1
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
CAO PHƢƠNG THÚY
CƠ CẤU LOẠI HÌNH GIẢI TRÍ CỦA THANH NIÊN
SO SÁNH NHÓM ĐI HỌC VÀ NHÓM ĐI LÀM
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Xã hội học
MÃ số: 60.31.30
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Quý Thanh
Hà Nội - 2012
2
MC LC
M U 1
1. Lý do ch tài 6
c tin 3
3. Câu hi nghiên cu, mm v nghiên cu c tài 4
ng, khách th, phm vi nghiên cu 4
u 5
6. Gi thuyt nghiên cu 7
7. Mô hình các mi quan h 8
LÝ LU THC TIN CA
TÀI 9
lý lun Error! Bookmark not defined.
1.1.1. Ch t bin chng và ch t lch s 9
ng tip cn lý thuyt xã hi hc 20
1.1.3. H khái nim công c 15
thc tin 9
1.2.1. Tng quan v nghiên cu 9
U LOI HÌNH GII TRÍ CA THANH NIÊN 26
2.1. Tn sut thc hin các hong gii trí ca thanh niên 26
2.2 Các yu t n hong gii trí ca thanh niên 46
2.2.1. Các yu t n hong gii trí ca thanh niên 46
2.2.2. Các yu t n hong gii trí c . 59
2.2.3. Các yu t n hong gi
hc 65
3
2.3.
mang tính tiêu cc trong thanh niên 70
u nhng hong gii trí mang tính tiêu cc trong thanh
niên 70
2.3.2.
71
2.3.3. Hút thu
75
2.3.4.
79
2.3.5. S khác bit gia các nhóm thanh niên trong các hình thc gii
trí có tính cht tiêu cc. 81
- KHUYN NGH 85
3.1.Kt lun 85
3.2. Gii pháp và khuyn ngh 88
TÀI LIU THAM KHO 90
4
DANH MC BNG
Bng 1:
5
2: M thc hin các hong gii trí ca thanh niên (%) 26
3: M thc hin các hong gii trí cm trung
bình) 28
Bng 4: Phân tích nhân t 30
Bng 5:
thanh niên 31
6:
n 36
Bng 7: Trung bình m các loi hình gii trí cc và
38
Ba nh- c vi m s
dng các hình thc gii trí. 39
Bt nhân t (kinh Anova) v mi liên
h gi tui và m la chn các loi hình gii trí ca thanh niên 40
Bng 10: Phân tích so sánh m thc hin các hong gii trí gia
tui ca thanh niên 42
Bng 12: Phân tích so sánh m thc hin các hong gii trí gia
a bàn cc) 46
Ba các yu t thuc phm cht cá nhân ca nhóm
thanh niên vi m s dng các hình thc gii trí 47
Ba yu t v hoàn cnh sng ca các nhóm thanh
niên vi m s dng các hình thc gii trí 49
Ba các yu t v kinh t ca nhóm thanh niên vi
m s dng các hình thc gii trí 51
Bim cá nhân ca thanh niên vi m s
dng các hình thc gii trí 53
5
Bng 17:
thanh niên 54
Bng 18:
57
Bng 19: Mô hình hi quy v hình thc gii trí cá nhân ca nhóm thanh
59
Bng 20: Mô hình hi quy v hình thc gi hóa ca nhóm
61
Bng 21: Mô hình hi quy v hình thc gii trí vng ca nhóm thanh
62
Bng 22: Mô hình hi quy v hình thc gii trí nhóm, cng ca nhóm
làm 64
Bng 23: Mô hình hi quy v hình thc gii trí cá nhân ca nhóm thanh
c 65
Bng 24: Mô hình hi quy v hình thc gi hóa ca nhóm
c 66
Bng 26: Mô hình hi quy v hình thc gii trí mang tính cht nhóm, cng
ng cc 69
Bu nhng hong gii trí mang tính tiêu cc trong thanh
niên 71
28:
, bia
(%) 72
29:
(%) 76
B30:
(%) 79
6
Bng 31:
thc hin hong mang tính tiêu cc
thanh niên : trunng tiêu chí) 81
Bng 32: Phi hp tng cp ngh nghip, hình thc gii trí và hình thc
gii trí mang tính cht tiêu cc 82
M U
1. Lý do ch tài
T n nay gii trí luôn là mt nhu cu thit ya
i nhm ly li s cân bng, sc khe và trí lc sau nhng gi phút
hc tp, làm vic mt mng. Và hong gii trí ca mi chúng
ta bao gi gn lin vi nhng hình thc gii trí c th ca tng thi
i khác nhau, vì hình thc gii trí là mt thc th i theo thi
gian, s i và phát trin ca nó gn lin vi s phát trin và tin b ca
xã hi, ca khoa hc k thung là nhng loi hình gii trí
n, có sn trong t n ngày nay, trong thi Internet
k thut s, các hình thc git nhiu: nghe nh
c sách, báo; xem truylch,
dã ngoi mi cách la chn các loi hình gii trí
li không ging nhau.
