Phân tích diễn ngôn văn bản luật pháp tiếng Việt so sánh với tiếng Anh và ứng dụng trong dịch văn bản luật pháp

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI NGỮ
ĐỂ TÀI NGHIÊN cứu KHOA HỌC
CẮP ĐẠI HỌC QUỐC GIA
PHÂN TÍCH DIỄN NGÔN VĂN BẢN LUẬT
PHÁP TIẾNG VIỆT- SO SÁNH VỚI TIÊNG
ANH VÀ ÚNG DỤNG TRONG DỊCH VĂN BẢN
LUẬT PHÁP
MÃ SỐ: QN.00.01
CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN NGÔN NGỮ
CHỦ NHIỆM ĐỀ TÀI:
TS. LÊ HÙNG TIẾN - KHOA NN & VH ANH-MỸ
■ DTịOŨibĩ
HÀ NỘI - 2002
PHÃN M ơ ĐÂU
1. Giới thiệu đồ tài 1
2. Ý nghĩa của đề tài 2
3. Đối tưựng và phạm vi niĩhiên cứu }
4. Phương pháp nghiên cứu -
5. Tư liệu
PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: MỘT số c ơ SỞ LÝ LUẬN
I. PHÂN TÍCH DIỄN NGÔN
1.2 Phân tích diễn ngồn và phân tích thể loại ứnìỉ (June diễn rmỏn ”
1.2.1 Phàn lích diễn ngồn ^
1.2.1.1 Phàn tích phonii cách chức năng: Mô tá ngôn n^ữ
ớ cấp độ bề mặt 7
1.2.1.2 Phàn tích nỵừ pháp-tu từ: mỏ tá imôn nuừ về mặt chức nãI1U N
1 .2.1 .3 Phàn tích tưưnii tác: miêu tá ngùn rmữ như một diễn nuỏn ^
1.2.1.4 Phàn tích thê loại diễn ni^ôn: miêu tá n^ôn niiừ theo

hướng giải thích 12
1 .2.2 Phươne pháp phân tích the loại ứrm đụnii của diễn nu ôn 14
III. KHÁI QUÁT VỀ NGÔN NGỮ VÀ TÌNH HƯỐNG DI ẺN NGÔN
CỨA VÃN BAN LUẬT PHÁP TIÊNG ANH VẢ TlẾNCx VIỆT
1.3 Niiỏn nỵữ văn bán luật pháp 1 7
1.3.1 Điểm qua tình hình nghiên cứu về nuỏn ne ũ' văn hán luật pháp
tiốny Anh và liốniĩ Việt 17
ỉ .3.2 Ngừ cánh và mục đích ìiiao ticp cúa vãn ban luật pháp 2f)
1 .3.3 Mòl sò đặc ilicm cơ hán của imỏn nu ù' văn han luậl pha p ticnLL
Anh 29
1.3.3. ỉ Đặc diêm từ vựnu - nuừ pháp 29
1.3.3.2. Mộl sò đặc điếm vè vãn ban cua săn han luật pháp
1.4 Khái quát vồ tình huòni: diễn neôn vãn hán lual pháp Ilèni: Vicl 41
1
1.4.1 Sư lược về tình hình làm luật ứ Việt Nam 4 ị
1.4.2 Bán chất, cơ cấu và đặc điểm của hệ thốnii luật pháp Việt Nam. 43
CHƯƠNG 2: MỘT s ố ĐẶC ĐIỂM TỪ VỤNG NGŨ PHÁP CÙA VÃN BAN
LUẬT PHÁP TIẾNG VIỆT
I. PHƯƠNG DIỆN CHÚC NÂNG LIÊN NHÂN CỦA VÃN BẢN
LUẬT PHÁP TIẾNG VIỆT
2.1 Động từ ngữ vi và câu ngữ vi - phương tiện ni^ôn nỵừ quan trọrm
góp phẩn tạo tính hành thực cho vãn bán luật pháp
2.1.1. Giới thiệu
2.1.2 Động từ n^ừ vi và câu ngữ vi - phương tiện ngôn niiừ Sióp phán
biến văn bán thành quy phạm pháp luật
2.1.3 Câu niĩữ vi - phương tiện ngồn ngữ góp phần tạo tính hành thực
cho vãn bản luật pháp tiếng Việt
2.2 Tinh thái - phương tiện niíồn neừ quan trọnu eóp phán tao lập
quvền và nnhĩa vụ trong văn bán luật pháp tiếrm Việt
2.2.1. Giới thiệu

