
dirge
thirc hien. Day la dieu kien tien de de' kinh te hO chuye'n djeh co ca'u
kinh te'phat
tiie'n
nganh nghe
ind lOng
san xua't kinh doanh.
Trong nhfrng nam qua nhd cd viec chuye'n ddi ca che khoan hO tir
21
nam 1988 de'n nay, da
dira nOn
ndng nghiep Viet Nam ra khdi tinh trang
xa sut keo dai, thie'u gao
tri^n
mien de'n nay khong
nhihig dii
lirong thirc
ma edn cd
luong
thirc xua't khAu. Kinh te hg ndng dAn la td chfrc san
XUA'I
ndng nghiep gia dinh phu hgp vdi dac thu
ciia

ddi tirgng san
xiiA't
la
cAy
trdng vAt nuoi, la vAt the' song. Ke'
thira
va phat huy the' manh cua
kinh te ndng nghiep gia dinh cd tniyen thong
lAu
ddi
ciia
Viet Nam, tan
dung
dirge
cac nguon lao dOng ddi dao d ndng thon. Huy dOng dirge
moi ngudn vdn, vat
tir
hien cd trong tirng gia dinh, mat khac nd gan
ngirdi lao dOng va
tir
lieu san xua't, gan hieu qua lao dOng vdi hieu qua
sail
xua't eudi ciing cua nong nghiep kich thich ngirdi ndng dAn gan bd
vdi san xua't, thuc dAy viec chuye'n nen kinh te
tir tfic
sang
nOn
ndng
nghiep
sail

xuAt hang hoa.
Kinh
te
ho ndng dAn cd kha nang dap ung cao, dap frng
duge
cac
nhu cAu da dang, phong phu cua thj
tiudng,
ddng thdi la don vj kinh te'
tie'j)
nhAn khoa hoc ky
tliuAt
edng nghe mdi dua nang suA't lao dOng len
cao.
Kinh te'hO phat trie'n theo co
che'thi
tnrdng phai chu y de'n vA'n de
Igi
nhuAn va hieu qua san xuA't kinh doanh, dieu dd buOc cac hO ndng
dAn tim moi bien phap de tang nang suAt lao dOng, canh tranh gianh
thang
Igi,
nhfrng mat tich
cue eiia
co che thj
Irirdng
co tac dOng de'n
kinh
te
ho.

Cac
chii
ho
sir
dung kinh nghiem san xuA't
lAu
ddi, ddng thdi ket
hgp vdi tie'n bO khoa hoc ky
thu
At, edng nghe mdi vao san
xuAt,
d dAy
dOng
lire
ve
Igi
nhuAii,
Igi
ich kinh te'da thuc day hO ap dung cac thanh
tuu khoa hoc mdi vao san xua't, dAy la qua trinh hoan toan tu nguyen tu
giac dieu ma tnrdc dAy trong kinh te'hgp tac xa khong cd.
Kinh te'hO la noi sang
loc
va cai tie'n ky
thu
At truyen thong, ciing
22
nhir
ky thuat cong nghe hien dai lam cho no
thai sir

thich
irng
va mang
lai hieu qua kinh te cao. D6ng thoi kinh
tC hO
la
na'i iuu gii'r
nhirng kinh
nghiem truyen thong va tie'p nhan nhirng tri thfrc cong nghe mai
niOt
each CO
hieu qua.
Kinh te ho la don vi
tir
chu
.san
XUAI
kinh doanh hang hoa khi
ICn
ke hoach san xua't kinh doanh thi kinh
le
hO phai can
cir
vao nhu can
cua thi tnrdng,
tTr
do co
ke'hoach
cu
the'

san xua't loai hang hoa gi,
khft'i
lirang
bao nhieu, cha't
hrgng
nhu"
tlie'
nao, tieu thu
a
dau, gia ca ban
nhir
the
nao,
can
mua nhfmg vat
tir
gi cho san xua't, kinh doanh vay
kinli te
ho g6p phan can dO'i cung -
cSu
tren
tlii
tnrdng.
Nhir
vay kinh te' hO theo co che thi tnrdng
hofn
han kinh
te
hgp
tac xa (cu)

tnrdc
day theo co
che
tap trung bao cap, khong phat huy
dirge
nhmig
llie'manh
cua cac
hO
gia dinh ndng dan, tao ra
mOt sir
y lai,
ciing
nhir
la
sir
bi
dOng
gan
nhir
hoan toan cua cac
hO
ndng dan vao hgp
tac
xa.
4. Quan he glad hd ndng ddn voi HTX, roi nhd
nude.
a) Quan he
giud
hd ndng ddn

v&i
hap tdc xd.
Khang dinh vai trd vi tri to
Idn
cua kinh te ndng hO, trang trai gia
dinh, hoan toan khdng ddng nghia vdi quan
die^n
tuye't ddi hoa
sir
ben
virng
cua nen kinh te
tie'u
ndng, Dieu nay
dirge
Mac nhan manh cho
rang, ddi vdi nghe ndng hgp ly thi phai cd "ban tay cua ngirdi
tie'u
ndng
song bang lao ddng cua minh hoae la phai cd
sir kie'm
soat cua nhirng
ngirdi san xua't lien ke't lai".
6.day
Mac
niiidn
nha'n manh ddi vdi ndng
nghiep, kinh te
cira hO
ndng dan, mOt ndng dan hg phai

dirge
ty chu