S phát trin ca v thành niên và thanh niên luôn là v c
u Viu quc gia trên th gi
là th h quyn mnh cc. Vit Nam,
v thành niên và thanh niên tui t 14 t,
chim gn mt ph c c (khong trên 20 trii Tng
cc Th u tra dân s và nhà c nm bc
nh b i sng xã h , nguyn
vng, nhng thách thc trong s phát trin ca nhóm dân s u ht
sc quan trng.
2
Hòa cùng s phát trin v kinh t, chính tri thì nhu
cu gii trí ngng các loi hình gii trí là mt biu hin
i sa thanh niên hii. Nhu cu gii trí là
nhu cu tt yu ci. Trong nhu gii trí
c mt lot các loi hình gi
chóng hình thành và xut hin. S ng các loi hình giu
kin cho vii trí cc thun li
la chn hình thc gii trí nhi i sng
n cnh nhng mt tích c
thì mt trái c li nhng hu qu n quan
trng. Mt s loi hình gii trí cc ngoài mang ni dung x
cao bo lc, tình dc, cu m nhp mt cách t nhiên vào
i s dc bit là tng l
tò mò ca mt b phy h n ch có nhng hành vi phm
ti, thic li vi li snh mnh
ca xã hi.
Có th nói thanh niên hi tip cn vi
nhi chúng hii, vi internet và rt nhiu
loi hình gii trí mà ch mm hoi. Tính
ng ca các loi hình gii i la chng
gii trí cc m rt nhi
nói, vi mi cách la chn các loi hình gii trí là không ging nhau.
Liu rng vic tip cn các loi hình gii trí gia thanh niêc và thanh
i la chn nhng loi hình vui
i trí h là khác nhau?
3
Vic nghiên cu tìm hing nhu ca thanh niên
là vô cùng cn thit, góp phn xây di sn lành
mnh, phong phú ca xã hi nói chung và thanh niên nói riêng.
t s tác gi trên th giDumagedier; Corbin
Alain (1850-1960) ti Pháp; I.D Rodichkin tng
v nghiên cu hong gii trí ca công nhân. Vi
nhiu công trình nghiên cu riêng v c gii trí ca thanh niên. Tác
gi
c
(2004)ng Cnh Khanh (2006); Phm Hng Tung (2011); Nguyn Quý
ã có nhng bài vit, sách, nghiên cu v gii trí ca thanh
niên trong nh u nào so sánh
u loi hình gii trí gic và thanh niên
Vc trên cc gii trí, tôi chn nghiên c
tài u loi hình gii trí cc và nhóm
vi mong mun tìm hiu thêm v nhu cu gii trí ca thanh niên
hin nay, xem xét xem hai nhóm thanh niên này có s khác bit nào v nhu
cu s dng các loi hình gii trí không, b ng nói
ca mình trong vic tìm hiu xung quanh v gii trí.
c tin
2.1. Ý nghĩa lý luận
i sn luôn là mt trong nhng v xã hi
c ta t nhi tài khoa hc
nghiên cu v ng nghiên cu trên din rng,
u công trình nghiên cu chuyên sâu vào nhng khía cnh tht
c th ca v i s n ca m i, mt
cng, mt tng lp, hoc m xã hi nh tài không
thu tài nghiên cu lý lun nhm phát trin, sáng to lý lun xã
4
hi hn, mà ch yu ng dng mt s lý thuyt cht
nhu cu vào gii thích xã hi.
2.2. Ý nghĩa thực tiễn
Trong ph tài này, tuy ch phn ánh các loi hình gii trí ca
i
nhng c gng cc phi
sn ca hai nhóm thanh niên này. Rút ra kt lun chính
xác v u các loi hình gii trí c la
chn các lo n ngh phù hp.
