Tải bản đầy đủ (.pdf) (132 trang)
  1. Trang chủ
    2. >>
  2. Thạc sĩ - Cao học
    3. >>
  3. Khoa học xã hội

Những yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng dân số dân tộc Pà Thẻn, huyện Quảng Bình, tỉnh Hà Giang

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (4.8 MB, 132 trang )




1











I HC KHOA HC XÃ H









NHNG YU T N CHNG DÂN S
DÂN TC PÀ THN, HUYN QUANG BÌNH, TNH HÀ GIANG
























, 2012



2












I HC KHOA HC XÃ H






NHNG YU T N CHNG DÂN S
DÂN TC PÀ THN, HUYN QUANG BÌNH, TNH HÀ GIANG




 : 
 : 60 31 30




























 : PGS.TS. 










, 2012




4
MC LC

PHN I: M U 6
1. : 6
c và thc tin c tài 9
3.  u 10
3.1. ứu 10
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu 10
i tng, khách th, phm vi nghiên cu 10
i tng nghiên cu 10
4.2. Khách th nghiên cu 10
4.3. Phm vi nghiên cu 10
5. 

u: 11
6. u 11
7. Ph



 11
7.1. Phng pháp phân tích tài liu 11
7.2. Ph



 




 13


: 



 15
Chng 1. C s 







 15
1.1. C s  15
1.1.1.  15
1.1.1.1. Dân tc thiu s 15
1.1.1.2. 





i: 15

1.1.1.3.  15
1.1.1.4.  



 14
1.1.1.5.  20
1.1.2.  20
1.1.2.1. 













 20
1.1.2.2. Hng tip cn da trên lý thuyn vn con ng 21
1.1.2.3. Hn lý thuyt Tng tác biu trng ca Mead 22
1.2. C s th

 23
1.2.1. 


u 23
1.2.2. u 28
Chng 2: Thc trng cht lng dân s dân tc Pà Thn 30
2.1. 



30
2.2. 
























 31
2.1.1. Tính các giá tr thc t t T1- T11 31
2.1.1.1. 

 31
2.1.1.2.  33
2.1.1.3.  35



5
2.1.1.4. - 





, 





 37
2.1.2. Tính các giá tr Tmin và Tmax 37
Chng 3: Nhng nhân t n cht lng dân s ca dân tc
Pà Thn  huyn Quang Bình, tnh Hà Giang 42
3.1. Chính sách xã hi v dân tc 42

3.1.1. 









 42
3.1.2. 



p d

 44
3.1.2.1. 









 44
3.1.2.2. Các chc khe nhân dân 46

3.1.2.3. S dng các dch v tc khe công cng 47
3.1.3. Công tác Dân s - 





 49
3.1.4. 

c 53
3.1.5.  55
3.1.5.1. M







 55
3.1.5.2. 

 












ng . 57
3.1.6.  60
3.2. Môi trng t nhiên 66
3.2.1.   66
3.2.2. Th



 67
3.2.3. 

 68
3.3. Các phong tc tp quán ca ngi dân 70
3.3.1. 

: 70
3.3.2.  75
3.3.3.1. 





a 78
3.3.3.2. 


 85
3.3.3.4. 

i,  92
3.u kin kinh t  ca phng 94
3.4.1. ng 94
3.4.2. 

 96
3.4.2.1. 

 


. 96
3.4.2.2. 











 97
3.4.2.3. 








a 99
PHN 3: 









100
3.1. 



: 100
3.2. 



101
 102


PH LC 101



6
PHN I: M U

1. :
Vit Nam có 54 dân tc anh em. 

 , 
 c Kinh
chim 86,21% dân s, 53 dân tc thiu s  chi thc hin
thng li s nghi i m y mnh công nghip hóa, hi i hóa , 




 c ta 


  .




 , 










 , 






 . 












 "

ng" 






 . Tuy
nhiên, 











 , 






























tâm, 


















 .

















 ,  







. , 













xây dng và phát




 . 







 trong





 





 , 





ng sng ri rác ti các khu
vc vùng núi cao, , ,  , 
  . 
















 , 





 ,
  , 
 







, 




  . 









