Một số vấn đề lý luận về dạy học tích cực

1
PhÇn i –
PhÇn i –
Mét sè vÊn ®Ò Lý luËn vÒ DHTC
Mét sè vÊn ®Ò Lý luËn vÒ DHTC
2
Ngô Đăng Tiến
Ngô Đăng Tiến
Nguy
Nguy
Ôn Minh Hµ
Ôn Minh Hµ
PhÇn i –
PhÇn i –
Mét sè vÊn ®Ò Lý luËn
Mét sè vÊn ®Ò Lý luËn
vÒ d¹y häc tÝch cùc
vÒ d¹y häc tÝch cùc
3
TÍCH CỰC TRONG HỌC TẬP
TÍCH CỰC TRONG HỌC TẬP

Bắt chước: gắng sức làm theo mẫu hành động
Bắt chước: gắng sức làm theo mẫu hành động
của thầy, của bạn…
của thầy, của bạn…

T×m tßi: c l p gi i quy t v n ®îc nªu độ ậ ả ế ấ đề
T×m tßi: c l p gi i quy t v n ®îc nªu độ ậ ả ế ấ đề
ra, t×m ki m c¸ch gi i quy t kh¸c nhau v m t ế ả ế ề ộ
ra, t×m ki m c¸ch gi i quy t kh¸c nhau v m t ế ả ế ề ộ

s v n …ố ấ đề
s v n …ố ấ đề

S¸ng tạo: t×m ra c¸ch giải quyết mới, độc
S¸ng tạo: t×m ra c¸ch giải quyết mới, độc
®¸o, hữu hiệu
®¸o, hữu hiệu
Qu¸ tr×nh nhËn thøc tÝch cùc l
4
PHƯƠNG PHÁP DHTC
•
Phương pháp DHTC là một thuật ngữ rút gọn, được dùng
ở nhiều nước để chỉ những phương pháp giáo dục, dạy
học theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng
tạo của người học.
•
"Tích cực" trong PPDH - tích cực được dùng với nghĩa là
hoạt động, chủ động.
•
Phương pháp DHTC hướng tới việc hoạt động hóa, tích
cực hóa hoạt động nhận thức của người học, nghĩa là tập
trung vào phát huy tính tích cực của người học. Tuy
nhiên để dạy học theo phương pháp tích cực thì giáo
viên phải nỗ lực nhiều so với dạy theo phương pháp thụ
động.
5
ĐẶC TRƯNG CỦA PP DHTC
•
Dạy và học thông qua tổ chức các hoạt động học tập của
học sinh

•
Dạy và học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học
•
Tăng cường học tập cá thể, phối hợp với học tập hợp tác
•
Kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá của trò
6
KHÁC NHAU VỀ PP DẠY HỌC
Yếu tố Dạy học cổ truyền Các mô hình dạy học mới
Quan
niệm
Học là qúa trình tiếp thu và lĩnh hội,
qua đó hình thành kiến thức, kĩ
năng, tư tưởng, tình cảm.
Học là qúa trình kiến tạo; học sinh tìm tòi, khám phá, phát
hiện, luyện tập, khai thác và xử lý thông tin,… tự hình thành
hiểu biết, năng lực và phẩm chất.
Bản
chất
Truyền thụ tri thức, truyền thụ và
chứng minh chân lí của giáo viên.
Tổ chức hoạt động nhận thức cho học sinh. Dạy học sinh cách
tìm ra chân lí.
Mục
tiêu
Chú trọng cung cấp tri thức, kĩ năng,
kĩ xảo. Học để đối phó với thi cử.
Sau khi thi xong những điều đã học
thường bị bỏ quên hoặc ít dùng đến.
Chú trọng hình thành các năng lực (sáng tạo, hợp tác,…) dạy