3. Câu hi nghiên cu, mc và nhim v nghiên cu c tài
3.1. Câu hỏi nghiên cứu
u loi hình gii trí ca thanh niên hi nào?
Hong gii trí c
nào? Yu t nào dn s
3.2.Mục đích nghiên cứu
Mu ca luu loi hình gii trí
c
3.3. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Tìm hiu m s dng thi gian gii vi tng loi hình
gii trí ca thanh niên.
-
loi hình
thanh niên (
)
- Các yu t n các ho ng gii trí ca hai nhóm
thanh niên
-
.
ng, khách th, phm vi nghiên cu
5
4.1. Đối tượng nghiên cứu
ng nghiên cu c u loi hình gii trí ca thanh
4.2. Khách thể nghiên cứu
Khách th nghiên cu c tài là Thanh niên Vit Nam tui t
n 30 tui)
4.3. Phạm vi nghiên cứu
+ Phm vi không gian: ; ; ;
; Tây
Ninh
tài nghiên cu t tháng 9-n tháng 12 - 2012
u
Nghiên cc tin hành d th sau:
5.1. Phương pháp phân tích tài liệu
Trng tâm phân tích s ling c tài da trên mt phn
s liu kho sát v thc trng hong trong khuôn
kh tài
cc (03.16/06-10:
) do PGS.TS .
:
2.022 thanh niên. 2.022
, 1.019
, 1.003 thanh
. 1.019
,
50%
50%
,
.[14, tr 34]
Bảng 1: Cơ câ
́
u mẫu thanh niên đươ
̣
c kha
̉
o sa
́
t [14, tr 32]
/
(%)
(%)
g
6
thôn
611
30,2
45,9
54,1
100
207
10,2
53,4
46,6
100
402
19,9
51,5
48,5
100
Minh
602
29,8
39,2
60,8
100
Tây Ninh
200
9,9
39,2
60,8
100
2.022
100
47,3
52,7
100
:
48,7%
51,3% .
* Xây dng các ch s ca các hong gii trí
+ Trong quá trình nghiên cu chúng tôi ng các ch s ca
các hong gii trí da trên nhng ch báo thc nghim là các loi hình
gii trí c th. V thc hin các hình thc gii trí: 0 là
không bao gi thc hin, 4 là rt ng xuyên thc hin.
+ T chúng tôi nhóm các bin s quan sát có tính chi
ging nhau thành mt bin m d
Ngoài ra, tài còn s dcác ngun tài
liu th cp: s liu kho sát, s liu thng kê, nhng s lin
hong .
,
,
2003 2009,
7
2 cuu tra quc gia v v thành niên và thanh niên Vit Nam v
nhiu v khác nhau: giáo dng, vic làm, tình dc và sc kho
sinh sn, sc kho tâm thn, tai nnh tc
mun, hoài bão Kt qu ca 2 cuu tra cho phép so sánh s i
ng phát trin quan trng trong kin th , hành vi, li
su kin sng ca thanh thiu niên.
5.2. Phương pha
́
p pho
̉
ng vâ
́
n sâu
Chúng tôi tin hành phng vn sâu 10 ng là thanh niên Hà
Ni, Hà Giang, Tuyên Quang nhm tìm hiu ý kin ca h v cách thc
gi
loi hình
(
)
5.3. Phương pháp xử lý và phân tích thông tin.
, phn mm SPSS 16.0 nhm mô t tng quan
tình hình tip cn và s dng các loi hình ng thi
c s khác bit c
u hc (nhóm tui, gi hc vn ),
kinh t xã hi (mc sng, hoàn cnh sng).
6. Gi thuyt nghiên cu
- loi hình
nhng hong gii trí m thp (công cng) vc s dng ch
yu.
-
niên nông thôn ; gi
- Yu t n to nên s khác bi kinh t ca
thanh niên.
8
7. Mô hình các mi quan h
iu kin
kinh t xã hi
làm
Hình thc gii trí
cá nhân
Nhóm thanh
c
Hong
gii trí
Hình thc gii trí
hóa
Hình thc gii trí
vng
Hình thc gii trí mang
tính cht nhóm cng
ng
T cht/cá
tính cá nhân
u kin
kinh t
ng
Yu t cá nhân
(Dân tc,tôn giáo,
)
9
:
LÝ LU THC TIN C TÀI
1.1. Tng quan vn nghiên cu
S ngh i trí là mt nhu cu tt yu ci.