 

, 17 







 , u,
ng, Mng, B Y, Lô Lô, C Lao, Ngái (có s i
i), 

, Pà Thn, Cht, La Ha, Phù Lá và La H (có s dân
t 5.000-i)[12]ng dân tc thiu s i có 
c bit .



7


 qua, 








 










 

 , 



 . D

, 


 ,  
  






 , 

 , 


 , 

 





















.


 ,  





 , 








 

 ,    



 ,   
 








 , , 






 , , 





 , 




minh. 
















 Tuyên Quang, 
27.3.1961, N



:


 , d , 








.  ,  








 g, 






, 
































 

. 










  , 



: 






  thi
 , 







 , , 








. [5. tr20]
Ngh quyt ca B chính tr s 47- NQ/TW ngày 22/3/2005 v tip tc
y mnh thc hin chính sách dân s c tiêu 2 

:
Nâng cao chng dân s Vit Nam v th cht, trí tu, tinh thu
nhng ngun nhân lc phc v s nghip công nghip hoá, hii

hoá c.
, 


















  c tiêu quc gia v
m nghèo; 134, 135 

t s chính sách : h tr



8





 , h tr v y t, giáo dc, cho h nghèo vay vn tín dng




   n xut, xây d h tng cho các xã
nghèo; n kinh t - xã hi c bi,
ng bào dân tc, min núi;  tr gim nghèo nhanh và
bn v i vi 62 huyn nghèo; c     - xã hi khác
ng vào mc tiêu gim nghèo. 









 - 






 , n








 

 ,  l h nghèo c
m nhanh t 22% (2005) xung còn 9,45% (200
1
), 



bình quân
mm 2% - c tip cn t

các ngun
lc kinh t (v, th ch v xã h
bc, y tc sch, tr giúp pháp lý ;  h tng ca các
huy      i sng 

 ,  c i
c ci thin rõ rt, b mt nông thôn vùng dân tc mi
nhiu khi sc.
 ,  ,
 ,  ,  , 








 . 

, 
 ,  , 


, 

 



  






. T,   . 







 , 



c 






















 c 


. 



, 








 , 

















, 



 ,  .
V




























 . Tuy
nhiên, cn thm hin t u nhng nghiên cu chuyên
sâu v chng dân s ca nhng DTTS i 10.000 dân.






9
 , 

  17 

 






. Tu tra dân s và nhà  2009i Pà Th

i,





 32 trên tng s 63 tnh, thành ph, 








i), chim 84,7 % tng s i Pà Thn ti Vit Nam [13].
Vi mu nhng yu t n chng dân
s cng bào dân tc thiu s 



, chúng tôi 

 ch tài nghiên
cu: ng yu t n chng dân s dân tc Pà Thn,
huyn Quang Bình, t nh c trng ch ng
dân s  a bàn và thông qua nh thc tin giúp tìm ra nhng yu
t n chng dân s ca dân tc Pà Th

ng gii
pháp, khuyn ngh 














 , 




, nâng cao ch ng dân s  ng bào dân tc r  i nói
chung, dân tc Pà Thn nói riêng.
c và thc tin c tài
- V  tài vn dng các lý thuyt xã hi h gii
thích các yu t n chng dân s ca dân tc Pà Thn, huyn
Quang Bình, tnh Hà Giang. 

, 









 

u t n cht ng dân s ca
dân tc Pà Thn, huyn Quang Bình, tnh Hà Gian. 













; "n

 "  "t




".
- V c ti tài là mt nghiên cu ng dc thc
hii vi dân tc Pà Thn ta bàn xã Tân Bc, huyn Quang Bình, tnh
Hà Giang. Thông qua  ,  tài











 nhng khuyn ngh v v
nâng cao chng dân s cng bào Pà Thn ta bàn nghiên cu.



10
3. 
3.1. 
Nghiên cu nhm tìm hiu các yu t n chng dân
s dân tc Pà Thn  xã Tân Bc, huyn Quang Bình, tnh Hà Giang t 
ng gii pháp, khuyn ngh giúp nâng cao chng dân s dân tc
Pà Thn ta bàn nghiên cu.
3.2. 