phương pháp và kĩ thuật lao động khoa học, dạy cách học.
Học để đáp ứng những yêu cầu của cuộc sống hiện tại và
tương lai. Những điều đã học cần thiết, bổ ích cho bản thân
học sinh và cho sự phát triển xã hội.
Nội
dung
Từ sách giáo khoa + giáo viên Từ nhiều nguồn khác nhau: SGK, GV, các tài liệu khoa học
phù hợp, thí nghiệm, bảng tàng, thực tế…: gắn với:
- Vốn hiểu biết, kinh nghiệm và nhu cầu của HS.
- Tình huống thực tế, bối cảnh và môi trường địa phương
- Những vấn đề học sinh quan tâm.
Phương
pháp
Các phương pháp diễn giảng, truyền
thụ kiến thức một chiều.
Các phương pháp tìm tòi, điều tra, giải quyết vấn đề; dạy học
tương tác.
Hình
thức tổ
chức
Cố định: Giới hạn trong 4 bức tường
của lớp học, giáo viên đối diện với
cả lớp.
Cơ động, linh hoạt: Học ở lớp, ở phòng thí nghiệm, ở hiện
trường, trong thực tế…, học cá nhân, học đôi bạn, học theo cả
nhóm, cả lớp đối diện với giáo viên.
7
MT S Kỹ năng DHTC

Phng phỏp t v gii quyt vn (Dạy và học

theo lý thuyết kiến tạo).

Dạy và học hợp tác trong nhóm nhỏ

Dạy học vi mô

Phng phỏp vn ỏp, đặt câu hỏi tranh luận

Phng phỏp úng vai Mô phỏng

Phng phỏp ng nóo

Dạy học theo tình huống

Phơng pháp bể cá

Phơng pháp Kim tự tháp
8
ĐIỀU KIỆN ĐỂ ÁP DỤNG PPDHTC
•
Giáo viên
•
Học sinh
•
Chương trình và sách giáo khoa
•
Thiết bị dạy học
•
Đổi mới đánh giá kết quả học tập của học
sinh

•
Trách nhiệm quản lý
9
THỪA KẾ PPDH TRUYỀN THỐNG
•
Trình bày kiểu nêu vấn đề
•
Thuyết trình kiểu thuật chuyện
•
Thuyết trình kiểu mô tả, phân tích
•
Thuyết trình kiểu nêu vấn đề có tính giả
thuyết
10
Khëi ®éng
2.
2.


Theo b¹n d¹y häc tÝch cùc gåm nh÷ng vÊn ®Ò néi dung nµo?
Theo b¹n d¹y häc tÝch cùc gåm nh÷ng vÊn ®Ò néi dung nµo?
1.
1.


B¹n hiÓu thÕ nµo lµ d¹y häc tÝch cùc?
B¹n hiÓu thÕ nµo lµ d¹y häc tÝch cùc?
PhiÕu 1a
11
Dạy và học tích cực

Phản hồi
tích cực
Dạy
tích cực
T' duy
tích cực
Thực hành
tích cực




Con ng'ời
Con ng'ời


năng động
năng động
-sáng tạo-nhân văn
-sáng tạo-nhân văn
Lắng nghe
tích cực




Học
tích cực

Tình cảm
tích cực






12
4. Theo bạn có cần thiết fảI nghiên cứu vận dụng vấn đề dạy học tích cực
trong việc dạy môn Tin học k?Vì sao?
( Khi mà bản thân môn Tin học đã hàm chứa ý nghĩa và nhiều yếu tố hiện đại, đổi mới rồi)
3.
3.


Bạn đã từng vận dụng những kỹ năng dạy học tích cực gì?Khi nào?
Bạn đã từng vận dụng những kỹ năng dạy học tích cực gì?Khi nào?
Khởi động
Phiếu 1b
13
Các kỹ năng Dạy học tích cực
GV nêu
câu hỏi
Dạy & Học
hợp tác nhóm nhỏ
Dạy học vi mô
Thực hành

thực nghiệm


Học sinh
Học sinh


năng động
năng động
-sáng tạo-nhân văn
-sáng tạo-nhân văn
Thảo luận
Học
chủ động
Dạy học
tình huống
Bể cá
Học viên nêu
câu hỏi
Nghiên cứu
điển hình
Hỗ trợ =
CNTT & IT
Kim tự tháp
MôI tr'ờng
sáng tạo
14
Phần iI
Phần iI