Hong này din ra khác nhau nhng thi k lch s khác nhau và
phát trin lng sn xut trong các xã hi khác nhau. V
i trí trong nhc công nghip phát trin là mt v vô
cùng quan trc quan tâm, nghiên cu t lâu.
Trên th gii, nhng nghiên cu v vai trò ca gii trí xut hin
nhii th k XIX, khi xã hi công nghin khá
mnh m. cc Tây Âu các tác gi
1960), vi các tác phm Nhng thc ti ca s nhàn ri và các h
ng (Dumagedier); S i ca gii trí (Corbin Alain 1850-1960);
Lavenement des loisirs (Corbin Alain 1850-t lên vai trò ca
gii trí trong xã hi công nghii
công nghi, nhng áp lc v công vic khi
mt cân bng, trm c i ta mi nhn thy vui
i trí có nhn ng tích c i v i sng.
ng gii trí lành mnh là cách tt nhi
cân bng cuc si sng tinh thn. Hong gii trí
i có thêm nhng mi quan h xã hi.
10
Bên c n s phát trin ca các hình
thc gii trí và nhu cu c ng v các hình thc gii trí.
vng rng các loi hình gii trí s ng và
c ngày càng nhiu nhu cu ca con
có quyn ngh i trí mà v
phân tích nhc mun du lch cng sau nhng ngày lao
ng vt v trong nhng xã hi công nghip.
Các tác gi ng n
ng các mô hình gii trí m t trong cun
Alain Lavenement des loisirs (1955) v vic t chc gii trí cho nhng
ng và thi gian dành cho h, các khái nim v thi gian ri,
c mun du li vi ng. Tt
bn cu i ng ngh a tác gii I.D
Rodichkin vi xã hi hc. Trong cun sách này, tác gi bàn v
nhng v n trong hong gii trí và nêu ra nh
án xây dng các trung tâm gii trí vng nhu cu ci dân va
phù hp vch, xây dng các thành ph.
Viu công trình nghiên cu riêng v c
gii trí ct s công trình nghiên cu có nói
mt phn nh v gi
Các tác gi
.
-
(2003 );
- c (2004), Phc - Hong gii trí
khu v Vit Nam hing Cnh Khanh - Xã hi
hc thanh niên (2006). Các tác gi
. Theo các tác gi i trí là mt
dng hong xã hi, nó sinh ra cùng vi xã hi và g
11
hình vi bóng trong sut cui ca mi. Trong thu thì
hoa tr c t i ln,
n tung thành thì hot ng gi nhm gii ta nh
thng v lp li s cân bc ngh
cc nhm tái sn sinh ra sng mt c già thì
c coi là ho ng tinh th hoàn tt
cui.
Bên c n nhu cu và s bii ca
các hình thc gii trí hin nay. Các hong ri ch có hiu qu gii trí khi
có mt ni dung thm m nhnh, vì th nhu cu gic gi là
nhu c óa, hoc na là nhu cu thm m. Tác gi cho rc
sang xã hi công nghip, các hong gi gi
mà còn phát trin mnh mi trí không ch là hong xa x
m ca xã hi truyn thng, mà tr thành mt dng hong
sc ca xã hi công nghip [4]i vc ta, v
mt b phn c n trong
ving nhu cu tinh thn ca nhân dân, các hoi trí
cn phc u chnh cho phù hp vi yêu cu
xây dng nt Nam tiên tin sc dân tc, cn phi
gi gìn, bo v và phát huy bn s
gii trí, chng các nhiu lon, chng thi hóa, xa ri
các mc tiêu xây di, làm bing bn sc
[5].
Các nghiên cu v ng tìm hiu v li sng
cc các tác gi ng Cnh Khanh - Xã hi hc thanh niên
(2006); Phm Hng Tung - Thanh niên và li sng ca thanh niên Vit
i mi và hi nhp quc t (2011); Nguyn Quý
12
Thanh - Internet Sinh viên Li sng: Nghiên cu XHH v n
truyn thông kiu m cn. Trong các nghiên cra
ng giá tru trúc ca thanh niên và phong trào thanh
c kho cu và phân tích trong mi liên hu
vi mt s yu t kinh t, xã h
Các nghiên c ra nhn ca thanh niên
i sng ca thanh niên hin nay; làm rõ nhng bin
i li sng ci mc và hi nhp
quc t, ch ra nhng yu t n, có tính chng trong
quá trình bii li sng ca thanh niên [14]
Trong các nghiên cu v thanh niên các tác gi cn các
giao tin truyn
thoc bin truyn
thông hii, thanh niên Viu kin thuân li
c biu l, bc l bn thân và tham gia tích cc trc ti
lun xã hi. Internet mt mi nhng tác d
ng tiêu cc, [14]. Các nghiên cu ra vic
thanh niên s dng Internet vi nhiu m hc tp,
hong ging ca h [15].