- Nghiên cu tìm hiu thc trng chng dân s dân tc Pà Thn 
xã Tân Bc, huyn Quang Bình, tnh Hà Giang bng cách tính ch s PQI
- Phân tích các yu t n ch ng dân s dân tc Pà

Thn  xã Tân Bc, huyn Quang Bình, tnh Hà Giang.
-  xut các gii pháp nhm nâng cao chng dân s dân tc Pà
Thn ta bàn nghiên cu.
ng, khách th, phm vi nghiên cu

Nhng yu t   n ch ng dân s dân tc Pà Thn,
huyn Quang Bình, tnh Hà Giang.
4.2. Khách th
Dân tc Pà Thn  xã Tân Bc, huyn Quang Bình, tnh Hà Giang

- a bàn nghiên cu: xã Tân Bc, huyn Quang Bình, tnh Hà Giang.
- Thi gian nghiên cu: t n tháng 7 
- 



i dung nghiên cu:  tài tp trung ch yu vào tìm hiu,
nghiên c

  





 
 yu t  chính sách xã hi, môi trng t nhiên, phong tp tp quán, iu
kin kinh t - xã hi ng trc tin chng dân s dân tc Pà Thn
ta bàn xã Tân Bc, huyn Quang Bình, tnh Hà Giang.




11
5. 



:
- Thc trng chng dân s ca dân 

Pà Thn, huyn Quang
Bình, tnh Hà Giang hin nay ang  mc nào?
- Nhng yu t n chng dân s dân tc Pà Thn 
huyn Quang Bình, tnh Hà Giang?
- Các gii pháp nào là quan trng  nâng cao cht lng dân s dân
tc Pà Thn, Tnh Tuyên Quang?
6. 
- Chng dân s dân tc Pà Thn ta bàn nghiên cu còn thp, th
hin qua các ch báo v th cht, trí tu và tinh thu dân s.
- C , cung cp các dch v xã hn (dân
s, y t, giáo dc)   là yu t quan trng,  ng
quy  n ch ng dân s dân tc Pà Thn ti xã Tân Bc, huyn
Quang Bình, tnh Hà Giang.
-  , 





 ,















 
















.
7. 



 hông tin
7.1. 
- Thu thpnh có liên quan cng
và Nc v dân ti và các dân tc có s i.
- Thu th hong, 


 c thc hin có liên quan n vic nâng cao chng dân
s cho các dân tc có s i.
Phân tích và k tha 





,

























12
 i 10.000 

,  







 n và B
Y  tnh Hà Giang, Dân tc L  Lai Châu, Dân tc Cht  tnh Qung Bình,
Dân tc La Ha t (Tháng 10/2011- 2/2012). 

















  , ch nhi tài là
ng d dng s liu). , 


























, n sâu, 









.
Trong nghiên cu này, c









100 





n ngu nhiên ti xã Tân Bc, 



.
 2 n:
+ Phn 1,  h 
+ Phn 2, cp v ch tu (có v t 15-49
tui). Các s liu c x lý 



 17.0 for Windows
 3 , 



12 

.
 1, 












 ,  , 
 .
 2, 











 ,  , 
 .
3, 








 









Phng vn sâu:


: 

 5  5 






 , 

, 


 gia 












.


, 





 5  ,
 ,  , 

, 

 , 



.
5 











 .



13
7.2. 

 
Trong quá trình vit lun vn, tác gi  c gng quay li a bàn
nghiên cu  phng vn sâu thêm 5 ngi dân tc Pà Thn 



 2





 , 01 cán b vn hoá xã, 01  , 01 




 

 
.


































14
8. 





















CHÍNH
SÁCH
DÂN TC





T NHIÊN











BI CNH
KINH T XÃ
HI
U KIN
KINH T

XÃ HA

















Th cht


Trí tu


Tinh
thn



Dân s,

,
CSSKSS




15
PHI: 

 


1. 




















1.1. 


1.1.1. 
1.1.1.1.  [11]:
Là nhng dân tc có s i dân t trên phm vi

1.1.1.2. 











:
dâ

10.000 

.
1.1.1.3. 






(CLDS) [3. tr 5 ]:
* 

CLDS gii

                
t

 
 















 . 

















 . 










, 








 . 