Thực hành trảI nghiệm
Thực hành trảI nghiệm
Nhiệm vụ
Đội Bể cá
Thực hiện Bài tập 2
Tất cả các đội cùng thực hiện Bài tập 1
Các Đội PH 1
Thực hiện
Bài tập 3

Chọn ra 1 đội bất kỳ
làm Đội Bể cá

Chọn 2 đội làm
nhiêm vụ phàn hồi 1
=Đội PH1

Các đội còn lại làm
nhiêm vụ phàn hồi 2
=Đội PH2
Các Đội PH 2
Thực hiện
Bài tập 4
15
Các đội cùng nghiên cứu lý luận về DHTC
Các đội cùng nghiên cứu lý luận về DHTC
-
-
Bài tập 1 (dành cho hoạt động độc lập của tất cả các Đội)

Việc 1
Việc 1
Mỗi đội lập 1 dự án tiết học
Mỗi đội lập 1 dự án tiết học


có vận dụng các kỹ năng dạy học tích cực?
có vận dụng các kỹ năng dạy học tích cực?
(
(
theo h'ớng
theo h'ớng
tích cực hoá giáo án đã chuẩn bị
tích cực hoá giáo án đã chuẩn bị
)
)
Việc 2
Việc 2
16
Các Bạn hãy lập 1 dự án tiết học có vận dụng những kỹ năng dạy học tích cực?
Các Bạn hãy lập 1 dự án tiết học có vận dụng những kỹ năng dạy học tích cực?
Bài tập 2 (dành cho hoạt động độc lập của đội Bể cá)
Lắng nghe tích cực sự phản hồi tích cực của các nhóm khác
Việc 1
Việc 1
Việc 2
Việc 2
Việc 3
Việc 3
Việc 4

Việc 4
Phản biện tích cực: Bảo vệ ý t'ởng CảI tiến phát triển
(trong đó nêu rõ: Mục tiêu bài học Kỹ năng DHTC đã đ'ợc chọn dùng
-
Những sự cụ thể hoá ph'ơng pháp DHTC trong các hoạt động của tiết học
-
Kết luận
Tổ chức dạy trong nhóm theo bài giảng đã thiết kế
(Trong mỗi đội: chọn 1 ng'ời làm giáo viên, các bạn còn lại làm học viên)
17
Giới thiệu khung Dự án mẫu
Giới thiệu khung Dự án mẫu
Gơị ý thực hiện Bài tập 1
Việc 1
Việc 1
1
1
trích đoạn về:
trích đoạn về:

Công tác chuẩn bị
Công tác chuẩn bị

Thao giảng trên nhóm HS giả định
Thao giảng trên nhóm HS giả định
(
(
theo h"ớng
theo h"ớng
chọn 1 bài bất ký-

chọn 1 bài bất ký-
thực hiện ngay tại Phòng học chung
thực hiện ngay tại Phòng học chung
)
)
Việc 2
Việc 2
18
Nhận xét dự án tiết học của đội Bể Cá:
Nhận xét dự án tiết học của đội Bể Cá:
đã vận dụng những kỹ năng dạy học tích cực nào? Tác dụng?
đã vận dụng những kỹ năng dạy học tích cực nào? Tác dụng?
Bài tập 3 (dành cho hoạt động độc lập của đội Ph n hồi 1
Lắng nghe tích cực
sự phản hồi tích cực
của các Đội khác
Việc 1
Việc 1
Việc 2
Việc 2
Việc 3
Việc 3
Việc 4
Việc 4
Phản biện tích cực:
Quan sát nhận xét hoạt động của đội Bể Cá
Việc 5
Việc 5
Nếu là đội của bạn thực hiện dự án trên thì ban sẽ có cải tiến gì k?
Nếu là đội của bạn thực hiện dự án trên thì ban sẽ có cải tiến gì k?