y các nghiên c, c c và trên th gi
phn ch tp trung ch yu và phân tích vai trò ca hong gii trí, nhu
cu ci v gii trí, cách thc xây dng các mô hình gii trí, và
n là mô t các hong giu nào
c v s khác bit
trong các loi hình gii trí. Nghiên cu này s c gng chia tách tìm ra s
khác bit và các yu t ng c c
trong các hong gii trí theo các c loi hình gii trí khác nhau.
13
1.2. Ch t bin chng và ch ngt lch s
Nhng nguyên tm ca xã hi hc Mác
ng trong vic gii thích mi liên h
gia các yu t m, m s dng và nguyên nhân mà thanh
niên la chn và s dng các hình thc gii trí.
m ca ch t bin chng cho rng trong xã
hi, không có s vt hing nào tn tc lp mà chúng có mt s
liên kt và ràng buc lng hoc chng ca cái
kia. Tc là, các hing xã hi và các quá trình ci sng xã hi phi
c xem xét, gii thích trong mi liên h và ph thuc ln nhau có tính
quy lut gia chúng, phi ch c vai trò ca tng yu t trong mi
quan h
Quá trình nhn thc trong xã hi hc không ch dng li bên ngoài
s vt, hing mà cn nhn thc bn ch
lut khách quan ca nó.
Theo Mác, nghiên c i sng xã hi ph ng vào phân tích
cuc sng thc, phi xut phát t ti "là nhng cá nhân hin thc, là
hong ca h và nhu kin sinh hot vt cht ca h".[21, tr 28]
Ti u tiên ca lch s i là s tn ti ca nhng cá nhân con
i si ta phi có kh i mi có th "làm ra
lch s". S kin lch s u tiên và quan trng nhng sn xut
n tha mãn nhu cu vt ch tn ti ci. S
tn ti và cuc sng ci ph thuc vào vii sn xut
nào, tc là bn cht ci ph thuc vào các
u kin vt chnh sn xut.
Xum ca ch t lch s là vic phân tích các
quá trình lch s xã hi t hong vt cht ci, t góc
14
kinh t ca xã hi, t c sn xui sng
vt cht quynh các quá trình sinh hot xã hi", "tn ti xã hi quyt
nh ý thc xã hi".
c li sng luôn là mt ch nghiên cc các nhà xã hi
hc quan tâm. C.Mác và Ph.Angghen chính là nhng
nn tng cho s i c ng phái khoa hc xã hi mác xít trong
nghiên cu v li sng ca các ci nói chung và v li sng
ca thanh niên nói riêng. Trong Tuyên ngôn cng Cng sn (1848), hai
ra nh ng bi i ca li sng trong các xã hi
ng ca quá trình chuyi t xã hi phong kin
sang xã hn và s hình thành, vng ca li sn Tây Âu
n u th k XIX. Nhng lu m ca hai ông không ch là nhng
nhnh v s bii ca li sng Tây Âu thc s có giá tr
n cho nhng kho sát và phân tích v s bin
i li sng ca các cn kinh t n
i t các nn kinh t tin sang nn kinh t th g tri qua
quá trình công nghi hóa và hi nhp quc tt
Nam hin nay.
Trong nghiên cu này, chúng tôi nghiên cu th hiu, các loi hình
gii trí ct trong
nhng khía cnh biu hin ca li sng.
Th nht t m ca ch t bin chng chúng tôi
s u các yu t n vic la chn và m s dng
các hình thc gic s ng ca các yu t
mnh hay yn quá trình gii trí c này cho
phép chúng tôi thc khía cnh vng, tác nhân xã hnh
15
n vic hình thành, phát trin th hiu ca hai nhóm
thanh niên trong hong gii trí.