,
 
 .


o trình
 
             



16
- 
 
, , CLDS  
LLSX. 



, 






 . 










 ,  

, 




cao. Hay  , 




  (Trn Th Tuy





Bàn v Quan nich v xã hch v xã hb
yu Hi tho khoa hc CLDS và Các dch v xã hn).
     CLDS -       
  Alexander A.
          huyên ngành
, 
CLDS , 



:
+ 

, 





 cá
, :  

 ,
 , 






 , 

 , CLDS liên
quan 

   ,


, .
+ T,  
), 

 
 , 




 ph 




              
Medkov. Selestov, Korostelev 1987)



17
+ 


, 
      
 , 





























. 














: Becker và Lewis 1973; Schultz T.P.
1981; Schultz Th.W. 1981, v.v 

 











 t

  (Lorimer 1945; Vichnevski 1982) 
 

Theo Ch - Lê Nin, bn cht và ni dung ca CLDS xut phát
t các quá trình và quan h xã h
ng, giáo do.
 y,  c phn ánh thông qua các thuc tính c th liên
n tình trng th lc, trí l giáo d khoa hc k
thuu và k  nghip, xã hng c
*  
Theo t n Bách Khoa ca Vim trù
trit hc biu th nhng bn cht ca s vt, ch rõ nó là cái gì, tính nh
i ca s vt, phân bit nó vi các s vt khác. Vy c
biu th bng các thuc tính bn cht ca dân s tng hp l là
các thuc tính v th lc, trí lc xã hng xã hi

T mu 3, Pháp lnh dân s ca Vit Nam: Chng dân s
là s ph th cht, trí tu và tinh thn ca toàn b dân
s    vn d     nh h
 chi tit hóa nhng cn ca CLDS.
Theo khái nim ca Pháp lnh dân s nêu trên, h CLDS gm các thành
phn th cht, trí tu và tinh thn. Ngh quyt ca B chính tr s 47- NQ/TW



18
ngày 22/3/2005 v tip ty mnh thc hin chính sách dân s 

trong mng dân s Vit Nam v th cht, trí
tu, tinh thu nhng ngun nhân lc phc v s nghip công
nghip hoá, hi
y, Pháp lnh dân s  cn chng dân s n 3
 cht, trí tu, tinh thn, còn ngh quyt ca B Chính tr có nói
 u ca dân s.
Dân s [3. tr 5]:  


CLDS Chng dân s là mt khái nim 





 
phc tp.  hàm cha h thng các 



 a dân s. 
là  , , ,  , 





 . 



   




.
Th cht: gm  yu t khác nhau, 



 ,
  chiu cao, cân nng, sc mnh, t, sc bn, s
ng, bnh tt, tui th, các yu t ging nòi, gen di truyn
t nguyn bm sinh, thi, nhim cha
i dân.
Trí tu: gm các yu t 



















. 











 , 



c











 th hin qua t l bit ch, s 
c/i, t l o v chuyên môn k thut có
bng c khoa hc k thut, tay ngh thm m 
Tinh thn th hin qua m tip cn 
thông và tham gia các ho       i trí, các
phong trào 

xã hi



19
u dân s có th  cp các mt cu theo gii tính (nam,
n tui (ci 15, 15-60 và trên 60 tu
u quan trng trong nghiên cu dân s.
:  c lp mã s - 2003/15,
 

1.1.1.4.  [1 . tr 243 - 245]
- 

, t
















 , 
 




, . 

,  (
), 



























, , 













.
- 










 .





 : 










 ,  , 




 , 



, 



, 




 








.
- 












 , 











 , 




 , 





. 







 . 













 .
 , , 

















 


















, 

,  



























 .
 , 
, ,  






 , 




, 



.
 , 











 , 







 , 



, 





 , 








 , 

















.



20
1.1.1.5. 

 [5. tr 29 - 30]
:  






 , , 





 , 

 , 









 , 








 , , 

, , 

, 
 , 





















,  , , 

,  , 





 ,







 .
 :  
 ,  , 

 , , 

 ,  , an ninh ,





















chung, 








 






 , 





















 , 

,  ;








 



,   , 




 , c 

1.1.2. 
1.1.2.1. 