2.2.2 Một số phương tiện từ vựrm n^ữ pháp biếu hiện kiểu tình thái chức
phận tronsi văn bán luật pháp tiếne Việt.
2.2.3 Một số nhận xét so sánh đối chiếu phương tiện biếu hiện tình ihái
trong văn bán luật pháp tiốrm Việt với tiốne Anh
II. PHƯƠNG DIỆN CHỨC NĂNG QUAN NIỆM TRONG VÃN HAN
LUẬT PHÁP TIẾNG VIỆT
2.3 Hệ thuậl n^Q' luật pháp và từ Hán - Việt iron ì: văn hán 1 LI ã t pháp
tiốrm Việt.
2.3.1. Giới thiệu
23.2 Hộ ihuật nuừ luụl pháp - phương tiện nnôn nu ừ uúp pluin Um lạo ra
tính minh xác và chãi chẽ cho vãn han luat pháp.
48
4S
51
55
56
56
60
69
72
72
77
2.3.3 Từ Hán - Việt vứi tính chật chẽ, tính tranii trọng và tính hao trùm
của văn bản luật pháp 80
2.3.4 Một số nhận xét đối chiếu sự sử dụnii hệ thuât nsjữ tron Li vãn bán
luật pháp tiếng Việt với tiếng Anh ^
2.4 Danh hoá - phương tiện ngừ pháp tạo tính chính xác và bao trùm
cho văn bản luật pháp tiếng Việt
2.4.1. Giới thiệu
2.4.2 Danh hoá troniĩ văn bán luật pháp tiếng Việt .

2.5 Câu có độ dài bất thường
3.3 Càu trúc phát triên nhàn thức điên hình ironu vãn han luâl plìap licnii
Vièl
K8
88
90
2.4.3 Một số nhận xét so sánh đối chiếu sự danh hoá trong vãn bán luật
pháp tiếng Việt với tiếng Anh 95
96
2.6 Tổng kết 100
CHƯƠNG 3: MỘT s ố ĐẠC ĐlỂM VỂ văn bản CÚA văn bản
LUẬT PHÁP TIẾNG VIỆT
3.1 Đc hoá - phưưng tiện ngừ pháp quan trọng lạo lập tính chính xác
cho vãn hán luậl pháp tiếng Việt.
02
02
06
3.1.1. Giới thiệu cấu trúc Đề - Thuvết và sự đổ hoá
3.1.2 Đề hoá trong vãn bán luật tiốrm Việt
3.2 Phương ihức liên kết văn bán
109
3.2.1 Giới thiệu 109
3.2.2. Một số phương tiện liên kết đặc thù của văn hán luật pháp tiếnii
Việt 115
3.2.2.1 Khứ chiếu và hổi chiếu - các phép quv chiốu uóp phàn lãriL!
cườns: tính minh xác. rõ ràrm và chãt chẽ cho văn hán luâl licniz Viet
° ^ 115
3.2.2.2 Phiip nhấc lại lừ vựrm - phương tiện liên kèt iióp phan háo đam
lính minh xác cho văn hán luậl pháp IiCnLI Yiệl.
! 9

3.3.1. Giới iliiộu ve càu irúc phái triền nhan ihức
3.3.2 Cấu trúc phát triền nhận thức điên hình tmnii văn bàn luàt
pháp tiếng Việt ^
3.3.3 Một số nhận xét so sánh đối chiếu cấu trúc phát triến nhận thức
cúa văn bán luật pháp tiếng Việt với tiếng Anh.
3.4 Cấu trúc thể loại tiềm năng của vãn bán luật pháp liếim Việt. 1
3.4.1. Giới thiệu I3X
3.4.2 Cấu trúc thể loại tiềm năng trong văn bán luật pháp Tiếniỉ Việt 140
3.4.3 Một số nhận xét so sánh đối chiếu cấu trúc thê loại tiềm nãnỵ của
văn bán ỉuật pháp tiếng Việt và tiếng Anh 144
3.5 Tiếu kết 147
PHẤN KẾT LUẬN
149
1. Ve lý luận
2. Vc thực tiễn ^ ()
3. Nhừni: vấn đề do đề tài đặt ra cẩn nuhièn cứu tiếp 1
T À I L IỆU T H A M K H A O 154
PHỤ LỤC
163