1.3. H khái nim công c
1.3.1. Khái nim thanh niên
Thanh niên là thut ng cn trong xã hi ht
n hình v v th quy gán, hay mt ra v mt xã hi
ch không ch u kin sinh hc ca thi tui tr. Thut ng
c s dng theo ba cách: Mt cách rt chung thì nó bao hàm toàn b
i, t lúc còn tr n khi b i
ng thành; mt cách hay dùng thay cho thut ng v thành niên v
hp lý l ch lý thuyt và nhu cu thanh thiu niên (tui 13-19 tui) và
quá trình chuyi ln; Cách s dng hin nay ít ph bi
ch mt tp hp nhng v gi nh v tình cm và xã hi gn vi
vic ln lên trong xã hi công nghi.[18, tr 547]
xã hi hc, thanh niên là mt nhóm dân s xã hi ln,
vnh bi vai trò, v trí ca h thng tái sn xut
và phát trin xã hi, các nhân t này gn vi các quá trình tâm lý xã hi,
vng nht v chính tr xã hi, vi các yu t c thù trong v
trí xã hi ca tng lp này.[12, tr 76]
tuc tính khác nhau tùy theo tc. V m
khu c tum cng
phái nghiên cc tin pháp lý c các trên th gii
hin nay, k c ca Liên hp quc th hin nht quán trong các báo
cáo v thanh niên t Vi
ng gia khon 15 tui. [14] c h tui con
i c nam và n bc vào tui dy thì mt du hiu v th
cht ca vii kt thúc tui tr em, b
16
c vào tui lng thi, v n giáo d
i kt thúc bc tiu hu trung h, chuyn
n sau ca trung h vi nhng hiu bi làm b
cho mn giáo dc kt hp vi t giáo d i
có th bu tham gia ch a cá nhân và xã
hi (quá trình xã hi phát tring t hoàn thin,
tr thành thành viên ch th ca chính mình và ca xã hi.
Tuy nhiên, có th th c m ng chung là mc b u
tui thanh niên có th s
u trong mt vài thp
k ti. Nguyên nhân th nh ng chung ca vi i
c vào tui dy thì s tui trung bình ca vic bu có
quan h tình dng s hai quan
tri ngày càng tr nêng thành s
c n nhn thc, kinh nghim, tâm lý và sinh lý. Mt ph
kt qu ca s phát trin giáo dc, và nhia s bùng n thông tin
trong k nguyên trí tu và toàn cu hóa. Nhi ngày nay
ng ngày càng tr ng, phong phú và v l
vng thành s t s
chuyên gia v thanh niên hc báo rng có th t thp
niên th ba ca th k tui thanh niên s có mn
c phân bit vc gi thanh niên s
(t n 15 tui). [14]
V thm kt thúc tun nay các
báo cáo ca Liên hp quc v u coi mc kt thúc tui thanh
niên 24 cn pháp lý ca mt s
n ti hai mc kt thúc ph bin là 18 tui và 27 tui.
Riêng Vit Nam thì có hai mc chp nhn chính thc là 30 tui và
17
34 tui. S ng mc tui k tui thanh niên khác nhau
trên nh n khác nhau sau
[14]
Mt là, coi mc kt thúc tui thanh niên chính là mc tui kt hôn
trung bình hoc tuu lòng trung bình.
Hai là, coi mc kt thúc tui thanh niên là mc kt thúc quá trình
giáo dng, bu tung ngh nghip.
-
15 n 30
(
)
1.3.2. Khái niu xã hi
Khái niu xã hc nhiu ngành khoa hc xã hi nghiên
ct hc, Chính tr hc, S hc, Dân tc hc, Xã hi hc
Trong khoa hc xã hi hc, u xã hi là khái nim trung tâm,
then chu xã hp cc thù ca xã
hi hc trong nghiên cu v các h thng xã hi. Vì th, trong lý thuyt ca
mình, các nhà xã hi hn khái niu xã hi.