 
















 t bin chng và ch
t lch s lý gii các s kic
nghiên cc ng d tài nghiên cu.
Th nht: Vic honh chính sách nói chung và chính sách h tr

xã hng bào các DTTS nói riêng là mt tn t
v phù hp tt yu vi s phát trin ca lch s, xã hi và nn kinh t. Th
gic vào quá trình toàn cu hóa sâu sc, vic phát trim bo s
công bng gia các cng dân tc là mt v tt ya, vic
n các cng DTTS nói chung và



21
DTTS có s 



  hin s quan tâm
ci vi s phát trin bn vng quc gia và th hin
.
Th hai: Quá trình nhn thc không ch dng li  vic mô t các
hing ti nhn thc bn cht bên trong
ca nó. C th các yu t n CLDS ca dân t


, giúp nhng nhà honh chính sách, nhi làm công tác dân
tc nhìn tng quát v các v i cng sâu sc t
có nhng hiu qu và xây dng các mô hình h tr phù hp. C th
là mô hình nhm nâng cao CLDS cho các dân tc có s  i 10.000
c tiêu c t ra.
Th ba: Các nghiên ci xut phát t thc t lch s ca
mi xã hi c th, vi nhu cu thc t ca mng. Xã hi luôn
bii, bi vy cng xuyên phu cp nht
cho phù hp vi tình hình mi. Vic nghiên cng xuyên cp nh

ng nhng mt mnh ca các yu t tích cc và gim thiu nhng mt
tn t xây dng mô hình h tr phù hp là công vic cn phc tin
hành mt cách liên tc, nghiêm túc và có s 
y, n

 Nhng yu t n chng dân
s dân tc Pà Thn, huyn Quang Bình, tnh Hà Giang cn tin hành trên
nhin. Da trên quan m Mác-xít, khi nghiên cng các
yu t n CLDS ca cng dân tc này cn pht trong
mi liên hng nhiu chiu. Hiu qu ca mô hình nâng cao CLDS khi
c xây dng là yu t trung tâm chu s chi phi ca nhiu nhân t khác
 xã h qung và các cách
thc truyt thông tin.
1.1.2.2. H
Vi mt h thng lý thuyn v m ca CLDS trong
vic xây dng các tài ling tip cn này là: sc kho, giáo dc, trình



22
 và kinh nghim sn xut (Becker và Lewis 1973; Schultz T.P. 1981; Schultz
Th.W. 1981,v.v.). Vic tp trung vào nghiên c

 hc và
nhng phân tích mi quan h qua li gia thu nhp ca h 
nh  ng riêng bit cho hng tip cn này. 
nhng công trình nghiên cu nhm phát trin
cách tip c

 c dù mô hình  

không ging khái nin vn con ng. 





t con
ngi vào v trí trung tâm ca s phát trin.  , 


c

, , , c c (dân s hc) và nhng phân tích
mi quan h qua li gi

 : Chính sách xã hi, môi trng t nhiên,
phong tp tp quán, iu kin kinh t - xã hi  p ca h gia





















.
1.1.2.3. 




i ca mt
ch th này vi mt ch th khác. Vi khuôn kh  tài này, nghiên cu tp
trung phân tích mi quan h qua li gia các yu t trong tiu h thng kinh t
ca xã hi. T nh m ng ca nhng yu t
i v











 

nhng yu t u t chính sách xã hi v dân tc, mng t
nhiên, các phong tc tp quán c i dân iu kin kinh t c a
. Các yu t i l ng m
là làm 











 . Các yu t
u chu ng ca các giá tr chun m
tr cc trong chính sách phát trin kinh t cc ta trong thi
k i m p nhn chính sách ci dân
b quo cng u và chính quy
các cp trong phát trin kinh t h  thành cu
ni gii tip nh



23

, các chính sách xã hi v dân tng t
nhiên, các phong tc tp quán c   u kin kinh t c a
mà kinh  








 ,  




 ng cao.
1.2. 