Trình bày ý t'ởng và giải thích lý do (nếu cần)
Trình bày ý t'ởng và giải thích lý do (nếu cần)
19
Phiếu Quan sát
số 1
Trong tiết dạy này Đội Bể cá đã vận dụng
Trong tiết dạy này Đội Bể cá đã vận dụng
những kỹ năng
những kỹ năng
DHTC
DHTC
nào? Điền vào bảng sau
nào? Điền vào bảng sau
Kết quả
Kết quả
truyền đạt kiến thức
truyền đạt kiến thức
Nhận xét
Nhận xét
khác
khác
Tên Kỹ năng
Tên Kỹ năng
Hiệu quả
Hiệu quả
chung
chung
20
Nhận xét hoạt động của Đội phản hồi 1 :
Nhận xét hoạt động của Đội phản hồi 1 :

Đã đạt tới mức độ phản hồi tích cực ch'a? Giải thích?
Đã đạt tới mức độ phản hồi tích cực ch'a? Giải thích?
Bài tập 4 (dành cho hoạt động độc lập của đội Ph n hồi 2
Lắng nghe tích cực
sự phản hồi tích cực
của các Đội khác
Việc 1
Việc 1
Việc 2
Việc 2
Việc 3
Việc 3
Việc 4
Việc 4
Phản biện tích cực:
Quan sát nhận xét hoạt động của đội Bể Cá - và đội Phản hồi 1
Việc 5
Việc 5
Nếu là đội của bạn thực hiện dự án trên thì bạn sẽ có cải tiến gì k?
Nếu là đội của bạn thực hiện dự án trên thì bạn sẽ có cải tiến gì k?
Trình bày ý t'ởng và giải thích lý do (nếu cần)
Trình bày ý t'ởng và giải thích lý do (nếu cần)
21
Phiếu Quan sát
số 2
Trong tiết dạy này Đội Phản hồi 1 đã vận dụng
Trong tiết dạy này Đội Phản hồi 1 đã vận dụng
những kỹ năng
những kỹ năng
DHTC

DHTC
nào? Điền vào bảng sau
nào? Điền vào bảng sau
Kết quả
Kết quả
truyền đạt phản hồi
truyền đạt phản hồi
Nhận xét khác
Nhận xét khác
Tên Kỹ năng
Tên Kỹ năng
Hiệu quả
Hiệu quả
chung
chung
22
Nhận xét hoạt động của Đội phản hồi 1 :
Nhận xét hoạt động của Đội phản hồi 1 :
Đã đạt tới mức độ phản hồi tích cực ch'a? Giải thích?
Đã đạt tới mức độ phản hồi tích cực ch'a? Giải thích?
Bài tập 4 (dành cho hoạt động độc lập của đội Ph n hồi 2
Lắng nghe tích cực
sự phản hồi tích cực
của các Đội khác
Việc 1
Việc 1
Việc 2
Việc 2
Việc 3
Việc 3

Việc 4
Việc 4
Phản biện tích cực:
Quan sát nhận xét hoạt động của đội Bể Cá - và đội Phản hồi 1
Việc 5
Việc 5
Nếu là đội của bạn thực hiện dự án trên thì bạn sẽ có cải tiến gì k?
Nếu là đội của bạn thực hiện dự án trên thì bạn sẽ có cải tiến gì k?
Trình bày ý t'ởng và giải thích lý do (nếu cần)
Trình bày ý t'ởng và giải thích lý do (nếu cần)
23
Kết luận

Dạy học tích cực là một ph'ơng pháp giáo dục;
Với nguyên lý cơ bản: vận dụng mọi nguồn lực
Giáo dục để phát huy tối đa tính chủ động tích cực
Của ng'ời học và ng'ời dạy.
Nhằm nâng cao hiệu quả của việc Dạy học đến
mức cao nhất là: đạt tới nghệ thuật Dạy học &
Tạo nên hiệu ứng tâm lý cảm xúc hài hoà, đẹp đẽ
giữa ng'ời dạy & ng'ời học
trong quá trình lĩnh hội cáI đẹp của tri thức
24
Phần iIi
Phần iIi


giảI pháp vận dụng DHTC trong
giảI pháp vận dụng DHTC trong

giảng
giảng


dạy môn Tin học
dạy môn Tin học
Thảo luận Nhóm trong các đội
từ kết quả bài giảng đã thực hiện
25
Nguyªn t¾c
Sö dông kü n¨ng DHTC
S¸ng t¹o
Linh ho¹t
Hîp lý
⇔
⇔
Cã c¶m xóc trong bµi d¹y
Tù gi¸c
Say mª