Nhà xã hi hi M J. H. Fischer cho ru ca mt
xã hi liên h n s st nhng thành phn hoc nh ca xã
hu chúng ta nhìn xã hi toàn din nht hn hp nh
th ch yu, chúng ta s nhn thy nhng thành phn c
t trong m t là l thuc h i nhau [16, tr
46] Khi nghiên cu xã hi phi xem xét c c
a nó, hai sc thái trên luôn liên kt vi nhau. "Ngay c khi
nghiên cu v sc thái ga nhu xã hi, chúng ta phi
18
hiu r u luôn luôn "chuy i vi thi gian, vi chiu
ng và vi nhi trong nhu . [16, tr 46]
Theo nhà xã hi hu xã hi là toàn
th các mi liên h i nh gia các yu t trong mt h thng xã
hi. Nhng c ng xã hi (các giai cp, dân tc, t ,
ngh nghip, tp ) là nhng yu t cu xã hi, còn các
mi liên h là các quan h xã hnh ba v và vai trò mi cng
ng xã hi trong h thng ca tt c các quan h xã hn xã
hi ca bt c yu t u tp trung vào các mi liên h ca nó
vi nhng quan h sn xut và quan h giai cp trong xã hi. [21, tr 507]
Nhà xã hi hc Bungaria V. Doborianov cho ru xã
hi hc dit theo mt mt ct ngang ca xã hi vi tính cách mt h
thng hoàn chnh. Mt cy cu to, tc là các b phn cu thành
ca h thng, và cách thng qua li ca các b ph [23, tr 76]
ng c tu kin sng cn thit và tho mãn
các nhu cu ca h, nó din ra trong mt s quan h xã hi nhnh và thông
qua mt s thit ch xã hi nhnh. Do hou kin
chung cho s tn ti ca xã hi, có th gi nh rng các ph
bn ca các chm xu u
xã hi hc và do mi kiu hong li gi nh s nhân t ti thiu
kt luc ra s u xã hi hc không phn mà là mt
u nhiu chiu và nhiu khía cnh. [23, tr 77]
th nht cu xã hn s ti thiu các
hình thc tuyi cn thit ca hong lao ng, khin cho xã hi - bt
k nó là gì - có th hong và phát tri th hai cu
xã hi xut phát t u kin hoc nhân t n cho mi kiu lao
19
c thc hin trong nhng quan h xã hi nhnh và nhng thit
ch xã h th ba cu xã hi hc phn ánh s
phân bit các kiu hon, các quan h và thit ch ng
ca chúng.
Bên cu quan nim khác ca các nhà xã hi hc th
gii và Vit Nam v u xã hg tu chung l
cu xã hi vi tính cách là mt khái nim trung tâm ca xã hi hc, các nhà
xã hi h cn các nTh nht: u
xã hi là cu trúc xã hi ca h thng xã hi. Th hai: u xã hi là s
st, thang bc ca các yu t, các thành phn xã hi cu thành h thng
xã hi. Th ba: u xã h ca các mi liên h
i bn vng gia các yu t, các thành phn ca h thng xã hi; s
liên h y to nên tính quy lut tích hp ca mi h thng xã hi. Th
u xã hi luôn trong trng thái vng, bii.
1.3.3. Khái nim gii trí
i bt ca xã hi công nghip là xã hi bn rng
ng din ra vi tit tng sâu sc, khin
mi có th tr nên thành tho và gn cht vi mt nghm
này mà trong xã hi công nghip nhu cu gim phóng x
nhng d tr ng tha, gii ta nhng mt mi tâm thn, lp li th
cân bng ni t tái sn xut sng ngày m
i, C.Mác rn khái nii gian t a
ng. Ông vit kim thì gi
t do, tc là thì gi giành cho s phát trin toàn din cá nhân, s phát trin
tác dng tr li sng. V n s
20
sn xut trc tip, thì gi tit kic có th sn xut ra
vn c nh, mt vn c [24, tr 229]
inh mi tun làm vic 40
gi, cui tun có hai ngày ngh. Trong xã hi xut hin t
nhng ngày ngh cui tut phong tc mi và vn hành ti
mt s c công nghip phát trin châu Âu. Ti ta bu ý
thc v c s dng vn thi gian t do ca mi. Các
nhà xã hi hc phân ra:
- Thi gian t do cp ngày là 3-4 gi
- Thi gian t do cp tun: 2 ngày ngh
- Thi gian t do cng ngày ngh phép và các ngày ngh
vào dp l, tt.
- Thi gian t do ci: s t tui
làm vic.
T góc nhìn xã hi hc, có th gi
i trí là mt dng hong xã hi, din ra ch yu là trong thi
gian ri, nhm lp li th cân bng tâm sinh lý, ng thng các
nhu cu phát trin v các mt: th cht, trí tu, tình cm, ý chí và cm xúc
thm m c[5, tr 19]
Theo t n Xã hi hi trí là mt dng hong ca con
ng nhng nhu cu phát trin c i v các mt th
cht, trí tu và m h [17, tr 116]
:
,
,
,
.
1.4ng tip cn lý thuyt xã hi hc