1.2.1. 








    t s công trình nghiên cu v ng bào các

DTTS trên toàn quc vi nhiu khía c



,  







 . Nghiên

- 
d





 


 (5. tr 63 - 66), 
 (2006);  , 

 ,
 















 (1999); 

g, 

: 








 






 (1990) ; 

 






(1994)  ; 














  Tây Nguyên (1997)  ;
 
 ;  , 


 : 














 1990; V

 






 (1999)  ,  ;
TS.  , 






24
1993 



 














 , nêu


  












 ,
 , 





  
, (2006) 





 sâu,  u, 
dân, 





 , 



















 . Tuy nhiên, 






 , 















 .
Các nghiên cu trên y nhng trc tip và
gián tip cn các yu t ci sng xã
hng dân s ca dân tc thiu s c ta.


, nghiên 





  . Nghiên cu tình hình
phát trin kinh t - xã hi dân tc thiu s c ta, mà  ng yu t kinh
t xã hi có   n ch ng dân s     i các
nghiên cu ca tác gi PGS,TS Nguy



 i m  ,
chính sách kinh t - xã hi  các tnh thuc vùng Tây Bc ta TS
Doãn Hùng Chính sách phát trin xã hi và qun lý xã hi vi các vùng

dân tc thiu s Tây Bc, Tây Nguyên và Tây Nam B2010); Ths Nguyn
Th NgNâng cao ý thc cng bào dân tc thiu s trong vic gi
gìn, bo v các công trình qu  a bàn Tây B 
Tri thc ba v c kho cng ci
Thái  min núi Thanh Hoá  Minh D Mt s v  lý
lun và thc tin v dân tc và quan h dân tc  Tây Nguyên


,  :






    





25
(X-XIX) (2001) 



, 

; 





















 2001) 




 ; 














 h liên qua


 

  2005)  ; 





















 




(2006)  . 






























. 



 : 



, , 






 























 , 









 

 .







 . 







 



 




, ,  

 



  

   : 





 , 

























 , 





 . 
















  

 - cho





































 ,  . 

 , 












 ,  







.


, 








 . Qua nhng
nghiên cu trc tip v ngun nhân lc dân tc thiu s hoc tng loi hình
c th ca ngun nhân lc DTTS có th th c nhng khía cnh khác
nhau ca các yu t n chng dân s. Tiêu biu là công trình
ca Nguy
dân t

 i k y mnh công nghip hoá, hii hoá -
Lun c và gia Trnh Quang Cnh: i
c các dân tc thiu s c ta trong s nghip cách mng hi
(2005); cng Cn nhân lc tr các dân tc thiu s 



26
Nhng phân tích xã hi hPGS.TS Nguy
 nhà khoa hc 



 Nâng cao chng ngun
nhân lc dân tc thiu s  các tnh min núi phía Bc và Tây Nguyên hin
nay. 


 u tra, kho sát 








ngun nhân li , Nghiên 



 thc trng và 


 khuyn ngh n nhm nâng cao chng ngun nhân lc  
các tnh min núi phía Bc và Tây Nguyên c tip
ng nghiên cu c i m nhiu v cn
n y t ci sng vt cht và tinh
thn, phát trin giáo dc - o, kt hp gia chuyn giao công ngh vi
khai thác, phát huy tin có ca tng dân t ng cht
ng sc khe th cht, tinh thn và trí tu.
Các nghiên c  n ch ng dân s có th k n các
nghiên cc trin khai. Trong thi gian 1999-2001, Ban Khoa giáo
Tt s n hành nghiên cu
 nhng dch v xã hn chng dân
s  nông thôn Vim Tt Dong làm ch nhim, trong
khuôn kh  tài nghiên cu khoa hc lp c u
mt s v  xut nhng chính sách phù hp v

dân s n Th Trung Chin- B ng Ch nhim
 trì. T tài nhánh này, lu tiên  Vi
xây dc 4 b ch s m ch v xã h
là các ch s CLDS (PQI), Ch s phát trin cng (CDI), Ch s ng
kinh t  ch v xã h
kt qu nghiên cu, các tác gi  xut mt s kin ngh v ng
chính sách nâng cao CLDS nông thôn Vi tài này,
cách xây dng các ch s và ving s còn gây ra nhiu tranh cãi.

Tài liệu liên quan

Tài liệu bạn tìm kiếm đã sẵn sàng tải về

Tải bản đầy đủ ngay
×